Pensioenfondsen hebben het moeilijk. Hoe staat Pensioenfonds ING er voor? En INHOUD WAT VANDAAG GOED IS, MOET MORGEN GOED BLIJVEN

DECEMBER 2012

UITGAVE VAN STICHTING PENSIOENFONDS ING

SOMMIGE ARTIKELEN ZIJN MET NAME RELEVANT VOOR EEN SPECIFIEKE LEEFTIJDSGROEP EN DOOR DE VOLGENDE LABELS GEKENMERKT:

<45

AT VANDAAG ‘ WGOED IS,

2 3 4 5 6

MOET MORGEN GOED BLIJVEN’

P

VEEL PENSIOENFONDSEN HEBBEN PROBLEMEN. PENSIOENFONDS ING OOK? Hans Postmus: ‘Nee. We staan er relatief goed voor. Als rapportcijfer geven wij de financiële positie van het fonds een 8.’ Rob Oosterhout: ‘Maar er is absoluut geen aanleiding voor zelfgenoegzaamheid, ons past bescheidenheid. We weten niet wat morgen brengt, dus zorgen wij ervoor dat wij zo goed mogelijk zijn voorbereid. Weten welke risico’s je loopt, beslissen welk risico je kunt lopen en welk risico je moet afdekken. Zodat wat vandaag goed is, morgen goed blijft.’ ZO GOED MOGELIJK VOORBEREID ZIJN OP MORGEN, HOE ZIET DAT ER IN DE PRAKTIJK UIT? Rob Oosterhout: ‘Steeds kijken naar de risico’s die het fonds loopt. Wij willen die risico’s zo goed mogelijk beheersen. Het vermogen beschermen staat voorop, daar willen we zelfs wat kans op meevallers voor inleveren.’ Hans Postmus: ‘Voor je oversteekt linksrechts-links kijken. Risicomanagement zit tegenwoordig echt helemaal diep in de agenda van het Bestuur. Het is een integraal onderdeel van ons werk.’ WAT DOET PENSIOENFONDS ING VOOR DE 70.000 VERZEKERDEN? Hans Postmus: ‘Wij bieden als fonds een hoge zekerheid dat we de nominale pensioenen (dus zonder verhoging om de koopkracht op peil te houden, red.) tot in lengte van jaren kunnen betalen. Dat is ook meteen een belangrijk verschil met andere fondsen: die moeten het behoud van de

koopkracht zelf betalen, bij ons is dat de taak van de werkgever.’ WAAR IS DE RELATIEF GOEDE POSITIE VAN HET FONDS AAN TE DANKEN? Hans Postmus: ‘Wij voeren al jaren een op risicobeheersing gebaseerd beleggingsbeleid.’ Rob Oosterhout: ‘En de gedegen financiering van de nominale verplichtingen door de werkgever.’ OP WELKE RISICO’S HEEFT HET BESTUUR ZOAL ACTIE ONDERNOMEN? Rob Oosterhout: ‘Wij hebben bijvoorbeeld het risico van een lage rente voor een heel groot deel afgedekt. Daardoor is de ontwikkeling van onze dekkingsgraad (zie pagina 4, red.) stabieler. De keerzijde is, noem het een risico, dat je minder profijt hebt als de rente stijgt.’ Hans Postmus: ‘Omdat we ook beleggen in het buitenland, hebben we ook het valuta­ risico afgedekt. Verder hebben we de portefeuilles aandelen en bedrijfsleningen opnieuw ingericht waardoor we meer zicht hebben op de beleggingen en de risico’s.’ ZIJN ER LESSEN TE TREKKEN UIT DE CRISIS? Rob Oosterhout: ‘Wij zitten er meer bovenop. Managementrapportages zijn sneller beschikbaar, waardoor we sneller kunnen reageren op ontwikkelingen en sneller besluiten kunnen nemen. Wij hebben nu eerder en beter inzicht, maar daar wordt nog volop aan verder gewerkt.’

65+

INHOUD

We staan er relatief goed voor

ensioenfondsen hebben het moeilijk. Hoe staat Pensioenfonds ING er voor? En wat doet het Bestuur om de crisis en de risico’s zoveel mogelijk buiten de deur te houden? De bestuursleden Hans Postmus en Rob Oosterhout geven antwoord.

45+

3 VRAGEN OVER DE VERHOGING VAN DE PENSIOENEN ‘BELEGGINGSBELEID GEBASEERD OP RISICOBEHEERSING’ ‘ALS RAPPORTCIJFER GEVEN WIJ DE FINANCIËLE POSITIE VAN HET FONDS EEN 8’ KIRSTEN VAN SCHEINDELEN (37): ‘Is er straks nog pensioen voor mij?’

JOOP VAN LOON (61):

‘Hoe kom ik erachter wanneer de AOW voor mij precies start?’

Hans Postmus: ‘We hebben ook de interne besluitvorming versneld en het Bestuurs­ bureau versterkt. Je leert door zo’n crisis altijd te denken: wat kan er nog beter? Niet om perfectie na te streven, want dat is gewoon te duur.’ Rob Oosterhout: ‘Als Bestuur staan wij ervoor om prudent te beleggen in het belang van de verzekerden. Anders gezegd: je streeft als Bestuur naar een zo groot mogelijke zekerheid voor je verzekerden tegen een acceptabele prijs.’ HET GAAT DUS RELATIEF GOED. MAAR WERKGEVER ING BETAALT DE KOSTEN VAN EEN HOGER PENSIOEN VOOR DE PENSIOENGERECHTIGDEN NIET. GAAT HET FONDS DAT NU DOEN? Hans Postmus: ‘Nee. Wij mogen die toeslag niet betalen als fonds. De afspraken met ING laten dat niet toe. Zouden we dat doen, dan zou dat me­teen gevolgen hebben voor onze finan­ciële positie en de pensioenzekerheid van al onze verzekerden. Wij zijn echter niet blij met deze situatie. Er is al heel veel overlegd met ING over de verantwoordelijkheid voor de financiering van de toeslagverlening. Wij zoeken een verantwoorde oplossing in het belang van de verzekerden.’ WAT GAAT 2013 BRENGEN? Rob Oosterhout: ‘Het fonds bereidt zich voor op een mogelijke splitsing als gevolg van de aankomende splitsing van ING in Bank en Verzekeraar en op de verdere invulling van de nieuwe pensioenregeling per 2014. Ook zullen we de verwachte wijzigingen in weten regelgeving voorbereiden. Wij moeten ervoor zorgen dat het fonds in alle opzichten klaar is voor die veranderingen.’

LEES MEER OP PAGINA 4

COLOFON Deze Pensioenkrant van Stichting Pensioenfonds ING verschijnt in juli en in december en is bestemd voor alle deelnemers en pensioengerechtigden van Stichting Pensioenfonds ING. Met deze krant informeert het fonds u over actuele ontwikkelingen rondom pensioen. Eindredactie: Bestuursbureau Copy: AZL Communicatie Concept & design: Strangelove Reageren? Wilt u reageren op de inhoud van deze krant? Stuur dan een e-mail naar [email protected] Op de hoogte blijven? Neem een abonnement op onze digitale nieuwsbrief. Via www.pensioenfondsing.nl kunt u zich aanmelden. Bent u al geabonneerd en wijzigt uw e-mailadres? Meld u eerst af en vervolgens weer aan. Zo beschikken wij weer over het juiste e-mailadres. Vragen? U vindt veel informatie over pensioen op: www.pensioenfondsing.nl. U kunt ons ook bellen: 045 – 5763 600 (elke werkdag van 8.30 tot 17.00 uur) of mailen: [email protected]

Pensioenfonds ING

Pensioenkrant

+

65

DR stelt zich voor

ANDRÉ BRONZWAER

3 VRAGEN OVER DE VERHOGING VAN DE PENSIOENEN Bij het Pensioenloket komen vaak vragen binnen over het verhogen van de pensioenen. We beantwoorden er drie: 1. ‘MIJN PENSIOEN BLIJFT GELIJK, TERWIJL DE PRIJZEN STIJGEN. HOE KAN DAT?’

Beslissing ING cruciaal voor verhogen pensioenen Uw pensioen stijgt niet, terwijl alles duurder wordt. Volgens afspraken in verschillende CAO’s is het aan ING om de middelen ter beschikking te stellen voor het verhogen van de pensioenen.

Arbitrage is mogelijk Het Bestuur van het fonds heeft het recht om een arbitrage procedure te beginnen tegen de werkgever als het fonds de redenen van ING om geen middelen ter beschikking te stellen niet zwaarwegend vindt. Net als in 2011 heeft het Bestuur dat dit jaar gedaan. Dat gebeurde nadat ING in februari 2012 aangaf vanwege zwaarwegende redenen geen mid­delen ter beschikking te stellen voor het verhogen van de pensioenen met de prijsontwikkeling per 1 januari 2012.

ING beslist steeds opnieuw Tot september 2009 betaalde de werkgever ook steeds. Hierdoor ontstond wellicht de verwachting dat dit wel elk jaar zou gebeuren. Maar de werkgever beslist elke keer opnieuw hierover en mag besluiten om de middelen niet of niet volledig ter beschikking te stellen als daar zwaarwegende redenen voor zijn. Dat is de laatste tijd bij herhaling gebeurd.

Hoe werkt de lopende arbitrage? Drie externe deskundigen bestuderen het geschil. Hun uitspraak wordt vóór 1 februari 2013 verwacht en is bindend. Zou Pensioenfonds ING volledig gelijk krijgen, dan kunnen de pensioenen die de prijsontwikkeling volgen alsnog verhoogd worden met de prijsindex van 1 januari 2012. Deze was 2,33%.

‘De prijzen stijgen elk jaar weer. Dit jaar al helemaal, met die btw-verhoging van 19% naar 21%. En mijn pensioen blijft wat het was. Hoe kan dat? Per saldo heb ik gewoon minder te besteden. Ik ben het hier niet mee eens.’

Sept. 2009

Werkgever stelt voor het eerst geen middelen ter beschikking voor het verhogen van de pensioenen.

2010 en 2011

Besluit werkgever herhaalt zich.

2011

27 juli 2011

Twee procedures: • procedure 1: Van het fonds tegen ING over de redenen van ING om geen middelen ter beschikking te stellen voor het verhogen van de pensioenen. • procedure 2: Van het fonds tegen ING over de vraag of het fonds besluiten over financiering van pensioenverhoging van ING mag laten toetsen.

Uitspraak procedure 1: ING is in het gelijk gesteld. De rechter oordeelde dat er voor ING zwaarwegende redenen waren om geen middelen ter beschikking te stellen voor het verhogen van de pensioenen.

21 nov. 2011

‘O

ns pensioenfonds staat voor majeure veranderingen: nieuwe pensioenregeling, splitsing van de ING, nieuwe wetgeving. In dat geweld is het de taak van de DR om te bewaken dat de opgebouwde pensioenrechten volledig worden gerespecteerd.’ ‘Als Regiodirecteur in de bankkantorenorganisatie heb ik leiding gegeven aan majeure veranderingsprocessen. Deze ervaring wil ik aanwenden om met mijn collega’s erop toe te zien dat onze belangen goed worden behartigd. Wij zitten al midden in dat proces. Het jaar 2013 wordt wat dat betreft het jaar van de waarheid.’ ‘Eind volgend jaar zijn er weer nieuwe DR-verkiezingen. Ik vind dat iedere gepensioneerde serieus moet overwegen zich voor deze belangrijke taak verkiesbaar te stellen.’

2012

Uitspraak procedure 2: Pensioenfonds ING in het gelijk gesteld: het fonds mag dergelijke besluiten van ING laten toetsen.

Besluit werkgever herhaalt zich: ING stelt geen middelen ter beschikking voor het verhogen van de pensioenen.

er André BronZwa

• S inds 1 jan uari 2010 gek ozen lid namens de g epensioneerd en. • L id van de Commissie B alansbeheer (gericht op th ema’s rond h et vermogen en of er voldoen de middelen bes chikbaar zijn om de pensioenverp lichtingen te betalen). • L id van de Audit Comm issie (gericht audits op het op ‘bestaan’ en de ‘werking’ van de adm inistratieve o rganisatie alsmede ger icht op de co ntrole van h jaarverslag va et n het fonds) .

BETAALDATA 2. ‘HOEVEEL BLEVEN DE PENSIOENEN DE AFGELOPEN JAREN ACHTER?’ Uw pensioen kan worden aangepast met de prijs- of met de loonstijging. Welke van deze twee voor u geldt, leest u elk jaar in de toelichting bij de jaaropgave en in het pensioenoverzicht.

WANNEER WORDT HET PENSIOEN UITBETAALD?

Sinds september 2009 zijn prijzen en lonen wel gestegen, maar uw pensioen niet. In de tabel ziet u de gemiste verhogingen.

Uw pensioen wordt op de 23ste van elke maand op uw rekening bijgeschreven. Dat gebeurt in de loop van de dag. Valt de 23ste in een weekend, dan is de betaling op de vrijdag ervoor. In de komen­ de maanden is dat als volgt:

Loonstijgingen*

Prijsstijgingen* 1 januari 2010

0,4%

1 september 2009

3,0%

1 januari 2011

1,38%

1 januari 2010

1,0%

1 januari 2012

2,33%

1 september 2011

1,0%

Cumulatieve achterstand

4,16%

*  Consumentenprijsindex alle huishoudens (maximaal 3%), afgeleid van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Bank** Verzekeren** -

2,0%

1 oktober 2012

2,0%

-

Cumulatieve achterstand

7,17%

7,17%

1 juni 2012

*

Collectieve structurele salarisverhoging.

23 januari 2013

22 februari 2013

23 april 2013

23 mei 2013

22 maart 2013

Ontvangt u pensioen in het buitenland, dan duurt het langer voordat uw pensioen op uw rekening is bijgeschreven. De bedoeling is: vóór het einde van de maand.

** Sinds 1 januari 2012 zijn er verschillende CAO’s voor medewerkers die bij de Bank werken en mensen die bij Verzekeren/Investment Management werken.

WILT U OP DE HOOGTE BLIJVEN? 3. ‘FINANCIEEL GEZIEN GAAT HET ZO GOED MET PENSIOENFONDS ING. WAAROM KAN HET PENSIOEN NIET OMHOOG?’ ‘De dekkingsgraad van Pensioenfonds ING is al jaren ruim hoger dan het minimum van 105% dat De Nederlandsche Bank eist. En toch gaan onze pensioenen niet omhoog. Ik begrijp dat niet.’ Fonds reserveert niet voor verhogen pensioenen Heel begrijpelijk dat u zich dit afvraagt. De laatste jaren gaat het financieel goed met het fonds, terwijl ING al enkele jaren aaneen besluit om de middelen voor het verhogen van de pensioenen niet ter beschikking te stellen.

Gericht op uitbetaling opgebouwd pensioen Volgens CAO-afspraken uit het verleden bouwt Pensioenfonds ING alleen vermogen op om nu en in de toekomst de pensioenen te kunnen betalen die ver­zekerden opbouwen. Het fonds reserveert geen geld voor de verhogingen van de pensioenen van verzekerden die geen pensioen meer opbouwen. Toch verhogen niet goed voor financiële situatie Zou een verhoging toch uit de middelen van het fonds worden betaald, dan zou dat niet alleen tegen de geldende afspraken zijn, het zou ook de financiële situatie van het fonds op de langere termijn in gevaar brengen. Het aanwezige kapitaal neemt dan immers af en de dekkingsgraad zou dalen.

In de digitale nieuwsbrief brengt Pensioenfonds ING regelmatig het laatste nieuws over het fonds en over uw pensioenregeling. Via de website kunt u zich aanmelden voor deze nieuwsbrief. Ga naar www.pensioenfondsing.nl/aanmelden en vul uw gegevens in. U ontvangt dan automatisch elke nieuwe editie in uw mailbox. Wijzigt uw e-mailadres? Informeer ons door u eerst af te melden en vervolgens weer aan te melden met uw nieuwe e-mailadres.

December 2012

‘BELEGGINGSBELEID GEBASEERD OP RISICOBEHEERSING’

H

et fonds streeft ernaar op lange termijn de pensioenen nominaal uit te betalen tegen een accep­ tabele premie. Het bedrag dat hiervoor nodig is, is de laatste jaren sterk toege­ nomen. Het beleggingsbeleid is geba­ seerd op de verplichtingen. Zo stuurt het fonds erop om de kans dat er in enig jaar een dekkings­tekort is te beperken tot maximaal 1%.

S

inds vijf jaar is de administratie van Pensioenfonds ING onderge­ bracht bij AZL. Als we terugkijken zien we dat sindsdien het aantal vragen van verzekerden aanzienlijk gedaald is. Een teken dat de gegevens in de administratie steeds beter op orde zijn en dat de informatie aan verzekerden verbeterd is.

 estuurslid Rob Oosterhout: ‘Het vermogen B beschermen staat voorop, daar willen we zelfs wat kans op meevallers voor inleveren.’ Risico’s worden bepaald en waar nodig ingeperkt. Aan de andere kant wil het fonds ook risico lopen om toe te groeien naar een dekkingsgraad van minstens 135%. Het beleggingsbeleid leverde in 2011 een rendement op van 15,8%. Het vermogen nam toe met € 2,1 miljard tot € 15,9 miljard eind 2011. Daartegenover staat dat de verplichtingen ook zijn toegenomen. Pensioenfonds ING heeft derivaten om het rente- en het valutarisico af te dekken.

WERKWIJZE COMMISSIE BALANSBEHEER Het Bestuur kent een Commissie Balansbeheer bestaande uit Hans Postmus en Rob Oosterhout. Er is daarnaast op dit moment sprake van een vacature. De Commissie, die waakt over het vermogensbeheer en de financiële risicobeheersing van het fonds, wordt bijgestaan door een aantal externe adviseurs. Daarnaast ondersteunen de medewerkers van het Bestuursbureau de Commissie bij het vervullen van haar taken. Het Bestuursbureau verzorgt de rapportages, onderhoudt de contacten met externe partijen en dient als klankbord voor de Commissie.

AANTAL VRAGEN AANZIENLIJK GEDAALD

Vergelijken we het totaal aantal telefoontjes, e-mails en brieven dat we dit jaar verwachten met het totaal van 2008 dan zien we een neergaande trend. Ten opzichte van 2008 verwachten wij in 2012 een daling van 23%. Die daling ging overigens niet in een rechte lijn. Tijdens een actie in 20092010 om achterstanden in de administratie weg te werken, liep het aantal contacten nog op. Na afronding van die actie volgde vanaf 2011 een snelle daling. Minder aandelen, meer vastrentende waarden In september 2011 besloot het Bestuur de omvang van het totaal aan beleggingen in aandelen, beursgenoteerd vastgoed en grondstoffen te verminderen tot 34,5% van de beleggingen (was 45%). Belangrijkste reden hiervoor was het feit dat de aandelenopties in de portefeuille die het neerwaartse aandelenrisico moesten beperken door de hoge prijs niet meer ef-

fectief waren, en daarom niet zijn verlengd. De beleggingen in vastrentende waarden werden uitgebreid van 51% naar 61,5% om zo het totale risicoprofiel niet te vergroten. Tabel In de onderstaande tabel zijn de behaalde rendementen op de beleggingsportefeuille opgenomen, afgezet tegen de ‘rendementen’ (toename door rente en renteverandering) op de verplichtingen.

t/m Q3 2012

2011

2010

2009

2008

14.100

11.528

10.267

10.165

7.726

241

150

135

260

359

Verplichtingen begin jaar in miljoenen euro Rente Wijziging rts*

Communicatie aangepast De onderwerpen waarover veel vragen binnenkwamen, kregen bij voorkeur een plek in het magazine Pensioen en later in de Pensioenkrant. Ook de website van het fonds (www.pensioenfondsing.nl) is deels gebaseerd op de meest gestelde vragen. Gevolg is dat aanmerkelijk minder verzekerden vragen stellen over bijvoorbeeld de betaaldata van het pensioen en of het nodig is een nieuw adres aan het fonds door te geven. 2012* Totaal

2011

2010

25.700 32.000 35.000

2009

2008

41.200 33.400

695

2.429

1.088

-575

2.064

Telefoon

9.800

11,1%

15,8%

11,3%

15,2%

-12,2%

Post

9.800 13.900

13.200 14.800

11.700

12,0%

14,8%

10,9%

15,2%

-8,1%

E-mail

6.100

7.100

8.800

11.500

7.300

8,1%

12,9%

9,6%

6,4%

10,5%

Onderwerpen

Aandelen

13,2%

-6,7%

20,5%

37,3%

-42,1%

Vastgoed

9,9%

8,2%

9,8%

-0,7%

-26,1%

Waardeoverdracht

4.300

7.000

7.700

11.300

7.100

Alternatieve beleggingen***

4,4%

0,0%

18,2%

10,2%

-19,4%

Betaling

3.800

4.000

4.200

4.900

5.900

Derivaten

1,8%

11,3%

0,1%

****

****

1.100

1.300

1.400

1.800

3.000

Rendement beleggingen Benchmark** Vastrentende waarden

* Rentetermijnstructuur.

Adreswijziging *

11.000 13.000 14.800 14.400

Aantal dat we verwachten over heel 2012.

** Per categorie bepaalt het fonds een benchmark om prestaties van vermogensbeheerders te kunnen meten. *** Deze categorie bestaat uit private equity, hedgefondsen en grondstoffen. **** In 2008 en 2009 werden deze cijfers niet apart in de administratie opgenomen.

VAN DE DEELNEMERSRAAD

O

ngeveer driehonderd woorden mag deze bijdrage van de DR bevatten. Dat betekent een keuze maken uit de vele onderwerpen die de DR op haar bordje heeft c.q. krijgt.

De keuze is gevallen op de agenda van de DR voor 2013, het laatste zittingsjaar van deze DR. Eén ding is zeker: er zullen overuren moeten worden gemaakt. De mogelijke splitsing van het huidige fonds en het inrichten van twee nieuwe fondsen vormen het hoofdgerecht. Om dit hoofdgerecht smakelijk te kunnen verorberen zal de DR daar ongetwijfeld wat peper en zout aan moeten toevoegen. Dat zal zij doen door alle adviesaanvragen kritisch te beoordelen en adviezen van deskundigen in te winnen. Overigens moet gezegd worden dat het Bestuur en het Bestuursbureau van het fonds de Deelnemersraad -samen met de Pensioencommissie van de VSI- in ruime mate in de gelegenheid stellen in alle fasen van het project gezamenlijk op te trekken. Vele aspec-

ten spelen bij een mogelijke splitsing een rol. Om een paar te noemen: • Het beoordelen of splitsing van het fonds voldoet aan de toetsingscriteria van het fonds, te weten: adequate financiering, uitvoerbaarheid en communiceerbaarheid; • Het voorop stellen van het belang van de verzekerden bij de keuzes die moeten worden gemaakt; • Het vaststellen van de methodiek van toewijzing van aanspraken en rechten van verzekerden; • Het toewijzen van de beleggingen; • Het vaststellen van de startdekkingsgraad van beide fondsen bij een eventuele splitsing;

• De mogelijke invulling van overdracht van indexatieverplichtingen aan de fondsen en het verwerken van de bijstortverplichting van Bank en Verzekeraar daarbij; • De invulling van de governance­ structuur (Bestuur, Deelnemersraad, Verantwoordings­orgaan) inclusief de bezetting daarvan; en • Heldere en duidelijke communicatie aan alle verzekerden. Wat dit laatste punt betreft vragen wij u ook te communiceren naar ons. Uw mening en gedachten over dit belangrijke onderwerp kunt u mailen naar [email protected].

Tenslotte wensen wij u een gezond en gelukkig 2013 toe!

UITERAARD BLIJVEN UW VRAGEN WELKOM Uw vragen over uw pensioen en uw opmerkingen blijven welkom. Uiteraard staan wij u graag te woord. Uw reacties helpen ons ook om onze dienstverlening verder te verbeteren. U kunt ons bellen: 045 – 5763 600 (elke werkdag van 8.30 tot 17.00 uur) of mailen: [email protected].

Pensioenfonds ING

Pensioenkrant

‘ALS RAPPORTCIJFER GEVEN WIJ DE FINANCIËLE POSITIE VAN HET FONDS EEN 8’

N

iet alleen de bestuursleden Hans Postmus en Rob Oosterhout zijn positief over de financiële positie van het fonds, ook uit een artikel van het Financieele Dagblad op 18 oktober 2012 blijkt dat het fonds het goed doet in vergelijking met andere pensioen­ fondsen. De krant publiceerde een ranking van de vijftig grootste pensioenfondsen van Nederland aan de hand van hun financiële positie. Pensioenfonds ING staat op de zesde plaats.

130

Eind september was de dekkingsgraad van Pensioenfonds ING 122%; het gemiddelde van alle Nederlandse pensioenfondsen samen lag eind september op 102%. Van de vijftig pensioenfondsen die het Financieele Dagblad toonde, hadden er 23 een dekkingsgraad die hoger is dan de 105% die De Nederlandsche Bank (DNB) als nominaal minimum hanteert. De andere 27 fondsen kampen met een dekkingstekort.

100

Beschermd tegen daling rente De dekkingsgraad van Pensioenfonds ING is de afgelopen periode redelijk stabiel gebleven. Dat komt met name doordat het fonds zich heeft beschermd tegen een daling van de rente. Sinds september mogen pensioenfondsen van DNB overigens rekenen met een hogere rente, de Ultimate Forward Rate (UFR). Hierdoor zijn de dekkingsgraden van de meeste pensioenfondsen gestegen. Ook de dekkingsgraad van Pensioenfonds ING is hierdoor gestegen, en wel met 3,8 %-punt.

125

Ontwikkeling dekkingsgraad Pensioenfonds ING

120 115 110 105

95 90

Ontwikkeling dekkingsgraad Nederlandse pensioenfondsen (Bron: DNB)

Q1 2010

Q2 2010

Q3 2010

Q4 2010

Q1 2011

Q2 2011

WELK VERBAND IS ER TUSSEN RENTE EN PENSIOEN?

Nu de rente laag is, heeft Pensioenfonds ING dus meer beleggingen nodig om straks alle pensioenen uit te kunnen betalen.

P

Q4 2011

Q1 2012

Q2 2012

Q3 2012

WAT IS DE DEKKINGSGRAAD?

Stel u heeft over vijf jaar € 10.000 nodig en u zet hiervoor een bedrag op een spaar­rekening. Welk bedrag moet dat dan nu zijn? Is de rente hoog, dan groeit uw spaargeld snel; dan kan het start­bedrag relatief laag zijn. Bij een lage rente is juist een hoger startbedrag nodig.

PENSIOENFONDS VAN HET JAAR 2012

Q3 2011

De dekkingsgraad is de maat voor de financiële positie van een pensioenfonds. Het is het percentage dat wordt berekend door het vermogen van het fonds te delen door de waarde van de pensioenverplichtingen. Een dekkingsgraad van 122% betekent dat het vermogen 22% hoger is dan de pensioenverplichtingen aan de verzekerden. Pensioenfondsen zijn verplicht een minimaal vereiste dekkingsgraad van 105% aan te houden. Daarnaast is er ook een vereiste dekkingsgraad. Deze is afhankelijk van de financiële risico’s die een fonds loopt. Voor Pensioenfonds ING is deze vereiste dekkingsgraad ongeveer 112%.

VERZEKERDEN POSITIEVER DAN VORIG JAAR

ensioenfonds ING heeft tijdens de jaarlijkse uitreiking van de npn prijzen op 1 november jl. de npn prijs ‘Pensioenfonds van het jaar 2012’ in ontvangst mogen nemen. De npn vakjury oordeelde dat het fonds de afgelopen jaren hard heeft gewerkt om zich volledig te reorganiseren en toonde respect voor de volhardendheid van het Bestuur en de daarmee behaalde resultaten.

N Peter de Bruijne, voorzitter van Pensioenfonds ING, is blij met de prijs en met de waardering die eruit spreekt: ‘De jury stelt dat wij door een solide risicobeleid tot op heden goed door de crisis zijn gekomen, dat de informatievoor­ziening op orde is en dat wij als Bestuur in control zijn. Mooie complimenten die ons zeker inspireren om zo door te gaan.’ De prijs ‘Pensioenfonds van het jaar’ wordt elk jaar toegekend door het vakblad Nederlands Pensioen & Beleggingsnieuws (npn), een uitgave van de Financial Times.

De juryleden waren Bart Oldenkamp (directeur Cardano Nederland), Karin Roeloffs (principal consultant bij Mercer), Sandra Smits (eigenaar bureau MensenKennis), Mathijs van Gool (directeur Pensioenfondsen SCA) en Jan Nijssen (partner Montae). Ook internationaal is er waardering. Tijdens de uitreiking van de IPE European Pension Funds Awards 2012 op 29 november jl. in Kopenhagen, werd de IPE Award ‘Best Pension Fund in The Netherlands’ toegekend aan Pensioenfonds ING. Het fonds was niet bij de prijsuitreiking aanwezig.

et als voorgaande jaren liet Pensioenfonds ING in oktober onderzoeken hoe tevreden u als klant bent over het fonds. De uitkomsten laten zien dat u positiever bent dan vorig jaar.

Ruim 900 verzekerden van Pensioenfonds ING gaven het fonds gemiddeld een rapportcijfer van 7,7. Na een moeilijk jaar heeft de klanttevredenheid zich goed hersteld. In 2011 was het rapportcijfer nog een 7,3. Wat betreft het vertrouwen in het fonds zien we vooral bij de pensioengerechtigden een positieve ontwikkeling.

wordt beter beoordeeld dan zijn voorganger, het Magazine Pensioen. U vindt de informatie vaker relevant voor uw eigen situatie.

Informatie meer relevant Extra inspanningen in de communicatie hebben mede bijgedragen aan dit herstel van vertrouwen zoals bijvoorbeeld de Pensioenspecial over de toeslagverlening (indexatie) in maart 2012. Ook de opzet van de Pensioenkrant

Pensioenberekening In 2012 maakte 63% van de verzekerden een pensioenberekening. Het fonds blijft ook in 2013 de verzekerden verder helpen om een goed beeld te krijgen van hun pensioensituatie.

Rapportcijfer

Verzekerden zien Pensioenfonds ING overwegend als professioneel en zelfstandig. Wie contact heeft gehad met het Pensioenloket waardeert ook de persoonlijke benadering.

(veel) vertrouwen

(zeer) positief beeld

2010

2011

2012

2010

2011

2012

2010

2011

Deelnemers

7,5

7,4

7,7

78%

80%

79%

74%

70%

2012 73%

Gepensioneerden

7,6

7,1

7,7

80%

75%

79%

79%

66%

75%

December 2012

< 45

ERWIN VAN RINGELESTEIJN (27):

‘MIJN SALARIS STIJGT, STIJGT MIJN PENSIOEN DAN OOK?’ ‘Hopelijk kan ik intern doorgroeien naar steeds hogere functies. Dan stijgt mijn salaris. In de toekomst heb ik graag een pensioen in lijn met dit hogere salaris. Ik weet dat salaris verband houdt met pensioen, maar hoe zit dat precies bij Pensioenfonds ING?’ Volgens de huidige pensioenregeling zijn er twee manieren om pensioen op te bouwen bij Pensioenfonds ING. Let op: deze regeling geldt tot en met 31 december 2013. 1. OVER UW VAST INKOMEN: EINDLOONREGELING Over uw vaste salaris bouwt u pensioen op in de eindloonregeling. Deze eindloonregeling geldt tot een jaarsalaris van bruto € 88.231,22. Dit bedrag stijgt mee met de collectieve, structurele salarisverhogingen in uw CAO.

IS UW VASTE JAARSALARIS HOGER DAN € 88.231,22? Dan bouwt u over het meerdere salaris dat u ontvangt ook pensioen op in de beschikbare premieregeling bij Nationale-Nederlanden. Meer informatie vindt u op www.pensioenfondsing.nl.

De hoogte van het pensioen dat u opbouwt in de eindloonregeling wordt berekend met het salaris dat u verdient vlak voor u met pensioen gaat. Maakt u carrière, dan werkt de stijging van uw salaris dus ook door in uw pensioen. Op uw Uniform Pensioenoverzicht staat elk jaar het pensioen dat u in de eindloonregeling kunt bereiken. Dat wordt steeds berekend met uw huidige salaris. Uw toekomstige salaris is immers niet bekend. Stijgt uw vaste salaris, dan stijgt dit te bereiken pensioen mee.

2. O  VER UW VARIABEL INKOMEN: MIDDELLOONREGELING Ontvangt u ook variabel inkomen, dan kan het zijn dat u daarover pensioen opbouwt in de middelloonregeling. De variabele inkomensbestanddelen waarvoor dit geldt, staan in uw CAO.

Als u met pensioen gaat, wordt de hoogte van het pensioen dat u opbouwt in de middelloonregeling berekend met het variabel inkomen dat u gemiddeld verdiende tijdens uw loopbaan. Hoe meer variabel inkomen u heeft dat meetelt voor pensioen, hoe hoger het pensioen uit de middelloonregeling zal zijn. Dit pensioen uit de middelloonregeling wordt verhoogd als er in uw CAO een collectieve structurele salarisverhoging aan de orde is. Op Uniform Pensioen Overzicht (UPO) staat elk jaar het pensioen dat u in de middelloonregeling kunt bereiken. Dat wordt steeds berekend met het variabel inkomen dat u tot nu toe gemiddeld heeft ontvangen. Het komende jaar kunt u meer of minder variabel inkomen hebben dat meetelt voor uw pensioen. Het te bereiken pensioen uit de huidige middelloonregeling neemt hierdoor toe of juist af.

KABINETSPLANNEN EN PENSIOEN In het regeerakkoord hebben VVD en PvdA hun voornemens kenbaar gemaakt voor pensioen. Hierin staan zaken die invloed kunnen hebben op de nieuwe pensioen­ regeling. Hoe precies is nog niet bekend. Zodra er meer duidelijkheid is over de gevolgen van de kabinetsplannen voor het pensioen, zullen ING en de vakbonden daarover berichten. Voor vragen over de nieuwe pensioen­ regeling verwijzen wij naar de informatie op het intranet HR2Read en Mijn HR.

Kirsten van Scheindelen (37): ‘Is er straks nog pensioen voor mij?’ ‘Steeds is er in het nieuws dat het niet goed gaat met pensioenfondsen. Er is te weinig geld. En daar betaal ik dan elke maand aan. Wie weet is er straks voor mij helemaal niets over!’ OOK U ONTVANGT STRAKS PENSIOEN Pensioenfonds ING heeft een duidelijke opdracht: ervoor zorgen dat de pensioenen kunnen worden uitbetaald. Het op risicobeheersing gebaseerd beleggingsbeleid is hiervoor erg belangrijk. Bestuursleden vertellen hierover op pagina 1 en 3. IEDEREEN TELT MEE De dekkingsgraad was einde derde kwartaal 122%. Voor elke euro die nu en in de toekomst nodig is om de pensioenen uit te kunnen betalen is er dus € 1,22 aan vermogen aanwezig. De rente, het rendement op onze beleggingen en de ontwikkeling van de gemiddelde levensverwachting hebben invloed op de hoogte van de dekkingsgraad. Het fonds

heeft de risico’s goed in kaart en dekt ze waar nodig en mogelijk af. Het Bestuur houdt de belangen van alle verzekerden in het vizier. Het fonds is er immers voor iedereen, of iemand nu 30 jaar is of 80. IS HET OOK GENOEG? Of u uw pensioen straks hoog genoeg vindt, is een vraag die alleen u kunt beantwoorden. Misschien voorziet u dat u na uw pensionering een hoger inkomen nodig heeft. Onder bepaalde voorwaarden kunt u met banksparen of met een lijfrente zorgen voor een aanvulling op uw pensioen. U kunt ook overwegen extra af te lossen op uw hypotheek om zo uw vaste lasten terug te brengen. Uiteraard afhankelijk van uw persoonlijke omstandigheden.

HEEFT U EEN GOED BEELD VAN UW PENSIOEN? Log in op www.pensioenfondsing.nl en raadpleeg de Pensioenplanner. U vindt hierin de hoogte van het pensioen dat u heeft opgebouwd én u kunt met de Pensioenplanner uitrekenen wat bepaalde keuzes betekenen voor de hoogte van uw pensioen. Wilt u een totaaloverzicht, inclusief AOW en pensioen dat u misschien ergens anders heeft opgebouwd? Log dan met uw DigiD in op www.mijnpensioenoverzicht.nl.

DE NIEUWE PENSIOENREGELING Vanaf 1 januari 2014 zullen alle medewerkers pensioen gaan opbouwen in de nieuwe pensioenregeling die ING en de vakbonden hebben afgesproken. Hiertoe worden twee nieuwe pensioenfondsen opgericht. De nieuwe pensioenregeling wordt een middelloonregeling. Nu is dat nog een eindloon­ regeling. Op 31 december 2013 zal het pensioen in de huidige regeling definitief worden vastgesteld op basis van uw inkomen in december 2013 en het aantal jaren dat u tot dan heeft opgebouwd in de huidige pensioenregeling. Ook de risicoverdeling tussen werkgever en werknemers verandert door de nieuwe pensioenregeling. De werkgever is dat met de vakbonden overeengekomen. Zij werken de details van de nieuwe pensioenregeling nog nader uit. Alle afspraken zijn vastgelegd in de raam­overeenkomst die de werkgever en de vakbonden hebben afgesproken. Op het intranet HR2read en Mijn HR staan de belangrijkste vragen en antwoorden vermeld over de nieuwe pensioen­regeling.

DR stelt zich voor

IVO VAN DEN BOOM

‘I

k vind het belangrijk dat de DR positief kritisch is tegenover Pensioenfonds ING. De vraag die we ons bij ieder besluit van het Pensioenfonds moeten stellen is “Welk effect heeft dit op de verzekerden en is dat het gewenste effect?” Met die positief kritische houding, gedacht vanuit de verzekerde, kun je het Bestuur van het Pensioenfonds scherp houden om blijvend in het belang van de verzekerden te opereren.‘ ‘Nadenken over je pensioen is op elke leeftijd van belang. Zeker nu de AOW leeftijd en de pensioenleeftijd omhoog gaan. Verder versobert ING met de nieuwe CAO het pensioen. Hoewel stoppen met werken misschien ver weg lijkt, is het belangrijk op jonge leeftijd na te denken over wat je later wilt. Wil je eerder

stoppen met werken? Wat wil je kunnen besteden, en hoeveel geld moet je daarvoor opzij leggen? Als je vroeg begint met sparen heb je meer zekerheid dat je later niet voor verrassingen komt te staan.’

10 gekozen lid • Sinds 1 januari 20 deelnemers. namens de actieve ie Balansbeheer • Lid van de Commiss rond het (gericht op thema’s ldoende vermogen en of er vo ar zijn om de middelen beschikba en te betalen). pensioenverplichting

Ivo van den Boom

ie Splitsing (gericht • Lid van de Commiss n mogelijke op het proces van ee nk en de splitsing tussen de Ba rkingen op we Verzekeraar en de uit het fonds).

Pensioenkrant

+

45

PENSIOEN EN ONTSLAG

3 VRAGEN OVER DE START VAN UW PENSIOEN EN VAN UW AOW

WIE BETAALT MIJN

PENSIOEN?

‘KAN IK STRAKS ALLEEN NOG MET 67 MET PENSIOEN?’ ‘De AOW start steeds later en vanaf 2014 geldt een nieuwe pensioenregeling voor medewerkers van ING. Volgens die regeling kun je met pensioen met 67 jaar. Ik denk niet dat ik zo lang wil doorwerken. Welke mogelijkheden heb ik?’

Woensdag 7 november 2012 maakte ING bekend dat er 2.350 arbeidsplaatsen verloren gaan. Bent u één van degenen die dit treft, dan heeft dit gevolgen voor uw pensioen. Op www.pensioenfondsing.nl/ stoppenmetwerken vindt u meer informatie. Of scan de QR-code met uw smartphone en ga direct naar de juiste  webpagina.

ONS ANTWOORD Werkt u lang bij ING, dan heeft u tot en met 2013 al een groot deel van uw pensioen opgebouwd. Dat pensioen is opgebouwd in de Basisregeling Pensioen 65 en dat deel van uw pensioen blijft vanaf uw 65e beschikbaar. U kunt waarschijnlijk vanaf 1 januari 2014 de ingangsdatum uitstellen tot maximaal uw 67e (bijvoorbeeld de ingangsdatum van de AOW). Het gedeelte dat u vanaf 2014 opbouwt in de nieuwe regeling kent inderdaad een standaard pensioenleeftijd van 67 jaar. U kunt dit pensioen ook eerder laten ingaan, bijvoorbeeld vanaf de ingangsdatum van uw AOW. Per maand ontvangt u dan wel een lager pensioen.

WIE BETAALT MIJN PENSIOEN?

RICK EIJSACKERS (64): ‘KAN IK PENSIOEN EN AOW TEGELIJK LATEN INGAAN?’

AANDEEL WERKNEMER: € 30,3 MILJOEN

‘Ik ben sinds 2010 met prepensioen. Als ik 65 jaar word, stopt het prepensioen en gaat mijn ouderdomspensioen in. Maar AOW krijg ik pas ruim een maand later. Dat betekent dat ik in de tussentijd een erg laag inkomen heb. Hoe los ik dat op?’

AANDEEL WERKGEVER: € 416,7 MILJOEN

ONS ANTWOORD Voor mensen zoals Rick Eijsackers, die bijvoorbeeld al vut of prepensioen ontvangen en zich niet konden voorbereiden op de stijging van de AOW-leeftijd is er op dit moment voor de AOW een voorschotregeling. U vraagt dan een renteloze lening aan bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB).

WERKNE

Volgens het regeerakkoord wordt deze mogelijkheid in 2013 vervangen door een overbruggingsregeling. Of u hiervoor in aanmerking komt, hangt af van uw persoonlijke situatie.

ME

R

Verzekerden die vanaf 2014 nog pensioen opbouwen doen dat in de nieuwe regeling. Deze is erop gericht dat zij het pensioen met 67 laten ingaan, maar zij kunnen de ingangsdatum van dat pensioen naar voren halen. Pensioen dat zij hebben opgebouwd in de Basisregeling 65 kunnen zij dan wellicht ook na hun 65e laten ingaan. JOOP VAN LOON (61): ‘HOE KOM IK ERACHTER WANNEER DE AOW VOOR MIJ PRECIES START?’ ‘Ik ben sinds 1 september uit dienst en probeer me een beeld te vormen van de toekomst. De plannen met het opschuiven van de AOW wijzigen nogal eens. Wie kan me vertellen welke AOW-leeftijd voor mij geldt? Ik krijg er geen hoogte van.’

W

ONS ANTWOORD

ER

KGE VER

In de tabel kunt u aan de hand van uw geboortedatum zien wanneer uw AOWuitkering ingaat. Het nieuwe kabinet wil de AOW-leeftijd vanaf 2015 sneller verhogen. Dat is in deze tabel verwerkt. De Tweede en de Eerste Kamer moeten hier nog mee instemmen. U bent geboren:

U ontvangt AOW in:

Als uw AOW start, bent u:

Na 31 december 1947 en voor 1 december 1948

2013

65 en 1 maand

Na 30 november 1948 en voor 1 november 1949

2014

65 en 2 maanden

Na 31 oktober 1949 en voor 1 oktober 1950

2015

65 en 3 maanden

Na 30 september 1950 en voor 1 juli 1951

2016

65 en 6 maanden

Na 30 juni 1951 en voor 1 april 1952

2017

65 en 9 maanden

Na 31 maart 1952 en voor 1 januari 1953

2018

66

Na 31 december 1952 en voor 1 september 1953

2019

66 en 4 maanden

Na 31 augustus 1953 en voor 1 mei 1954

2020

66 en 8 maanden

Na 30 april 1954 en voor 1 januari 1955

2021

67

Na 31 december 1954

2022

67*

HEEFT U GEKEKEN NAAR UW PENSIOEN EN VALT HET TEGEN?

‘I

k lees eigenlijk nooit iets over de prijs van mijn pensioen. Ik neem aan dat ik er zelf ook voor betaal. Maar hoeveel is dat dan?’

U betaalt uw pensioen samen met de werkgever Iedereen die bij ING werkt betaalt mee aan zijn pensioen. De werkgever houdt uw eigen bijdrage elke maand in op uw salaris. De werkgever zorgt ervoor dat de totale premie wordt betaald aan het fonds.

* Het kabinet beslist nog of de AOW voor deze groep later ingaat.

LEEFTIJD WAAROP VERZEKERDEN BIJ ING MET PENSIOEN GAAN IS GESTEGEN 2008

2009

2010

2011

2012

62,5

62,5

62,3

62,5

63,1

Lang bleef de gemiddelde pensioenleeftijd stabiel op ongeveer 62,5. Sinds vorig jaar is de gemiddelde pensioen­ leeftijd met een half jaar gestegen. Dat komt vooral doordat de Basisregeling Pensioen 62 op zijn eind loopt. Vrijwel alle verzekerden die hieronder vallen zijn intussen met pensioen. Verzekerden geboren na 31 december 1949 vallen onder de Basisregeling Pensioen 65. Zij kunnen hun pensioen wel vervroegen, maar dat hebben ze nog niet in grote aantal­ len gedaan.

U betaalt maximaal 7,5% van uw salaris mee aan de pensioenregeling. Omdat u over de eerste € 19.623,68 van uw vaste bruto jaarsalaris (de franchise) geen pensioen opbouwt, hoeft u dus over dit deel van uw inkomen geen eigen bijdrage te betalen. Over de rest van uw inkomen waarover u pensioen opbouwt betaalt u wel de eigen bijdrage. Is uw vaste bruto jaarsalaris hoger dan € 88.231,22, dan bouwt u ook pensioen op in de Beschikbare PremieRegeling (BPR) die bij Nationale-Nederlanden is verzekerd. Ook over dit deel van uw inkomen betaalt u de eigen bijdrage. De eigen bijdrage is maximaal 7,5% van uw inkomen waarover u pensioen opbouwt. Dat betekent dat de eigen bijdrage ook minder kan zijn. Uw werkgever stelt ieder jaar vast hoeveel de eigen bijdrage voor dat jaar is. In 2012 is het percentage van de eigen bijdrage 2,81%.

Het kan allerlei oorzaken hebben als uw pensioen lager blijkt dan u graag had gezien. Misschien bent u wat later gaan werken en bent u ook later gestart met de opbouw van uw pensioen. Misschien bent u gescheiden en heeft u uw pensioen verdeeld met uw ex-partner. Er zijn mogelijkheden om te zorgen voor een aanvulling op uw pensioen. Onder voorwaarden kunt u dat doen met banksparen of met een lijfrente. U kunt ook overwegen extra af te lossen op uw hypotheek om zo uw toekomstige vaste lasten terug te brengen. Uiteraard afhankelijk van uw persoonlijke omstandigheden.

Het Bestuur en de medewerkers van het Bestuursbureau van Pensioenfonds ING wensen u allen een goed en gezond 2013 toe.