Pensioenfonds
Nieuws4 Mei 2008
Nieuws is een uitgave van Yara Pensioenfonds Nederland en is bedoeld voor alle deelnemers aan de pensioenregeling. In Nieuws 4 staan de ontwikkelingen binnen het pensioenfonds en de Nederlandse pensioenwereld centraal. Nieuws verschijnt twee maal per jaar.
Risico’s nieuwe regeling blijven bij werkgever
Eerder stoppen met werken nog steeds mogelijk
Yara blijft financieel garant staan voor het Nederlandse pensioenfonds. Twee jaar lang is er overleg geweest met de bonden om het financiële risico voor het uitkeren van de pensioenen bij het pensioenfonds neer te leggen. Dat is nu van de baan. De bonden vonden het risico voor het pensioenfonds te groot en bleken daarbij namens een grote groep medewerkers te spreken. HR-manager Raymond Bellemans: “Wij hebben als management van Sluiskil uiteindelijk met succes in Noorwegen gepleit voor een soepeler beleid.”
Nieuws4 2 Dekkingsgraad sterk gedaald Beleggings resultaten vallen tegen 3 Pensioenregelingen samengevat Studie naar toekomstige risico’s 4 Pensioengerechtigden krijgen 1,6% indexatie Nieuwe voorzitter pensioenfonds 5 Premie blijft tot loongroep 5 gelijk Yara Pensioen 2008 heeft vele voordelen Belangrijkste kenmerken Spaarloon en Levensloop 6 Wat te doen als… 2% extra salaris voor levensloop Service Pensioenfonds
Sinds 1 januari 2008 krijgen alle medewerkers in Sluiskil, die ná 1 januari 1950 zijn geboren, een nieuwe toezegging voor een pensioenuitkering op 65-jarige leeftijd: het Yara Pensioen 2008. Die toezegging is zodanig ruim dat medewerkers met voldoende dienstjaren al op ongeveer hun 62ste kunnen stoppen met behoud van ongeveer 70% van hun laatstverdiende salaris. Bellemans: “Dat was voor ons essentieel. In ons leeftijdsbewust personeelsbeleid past dat medewerkers rond hun 62ste moeten kunnen stoppen. Natuurlijk hebben we gemerkt dat de Nederlandse overheid langer werken stimuleert, maar bij een bedrijf als Yara - met een volcontinue ploegendienst - moeten we er rekening mee houden dat niet iedereen in staat is tot zijn 65ste in ploegen te functioneren. En het is organisatorisch gewoon niet haalbaar alle medewerkers een dagfunctie aan te bieden.” Lagere drempel, hogere opbouw Om dit mogelijk te maken, is de opbouwdrempel van de pensioenregeling verlaagd én het opbouwpercentage verhoogd. Tot 1 januari bouwden de medewerkers in Sluiskil 1,75% van hun brutosalaris boven 22.073 euro aan pensioen op. In het Yara Pensioen 2008 is dat - voor medewerkers geboren in of ná 1950 - sinds 1 januari 2,05% over het brutosalaris vanaf 10.097 euro. Bellemans: “Dat is een aanzienlijke verbetering van het pensioen op 65-jarige leeftijd. Iemand die langer
doorwerkt, bijvoorbeeld tot zijn 65ste, krijgt dus een fors beter pensioen dan in de oude situatie. Op dit punt waren we het snel eens met de bonden. Maar we moeten blijven opletten dat we ons doel niet voorbij schieten: het bieden van de mogelijkheid eerder te stoppen met werken.” Ook voor Vlaardingen, niet voor 58-plussers Het Yara Pensioen 2008 is ontworpen voor alle medewerkers van de Nederlandse Yara-bedrijven en NU3. De regeling wordt daarom ook na goedkeuring van de aangesloten werkgevers opgenomen in de arbeidsvoorwaarden van de Vlaardingse bedrijven en NU3. Medewerkers van Sluiskil die zijn geboren vóór 1 januari 1950 houden de oude Sluiskilregeling inclusief de rechten op vroegpensioen. Op pagina 3 van deze Nieuws staan de verschillende regelingen overzichtelijk naast elkaar.
Nieuw is wel dat het pensioenfonds jaarlijks bekijkt of het de opgebouwde pensioenen kan verhogen met het percentage waarmee ook de lonen in Sluiskil zijn gestegen. In de oude regeling gebeurde dat automatisch. Bellemans: “We hebben goed gekeken naar wat elders in Nederland gebruikelijk is. De meeste bedrijven zijn de afgelopen jaren geswitcht naar een systeem met een ➤
➤ voorwaardelijke indexatie. We kregen dat ook beves-
tigd van de vakorganisaties. Wel hebben wij gekozen voor een hoog ambitieniveau. We hebben het pensioenfonds gevraagd de pensioenen jaarlijks te verhogen met minimaal tachtig procent van de loonstijging. Liefst honderd procent. Om dat te bereiken zal het pensioen fondsbestuur een actief financieel beleid voeren.” Lang onderhandeld Met het besluit medewerkers alsnog een pensioen toe te zeggen - en niet alleen een premie die ze via het pensioenfonds gezamenlijk konden beleggen - is er een eind gekomen aan een onderhandelingsproces van twee jaar. In 2005 ontwikkelde Yara International nieuwe richtlijnen voor pensioenplannen in de verschillende landen. Die kwamen er op neer dat mede
werkers bij voorkeur zelf het (beleggings)risico moesten dragen voor hun pensioenopbouw. In de meeste landen heeft Yara een dergelijke regeling ook doorgevoerd. In Sluiskil wilde het management hieraan tegemoet komen door een zogeheten collectieve premieregeling voor te stellen, waarbij Yara vijf jaar lang een vaste premie zou betalen aan het pensioenfonds. Het pensioenfonds zou vervolgens het volledige beleggingsrisico op zich nemen. De vakorganisaties hebben zich hier steeds tegen verzet en kregen bijval van de medewerkers uit Sluiskil. Bellemans: “Hoewel wij vonden dat we een goed voorstel hadden gedaan, moesten we vaststellen dat we er niet in waren geslaagd hier enthousiasme voor te ontwikkelen. Daardoor ontstond voor ons een onwerkbare situatie. Ik ben blij dat het nu is opgelost.” ◆
Dekkingsgraad sterk gedaald De financiële positie van het pensioenfonds is sinds eind vorig jaar behoorlijk verslechterd. De dekking van de verplichtingen is aan het eind van het eerste kwartaal ongeveer 128%, nog altijd ruim voldoende om op termijn de pensioenen te kunnen uitkeren. Bij een dekkingsgraad van 128% is het vermogen 28% hoger dan de verplichtingen (oftewel de op termijn uit te keren pensioenen). Pas wanneer de dekking lager dan 117% wordt, moet het fonds nadenken over een plan om de financiële positie te herstellen. Begin dit jaar was de dekking nog 136%. De dekkingsgraad in 2007 Einde 1de kwartaal Einde 2de kwartaal Einde 3de kwartaal Einde 4de kwartaal
133,7% 140,9% 137,9% 136,2%
Verplichtingen nemen toe De daling van de dekkingsgraad komt dit jaar vooral door de stijging van de verplichtingen. Bij het vaststellen van de verplichtingen wordt gerekend met in de toekomst te ontvangen rente. Bij een stijgende rente nemen de verplichtingen van het pensioenfonds (relatief) af, bij een dalende rente stijgen ze. In 2008 is de rente vooral gedaald, wat dus een ongunstig effect heeft op de verplichtingen. Ook de groei van het vermogen is achtergebleven. De premies die werknemers en werkgevers ieder jaar storten, worden belegd in aandelen en obligaties. In 2006 was het rendement op die beleggingen 6,3%; het vermogen nam hierdoor met bijna 20 miljoen euro toe. Over 2007 is er echter nauwelijks rendement gemaakt; in de eerste drie maanden van 2008 is er vooral verlies geleden op het belegd vermogen. ◆
Beleggingsresultaten vallen tegen De beleggingsrendementen vallen het laatste half jaar erg tegen. Sinds september 2007 is ruim 3% van het vermogen verdampt, wat ongeveer gelijk is aan 10 miljoen euro. Het vermogen van het fonds is daarmee voor het eerst in anderhalf jaar weer onder de 300 miljoen gezakt. Vooral de aandelen presteren dit jaar slecht. Sinds het begin van 2008 is op de aandelen van grote Europese en wereldwijde bedrijven al ongeveer 15%
Pensioenfonds
verloren. Beleggingen in bedrijven uit opkomende landen deden het nóg slechter met een negatief rendement van bijna 18%. Het Yara Pensioenfonds heeft ongeveer 30% van zijn vermogen in aandelen en andere riskante beleggingscategorieën belegd. De rest van het vermogen zit in obligaties waar normaal gesproken een stabieler rendement op wordt gemaakt. In het eerste kwartaal was het resultaat op obligaties ruim 2%; dit is ongeveer gelijk aan het resultaat in 2007. Hoe hoger de marktrente, hoe lager het rendement op obligaties. Nu de rente daalt, zal het resultaat op obligaties weer stijgen. ◆
Pensioenregelingen samengevat:
Sluiskil, Vlaardingen en Yara Pensioen 2008 Oud
Sluiskil Regeling 2006
Vlaardingen Regeling 2006
Soort regeling
Eindloon
Middelloon
Opbouwdrempel
20.912 euro
14.318 euro
Opbouwpercentage (over bruto salaris)
1,75% (tussen 20.912 en 69.032 euro) 1,50% (tussen 69.032 en 104.594 euro) 1,00% (boven 104.594 euro)
1,75% vanaf 14.318 euro
Pensioenleeftijd
65 jaar
65 jaar
Pensioenpremie voor 5% van de pensioengrondslag deelnemers Bijzonderheid
Maximaal 2% van het brutosalaris, verminderd met het maximale ‘WIA-salaris’
De pensioenregeling (inclusief Vroegpensioenregeling) is voor Geen vroegpensioenregeling deelnemers geboren vóór 1 januari 1950 voortgezet. Deze groep gaat dus niet deelnemen in het Yara Pensioen 2008.
Nieuw
Yara Pensioen 2008
Soort regeling
Middelloon
Opbouwdrempel
10.097 euro
Opbouwpercentage (over bruto salaris)
2,05% (tussen 10.097 en 71.825 euro) 1,80% (tussen 71.825 en 108.826 euro) 1,30% (boven 108.826 euro)
Pensioenleeftijd
65 jaar, met mogelijkheid eerder te stoppen
Pensioenpremie
Loongroep 1 t/m 5: 5% van het brutosalaris boven 22.073 euro (= gelijk aan de Sluiskil Regeling 2006); Loongroep 6 en hoger: 5% van het brutosalaris boven 10.097 euro. In 2008 en 2009 ontvangen zij een compensatie van respectievelijk 600 en 300 euro.
Bijzonderheid
Werkgever stort 2% van het brutosalaris in levensloopregeling van de deelnemer, eventueel te gebruiken om eerder te stoppen met werken.
Studie naar toekomstige risico’s Het bestuur van het pensioenfonds laat een gedegen onderzoek doen naar de toekomstige financiële risico’s die het fonds loopt. Dat is actueel geworden nu het pensioenfonds van Yara de opdracht heeft gekregen een nieuwe regeling uit te voeren. Ook speelt nieuwe wetgeving een rol, waarbij de pensioenverplichtingen op een andere manier worden berekend. De studie wordt uitgevoerd door Towers Perrin, het vaste adviesbureau van pensioenfonds Yara Nederland. Voorzitter Peter Vlaeminck: “In de nieuwe regeling zijn we zelf verantwoordelijk voor het toekennen van de indexatie. De werkgever heeft ons daarbij een hoog ambitieniveau op-
gelegd. We moeten steeds minimaal 80% van de prijsindex voor gepensioneerden halen en ook 80% van de loonindex voor actieve medewerkers. Om dat te bereiken moeten we verstandig beleggen en ook een goede inschatting maken van de ontwikkeling van onze verplichtingen.” Bestuurslid Cor Sol valt hem bij: “We willen grip houden op de ontwikkeling van onze balans. Die is door de veranderde wetgeving bijzonder dynamisch geworden. Toch moeten we de deelnemers en de gepensioneerden zoveel mogelijk zekerheid geven over hun jaarlijkse indexatie. Dat geeft ons een grote verantwoordelijkheid. Ik ben daarom blij met de studie, maar zie wel dat onderzoekers de neiging hebben de zaken te positief voor te stellen. Ik wil er daarom voor waken dat we uitgaan van realistische aannames. De infla-
tie moet bij voorbeeld niet te laag worden ingeschat. Daar geven de huidige economische ontwikkelingen geen enkele aanleiding voor.” Vlaeminck brengt nog een ander argument voor de studie in. “De werkgever heeft bij het akkoord voor de nieuwe regeling duidelijk aangegeven niet meer premie te willen betalen dan noodzakelijk is. Yara kan dat geld beter gebruiken voor alle investeringen in de groei van de onderneming. Tegelijkertijd willen we een goed pensioen blijven bieden, dat ook waardevast is. We willen daarom dat uit de studie een rekenmodel komt, waarmee we permanent de ontwikkeling van de premie, de kans op indexatie en de stand van de dekkingsgraad kunnen volgen.” In Nieuws 5 gaan we dieper op de resultaten van de studie in. ◆
Pensioengerechtigden krijgen 1,60% indexatie De uitkeringen voor de ruim 1.300 gepensioneerden is per 1 januari verhoogd met 1,60%. Daarmee worden de pensioengerechtigden volledig gecompenseerd voor de stijging van de consumentenprijzen. Ook die waren in het afgelopen jaar namelijk met 1,60% gestegen. Gepensioneerden hebben nog altijd een achterstand in hun indexatie. In de periode 2000-2002 was de
financiële positie van het pensioenfonds te zwak om de pensioenen te verhogen met het percentage waarmee ook de prijzen waren gestegen. In totaal werd er begin deze eeuw ruim 8% aan toeslagen niet toegekend. Het bestuur deed de pensioengerechtigden wel de toezegging dat bij een verbeterde financiële positie de toeslagen alsnog zouden worden toegekend. In 2007 is al een extra indexatie gegeven van 2,94%. Er resteert nu nog ruim 5% aan achterstallige indexatie. Hiervoor is een reservering gemaakt op de balans van het fonds, maar het bestuur moet uiteindelijk het besluit voor extra indexatie nemen. ◆
Peter Vlaeminck nieuwe voorzitter pensioenfonds Sinds begin dit jaar is Peter Vlaeminck voorzitter van het Pensioenfonds Yara Nederland. Hij volgt in die functie Jacques de Buck op, die vanwege een nieuwe functie in Libië zijn bestuurslidmaatschap opgaf. Als bestuurslid wordt De Buck vervangen door Georges de Schrijver, global compensation & benefits manager bij Yara International. Peter Vlaeminck is al vanaf de start in 2005 bestuurslid van Pensioenfonds Yara Nederland. In die functie was hij vooral verantwoordelijk voor de relatie met admini strateur Delta Lloyd en de verschillende juridische documenten. Tot 2004 was Vlaeminck al bestuurslid van het Vlaardingse pensioenfonds, dat per 1 januari 2005 samenging met het fonds uit Sluiskil. In het dagelijkse leven is Vlaeminck binnen HR verantwoordelijk voor de salarissen en pensioenen bij alle Nederlandse Yara bedrijven.
Jacques de Buck was vanaf de start in 2000 voorzitter van het Sluiskilse fonds en na de fusie in 2005 ook voorzitter van het nieuwe pensioenfonds Yara Nederland. Halverwege 2007 werd De Buck - verantwoordelijk voor onder meer de financiële administratie - benaderd voor een functie bij een nieuw bedrijf van Yara in Libië. In de loop van dit jaar wordt die functie effectief; reden waarom hij eind vorig jaar besloot zijn bestuursfunctie op te geven. Met het vertrek van Jacques de Buck kwam er binnen het bestuur een positie vrij voor een werkgeversvertegenwoordiger. Het management heeft Georges de Schrijver hiervoor aangewezen. De Schrijver woont in de buurt van Gent en is bij Yara wereldwijd verantwoordelijk voor de salarissen en pensioenen. Hij was ook actief betrokken bij de ontwikkeling van een nieuwe pensioenregeling voor Yara in Nederland. Eerder maakten we al bekend dat Pieter Jan van der Ploeg en Bram Luteijn per 1 januari 2008 tot het bestuur zouden toetreden. Zij vervangen respectievelijk Rinus Rentmeester en Piet Meeusen als vertegen woordigers namens de werknemers. Het bestuur van het Yara Pensioenfonds bestaat uit tien leden; vijf van hen vertegenwoordigen de werkgever, de vijf andere de deelnemers. Bij de deelnemerszetels zijn er twee beschikbaar voor pensioengerechtigden. De Deelnemersraad draagt de kandidaten voor de deelnemerszetels voor; het management van Yara kiest de werkgeversleden. ◆
Het volledige bestuur is nu als volgt samengesteld: Werknemersleden: Benny Borgt (secretaris), Cor Sol (namens gepensioneerden), Pieter Jan van der Ploeg, Bram Luteijn en Nic Kolmeijer (namens gepensioneerden). Werkgeversleden: Peter Vlaeminck (voorzitter), Raymond Bellemans, Eddy ten Berge, Terje Eide en Georges de Schrijver. Peter Vlaeminck
Premie blijft tot loongroep 5 gelijk Medewerkers van Yara Sluiskil die in loongroep 1 tot en met 5 zitten, blijven dezelfde premie betalen voor het Yara Pensioen 2008 als voor de Sluiskilregeling. Jaarlijks wordt 5% van het brutosalaris boven 22.073 euro ingehouden voor de pensioenopbouw. Voor medewerkers uit de hogere salarisgroepen stijgt
Yara Pensioen 2008 heeft vele voordelen Het Yara Pensioen 2008 geeft een gegarandeerde uitkering op 65-jarige leeftijd. Ieder jaar zet het pensioen fonds voor iedere medewerker 2,05% van zijn in dat jaar verdiende salaris boven de 10.097 euro opzij. Jaarlijks wordt het opgebouwde bedrag in principe verhoogd met het percentage waarmee de CAO-lonen bij Yara in Sluiskil zijn gestegen. Die verhoging gaat alleen niet door als de financiële positie van het pensioenfonds onvoldoende is. Het Yara Pensioen 2008 behoort tot de betere pensioen regelingen in Nederland. De opbouwdrempel van 10.097 euro is ongeveer gelijk aan het wettelijke minimum en het opbouwpercentage is gelijk aan het wette lijke maximum. Een hogere opbouw is dus eigenlijk
de eigen bijdrage voor het pensioen in 2 jaar tijd naar 5% van het brutosalaris boven 10.097 euro. Feitelijk wordt dit nieuwe regime al in 2008 ingevoerd, maar dit jaar krijgt iedereen 600 euro retour; in 2009 300 euro. Vanaf 2010 geldt dan de nieuwe eigen bijdrage. De ‘compensatie’ in 2008 en 2009 staat apart op de loonstrook vermeld. ◆
niet mogelijk. Ook met de jaarlijkse indexatie van de pensioenen is Yara bijzonder ambitieus. Jaarlijks moet het pensioenfonds 80-100% van de Yara Sluiskil CAOstijgingen in de pensioenopbouw doorvoeren. Pas bij een salaris boven de 71.825 euro wordt de pensioenopbouw iets verlaagd. Het opbouwpercentage zakt dan naar 1,80%. Wanneer het salaris boven de 108.826 komt, zakt de opbouw verder naar 1,30% Voor medewerkers die tot hun 65ste willen doorwerken is het Yara Pensioen 2008 een aanzienlijke verbetering. Hierdoor ontstaat ook de mogelijkheid vroeger met pensioen te gaan. Op de achterpagina staat uitgelegd hoe dat precies werkt. In het kort komt het erop neer dat de pensioenrechten vanaf leeftijd 65 al vijf jaar eerder worden uitgekeerd. Omdat de uitkeringsperiode dan langer is, wordt het jaarlijkse pensioen lager, maar is dan nog altijd in lijn met het laatstverdiende salaris. Sparen via de levensloopregeling kan hierbij helpen. ◆
Belangrijkste kenmerken Spaarloon en Levensloop in beeld Spaarloonregeling
Levensloopregeling
Deelname
Recht vastgelegd in de CAO/de Rechtspositieregeling
Wettelijk recht van werknemers in Nederland
Ingangsdatum
1 januari
Ieder gewenst moment
Sparen voor
Geld
Tijd
Uitvoerder
Keuze van de werkgever
Keuze van de medewerker; werkgever heeft collectief contract met Delta Lloyd
Maximale inleg
613 euro per jaar
12% van het bruto jaarsalaris, tot een maximum van 210% van het bruto jaarsalaris
Bedrag beschikbaar
Na vier jaar, maar in bepaalde gevallen eerder (aankoop eigen woning, betalen van premies voor een lijfrente of levensverzekering)
Ieder gewenst moment
Besteding
Vrije keuze
Verlof, dat eventueel ook direct voorafgaand aan het pensioen kan ingaan
Loonbelasting
Geen
Pas bij opname van het tegoed. Per gespaard jaar een korting van 191 euro
Invloed op pensioenopbouw
Geen
Geen
Wat te doen als… ...u eerder met pensioen wilt Het nieuwe Yara Pensioen 2008 gaat uit van een pensioenuitkering op 65-jarige leeftijd. De pensioenopbouw is echter zodanig hoog dat u financieel in staat bent de pensioenuitkering te vervroegen, en dus eerder te stoppen met werken. Uitgangspunt is dat uw nettosalaris op het moment van stoppen nauwelijks lager wordt. Van belang is dat u vanaf uw 25ste continue pensioen hebt opgebouwd en dat uw pensioenopbouw ook in de meeste jaren is opgetrokken met uw salarisstijging. Verder is van belang dat u zelf meespaart voor uw vervroegd pensioen, bijvoorbeeld via de levensloop regeling. Yara betaalt u 2% over uw brutosalaris als premie voor uw levenslooprekening. Een half jaar voordat u met pensioen wilt, dient u een
verzoek in bij uw direct leidinggevende, die uw verzoek overlegt met het management. Daarbij is het goed te weten dat Yara eerder stoppen met werken actief stimu leert. Als u goedkeuring hebt gekregen op uw verzoek, betaalt het pensioenfonds uw pensioenrechten uit op het moment dat u stopt met werken. U hebt dan een zogenoemd vervroegd pensioen. Dat is uiteraard wel lager dan het pensioen dat u op uw 65ste zou krijgen, omdat het langer moet worden uitgekeerd. U houdt wel levenslang hetzelfde bedrag, dat in principe jaarlijks wordt verhoogd met het percentage waarmee de prijzen zijn gestegen. Tegelijkertijd dient u bij HR een verzoek in om het kapitaal van uw levenslooprekening als salaris uit te keren tot het moment dat u 65 wordt. Daarna ontvangt u een AOW-pensioen. ◆
Twee procent extra salaris voor levensloop Om eerder stoppen met werken verder te stimuleren betaalt Yara Sluiskil alle medewerkers 2% van hun brutosalaris extra. De bedoeling is dat medewerkers dit bedrag storten op een levenslooprekening en op die manier sparen voor een vervroegd pensioen. Dat is echter geen verplichting. Iedereen is vrij in het besteden van deze extra 2%. De levenslooprekening is door het kabinet bedacht om geld te sparen voor extra verlof. Dat kan ouderschapsverlof zijn of een sabbatical, maar ook eerder stoppen met werken. Uit het gespaarde kapitaal op de levenslooprekening wordt dan een aanvulling op het pensioen uitgekeerd. Yara heeft voor de levensloopregeling een collectief contract met Delta Lloyd afgesloten. Maar iedereen kan ook bij zijn eigen bank of verzekeraar een speciale levenslooprekening open. De werkgever stort de 2% (of meer) dan direct op die rekening. Het kapitaal op de rekening is geblokkeerd en mag alleen worden opgenomen om verlof op het werk mee te financieren. Moeilijkheid met de levenslooprekening is dat hij niet samengaat met het spaarloon. Medewerkers moeten dus voor één van de twee kiezen. Bij Yara Sluiskil maken heel veel medewerkers nu nog gebruik van de spaarloonregeling. In het staatje op deze pagina zijn de verschillen tussen levensloop en spaarloon op een rijtje gezet. Voor meer informatie kunnen medewerkers terecht bij Ronald Wondergem. ◆
Pensioenfonds
Service Pensioenfonds In de loop van dit jaar krijgt u van Delta Lloyd de zogenaamde Startbrief, waarin uw Yara Pensioen 2008 in detail wordt uitgelegd. De startbrief geeft ook inzicht in wat u moet doen in situaties als scheiding, verhuizing of arbeidsongeschiktheid. Bij de startbrief ontvangt u een nieuwe versie van het reglement. Twee maal per jaar ontvangt u Nieuws, waarin we berichten over de ontwikkelingen in uw pensioenregeling en de financiële positie van ons pensioenfonds. Ieder jaar in juni krijgt u uw persoonlijk Uniform Pensioenoverzicht (UPO), waarin u kunt lezen hoeveel pensioen u heeft opgebouwd. Uiterlijk in het najaar sturen we u ons Jaarbericht, waarin we als bestuur verantwoording afleggen over het door ons gevoerde beleid. Voor Vragen kunt u altijd terecht bij Ronald Wondergem, de administrateur van ons fonds. Hij is te bereiken op nummer 0115 474446 of via
[email protected]. ◆
