Pediatrische Medische Stress
www.zorgvoorhetziekekind.nl @zorgvhziekekind
Medisch traumatische stress • Wat is het? • Hoe herken je het? Wat • • •
kunnen we doen? www.nahetziekenhuis.nl www.hetouderkompas.nl www.opkoersonline.nl
• Er komen veel kinderen in het ziekenhuis! • 14% van de kinderen groeit op met een chronische aandoening • Dit zijn 500.000 kinderen en jongeren • en hun ouders! • Niet vergeten: ongelukken, brandwonden Rapport op www.zorgvoorhetziekekind.nl/producten
Stress versus traumatische stress • Veel aspecten van ziekte en verwondingen zijn stressvol ingrijpend, verlies controle, machteloosheid, onvoorspelbaarheid Pijnlijk / moeilijk te behandelen zetten coping van familie onder druk • Sommige aspecten zijn potentieel traumatisch Zeer beangstigend of gruwelijk Levensbedreigend, plotseling, pijnlijk of overweldigend • Traumatische stress en de bijbehorende emotionele reacties kunnen ernstige schade geven
Top 10: PTSS na een stressvolle gebeurtenis 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
verkrachting fysiek geweld overlijden geliefde aanranding ernstige ziekte zelf ziekte kind bedreiging met wapen auto-ongeluk brand getuige ongeluk (Bronner et al, 2009, Olff & De Vries, 2009)
Medisch Traumatische Stress bij kinderen en hun ouders “een verzameling van psychologische en fysieke reacties van kinderen en hun ouders op pijn, letsel, een ziekte, medische procedures of beangstigende behandelingen” Deze symptomen zitten op een continuum Weinig stress
Kazak et al., 2006
PTSS/PTSD
Normale reacties op een abnormale gebeurtenis
PTSS
Welke kinderen en ouders hebben verhoogd risico op ontwikkelen langdurige stressklachten? Kinderen die….
Ouders die….
Veel stressvolle gebeurtenissen meemaken
Belaste voorgeschiedenis hebben
Al kwetsbaar waren
Minder uitgebreid sociaal netwerk
Tijdens opname van ouders gescheiden worden
Weinig controle gevoel over situatie
Zeer angstige ouders hebben
Zich heel erg zorgen maken
Zelf heel angstig zijn
Verdoofd zijn, geen emoties tonen
Zeer veel pijn hebben
Geen contact met omgeving hebben
Kenmerken van de familie - Afstand tot ziekenhuis - woonsituatie - gezinssamenstelling - voorgeschiedenis
Kenmerken van ziekte - soort ziekte - behandeling - ingrepen
Medierende factoren en interventies - coping, sociale steun - communicatie - psychoeducatie - voorbereiding - stressvermindering - family centred care
Uitkomsten - (traumatische) stress reacties - kwaliteit van leven - tevredenheid met zorg
Voorbeelden van wat we kunnen doen? • Communicatie: • Psychoeducatie: • Empowerment:
www.nahetziekenhuis.nl www.hetouderkompas.nl www.opkoersonline.nl
DEF toolkit
Doel: het verminderen van stress en voorkomen van ernstige langdurige stressklachten Inhoud DEF toolkit: • 4 brochures voor kinderen (≥ 8 jaar) en ouders • brochure zorgverleners • Verschillende talen • een website: www.nahetziekenhuis.nl
• Meer info op www.healthcaretoolbox.org • like de facebook pagina van healthcare Toolbox • www.aftertheinjury.org
Ouders de weg wijzen: www.hetouderkompas.nl
Voor ouders die vanwege de zorg voor hun kind regelmatig in het ziekenhuis komen Doel - helpen in het ordenen van: o o o o
Informatie Verschillende vormen van ondersteuning Het aanbod De kwaliteit van het aanbod
Met behulp van thema’s
Wat willen ouders? Vragenlijst onderzoek Bestaande uit drie delen: o Vragen over informatie waar haalt u nu informatie vandaan waar wilt u in de toekomst informatie vandaan halen welke thema’s wilt u terug zien op de website gevraagd op VAS schalen (0 – 100) o Last Thermometer voor Ouders (LTO) o Demografische gegevens In januari volgen focusgroepen.
Eerste analyses vragenlijst Waar halen ouders nu informatie vandaan? - Arts (M=70, SD=24) - Een website (M=64, SD=25) - Lotgenoten (M=46, SD=33)
N = 206 91% moeders
Waar willen ouders in de toekomst informatie vandaan halen? - Arts (M=89, SD=14), - Een website (M=78, SD=21) - Verpleegkundige (M=76, SD=22) Welke thema’s vinden ouders het belangrijkst? - Praktische informatie (M=81, SD=21) - Hoe hun kind omgaat met de ziekte (M=78, SD=21) - Hoe ouders omgaan met de ziekte (M=77, SD=21) - Het gezin (M=74, SD=22) - Impact van de ziekte op ouder zelf (M=74, SD=24)
www.opkoersonline.nl
LEERDOELEN OP KOERS Overkoepelende doel Psychosociale problemen voorkomen/verminderen door aanleren copingvaardigheden Brus cursus
Kind cursus • • • • •
Informatie zoeken/geven Ontspanning Vergroten therapietrouw Vergroten sociale competentie Positief denken
• • • •
Omgaan met gevoelens Je verhaal vertellen Vragen stellen Positief denken
Ouder cursus • • • • •
zorgen voor Jezelf Partner Andere kinderen in gezin Het ziekenhuis buitenwereld
Ik lag in het EKZ van 1947 tot 1948 met TBC. Ik vond het verschrikkelijk, ik had heimwee naar mijn familie, ik moest overgeven en de zusters hadden hier geen begrip voor en voerden me van het bord met braaksel….. Ik ben nu kinderpsychologe.. En ben blij dat mijn kleinkinderen het beter hebben als ze ziek zijn. De tentoonstelling deed me van veel herrineren dat ik eigenlijk wil vergeten Ineke
Tentoonstelling van Ziek naar Beter (150 jaar EKZ)
