Voor software en extra's bij de artikelen in dit blad
Cover 263.indd 1
32 + 44
MINIDOSSIER VIRTUALISATIE - Virtualisatie met Windows 7 - Retro besturingssystemen herleven
NR. 263 NOV. 2012
JAARGANG 24 | 2012
40 + 76
10/12/12 10:56 AM
INHOUD
VOORWOORD
IN DE BAN VAN DE MARKETEER
Inhoud.indd 3
Marketing is een kunst geworden. Hoe goed een product ook is, zonder een tot in minutieus detail uitgekiende marketingstrategie, val je niet op in de kakofonie van andere producten. Sterker nog, zelfs als je product niet zo goed is, kun je het tegenwoordig met een spectaculaire marketingstrategie nog ver schoppen. Marketing mag dan ook wat kosten. De marketeer treedt daarbij op als een ware regisseur, die nauwlettend de touwtjes in handen moet houden. Hij of zij kan zich niet permitteren dat er informatie in het wild verschijnt, dat niet volgens de plannen op het juiste tijdstip en op de juiste plaats vrijgegeven is. Want die ongeautoriseerde berichten - zeg maar roddels - zouden zomaar tot negatieve beeldvorming kunnen leiden, welke zich als een olievlek uit kan breiden in de wereld. Voor je het weet ben je als marketeer bezig dat negatieve beeld bij te sturen, in plaats van zelf de leiding te houden. Daarom gebruikt een moderne marketeer dan ook een tot in de puntjes uitgewerkt draaiboek, met daarin duidelijk welk stukje informatie op welk moment vrijgegeven mag worden. Zo bouw je beetje bij beetje het enthousiasme voor het product op, steeds meer en meer, tot het moment dat het product dan ook daadwerkelijk verkrijgbaar is. Een crescendo van maandenlang strategisch teasen en tipjes van de sluier oplichten. Dit maakt het soms lastig om de juiste informatie in ons tijdschrift te zetten. Zo wilde Microsoft bij het ter perse gaan van dit nummer nog niets kwijt over de vormgeving van de doos waarin Windows 8 op de markt komt, terwijl we wel tien exemplaren van de software mogen vergeven. Op 26 oktober komt eerst enkel de downloadbare upgradeversie van het nieuwe besturingssysteem uit. Op de boxed versie moeten we nog wachten tot na 31 januari 2013. Maar heeft Microsoft de doos dan nog niet in productie? Of ligt het ontwerp nog op de tekentafel? Waarschijnlijker is dat we nog niet op het punt zijn beland in het draaiboek van de Microsoft-marketeer, waarop het artwork van de doos wereldkundig gemaakt mag worden. Neem het ons dus niet kwalijk als de doos die u krijgt er iets anders uitziet dan wat u op onze cover ziet. Microsoft deelt wel degelijk met ons, maar nog niet alles…
16
DOSSIER E-READER DAG DODE BOMEN!
Wie eenmaal e-readers gebruikt, zal niet graag terugdenken aan de stapels dode boom die de boekenlezer met zich mee moest zeulen op vakantie. Een simpel pocketboek? In dat geval is de e-reader verreweg superieur aan het ouderwetsche papier.
12
CYBERFRAUDE
ZO WERKEN INTERNETOPLICHTERS Tweedehands handel via websites als Marktplaats, daar zit veel geld in. Helaas hebben ook oplichters dat begrepen. Een voorbeeld uit de praktijk van digitaal onderzoeker Paul Mulder.
40
FAQ
WINDOWS 8 Al maanden ontvangen we vragen van lezers over het nieuwe besturingssysteem van Microsoft. Nu Windows 8 in de winkel ligt, wordt het tijd om alle vragen én de antwoorden op een rijtje te zetten.
WET VAN MOORE Futuristen en trendwatchers zijn er dol op: de Wet van Moore. Die voorspelt dat de rekenkracht van de gemiddelde pc ongeveer om de achttien maanden verdubbelt. Is het einde van de wet nu dan toch in zicht?
ABORT RETRY FAIL! Onveilig Microsoft-VPN
54
WORD ABONNEE EN KRIJG EEN GRATIS
64
BOEKEN
81
PRIVACY
D-Link Mobile Cloud Companion
Aufmachen bitte! 86
HET LAB
89
WAMMES’ COLUMN
90
COLOFON
SOFTWARE 14 SHAREWARE Orde in de bestandenchaos 26
FREEWARE Efficiënter printen
32
SYSTEEMVIRTUALISATIE
36
SUPERSNEL KOPIËREN Een test van tools
39
KOPIEERTIPS
40
WINDOWS 8 FAQ
44 OUD OS, NIEUWE PC
82
TELSYSTEMEN
HARDWARE
LEREN VAN DE MAYA’S Er zijn nog steeds mensen die bedragen in euro’s omrekenen naar de gulden. Dat voorspelt weinig goeds, mochten we besluiten om ons decimale getallenstelsel te vervangen door die van de Maya’s of bijvoorbeeld het binaire stelsel waarmee de computer rekent.
21
DOSSIER E-READERS Digital Book Reader PRS-2T
58
CHIPSETS Deel 2: Intel
66
D-LINK MOBILE CLOUD COMPANION
70
BORESCOPE USB-CAMERA Om een hoekje kijken
72
CAMERA ACCESORIZE! Hähnel Giga T Pro II
85
HP Z1 WORKSTATION
ACHTERGROND
! W U E NI BIJ
S LINK ELEN INFO ARTIKNEN, E N R! ONZOOR BRO EN MEE V ADS NLO W O D
INFOLINK 263263
Meer informatie op pagina 90
Inhoud.indd 5
12 MARKTPLAATS-MAFFIA Oplichting op internet 16
DOSSIER E-READERS Calibre
20
DOSSIER E-READERS Usenet
25
DOSSIER: HACKER…
22
RIP WET VAN MOORE?
50
DENKWERK
76
ALLES OVER WINDOWS 8
82
REKENSYSTEMEN
10/12/12 8:06 AM
KORT NIEUWS Facebook schoont profielen op Facebook is gestart met het verwijderen van nepaccounts en valse likes. Volgens de website Techcrunch zullen er tienduizenden likes verdwijnen van Facebookpagina’s van bekende merken en personen. Het sociale netwerk wil het aantal nepaccounts en de likes die daarbij horen, verder terugdringen. In totaal zal het slechts om één procent gaan van alle likes op Facebook. Het sociale netwerk probeert al enige tijd het verkopen van likes te verbieden, maar dat is tot op heden nooit helemaal gelukt. Hoe Facebook echter precies te werk gaat met het achterhalen van valse accounts en likes, is niet bekend. Onderzoeksbureau PageData houdt dagelijks bij hoeveel likes er op verschillende Facebook-pagina’s staan vermeld. Vooral pagina’s van bekende artiesten moeten het ontgelden. Lady Gaga zou bijvoorbeeld 34 duizend likes zijn kwijtgeraakt en Justin Bieber bijna achttienduizend.
Coolblue laat zelfde dag bezorgen Webwinkel Coolblue gaat bestellingen die worden geplaatst voor 15.00, dezelfde dag nog uitleveren aan de klant. Daarvoor moet wel een bezorgbedrag van € 17,95 worden betaald. De nieuwe bezorgdienst heeft de naam VandaagNog en is volgens Coolblue vooral bedoeld voor mensen die ongeduldig zijn, of nog snel een cadeau voor een verjaardag moeten kopen. Het product wordt ‘s avonds tussen 18.00 en 22.00 bezorgd. Door de verbeterde service en snelle levering van webwinkels verwacht het bedrijf dat de fysieke winkels nog meer onder druk komen te staan. Coolblue is eigenaar van zo’n honderdnegentig verschillende webshops, waarvan telefoonshop.nl, tabletcenter.nl en laptopshop.nl de bekendste zijn. HTTP://WWW.COOLBLUE.NL/
6
PC-verhuurbedrijf bespioneert gebruikers
Zeven bedrijven die computers verhuren aan particulieren en een softwarebedrijf dat speciale programmatuur ontwikkelt voor huur-pc’s, zijn in de Verenigde Staten aangeklaagd voor het verzamelen van privégegevens van gebruikers en het activeren van de webcams op laptops. De gebruikte software, in de Verenigde Staten bekend als PC Rental Agent, biedt bedrijven die pc’s verhuren aan klanten de mogelijkheid om activiteiten op de pc’s vast te leggen. De programmatuur is voornamelijk bedoeld om de locatie van de machines vast te leggen, maar een speciaal onderdeel van de software - genaamd Detective Mode - maakt het ook mogelijk om toetsaanslagen op te slaan, waardoor bijvoorbeeld gebruikersnamen en wachtwoorden in een logbestand konden worden vastgelegd. In sommige andere gevallen was het zelfs mogelijk om de webcam op afstand in te schakelen, waardoor onder meer beelden van naakte mensen werden bekeken. Verder konden via de software ook valse pagina’s worden getoond, waarbij gebruikers dachten in te loggen bij Yahoo! of Microsoft. De ingevulde persoonlijke gegevens werden vervolgens door de maker van de software verzameld en doorgestuurd naar de verhuurbedrijven.
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Kort nieuws.indd 6
10/11/12 3:49 PM
NIEUWS
| KORT
Bad Piggies Nadat we jarenlang bekogeld zijn geweest met boze vogels, is het eindelijk de beurt aan de biggen om wat lol te trappen. We zijn benieuwd of de Angry Birds-hype geëvenaard kan worden. De biggen die in die spellenreeks slechts het afwachtende slachtoffer waren, zijn in Bad Piggies de hoofdpersonen. De snode beesten zoeken transport en dat moet u als speler gaan regelen. Uit een aantal onderdelen moet u een voertuig bouwen en vervolgens kunt u met behulp van dit apparaat sterren verzamelen. Het spel lijkt enigszins op Amazing Alex van Rovio. Er is ook een aantal levels waar u gewoon lekker kunt experimenteren met de diverse bouwsels, het zogeheten sandbox-principe. Hoewel het spel volledig anders is dan Angry Birds, wordt het tot nu toe goed ontvangen. Er zijn zestig levels te spelen en Bad Piggies is beschikbaar voor Android, iOS, pc en Mac OS. Prijzen variëren; de Android-versie is gratis en de iPhone-versie kost 79 cent.
Inventaris DigiNotar verkocht
Kodak stopt met inkjetprinters Kodak stopt met de verkoop van inkjetprinters voor consumenten. Dit is de volgende stap in de afslankingsoperatie van de ooit zo glorieuze multinational. Als gevolg van deze bezuiniging verdwijnen er 1200 banen in plaats van de eerder aangekondigde duizend banen. Kodak heeft in januari 2012 surseance van betaling aangevraagd en heeft ondertussen al diverse bedrijfsonderdelen afgestoten of gesloten. Dat nu wordt gestopt met de inkjetprinters, is niet heel verrassend. Ze werden immers gemaakt door Lexmark, dat al eerder aankondigde met de productie van inkjetprinters te gaan stoppen. Kodak hoopt het tij te kunnen keren door zijn patentportfolio voor een flinke prijs te verkopen. Tot nu toe is er echter weinig belangstelling voor. Eerder al werd bekend dat Kodak als fabrikant van professionele (foto-) printers verder wil gaan.
De veiling van de inventaris van de failliete certificaatuitgever DigiNotar is afgerond. De curator heeft daarmee 16.500 euro opgehaald. In september 2011 werd het Beverwijkse DigiNotar failliet verklaard na een geruchtmakende hack eerder dat jaar. Een Iraanse hacker infiltreerde de servers van het bedrijf om valse certificaten te genereren, waarmee internetgebruikers afgeluisterd konden worden. DigiNotar probeerde de zaak stil te houden, maar uiteindelijk moesten alle klanten hun DigiNotar-certificaten vervangen, ook de Rijksoverheid. Het vertrouwen in het bedrijf verdween daarop als sneeuw voor de zon. De opbrengst van de veiling is een druppel op een gloeiende plaat. Tegenover Security.nl verklaarde de curator dat de afhandeling van het faillissement nog wel even gaat duren, omdat er ook nog zaken met DigiNotar-eigenaar Vasco en met de verzekeraar lopen.
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Kort nieuws.indd 7
7
10/11/12 3:49 PM
INBOX MAIL VAN LEZERS
TEKST : MARK GAMBLE , HENK VAN DE K AMER EN JA AP DE WREEDE
REAGEREN? Vragen kunt u sturen naar [email protected]. Of surf naar ons forum ‘Ik heb een probleem!’ [1] en stel uw vraag. Dit kan zonder registratie. Alleen als u op de antwoorden wilt reageren is aanmelden noodzakelijk.
Samsung Optical Smart Hub Naar aanleiding van de review van de Samsung Optical Smart Hub in PC-Active # 261 van september 2012 misschien wat nuttige feedback: vermeld een typenummer bij de hardware waarover u schrijft; dat is toch de meest basale informatie waarmee je een review begint. Ik ben een kwartier bezig geweest om uit te vinden dat het mogelijk om een SE-208BW gaat, maar ik ben er nog steeds niet honderd procent zeker van. En ik ben niet de eerste de beste; er zullen lezers zijn die nog langer zoeken. ALBERT JAN MOL, E-MAIL
We hebben het even voor u nagevraagd: er is maar één versie van de Samsung Optical Smart Hub, maar het apparaat kan worden geleverd in verschillende firmware-versies. Vandaar dat er dus verschil in functionaliteit kan zijn in hetzelfde apparaat en dat het serienummer kan afwijken. In de praktijk betekent het dat alle apparaten hetzelfde werken, maar dat nieuwere firmware meer functionaliteit kan toevoegen aan het apparaat. Iedere Samsung Smart Hub is overigens altijd bij te werken tot de laatste firmwareversie.
Vul hier geen licentiecode in en haal het vinkje weg bij ‘Windows automatisch activeren als de computer online is’
8
Inbox.indd 8
Windows 7 op SSD Als het goed is, krijg ik binnenkort een SSD-schijf, als actie bij een nieuw abonnement op PC-Active. Ik wil op die SSD-schijf graag Windows 7 installeren, maar ik beschik alleen over een Windows XP-licentie en een licentie voor een upgrade naar Windows 7. Hoe pak ik dit nu aan? CEES WIJDENES, E-MAIL
Officieel is het niet mogelijk om een upgradeversie van Windows 7 te installeren op een nieuwe schijf waarop geen eerdere versie van Windows staat. Microsoft wil hiermee voorkomen dat mensen op een goedkope manier aan Windows 7 komen, terwijl ze de software dan niet gebruiken als upgrade. Maar gelukkig is het met een aantal trucjes wel mogelijk om alsnog de upgradeversie van Windows 7 te installeren, zonder dat daar een geïnstalleerde Windows XP-installatie voor aanwezig hoeft te zijn. Zorg er eerst voor dat u uw SSD-schijf op de juiste manier in het systeem hebt aangesloten en dat uw oude schijf met daarop Windows XP is losgekoppeld. Vervolgens kunt u uw computer opstarten vanaf de installatie-dvd van Windows 7.
Windows activeren
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
10/11/12 3:51 PM
INBOX
Op een gegeven moment belandt u tijdens het installatieproces op het punt dat u uw Windows 7-licentiecode moet invoeren, maar hier is het zaak dat u dat juist niet doet: de licentiecode kunt u namelijk ook invoeren als de installatie van Windows 7 klaar is. Schakel tevens het vinkje uit bij Windows automatisch activeren als de computer online is. Zo voorkomt u dat Windows 7 zichzelf gaat activeren zodra het volledig is opgestart. Nadat het besturingssysteem helemaal opnieuw is opgestart, kunt u vervolgens de licentiecode invoeren. Dat doet u als volgt: open het startmenu, typ bij programma’s en bestanden zoeken de volgende tekst: windows activeren, gevolgd door een Enter. Het activeringsscherm van Windows 7 opent zich, en hier kunt u nu alsnog de licentiecode voor Windows 7 invoeren. Vreemd waarom dit dan nu wel werkt, maar berichten op internet bevestigen dat dit de juiste methode is.
aar
Nu verkrijgb
Windows 8 Binnenkort komt Windows 8 uit en overal in de media lees ik slechte verhalen over het besturingssysteem, en dan voornamelijk het nieuwe startmenu. Ik wil Windows 8 best gaan gebruiken in de toekomst, maar is het nou wel of niet mogelijk om gewoon het oude startmenu terug te krijgen op dit systeem? Ik hoor en lees daar namelijk tegenstrijdige verhalen over. KAREL MEIJER, APELDOORN
Daar kunnen we een kort antwoord op geven: nee. Microsoft heeft met Windows 8 een compleet nieuwe manier van werken geïntroduceerd, waarmee de meest in het oog springende wijziging natuurlijk het nieuwe startmenu is, dat voorheen tijdens de verschillende bètaversies als Metro door het leven ging. Microsoft heeft inmiddels de naam Metro laten vallen, mede vanwege patenten, want het bleek dat het Duitse bedrijf Metro AG van plan was om stappen tegen Microsoft te nemen vanwege het gebruik van de naam. Steve Ballmer en Co hebben deze naam daarom ‘verbannen’ uit de nieuwe interface en ze hebben het nu over de Modern UI, waarvan de letters UI staan voor User Interface. De nieuwe interface met tegeltjes blijft dus gewoon bestaan en er is geen manier meer om deze uit te schakelen in de uiteindelijke versie van Windows 8. Wel is het mogelijk om een apart programma te installeren, waarmee het startscherm met de tegeltjes wordt vervangen door een klassiek Windows-startmenu. Meer over Windows 8 kunt u lezen vanaf pagina 28 (FAQ) en 76 (achtergronden).
DE ULTIEME MONITOR voor iPod®/iPhone®-fans De myStage-monitor van AOC is een intelligent beeldscherm waarmee Apple®-fans vanaf een groot aantal iPhones en iPods muziek kunnen beluisteren of hun foto’s, video‘s en YouTube-inhoud kunnen bekijken op een stijlvol beeldscherm van 58,5 cm (23 inch), met of zonder pc. Sluit een pc aan om muziek, downloads en kantoortoepassingen eenvoudig te synchroniseren of werk gewoon met uw pc-toepassingen en luister ondertussen naar goede muziek via de krachtige, ingebouwde luidsprekers van 5 W. Een complete multimediaoplossing voor Apple-gebruikers.
Eenvoudig toegankelijk menu en gemakkelijk te bedienen knoppen
U kunt uw iPhone/ iPod rechtstreeks in de houder plaatsen
Beeldschermspecificaties: e2343Fi beeldscherm van 23 inch met led-achtergrondverlichting, contrastverhouding van 50.000.000:1, responstijd van 2 ms Aansluitingen: VGA, HDMI-aansluiting, audio-ingang, audio-uitgang, USB 2.0, iPhone-dockingstation iPod en iPhone zijn geregistreerde handelsmerken van Apple Inc.
www.aoc-europe.com
Inbox.indd 9
Stijlvol en plat ontwerp van slechts 1,29 cm dik
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
9
10/11/12 3:52 PM
INBOX
Migreren naar SSD In het septembernummer staat een artikel over het migreren van data naar een SSD-schijf. Ik vind dit een prima verhaal en terecht merkt u op dat de programma’s en je eigen data niet op de SSD hoeven te staan. Echter, dit geldt ook voor je eigen e-maildata, downloads, Windows-wisselbestand en de browsergeschiedenis van Internet Explorer. Als je deze bestanden namelijk op de SSD laat staan, geeft dat onnodige schrijfbewegingen op de SSD-disk. Ik zou van de oude c-disk een uitgebreide partitie maken met daarin vier logische disks: • Drive-d (data) voor al mijn eigen data, inclusief de e-maildata, netjes in subdirectories gesorteerd • Drive-e (programs) voor alle programmatuur, natuurlijk met de subdirectories • Drive-f (download) voor alle downloads, eventueel ook in subdirectories voor downloads die je beslist wilt bewaren • Drive-g (swap) voor het Windows-wisselbestand en Internet Explorer-geschiedenis Hiermee voorkom je dat er onnodig op de SSD-schijf wordt geschreven. Windows zelf, dat op deze SSD-schijf staat, schrijft immers al vaak genoeg naar de SSD. LEO DE GEUS, E-MAIL
Dank voor deze tip. Dat is natuurlijk ook één van de scenario’s die mensen met een SSD-schijf kunnen volgen.
Ongewild in zoekresultaten Ik heb via 123People volgens mij op een forum een reactie gegeven dat als ik de naam van mijn ex intyp bij Google, ik daar mee geassocieerd word.
Dat terwijl ik inmiddels al vijf jaar gescheiden ben van hem. Nu is die reactie van mij ook weer op Google gekomen, die door iedereen gezien kan worden. Ik zou willen vragen of jullie die reactie en ook dat ik er steeds nog bij hem op sta, of dat verwijderd kan worden. Ik vind dit erg, want zo heb ik helemaal geen privacy meer als alles maar op Google wordt gezet. Ik hoop dat u mij kunt helpen. NAAM BEKEND BIJ REDACTIE
Een complex verhaal, in zoverre dat het natuurlijk altijd lastig is om na te gaan waar uw gegevens op internet allemaal bekend zijn. Zeker wanneer het een zoekmachine binnen een zoekmachine betreft: de resultaten die Google toont van zoekmachine 123People, zoals in uw geval. In principe is het zaak dat u - nadat u uzelf hebt gevonden in de resultaten van Google - de webmaster van de originele website waar uw naam op voorkomt, bijvoorbeeld in een reactie op een artikel of bij een waardering van een product, verzoekt dat deze reactie wordt verwijderd. In principe moet een webmaster daaraan voldoen. Mocht er niet op uw verzoek worden ingegaan, dan is het altijd nog mogelijk om Google zelf in te schakelen. Die zoekmachine indexeert immers de websites waar ook reacties door anderen achtergelaten kunnen worden. Google biedt een aantal tools aan, waarmee u directe URL’s die bijvoorbeeld direct linken naar een door u opgegeven reactie of een website waar uw naam anderzijds op voorkomt, kunt laten verwijderen uit de zoekresultaten [2]. Het is ook mogelijk om uw complete naam te laten verwijderen uit de zoekresultaten van Google, maar dat vereist wel wat extra stappen. Google wil namelijk
Flink wat stappen om uzelf van Google weg te krijgen
10
Inbox.indd 10
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
10/11/12 3:52 PM
INBOX
- vanzelfsprekend - weten of u inderdaad wel degene bent die u zegt dat u bent, als u een aanvraag voor verwijdering wilt doen. Daarbij moet u een aantal documenten toesturen aan Google, zoals uw burgerservicenummer of ander geldig identificatiedocument, uw bankrekeningnummer, een afbeelding van uw handtekening en uw volledige voor- en achternaam [3]. Voor beide stappen geldt wel dat u een Googleaccount moet hebben. Deze kunt u - als u die nog niet hebt - uiteraard ook aanmaken. Kortom, u moet nog flink wat moeite doen om uw gegevens compleet uit Google te krijgen, en ons advies voor alle andere lezers is dan ook: gebruik nooit uw volledige naam bij reacties op artikelen en producten, maar neem altijd een alias.
Routersnelheden In jullie blad en ook in de andere computertijdschriften vind ik regelmatig tests van routers. In bijna alle gevallen gaat het hoofdzakelijk over snel WiFi, wat voornamelijk interessant is voor laptopgebruikers. Wat ik echter mis in de testen, zijn de behaalde WAN- en LAN-snelheden die er werkelijk gehaald worden. In een tijdperk met internetsnelheden van 500 Mb/s en zelfs al 1000 Mb/s via glasvezel zou ik wel eens willen weten welke routers deze snelheden daadwerkelijk halen en ook door kunnen geven via bijvoorbeeld VPN-tunnels. Gezien het feit dat de meeste glasvezelproviders alleen een modem leveren, kan dit ook voor anderen interessant zijn. Zou dit eens getest kunnen worden en in een artikel vermeld worden? FER ROEBROEKS, E-MAIL
We zijn het helemaal met u eens, maar dit doen we al! We wijzen u graag op de grote routertest in PC-Active # 253 van december 2011. We hebben natuurlijk geen invloed op wat andere tijdschriften doen.
Het Lab Met veel aandacht las ik de aflevering van Het Lab over WordPress updaten in PC-Active # 262. Het is toch veel gemakkelijker als de webserver in FastCGI mode [4] kan draaien? De bestanden worden dan met rechten van de FTP-gebruiker weggeschreven. WALTER, E-MAIL
Op de in het artikel als voorbeeld gebruikte miniservers draait PHP reeds als FastCGIapplicatie. De aanvragen van bezoekers worden door de webserver Lighttpd doorgestuurd naar één van de opgestarte threads. Omdat we ervoor gekozen hebben
om Lighttpd deze threads op te laten starten, draait alles echter onder hetzelfde account. Maar u heeft gelijk, in principe zouden we Lighttpd en de FastCGI apart kunnen opstarten en de laatste zo onder een ander account laten werken. Dat klinkt leuk, maar alle problemen die we in deze Het Lab-aflevering noemen, blijven bestaan, zij het voor een andere gebruiker. Mogelijk dat u ons niet gelooft en in dat geval moet u het gewoon eens uitproberen. Ooit maakten we in Het Lab een FastCGI-test met Free Pascal [5]. Op die server wordt het geheel als volgt opgestart naast Lighttpd: spawn-fcgi -C 0 -p 1026 -u hvdkamer -g users -- /home/hvdkamer/pascal/fcgite st &> /dev/null Bij het uitzoeken hadden we het geheel in eerste instantie als root opgestart en dat gaf zeer enge mogelijkheden. Het geheel draait nu onder ons eigen account en kan dus bij alles waar we via een shell ook bij kunnen. Nu hebben we dat niet geprogrammeerd anders dan hard gecodeerd inlezen van één bestand, waar we als gewone gebruiker niet bij kunnen. Met een kleine aanpassing kunt u in plaats van fcgitest natuurlijk php-cgi opstarten. Vervolgens zult u onze conclusie moeten onderschrijven: schrijfrechten voor een proces dat via het web is te benaderen, zijn doodeng. Sterker nog, zoals we laten zien, kunnen ook leesrechten - en daar ontkomen we niet aan - voor problemen zorgen.
Index van InfoLinks? Ik vind het een goed besluit om geen cd-rom meer mee te sturen maar er Infolinks voor te terug te geven met alle informatie uit de artikelen. Wat ik eigenlijk nu nog mis, is een inhoud/index van de Infolinks. Mogelijk is deze er al, zoniet kan dit mogelijk opgestart worden? WIM VAN ROEKEL, E-MAIL
Een inhoud/index van de InfoLinks is een goed idee en de redactie is daar ook inderdaad al mee bezig. Alle InfoLinks van dit nummer van PC-Active vindt u bijvoorbeeld onder het nummer 263263 en dat geldt ook voor het vorige nummer van PC-Active. Deze pagina’s zullen we op den duur ook weer aan elkaar koppelen, om zo een totaalindex te krijgen. Zo kunt u altijd alles op den duur weer terug vinden.
INFOLINK 263014
Voor de voetnoten bij dit artikel: http://www.pc-active.nl/263014
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Inbox.indd 11
11
10/11/12 3:52 PM
OPLICHTING DOOR CYBERFRAUDE
MAFFIA TEKST : PAUL MULDER
Tweedehands handel via websites als Marktplaats, daar zit veel geld in. Helaas hebben ook oplichters dat begrepen. Een voorbeeld uit de praktijk van digitaal onderzoeker Paul Mulder.
H
et komt vaker voor dan u denkt! Niet alleen particulieren worden slachtoffer van cyberfraude, maar ook ervaren kopers in dienst van bedrijven blijven niet gevrijwaard. Fraude op online handelssites kennen we in twee vormen. Vaak is het de koper van de aangeboden goederen die niet betaalt. Maar met enige regelmaat gaat het om betaalde goederen die niet worden afgeleverd door de verkoper. Deze vormen van cyberfraude worden doorgaans gepleegd met be-
12
hulp van veilingsites als Marktplaats.nl en eBay, maar tegenwoordig zien we ook een ander fenomeen op dit gebied, namelijk websites die speciaal zijn ontworpen voor oplichtingspraktijken. Cyberfraude is immers zeer winstgevend en een leuke website gecreëerd met bijvoorbeeld het bekende content management systeem Joomla! en het Virtuemart-pakket is zo gemaakt. Nog een paar leuke plaatjes, iDEAL- en PayPal-logo’s en wat pakkende kreten en klaar is Kees! Zo overkwam dat ook onder-
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Cyberfraude.indd 12
10/11/12 3:55 PM
CYBERFRAUDE
nemer Jan K., nadat hij bijna zaken had gedaan met een dergelijke website. Het relaas van een perfecte oplichting.
Perfecte oplichting Jan handelt al een paar jaar op het internet en is een oude rot in het vak. Hij koopt defecte elektronica op en repareert deze met de reserveonderdelen van andere defecte elektronische apparatuur. Als de producten weer werken, verkoopt Jan ze dan aan derden. Ik ken Jan nog van vroeger en hij is een sociaal en goudeerlijk man. En dat is dan ook exact de reden waarom ik besloot hem te helpen met zijn probleem, nadat hij mijn hulp had ingeroepen. Jan vindt de advertentie op de veilingsite eBay: een container defecte Sony Led tv’s voor een superprijs van 3500 euro. Hier kan hij behoorlijk mee vooruit en eindelijk eens weer wat geld verdienen! Ook de corresponderende website van het bedrijf ziet er goed uit en Jan stuurt direct een mailtje met het verzoek om meer informatie. Binnen een uur is de gevraagde informatie via de e-mail ontvangen en maakt hij telefonisch een voorlopige prijsafspraak van 3200 euro. Bij het doen van aankopen moet Jan altijd een nachtje slapen en de volgende dag besluit hij de partij televisies daadwerkelijk te kopen.
Global Express Het is een dag later. De bestelling via het internet gaat nogal moeizaam en al snel komt via Outlook de onvermijdelijke deceptie binnen: de partij Sony Led tv’s is al verkocht! Jan begrijpt er niets van en leest het emailbericht keer op keer door. Hij besluit de telefoon te pakken en eens te bellen met dat 06-nummer dat in het e-mailbericht vermeld staat. Een vriendelijke vrouwenstem neemt de telefoon op. “Hello, Sie sprechen mit Global Express.” En even later zegt de vrouw: “Ja, ja… ik hoor het al. U bent Nederlander. Dus kunnen we gewoon Nederlands spreken!” Jan veert helemaal op, want dit had hij niet verwacht: de tegenpartij, een vrouw, praat Nederlands en ze is ondanks zijn norse opmerkingen nog aardig ook! De blijkbaar charmante vrouw legt uit dat ze stagiaire is en Jan mogelijk nog kan helpen. Hiervoor moet ze wel even in de lijst kijken, want er komen nog meer partijen Sony Led tv’s aan. En passant vraagt ze nog even naar Jans 06-nummer en ze belooft morgen terug te bellen.
De moeite waard Anja - want zo blijkt de stagiaire te heten - belt inderdaad terug. Ze heeft op de lijst gekeken en een interessante aanbieding gevonden. Wel ietwat duurder, maar zeker de moeite waard! “Kijk maar even op onze site.” De partij staat nu op de hoofdpagina voor 3600 euro. Jan gaat direct naar de desbetreffende website. Hij bekijkt de aangeboden containerpartij en wikt en weegt of hij deze zal kopen of niet. Nadat hij
| ACHTERGROND
wat heeft afgedongen via de e-mail, lukt het hem de prijs te krijgen die hij wenst. Opnieuw is hij in zijn nopjes, want deze keer kan hij zijn slag slaan voor 2500 euro. Ver onder de prijs die gangbaar is! Via een e-mail wordt Jan gevraagd het geld over te maken op de bankrekening van het bedrijf. Op zijn beurt dringt Jan in een mailtje aan op een PayPal-betaling, maar dat wijst het bedrijf resoluut van de hand, met als reden dat grote betalingen altijd via de bank lopen. Enfin, de dag daarop maakt mijn vriend het geld via zijn bank over op de rekening van de tegenpartij. En dan wordt het erg stil. Na drie dagen heeft Jan nog steeds geen douanepapieren ontvangen om de container deze kant uit te kunnen krijgen. Maar de post heeft wel eens vaker vertraging… Na vijf dagen komt de grote ontluistering. Het geld is afgeschreven en het beeldscherm van zijn computer geeft aan dat de website van het bedrijf niet meer kan worden gevonden; de postbesteller heeft dus niet voor niets verstek laten gaan.
Rusland Uit mijn onderzoek blijkt dat de website niet meer bestaat. Via de website Archive.org [1] vraag ik de oude pagina’s op. Geen handelsnummer, geen enkel keurmerk, een 06-nummer als telefoonnummer, een Gmail-account voor de e-mail - dat kan door iedereen worden aangemaakt - en een bezoekadres ergens midden in de steppen van Rusland. Bovenstaande aspecten zijn dan ook een aantal van de indicatoren bij online handelsplaatsen dat er een grote kans is op fraude. Nadat ik de originele webpagina terugvond via de Google-cache, heb ik de afbeelding van de partij goederen gedownload. Vervolgens plakte ik de foto in de zoekbalk van Google. Met als resultaat dat diverse websites werden ontdekt die gebruik hadden gemaakt van deze foto. De betaling had plaatsgevonden via een cheque voor een money transfer van Western Union Bank. Dergelijke betalingen zijn een teken dat u mogelijk met een oplichter hebt te maken. Dit soort transacties is zeer moeilijk te traceren en de verkopende fraudeur is meestal niet te achterhalen. Nadat Jan het gsm-nummer van Anja probeert te bellen, krijgt hij te horen: “Kein Anschluss unter dieser Nummer.” Nu weet de handelaar zeker dat hij is opgelicht. Een aangifte via het Meldpunt Internetoplichting [2] is erg lastig, want hij weet niet tegen wie! Jan is slachtoffer geworden van een perfecte oplichting. Zijn geld heeft hij nooit meer teruggezien, maar misschien dat dit artikel nieuwe slachtoffers kan behoeden.
INFOLINK 263001
Voor de voetnoten bij dit artikel: http://www.pc-active.nl/263001
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Cyberfraude.indd 13
13
10/11/12 3:55 PM
BRENG ORDE IN DE CHAOS
SHAREWARE
INFOLINK: SOFTWARE
TEKST : JAN ROZ A
Vrijwel dagelijks maakt u foto’s of stelt u documenten samen die allemaal worden bewaard op uw harde schijf of een dvd. Maar kunt u ze later nog makkelijk terugvinden?
P
apieren foto’s zien we nauwelijks meer. Alles is tegenwoordig digitaal, maar toch hadden die ouderwetse papieren fotoalbums wel wat, want de foto’s van een vroegere vakantie waren zo gevonden en bekeken. Misschien staan al uw foto’s wel in een enkele folder op uw harde schijf of hebt u ze al eens op een dvd gezet. Kunt u tegenwoordig nog snel een bepaalde foto terugvinden? Een vergelijkbaar probleem doet zich voor bij documenten. Bent u een Pietje Precies, dan hebt u al uw Word- of Excel-bestanden al netjes opgeborgen in een folder per onderwerp, maar er zijn ongetwijfeld ook een hoop pc-gebruikers die het aan Word of Excel overlaten waar de bestanden moeten worden opgeslagen en dan wordt het na jaren een hele klus om het juiste document terug te vinden. Gelukkig zijn er programma’s gemaakt die u prima van dienst kunnen zijn bij het ordenen en beheren van uw documenten en foto’s. We laten er een paar de revue passeren.
WonderFox Document Manager Dit programma is vooral bedoeld voor gebruikers van Microsoft Office en biedt veel mogelijkheden voor het beheren van Word-, Excel- en PowerPoint-bestanden. Ook pdf-bestanden kunnen volledig door WonderFox Document Manager worden beheerd. Na het starten wordt eerst een index aangelegd of bijgewerkt van alle op uw computer aanwezige bestanden van bovengenoemde typen. De eerste keer duurt dit even, maar het bijwerken gaat vanaf dat moment razendsnel. In het centrale venster ziet u nu alle documenten alfabetisch gerangschikt staan. De volgorde van de lijst kunt u wijzigen door op de kolomtitels te klikken. Via de knoppen aan de linkerzijde van het scherm kunt u deze lijst filteren op bestandstype, waardoor u een beter overzicht krijgt. Is het overzicht nog te groot, dan kunt u in de zoekbalk boven de lijst een deel van de gezochte bestandsnaam intypen, waardoor het overzicht enkel nog bestanden laat zien die aan het zoekargument voldoen.
14
Shareware.indd 14
WonderFox Document Manager doet echter meer dan enkel zoeken en snel toegang bieden tot uw bestanden. Via de knoppenbalk boven in beeld kunt u bestanden kopiëren, verplaatsen, hernoemen en verwijderen. Daarnaast kunnen bestanden worden beveiligd met een sleutel en uiteraard ook weer worden ontcijferd na ingeven van de juiste sleutel. Er is ook een knop waarmee u geselecteerde bestanden kunt converteren van of naar het pdf-formaat, maar deze is nog inactief en zal pas actief worden in een volgende versie. Tenslotte kan dit programma ook al uw documenten bewaren in een gecomprimeerd bestand als back-up en kan het deze back-up ook weer terughalen als zich een ramp heeft voltrokken op uw harde schijf. Een nadeeltje is wel dat altijd een volledige kopie van alle bestanden wordt gemaakt. U kunt geen aparte back-up sets aanleggen van bijvoorbeeld alle Worddocumenten of alle pdf-bestanden. Al met al is WonderFox Document Manager een uitstekend programma voor het beheren van uw documenten. U hebt elk document via een centraal venster direct tot uw beschikking, ongeacht de plaats waar u het hebt opgeslagen.
WonderFox Soft. Bestandsbeheer Windows XP/Vista/7 $ 49,95 http://documents-manager.com
WinCatalog Een slimme computergebruiker vertrouwt nooit enkel op zijn harde schijf, maar zorgt ervoor dat zijn data ook op een extern medium als een dvd of externe harde schijf staan. Als u dit al enkele jaren doet, dan kan de stapel dvd’s wel eens flink zijn gegroeid en wordt het moeilijk snel iets terug te vinden. Met WinCatalog vindt u elk bestand echter razendsnel terug. Dit programma biedt de mogelijkheid om een catalogus aan te leggen met daarin de inhoud van al uw cd’s en dvd’s. Maar ook de inhoud van folders op uw harde schijf, losse bestanden en zelf te definiëren media kunt u toevoegen aan de catalogus. En mocht u iets uitlenen, dan kan dat ook worden vastgelegd in WinCatalog, want in dit programma kunt u ook locaties en personen vastleggen. Zodra iets wordt uitgeleend, hoeft u alleen maar te klikken op de knop Loan item en in het venster dat dan verschijnt de juiste persoon te selecteren. Ook de inhoud van in de catalogus opgenomen zip-bestanden worden getoond in het centrale venster. Hoewel zoeken in dit programma het makkelijkst is, kan WinCatalog ook fraaie overzichten maken in HTMLformaat om later af te drukken en kunnen data via CVS-formaat worden overgenomen in bijvoorbeeld Excel.
WinCatalog 2012 3.7
biedt Nerxy File Organizer soortgelijke sorteeropties. Nadat u uw keuze hebt gemaakt, kunt u de instellingen opslaan of de bestanden organiseren. Bekijkt u vooral eerst goed de instellingen - via Preferences want standaard worden bestanden tijdens het organiseren verplaatst naar de nieuwe locatie. Als u dit niet wilt, moet u hier de instelling wijzigen in Kopiëren. Bij dit programma geen afdrukmogelijkheden; het is puur bedoeld voor het organiseren en niet voor rapportage.
WinCatalog.com Bestandsbeheer Windows XP/Vista/7 $ 49,95 http://www.wincatalog.com
Nerxy File Organizer Dit programma is speciaal bedoeld voor het organiseren van foto’s en muziekbestanden. Als eerste geeft u op waar de georganiseerde bestanden moeten worden opgeslagen. Daarna definieert u hoe dat moet gebeuren. Standaard worden foto’s bijvoorbeeld gesorteerd op jaar, maand en dag, maar u kunt ook kiezen voor sortering op merk camera, extensie en resolutie. Mocht u liever helemaal zelf bepalen welke sortering moet worden gebruikt, dan kunt u uit een flink aantal rubrieken kiezen. Ook voor muziekbestanden
Nerxy File Organizer
INFOLINK 263008
Voor de downloads bij dit artikel: http://www.pc-active.nl/263008
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Shareware.indd 15
15
10/12/12 9:39 AM
dossier e-reader
De beste bieb: calibre! tekst : wammes witkop
Wie eenmaal overtuigd is, zal niet graag terugdenken aan de stapels dode boom die de boekenlezer met zich mee moet zeulen op vakantie. Tijdschriften, da’s andere koek, daar spelen kleur en opmaak een grote rol. Maar een simpel pocketboek? Dan is de e-reader verreweg superieur aan het ouderwetsche papier.
A
lleen de bibliotheekprogrammatuur, dat blijft behelpen. De fabrikanten proberen vooral uit te stralen dat het echt geen computertechniek is, dat apparaat, om ook digibeten over de streep te trekken waarschijnlijk. Met als gevolg: software die maar een fractie van de mogelijkheden benut. Vooral makkelijk laten lijken ontaardt al snel in het bewust dichttimmeren van leuke mogelijkheden. In combinatie met allerlei copyrightbeschermingen - zie kader ‘Mag dat zomaar?’ - wordt het bijhouden van de collectie zo al snel een crime. Maar gelukkig is er een freeware alternatief, voor die meegeleverde programmatuur: calibre. Overigens be-
16
Calibre.indd 16
wust zonder hoofdletter, programmeur Kovid Goyal heeft dat zo verordonneerd en iemand die zo’n goed programma neerzet, moeten we niet tegenspreken. Want calibre heeft werkelijk alles wat een bibliofiele nerd zich kan wensen, terwijl ook de absolute leek er moeiteloos mee uit de voeten kan. Achter een simpel ogende interface voor wat uiteindelijk een fiks complexe database is, verschuilen zich vele lagen van verdieping, mogelijkheden die pas als u ze nodig hebt, in beeld hoeven te komen. Kortom, de filosofie van de betere freeware, waar prima programmatuur door een hele gemeenschap kan worden opgetuigd met plug-ins om de functionaliteit
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
10/11/12 3:56 PM
CALIBRE
| ACHTERGROND
Mag dat zomaar? Wie e-books wil lezen, kan die te kust en te keur kopen. Maar wel zowat allemaal voorzien van Digital Rights Managment en in meerdere, onderling niet uitwisselbare, bestandsformaten. Om met het eerste te beginnen, DRM betekent dat u een gekocht en betaald boek niet vrijelijk mag gebruiken zoals het u goeddunkt. Een papieren boek kunt u behalve lezen ook weggeven, uitlenen dan wel tweedehands verkopen. Of u kunt er even een paar pagina’s uit kopiëren om aantekeningen op te maken. DRM maakt dat onmogelijk. U kunt vaak niet eens besluiten het boek op een ander merk e-reader te lezen, als u een nieuw apparaat overweegt of als uw huidige reader het bestandsformaat van uw eerder aangeschafte e-book niet snapt. Even zelf converteren van het ene naar het andere formaat kan niet, door de DRM. Overigens, petje af voor deze gevorderde marketingstrategieën, het is alsof een brillenketen kans ziet u voor altijd te verbieden elders eens een bril aan te schaffen. Vast geen toeval, deze vorm van vergaande klantenbinding. Mocht uw e-reader in het ongerede raken door een softwareprobleem, dan is even resetten de beste en snelste oplossing. Maar daarbij raakt u wel meteen voor elk met DRM beschermd boek één van de keren dat u het mag installeren kwijt. Zo ook als het apparaat gestolen wordt, of in het water kukelt - maar dat laatste zou u uw papieren boek ook hebben gekost. Maar dan wel één enkel boek en niet uw hele bibliotheek. Brand? Daar heeft u uw inboedelverzekering voor, waardoor u nieuwe boeken kan aanschaffen als de ramp heeft toegeslagen. De e-reader echter komt niet met welke garantie dan ook voor de kostbare inhoud, en verzekeren kan ook al niet. Afhankelijk van de toegepaste vorm van DRM moet u aan allerlei voorwaarden voldoen. Het meest gebruikt momenteel zijn de DRM’s van Adobe en van Amazon, die beide gewoon lastig zijn in het dagelijks gebruik en de koper beperken in zijn mogelijkheden. Flauw is bijvoorbeeld het feit dat het tegenwoordig best mogelijk is om Engelstalige teksten in bruikbare kwaliteit door de pc voor te laten lezen. Maar DRM blokkeert dat, want ze verkopen u liever een apart audioboek. Het feit dat veel titels niet eens bestaan als audioboek, maakt niet uit; het wordt gewoon geblokkeerd. Maar het meest frustrerend is nog wel het feit dat er geen enkele garantie bestaat dat de leverancier van uw e-books er niet vroeger of later mee op zal houden. En als men om welke reden dan ook de stekker eruit zou trekken, dan staat de boekenkoper met lege handen. Want als de servers niet meer bereikbaar zijn, is de DRM onverbiddelijk. Kortom, de vraag ‘mag dat zomaar?’ is simpel te beantwoorden: nee, het mag niet! In Nederland nemen boeken een uitzonderingspositie in, als het gaat om de thuiskopiewetgeving. Pas als een boek niet meer leverbaar is en ook niet herdrukt zal worden, mag u een integrale fotokopie maken. Tot die tijd is zelfs dat verboden. En e-books downloaden, behalve uit legale bronnen, mag al helemaal niet. Net zomin als u de beveiliging van een e-book mag verwijderen. Hoe onredelijk het hele concept van DRM ook is jegens de goedwillende koper, verwijderen mag niet.
naar eigen hand te zetten. Of - als u zelf niet zo’n beste programmeur mocht zijn - om vrijelijk te gebruiken. Hetzelfde model als we kennen van Firefox, Thunderbird en WordPress.
Database Calibre is uiteindelijk een toegespitste database, met voor de hand liggende velden als titel, auteur en bijvoorbeeld uitgever. Die database is waar mogelijk relationeel: er is naast de tabel waar alle boeken in staan ook een tabel met die auteurs, en een andere
met de namen van uitgevers. Dat werkt erg efficiënt, in meerdere opzichten. Bij elk boek staat een verwijzing in het veld auteur naar de subtabel met schrijvers, zodat elke naam slechts één keer voorkomt en bij het invoeren het veld ook meteen zelf suggesties aandraagt, zodat u - als u een beetje consistent bent in uw smaak qua boeken - meestal aan een paar aanslagen genoeg hebt om de juiste naam met een muisklik af te kunnen maken. Maar er is nog een levensgroot voordeel aan deze techniek. Want u kunt ook door die tabel met au-
Hoofdscherm met alle toeters en bellen
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Calibre.indd 17
17
10/11/12 3:56 PM
ACHTERGROND
| CALIBRE
Metadata van diverse titels bewerken
teursnamen bladeren, waarbij u al snel afwijkende schrijfwijzen tegen zult komen als u uw boeken kanten-klaar in calibre importeert, want iedereen maakt tikfouten. Door zo’n tikfout even te verbeteren zijn alle voorkomens van een spellingsvariant in één keer aangepast naar de standaard. Natuurlijk lenen niet alle velden zich voor deze benadering. Zaken zoals datum van aanschaf of grootte van het boekbestand zijn gewoon individuele velden, voor elk boek apart. Maar een veld zoals reeksen heeft zelfs nog meer functionaliteit dan alleen maar gestandaardiseerde teksten, want binnen een reeks wordt er ook nog een volgnummer toegekend. In principe steeds eentje hoger dan de laatst ingevoerde, maar dat mag u zelf ook nog aanpassen. Dus, wie zoals uw auteur dol is op sciencefiction: de Duivelsprinsencyclus van Jack Vance kan door op dat reeksen-veld te sorteren keurig in de juiste volgorde in beeld komen.
Filteren Een database ontleent een groot deel van zijn kracht aan filters. Gelukkig kent calibre die in maten en soorten. Het hoofdscherm kent vier werkpanelen, die allemaal - behalve het hoofdscherm met de eigenlijke boeken - naar smaak aan- of uitgezet kunnen worden. Links van de boekenlijst kan de labelbrowser worden aangezet, rechts worden desgekozen de boekdetails getoond en het omslag kan boven de lijst verschijnen. Die labelbrowser biedt meteen het eerste, simpelste niveau van filtering, want wie daar auteurs aanklikt ziet meteen een lijst met alle gebruikte auteursnamen, met bij elke schrijver hoeveel boeken er binnen de bieb bekend zijn. Klik eenmaal op een auteur en alleen zijn of haar boeken worden getoond, met een groot groen plusteken voor de schrijversnaam. Maar klik nu nog eens. De plus wordt een rode min - en u bent terug in alle boeken, behalve die van de uitgezette auteur. En precies hetzelfde werkt het met reeksen, uitgevers en talen. Of met de velden die u zelf nog definieert - want ook
18
Calibre.indd 18
dat kan, eigen velden maken. Die labelbrowser is een snelle toegang tot basaal filteren. Maar er kan ook op willekeurige woorden in willekeurige velden worden gezocht, evenals op combinaties. Ook grote verzamelingen kunnen met deze benadering volkomen in bedwang gehouden worden - en iedereen die wel eens een fikse database heeft moeten beheren, weet dat deze woordkeuze terecht is. Natuurlijk kunnen zoekopdrachten tamelijk complex worden - en ze kunnen dan ook keurig worden opgeslagen. Terwijl ook de laatst gebruikte opdrachten terug te halen zijn. Wie een beetje bekend is met databases, zal in calibre al snel vliegensvlug uit de voeten kunnen.
Overzetten Vervolgens moeten de boeken natuurlijk naar de ereader. Calibre kent zo te zien alle modellen van alle merken en houdt desgewenst rekening met de eigenaardigheden en extra opties van al die exemplaren. Zo kent Sony het verschijnsel ‘boekenplank’, collecties van boeken. Geen overbodige luxe als u duizend boeken meeneemt, want om dan slechts alfabetisch op titel of auteursnaam te kunnen bladeren wordt wel erg onhandig. Die boekenplanken bestaan bijvoorbeeld uit alle boeken van een enkele auteur, of juist uit alle titels binnen een reeks. Calibre maakt het mogelijk zelf op te geven welke metadata worden gebruikt om de collecties - om het infantiele woord boekenplank te vermijden, typisch voor de versimpeling - samen te stellen. En daar kunnen ook door de gebruiker zelf gedefinieerde labels voor gebruikt worden, zodat de mogelijkheden om de boekenverzameling op de reader overzichtelijk te houden opeens legio zijn. Let wel, een boek kan in meerdere collecties voorkomen en even experimenteren leert al snel wat het lekkerst werkt. In de boekenlijst van het hoofdscherm wordt, als een e-reader is aangesloten, netjes getoond welke boeken al op dat apparaat bekend zijn en ook waar, want
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
10/11/12 3:56 PM
CALIBRE
| ACHTERGROND
Nieuws meenemen op de e-reader
veel e-readers kunnen met geheugenkaartjes worden uitgebreid. Ook niet onbelangrijk: calibre is erg snel. Om een indruk te geven, 1017 boeken overzetten naar een Sony PRS-T2 was in een kleine achttien minuten gepiept.
Boekformaten Er is een ware wildgroei aan formaten, als het om e-books gaat. Calibre maakt dat allemaal niet uit, die lust ze allemaal. Met of zonder DRM, copyrightbeveiliging, maakt ook al niet uit. Maar met bestanden zonder dergelijke beperkingen kan calibre wel meer. Zoals even omzetten van het ene formaat naar het andere. Dus, als u een boek vindt in verkeerd bestandsformaat, dat dondert niet. Zet het gewoon in uw calibre-bibliotheek en als de tijd daar is, zal calibre ervoor zorgen dat het boek zonder verder ingrijpen van u in een door uw e-reader leesbaar bestand wordt omgezet. Wie meer controle wil hebben over dat omzetten, dat kan ook, er zijn zat parameters om mee te experimenteren om het beste resultaat te bereiken, als u handmatig gaat omzetten. En jazeker, calibre leest al die formaten ook probleemloos, als u op de pc wilt kijken hoe uw resultaten er uitzien. Uiteindelijk kan een boek dus in meerdere formaten op de pc - en in de bibliotheek - aanwezig zijn. En dat blijkt verbazingwekkend handig, als de verzameling wat groter is. Want anders loopt u het risico om na een minder dan perfecte omzetting - denk aan verkeerd vallende kantlijnen - het kind met het badwater weg te gooien, als u het oorspronkelijke e-book wegmietert.
Plug-ins en extra functies Calibre is volstrekt modulair van opzet. En dat betekent dat het makkelijk is om de zaken naar uw hand te zetten, door middel van parameters. Zo is de interface in zowat alle talen beschikbaar, ook goedlopend Nederlands. En calibre kan meer dan alleen e-books managen en omzetten: er kunnen ook websi-
tes worden geconverteerd naar een zelf aan te wijzen e-book-formaat, waarbij calibre in staat is de HTML intelligent te interpreteren. Dat opent heel nieuwe mogelijkheden, bijvoorbeeld een nieuwssite elke ochtend even omzetten naar een makkelijk onderweg te raadplegen e-book. Geen extra kosten voor mobiel internet of frustraties over trage verbindingen. Sommige functionaliteit die de plug-ins toevoegen, is overigens officieel in Nederland verboden, zoals het verwijderen van DRM. In ons land mag u nu eenmaal niet uw duurbetaalde content van dergelijke hinderlijke beperkingen ontdoen, zelfs al bent u alleen maar van plan daardoor het boek op een ander merk e-reader te kunnen gebruiken. Niet doen, dus.
Enthousiast? Jazeker! Na een maandje werken met calibre is uw recensent meer dan content. Tot nog toe zijn er geen situaties geweest waarbij met even logisch nadenken de eigen tamelijk uitgebreide collectie niet met wat slim gekozen trucjes kon worden gedresseerd. In eerste instantie bleken sommige zelfgekozen oplossingen net wat simpel en moest er nog even achter het oor gekrabd worden, maar met een extra user defined field bleek alles op zijn pootjes terecht te komen. Als u daarbij bedenkt dat calibre niet alleen door de maker wordt ondersteund, maar dat er een behoorlijk actieve gebruikersgroep bezig is met leuke dingen voor de mensen te maken - daarbij geholpen door de uitermate diepgravende documentatie over de interne werking van het programma - is calibre gewoon het alternatief voor de te simpele biebjes van e-readermakers.
INFOLINK 263016
Voor meer infomatie: http://www.pc-active.nl/263016
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Calibre.indd 19
19
10/11/12 3:57 PM
DOSSIER E-READER
USENET TEKST : WAMMES WITKOP
Er is meer te vinden op internet dan alleen al dan niet fraaie webpagina’s. Usenet bijvoorbeeld is ouder dan HTML en was in eerste instantie bestemd voor berichtenverkeer, waar we tegenwoordig mail voor gebruiken. Die berichten werden in allerlei nieuwsgroepen verzameld, waar mensen vrij in konden bladeren en onderling discussiëren.
D
ie rol vervult Usenet al heel lang niet meer. Dat doen we nu veel handiger en fraaier op in HTML uitgevoerde fora. Maar Usenet bestaat nog altijd, want berichtenverkeer kan natuurlijk ook gebruikt worden om bestanden te verspreiden. Een kwestie van het bestand in kleinere stukjes hakken en dan in delen op de nieuwsgroepen plaatsen. En dat is precies de rol van Usenet vandaag de dag, het delen van bestanden. Legale - en illegale, waarbij u nou weer niet meteen aan kinderporno moet denken. Maar wel aan bijvoorbeeld films, of programmatuur. Of andere zaken…
Gebruiksgemak Die in stukken gehakte bestanden weer op de juiste manier aan elkaar plakken was een lastige klus. Maar tegenwoordig zijn daar uitstekende oplossingen voor, in de vorm van gespecialiseerde newsgroup browsers. Met zo’n programma kunt u Usenet doorzoeken en vervolgens besluiten de gevonden spullen te downloaden, waarna alles geheel automatisch keurig voor u aan elkaar wordt geplakt. Zelf publiceren is net zo makkelijk overigens, en er vinden ook nog altijd discussies plaats op Usenet, die zo’n browser ook prima voor u kan afhandelen.
Bewaartijd Usenet stamt uit andere tijden, tijden toen opslagcapaciteit nog schreeuwend duur was. Usenet-berichten werden dan ook niet voor eeuwig bewaard, maar kenden een beperkte opslagtijd. Hoe lang, dat hing af van de gebruikte server, het stond - en staat - de beheerder vrij om berichten na een week te laten verdwijnen. Toen Usenet nog voornamelijk voor discussiedoeleinden werd gebruikt, was dat al een item; een te korte bewaartijd hield in dat u na de vakantie een stuk van de uitwisseling had gemist. En met het huidig gebruik van het systeem is die bewaartijd nog veel belangrijker geworden. Wie op Usenet wil gaan kijken,
20
USENET.indd 20
zal daar een abonnement voor moeten afsluiten. Vroeger had uw internetprovider speciale Usenet-servers staan - ik herinner me nog de lokale nieuwsgroepen op het Amsterdamse kabelnetwerk - maar die tijden zijn geweest. Nu zijn er speciale Usenet-providers, die hun eigen servers hebben en onderling zwaar concurreren op die oh zo cruciale bewaartijd. Tegenwoordig is een retentie van jaren niet ongebruikelijk… Verder verschillen ze onderling qua Usenet-browser - want ook die vormt onderdeel van uw abonnement - en te downloaden datavolume. Er zitten grootverbuikers, daar op Usenet, die bijvoorbeeld 25 US dollar per maand betalen voor ongelimiteerd downloaden. Maar gelukkig zijn er ook goedkopere abonnementen.
Uitproberen Het hoeft niet meteen in de papieren te lopen om één en ander eens zelf te ervaren. Zo zou u eens op Giganews [1] een proefabonnement kunnen afsluiten. Als u binnen de veertien dagen proeftijd weer opzegt, kost dat niets en kunt u met de Usenet-browser van deze dienst, Mimo, eens zien of er zaken van uw gading rondzwerven in de nieuwsgroepen. Ik vermoed dat u verrast zult staan kijken. Mocht u na zo’n proefperiode toegang tot Usenet willen houden, dan kan dat ook betaalbaarder. Bijvoorbeeld met Newsdemon [2], dat niet zozeer maandabonnementen aanbiedt, maar u een hoeveelheid te verbruiken gigabytes verkoopt. Hoe lang u daar vervolgens over doet voor u weer een blokje bij moet kopen, mag u helemaal zelf weten.
INFOLINK 263015
Voor de voetnoten bij dit artikel: http://www.pc-active.nl/263015
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
10/12/12 8:09 AM
DOSSIER E-READER
SONY’S NIEUWSTE: NOG MOOIER TEKST : WAMMES WITKOP
Een perfect apparaat bleek nog een heel stuk beter te kunnen. Digitale boeken leest u met Sony’s nieuwste, de PRS-T2.
I
n september 2009 kwam Sony met de eerste ereader voor de Nederlandse markt, de PRS-600. En bijkans de hele Nederlandse pers kreeg er één uitgereikt, hetgeen tot tamelijk enthousiaste verhalen in de media leidde. Zelf was ik minder positief; het apparaat was niet echt intuïtief. De PRS-650 die ik later gebruikte, beviel me echter al stukken beter; het liep allemaal soepeler, sneller en veel meer zoals je zou verwachten. Lezen werd een heel natuurlijke ervaring en ik was alsnog overtuigd. En toen mocht ik de allernieuwste generatie proberen, de in september op de markt gekomen PRS-T2.
Een stuk beter Heel onverwacht: een perfect apparaat bleek nog een heel stuk beter te kunnen. Lichter van gewicht, veel langere accuduur, beter en sneller scherm en ook WiFi bleek samen met de simpele browser een echt zinnige functie. Ik was er snel aan gewend met twee vingers even een boektekst te vergroten of verkleinen en naar pdf gescande documentatie werd hierdoor een stuk bruikbaarder. Ook een A4-pagina met gescande diagrammen wordt hanteerbaar op die manier. Op dit nieuwe model bleken teksten nog makkelijker doorzoekbaar en de optie om een woord niet alleen in één van de ingebouwde woordenboeken te zoeken, maar ook op het internet, bleek geniaal. U zou bijna willen dat u overal altijd WiFi had, alleen al om die mogelijkheid! Ook heel fijn: snel van lettergrootte en zelfs font wisselen. En notities maken, die u met Everynote via de cloud ook weer op uw pc kunt gebruiken. Eigenlijk is er tot nog toe slechts één enkel minpuntje waargenomen aan deze nieuwe generatie boekenlezer: het uitschuifbare pennetje om nauwkeurig op het aanraakscherm te kunnen navigeren is verdwenen.
De los meegeleverde pen is een flutding, dat in mijn geval bovendien al kwijt is ook. De ontwikkeling gaat snel: in zes jaar heeft Sony wereldwijd elf modellen uitgebracht. Andere fabrikanten innoveren in een vergelijkbaar tempo. En waar bij notebooks de veranderingen vaak goeddeels cosmetisch zijn, gaat dat bij e-readers niet op. Ze evolueren snel tot steeds handiger apparaten. Gebruiksduur op een batterijlading, snelheid van bladeren, leesbaarheid van het scherm, touchscreen bediening, de mogelijkheid om aantekeningen te maken of tekst te doorzoeken, WiFi, ingebouwde internetbrowser, allemaal zaken die in de zes jaar of met sprongen vooruit zijn gegaan of werden geïntroduceerd. Anderzijds heeft deze nieuwste Sony-telg geen mogelijkheid meer om muziek af te spelen - maar dat is eigenlijk ook een vooruitgang. Daar wilt u een echt muziekdoosje voor, met meer geheugen en toegesneden mogelijkheden. Zal de e-reader zich handhaven, of gaat het apparaat worden ingehaald door de smartphone of tablet? Die vraag wordt vaak gesteld, maar zolang de e-reader de lange batterijduur aan het lichte gewicht en het uitermate leesbare scherm weet te koppelen, is dat eigenlijk toch wel een uitgemaakte zaak. Een tablet is te groot en te kwetsbaar om zonder goede reden mee te nemen; een telefoon heeft een te klein scherm en een te korte gebruiksduur op een batterijlading. De e-reader bezet een eigen niche en weet die steeds beter te vullen.
Digital Book Reader PRS-T2 Prijs: € 140,http://www.sony.nl/
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
SONY PRS-T2.indd 21
21
10/12/12 8:09 AM
EINDE VAN DE WET VAN MOORE?
MEER DAN DUBBEL ZO SNEL TEKST : Y VES SUCAE T
Futuristen en trendwatchers zijn er dol op: de Wet van Moore. Die voorspelt dat de rekenkracht van de gemiddelde pc ongeveer om de achttien maanden verdubbelt. Talloze malen is het einde van de ervaringsregel voorspeld, maar steeds opnieuw bleek dat onterecht. Maar wat gebeurt er als de werkelijkheid sneller is dan deze wet?
G
ordon Moore, de latere medeoprichter van Intel, formuleerde zijn bekende Wet in 1965, en voorspelde dat de rekenkracht van computers elke twee jaar zou verdubbelen, met een horizon van tenminste tien jaar. Al
22
snel bleek dit zelfs nog sneller te gaan: ongeveer elke achttien maanden. Bijna een halve eeuw later staat de wet nog steeds overeind. Met de regelmaat van de klok verklaart iemand de Wet dood, om later toch opnieuw ongelijk te krijgen.
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Wet van Moore.indd 22
10/12/12 8:14 AM
Wet van Moore
Data overal Onze opslagbehoeften vermenigvuldigen zich met een grotere snelheid dan Moore voorspelde. U kunt dit zelf ervaren: een normale dvd kunt u omzetten naar een bestand van ongeveer 700 MB, maar een Blu-rayschijf neemt al snel 4 - of zelfs 8 - GB in. Of nog sterker: wanneer de verticale en horizontale resolutie van uw digitale camera verdubbelt, verviervoudigt de grootte van uw afbeelding. Harde schijven hebben intussen een capaciteit van 2 TB, waar het voor sommigen van ons nog niet zo lang geleden lijkt dat we onze eerste 2 GB-schijf kochten. Maar toch gaat het voor sommige toepassingen niet snel genoeg. Een voorbeeld: de opslag van medische data kent jaar na jaar een toename, omdat onder meer medische scanners op een steeds grotere resolutie kunnen werken. Ook kunnen nieuwe types van data worden gescand; in de radiologie zijn we reeds van 2D naar 3D gegaan. Er zijn ook nog beroepen die helemaal nog niet digitaal zijn. Zo zit de volgende revolutie er zo aan te komen voor pathologie, waar één enkele afbeelding minstens 1 GB bedraagt, maar makkelijk tot 4 GB kan groeien. Beschouwen we alleen de situatie in de Verenigde Staten, dan hebben we het over het genereren van een halve exabyte data per jaar, vijftigduizend artsen met tienduizend observaties per arts. Dat kan het grootste data warehouse op dit moment niet aan. We houden ook steeds meer soorten data bij. Zo zijn metadata steeds belangrijker: gegevens die extra informatie over andere data geven. En het internet wordt steeds sneller. Door breedband kunnen we niet alleen complexere webpagina’s bekijken, hierdoor kan de partij aan de andere kant ook meer informatie over ons bezoek bijhouden. Logfiles zijn in, Google Analytics beleeft hoogtijdagen en Business Intelligencesoftware gaat als warme broodjes over de toonbank. Een eenvoudige webpagina kan op die manier een hoop meer data genereren dan u op het eerste gezicht zou denken, afhankelijk van de populariteit van de website. Denk even aan het aantal logfiles dat wordt bijgehouden wanneer u een website bezoekt, een zoekopdracht in Google intypt of iets post op Facebook. Al deze ontwikkelingen betekenen ook de nodige uitda-
gingen voor de wetgeving, die bijvoorbeeld bepaalt dat data een bepaalde periode moeten worden bijgehouden. Ook al hebben we niet graag dat persoonlijke gegevens worden bijgehouden in het kader van privacywetgeving, bij medische data is het beslist wél van belang dat ze zolang mogelijk beschikbaar blijven.
Pessimisme
Metadata, dat wil zeggen data over data, worden steeds belangrijker Het is makkelijk om een negatieve visie op de Wet van Moore te ontwikkelen. De exponentiële aangroei van data contrasteert dan ook fel met de uiteindelijke begrenzingen van de wetten van de fysica: we kunnen echt niet blijven verkleinen en miniaturiseren. Chips worden op dit moment gemaakt aan de hand van een proces dat fotolithografie heet: met UV-licht wordt de chip in achtereenvolgende stappen laag voor laag geëtst. Terwijl begin jaren tachtig nog werd gedacht dat de magische grens van 1 micron - een duizendste van een millimeter - nooit zou worden doorbroken, zitten we intussen aan circuits die nog amper 45 à 50 nanometer zijn - 0,05 micron. Dat is mede mogelijk
(Bron: Intel)
Het door Moore opgemerkte fenomeen is niet alleen van toepassing op rekenkracht, maar blijkt voor een aantal technische ontwikkelingen te gelden, zoals hardeschijf- of netwerkcapaciteit, alsook een aantal niet-technische gelegenheden zoals het aantal boeken in de stadsbibliotheek. Wanneer de wet wordt doodverklaard, wordt meestal een vertraging van de verdubbeling voorspeld. In dit artikel willen we echter de andere kant op kijken: wat gebeurt er wanneer we een versnelling waarnemen in bepaalde fenomenen? En hoe kunnen we hiermee omgaan, als er andere ontwikkelingen weer vertragen?
| Achtergrond
Gordon Moore
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Wet van Moore.indd 23
23
10/12/12 8:14 AM
| Wet van Moore
door geavanceerde excimer-laser technologie - die onder meer ook wordt gebruikt voor oogchirurgie om bijziendheid te corrigeren. We kúnnen nog wel kleiner, maar op een bepaald moment zitten we zo klein dat er kwantumeffecten gaan optreden en dat we niet meer zeker kunnen zijn van de staat van een circuit - true of false; 1 of 0. Er wordt verwacht dat we in de komende tien jaar ergens tegen deze natuurkundige limiet zullen aanbotsen. In het kaderstuk hebben we het over Michio Kaku, en ook Gordon Moore zelf heeft al het einde van zijn eigen voorspellingen aangekondigd. Ook hij haalt de natuurwetten aan: op een bepaald moment spreken we over individuele moleculen en het is nu eenmaal niet mogelijk om met kleinere eenheden aan de slag te gaan.
Optimisme Futuristen en andere voorspellers zijn er evenwel in verschillende gedaanten. Ray Kurzweil is wellicht nog beroemder dan Kaku en hij heeft dan ook grotere en wildere ideeën over de toekomst. De uitvinder en schrijver erkent het argument dat er fysische beperkingen zullen optreden, maar verwacht ook dat de huidige technologie zal worden overgenomen door een nieuwe - nog te ontwikkelen - technologie. Misschien ervaren sommige lezers dit wel als slecht nieuws: nee, u zult nooit over dé pc beschikken waarmee u voor de rest van uw leven of carrière verder kunt, omdat er geen volgende generatie snellere machines meer valt te verwachten. Ook op de redactie zijn we even aan het luchtfietsen gegaan. Halfgeleiders zijn per toeval ontdekt en betekenden het begin van de chiprevolutie. Het is niet uitgesloten dat er nieuwe principes worden ontdekt naarmate chipfabrikanten met steeds kleinere eenheden gaan werken. Eén micron was ooit een mythische grens, maar misschien ontdekken we wel nieuwe wetten naarmate we de nieuwe grens van tien nanometer benaderen. Denk ook maar even wat er de laatste tien jaar is gebeurd op het gebied van internet en hoe we oude telefoondraden systematisch zijn gaan vervangen door glasvezel. De limieten van de bestaande technologie - ADSL, ISDN... - waren bereikt, maar de toepassing - surfen op het World Wide Web - is zich blijven ontwikkelen. Ook computers werkten ooit met vacuümbuizen. Uiteindelijk zijn we dan ook geneigd om beide partijen - optimisten en pessimisten - tenminste gedeeltelijk gelijk te geven. Het hangt er maar van af hoe u beide zienswijzen interpreteert: Kaku heeft gelijk wanneer hij de natuurkundige beperkingen van bepaalde technologieën bespreekt, maar hij onderschat misschien wel de capaciteit van andere takken om te innoveren. Wie had bij het uitkomen van de cd-rom van 650 MB kunnen voorzien dat we nu over minuscule geheugenkaartjes van ettelijke GB’s zouden beschikken? Kurzweil heeft het dus wellicht ook bij het
24
(Bron: Wikipedia)
Achtergrond
Michio Kaku Het zijn niet de minsten die het einde van de Wet van Moore voorspellen. Neem Michio Kaku, één van de grondleggers van de snaartheorie die als theoreticus en visionair zijn sporen al ruimschoots heeft verdiend. In zijn boek Reis naar de toekomst: het leven in het jaar 2100 voorspelt hij het einde van de ervaringsregel, op basis van natuurkundige parameters. Er komt nu eenmaal een grens waar de wetten van de kwantumfysica en het Heisenberg-onzekerheidsprincipe de zaak overnemen en we transistors en andere koppelingen op printplaten niet kleiner kúnnen maken. Dit kan volgens de futurist Ray Kurzweil reeds rond 2020 gebeuren.
rechte eind en dat betekent dat we nog wel een tijdje verder kunnen met de Wet van Moore.
Tot slot Het is altijd verleidelijk om op basis van een momentopname te gaan generaliseren en voorspellingen te doen. Er zijn twee feiten op dit moment: de Wet van Moore heeft tot hiertoe verbazend goed standgehouden, en we genereren met z’n allen - of we dat willen of niet - steeds méér data die verwerkt moeten worden. Zolang er vraag naar is, mogen we ervan uitgaan dat er bedrijven zullen zijn die proberen voldoende rekenkracht aan te bieden. De bestaande technologie nadert de grenzen van wat natuurkundig mogelijk is, maar dan moeten we gewoon op zoek naar andere oplossingen. Hoe zit dat dan met die Wet van Moore? Zoals zoveel gepopulariseerde fenomenen is ook deze wetmatigheid zijn oorspronkelijke doel ver voorbijgestreefd. De bedenker zit er blijkbaar niet mee dat zijn wet op een dag niet meer zal gelden - of zelfs vandaag de dag al niet meer opgaat. Toch zijn er de nodige ‘fans’ die er alles aan doen om te bewijzen dat de wet nog steeds van toepassing is en dat ook zal blijven. Waar het naar ons oordeel uiteindelijk om gaat, is dat u vandaag leukere dingen kunt doen met uw pc dan u gisteren deed, en het zou doodjammer zijn indien u morgen niet nóg leukere dingen zou kunnen. Vanuit dat oogpunt kunnen we de Wet van Moore dan ook alleen maar aanmoedigen en duimen dat zij ook de komende vijftig jaar van kracht blijft!
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Wet van Moore.indd 24
10/12/12 8:14 AM
HET DOSSIER VAN HACKER: ‘X’ TEKST : BRENNO DE WINTER
Ieder nummer van PC-Active zetten we een hacker in het zonnetje om zo een beeld te krijgen van zijn drijfveren. Dit keer hebben we het over ‘X’, een pseudoniem voor een pseudoniem. Want als we dat niet zouden doen, dan zouden we als een verlengstuk van justitie optreden.
“
Ik wil graag beroemd worden,” stelde de hacker in antwoord op een vraag waarom hij deed wat hij deed. Hij had de database opgehaald bij een middelgrote organisatie. En dus was er toegang tot bestelgegevens van een webwinkel en ook de klantenlijst. “Kun je meteen ook zien hoeveel omzet ze draaien,” jubelde hij er meteen achterheen. Een correcte waarneming, maar de omzet van minder dan een ton per jaar maakte duidelijk dat het hier geen grote website betrof. Een relatief klein klantenbestand maakte het verhaal minder nieuwswaardig, legde ik uit. Waarop de hacker in woede ontstak. “Als je wist hoeveel moeite dit heeft gekost.”
Eenvoudig te pakken Die opmerking maakte nog veel wantrouwender, want het aangemelde lek was een SQL-injection. Zo’n kwetsbaarheid is helemaal niet ingewikkeld om te misbruiken. Om gegevens op te halen zijn verschillende softwarepakketten beschikbaar. Dus als dit ingewikkeld is, dan is de ‘hacker’ toch niet zo bedreven als hij zichzelf voordoet. Doorvragen leert ook dat dit het geval is en dat dit eigenlijk zijn eerste reeks kraken is. Diverse organisaties zijn na intensieve scans ‘aan de beurt’ om ‘daarmee misstanden aan te tonen’. Via scansoftware lukt het hem uiteindelijk een aantal servers met problemen te vinden. Op de vraag of hij zelf wel veilig werkt, volgt paniek. Hij heeft niet gedacht aan het feit dat logboeken registreren wat welk ip-adres doet en dat ook de scans wel eens kunnen worden opgemerkt. Door de onervarenheid was te vrezen dat de hack ook goed te traceren is. Ook heeft ‘X’, zoals ik hem even noem, totaal niet stilgestaan bij het feit dat het hacken van een bedrijf waar geen persoonsgegevens worden
verwerkt, nogal problematisch is. Daar gaat het niet om een publieke misstand, maar om fouten die een onderneming voor zichzelf maakt. Maar de grootste blunder was dat hij een pseudoniem gebruikte dat met wat googelen niet alleen leidt tot een persoon, maar ook andere persoonsgegevens openbaarde. Zo wordt oppakken wel heel eenvoudig.
Toch maar niet beroemd De wens om beroemd te worden nam enorm af toen ik de hacker confronteerde met mijn bevindingen. Van het stoere bleef weinig over en uiteindelijk zag de jongeman in dat hij niet op een missie was die ook maar iets van zijn daden rechtvaardigde. Een bron die zichzelf behoorlijk in de nesten had gewerkt. Om het verhaal toch nog een goede wending te geven, ben ik naar de bedrijven toegestapt die waren gehackt. De lekken zijn gedicht en bedongen is dat er geen aangifte volgde. In sommige gevallen was dat kletsen als Brugman om dat voor elkaar te krijgen. De lol van het ‘hackerschap’ was er voor deze jongen vanaf. Na een advies om een hackerspace in de buurt te zoeken, hebben we afscheid genomen. Geen faam voor de hacker. Nou ja, alleen in PC-Active, maar daar moet hij genoegen nemen met een extra beveiligingslaag en gaat hij als hacker ‘X’ de boeken in.
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Dossier hacker.indd 25
25
10/12/12 8:16 AM
EFFICIËNTER PRINTEN
HANDIGE FREEWARE TEKST : PIE TER - CORNELIS AVONTS
Iets printen vereist slechts een druk op de knop. Maar juist daardoor wordt er veel te veel afgedrukt, of naar de verkeerde printer. En soms is afdrukken ook wel net iets lastiger, zoals het printen van de inhoud van een map. Een reeks gratis tools biedt uitkomst.
INFOLINK: SOFTWARE
P
rinten lijkt zo makkelijk. Maar in de praktijk zijn er toch wat knelpunten. Een aantal voorbeelden. U neemt uw laptop mee van uw werk naar huis en omgekeerd en telkens weer moet u dan de juiste printer instellen. Hoe kunt u ervoor zorgen dat die omschakeling automatisch gebeurt? Afhankelijk van de applicatie of uw bedoelingen drukt u wel eens in een andere kwaliteit of op ander papier af, of in kleur dan wel zwart/wit. Liever dan de instellingen handmatig te moeten aanpassen, installeert u uw printer dan verschillende keren, telkens met een ander afdrukprofiel en een passende naam. Of misschien wilt u vanuit de opdrachtregel de inhoud van een map afdrukken? Met enig gepriegel komt u er misschien wel, maar u zult het met ons eens zijn dat het met de batch freewaretools uit dit artikel toch allemaal een stuk soepeler en beter gaat.
Automatic Printer Switcher 2.1.1.0 (bèta)
26
Freeware.indd 26
Free IP Switcher & Automatic Printer Switcher Met deze tools pakken we een vaak voorkomend probleem aan: u drukt niet altijd of overal naar dezelfde printer af en handmatige aanpassingen zijn vervelend. Free IP Switcher zorgt er in elk geval voor dat u, ongeacht uw Windows-versie, snel de juiste printer oppikt die bij uw actuele netwerk hoort. Het komt erop neer dat u met deze tool verschillende netwerkprofielen creëert, waarbij u voor elk netwerk de juiste opties instelt. Naast de printer zijn dat onder meer nog het ip-adres, de DNS-server en de gateway. Het omschakelen naar een ander netwerkprofiel gebeurt weliswaar niet automatisch, maar het volstaat het juiste profiel te selecteren en op Activate te drukken. Ook Automatic Printer Switcher helpt u bij het snel omschakelen naar de gewenste printer, maar dan op een ander niveau. Stel, u hebt twee of meer printers - of u hebt dezelfde printer verschillende keren geïnstalleerd met andere eigenschappen - dan zorgt dit programma ervoor dat, afhankelijk van de applicatie waarmee u op dat moment werkt, automatisch de bijbehorende printer wordt geselecteerd. Zo’n koppeling creëert u als volgt. Uit een lijst van actieve processen wijst u het gewenste proces aan, waarna u vanuit het contextmenu de bedoelde printer selecteert. Dat is alles. Mocht u niet weten welk proces bij welke applicatie hoort: open het Windows Taakbeheer, ga naar het tabblad Toepassingen, rechtsklik op de beoogde applicatie en kies Ga naar proces.
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
10/12/12 8:18 AM
Freeware
| SOFTWARE
iPrint & GreenPrint World Minder printen is tweemaal voordeel: u bespaart kosten en u bent milieuvriendelijk bezig. iPrint kan u daarbij helpen. Het programma installeert zich als een virtuele printer. Wanneer u hier vervolgens een document naar afdrukt, krijgt u een voorafbeelding te zien van wat uw fysieke printer zou afdrukken. Tegelijk analyseert iPrint uw afdruk en markeert die automatisch lege pagina’s, zodat die in ieder geval niet de printer uitrollen. U kunt echter ook handmatig andere pagina’s markeren om over te slaan bij afdrukken, zoals pagina’s met webadvertenties. Door het aanklikken van pictogrammen kunt u pagina’s bovendien verkleind afdrukken, tot maximaal vier op één vel papier. Handig als u weet dat iPrint verschillende printjobs in één sessie samenbrengt. Zo kunt u afdrukken van bijvoorbeeld Excel en Word verkleind op eenzelfde pagina printen. GreenPrint World is een alternatief voor iPrint en ook deze tool installeert zich als een virtuele printer in uw systeem. In de gratis versie duiken wel een paar advertenties in het programmavenster op en moet u bij elke printopdracht enkele seconden wachten. De werkwijze is eenvoudig: steeds als u een document naar deze printer afdrukt, controleert die eerst in hoeverre uw document beantwoordt aan de ingestelde printcriteria. Een standaardcriterium is bijvoorbeeld dat pagina’s met minder dan vijf tekstregels niet mee worden afgedrukt. Uiteraard kunt u zelf deels de criteria bepalen waaraan uw afdrukken worden getoetst. Daarvoor opent u de eigenschappenpagina van de virtuele printer, selecteert u de beoogde fysieke printer en stelt u op het tabblad Regels de gewenste opties voor die printer in. Zo kunt u bijvoorbeeld aangeven dat u pagina’s met meer dan zoveel procent leeg gebied niet mee wilt afdrukken op uw kleurenprinter. Vanuit de programma-interface van GreenPrint World kunt u bovendien met een druk op de knop - per pagina - aangeven dat u in de afdruk geen tekst of afbeeldingen wilt of dat u de afdruk in kleur of zwart-wit wenst. Overigens treft u hier nog een andere besparingsmethode aan: klikt u hier de knop PDF aan, dan zet het programma uw document in een pdf-bestand om. En om u te blijven motiveren: GreenPrint World houdt een fraai historisch rapport bij waarvan u per printer en per toepassing netjes de opgeleverde besparingen afleest.
Karen’s Print Logger & PaperCut NG Een thuisnetwerk waaraan vijf of meer pc’s en een tweetal printers hangen, is tegenwoordig geen uitzondering meer. Vindt u het verbruik van printpapier en de inkt ook zo de spuigaten uitlopen en had u graag wat meer zicht op wie er hoeveel - en wat - naar die printer(s) stuurt, dan hoeft u alleen maar Karen’s Print Logger te installeren. In eerste instantie detecteert het programma alleen
iPrint 6.1 de lokaal aangesloten printers, maar via de Settingsknop kunt u ook naar gedeelde netwerkprinters laten speuren. U bepaalt echter zelf welke printer(s) het programma moet monitoren. Alle printopdrachten komen dan in een logbestand terecht dat u via de knop View kunt inkijken. U verneemt hier onder meer op welk tijdstip de opdracht is gegeven, vanaf welke computer en door welke gebruiker, vanuit welke applicatie de printtaak is gegeven, hoeveel bytes richting printer zijn gestuurd en hoeveel pagina’s uiteindelijk werden afgedrukt. PaperCut NG dan; dat programma downloadt u als een 40-dagen proefversie, maar u kunt het ook nadien gratis blijven inzetten, tot vijf gebruikers. De tool is beschikbaar voor zowel Windows en Mac OS X als Linux en u beheert hem vanuit een webinterface, standaard op poort 9191. Dit programma gaat nog een flinke stap verder dan Karen’s Print Logger. Het monitort niet alleen de afdrukken, als beheerder kunt u zelf ook allerlei restricties opleggen. Wanneer u eenmaal hebt ingesteld hoeveel een afdruk gemiddeld per pagina kost, wordt het heel eenvoudig bijvoorbeeld per gebruiker of groep - die PaperCut NG automatisch uit Windows of uit Active Directory kan ophalen - een limiet vast te leggen. Of u schakelt het afdrukken voor bepaalde gebruikers of groepen voor een specifieke tijd uit. Het aantal functies is indrukwekkend groot en ook de rapporteringsmogelijkheden blijken erg uitgebreid. Zo kunt u gedetailleerde rapporten opvragen per gebruiker, groep, printer enzovoort en kunt u er een overzicht van maken in pdf-, HTML- of CSV-formaat. En raakt u in de problemen, weet dan dat er achter de Help-knop een uitgebreide handleiding ter beschikking staat en dat u ook online terecht kunt voor een enorme knowledge base. Mocht u de tool willen inzetten op een netwerk met meer dan vijf gebruikers, dan betaalt u wel een stevige 353 euro, tot 25 gebruikers.
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Freeware.indd 27
27
10/12/12 8:22 AM
SOFTWARE
| FREEWARE
Karen’s Print Logger 2.5
Directory List & Print Een opvallend gemis in de functionaliteit van de Windows Verkenner is de mogelijkheid om zonder veel omhaal de inhoud van een bestandsmap af te drukken. Dat lost Directory List & Print voor u op. De interface bestaat uit drie tabbladen, vier als u het tabblad met de aanvraag voor een Pro-licentie meerekent. Op het eerste tabblad, Directory, duidt u aan van welke (netwerk)map u de inhoud afgedrukt wilt zien. Op het tabblad Selection maakt u vervolgens duidelijk welke informatie u van die map precies wilt ophalen. Naast de bestandsnamen kunnen dat onder meer ook de namen van de submappen zijn, de datum en tijd, de bestandsgrootte, de extensie, de attributen enzovoort. Plaats een vinkje bij Include subdirectories als u ook de inhoud van de onderliggende mappen wilt afdrukken. Tot slot het tabblad Output. Hier brengt de knop Print u naar een afdrukvenster waar u de gewenste printer
selecteert. Het is echter ook mogelijk de mapinhoud naar het Windows Klembord, het Kladblok, Word of Excel te sturen. Wilt u voor het afdrukken snel nog een paar wijzigingen aan de uitvoer aanbrengen, dat kan: in het paneel onderaan krijgt u namelijk de inhoud te zien en kunt u alsnog tekst toevoegen of weglaten. Zoals gezegd bestaat er ook een Pro-versie van deze tool. Op de site van de fabrikant leest u in detail af welke meerwaarde deze variant biedt. U betaalt er dan wel vijftien euro voor, voor één pc.
Conclusie Onze selectie freewares maakt het printen op uiteenlopende manieren een stuk efficiënter. Free IP Switcher en Automatic Printer Switcher zorgen ervoor dat u uw afdrukken met minimale inspanningen altijd naar de juiste printer stuurt. Om het aantal afdrukken - en uw kosten - te beperken kunt u iPrint of GreenPrint World inschakelen. Deze laatste vinden we iets handiger, maar de gratis versie zadelt u bij elke printopdracht wel met enkele seconden wachttijd op. Ook Karen’s Print Logger en PaperCut NG kunnen kostenbesparend werken, al was het maar omdat deze monitoringtools ongetwijfeld gebruikers zullen afschrikken die anders al te snel naar de afdrukknop grijpen. Met PaperCut NG kunt u zelfs proactief ingrijpen en per gebruiker allerlei afdrukbeperkingen instellen. Directory List & Print tot slot is weinig meer dan een handig extraatje voor wie geregeld de inhoud van mappen op papier wil hebben.
INFOLINK 263007
Voor de downloads bij dit artikel: http://www.pc-active.nl/263007 Directory List & Print Free 2.12.7.1
28
Freeware.indd 28
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
10/12/12 8:24 AM
ONVEILIG MICROSOFT-VPN
ABORT,RETRY, FAIL! TEKST : KOEN VERVLOESEM
Een populair protocol voor VPN’s is Microsoft PPTP, dat vooral in Windows wordt gebruikt. Onlangs ontdekte beveiligingsonderzoeker Moxie Marlinspike dat voor het kraken van de authenticatie niet meer nodig is dan het ontcijferen van een DES-sleutel. Maar was DES niet allang verouderd? Inderdaad...
O
p de hackersconferentie Defcon20 liet beveiligingsonderzoeker Moxie Marlinspike onlangs zien [1] hoe hij voor honderdzestig euro een willekeurige PPTP (Pointto-Point Tunneling Protocol) VPN-verbinding met MS-CHAPv2 (Challenge-Handshake Authentication Protocol) kon kraken. MS-CHAPv2 is een authenticatieprotocol van Microsoft dat niet alleen in veel PPTP VPN’s voor Windows wordt gebruikt. Zelfs de VPNdienst iPredator [2] van The Pirate Bay ondersteunde lange tijd alleen maar PPTP en heeft pas na de aankondiging van Marlinspike OpenVPN toegevoegd.
Hash Centraal in het MS-CHAPv2-protocol staat een MD4hash van het wachtwoord van de gebruiker, en dit is eigenlijk het enige element in het protocol dat onbekend is voor een hacker. Al de rest kan uit het netwerkverkeer worden afgeluisterd - cryptografen noemen dit known plaintext - of daarvan worden afgeleid. Het protocol werkt als volgt: uit die hash-waarde worden drie DES-sleutels afgeleid, waarmee een challenge hash - known plaintext die uit het netwerkverkeer is geplukt - wordt versleuteld om tot een challenge response te komen. Zie het kader voor meer uitleg over deze begrippen. Belangrijk is hier dat wie de MD4-hash van het wachtwoord kent, zich kan aanmelden als de gebruiker en al het netwerkverkeer over het VPN kan ontcijferen. Iemand die VPN-netwerkverkeer afluistert, kan dus een dictionary attack uitvoeren: allerlei wachtwoorden uitproberen, de MD4-hash ervan berekenen, de
30
drie DES-sleutels hieruit construeren, de juiste known plaintext die uit het netwerkverkeer is geplukt - de challenge hash - hiermee versleutelen en de aaneenschakeling van de drie resultaten vergelijken met een andere known plaintext (de challenge response). Komen beide waarden overeen, dan heeft de aanvaller het juiste wachtwoord geprobeerd en heeft het VPNverkeer geen geheimen meer voor hem. Gebruikt u dus een eenvoudig wachtwoord, dan zal uw VPNverbinding vrij snel zijn gekraakt.
Woordenboek Voor een hacker is het probleem natuurlijk dat een dictionary attack enkel succes heeft als de gebruiker een zwak wachtwoord heeft gekozen dat in het woordenboek staat. VPN-diensten die veiligheid belangrijk vinden, raden hun gebruikers dan ook aan om lange, willekeurige wachtwoorden te kiezen of genereren die zelf. Tot nu toe was de algemene opinie dan ook dat een dictionary attack de grootste bedreiging voor PPTP/MS-CHAPv2 vormde en dat u dus veilig was als u maar een goed wachtwoord voor uw VPN gebruikte. Maar is een rechtstreekse brute force-aanval van alle mogelijke MD4-waarden dan geen optie? Want om het VPN-verkeer te ontcijferen hebben we eigenlijk niet het wachtwoord nodig, maar de MD4-hash van het wachtwoord. Helaas - voor de hacker dan - hiervoor moeten we 2^128 waardes uitproberen, wat veel te veel rekenwerk is. Marlinspike ontdekte echter dat er iets niet klopte: de drie DES-encrypties gebruiken elk een sleutel van 56
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Abort Retry Fail.indd 30
10/12/12 8:27 AM
ABORT, RETRY, FAIL!
bits, maar drie keer 56 is 168 bits, terwijl een MD4hashwaarde slechts 128 bits groot is. Wat bleek? Microsoft neemt de eerste 56 bits van de MD4-hash voor de eerste DES-sleutel, maakt van de tweede 56 bits de tweede DES-sleutel, geeft de overblijvende 16 bits aan de derde DES-sleutel en vult de overblijvende niettoegekende bits in de derde DES-sleutel met nullen. De derde sleutel is dus eigenlijk slechts 16 bits groot! Deze kan door zijn grootte dus onmiddellijk - in enkele seconden - gebrute-forcet worden, waarna we de laatste 16 bits van de MD4-hashwaarde krijgen. Nu moeten we enkel nog de twee volledige DES-sleutels kunnen kraken, wat dus overeenkomt met het uitproberen van twee keer 2^56 of dus 2^57 waardes. In pseudocode zou dit er als volgt uitzien, waarbij DES(key, plaintext) de DES-versleuteling met sleutel key uitvoert op de tekst plaintext: keyOne = NULL; keyTwo = NULL; for(int i = 0; i < 2^56; i++) { if(DES(key[i], plaintext) == ciphertext1) { keyOne = key[i]; break; } } for(int i = 0; i < 2^56; i++) { if(DES(key[i], plaintext) == ciphertext2) { keyTwo = key[i]; break; } } Aangezien de versleuteling in beide gevallen dezelfde plaintext gebruikt - ChallengeHash - kunnen we echter beide versleutelingen in één keer brute force kraken. Marlinspike illustreert dit met deze pseudocode: keyOne = NULL; keyTwo = NULL; for(int i = 0; i < 2^56; i++) { result = DES(key[i], plaintext); if(result == ciphertext1) keyOne = result; else if(result == ciphertext2) keyTwo = result; } Hierdoor hoeven we de DES-operatie maar één keer voor elke mogelijke 56-bit sleutel uit te voeren, dus met een totale tijdscomplexiteit van 2^56. Het gevolg: de veiligheid van MS-CHAPv2 is hiermee gereduceerd tot de veiligheid van DES. En daarvan is bekend dat dit te kraken is. Al in 1998 maakte de Electronic
| ALGEMEEN
Verklarende woordenlijst Challenge hash en response: Deze termen komen van het concept ‘challenge response authentication’. De server stuurt een ‘challenge’ naar de client, die op basis hiervan een ‘challenge response’ berekent die afhankelijk is van zijn wachtwoord, wat zijn identiteit moet bewijzen. De ‘challenge hash’ is een SHA1-hashwaarde van enkele gegevens, waaronder de challenge. Pseudocode: Stukje programmeercode dat niet geldig is in een specifieke programmeertaal, maar er wel op lijkt. DES: Verouderd encryptiealgoritme, dat staat voor Data Encryption Standard. Een DES-sleutel is dan elke sleutel die we kunnen gebruiken om met behulp van het DES-algoritme een tekst te vercijferen en een DES-sleutel is altijd 56 bits groot.
Frontier Foundation, een Amerikaanse organisatie die zich inzet voor een vrij internet, de DES Cracker [3]. Die bestond uit Deep Crack-chips, die een willekeurige DES-sleutel in negen dagen kon kraken... voor een kleine 250 duizend dollar. Tegenwoordig kan de DES-kraakcomputer van Pico Computing [4] een brute-force aanval op een DESsleutel uitvoeren in een kleine 23 uur. Gemiddeld hebben we dus succes in een halve dag. Marlinspike heeft dit als een dienst toegevoegd aan de website Cloudcracker [5], waardoor u met de Pico Computingmachine voor een luttele honderdzestig euro een MSCHAPv2-authenticatie kraakt. Wie een PPTP VPN wil kraken, hoeft alleen maar met een netwerksniffer zoals Wireshark [6] wat netwerkverkeer op te slaan om vervolgens met de tool Chapcrack [7] uit die netwerkdump de MS-CHAPv2 handshake te halen. Als uitvoer krijgt u de gebruikersnaam, known plaintext, twee known ciphertexts, en de gekraakte derde DES-sleutel. Daarna krijgt u ook een token te zien dat u op Cloudcracker invoert om de twee andere DES-sleutels te kraken. Het resultaat geeft u weer aan Chapcrack door, waarna het programma de netwerkdump ontcijfert. Microsoft heeft ondertussen een advisory [8] uitgebracht die u uitlegt wat u als alternatief kunt gebruiken voor uw VPN.
Complexiteit Zoals zo vaak is het achteraf moeilijk te geloven dat niemand de fout eerder ontdekte. Eén oorzaak is volgens Marlinspike dat MS-CHAPv2 nodeloos complex is. “It almost feels like the digital equivalent of hand-waving - as if throwing in one more hash, random nonce, or unusual digest construction will somehow dazzle any would-be adversaries into submission.”
INFOLINK 263002 Voor de voetnoten bij dit artikel: http://www.pc-active.nl/263002
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Abort Retry Fail.indd 31
31
10/12/12 10:04 AM
VIRTUALISATIE DEEL 1
DOE MÉÉR MET WINDOWS 7 TEKST : PIE TER - CORNELIS AVONTS
Dankzij virtualisatie is het mogelijk om een virtuele computer met bijvoorbeeld Windows 7 te bouwen en deze op een USB-stick mee te nemen. Een andere mogelijkheid is diverse virtuele computers te maken voor bijvoorbeeld internetbankieren, spelletjes en kantoorwerk en deze via het Windows-bootmenu op te starten.
S
ysteemvirtualisatie, waarbij diverse besturingssystemen op een enkele computer naast elkaar kunnen draaien, vindt steeds makkelijker de weg naar bedrijfsomgevingen - servers - en thuisgebruikers. De voordelen zijn dan ook duidelijk. Naast de evidente kostenbesparing - slechts één fysieke machine - zijn de virtuele machines (VM’s) ook geïsoleerd van elkaar, zodat het ene systeem bij een crash het andere niet in zijn val meesleurt. Zo kunt u dus met minder zorgen uw experimenten uitvoeren. Verder laat een complete VM zich als een enkel bestand opslaan - encapsulatie - wat handig is bij het back-uppen en verhuizen. Steeds vaker duikt in deze context de term hypervisor of ook wel virtual machine manager of VMM op, waarbij we eigenlijk twee types kunnen onderschei-
De configuratie van Windows XP Mode kunt u altijd nog aanpassen
32
den. Enerzijds de native of bare metal hypervisors zoals Microsoft Hyper-V en VMware vSphere/ESXi, die rechtstreeks op de hardware van de machine draaien. Anderzijds de hosted hypervisors die zich op een conventioneel besturingssysteem enten. Populaire en gratis voorbeelden hiervan zijn Oracle VirtualBox, VMware Workstation en Microsoft Virtual PC. Ook Windows 7 voorziet in diverse virtualisatiescenario’s.
Installatie Windows XP Mode Windows 7 voorziet alvast in de mogelijkheid om Windows XP gevirtualiseerd en netjes geïntegreerd binnen Windows 7 te draaien, met behulp van Windows Virtual PC, de opvolger van Virtual PC 2007. U moet dan wel beschikken over Windows 7 Professional, Ultimate of Enterprise, 32- of 64-bits. Verder ondersteunt uw processor bij voorkeur hardwarevirtualisatie - AMD-V, Intel VT of VIA VT - en dient u die functie evenals DEP - data execution prevention - desgewenst in uw BIOS te activeren. De instructies op de Microsoft-site [1] helpen u dat te controleren. Via diezelfde site [2] haalt u de nodige software op. Selecteer het juiste OS en de taal en installeer allereerst Windows XP Mode; een kwestie van enkele muisklikken. Vervolgens is het de beurt aan Windows Virtual PC, eveneens een rechttoe, rechtaan proces. Een herstart is wel vereist. Ondersteunt uw processor geen hardwarevirtualisatie, dan dient u van de site nog een update voor Windows XP Mode te installeren. Vervolgens kunt u via Alle programma’s - Windows Virtual PC de module Windows XP Mode opstarten. Er wordt u om een installatiemap gevraagd; standaard is dat een submap binnen uw profielmap - een geschikte locatie, met
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Systeemvirtualisatie.indd 32
10/11/12 4:14 PM
VIRTUALISATIE
| SOFTWARE
name wanneer gebruikers elk hun eigen virtuele XP willen. Microsoft stelt ook voor de functie automatische updates op uw virtuele machine te activeren en zorgt ervoor dat de stations op uw pc - inclusief USB-schijven - beschikbaar komen voor uw VM. De installatie van Windows XP Mode gaat van start en de VM start op.
Beheer VM’s Via het menu Extra (bovenaan het venster van XP Mode) - Instellingen kunt u de configuratie aanpassen. Weet wel dat de meeste opties alleen zijn aan te passen als de VM is uitgeschakeld – dat kan via de knop Ctrl+Alt+Delete, eveneens bovenaan het venster. Vervolgens opent u nogmaals de groep Windows Virtual PC en start u hier Windows Virtual PC op. Rechtsklik op Windows XP Mode en kies Instellingen om de configuratie aan te passen. U kunt hier overigens ook een nieuwe VM creëren via de knop Virtuele machine maken. U hoeft dan alleen maar de instructies van een wizard te volgen. Het komt erop neer dat u onder meer een naam en locatie voor uw VM voorziet, het gewenste geheugen instelt en aangeeft aan welke virtuele harde schijf u de VM wilt koppelen. Dat kan een al bestaande dan wel een nieuwe schijf zijn. Via Een virtuele harde schijf maken via geavanceerde opties komen handige mogelijkheden tot uw beschikking. Naast een dynamische uitbreidbare schijf kunt u hier kiezen voor een exemplaar met vaste grootte en een differential disk. Bij deze laatste worden alle wijzigingen afzonderlijk bijgehouden, zodat de oorspronkelijke schijf intact blijft.
VHD creëren Windows Virtual PC werkt met virtuele harde schijven, VHD’s, en deze functie vinden we nu ook terug in de module voor schijfbeheer in Windows 7. Handig, want op die manier wordt het erg makkelijk om bijvoorbeeld een schijf met data over te zetten naar
Welk type virtuele harde schijf verkiest u voor Windows Virtual PC?
een andere Windows 7-installatie. U start deze module via diskmgmt.msc of vanuit het Configuratiescherm, waar u in het menu Actie de optie Virtuele harde schijf maken selecteert. Kies een geschikte locatie - geen netwerkmap - en bepaal de gewenste grootte. Opteer voor Vaste grootte - dat is voordelig voor de systeemprestaties - of voor Dynamisch uitbreiden. De schijf wordt aangemaakt en verschijnt in het schijfoverzicht. Vanuit het snelmenu van die schijf kunt u die vervolgens initialiseren, waarbij u voor master boot record of GUID Partition Table kiest; dit laatste is met name interessant voor schijven groter dan 2 TB. De schijf komt even later online en is klaar voor de partitionering. Uiteraard laat die schijf(partitie) zich nu ook vanuit de Verkenner benaderen, net als een gewone schijf. Hebt u die disk naderhand niet meer nodig, dan kunt u die weer ontkoppelen. Ook dat doet u vanuit het snelmenu van de schijf. U krijgt dan de keuze om het bijbehorende VHD-bestand na
Een virtuele harde schijf voor data
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Systeemvirtualisatie.indd 33
33
10/11/12 4:07 PM
SOFTWARE
| Virtualisatie
de ontkoppeling al dan niet te laten verwijderen. Het spreekt vanzelf dat u in dat geval alle gegevens verliest die op die schijf waren opgeslagen.
VHD koppelen Wilt u een VHD - opnieuw - koppelen, open dan het menu Actie en kies Virtuele harde schijf koppelen. Blader naar de locatie van het beoogde VHD-bestand en vink desgewenst de optie Alleen lezen aan. Ook deze schijf is dan vanuit de Verkenner te benaderen. Uiteraard kunt u op deze manier ook de schijven aanspreken die u via Windows Virtual PC - en Windows XP Mode - had gecreëerd. Ook interessant: het is perfect mogelijk langs deze weg bestanden selectief terug te zetten uit een backup die u met behulp van een systeemkopie had gemaakt. Dat gaat als volgt. Open het Windows Confi-
En zo hebt u een ‘draagbaar’ dual virtualisatie boot-systeem met een virtuele Windows 7! guratiescherm en kies Back-up maken en terugzetten. In het linkerpaneel kiest u Een systeemkopie maken. Kies een schijf met voldoende vrije ruimte en vink eventueel bijkomende stations aan die u in de systeemkopie wilt meenemen. De back-upbestanden - één per station - komen standaard terecht in een submap van de map WindowsImageBackup. Normaliter herstelt u bij calamiteiten uw complete systeem vanaf een systeemherstelschijf, vanuit het scherm met Geavanceerde opstartopties of via de installatie-dvd van Windows. Echter, door een VHD van zo’n systeemkopie zoals hierboven beschreven te koppelen, kunt u de schijf ook vanuit de Verkenner benaderen, wat dus selectief herstel mogelijk maakt!
‘Automatisch’ Met enige handigheid is het ook mogelijk een dual boot-systeem op te zetten, waarbij u vanaf een vir-
tuele Windows 7 (Windows Server 2008, …) kunt opstarten. U hoeft dan niet langer over Virtual PC of een andere - externe - hypervisor te beschikken. Dat gaat het snelst en makkelijkst als volgt. Start een machine op vanaf de installatie-dvd van Windows 7. Stel, zoals gebruikelijk, de taal en de toetsenbordindeling in. Zodra u Nu installeren ziet verschijnen, drukt u op Shift+F10; het kan overigens gebeuren dat dit niet lukt met een USB-toetsenbord. U belandt op de opdrachtprompt waar u het commando diskpart uitvoert. Vanuit dit scherm creëert u een geschikt VHD-bestand, van bijvoorbeeld 30 GB: create vdisk file=c:\windows.vhd maximum=30000 type=fixed. In plaats van fixed (vaste grootte) kunt u eventueel expandable (dynamisch uitbreidbaar) kiezen. Vervolgens koppelt u het VHD-bestand met de commando’s: select vdisk file=c:\windows.vhd attach vdisk Nuttig om weten: met list disk en list volume maakt u een lijstje van de beschikbare schijven, respectievelijk volumes. Gebruik detach vdisk, mocht u die alsnog weer willen ontkoppelen. Vervolgens mag u het venster van de opdrachtprompt afsluiten en gaat u verder met de Windows-installatie, waarbij u als doellocatie de niet-toegewezen ruimte van uw virtuele harde schijf selecteert. De foutmelding Windows kan niet op deze schijf worden geïnstalleerd mag u negeren. U zet de installatie voort, en na afloop en een herstart duikt automatisch een dual boot menu op. Voortaan laat Windows zich ook vanaf uw virtuele schijf opstarten.
‘Handmatig’ Het kan ook op een wat bewerkelijker manier, maar die heeft alvast het voordeel dat u het systeem ook makkelijk kunt koppelen aan andere Windows 7-machines. Allereerst maakt u een VHD aan vanuit de module voor schijfbeheer. Initialiseer de schijf en formatteer die met een primaire partitie, zoals we dat al beschre-
ijdens de installatieT fase creëert u een VHD met behulp van diskpart
34
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Systeemvirtualisatie.indd 34
10/11/12 4:07 PM
VIRTUALISATIE
| SOFTWARE
Via GImageX haalt u een image uit de installatie-dvd
ven. Nu moet u Windows 7 op die VHD plaatsen. Dat kunt u doen met behulp van de gratis tool GImageX [3]. Pak het zipje uit en start de juiste versie op, 32- of 64-bits. Open het tabblad Info en blader naar de map \sources op de installatie-dvd van Windows. Selecteer het installatiebestand install.wim en klik op Get info. Er verschijnt een lijst met de beschikbare images. Noteer het image-indexnummer van de Windows-versie die u wilt installeren, bijvoorbeeld Windows 7 Ultimate. Ga nu naar het tabblad Apply, waar u bij Source het pad naar install.wim invult, e:\sources\install.wim bijvoorbeeld, en bij Destination de root van het zojuist gecreëerde virtuele station; in ons voorbeeld is dat stationsletter p:\. Bevestig met de knop Apply. Zo’n tien minuten later staat het image uitgepakt op uw virtuele schijf en is die ook via de Verkenner te benaderen. U mag de schijf nu ontkoppelen, waarna u haar probleemloos kunt kopiëren om haar bijvoorbeeld ook op andere machines te gebruiken! Nu is het nog zaak het opstartmenu aan te passen, zodat u een mooi dual boot-menu krijgt bij het opstarten. Ook dat kan vanuit Windows. Ga als administrator naar de opdrachtprompt en voer het commando bcdedit uit. U leest nu onder meer de huidige bootingang af: id {current}. Die kopieert u eerst met iets als het volgende commando: bcdedit /copy {current} /d VHD-schijf
vhd>.vhd set detecthal on Uiteraard vervangt u X: door de correcte stationsletter van uw virtuele schijf. Met het commando bcdedit /v bekijkt u het resultaat van uw handelingen. Als alles goed is, mag u nu de computer herstarten en verschijnt automatisch een dual boot-menu. Selecteer uw VHD. De nodige componenten worden geïnstalleerd en een mini-setup wordt uitgevoerd, een proces dat wel even kan duren. Daarna kunt u aan de slag met uw virtuele Windows!
Er verschijnt nu een melding als: De vermelding is gekopieerd naar {} Kopieer die bij voorkeur naar het klembord, waarna u de volgende drie commando’s uitvoert: set device vhd=[X:]\.vhd set osdevice vhd=[X:]\
INFOLINK 263006
Voor de voetnoten bij dit artikel: http://www.pc-active.nl/263006
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Systeemvirtualisatie.indd 35
35
10/11/12 4:07 PM
Een workshop
Supersnel kopiëren tekst : john vander a art
Het kopiëren van bestanden binnen de Windows-omgeving gaat niet altijd even rap als u daarvoor de Windows Verkenner gebruikt. Toch? Wellicht dat het kopiëren opeens danig valt te versnellen als we naar alternatieve hulpmiddelen grijpen. Daar vertellen we graag iets meer over en dus duiken we wat dieper in deze materie…
O
m enig inzicht te krijgen in het kopieerproces, moeten we eerst weten waar we over praten. Dus beginnen we eerst met enkele tests. Ja, dat is sowieso nodig om überhaupt enig praktisch inzicht te krijgen in het kopieerproces. Op zoek naar mogelijkheden om nóg sneller te kunnen kopiëren liepen we - als alternatief voor de Windows Verkenner - tegen steeds dezelfde vier tools aan: TeraCopy [1], SuperCopier 2 [2], FastCopy [3] en Ultracopier [4]. Opgemerkt moet worden dat TeraCopy de mooiste aanbevelingen krijgt, dus dan bent u daar nu reeds van op de hoogte. Wij intussen geloven niets voordat we het zélf hebben meegemaakt en daarom eerst een paar testjes. Déze testjes om precies te zijn: • Test 1: Een groot bestand (= 4323 MB) op dezelfde harde schijf kopiëren
36
Kopieren.indd 36
• Test 2: Een groot bestand naar een andere USBharde schijf kopiëren • Test 3: Een groot bestand naar het netwerk kopiëren • Test 4: Veel kleine bestanden (= 4383 MB) op dezelfde harde schijf kopiëren • Test 5: Veel kleine bestanden naar een andere USB-harde schijf kopiëren • Test 6: Veel kleine bestanden naar het netwerk kopiëren En om de zes genoemde testjes compleet te laten zijn, gaan we uiteraard ook aan de slag met de Windows Verkenner. Die zet immers de algemene standaard. Opgemerkt zij dat we werken met gewone SATAharde schijven. Op het moment dat er SSD’s worden ingezet, dan is het meteen een héél ander verhaal en gaan we gekke - maar wel erg mooie - getallen zien.
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
10/11/12 4:08 PM
Kopiëren
| SOFTWARE
Enfin, de tests zijn in gelijke omstandigheden en in willekeurige volgorde uitgevoerd. Gelijke kansen dus… Zie de tabellen met de verschillende testresultaten.
Resultaten vergelijken Goed, de zes testjes zijn afgerond en ook de resultaten staan op een rijtje. Als we die resultaten vergelijken, dan zien we meteen dat de Windows Verkenner niet eens zo beroerd uit de verf komt. We krijgen evenwel een beter beeld als we de getallen in de tabellen wat verder uitwerken. Meteen al twee dingen: (1) de Windows Verkenner is - in het bijzonder als het netwerk erbij komt - zo beroerd nog niet en (2) TeraCopy wordt erg overschat. Helaas, dát is wat de tabellen onomstotelijk laten zien. FastCopy en Ultracopier komen als beste uit de bus, met in zoverre flatterende cijfers dat het qua MB’s per seconde allemaal niet zoveel scheelt. Verder moeten we niet vergeten dat het oog ook wat wil. Grafisch gezien is TeraCopy het prettigst en tevens wordt die software erg goed opgenomen door de Windows Verkenner; daar laten de andere tools weleens een steekje vallen. En vergeet - links en rechts - ook alle extra mogelijkheden niet! Denk aan het kunnen verifiëren van gekopieerde bestanden en aan het kunnen aandraaien van de processchroefjes, waardoor het kopiëren nóg meer kan worden versneld.
TeraCopy
Kopieertrucs Hoe en van welke kant we het ook bekijken, de Windows Verkenner is wel degelijk te kloppen als het om de kopieersnelheid gaat! Dat versnellen zit hem in het slim gebruiken van allerlei kopieertrucs. Zo kunnen lezen en schrijven uit elkaar worden getrokken, waardoor het mogelijk is om alvast een geheugenbuffer met gegevens te vullen. Ook kunnen er diverse kopieerprocessen tegelijkertijd worden gestart, waarbij ieder proces een eigen kopieeropdracht krijgt. Beschadigde of niet-benaderbare bestanden kunnen apart worden gehouden, zodat het kopieerproces gewoon kan doorgaan. Het programma kan zichzelf een
De Windows Verkenner van Windows 7
SuperCopier 2
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Kopieren.indd 37
37
10/11/12 4:08 PM
SOFTWARE
| KOPIËREN
hoge(re) prioriteit toekennen, waardoor het nét wat meer rekenkracht krijgt toegewezen en ook scheelt het op welk API-niveau er tegen het bestandssysteem wordt gepraat.
INFOLINK 263010
Voor de voetnoten bij dit artikel: http://www.pc-active.nl/263010
Test 1: Groot bestand, dezelfde harde schijf Windows Verkenner
4:38
TeraCopy
4:00
SuperCopier 2
4:21
FastCopy
3:32
Ultracopier
3:36
Test 2: Groot bestand, andere harde schijf
FastCopy
Windows Verkenner
2:50
TeraCopy
2:46
SuperCopier 2
2:57
FastCopy
2:47
Ultracopier
2:32
Test 3: Groot bestand, netwerk Windows Verkenner
6:29
TeraCopy
7:01
SuperCopier 2
6.58
FastCopy
6:30
Ultracopier
7:42
Test 4: Kleine bestanden, dezelfde harde schijf Windows Verkenner
4:40
TeraCopy
4:45
SuperCopier 2
4:47
FastCopy
4:10
Ultracopier
3:56
Test 5: Kleine bestanden, andere harde schijf Windows Verkenner
5:12
TeraCopy
3:25
SuperCopier 2
3:41
FastCopy
3:11
Ultracopier
3:01
Test 6: Kleine bestanden, netwerk Windows Verkenner
10:40
TeraCopy
9:25
SuperCopier 2
8:13
FastCopy
7:48
Ultracopier
6:36
Ultracopier Test 1
Test 2
Test 3
Test 4
Test 5
Test 6
Totaal
5
4
1
3
5
5
23
TeraCopy
3
2
4
4
3
4
20
SuperCopier 2
4
5
3
5
4
3
24
FastCopy
1
3
2
2
2
2
12
Ultracopier
2
1
5
1
1
1
11
Windows Verkenner
38
Kopieren.indd 38
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
10/12/12 10:42 AM
XXXX
| SOFTWARE
TIPS VOOR BETER KOPIËREN
TOPVIJF TEKST : JOHN VANDER A ART
Na een diepgaand artikel over het kopiëren van bestanden geeft John Vanderaart vijf aanvullende tips.
Tip 1: Snelle opslagmedia Het moederbord, de processor en het RAM-geheugen zijn nooit de flessenhals als het gaat om het kopiëren van - veel en grote - bestanden. Ook de controllers zijn dat niet; checkt u daarvan de specificaties maar eens. Nee, het is altijd de toegangstijd van de opslagmedia die bepaalt hoe rap het kopiëren gaat verlopen. In het geval van een harde schijf wordt de toegangstijd onder andere bepaald door het aantal toeren per minuut dat die harde schijf maakt. Een 7200 rpm (= revolutions per minute) harde schijf is dus sneller dan een 5400 rpm harde schijf. Ook zijn er harde schijven die 10.000 rpm doen en sowieso is ieder probleem in één keer opgelost door met SSD’s te gaan werken.
Tip 2: Alles op orde Het kopiëren van bestanden verloopt pas optimaal als de bronlocatie en de doellocatie in goede doen zijn. We praten dan over het op orde brengen van de opslagmedia en in het geval van harde schijven betekent dat defragmenteren. En dat dan graag in combinatie met een voorafgaande schoonmaakronde, waarbij de Schijfopruiming van Windows al prima diensten kan bewijzen. Naar een nietgedefragmenteerde harde schijf kan in één moeite door worden geschreven, waarbij alle gegevens direct achter elkaar komen te staan. Sowieso gaat het lezen van niet-gedefragmenteerde bestanden supersnel. Immers, als bestanden gedefragmenteerd op een harde schijf staan, dan moet de leeskop enorm vaak onnodig worden verplaatst.
Tip 3: Alléén kopiëren Als u in één keer veel gaat kopiëren, dan moet u ervoor zorgen dat alléén het kopieerproces draait. Sluit zoveel mogelijk processen af, in het bijzonder de processen die ook gebruikmaken van de harde schijf. Alles wat de toegang tot de gegevens op de opslagmedia kan belemmeren, moet het liefst zijn
uitgeschakeld. Met als extra voordeel dat de kans op onderbrekingen van het kopieerproces sterk wordt verkleind. Dat laatste speelt vooral als u - noem eens wat - grote iso-imagebestanden van de ene naar de andere harde schijf verplaatst.
Tip 4: Gigabit Ethernet-switch Kijkt u eens goed naar de netwerkadapters waarover uw pc’s - en alle andere apparaten - beschikken. De kans is groot dat u voornamelijk met Gigabit Ethernetadapters heeft te maken. Ook is de kans groot dat al die Gigabit Ethernet-adapters met behulp van een 100 Megabit Ethernet-switch aan elkaar zijn geknoopt. Met als gevolg dat al die netwerkadapters zwaar onder hun kunnen presteren. De oplossing is een Gigabit Ethernet-switch waarin u alle apparaten - inclusief de router - samenbrengt. De netwerkadapters gaan dan op 1000 Mbit/seconde communiceren in plaats van met 100 Mbit/seconde. De Gigabit Ethernetswitch leidt dat in goede banen en dat betekent dat de netwerkapparaten een stuk sneller gegevens kunnen uitwisselen.
Tip 5: Software met fouttolerantie Als u de Windows Verkenner gebruikt voor het kopiëren van bestanden en het kopieerproces wordt halverwege afgebroken, dan kunt u weer helemaal opnieuw beginnen. Zo gaat dat nu eenmaal met die Windows Verkenner… Wie veel en vaak kopieert - en back-uppen hoort daar ook bij - gaat aan het werk met software die het hem toestaat om fouten te maken. Dat wil zeggen, als een kopieerproces wordt afgebroken, dan kan datzelfde proces vervolgens halverwege worden opgepakt zonder dat dit consequenties heeft voor het doelbestand. Zo moet beslist worden gemeld dat het aloude FTP een geweldig protocol is voor kopiëren over het netwerk en over internet. Software met fouttolerantie dus!
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Kopieertips.indd 39
39
10/12/12 8:34 AM
ANTWOORDEN OP VEELGESTELDE VRAGEN
TEKST : MARK GAMBLE
Al maanden ontvangen we vragen van lezers over het nieuwe besturingssysteem van Microsoft. Nu Windows 8 in de winkel ligt, wordt het tijd om alle vragen én de antwoorden op een rijtje te zetten.
Wat is Windows 8? Windows 8 is - hoe kan het ook anders? - de opvolger van Windows 7. Maar er is een groot verschil: met Windows 8 zet Microsoft meer in op gebruik op de tablet. Het bedrijf wil de markt veroveren die nu nog wordt gedomineerd door Apple en Android. Afgezien van de tablets is Windows 8 ook bedoeld voor gewone computers zonder aanraakscherm, dus het besturingssysteem kan ook gewoon op een pc of laptop worden geïnstalleerd. Eén nadeel: het startscherm van Windows 8 is specifiek ontworpen voor een tablet - met grote tegels die makkelijk met de vingers zijn aan te raken - en dus wat lastiger, maar niet onmogelijk, met een muis en toetsenbord te bedienen.
Ik lees dat Windows 8 geen Flash meer ondersteunt Dat klopt gedeeltelijk. Alhoewel u op het bureaublad en Internet Explorer 10 - de versie die in Windows 8 wordt gebruikt - nog wel gewoon Flash-content kunt bekijken, is dat vanuit Internet Explorer in het startscherm niet mogelijk. Microsoft heeft zelfs een speciale whitelist gemaakt waar websites op staan die wel worden weergegeven in de Modern UI Internet Explorer. Apps die in het startscherm worden getoond, mogen van Microsoft geen Flash-inhoud bevatten. HTML5 en Silverlight - het Flash-‘alternatief’ van Microsoft - mogen dan weer wel worden gebruikt. Voor de desktopversie van Internet Explorer 10 zijn geen beperkingen opgelegd. Die browser kunt u dus gebruiken om iedere website te bekijken. En natuurlijk staat het u ook onder Windows 8 vrij om een andere browser te installeren. Sterker nog, het brow-
40
serkeuzescherm dat enige tijd geleden is opgelegd door de beleidsmakers in de Europese Unie, is ook in Windows 8 aanwezig.
Kan ik Windows 8 op elke pc, tablet of laptop installeren? In principe kan Windows 8 op iedere pc van niet ouder dan vijf jaar worden geïnstalleerd, zolang de pc of laptop maar voldoet aan de minimale systeemeisen van Windows 8: • 1 GHz-processor • 1 GB geheugen voor 32-bits versie, 2 GB geheugen voor 64-bits versie • 16 GB schijfruimte voor 32-bits versie, 20 GB voor 64-bits versie • DirectX-compatibele videokaart met minimaal 16 MB geheugen en Windows Display Driver Model 1.0-driverondersteuning Wat dat betreft zijn de eisen niet veel anders dan bij Windows 7 het geval was. Bovendien ondersteunt Windows 8 out of the box meer hardware en zijn er ook nieuwe schermresoluties toegevoegd. Voor tablet-pc’s zijn er wel afwijkende systeemeisen. Allereerst kan Windows 8 natuurlijk niet zomaar op iedere tablet worden geïnstalleerd en zullen er alleen Windows 8-gecertificeerde tablets verschijnen waarop Windows 8 al is voorgeïnstalleerd. Het is dus niet mogelijk om een losse tabletversie van Windows 8 te kopen en deze later zelf op uw apparaat te installeren. Voor tablets met een ARMprocessor is er een Windows 8 RT-versie beschikbaar.
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Windows 8 FAQ.indd 40
10/12/12 8:39 AM
Windows 8
| SOFTWARE
Kan ik Windows 8 ook over een bestaand Windows 7-systeem heen installeren? In principe kunt u Windows 8 over Windows 7 heen installeren, maar bedenk wel dat u daarna niet meer terug kunt naar Windows 7: er wordt namelijk geen back-up gemaakt van de bestaande Windows 7-programma’s en -instellingen. Het beste kunt u Windows 8 als een schone versie installeren, omdat u er dan zeker van bent dat er geen problemen van Windows 7 achterblijven, die worden meegenomen met Windows 8. Maar we raden daarbij natuurlijk wel aan een goede back-up te maken van al uw bestaande bestanden en programma’s.
Wat zijn de prijzen van Windows 8? Er waren ten tijde van schrijven nog geen definitieve prijzen bekend van Windows 8, maar de verwachting is dat ze ongeveer gelijk zullen zijn aan die van Windows 7. Bovendien zijn er maar twee smaken voor de consument: Windows 8 en Windows 8 Pro, waarbij de laatstgenoemde versie extra functies bevat, zoals de mogelijkheid om virtuele harde schijven te openen, het opstarten vanaf een virtueel station, aanmelden op een bedrijfsdomein en bestandssysteemencryptie. De andere versies van Windows 8 zijn voornamelijk toegespitst op het bedrijfsleven, zoals Windows 8 Enterprise en diverse varianten met volume-licentiëring, dat wil zeggen diverse licenties voor verschillende werkplekken binnen een kantooromgeving.
Is er ook een goedkopere upgrade-versie van Windows 8? Begin augustus kondigde Microsoft aan om kopers van een pc met Windows 7, goedkoop een mogelijkheid aan te bieden om over te stappen naar Windows 8 op het moment dat deze zou uitkomen. Geïnteresseerden kunnen zich tot 28 februari 2013 inschrijven via een speciale website [1] en zo in aanmerking komen voor een goedkope upgrade, die € 14,99 kost. Gebruikers krijgen dan een upgrade naar Windows 8 Pro, ongeacht de Windows 7-versie die nu op hun sys teem is geïnstalleerd. De aanbieding geldt overigens alleen voor de downloadversie van Windows 8 Pro; u krijgt bij deze aanbieding dus geen installatie-dvd.
De tegels in het startscherm
Hoe installeer ik Windows 8? De installatie van Windows 8 gaat op dezelfde manier als die van de vorige versies van het OS: start de computer op terwijl de Windows installatie-dvd in het station zit. De pc zal dan automatisch opstarten vanaf de dvd en de installatieprocedure wordt gestart.
Kan ik ook een probeerversie downloaden van Windows 8? Alhoewel het ten tijde van de eerste bètaversies van Windows 8 mogelijk was om een testversie te downloaden, is dat nu niet meer het geval. De enige Windows 8-versie die ten tijde van het maken van deze PC-Active beschikbaar was, was een Engelstalige Windows 8 Enterprise-versie voor negentig dagen [3].
Welke programma’s krijg ik bij Windows 8? Net als Windows 7 wordt ook Windows 8 eigenlijk ‘kaal’ opgeleverd. Los van wat extra apps in de Modern UI is Windows 8 qua extra programmatuur niet
Hoe weet ik of mijn systeem compatibel is met Windows 8? Microsoft heeft een speciaal programma uitgebracht, waarmee u kunt controleren of Windows 8 geschikt is voor uw huidige systeem: de Windows 8 Upgrade Advisor [2]. Deze tool zal uw systeem scannen op alle aanwezige hardware en advies geven over eventuele problemen, zoals incompatibele hardware of softwareprogramma’s die mogelijk niet meer onder Windows 8 werken. Tijdens de installatie van Windows 8 kunt u overigens ook voor zo’n scan kiezen, maar het is natuurlijk slimmer om dit te doen voordat u Windows 8 aanschaft.
De installatie
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Windows 8 FAQ.indd 41
41
10/12/12 8:39 AM
SOFTWARE
| WINDOWS 8
Het startscherm
echt uitgebreid. Sterker nog: omdat er standaard geen dvd-decodersoftware aanwezig is voor het afspelen van dvd’s, is Windows Media Center niet meer beschikbaar en kan het alleen als afzonderlijk ‘Media Pack’ worden gedownload, tegen betaling. Windows Media Player is wel aanwezig, en die kunt u gebruiken om muziek en video’s af te spelen, maar geen dvd’s. Daarvoor moet u een aparte dvd-codec installeren. De Windows 7 Codec Pack [4] is daar prima geschikt voor, maar dvd’s afspelen moet u dan alsnog via een andere mediaplayer doen, bijvoorbeeld met VLC.
Waar is het startmenu gebleven in Windows 8? Het traditionele startmenu is in Windows 8 vervangen door het Modern UI-startscherm. Na het inloggen komt u automatisch in de Modern UI-interface terecht en niet in de bureaublad-omgeving, zoals we dat gewend waren van Windows 7 en Vista. Als u de bureaubladtegel aanklikt, wordt het Windows-bureaublad getoond. De ronde startknop om het Windowsmenu op te roepen is in deze versie verdwenen. Als u op het bureaublad met de muis linksonder op de Taakbalk gaat staan, dan krijgt u een kleine preview van het startscherm te zien en als u erop klikt, wordt het startscherm geopend. Met de WindowsToets kunt u schakelen tussen het bureaublad en het startscherm.
Zoeken
niet uitkomt met Windows 8? Dan kunt u die ook aan ons stellen: [email protected]. Uw vraag en het antwoord behandelen we dan in een volgende uitgave van PC-Active.
Maak kans op Windows 8 Pro! Van Microsoft mogen we tien exemplaren van Windows 8 Pro weggeven. Maak kans op één van deze tien versies door mee te doen met onze prijsvraag. Kijk voor meer informatie op : http://www.pc-active.nl/win8.
Ik zoek een programma in het startscherm, maar die kan ik niet vinden? Vanuit het startscherm kunt u de zoekfunctie van Windows 8 oproepen. Het zoeken vindt alleen plaats vanuit het startscherm; u kunt de zoekfunctie niet weergeven op het Windows-bureaublad. De zoekfunctie roept u op via de toetscombinatie WinToets+F of via de tegel Zoeken, die overigens niet altijd aanwezig is in de interface. Typ (een deel van) de naam van de applicatie die u zoekt, en Windows 8 geeft een lijst weer met programma’s die voorkomen in uw zoekopdracht. Let daarbij op dat u ook het pictogram Apps aan de rechterzijde hebt geselecteerd.
Stel ook uw vraag We hebben in dit artikel getracht een aantal van de meest voorkomende vragen op te nemen en te beantwoorden. Hebt u zelf nog vragen of problemen waar u
42
INFOLINK 263012
Voor de voetnoten bij dit artikel: http://www.pc-active.nl/263012
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Windows 8 FAQ.indd 42
10/12/12 8:40 AM
LEZERSACTIE! EXCLUSIEF voor abonnees van PC-Active
40% KORTING - NU SLECHTS € 35,-! OP DE D-LINK MOBILE CLOUD COMPANION Dé ultieme hotspot voor elke digitale nomade!
De Mobile Cloud Companion is: - Draadloze router / Access Point - Repeater - WiFi Hotspot - Deel bestanden vanaf een usb-stick
ile n b o M De mpanio Co nutten? d u o l C aal be op h m s i k t r p o wo
nze o 66 g l a o V n i g pa vanaf
OP = OP
UW VOORDEEL: D-LINK MOBILE CLOUD COMPANION T.W.V. € 59,95
NU VOOR SLECHTS € 35,-* *Exclusief € 7,50 verzendkosten
Koop de hotspot op pc-active.nl/dlink PCA-EW 263.indd 43
10/12/12 8:43 AM
Workshop retro besturingssysteem
Oud OS, nieuwe pc tekst : ronald smit
Grote kans dat u in de loop der jaren een flinke hoeveelheid software en besturingssystemen hebt versleten. De ooit zo mooie nieuwigheden liggen inmiddels al heel lang in de kelderbox te verstoffen. Nergens voor nodig, want u kunt er virtueel nog een hoop lol aan beleven!
L
aten we eerlijk zijn: niets is zo vergankelijk als hard- en software. De oude rotten in het vak zijn opgegroeid met MS-DOS en heel misschien is er zelfs nog een stukje CP/M meegepakt. Met Windows 3.11 kwam de grote omslag naar een grafische desktop, en wie kent er eigenlijk nog Geoworks Ensemble? Oude software blijft in tegenstelling tot afgedankte hardware vaak wel ergens in een doos of diskettebak liggen. Helaas is het overgrote deel op een moderne
44
Windows 7-pc niet meer aan de gang te krijgen. Zelfs onder XP is het vaak vragen om problemen. Virtualisatie biedt uitkomst!
VirtualBox U kent ongetwijfeld VirtualBox, een open source virtueel platform waarin u bijvoorbeeld een extra Windows 7 kunt installeren om dit besturingssysteem compleet gescheiden te houden van uw ‘gewone’ werkomgeving. Ideaal om mee te experimenteren
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
OudeOSopNieuwePC.indd 44
10/11/12 4:16 PM
Retro-OS
en VirtualBox wordt dan ook vaak ingezet om bijvoorbeeld een bètaversie van een nog te verschijnen Windows te installeren, of om Linux onder Windows te draaien. En zo is het ook mogelijk om uw oude besturingssystemen weer nieuw leven in te blazen. Het is daarbij wel zaak om op een aantal specifieke instellingen te letten.
MS-DOS als basis Als basis gaan we uit van de laatste door Microsoft uitgebrachte DOS-versie, om precies te zijn MS-DOS 6.22. Hebt u een wat eerdere versie, bijvoorbeeld 5.0, dan werkt dat over het algemeen ook prima. Nóg eerdere versies zijn natuurlijk ook te installeren, maar wat minder bruikbaar voor de stappen ná DOS. Want om bijvoorbeeld Windows 3.11 te installeren op MSDOS 3 wordt wat twijfelachtig. Hebt u geen MS-DOS installatiediskettes meer, dan helpt een speurtocht op Marktplaats of eBay. Zijn de benodigde schijven eenmaal in uw bezit, dan kan het grote avontuur beginnen. Allereerst is een diskettestation onvermijdelijk. Wellicht is het een goed plan om van de originele schijfjes direct een image te trekken - zie het kader op de volgende pagina - en dat op een veilige plek te bewaren. Diskettes hebben ook niet het eeuwige leven en als u
| SOFTWARE
nog werkende exemplaren vindt, dan is het zaak hier zo snel mogelijk een kopie van te maken. Dan de diskdrive zelf; met een beetje geluk bevindt het overgrote deel van de antieke softwarecollectie zich op 3.5 inchdiskettes. In dat geval heeft uw desktop-pc misschien nog zo’n sleuf ingebouwd en anders is dat nog goed zelf te doen; de kans is zelfs aanwezig dat de meeste beter gesorteerde computerzaken dergelijke inbouwdrives nog gewoon op voorraad hebben. Bij een notebook wordt het ingewikkelder, want de laatste jaar of tien hebben deze apparaten geen ingebouwde diskdrive meer. In dat geval biedt een USBdiskdrive uitkomst. Die zijn in ieder geval op eBay te vinden, maar regelmatig ook bij computerzaken. Bij recente exemplaren hoeven meestal geen drivers onder Windows 7 te worden geïnstalleerd. Na het inprikken kunt u dus aan de slag.
Retro-pc bouwen Het eerste vereiste is Virtual Box, dat u kunt downloaden [1]. Installeer de software zelf eerst en dubbelklik daarna op het bestand Oracle_VM_VirtualBox_Extension_Pack-4.0.16-75491.vbox-extpack; het versienummer zal bij het uitkomen van dit nummer mogelijk zijn opgehoogd. Start - voor zover dat niet al is gebeurd - VirtualBox, waarna we onze virtuele retro-pc kun-
Figuur 1: Een luxe hoeveelheid RAM
Figuur 2: Daar past tegenwoordig niet eens een Office-pakket op
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
OudeOSopNieuwePC.indd 45
45
10/11/12 4:16 PM
SOFTWARE
| Retro-OS
Images Het is belangrijk om zo snel mogelijk een image te trekken van oude diskettes. De kans is anders levensgroot dat uw gegevens in de nabije toekomst verloren gaan. Ook van oude cd-recordables dient een image gemaakt te worden om ellende in de vorm van dataverlies tegen te gaan. PowerISO [5] kost $ 29,95 inclusief levenslange gratis updates en kan van zowel cd/dvd-roms als diskettes een image maken dat compatibel is met onder meer VirtualBox. Om bijvoorbeeld een diskette-image te maken klikt u in het menu Gereedschap op Maken floppydisk image bestand. De resulterende .ima-file kan worden geopend in VirtualBox.
nen bouwen. Klik in het hoofdvenster van Oracle VM VirtualBox Manager op de knop Nieuw en daarna in de wizard op Volgende. Geef de machine een naam, bijvoorbeeld MS-DOS en selecteer achter Besturingssysteem: Other en daaronder achter Versie: DOS. Klik weer op Volgende en er kan geheugen worden geïnstalleerd. Bedenk daarbij dat er in het DOS-tijdperk vooral over Kilobytes en Megabytes werd gesproken; zelfs harde schijven van meer dan een Gigabyte waren hoge en dure uitzonderingen. Omdat we echter ook nog wat willen spelen met andere besturingssystemen, kiezen we in deze stap voor 32 MB - voor eind jaren tachtig, begin jaren negentig een gigantische hoeveelheid werkgeheugen! Klik weer op Volgende.
Bescheiden schijf Om de virtuele pc van een harde schijf te voorzien schakelt u de optie Opstart harde schijf in, alsmede de optie Maak een nieuwe harde schijf aan. In de volgende stap van de wizard laten we het standaardtype VDI staan, waarna u nog een stap verder kiest voor Vaste grootte. Bij moderne besturingssystemen is het beter
om voor een dynamische ‘meegroeiende’ schijf te kiezen, maar daar raakt onze oude software alleen maar van in de war. Na een klik op Volgende stellen we de schijfgrootte in; 250 Megabyte is voor dit doel ruim voldoende. Na een klik op Aanmaken is onze ‘bare bone’ pc klaar, maar we zijn er nog niet. Gaat u gebruikmaken van een USB-diskdrive, sluit deze dan nu aan. Klik op de zojuist aangemaakte virtuele machine in het hoofdvenster van VirtualBox en daarna op de knop Instellingen. Onder Opslag vindt u de eerder aangemaakte harde schijf die aan een virtuele IDE-controller hangt. Klik rechts onder dit veld op de derde knop met de groene plus en kies in het daarop geopende menu voor Voeg diskette controller toe. Er opent zich een dialoogvenster; kies daarin vooralsnog Laat leeg.
Hardwarevirtualisatie uit Het is bij oude besturingssystemen en software heel belangrijk - zo hebben wij door schade en schande ondervonden - om alle mogelijkheden voor hardwarevirtualisatie in de virtuele machine uit te zetten. Daar waar u dit bij een modern OS juist laat aanstaan vanwege de forse snelheidswinst, weten de oude besturingssystemen zich geen raad met al dat soort nieuwerwetsigheden. Die leiden tot instabiliteit, rare verschijnselen op het scherm en vastlopers. Eenvoudig te voorkomen door onder Systeem op het tabblad Processor de optie PAE/NX uit te schakelen en op het tabblad de beide opties achter Hardware virtualisering uit te zetten. Klik tot slot op OK en onze retro-pc is klaar voor gebruik. Om MS-DOS te installeren plaatst u de eerste installatiediskette van dit besturingssysteem. Klik vervolgens - met de virtuele machine geselecteerd - in het
Figuur 3: Voeg een controller toe
46
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
OudeOSopNieuwePC.indd 46
10/11/12 4:16 PM
Retro-OS
| SOFTWARE
Figuur 4: Dit mag allemaal uit
hoofdvenster van VirtualBox op Start. Klik direct aansluitend in het nieuw geopende venster, in het menu Apparaten onder Diskette apparaten, op Host Station ‘A:’. Grote kans dat u net te laat was en de setup-procedure niet wordt gestart. Klik in dat geval in het menu Machine op Invoegen van Ctrl-Alt-Del voor een herstart. Doorloop de installatieprocedure van MS-DOS; deze wijst zich eigenlijk vanzelf. De enige stap waar u even op moet letten, is die waar de schijf wordt geformatteerd. Kies hier voor Configure unallocated diskspace (recommended). Uiteraard wordt niet uw fysieke harde schijf geformatteerd, maar de eerder aangemaakte 250 MB virtuele schijf.
Muis en cd/dvd-rom Na installatie beschikt u over een kaal MS-DOSsysteem, helaas nog zónder muisdriver en cd-rom-
mogelijkheden. Hiervoor is even wat noeste tikarbeid nodig, maar allereerst dienen twee bestanden te worden gedownload, namelijk MOUSE820.ZIP en CDROM.ZIP [2]. Unzip beide naar een lege diskette, alle bestanden in de root en niet in submappen. Stop de diskette in de diskdrive en tik achter de DOSprompt de volgende commando’s, waarbij <ENTER> staat voor een druk op de Enter-toets: md muis <ENTER> md cdrom <ENTER> a: <ENTER> copy cdrom.sys c:\cdrom <ENTER> copy mouse.com c:\muis <ENTER> c: <ENTER> edit autoexec.bat <ENTER> Voeg in de MS-DOS teksteditor de regel C:\DOS\ MSCDEX /d:/cd001 toe en druk op ALT-F en X om het
Figuur 5: Formatteren was nog nooit zo leuk
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
OudeOSopNieuwePC.indd 47
47
10/11/12 4:17 PM
SOFTWARE
| RETRO-OS
leiden, dan herstart u de virtuele machine en tikt u achter de DOS-prompt: cd\geoworks <ENTER> edit geos.ini <ENTER> Verander vervolgens het woord true achter continueSetup in false en verlaat de editor weer door middel van Alt-F, X en Y. Herstart de virtuele machine en tik achter de prompt weer pcgeos <ENTER>. Als het allemaal goed is, is GeoWorks Ensemble nu na een klik op Professionele werkruimte herstarten weer inzetbaar als vanouds!
Windows 3.11 Figuur 6: Windows 3.11 installeren kostte vroeger héél wat meer tijd
programmaatje te verlaten. Nog wel even op Y drukken om de wijzigingen te bewaren. Weer terug achter de DOS-prompt tikt u dan edit config.sys <ENTER> om daar de regel DEVICE=C:\CDROM\CDROM.SYS /d:cd001 toe te voegen. Verlaat de editor weer via ALT-F, X en Y. Herstart de virtuele machine via het menu Machine en we kunnen ons eerste experimentele OS installeren.
GeoWorks Ensemble Op het internet vonden we GeoWorks Ensemble [3], de pc-versie van het aloude GEOS, bekend van de Commodore 64. In dit voorbeeld maken we gebruik van - ooit al eens gemaakte - diskette-images, maar u mag natuurlijk ook de originele échte schijfjes opdiepen. Om een image in VirtualBox te laden klikt u in het menu Apparaten onder Diskette apparaten op Kies een virtueel diskettebestand om vervolgens naar de eerste installatieschijf - als image - te bladeren. Tik dan achter de DOS-prompt: a: <ENTER> setup <ENTER>
Hou GEOS voor de gek Doorloop de installatieprocedure. Zodra u wordt gevraagd om de tweede installatieschijf, maakt u weer gebruik van de zojuist beschreven mogelijkheid om een virtueel schijfimage te openen. Na installatie worden we met een probleem geconfronteerd, want GeoWorks vindt onze DOS-versie te nieuw en start daardoor niet. Een vaker voorkomend euvel dat gelukkig eenvoudig is op te lossen door een andere DOS-versie aan de betreffende exe-bestanden te melden. Tik daarvoor achter de DOS-prompt: cd\geoworks <ENTER> setver geos.exe 5.0 <ENTER> setver setup.exe 5.0 <ENTER> pcgeos <ENTER> De laatste optie leidt u door de diverse instellingen van GeoWorks. Mocht dit aan het eind tot een crash
48
Windows 3.11 is op dezelfde manier virtueel te installeren. De procedure wijst zich eigenlijk vanzelf. Het is mogelijk om alle bestanden van de afzonderlijke installatiediskettes naar één map te kopiëren en de inhoud van deze map vervolgens op een cd-rom te branden, of een .iso te maken en deze te openen in VirtualBox; dat voorkomt dat u almaar diskettes zit te wisselen. Vanaf zo’n iso is de installatie in een minuutje gerealiseerd! We liepen daarna wel tegen een aantal andere praktische problemen aan, zoals het ontbreken van een voldoende oude geëmuleerde netwerkkaart of een schermresolutie van maximaal 640 x 480 pixels. Een beetje googelen levert wat workarounds op [4]. Of die echt zinvol zijn, betwijfelen we. Want als u old school wilt internetten, is het beter om Windows 95 of 98 virtueel te installeren. VirtualBox kan hier probleemloos mee overweg en de netwerkmogelijkheden zijn dan een stuk eenvoudiger te configureren. Veel antieke software - inclusief besturingssystemen, shells en meer - is op deze manier te installeren. Bij problemen biedt het setver-commando vaak uitkomst en wellicht herinnert u zich ook het aloude memmaker nog; hiermee maakt u extra DOS-geheugen vrij.
Tot slot We kunnen natuurlijk een boek volschrijven over alle trucs, maar na deze eerste aanzet moet u over voldoende basis beschikken om zelf aan het experimenteren te slaan. Laat vooral eens weten wat u zoal aan exotische zaken aan de praat hebt gekregen!
INFOLINK 263005
Voor de voetnoten bij dit artikel: http://www.pc-active.nl/263005
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
OudeOSopNieuwePC.indd 48
10/12/12 10:24 AM
Denkwerk tekst : koen vervloesem
Bitcoins fysiek beveiligen Hoewel bitcoins digitaal geld zijn en dus niet als bankbiljetten of munten voorkomen, is het wel mogelijk om ze in fysieke vorm om te zetten. Dat kan niet alleen vanuit beveiligingsstandpunt interessant zijn, ook maken fysieke bitcoins transacties mogelijk als u uw Bitcoin-wallet niet bij de hand hebt. Wat is er allemaal mogelijk?
I
n de vorige Denkwerk, in PC-Active # 262 van oktober 2012, schreven we over enkele voorzorgsmaatregelen die u het best kunt nemen wanneer u een redelijk groot vermogen in de digitale geldeenheid Bitcoin hebt gestoken. Deze keer helpen
50
Denkwerk.indd 50
we de paranoïde bitcoin-bezitter nog verder op weg. We zetten onze bitcoins om in een fysieke vorm om ze ergens veilig op te kunnen slaan. En aan het eind van het artikel gaan we naar het andere uiterste en leggen we u uit hoe u bitcoins in uw brein kunt opslaan...
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
10/11/12 4:18 PM
Denkwerk
| Achtergrond
Papieren sleutel Vorige keer lieten we al zien hoe u met de programma’s Armory en StrongCoin een papier kunt laten afdrukken met uw geheime sleutel en bijbehorende adres erop. U hebt echter geen Bitcoin-client of bestaande wallet nodig om zelf papieren bitcoins te maken. Er bestaan verschillende tools om een zogenoemde paper wallet te maken. Mike Caldwell heeft een Windows-programma geschreven dat dit voor u kan doen [1]. U geeft een lange willekeurige passphrase in, waarna het programma een lijst met geheime sleutels en bijbehorende bitcoinadressen genereert. Die adressen kunt u dan aan personen geven die u moeten betalen, en met de bijbehorende geheime sleutels kunt u dan het saldo overmaken naar een ander adres. Een paper wallet is ook een heel veilige manier om een groot bedrag aan bitcoins voor lange tijd op te slaan. Genereer de passphrase of geheime sleutel dan wel op een offline computer, liefst met een Linux live-cd, zodat er geen sporen van de sleutel op uw harde schijf achterblijven. Zorg ervoor dat niemand de sleutel kan zien, in welke vorm ook. Een QR-code is bijvoorbeeld heel zichtbaar. Sluit dus uw gordijnen tijdens het genereren van de sleutel en steek de papieren afdruk onmiddellijk in een gesloten envelop, zodat niemand toevallig een blik op uw paper wallet kan werpen. En vergeet natuurlijk niet het bedrag dat u wilt beschermen naar dit adres over te maken...
BitAddress Hebt u toch geen tools op uw eigen computer staan om papieren bitcoins te maken, gebruik dan de website BitAddress [2], die allerlei berekeningen in de browser zelf kan uitvoeren zonder deze informatie aan de server door te geven. Maar kijk voor de zekerheid de broncode eens na als u de website niet meteen vertrouwt... Bovendien kunt u dit HTML-bestand en de bijbehorende JavaScript-bestanden het best downloaden en de berekening op de pagina vervolgens uitvoeren op een computer die offline is. Doe dit ook in de private browsing mode in Firefox, de incognito mode in Chrome of de InPrivate-modus in Internet Explorer, zodat geen van de ingevulde tekens in de browsercache terechtkomt. Met BitAddress kunt u diverse adressen met bijbehorende geheime sleutels maken in een formaat dat u kunt printen, of in CSV-formaat (Comma-Separated Values) om in een bestand op te slaan. Op het tabblad Wallet Details kunt u bovendien een geheime sleutel in eender welk formaat opgeven, waarna de website ook de andere formaten berekent, evenals de bijbehorende publieke sleutel en het bitcoin-adres.
genoemde Mike Caldwell. Deze munten bestaan in 1, 5, 10, 25 en 1000 bitcoins, afgekort BTC, en zijn in metaal uitgevoerd - de 10 BTC in zilver en de 1000 BTC in goud - maar met een klein papiertje op de munt waarop een mini private key [4] staat vermeld. Het papiertje is beschermd door een tamper-resistant hologram, zodat het min of meer onmogelijk is om de geheime sleutel uit te lezen zonder sporen na te laten. Aan de buitenkant van de munt staan de eerste acht tekens van het bijbehorende Bitcoin-adres vermeld, zodat u op Blockchain.info kunt verifiëren of de munt nog wel zijn aangegeven Bitcoin-waarde bevat. De Casascius-munten kunt u gebruiken om in BTC te betalen. De ontvanger kan dan de geheime sleutel uit
Waarschuwing: sluit wel uw gordijnen bij het genereren van de sleutel de munt halen - waarna de fysieke munt zelf waardeloos wordt - en deze in Armory of een andere ondersteunde Bitcoin-client ingeven om het erbij behorende bedrag uit te geven, of hij kan de munten bijhouden of zelf als fysiek betaalmiddel gebruiken. Maar hoe weet u zeker dat Caldwell niet de geheime sleutels van alle Casascius-munten heeft en deze niet gewoon zelf uitgeeft? Honderd procent zekerheid hebt u natuurlijk niet, maar de ontwikkelaar heeft een lijst met alle adressen van Casascius-munten op zijn website staan, en hij heeft zijn identiteit prijsgegeven om te laten zien dat hij te vertrouwen is. Bovendien kunt u op zijn site uitgebreid lezen welke voorzorgsmaatregelen [5] hij neemt bij het maken van de munten. Er zijn ook twee websites [6, 7], gemaakt door buitenstaanders, die het saldo van alle uitgegeven
Munten en biljetten Een andere manier om uw bitcoins op te slaan is in de vorm van fysiek materiaal. Het bekendste voorbeeld zijn de Casascius-munten [3], gemaakt door de reeds
Uw eigen geheime sleutels met BitAddress
PC-ACTIVE | Nr. 263 – 2012
Denkwerk.indd 51
51
10/11/12 4:18 PM
Achtergrond
| Denkwerk
Geheime sleutel importeren Voor u bitcoins van een brain wallet, paper wallet of fysieke wallet kunt uitgeven, moet u de geheime sleutel in een Bitcoin-client importeren. In de officiële client kan dit sinds versie 0.6 met het commando: bitcoind importprivkey <sleutel>
