Patricia Schellen MontClair Groep BV: Veel werkgevers denken dat hun pensioenlasten dalen als de pensioenleeftijd

Update. Vakblad over pensioen. Nr. 3 2011.

Patricia Schellen MontClair Groep BV:

Veel werkgevers denken dat hun pensioenlasten dalen als de pensioenleeftijd omhoog gaat. Staatssecretaris van Financiën Frans Weekers:

Als liberaal vind ik dat je je eigen broek op moet kunnen houden.

Inhoudsopgave Voorwoord Als vrouwelijke pensioenprofessional heb je een natuurlijke voorsprong

4

Interview met Patricia Schellen van MontClair Groep BV Door Maudi Keern en Nicole Krap, relatiebeheerders

Het pensioenakkoord bediscussieerd

10

Door Poul Gelderloos, senior beleidsadviseur juridische zaken

Marktonderzoek en pensioen

14

Pensioen bij uitdiensttreding

16

Door Marion Boom, technisch productmanager

Korte Update

22

Door Aloys Bart, pensioenjurist

Voorwoord

Akkoord! Het is snel gezegd. Er is een akkoord! Vaak blijkt echter dat er toch verschillende interpretaties zijn of dat de

De ondernemer en zijn pensioen

24

Vijf vragen aan staatssecretaris Frans Weekers Door Geert de Vries, freelance copywriter

Prinsjesdag 2011 op hoofdpunten

28

Door Fiscale Zaken SNS Reaal

personen die akkoord gingen niet hun achterban mee kunnen krijgen. Nog voor de eerste redactievergadering van deze Update was er al een Pensioenakkoord. Maar maanden later blijkt er alles behalve een akkoord.

BeleggingsUpdate

30

Maakt een PPI pensioen transparanter, goedkoper en eenvoudiger?

32

Dat maakt dit nummer spannend. Want welke kant gaat het op? Is er een akkoord bij verschijning van dit nummer? Inmiddels weten we het antwoord. Maar wat is een akkoord waar Bondgenoten en AbvaKabo niet achter staan. Onze beleidsaviseur juridische zaken, Poul Gelderloos, houdt het pensioenakkoord tegen het licht. Vorige week stelden we de staatssecretaris van Financiën, Frans Weekers, vragen over het pensioen voor de

Door Aloys Bart, pensioenjurist

ondernemer. Blijft de DGA de mogelijkheid houden om pensioen in eigen beheer voeren? Iedereen heeft er wel

De ideale pensioenklant bestaat!

een mening over, maar wat is de mening van de staatssecretaris? Verder wilden we weten of hij concrete

Column door Erik Beckers, manager praktijk­groep pensioenrecht

37

voorstellen heeft om de tweede en derde pijler meer met elkaar in overeenstemming te brengen. Ook bezochten we Patricia Schellen van MontClair met als resultaat een leuk interview over de vrouw als pensioenprofessional. En dat ook nog eens in een mannenwereld. “Bestaat er zoiets als vrouwelijke adviesintuïtie?” Patricia geeft antwoord. Rolf van Woerkom Directeur Marketing en Verkoop

Update: Hét vakblad voor personen die werkzaam zijn op het gebied van pensioen. Update is een uitgave van Zwitserleven en verschijnt vier keer per jaar. Redactie: Marion Boom, Arjan Bosma, Peter Keizer, Bettine Schipper, Bas Smelt, Albertjan ten Thije. Vormgeving: Ecco Fatto! / JeanPaul Commandeur. Deze Update is verder tot stand gekomen met medewerking van: Aloys Bart, Erik Beckers, Hugo van Dijk, Poul Gelderloos, Maudi Keern, Nicole Krap en Geert de Vries. Redactie adres: Zwitserleven, Redactie Update, Burgemeester Rijnderslaan 7, 1185 MD Amstelveen. Telefoon 020-3478206, e-mail: [email protected]. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden uitgever en samenstellers geen aansprakelijkheid voor eventuele (druk-)fouten en/of onvolkomenheden. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Zwitserleven.

3

Interview door Maudi Keern en Nicole Krap relatiebeheerders Fotografie door Erik Hijweege

Hoeveel vrouwelijke pensioenadviseurs zijn er in Nederland? Naar schatting zo’n 250; 10% van het totaal. Een select clubje dus. Vrouwen die in de pensioen­ branche een topfunctie vervullen, zijn helemaal zeldzaam. Eén van hen is Patricia Schellen, partner en lid van het managementteam van de MontClair Groep BV. Hoe bevalt het haar als vrouw in een mannenwereld? Om dat uit te

Patricia Schellen van MontClair Groep BV:

Als vrouwelijke pensioenprofessional heb je een natuurlijke voorsprong

vinden, reisden we af naar Hilversum,

O

de thuishaven van MontClair.

Op een herfstachtige woensdag­middag

Hoe ben je in de pensioenadvies­

in augustus maakt het kantoor van

branche beland?

MontClair een zomerse indruk. De werk­ plekken zijn open en ruim ingericht, de

‘Ik ben erin gerold. Na mijn afstude­ren,

kleur wit overheerst, en door de grote

in 1995, werd ik via via benaderd om te

raampartijen valt een zee van licht op de

solliciteren bij een assurantie­kantoor.

bureaus. Wat dat betreft doet het pand

Mijn eerste reactie was: ‘Dat is niks voor

de naam van het bedrijf eer aan: clair,

mij, daar heb ik geen bedrijfseconomie

ofwel helder, duidelijk, transpa­rant.

voor gestudeerd.’ Maar mijn moeder

Dat geldt ook voor Patricia Schellen (38).

zei: ‘Patries, doe niet zo verwaand.

Gekleed in een elegante, satijn­kleurige

Je hebt nog nooit gesolliciteerd, dus ga

outfit neemt ze alle tijd om ons te woord

nou maar gewoon dat gesprek in.’

te staan. Door haar open blik en toe­

Haar advies heb ik opgevolgd en zo is

ganke­lijke manier van communi­ceren,

het balletje gaan rollen. Het kantoor

zonder poeha, is het ijs meteen

had een grote zakelijke portefeuille en

gebroken.

zocht iemand om bedrijven te adviseren

Patricia Schellen (1972) studeerde Business Administration in Antwerpen en startte haar carrière in 1995 bij de Sytsma Group. Daarna werkte ze ruim zes jaar bij Meeùs Assurantiën om uiteindelijk in 2002, samen met Arnold Klapwijk (1953) en Stasiu Kowalski (1955), MontClair op te richten. Patricia is gespecialiseerd in employee benefits, maar heeft haar werkgebied inmiddels uitgebreid; ze is verantwoordelijk voor Marketing & Sales. Patricia Schellen is getrouwd en heeft drie kinderen (4, 2 en 2).

5

>>

“

Vrouwelijke pensioenadviseurs zijn

een reclamebureau in Amsterdam.

Ik heb er een prima tijd gehad en heel

schaars. Hoe is het om in een mannen-

Bij zo’n reclamebureau werken veel

veel geleerd. Gaandeweg ontdekte ik

wereld te werken?

twintigers die vaak nog single zijn en geen gezin hebben, terwijl bij een

dat pensioen/employee benefits nóg

Als je je verhaal moet doen op een zeepkistje, helpt het dat je een vrouw bent.

6

over de privatisering van de Ziektewet.

”

interessanter was dan zorg. Ik kwam

‘Ik ervaar het tot op de dag van van­

gemiddeld productiebedrijf in Limburg

een baan tegen bij Kamerbeek

daag als een groot voordeel. Als vrouw

90% van de medewerkers getrouwd is

Pensioenconsultants in Amersfoort en

heb je een natuurlijke voor­sprong,

en kinderen heeft. Het zijn twee

ben overgestapt.’

je valt gewoon op. Als een bedrijf vier

compleet verschillende werelden, waar

partijen laat langskomen voor een

je als adviseur actief op moet inspelen.

Sinds 2003 ben je partner in de Mont-

kantoorpresentatie en van die vier ben

Vrouwen kunnen dat als geen ander,

Clair Groep. Hoe is dat gegaan?

jij de enige vrouw, heb je bij voorbaat

is mijn ervaring. Waarmee ik overigens

al de beste papieren. Daarbij komt dat

absoluut niet wil zeggen dat mannen

‘Ik kom uit een ondernemersgezin.

vrouwen over het algemeen een

tekortschieten of minder kwaliteiten

Het ‘voor jezelf beginnen’ zit dus in

uitstekend inlevingsvermogen hebben

hebben dan vrouwen. Ik ken heel veel

mijn bloed. In 2000 fuseerde de

en helder kunnen communiceren.

mannelijke pensioenprofessionals die

Kamerbeek Groep met Meeùs, onder­

Als ik kijk naar de andere vakvrouwen

uitblinken in hun vak.’

deel van AEGON. Dat maakte het

in onze branche, zijn het stuk voor

lastig, zo niet onmogelijk, om nog echt

stuk toppers. De drempel naar een

Heb je het gevoel dat je je als vrouw

onafhankelijk te adviseren. Twee van

vrouw is ook lager dan naar een man

extra moet bewijzen?

mijn collega’s, Arnold Klapwijk en

in een grijs krijtstreepjes pak. Als je je

Stasiu Kowalski, voelden zich net als ik

verhaal moet doen op een zeepkistje

‘Toen ik startte in de buitendienst,

de combinatie van een stevige functie

niet langer thuis in de nieuwe setting.

in de kantine of voor een redelijk

op 22-jarige leeftijd, speelde dat wel.

met een jong gezin continu passen en

Alle drie waren we ervan overtuigd dat

vijandige OR, helpt het dat je een

Maar die bewijsdrang had meer met

meten is en offers vraagt. Ook wat

er in het middensegment van de markt

vrouw bent. Pensioen is een complex

mijn leeftijd te maken dan met mijn

betreft je persoonlijke groeiambities.’

behoefte was aan professionele

onderwerp, onze gesprekspartners zijn

vrouw-zijn. Nu heb ik er helemaal geen

zakelijke adviseurs, als tegenhanger

vaak leken en voelen zich al snel dom

last meer van. Ik voel me door klanten

Bestaat er zoiets als vrouwelijke

van AON, Marsh/Mercer en Willis.

als ze een vraag stellen. Veel pensioen­

altijd serieus genomen en krijg

adviesintuïtie?

En dan met name aan een bureau dat

specialisten verliezen zich in vakjargon

waardering en respect. Als je weet

zich onderscheidt door een hoog

en schrik­ken daardoor af. Terwijl het

waarover je praat en doet wat je

‘Ik denk van wel. Een vrouw heeft over

service- en dienstverleningsniveau.

juist onze taak is om van schoonmaker

belooft, win je vanzelf vertrouwen.

het algemeen meer oog voor details en

Van het één kwam het ander en in

tot directeur de boodschap duidelijk

Veel mannen – klanten èn collega-

legt daardoor andere accenten.

2003 was de MontClair Groep een feit.

over te brengen. Ter illustratie: als

adviseurs – vinden het bovendien

Ook in het klantcontact. Wat me bij

We zijn gestart met drie eigenaren en

MontClair hebben we veel klanten in

inspirerend om een vrouw te ont­

mannelijke pensioenspecialisten soms

twee medewerkers. Nu, acht jaar later,

Limburg en daar communiceren we

moeten die een stevige functie heeft

opvalt, is dat zij bij een vraag van de

hebben we dertig mensen in dienst.’

bewust anders mee dan met bijvoorbeeld

en diverse rollen kan combi­neren:

klant direct de diepte ingaan, waar­

werk, moeder van 3 kinderen, echt­

door de klant het bredere perspectief

genote, partner in een vennootschap.

kwijtraakt en afhaakt. Ik schets eerst

Ze zijn geïnteresseerd in hoe ik dat

het globale plaatje, zoom daarna in op

allemaal doe en grijpen mijn verhaal

de plussen en minnen, om tot slot te

aan om trots te vertellen hoe het bij

controleren of mijn gesprekspartners

hen thuis gaat. Die open uitwisseling

alles goed hebben begrepen.

van ervaringen geeft de zakelijke

Daarnaast ben ik oprecht geïnteresseerd

relatie een persoonlijke dimensie en

in de klant, zijn bedrijf en referentie­

dat versterkt de band. Als ik bij een

kader. Werkgevers zien pensioen vaak

corporate bedrijf zou werken, waar je

als een last, zowel financieel als

moet knokken voor een hogere functie

administratief, en als iets wat ‘moet’.

en in concurrentie zit met andere

Ze houden zich veel liever bezig met

collega’s, zou het wellicht anders zijn.

hun core business. Als adviseur moet

Maar ‘het glazen plafond’, waarover je

je dat begrijpen en aanvoelen, en

vaak leest, herken ik niet. Mijn enige

proberen de klant vanuit zijn wereld

plafond is mijn geweten. In de zin dat

mee te nemen in jouw verhaal.

“ ”

Als je weet waarover je praat en doet wat je belooft, win je vanzelf het vertrouwen.

>>

7

MontClair verzorgt ook de pensioen-

zaken en hoe sneller de klant uit beeld

communicatie naar werknemers.

verdwijnt en een nummer wordt.

Wat is je indruk van hun pensioen­

Verder werken we al sinds de start van

bewustzijn?

ons bedrijf op basis van open kosten­ calculatie. Een bewuste keuze, uit het

“

Wat me bij man­ne­lijke pen­sioen­­­­specia­listen opvalt, is dat zij bij een vraag direct de diepte ingaan.

8

”

‘Werknemers, en zeker de jongeren,

oogpunt van transparantie. Klanten

hebben veel meer interesse in pen­sioen

zien precies wat we doen, wat we

dan tien jaar geleden. In de jaren

daarvoor in rekening brengen en wat

negentig, toen de bomen nog tot in de

zij ervoor terugkrijgen. Zij kunnen ook

hemel leken te groeien, draaide alles

zelf de beloningsvorm bepalen: fee,

om materiële zaken: bonussen, dure

provisie of een combinatie. Voor ons

auto’s, huizen. De wereld is sindsdien

maakt het niets uit, zolang we maar

enorm veranderd en daar­door is het

betaald krijgen voor onze werkzaam­

bewustzijn van maatschappelijke

heden. Opvallend is dat veel relaties,

thema’s, zoals duurzaamheid, milieu

met name Nederlandse vestigingen

en financiële (in)stabiliteit, sterk

van internationale ondernemingen,

toegenomen. Werknemers zijn ook

nog steeds voor provisie kiezen.

kritischer dan in het verleden. Dat

Dat heeft te maken met de jaar­

merk ik in het overleg met onder­

rekening en met de buitenlandse

nemingsraden bij de invoering van een

aandeelhouders. Om bemoeienis van

nieuwe pensioenregeling. Ze willen

de moeder te voorkomen, geven de

precies weten wat er gaat gebeuren,

lokale directies er de voorkeur aan

waarom, wat het voor hen betekent en

onze beloning als ‘provisie’ te labelen.

welke output ze krijgen. Opvallend is

We zien wel steeds meer een

ook dat er, door al het rumoer over de

verschuiving naar fee-advisering.’

Dat lukt alleen door het klein, concreet

is de vraag gerechtvaardigd of het

dekkingsgraden van de pensioen­

en behapbaar te maken. Vrouwen zijn

allemaal wel te behappen valt.’

fondsen, veel vertrouwen is in

daar goed in.’

“

Veel werkgevers zijn in de veronderstelling dat hun pensioen­ lasten dalen als de pensioenleeftijd omhoog gaat.

Waar willen jullie over vijf jaar staan?

pensioenverzekeraars. Een groot

”

In hoeverre speelt het pensioen­

verschil met een paar jaar geleden,

‘Onze ambitie is om door te groeien

Een ander onderwerp: het pensioen­

akkoord een rol bij je advisering aan

toen er juist met een scheef oog naar

naar 40 à 50 medewerkers. Qua

akkoord. Hoe kijk jij hier tegenaan?

relaties?

verzekeraars werd gekeken.’

bezetting zijn we dan robuust genoeg

‘De voorstellen die op tafel liggen,

‘We volgen de ontwikkelingen nauw­

MontClair is de afgelopen jaren

blijven servicen. Klein is fijn, je kunt

beslaan een breed terrein. Het

lettend, maar het staat nog niet con-

gestaag gegroeid. Waar is het succes

snel handelen en snel beslissen, maar

akkoord gaat niet alleen over de

creet op onze agenda. Dat kan ook niet,

aan te danken?

het nadeel is dat je kwetsbaar bent.

verhoging van de pensioenleeftijd,

want de discussie is nog volop gaande

maar ook over de AOW, het beleg­

en gezien het brede verzet in vakbonds-

‘We onderscheiden ons vooral door

marktpositie in de komende jaren uit

gingsmandaat van pensioenfondsen

kringen is het zeker niet uitgesloten dat

het persoonlijke serviceniveau. Wij zijn

te breiden, enerzijds via onze con­tacten

en nog veel meer. Voor de houdbaar­

de sociale partners opnieuw naar de

als pensioenadviseur bereikbaar en

met internationale makelaars, ander­

heid van ons pensioenstelsel zijn dit

onderhandelingstafel moeten. Uiter-

dichtbij; voor iedereen, van hoog tot

zijds door mond-tot-mond­reclame.

belangrijke stappen. Als je echter naar

aard komt het onder­werp wel regel­

laag in de organisatie. Dat kunnen we

In onze branche draait alles uiteindelijk

de kritiek van experts luistert, is er te

matig ter sprake als ik bij klanten aan

doen doordat we relatief klein zijn.

om vertrouwen. Als je doet wat je

weinig naar de langetermijneffecten

tafel zit. Zo leven veel werkgevers in de

Hoe groter je organisatie wordt, hoe

belooft en kwaliteit levert, komen de

gekeken. Wat betekenen de plannen

veronderstelling dat hun pensioen­

drukker je het krijgt met afgeleide

klanten vanzelf.’

bijvoorbeeld voor de generatie die nu

lasten dalen als de pensioenleeftijd

op de arbeidsmarkt komt en voor de

omhoog gaat. Als adviseur moet ik ze

groep van dertigers en veertigers? Voor

dan – helaas – teleurstellen: de ver­

De MontClair Groep BV voorziet zowel de nationale als de internationale zakelijke markt van deskundig advies op het

hen gaat er de komende jaren sowieso

hoging van de pensioenleeftijd is niet

gebied van riskmanagement, schadeverzekeringen en employee benefits. De dienstverlening rust op drie pijlers: full service,

al veel veranderen, zoals het hypo­theek-

bedoeld om de premies te verlagen,

second opinion en due diligence. MontClair is niet alleen Registermakelaar in Assurantiën (RMiA) en Register Pensioen

regime en de studiefinanciering. Als je

maar om te voorkomen dat ze in de

Adviseur (RPA), maar is ook lid van de Adfiz (voormalig NVA). De dagelijkse leiding van MontClair is in handen van Arnold

daar de pensioenwijzigingen bij optelt,

­toekomst verder stijgen.’

Klapwijk, algemeen directeur, en Patricia Schellen, manager Marketing & Sales.

om onze klanten optimaal te kunnen

Verder zien we volop kansen om onze

<<

9

Door Poul Gelderloos senior beleidsadviseur juridische zaken

­verplichtingen (van vooral jongere

krijgen, dan zit er in de toekomst te weinig

generaties). Hierdoor worden hogere

geld ‘in de pot’ om de noodzakelijke

uitkeringen ten laste van het pensioen-

uitkeringen aan pensioengerechtigden

vermogen op korte termijn mogelijk,

te doen. En die toekomstige pensioen-

bijvoorbeeld als (extra) indexatie.

gerechtigden zijn de jongeren van nu.

Gevolg is dat structureel waarde van Dit solidariteitsrisico kan worden

gedragen en er sprake is van een

ondervangen door noodzakelijk door te

9 juni 2011 tot overeenstemming

­oneerlijke verdeling van de lasten

voeren aanpassingen over te laten aan

gekomen over een herziening van de

­tussen generaties.

onafhankelijke en deskundige partijen

AOW en het pensioen dat in de

die de belangen van alle betrokkenen Teruggrijpend naar de bevindingen van

op een evenwichtige wijze meenemen.

de commissie Goudswaard constateren

Dus niet (alleen) door de sociale

wij dat een groot aantal pensioenfond-

­partners die vooral de belangen van de

pensioenakkoord is hiermee door

sen nog steeds of weer een dekkings-

ouderen lijken veilig te stellen. Een

sociale partners uitgewerkt.

graad heeft die op een kritiek punt of te

regelmatig gehoorde opmerking over

laag is. Eén mogelijke maatregel om dit

dit pensioenakkoord is immers dat het

probleem op te lossen, is om de tot op

pensioenakkoord is geschreven voor

heden opgebouwde pensioenen te

blanke mannen van 50 en ouder. De

­verlagen. Pensioenfondsbesturen en de

pensioenproblematiek is te ingrijpend

sociale partners (die de pensioenfonds-

en veelomvattend om het pensioen­

besturen vormen) willen daartoe echter

akkoord met een dergelijke kwalificatie

(nog) niet overgaan. Door de berekenings-

de geschiedenis te laten ingaan.

tweede pijler wordt opgebouwd. De lijn van het in juni 2010 gesloten

Het pensioenakkoord bediscussieerd

D

“ ”

jonge naar oude generaties wordt overSociale partners en kabinet zijn op

De inkt van het pensioenakkoord was

Want voor pensioenverzekeraars gelden

nog niet droog of de eerste discussies

toch weer andere omstandigheden dan

brandden los. De gepresenteerde uit-

voor pensioenfondsen.

werking zou de solidariteit in vergaande mate onder druk zetten en gevreesd

Zorgen en kanttekeningen bij het

wordt dat de beleggingsvrijheid die

pensioenakkoord

pensioenfondsen krijgen leidt tot



­perverse prikkels om maar meer risico

Economen, pensioendeskundigen en

te nemen.

leden van de Tweede Kamer hebben

methodiek bij te stellen waarop toekomstige verplichtingen contant



­worden gemaakt, wordt geprobeerd het

Een groot aantal discussies gaat over

Zorgvuldig beleggen?

verlagen van de uitkeringen op dit

de risico’s die de deelnemers en pensioen-

moment te voorkomen. Deze maatregel

gerechtigden lopen en de zeggen­-

zou kunnen werken. Maar als de

schap die zij hebben over ‘hun’ pensioen-

­verwachte (‘gewenste’?) rendementen

geld. Ook de leden van de Tweede

niet worden gehaald en intussen de

Kamer hebben hun zorgen uitgesproken

huidige ouderen wél hogere uitkeringen

over de mogelijke verruiming van het

Nooit mag een hoger risico worden geaccepteerd om het beleg­gingsdoel ‘toch maar te halen’.

>>

Solidariteit

grote zorgen over de houdbaarheid van

Het pensioenakkoord en de daarop

de collectiviteit en solidariteit bij dit

betrekking hebbende discussies over

pensioenakkoord. Gebaseerd op de

solidariteit en beleggingsvrijheid

angst dat uiteindelijk de huidige

betreffen tot op heden vooral pensioen-

­generatie ‘de rekening gaat betalen’.

fondsen. Voor verzekeraars moeten

10

diverse maatregelen nog gestalte

Het introduceren van de mogelijkheid

­krijgen. Daarnaast moet een en ander

toekomstige verplichtingen contant te

op een lager niveau (veelal per werk­

maken met de verwachtingswaarde van

gever) door sociale partners worden

rendementen leidt tot de vrees van een

geregeld in een andersoortig ‘akkoord’.

onderschatting van de toekomstige

11

beleggingsmandaat aan pensioenfonds-

Wat mist?

besturen. Zij vragen het kabinet om zowel

In het pensioenakkoord en zijn uit­

uit te gaan van een prudente disconto­

werking wordt een aantal instrumenten

voet, als de perverse prikkel weg te

gebruikt om knelpunten in de pensioen­

nemen die stimuleert om risicovoller te

(fonds)sector tot een oplossing te bren-

beleggen wanneer een fonds in de

gen. Logischerwijs sluiten opmerkingen,

­problemen zit. Bij ‘perverse prikkels’ voor

zorgen en commentaren over het bereik-

pensioenfondsbesturen wordt gedoeld

te resultaat daarop aan. Hierdoor ver-

op het effect dat een 1% hogere reken­

zandt de discussie over de voorgestelde

rente leidt tot 15% lagere verplichtingen.

maatregelen al snel in lijstjes welk voordeel de ene groep en welk nadeel de

“ ”

Het kabinet zal waarborgen moeten

andere groep van betrokkenen onder-

aanbrengen dat het risicoprofiel en het

vindt. Vervolgens graven kampen zich in

beleggingsdoel met elkaar in evenwicht

om het ‘eigen gelijk’ uit te leggen en de

zijn. Eén van de eerste lessen in beleggen

behaalde onderhandelingsresultaten

is dat bij tegenvallende beleggings­

breed uit te meten. Het is een o zo logische

resultaten het beleggingsdoel of de

reactie op de door partijen gekozen

inleg moet worden aangepast. Nooit

methodiek, maar de houdbaarheid van

mag een hoger risico worden geaccep-

de oplossingen is beperkt. We kunnen de

teerd om het beleggingsdoel ‘toch

wereld om ons heen namelijk niet stil

maar te halen’. Maar dat is echter wel

zetten en de oplossing van vandaag blijkt

wat er met de uitwerking van dit pensioen-

door van buiten komende ontwikkelingen

akkoord lijkt te gebeuren.

het probleem van morgen te zijn. En ook mensen veranderen in hun gedrag,

Plan B, voor als het pensioenakkoord

wensen en behoeften. Hiervoor biedt de

nu toch onhoudbaar blijkt te zijn

gekozen benaderingswijze niet echt een

De laatste hobbels lijken genomen. FNV

lange-termijnoplossing.

heeft op 19 september jl. haar akkoord gegeven en er is dus een pensioen­

Een meer visionaire benadering biedt een

akkoord. Maar FNV Bond­genoten en

mogelijkheid om de nadelen van deze

­Abvakabo zullen in CAO-onderhande­

instrumentalistische aanpak te voorkomen.

lingen hun standpunt opnieuw inbrengen.

Een benadering waarbij partijen boven

En dat is er feitelijk toch geen akkoord.

zichzelf en hun eigen grenzen uitstijgen

Wat is het alternatief? Er ligt nu in de

en met elkaar komen tot een meer princi-

Tweede Kamer nog een wetsvoorstel dat

piële en structurele oplossing. Want ja,

minister Kamp begin mei naar de Tweede

we zullen langer moeten doorwerken dan

Kamer heeft gestuurd. Bij dat wetsvoor-

de generaties voor ons. En ja, die ‘goeie

stel is er geen sprake van extra indexatie

ouwe tijd’ komt niet meer terug, ook niet

van de AOW, voorwaardelijkheid van

de ­solidariteit uit de 50-er jaren en de

­pensioenaanspraken of een premie­

­bijbehorende verplichtstelling. En ook, de

stabilisatie voor werkgevers en -nemers.

wereld van vandaag ziet er anders uit dan

Er wordt wel een sterkere verlaging van

40, 50 jaar geleden. Als elk van de partijen

de ­fiscaal toegestane jaarlijkse pensioen-

niet over de grenzen van hun eigen

opbouw en de lijfrenteaftrek door­

­verworvenheden en angsten ­durven

gevoerd. Die verlaging zal dan in 2013

heenstappen, zijn en blijven de overeen-

moeten ingaan. Ook zal vanaf 2013

gekomen maat­regelen lapmiddelen.

­rekening moeten worden gehouden met

Het is spijtig dat partijen niet voor een

een AOW- en pensioenleeftijd van 66 jaar

dergelijke visionaire aanpak hebben

in 2020. Het is de vraag of dat een

gekozen. De impact en reikwijdte van de

­alternatief is waar sociale partners en de

onderhavige problematiek verdienen

praktijk op zitten te wachten.

zeker een dergelijke benadering.

Vervolgens graven kampen zich in om het ‘eigen gelijk’ uit te leggen.

<<

13

Marktonderzoek en Pensioen

Nieuwe spelers schudden de markt wakker! Uitgevoerd door Atos Consulting

Individualisering versus Collectivisering

een PPI start, heeft in principe twee opties: men kan zelf een PPI

Voor wat betreft het vraagstuk rond individualiteit versus collec-

starten, al dan niet in een joint venture, of de pensioenverzeke-

tiviteit is het duidelijk dat de huidige solidariteit op langere

raar beperkt zich tot een rol als leverancier van verzekerings­

­termijn niet houdbaar is. Ook zijn de kosten voor Defined

producten aan een PPI. Voor pensioenverzekeraars is het in

­Benefits-regelingen op langere termijn niet houdbaar. Nu al

ieder geval zeker dat de broekriem moet worden aangehaald,

hebben veel pensioenverzekeraars problemen met de winst­

wil men de slag om de pensioeneuro de komende jaren winnen.

gevendheid van garantieproducten. Dit zal er toe leiden dat de sociale partners in de CAO-overleggen steeds meer overgaan

Uitvoerders van OPF regelingen

naar simpele regelingen. De franjes worden uit de regelingen

De vraag voor uitvoerders van OPF-regelingen is of men in staat

gehaald, om hiermee de uitvoeringskosten te drukken. Dit

zal zijn zich om te vormen naar de nieuwe pensioenwereld. Atos

betekent dat het pensioenstelsel steeds meer op individualisatie

Consulting verwacht dat op middellange termijn het aantal

gestoeld wordt (scenario 2), waarbij de waardevastheid van

OPF-en zal blijven afnemen en dat op lange termijn de OPF in

In 2009 heeft Atos Consulting, een scenario-analyse

tijdig stadium waarschuwen dat een betreffend scenario

pensioenen niet meer vaststaat. Er komt een grotere derde pijler

de huidige vorm zal verdwijnen. Dit betekent dat de uitvoerders

gemaakt over de pensioenwereld in 2020. Hier is in een

ontstaat. Bij elk scenario worden verschillende facetten

voor mensen die het kunnen betalen. Daarnaast zullen zaken

zich in eerste instantie moeten richten op consolidatie om

vorige update al aandacht aan besteed. In deze analyse

van de huidige oudedagsvoorziening behandeld.

als eigen woningbezit in de toekomst een groter deel vormen

marktaandeel te behouden en op PPI’s. Op lange termijn zal de

van de oudedagsvoorziening.

pensioenuitvoerder zich moeten omvormen tot een zo efficiënt

kwamen op twee assen (figuur 1) vier toekomstige werelden naar voren. Daarbij werd aangegeven hoe de pensioen­

De vier scenario’s

markt zich kan voorbereiden op het ontstaan van de

De vier scenario’s zijn afgezet op twee assen: individualisering

Overheidsingrijpen versus Marktwerking

geschetste werelden. Bij elk scenario zijn zogenaamde

versus collectivisering en overheidsingrijpen versus markt-

Door druk van hiervoor genoemde trends is het onvermijdelijk

early-warning-indicatoren aangegeven, die in een vroeg­

werking.

dat de overheid ingrijpt in het pensioenstelsel. Niet om zelf

Uitvoerders van BPF-regelingen

meer in beheer te krijgen, maar om het stelsel aan te passen aan

Uitvoerders van BPF-regelingen zijn nu al aan het kijken naar

de veranderende werkelijkheid en de vraag om individualisering.

mogelijkheden om andere regelingen te kunnen uitvoeren. Dit

Op lange termijn zorgt dit ervoor dat Ondernemingspensioen-

mede onder druk van de toezichthouder op grote uitvoerders

fondsen (OPF) of Bedrijfstakpensioenfonds (BPF) in hun huidige

om multi-client te werken vanuit governance-oogpunt. Ook

vorm geen bestaansrecht meer hebben. De grote verplicht­

hier verwacht Atos Consulting een consolidatieslag om schaal-

stelling verdwijnt in de komende jaren en BPF-en veranderen in

en kostenvoordelen te kunnen realiseren. Daarnaast zullen ook

pensioenfondsen waartoe werkgevers in vrijwilligheid toe­treden.

BPF-uitvoerders zich scharen in het concurrentieveld van de

OPF-en zullen op termijn helemaal verdwijnen of veranderen in

PPI. Enerzijds om te ‘oefenen’ voor een open markt, anderzijds

een Premie Pensioeninstelling (PPI) of Algemene ­Pensioen-

om een alternatief te kunnen bieden voor OPF-en en BPF-en die << zich beraden op andere pensioenvehikels.

en effectief mogelijke uitvoerder van eenvoudige regelingen en

­instelling (API). De primaire doelstelling zal dan zijn om schaal-

zal dit een volledige prijsvechtersmarkt worden.

voordelen en volume te creëren voor betere beleggings­resul­ taten, kortingen en lagere operationele kosten. Alle genoemde indicatoren wijzen dan ook op een beweging richting het tweede scenario “Optimale individuele keuzevrijheid”. Conclusie Strategische keuzes voor pensioenverzekeraars en -uitvoerders zijn onvermijdelijk. De toekomst is transparante, eenvoudige pensioenregelingen die tegen lage kosten zijn te administreren. Alle franjes gaan uiteindelijk ten koste van de beleggings­ opbrengsten of de uitkeringen. Pensioenverzekeraars Pensioenverzekeraars kunnen deze producten bieden via een greenfield-model: een nieuwe Defined Contribution (DC) ­pensioenverzekeraar, die geen last heeft van de legacykosten uit het verleden. Aangezien de kosten van de huidige portefeuilles te hoog zijn, zullen deze zo snel mogelijk moeten worden afgebouwd en gemigreerd naar de nieuwe DC-verzekeraar. Een alternatief is dat de verzekeraar meedoet met de huidige marktbeweging en een PPI opzet. Een pensioenverzekeraar die

14

15

Door Marion Boom technisch productmanager

AIs er wel recht is op toeslagverlening op het opgebouwde

is verplicht de keuze bij uitdiensttreding aan te bieden. Alleen

premievrije pensioen, dan kan deze toeslag voorwaardelijk of

als de gewezen deelnemer er voor kiest, wordt er geruild.

onvoorwaardelijk zijn. Mogelijk is de toeslagregeling tijdens actief dienstverband anders dan voor gewezen deelnemers en

Heeft de deelnemer in een salarisdiensttijdregeling partner-

gepensioneerden. Tijdens actief dienstverband wordt in middel-

pensioen op opbouwbasis verzekerd? Als de deelnemer komt

loonregelingen vaak geïndexeerd met een loonindex en bij

te overlijden, wordt er (levenslang) partnerpensioen uit­

gewezen deelnemers en gepensioneerden met een prijsindex.

gekeerd. Het premievrije partnerpensioen is hoogstwaar-

Verder kennen sommige regelingen tijdens actief dienst­

schijnlijk lager dan het te bereiken partnerpensioen bij actief

verband wel een toeslagverlening en bij gewezen deelnemers

dienstverband.

en ingegane pensioenen geen toeslagverlening. Is er alleen ouderdomspensioen verzekerd? Dan heeft de deelHoe zien de pensioenaanspraken er uit als een deelnemer



Beleggingsverzekeringen

Als een deelnemer uit dienst gaat met een pensioenregeling

treding, een deel van het ouderdomspensioen om te zetten in

op basis van beleggingen en de beleggingswaarde blijft bij de

partnerpensioen. Dit is het keuzerecht uitruil ouderdoms­

de waardeoverdracht? Of wat gebeurt er met de

pensioenuitvoerder, dan kan het volgende gebeuren:

pensioen in partnerpensioen. Als de deelnemer van het keuze-

pensioenaanspraken als een deelnemer werkloos wordt?

• er wordt geen premie meer betaald, hierdoor worden er

recht gebruik maakt, wordt het partnerpensioen (levenslang)

• de waarde van het pensioen neemt toe of af als gevolg van

pensioendatum bij een verzekerd kapitaal of een beleggings-

• de waarde van het pensioen neemt af door onttrekkingen

dan wel de beleggingswaarde, lager.

uit dienst gaat? En hoe zit het met het partnerpensioen en

Pensioen bij uitdiensttreding

I

geen beleggingseenheden meer aangekocht; beleggingsresultaten;

uitgekeerd, mocht de deelnemer komen te overlijden voor de verzekering. Door deze keuze wordt het ouderdomspensioen,

van beleggingsgerelateerde kosten en eventuele risico­ premies;

Voor de pensioendatum moet de pensioenuitvoerder aan de

• de deelnemer gaat bij een andere werkgever werken en

(gewezen) deelnemer de keuze bieden van uitruil van ouder-

laat de waarde van de pensioenaanspraken overdragen

domspensioen in partnerpensioen. Hier is sprake van een

naar de pensioenregeling van de nieuwe werkgever.

standaard uitruil. Dit betekent dat er geruild wordt, tenzij de (gewezen) deelnemer aangeeft geen uitruil te willen (artikel

Elke deelnemer krijgt nadat hij uit dienst is gegaan een over-

61 lid 7 PW).

zicht van de opgebouwde pensioenaanspraken (artikel 39 PW). Vervolgens ontvangt de gewezen deelnemer eens in de

Ouderdomspensioen en waardeoverdracht bij de nieuwe

vijf jaar een overzicht van de premievrije pensioenaanspraken

werkgever

(artikel 40 PW).

Een deelnemer kan er voor kiezen om de waarde van de

In Update nummer 2 van 2011 heeft u in grote lijnen kunnen

premievrije pensioenaanspraak mee te nemen naar de

lezen wat de flexibiliseringsmogelijkheden zijn rond de pensioen-

Partnerpensioen bij de oude werkgever

nieuwe werkgever. De nieuwe werkgever moet de nieuwe

datum. In dit artikel leest u meer over een aantal keuze­

Wanneer een deelnemer uit dienst gaat, heeft dit vaak invloed

werknemer bij indiensttreding informeren over zijn recht

mogelijkheden die de deelnemer heeft bij uitdiensttreding.

op het partnerpensioen. Of een deelnemer na uitdiensttreding

op waarde­overdracht. De deelnemer kan bij de nieuwe

aanspraak houdt op partnerpensioen hangt af van de vraag

werkgever waarde­overdracht aanvragen. Als hij dit binnen

hoe het partnerpensioen is verzekerd.

zes maanden na aanvang van de deelname aan de pensioen­

Ouderdomspensioen bij de oude werkgever

16

nemer met een partner het wettelijk recht om bij uitdienst­

Traditioneel

regeling van de nieuwe werkgever doet, moeten de

Gaat een deelnemer uit dienst en stopt de premiebetaling, dan

Als het partnerpensioen op risicobasis is verzekerd en de deel-

werkgever en de oude en nieuwe pensioenuitvoerder aan

blijft de traditionele pensioenaanspraak premievrij bij de pensioen-

nemer gaat uit dienst, dan vervalt het recht op partnerpensioen.

de waardeoverdracht meewerken (artikel 71 PW). Er zijn

uitvoerder staan. Met een traditionele regeling wordt hier

Bij uitdiensttreding heeft de deelnemer het wettelijk recht een

pensioenfondsen die momenteel geen waarde mogen

bedoeld een uitkeringsovereenkomst of beschikbare premie op

deel van het ouderdomspensioen in te ruilen voor partner­

overdragen of overnemen vanwege hun financiële situatie

basis van kapitaal. Als de premievrije pensioenaanspraak bij de

pensioen (artikel 61 PW). Als de deelnemer van het keuzerecht

(artikel 72 PW).

oude pensioenuitvoerder niet wordt aangepast aan de loon-

gebruik maakt, gebruikt hij een deel van de waarde van het

of prijsontwikkeling, kan de waarde worden uitgehold door

ouderdomspensioen voor een partnerpensioen. Dit betekent

Een pensioenbreuk kan ontstaan als een deelnemer van

inflatie. Heeft de deelnemer bij een andere werkgever premie-

dat de partner een uitkering krijgt, als de deelnemer voor de

­pensioenregeling verandert. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij

vrije pensioenaanspraken, dan kan de deelnemer kiezen voor

pensioendatum komt te overlijden bij een verzekerd kapitaal

­wisseling van werkgever. De deelnemer begint dan opnieuw

waardeoverdracht van deze pensioenaanspraken.

of een beleggingsverzekering. Door dit keuzerecht wordt het

met de opbouw van een pensioen bij de nieuwe pensioen­

ouderdomspensioen, dan wel de beleggingswaarde lager.

uitvoerder. Dit kan nadelig zijn, bijvoorbeeld als het pensioen

In het pensioenreglement kan staan dat een deelnemer die uit

De gewezen deelnemer moet de keuze binnen een door de

bij de oude pensioenuitvoerder niet volledig wordt aangepast

dienst is (gewezen deelnemer), geen recht heeft op toeslagen.

pensioenuitvoerder gestelde termijn doorgeven. De uitvoerder

aan de loon- en prijsontwikkeling.

>>

17

Door waardeoverdracht kan de deelnemer zijn pensioenaan-

pensioen­opbouw van 1,5% per dienstjaar van de pensioengrond-

toch verstandig zijn. Bijvoorbeeld als de nieuwe pensioen­

ontstaat hier een pensioenbreuk voor de toekomstige aan­

spraken onderbrengen bij één pensioenuitvoerder. Dit brengt

slag. Bij de nieuwe werkgever bedraagt de pensioenopbouw

regeling een goed partnerpensioen heeft of een betere

spraken. Dienstjaren bij vorige werkgevers kunnen meetellen

voor de deelnemer gemak met zich mee, maar dat zou niet

1,75% per dienstjaar van de pensioengrondslag. De oude

­toe­slagenregeling dan de oude. Er zijn nog meer punten die

als pensioengevende diensttijd voor het partnerpensioen.

het primaire argument voor waardeoverdracht moeten zijn.

­pensioenuitvoerder berekent welke evenredige aanspraken op

van belang kunnen zijn om de voor- en nadelen van de

pensioen de werknemer heeft opgebouwd. De nieuwe pensioen-

waarde­overdracht te bepalen. Denk aan: pensioenleeftijd,



De overdrachtswaarde wordt vastgesteld op basis van wettelijk

uitvoerder kan vervolgens berekenen hoeveel dienstjaren deze

flexibiliteit op de pensioendatum en kostenonttrekking.

Heeft de nieuwe pensioenregeling partnerpensioen op

voorgeschreven rekenregels. De pensioenaanspraken uit de

aanspraken vertegenwoordigen in de nieuwe regeling. Deze

Dit zijn aspecten die een adviseur goed moet bespreken.

opbouwbasis en de oude regeling op risicobasis, dan is er

vorige pensioenregeling van de deelnemer wordt volgens het

­fictieve dienstjaren kunnen dan opgeteld worden bij de toekom-

wettelijk tarief omgerekend. Vervolgens worden voor deze

stige dienstjaren bij de nieuwe werkgever tot de pensioendatum.

waarde tegen het standaardtarief bij salarisdiensttijd- regelingen

Partnerpensioen op opbouwbasis

hoogstwaarschijnlijk een te laag partnerpensioen verzekerd.

Alleen ouderdomspensioen

Te “laag” is afhankelijk per deelnemer. Dan is de verhouding

Kent de nieuwe pensioenregeling geen partnerpensioen en de

ouderdomspensioen en partnerpensioen niet 100/70. Want bij

en op basis van de nieuwe pensioenregeling extra pensioen-

Bij beschikbare premieregelingen waarbij de premie wordt

oude een partnerpensioen op opbouwbasis? Dan kan de volle-

een nieuwe werkgever wordt dan gerekend vanaf de datum

aanspraken of dienstjaren ingekocht. Omdat tussen pensioen-

omgezet in een kapitaal op de pensioendatum of in een

dige waarde van ouderdomspensioen en partnerpensioen van

dat de deelnemer in dienst is.

regelingen bijna altijd verschillen bestaan in de voorwaarden,

beleggingskapitaal, zijn de standaard rekenregels niet van

de oude uitvoerder overgedragen worden naar de nieuwe

Heeft de nieuwe pensioenregeling partnerpensioen op

zal het aantal fictieve dienstjaren bijna nooit gelijk zijn aan het

toepassing. De overdrachtswaarde wordt omgezet in een

­uitvoerder. Hiervoor wordt volledig ouderdomspensioen aan­

opbouwbasis en de oude regeling ook, dan is er bij een hoger

aantal dienstjaren bij de oude werkgever. In onderstaand

garantie- of beleggingskapitaal. De deelnemer krijgt even­

gekocht bij de nieuwe uitvoerder. Het recht op partnerpensioen

salaris bij de nieuwe werkgever mogelijk een te laag partner-

voorbeeld kunt u meer lezen over fictieve dienstjaren bij

tueel te maken met aankoopkosten.

is dan komen te vervallen. Voor de pensioendatum moet de

pensioen. De deelnemer kan met waardeoverdracht het recht

pensioenuitvoerder aan de (gewezen) deelnemer de keuze

op partnerpensioen overdragen in de nieuwe regeling.

­waardeoverdracht. De pensioenadviseur kan onderzoeken of waardeoverdracht

­bieden van uitruil van ouderdomspensioen in partnerpensioen.

Voorbeeld

verstandig is. Als de nieuwe regeling een eindloonregeling is

Bij geheel of onderlinge ruil van partnerpensioen en ouderdoms-

Wat gebeurt er als er geen nieuwe werkgever is?

Waardeoverdracht

dan kan waardeoverdracht verstandig zijn. Zeker voor een

pensioen mogen het ouderdomspensioen en partnerpensioen



Een werknemer van 45 jaar wisselt van werkgever. De regeling

werknemer die carrièrestappen verwacht te maken. Heeft de

meer bedragen dan de wettelijk gestelde maxima (mits de ruil

Als een deelnemer uit dienst gaat en geen nieuwe werkgever

bij de vorige werkgever is een middelloonregeling met een

nieuwe werkgever geen eindloonregeling dan kan overdracht

uiterlijk op de ingangsdatum van het pensioen plaatsvindt op

heeft, dan kan ontslag gevolgen hebben voor de pensioen-

basis van algemeen aanvaarde actuariële grondslagen).

aanspraken. De pensioenaanspraak die de deelnemer heeft

Ouderdomspensioen

opgebouwd, blijft bij de pensioenuitvoerder staan en wordt Partnerpensioen en waardeoverdracht bij nieuwe werkgever

premievrij. De gewezen deelnemer heeft geen nieuwe werk­



gever en er wordt geen pensioen meer opgebouwd.

Partnerpensioen op risicobasis

Hebben de oude en de nieuwe pensioenregeling partnerpensioen op risicobasis, dan is mogelijk de deelnemer voor een te laag



Partnerpensioen en de WW

partnerpensioen verzekerd. Er vanuitgaande dat het gerelateerd

Voor de periode waarin een gewezen deelnemer aansluitend

is aan de hele diensttijd en het laatstverdiende salaris. Het

op de uitdiensttreding een uitkering uit de Werkloosheidswet

nieuwe partnerpensioen is veelal afgeleid van het ouderdoms-

(WW) ontvangt, bestaat een speciale regeling voor het partner-

pensioen dat de deelnemer tot de pensioendatum kan bereiken.

pensioen. Als het partnerpensioen bij de laatste werkgever

Bij een nieuwe werkgever wordt dan gerekend vanaf de nieuwe

was verzekerd op basis van een risicoverzekering, blijft bij

indiensttredingsdatum. De jaren waarin een deelnemer bij de

­uitdiensttreding een partnerpensioen verzekerd. De omvang

vorige werkgever in dienst was, tellen dan niet mee. Als de nieuwe

van dit partnerpensioen bedraagt het tijdsevenredig partner-

pensioenregeling het mogelijk maakt, kunnen onder voor­

pensioen waarop recht zou hebben bestaan bij uitdienst­

waarden de dienstjaren bij de vorige werkgever meetellen voor

treding, als ware het partnerpensioen op opbouwbasis

het bepalen van de hoogte van het partnerpensioen.

­verzekerd. Dit is dus lager dan het partnerpensioen dat ­verzekerd was voor uitdiensttreding, omdat er geen rekening

Als de nieuwe pensioenregeling partnerpensioen op risicobasis

wordt gehouden met toekomstige diensttijd.

heeft en de oude op opbouwbasis, is er mogelijk een lager partner-

18

pensioen verzekerd. Dan is de verhouding ouderdomspensioen

Conclusie

en partnerpensioen niet 100/70. Als het ouderdomspensioen

In dit artikel is een aantal keuzemogelijkheden beschreven die

wordt overgedragen, dan gaat het opgebouwde partnerpensioen

een deelnemer heeft als hij uit dienst gaat bij zijn werkgever.

ook mee naar de nieuwe pensioenuitvoerder. De waarde van

Goede pensioenadviseurs weten wat de keuzemogelijkheden

het oude partnerpensioen kan worden aangewend voor de

zijn bij uitdiensttreding, conform het pensioenreglement en

inkoop van een hoger ouderdomspensioen. Dan vervalt het

de wetgeving. Veel deelnemers zijn niet goed op de hoogte

recht op partnerpensioen bij de oude pensioenuitvoerder.

van de keuzes die ze kunnen maken bij uitdiensttreding. Als

Het oude partnerpensioen is in het verleden tot datum uit-

een deelnemer niet tijdig de juiste keuze maakt, dan kan dat

diensttreding opgebouwd met het dan geldende salaris. Heeft

tot gevolg hebben dat de pensioenaanspraken niet aansluiten

de deelnemer bij de nieuwe werkgever een hoger salaris, dan

bij de wensen van de deelnemer en zijn partner.

<<

19

De toekomst. Je kunt er op heel veel verschillende manieren naar kijken. En als je over

Om te beginnen voelen ze zich veel beter geïnformeerd*. Dat blijkt uit een

het pensioenkapitaal waakt van 800.000 mensen, dan kun je geen enkel toekomst-

recent uitgevoerd onderzoek onder klanten van pensioenverzekeraars. Daar-

scenario uitsluiten. Ons einddoel is immers om iedereen van een financieel onbe-

naast profiteren Zwitserleven klanten van innovatieve producten en diensten.

zorgde toekomst te voorzien. Dat is niet alleen een mooi vooruitzicht voor later, maar

Zoals Het Exclusief Pensioen, het eerste pensioen dat helder en transparant

geeft ook nu een rustig gevoel.

is over kosten. En Horizon Be-

Precies, Het Zwitserleven Gevoel.

leggen, dat aan het begin van

Burgemeester Rijnderslaan 7, 1185 MD Amstelveen. Telefoon: 0800 - 0045. www.zwitserleven.nl

*bron: MONTAE pensioen onderzoek ‘pensioen in Nederland’

** bron: Onderzoek VBDO 2010 (Benchmark verantwoord beleggen door Nederlandse Verzekeraars 2010)

je werk zame leven gericht is op Zo doen we dat al meer dan 100

een hoog rendement en tegen

jaar. We hebben de economie op

de pensioenleeftijd op een laag

volle toeren zien draaien en door

risico. Men geniet verder van het

diepe dalen zien gaan. Het voor-

geruste gevoel dat Zwitserleven

deel van vooruitdenken is dat je

de meest verant woorde pensioen-

over die hoogte- en dieptepunten

belegger van Nederland is.** En

heen kijkt. Dan blijkt onbekom-

wanneer de pensioendatum in

merd genieten zeker geen loze

zicht komt, organiseren we een

belofte. Mits je het goed regelt

sessie die onze klanten voorbe-

natuurlijk. Gelukkig komt de toe-

reidt op hun nieuwe levensfase.

komst met één dag tegelijk, dus

Zomaar wat concrete voordelen

wie op tijd start met z’n pensioen

van ons vooruitdenken.

kan eerder genieten.

Vooruitdenken heeft Zwitserleven sinds 1901 gemaakt tot dé pensioenverzekeraar van Nederland.

De toekomst. We denken er graag

We kiezen bewust voor die spe-

aan, want u zult er veel tijd in

cialisatie. Doen waar je goed in bent. Toch willen we ons niet beroepen op

doorbrengen. In tegenstelling tot het verleden kunnen we de toekomst zelf

in het verleden behaalde resultaten. Veel belangrijker is de vraag: wat heb-

beïnvloeden. Zo denken we dagelijks hard na over nieuwe manieren om onze

ben onze klanten vandaag aan het vooruitdenken van Zwitserleven? Oftewel,

klanten een financieel onbezorgd gevoel te bieden. Ook voor u zou dit de eerste

wat voelen mensen met een Zwitserleven pensioen dat anderen niet voelen?

dag kunnen zijn van een ander gevoel over uw toekomst.

Het Zwitserleven Gevoel.

21

Bijbetalingsproblematiek bij Tussenoplossing bij gebrek

waardeoverdracht; aan fundamentele oplossing

Op 16 juni 2011 stuurde minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) de Tweede Kamer een brief over de bij­

verzoek in te trekken. Dit impliceert dat de werkgever

Hierbij is de grootste vraag of sprake is van een nominale

betalingsproblematiek bij waardeoverdracht. In deze brief benoemt de minister een tweetal oplossingen die de bijbetalings­

invloed zou kunnen uitoefenen op het recht van de werk-

grens aan de bijbetalingslast of een procentuele grens aan

verplichting voor de werkgever beperken. Welke gevolgen heeft de brief van de minister op het wettelijk recht op waardeover­

nemer om tot waardeoverdracht over te gaan. De wet

de bijbetalingsplicht. Bij een grote overdrachtswaarde kan

dracht en is er wel sprake van een oplossing?

biedt deze mogelijk niet!

de laatste invulling alsnog leiden tot een substantiële bij-

Daarnaast schetst de minister de oplossing dat pensioen-

betalingslast voor de werkgever. De bijbetalingslast voor de oude en/of nieuwe werkgever blijft daarmee een (zeer

“ ”

Wat is het probleem?

in de pensioenregeling van de nieuwe werkgever. Deze aan-

verzekeraars het risico op bijbetalingslast kunnen afdekken

Bij het wettelijk recht zijn de rekenregels als volgt vast­

spraken worden vervolgens ingekocht op grond van de

in de polis. Dit is echter niet uitvoerbaar aangezien de ver-

vervelend) bijverschijnsel van het wettelijk recht op waar-

gelegd in de Regeling Pensioenwet. De aanspraken bij de

tarieven die de nieuwe pensioenuitvoerder hanteert. Afhan-

zekeraar dan vooraf een inschatting zou moeten maken van

deoverdracht.

oude uitvoerder worden omgerekend

kelijk van de hiervoor genoemde elementen

het aantal waardeoverdrachten binnen

naar een wettelijke overdrachtswaarde.

ontstaat ook hier weer een tekort of een

het contract en daarvoor een opslag zou

surplus.

moeten berekenen.

Hiertegenover staat de reservewaarde die de pensioenuitvoerder aanhoudt. Het verschil tussen de overdrachtswaarde en

Korte Update

Wanneer sprake is van een tekort (zowel

Additionele ‘oplossingen’

bij de uitgaande situatie als de inkomende

De minister geeft aan dat de bestaande

ten gunste van de oude werkgever. Het

situatie) moet de oude of nieuwe werk­

oplossingen te weinig resultaat bieden

ontstaan en de hoogte van een tekort of

gever dit tekort bijbetalen. Dit kan om

om de bijbetalingsproblematiek ade-

een surplus is afhankelijk van de navol-

enkele honderden euro’s gaan maar ook

quaat aan te pakken. Hij schetst daarom

gende grondslagen die de verzekeraar

om

waarbij

twee alternatieve oplossingen die relatief

hanteert:

gedacht moet worden aan tienduizenden

snel te effectueren zijn, aldus de minis-

- de gehanteerde rekenrente

euro’s afhankelijk van de tariefstelling

ter. Het gaat hierbij om de volgende twee

- de gehanteerde overlevingstafel en

van de pensioenuitvoerder ten opzichte

varianten:

van de wettelijke tarieven voor waarde­

1. De variant waarin er geen recht is op

overdracht. De laatste situatie kan de

waardeoverdracht zolang een werk­

werkgever ernstig in de problemen brengen.

gever door de bijbetalingslasten aan-

Vanuit de huidige wetgeving is de pensioen­

toonbaar in substantiële financiële

uitvoerder alleen ontheven van zijn wet-

problemen zou komen te verkeren.

telijk plicht wanneer de financiële toe-

2. De variant waarbij een grens gesteld

de reservewaarde komt ten laste dan wel

- de kostenopslagen Wanneer de rekenrente van de verzekeraar onder de wettelijke rekenrente voor waardeoverdracht ligt, zorgt dit in begin-

Door Aloys Bart, pensioenjurist

sel voor een surplus. Ligt deze rente

substantiële

bedragen,

De minister schetst een oplossingsrichting die juridisch niet houdbaar is.

Zwitserleven ziet meer in een fundamentele discussie over de noodzaak van de huidige waardeoverdrachtsystematiek dan in de door de minister geboden tijdelijke oplossing op de korte termijn. Het huidige waardeoverdrachtsysteem is nog steeds geënt op het idee dat werknemers een eindloonpensioen hebben terwijl deze regelingen in werkelijkheid nog slechts 1% van het totaal aantal pensioenregelingen beslaan. Het overgrote deel van de werknemers neemt deel in een middelloonregeling. De overweging om tot waarde­overdracht over te gaan zou in dit geval moeten zijn het verschil in de toeslagregeling bij de oude werkgever en de nieuwe werkgever. De minister kan dan beter het onderliggende probleem aanpakken door een verschil in toeslag­verlening

boven de wettelijke rente, dan zorgt dit in beginsel voor een

stand van de werkgever het betalen van de bijbetalings­

wordt aan de hoogte van de bijbetalingslast, waarboven

tussen deelnemers en gewezen deelnemers te verbieden, en

tekort. Ik zeg hierbij in beginsel omdat de andere elementen

lasten niet toelaat of de dekkingsgraad van een pensioen-

een pensioen­uitvoerder niet verplicht is om mee te werken

niet een (achterhaalde) regeling met betrekking tot waarde­

dit tekort of surplus kunnen beperken dan wel de andere

fonds beneden de minimale dekkingsgraad is geraakt. Deze

aan een verzoek om waardeoverdracht.

overdracht nog verder te ontwikkelen. In de meeste gevallen is

kant op doen slaan. Als de verzekeraar een meer recente

uitzonderingen bieden echter geen soelaas in veel gevallen.

overlevingstafel hanteert ten opzicht van de wettelijke over-

De minister heeft daarom twee additionele oplossingen

Hebben de oplossingen toegevoegde waarde? Commentaar

aanspraken bij één pensioenuitvoerder onder te brengen (de

levingstafel zorgt dit voor hogere tarieven en zal eerder een

bedacht.

Zwitserleven.

één-loket-gedachte). De ­conclusie is dan ook dat Zwitserleven

surplus ontstaan. Het omgekeerde is hier ook weer van toe-

de overweging bij waardeoverdracht echter om alle pensioen-

Zwitserleven is in beginsel blij met de inmenging van de

in de aanloop naar de fundamentele discussie over het

passing. Hoge kostenopslagen in de tarieven zorgen even-

Bestaande ‘oplossingen’

minister in de bijbetalingsproblematiek, maar ziet voor-

bestaansrecht van de waarde­overdrachtsystematiek, zoals

eens voor een verhoging van de tarieven en een hogere

Allereerst wil ik hier nog opmerken dat de minister een

alsnog weinig toegevoegde waarde in de geboden tijdelijke

door de minister is aangekondigd, geen toegevoegde waarde

reserve waardoor een surplus is te verwachten.

bestaande oplossingsrichting schetst die juridisch niet

oplossingen. De eerste variant is lastig vast te stellen en

ziet in aanvullende regels die het proces rondom waardeover-

houdbaar is. De minister schrijft dat de werkgever aan de

vereist op zijn minst een verklaring van een onafhankelijk

dracht verder compliceren en feitelijk geen oplossing bieden

De ontvangende pensioenuitvoerder rekent de overdrachts-

werknemer een verzoek zou kunnen doen om geen ver-

(niet de eigen) accountant, dat de werkgever op kosten

aan de ­problemen die voortvloeien uit het wettelijk recht op

waarde op basis van de wettelijke tarieven om naar aanspraken

zoek tot waardeoverdracht in te dienen of een ingediend

jaagt. De tweede variant is nog onvoldoende uitgewerkt.

waardeoverdracht.

22

<<

23

Door Geert de Vries freelance copywriter

‘Koersvast in onzekere tijden’. Onder dat motto presenteerde het kabinet-Rutte op Prinsjesdag de Miljoenennota 2012. In het bijbehorende Belastingplan 2012 worden diverse maatregelen aangekondigd die direct effect hebben op de

Vijf vragen aan staatssecretaris Frans Weekers:

De ondernemer en zijn pensioen

Z

ondernemer/ZZP’er en zijn pensioen. Wat is de koers van het kabinet? Staatssecretaris Frans Weekers van

Financiën geeft antwoord op vijf vragen.

Pensioenopbouw ZZP’ers

Frans Weekers: ‘Door het mogelijk te

Zoals in februari al was aangekondigd,

maken pensioenpremies tien in plaats

wordt de maximale termijn voor de fiscale

van drie jaar te kunnen aftrekken, heb

aftrekbaarheid van pensioenpremies per

ik een belangrijke fiscale belemmering

1/1/2012 verlengd van drie naar tien jaar.

weggenomen. Deze maatregel is voor-

Goed nieuws voor ZZP’ers, maar praktisch

al interessant voor ZZP’ers die na bij

zijn er de nodige haken en ogen:

een baas gewerkt te hebben en een

• Slechts een beperkt aantal pensioen­

pensioen te hebben opgebouwd,

fondsen accepteert vrijwillige voort­

besluiten voor zichzelf te beginnen.

zetting.

Je mag dan nog tien jaar doorsparen

• Vrijwillige voortzetting is feitelijk

voor een oudedagsvoorziening bij je

alleen interessant voor starters van

oude pensioenfonds. Dat kan uiter-

45 jaar en ouder; voor jongere star­

aard alleen als de reglementen van het

ters is het fiscale voordeel te beperkt.

betreffende pensioenfonds dat toestaan.

• Bij voortzetting van het bedrijfs­

Ik kan het pensioenfondsen niet ver-

pensioen moeten ZZP’ers zowel het

plichten de vrijwillige voortzetting aan

werknemers- als werkgeversdeel zelf

te bieden. Zie deze maatregel dan ook

betalen, en dat is in veel gevallen niet

als een open uitnodiging vanuit het

op te brengen.

kabinet aan de pensioenfondsen om

• Pensioenregelingen zijn niet flexibel

dit mogelijk te maken. Zie het ook als

genoeg om aan te sluiten bij de

een handreiking om bij je eigen pensioen-

­praktijk van het zelfstandig onder­

fonds aan te kloppen om het te regelen.

nemer­schap.

Uiteraard is het interessanter gebruik

Hoe gaat u dit oplossen?

te maken van de vrijwillige voortzetting >>

Mr.drs. Frans Hubertus Henricus Weekers (Weert, 17 oktober 1967) is sinds 14 oktober 2010 staatssecretaris van Financiën in het kabinet-Rutte-Verhagen. Hij studeerde financiële economie en Nederlands recht aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Hij werkte als advocaat en procureur in Weert. In 1998 werd Weekers Tweede Kamerlid voor de VVD. Hij was onder meer woord­voerder op het terrein van sociale zaken en financiën. Na zijn eerste periode als Kamerlid keerde Weekers in 2002 terug naar de advocatuur, om dat vanaf juni 2003 weer te combineren met het Tweede Kamerlidmaatschap. Naast zijn Kamer­ lidmaat­schap was Weekers van april 1994 tot juni 2003 lid van de gemeenteraad van Weert. Vanaf 2003 was hij voorzitter van MKB Limburg. Frans Weekers heeft drie dochters en woont in Weert.

25

“

Er wordt te weinig gebruik gemaakt van bestaande mogelijkheden in de derde pijler.

”

als je al een wat langer arbeidsverleden

Bent u voorstander van een eigen

Anderzijds wordt met de faciliteiten een

hebt. Maar laten we wel wezen: het

­pensioenfonds voor ZZP’ers, met een

belangrijke financieringsfunctie voor de

opzetten van een eigen bedrijf is

fluctuerende premie in verband met

ondernemers gediend. Uiteraard ken ik

iemands eigen keuze. Als liberaal vind

hun fluctuerende inkomsten? Kan een

het Brede Heroverwegingenrapport 16

ik dat je, en dat geldt ook voor ZZP’ers,

Premie Pensioen Instelling (PPI)

en ook het advies daaruit om te komen

je eigen broek op moet kunnen houden.

­uitkomst bieden?

tot één generieke ondernemersfaciliteit. Ik ben daar een groot voorstander van.

Wat ik kan doen is bestaande fiscale belemmeringen wegnemen waarmee

Frans Weekers: ‘Dé ZZP’er bestaat niet.

In mijn Fiscale agenda heb daarom al

ik zelfstandig ondernemerschap aan-

Er zijn zoveel verschillende uitingsvormen

opgemerkt dat er nu te veel faciliteiten

moedig. Ik ben er echter nadrukkelijk

van zelfstandig ondernemerschap, van

zijn voor IB-ondernemers, zodat het

niet om pensioenen te regelen.

schilder, consultant en advocaat tot

ondoenlijk is te zien wat je overhoudt

De vraag of vrijwillige voortzetting

freelance journalist. Eén pensioenfonds

van een euro winst. Graag ga ik met een

voordelig is, hangt dan ook van

voor ‘de’ ZZP’er zie ik dan ook niet zitten.

stofkam door de bestaande regelingen

iemands individuele situatie. Verder is

Wel zou ik het toejuichen als er initia-

zodat je op termijn wel in één oogopslag

het natuurlijk zo dat elke ZZP’er ervoor

tieven ontstaan om tot meer pensioen-

kunt zien wat je overhoudt van iedere

kan kiezen om binnen de bestaande

bewustzijn te komen bij ZZP’ers die zich

euro winst. Dat zou kunnen met de

kaders een lijfrente te sluiten.’

met elkaar verbonden voelen. En ik

door mij beoogde winstbox, zeg maar

­herhaal het nog maar een keer: ik sta

een soort vlaktaks voor ondernemers.

Een groot aantal ZZP’ers blijft voor

open als men tegen fiscale knelpunten

We zetten daar nu de plussen en

hun pensioenopbouw aangewezen op

aanloopt. Daarnaast is, zoals ik al zei,

minnen van op een rij. De eerste stap

de derde pijler. Diverse belangen­

minister Kamp bezig met onderzoek

richting een winstbox heb ik overigens

organisaties (PZO, FNV Zelfstandigen,

naar het gebrek aan pensioenopbouw

nu gezet in het Belastingplan 2012, met

ZZP Nederland) pleiten ervoor om de

door ZZP’ers. Daar kan ik niet op voor-

het voorstel te komen tot een basis­

fiscale regels te verbeteren, zodat

uitlopen. Als georganiseerde ZZP’ers

aftrek voor zelfstandigen. Die vervangt

­pensioenvoorzieningen mogelijk zijn

daar de voorkeur aan geven, kunnen zij

het huidige systeem met acht schijven.’

die gelijkenis vertonen met tweede­

natuurlijk gebruikmaken van de PPI als

pijlerpensioenen voor werknemers.

uitvoerder. De PPI is immers één van de

Levensloop/vitaliteitsregeling

Er wordt pas belasting geheven bij de

Wat is uw mening?

fiscaal toegelaten pensioenaanbieders.’

In het Belastingplan 2012 stelt het

opname van het tegoed. Zo kan een

­kabinet voor in 2013 een nieuwe

appeltje voor de dorst gecreëerd worden.

Frans Weekers: ‘Het klopt dat er

Oudedagsreserve/pensioen­

­spaar­faciliteit te introduceren: het

In een slechter jaar is het opgebouwde

verschillen zijn in de vormgeving van

opbouw eigen beheer

vitaliteitssparen. De levensloop­

spaarpotje naar eigen inzicht te besteden.

de tweede en derde pijler. Wel komen

In het kader van de ‘Brede Her­over­

regeling wordt per 2012 afgeschaft.

Het fiscale voordeel is het grootst bij

de opbouwruimten in de tweede en

wegingen’ heeft het kabinet in april 2010

Wat houdt de nieuwe vitaliteits­

opname van het tegoed in een periode

derde pijler op life-time basis grosso

twintig rapporten aangeboden aan de

regeling in? En staat zij ook open voor

van inkomensachteruitgang. Denk bij-

modo met elkaar overeen. Ik hoor

Tweede Kamer. Rapport 16 ­‘Uitvoering

ondernemers/ZZP’ers?

voorbeeld aan een ZZP‘er die in een wat

graag tegen welke fiscale belemmeringen

belasting en premieheffing’ bepleit de

ZZP’ers aanlopen bij hun pensioen­

invoering van één generieke onderne-

Frans Weekers: ‘Niet alleen werknemers,

ter aanvulling van zijn inkomen. Of een

opbouw en sta open voor suggesties

mersfaciliteit, waarbij alle bestaande

maar ook zelfstandigen kunnen mee-

werknemer die onbetaald verlof opneemt

om het systeem verder te verbeteren.

­fiscale faciliteiten, waar­onder de oude-

doen aan het vitaliteitssparen. Het wordt

voor scholing of zorg en deze verlof­

Uiteraard binnen de financiële ruimte

dagsreserve (IB-ondernemers) en de

namelijk een regeling in de inkomsten-

periode (gedeeltelijk) financieel overbrugt

en de bestaande kaders. Los van de

pensioenopbouw in eigen beheer

belasting. Ook ondernemers en ZZP’ers

met uitkeringen uit vitaliteitssparen. Ook

mogelijke hindernissen in de fiscaliteit

(dga’s), worden afgeschaft.

komen dus voor de regeling in aanmer-

inkomensachteruitgang door demotie,

is het zo dat veel ZZP’ers zich te weinig

In de Miljoenennota 2012 is hierover

king en kunnen daarmee fiscaal aan-

deeltijdpensioen of bij het opzetten van

bewust zijn van hun pensioen; er wordt

niets terug te ­vinden. Uitstel of afstel?

trekkelijk een inkomensbuffer opbou-

een eigen bedrijf kan (gedeeltelijk)

wen. Het vitaliteitssparen is bij uitstek

worden opgevangen. Een extra voor-

bestaande mogelijkheden in de derde

Frans Weekers: ‘De fiscale oudedags­

geschikt voor ZZP’ers doordat er jaar-

deel van deze nieuwe regeling die vanaf

pijler. Het kabinet bekijkt op dit

reserve (FOR) en pensioen in eigen

lijks maximaal 5.000 euro gespaard kan

2013 het leven zit, is dat het (forfaitaire)

moment onder leiding van minister

beheer zijn fiscale faciliteiten die een

worden met een totaal maximum van

rendement over het opgebouwde tegoed

Henk Kamp van Sociale Zaken en

tweeledig doel dienen. Enerzijds

20.000 euro. In een goed jaar kan fiscaal

niet belast wordt in box 3. Het gespaarde

Werkgelegenheid waar de knelpunten

hebben ze betrekking op de vorming

aantrekkelijk gestort worden; de stortin-

geld mag ook gebruikt worden om met

zitten.’

van een fiscale oudedagsvoorziening.

gen zijn fiscaal aftrekbaar in box 1.

deeltijdpensioen te gaan.’

te weinig gebruik gemaakt van de

26

“ ”

slechter jaar vitaliteitssparen gebruikt

Vitaliteitssparen is bij uitstek geschikt voor ZZP’ers.

<<

27

De financiële toestand in de wereld is

Door Fiscale Zaken SNS Reaal

zorgelijk en ook Nederland ontspringt de dans niet. Het kabinet heeft de

tussentijdse gehele of gedeeltelijke

de waarde van de verzekering na emi-

opname – op welk moment dan ook –

gratie. Dit geldt ook voor een kapitaal-

geen sancties. Opname is vrij maar

verzekering eigen woning.

wordt wel (weer) belast in box 1.

Miljoenen­nota 2012 om die reden de

tot uitdrukking in het feit dat de fiscale plannen in vergelijking met andere jaren weinig nieuws bevatten voor financiële producten. De belangrijkste veran­ deringen op pensioengebied op een rij.

28

De vitaliteits­ regeling staat open voor werknemers en zelfstandigen met of zonder personeel.

Bij uitkering van (een deel van) het

naam ‘Koers­vast in onzekere tijden‘ mee­gegeven. De koersvastheid komt

“ ”

Denk bijvoorbeeld aan een daling van

Prinsjesdag 2011 op hoofdpunten

Nieuw: vitaliteitssparen

saldo houdt de uitvoerder standaard

Het kabinet wil dat elke burger, jonger

42% loonheffing in en draagt die

dan 65 jaar, vanaf 1 januari 2013,

belasting vervolgens af aan de

gebruik kan maken van vitaliteits­

­Belastingdienst. Bovendien renseig-

sparen. De burger kan dan kiezen voor

neert de uitvoerder jaarlijks het saldo

storten op een daarvoor bestemde

en de inleg aan de Belastingdienst.

rekening bij een bank, een verzekering bij een verzekeraar of een beleggings-

Levensloopregeling exit

recht bij een beleggingsinstelling. Als

De levensloopregeling wordt met

hij daarvoor kiest, kan de betaling voor

ingang van 1 januari 2012 afgeschaft.

de regeling in aftrek gebracht worden

Er komt wel een overgangsregeling en

Uitbreiding vrijwillige voortzetting

heffing. De in Nederland genoten

in box 1 van de inkomstenbelasting.

die staat open voor deelnemers die op

pensioenregeling

belastingfaciliteit wordt teruggenomen

Net als de aftrek voor lijfrentepremie.

31 december 2011 een saldo van ten

In de Pensioenwet is bepaald dat (ex-)

met een conserverende aanslag.

De regeling staat daarmee open voor

minste € 3.000 op de levensloop­

werknemers gedurende tien jaar na

Deze aanslag wordt opgelegd op

zowel werknemers als zelfstandigen,

rekening hebben staan. Deze groep

einde dienstverband hun pensioen­

moment van emigratie, maar wordt

met of zonder personeel. De vitaliteits-

bouwt vanaf 1 januari 2012 echter

regeling vrijwillig kunnen voortzetten.

niet ingevorderd. Na een periode van

regeling is bedoeld om deze groep een

geen nieuwe levensloopverlofkorting

Echter, de fiscale faciliteit hiervoor is

tien jaar kan de belastingplichtige

financiële buffer te geven. Bijvoorbeeld

meer op. Deelnemers met een tegoed

onder de huidige wet- en regelgeving

­verzoeken de conserverende aanslag

bij wisseling van baan of een gebrek

lager dan € 3.000 kunnen het tegoed

gemaximeerd tot drie jaar. Dit betekent

te verlagen tot nihil. Als in die tussen-

aan opdrachten. Maar ook voor

in 2012 opnemen of in 2013 onbelast

dat (ex-)werknemers gedurende tien

liggende periode de belastingplichtige

­perioden van ouderschapsverlof of als

doorstorten naar vitaliteitssparen.

jaar hun pensioenregeling kunnen

iets doet met het pensioen- of lijfrente-

inkomensaanvulling op (wettelijke)

voortzetten, terwijl de pensioen­

kapitaal dat fiscaal niet is toegestaan,

uitkeringen. Als voorbeelden worden

Spaarloonregeling verdwijnt

premies slechts de eerste drie jaar in

wordt de conserverende aanslag als-

deeltijdpensioen en het gebruik als

Inleg van spaarloon is met ingang van

aftrek kunnen worden gebracht. In de

nog ingevorderd. Sinds 2009 is de

aanvulling van het inkomen bij eerder

1 januari 2012 niet meer mogelijk.

praktijk wordt dan ook niet gebruik

hoogte van de conserverende aanslag

stoppen met werken genoemd.

Het opgebouwde spaartegoed kan

gemaakt van deze tienjaarstermijn.

mede gebaseerd op het belasting­

De inleg is fiscaal aftrekbaar tot een

volgens de toelichting in het jaar 2013

Om de fiscale wetgeving gelijk te

verdrag dat Nederland heeft gesloten

jaarlijks bedrag van maximaal

zonder fiscale gevolgen worden

­stellen aan de Pensioenwet stelt het

met het emigratieland. In de overige

€ 5.000, totdat een saldo is bereikt

op­genomen. Maar de deelnemers

kabinet voor de looptijd van de fiscale

fiscale maatregelen 2012 worden wijzi-

van € 20.000. Het saldo – inclusief

kunnen ervoor kiezen om de rekening

faciliteit vanaf 1 januari 2012 uit te

gingen voorgesteld. De Ontvanger van

rendement – wordt niet in box 3 belast,

geblokkeerd te houden volgens de

breiden van drie naar tien jaar na

de Belastingdienst kan voortaan

ook niet als het saldo meer bedraagt

bestaande regels. In 2016 (vier jaar na

­ontslag. In aanvulling op dit voorstel

­worden verplicht te toetsen of Neder-

dan € 20.000. De besteding van het

invoering van de overgangsregeling)

wordt het pensioengevend loon na

land heffingsbevoegd is. Als de afkoop

saldo is geheel vrij. Er geldt dus geen

is de spaarloonregeling uitgewerkt.

het derde jaar gemaximeerd op een

van een pensioen of lijfrente is toe­

blokkering. Wel kent de regeling een

Deze tegoeden blijven gedurende de

actueel inkomensgegeven, met als

gewezen aan het woonland en hier-

beperking van het opneembare bedrag

blokkeringsperiode vrijgesteld in box

bovengrens het laatstverdiende

mee is geen rekening gehouden bij

voor personen, die op 1 januari van het

3. De vermindering van de jaarruimte

­pensioengevend loon in de periode

het opleggen van de conserverende

kalenderjaar 62 jaar of ouder zijn.

voor lijfrente als gevolg van gedeblok-

tot het ontslag.

aanslag, zal voor een deel kwijtschel-

Zij mogen per jaar maximaal € 10.000

keerd spaarloon voor vrijwillig

ding worden verleend. Ook wordt

opnemen. Het tegoed moet zijn op­­

­pensioensparen, vervalt per 1 januari

Emigratieheffing pensioen en

geregeld dat bij de afwikkeling van

genomen vóór de 65-jarige leeftijd.

2012. De besparing die de afschaffing

lijfrenten

een conserverende aanslag voor een

Neemt een oudere deelnemer meer

van spaarloon oplevert, dient in 2012

Belastingplichtigen die pensioen- of

pensioen of lijfrente wordt beoordeeld

dan € 10.000 per jaar op of bereikt de

voor de financiering van de tijdelijk

lijfrentekapitaal in Nederland hebben

of het bedrag van de conserverende

deelnemer de leeftijd van 65 jaar? Dan

verlaagde overdrachtsbelasting en

opgebouwd en daarna emigreren,

aanslag niet hoger is dan in de situatie

is het hele tegoed ineens belast in box 1.

daarna voor de financiering van de

krijgen te maken met een emigratie-

dat iemand niet zou zijn geëmigreerd.

De regeling kent in deze situaties of bij

vitaliteitsregeling.

<<

29

BeleggingsUpdate

Door SNS Asset Management

De lange rente is te ver doorgezakt Deze zomer brak er op de financiële markten een vertrou­

zekerheid over de totstandkoming van het hulppakket voor

stijging zal echter erg beperkt zijn gegeven het vaste anker

ten goede aan onroerend goed, een asset categorie die de

wenscrisis uit als gevolg van oplopende schuldenzorgen

Griekenland en hetzelfde geldt voor de uitbreiding van de

van de lage centrale banktarieven. Voor een 12-maands horizon

laatste tijd net als aandelen een slechte performance heeft

en tegenvallende macro-economische cijfers. Aandelen­

bevoegdheden van het EFSF. Om de eerdere besmetting van

voorzien we een Duitse 10-jaarsrente van 2,5% tot 3,25%.

laten zien, maar normaal gesproken wel een iets minder

markten gingen bijzonder hard onderuit en veilige geachte

Italiaanse en Spaanse obligaties met het schuldvirus on­­

obligatiemarkten profiteerden.

gedaan te maken, is de ECB overgegaan tot aankopen van het

Aandelen

hoog risicoprofiel heeft. Per saldo voegen we dus iets risico aan de portefeuille toe zonder de overweging van aandelen

betreffende papier, maar de centrale

Eind juli en begin augustus heeft zich op de markten een

uit te breiden. Cruciaal hierbij is dat Europese politici de

bank zal daar niet onbeperkt mee

ernstige vertrouwenscrisis voorgedaan als gevolg van onder

schuldencrisis niet nog verder verergeren door een gebrek

is onmiskenbaar toegenomen, maar

door willen gaan. Indien politici niet

andere tegenvallende macro-economische cijfers in de VS

aan daadkracht of foute beslissingen.

naar onze inschatting blijft een

adequaat handelen kan er een ernstige

en een onbevredigend compromis daar van de verhoging

scenario van een traag maar door­

vertrouwenscrisis uitbreken die tot

van het schuldenplafond. De aandelenmarkten kregen het

Wat betreft de regioverdeling handhaven we onze voorkeur

gaand economisch herstel het meest

een recessie kan leiden. Dat laatste

wereldwijd bijzonder zwaar te verduren.

voor Europa ten koste van de VS. Op dit moment is Europa

kansrijk. Mede gezien het feit dat

zou een oplossing van de schulden-

aandelen bijzonder aantrekkelijk

problematiek nog moeilijker maken

Beleggingsvisie

ge­waardeerd zijn, geven we er de

waardoor er in het ergste geval een

Het risico van een nieuwe recessie is onmiskenbaar toe­

Europese bedrijven aantast en via winstteleurstellingen in

Het risico van een nieuwe recessie

nog goedkoper dan gemiddeld in de afgelopen jaren. Daar staat tegenover dat de lage dollar de concurrentiepositie van

neerwaartse spiraal ontstaat. Het is

genomen, maar naar onze inschatting blijft een scenario

het nadeel van Europese aandelen kan gaan werken. Beleggers

asset categorie te handhaven. De lange rente is naar onze

zeker niet ons hoofdscenario, maar wel een scenario dat we

van een traag maar aanhoudend economisch herstel het

lijken echter al in hoge mate rekening te houden met het

mening te ver doorgezakt.

niet als volkomen onrealistisch terzijde mogen schuiven.

meest kansrijk. Wanneer het vertrouwen in een dergelijk

valuta-effect.

Economische ontwikkelingen in Europa

Rente

Ook het beeld voor Europa is er in de afgelopen weken niet

De Fed ziet dat de economie zich minder goed ontwikkelt

beter op geworden. De BBP-groei bedroeg in het eerste kwartaal

dan eerder verwacht en heeft aangegeven dat het Fed funds-

De koersen van aandelen zijn stevig gedaald, maar het is

0,8%, maar blijkt in het tweede kwartaal teruggezakt te zijn

tarief in elk geval tot midden 2013 op het huidige lage

goed te blijven beseffen dat de meeste beursgenoteerde

tot slecht 0,2%. Hier vallen wel enkele nuanceringen bij te

niveau van 0-0,25% te laten. Voorts laten de monetaire

bedrijven kunnen blijven bogen op een gezonde balans

maken. Zo viel in Duitsland het expansietempo in het eerste

beleidsmakers nadrukkelijk de mogelijkheid open om in een

zeker ten opzicht van eind 2008 en begin 2009. De winst­

kwartaal erg hoog uit vanwege inhaalactiviteiten in de bouw

latere fase andere verruimingsmaatregelen te nemen. De

verwachtingen van analisten zullen naar beneden bijgesteld

(na zeer slechte weersomstandigheden eind vorig jaar), zodat

inflatie zal vanaf het huidige niveau gaan dalen onder

worden gegeven het beeld voor de macrovooruitzichten,

de vergelijkingbasis ongunstig was. In Frankrijk werd het

invloed van lagere energieprijzen en lijkt geen punt van

maar de waardering van aandelen is daar dan ook naar. De

BBP-cijfer negatief beïnvloed door de terugval van de auto­

grote zorg.

koers-winstverhouding van de MSCI Europe index is gedaald

voorkeur aan de overweging van deze

verkopen na de eerdere afschaffing van de koopsubsidies.

scenario enigszins toeneemt, zullen beleggers weer verder weg gelegen winsten durven in te prijzen.

tot rond de 10, wat afgezien van de maanden na het Lehman

Onderliggend is de groeivertraging veel minder scherp geweest.

De ECB heeft in juli haar tarief voor de tweede keer dit jaar

debacle het laagste niveau is in meer dan 20 jaar. Ook als we

Conjunctuurgraadmeters zoals inkoopmanagersindices voor

verhoogd. Gegeven de groeiafzwakking en het minder zorg-

de koersen relateren aan de gemiddelde winst over een

de diverse landen bevestigen de groeivertraging, maar geven

wekkende inflatiebeeld ligt het in de rede dat de rente­

periode die zowel de conjunctuurdalen als -pieken omvat

niet het signaal dat er een recessie op handen is. Positief is

verhogingen voorlopig geen vervolg krijgen.

blijkt dat de waardering uitermate aantrekkelijk is.

dat in Frankrijk en vooral in Duitsland de werkgelegenheid

Het dividendrendement van de MSCI Europe is opgelopen

nog steeds in de lift zit en dat in laatstgenoemd land het

De obligatierentes zijn de afgelopen periode stevig gedaald.

tot tegen de 5%, wat historisch bijzonder hoog is, zeker als

­vertrouwen onder consumenten hoog is. We gaan ervan uit

De toonaangevende Duitse 10-jaarsrente stond eind augustus

we het afzetten tegen het effectief rendement op obligaties.

dat een sterke binnenlandse vraag in Duitsland uiteindelijk

op 2,2%, wat 0,8%-punt lager is dan eind juni. Recessievrees

een belangrijke stimulerende uitwerking op andere econo-

en mogelijk ook de vlucht naar veiligheid uit angst voor

Doorgaand economisch herstel en een lage waardering van

mieën gaat krijgen en dat onder invloed daarvan de eurozone

ongelukken in de perifere Europese obligatiemarkten vormen

aandelen vormen de reden om wat betreft de tactische asset

als geheel een recessie zal kunnen vermijden.

hiervoor de belangrijkste verklaring. Ervan uitgaande dat het

allocatie vast te houden aan een overweging van aandelen.

vertrouwen in een scenario van doorgaand economisch herstel

De onderweging van obligaties wordt iets uitgebreid vanwege

Een duidelijke economische risicofactor voor Europa is het

geleidelijk weer terugkeert, rekenen we voor de komende

de sterk gedaalde rente en de verwachte stijging in geval dat

opnieuw oplaaien van de schuldencrisis. Er is nog geen

kwartalen op een stijging van de obligatierentes. De mate van

ons economisch scenario werkelijkheid wordt. Dit komt dan

30

<<

31

Door Aloys Bart pensioenjurist

In Luxemburg, Ierland en België kwam men sinds de publicatie van de richtlijn volop in beweging om de kansen die de ­pensioenfondsenrichtlijn bood te benutten. Er werden ­nieuwe initiatieven en pensioenvehikels ontwikkeld die zaken als ‘asset pooling’ en ‘pension pooling’ mogelijk maakten. Nederland liep inmiddels hopeloos achter en had nog geen pensioenvehikel dat ook grensoverschrijdend ­pensioenen kon uitvoeren.

De Premie Pensioeninstelling (PPI) doet sinds haar intrede, per 1 januari 2011, veel stof opwaaien. Inmiddels is door De Nederlandsche Bank (DNB) de eerste vergunning afgegeven aan ‘BeFrank’1. Pensioenfondsen

De enige Nederlandse instelling die voor de introductie van de PPI kwalificeerde als IORP (Institution for occupational and retirement provision, zoals de richtlijn de pan-Europese instelling noemt) was een pensioenfonds. Het pensioenfonds zoals dat we dat nu kennen wordt echter beperkt door

en pensioenverzekeraars zien zich vergezeld van een

‘productafbakening’ en nog belangrijker ‘domeinafbake-

nieuwe concurrent en er zullen er nog zeker 10 volgen.

ning’, dat het fonds hindert om als pan-Europees fonds te opereren. De pensioeninstelling die wordt beschreven in de

Maakt een PPI pensioen transparanter, goedkoper en eenvoudiger?

C

Europese richtlijn kent geen domeinafbakening en in veel mindere mate productafbakening. Een pensioenfonds kent daarnaast het verbod op ringfencing. Het verbod op ring­ fencing zorgt ervoor dat indien een pensioenfonds meerdere pensioenregelingen uitvoert, deze pensioenregelingen financieel één geheel vormen.

“ ”

De PPI wordt gezien als de mogelijke redder van ons pensioen­ stelsel.

risico’s zijn risico’s in verband met arbeidsongeschiktheid, levensverwachting of overlijden. Daarnaast mag een PPI geen enkele garantie bieden op beleggingsrendementen of de hoogte van de uitkeringen. Na het storten van de premie heeft de werkgever geen enkele verplichting meer. De financiële waarborgen voor een PPI zijn beperkt tot het prudent

Om de hiervoor genoemde belemmeringen weg te nemen is besloten om tot oprichting van een Algemene Pensioen­ instelling (API) te komen. De Nederlandse regering heeft

beleggen van de ontvangen koopsommen, premies en behaalde rendementen. Een PPI kan daardoor min of meer gezien worden als een beleggings­instelling.

­echter besloten om de oprichting van de API in fases te doen. In de eerste fase is het mogelijk gemaakt om een multi-­

Zoals gezegd kan de PPI geen pensioenuitkeringen doen.

ondernemingspensioenfonds (multi-Opf ) op te richten.

De PPI is verplicht de waarde van de pensioenaanspraken op

Dit maakt het mogelijk voor kleinere ondernemingspensioen-

de datum van omzetting van de aanspraken van een deel­

fondsen toch schaalgrote te bereiken en het verbod op

nemer, gewezen deelnemer of andere aanspraakgerechtigde

Concurrentie is gezond, zeker wanneer dit innovatie tot

­ringfencing geldt voor het multi-Opf niet. De tweede fase

aan een, door de PPI te kiezen, verzekeraar over te dragen.

gevolg heeft. Innovatie binnen de pensioenmarkt is nodig

bracht de introductie van de PPI die de aantrekkelijkheid van

Deze plicht is vastgelegd in artikel 81a van de Pensioenwet

als het gaat om producten die transparanter, eenvoudiger en

Nederland als vestigingsplaats voor pensioeninstellingen

(PW). Het is echter ook denkbaar dat de deelnemer er zelf de

goedkoper zijn. De PPI is echter geen nieuw product, maar

moet bevorderen.

voorkeur aan geeft een uitkering aan te kopen bij een nader

een nieuwe uitvoeringsvariant die slechts een beperkt pro-

te bepalen p ­ ensioenuitvoerder. Op grond van artikel 81a, lid

duct mag uitvoeren. Of deze nieuwe uitvoeringsvariant ook

De PPI wordt nu echter gezien als de mogelijke redder van

2 PW is de PPI verplicht om aan zo’n verzoek mee te werken.

leidt tot de gewenste innovatie in pensioenproducten zal

ons pensioenstelsel of als het beste alternatief om van je

Hierbij moet met het volgende rekening gehouden worden:

nog moeten blijken. Om zelf een beeld te vormen van de PPI

woekerpensioen af te komen. De kosten zouden sterk lager

en haar toegevoegde waarde als pensioenuitvoerder moet u

zijn dan we nu betalen voor pensioenen in de vorm van

in ieder geval het onderstaande weten.

beschikbare premieregelingen. Ook zou de constructie

Bestaansrecht van de PPI In 2003 werd vanuit Europa een nieuwe richtlijn2 uitgevaardigd die tot doel had het creëren van een gelijk speelveld voor

• Er kan alleen naar een pensioenfonds worden over­

gedragen wanneer de deelnemer, gewezen deelnemer

­eenvoudiger en transparanter zijn voor werknemers. En

of andere aanspraakgerechtigde al pensioenaanspraken

omdat de PPI geen risico’s mag verzekeren zou deze uit­

jegens het pensioen heeft.

voeringsvariant ook nog eens veel minder risicovol zijn. Maar is dat allemaal wel zo?

• De ontvangende uitvoerder moet de dezelfde methode

hanteren als de PPI om aan gelijke behandeling tussen mannen en vrouwen te voldoen. Aangezien de PPI alleen

Europese Pensioeninstellingen door grensoverschrijdende activiteiten voor deze pensioenuitvoerders mogelijk te

Wat biedt een PPI wel en wat niet?

premies belegt en op geen enkele wijze rekening houdt

1 BeFrank is een samenwerking tussen Delta Lloyd en BinckBank.

maken. Deze richtlijn heeft de deur naar een ‘Europese

De PPI kan slechts premieregelingen uitvoeren gedurende

met actuariële grondslagen zal de ontvangende pensioen-

2 Richtlijn 2003/41/EC, Institutions for Occupational Retirement

­pensioenmarkt’ opengezet. De PPI dankt zijn bestaansrecht

de op­- bouwperiode. Gedurende deze opbouwperiode mag

uitvoerder altijd moeten inkopen op grond van sekse­

aan deze Europese pensioenfondsenrichtlijn.

de PPI geen enkel biometrisch risico lopen. Biometrische

neutrale tarieven.

Provision, IORP

32

>>

33

“ ”

Na het storten van de premie heeft de werkgever geen enkele verplichting meer.

Een PPI kan zelf geen partner- en/of wezenpensioen verzekeren.

Ten slotte is het mogelijk om een losse kapitaalverzekering

Overeenkomsten en verschillen met andere uitvoerders

Belangrijk verschil tussen een PPI en een pensioenfonds is

te sluiten die niet onder de PW valt. Hiervoor gelden niet de

Zoals eerder is opgemerkt lijkt de PPI min of meer op een

dat bij een PPI een ondernemingsraad of groep werknemers

informatieverplichtingen uit hoofde van de PW noch de

beleggingsinstelling. Daarnaast heeft de PPI natuurlijk ook

grote invloed heeft op het onderhandelingsproces. Het

onderbrengingsplicht bij een pensioenuitvoerder. Het

nog overeenkomsten met een pensioenverzekeraar en een

onderhandelingsproces van een pensioen uitgevoerd door

nadeel van deze losse kapitaalverzekering is dat over de

pensioenfonds. Waar zitten deze overeenkomsten en waar

een PPI is vergelijkbaar met het proces bij een levensverze-

­uitkering successierechten verschuldigd zijn.

zitten de verschillen?

keraar. Bij pensioenfondsen verloopt dat anders, de rol van de onder­nemingsraad is dan klein of niet aanwezig. Verder

Arbeidsongeschiktheidspensioen en premievrijstelling bij

Een PPI lijkt in een aantal opzichten op een pensioenuitvoerder

kennen pensioenfondsen een gesloten doelgroep. Werk­

arbeidsongeschiktheid

zoals wij die al kennen. Zo moet een PPI, net als de andere

gevers m ­ oeten zich bijvoorbeeld verplicht bij een bepaald

Ook voor premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid en een

pensioenuitvoerders, de administratie voeren van een

bedrijfstakpensioenfonds aansluiten als ze vallen onder de

arbeidsongeschiktheidspensioen is de werkgever aangewezen

­pensioenregeling. Dus is een PPI ook gebonden aan bijvoor-

werkingssfeerbepaling van dat bedrijfstakpensioenfonds.

op een verzekeraar. Voor zover er geen aanvullende overlijdens-

beeld alle informatieverplichtingen die horen bij het uitvoeren

Bij PPI’s en verzekeraars is sprake van een open doelgroep;

verzekeringen bij een pensioenverzekeraar (levensverzekeraar)

van een pensioenregeling. De DNB zal bij een vergunning-

werkgevers en werknemers kunnen zelf kiezen door welke

zijn ondergebracht, zal de werkgever zich voor deze verzeke-

aanvraag voor het oprichten van een PPI toetsen of voldaan

levensverzekeraar of PPI zij de pensioenregeling laten uit-

ringen moeten wenden tot een schadeverzekeraar.

wordt aan eisen zoals die gelden voor financiële onder­

voeren. Bij een bedrijfstakpensioenfonds worden alle pensioen-

nemingen op het gebied van deskundigheid, betrouwbaar-

vermogens van v­ erschillende werkgevers als één financieel

Op grond van het bepaalde in artikel 1:6 Wet op het financieel

heid, integriteit, structurering en inrichting. Net als voor

geheel behandeld. Levensverzekeraars, multi-Opf‘en en

toezicht (Wft) mag een levensverzekeraar naast een levens­

levensverzekeraars en pensioenfondsen bestaat bij de

PPI’s kennen afgescheiden vermogens per werkgever.

verzekering op hetzelfde leven aanvullend arbeidsongeschikt-

oprichting van een PPI de keuze tussen wel of geen commer-

heidsrisico’s verzekeren. DNB stelt wel strikte grenzen aan

ciële doelstelling. Indien door een PPI wordt gekozen voor

Minimaal eigen vermogen versus risico’s

die aanvulling.

een commerciële doelstelling, dan komt de PPI niet voor

De PPI kan de pensioenvermogens beheren en/of bewaren.

Ook voor een arbeidsongeschiktheidspensioen en premie­

vrijstelling van vennootschaps­belasting in aanmerking.

In sommige gevallen is de PPI verplicht om het pensioen­

vrijstelling bij arbeidsongeschiktheid is de PPI afhankelijk

Zo stelt DNB dat als de waarde van de verzekering zoals deze

­Tenzij een PPI onderdeel is van een concernonderdeel, maar

vermogen in bewaring te geven bij een pensioenbewaarder.

van een verzekeraar.

bij de pensioenverzekeraar is ondergebracht eenduidig

dan wordt de belasting elders alsnog geheven. Of als de PPI

De verplichting bestaat indien er een reële kans bestaat dat de

wordt afgeleid uit het inkomen, de jaarrente van het arbeids­

dus uitdrukkelijk geen commerciële doelstelling nastreeft en

PPI niet meer aan eventuele vorderingen zou kunnen voldoen

Partner- en/of wezenpensioen

ongeschiktheidspensioen niet hoger mag zijn dan 100% van

geen onderdeel is van een concern.

en zelfs een kans op faillissement bestaat. Het faillissements-

De PPI kan als adviseur, bemiddelaar of gevolmachtigde van

dat inkomen, verminderd met de van toepassing zijnde ­ wettelijke uitkeringen (WIA/WAO).

een verzekeraar optreden ten aanzien van verzekeringen met betrekking tot overlijden en/of arbeidsongeschiktheid, mits dit is toegestaan onder haar PPI-vergunning.

Wanneer een werkgever zijn pensioenregeling onderbrengt bij een PPI kan deze werkgever op verschillende manieren de

Een verzekeraar kan deze producten aanbieden waarbij een

risico’s van arbeidsongeschiktheid voor zijn werknemers

aantal varianten mogelijk zijn. In geval de PPI, bij overlijden

­verzekeren:

van de deelnemer voor de pensioendatum, 100% van de­

• De werkgever kan een arbeidsongeschiktheidsrente en

­waarde restitueert kan de verzekeraar hierop een aanvullende

een rente voor vrijstelling van de ‘spaarpremie’ bij de PPI

kapitaalverzekering bij overlijden aanbieden om een part-

verzekeren bij een schadeverzekeraar. Wat betreft de

ner- en/of wezenpensioen aan te kopen. Het nadeel is dat de

laatste dekking kan zowel de werkgever als de PPI

risico­premie hiervoor maandelijks opnieuw moet worden vastgesteld rekening houdend met de waarde van de ­beleggingen bij de PPI. Daarnaast heeft de werkgever in dit

­begunstigde zijn; of

• Als de werkgever aanvullende dekkingen bij overlijden

heeft verzekerd bij een levensverzekeraar kan de werk­

geval, wegens het partner- en/of wezenpensioen, twee

gever bij de levensverzekeraar, onder de hiervoor

­uitvoeringsovereenkomsten met bijbehorend pensioen­

genoemde voorwaarden, een arbeidsongeschiktheids-

reglement, startbrieven, uniform pensioenoverzicht, etc.

rente verzekeren en premie­vrijstelling bij arbeidsonge-

bij twee pensioenuitvoerders.

schiktheid voor de risicopremies voor het partner- en/of wezenpensioen. Hierbij moet nog worden opgemerkt dat

Het kan ook zijn dat de PPI bij overlijden niets uitkeert en

het partnerpensioen wel op basis van onbepaalde partner

100% van de waarde als sterftewinst laat vrijvallen ten gunste

moet zijn verzekerd omdat anders deelnemers zonder

van de overige deelnemers. In dit geval is de uitvoering van

partner geen arbeidsongeschiktheidspensioen kunnen

het partner- en/of wezenpensioen bij de verzekeraar een­

verzekeren bij de levensverzekeraar.

voudiger omdat geen rekening gehouden hoeft te worden

Voor de vrijstelling van de ‘spaarpremie’ bij de PPI is de

met de w ­ aarde die wordt opgebouwd bij de PPI.

werk­gever veroordeeld tot een schadeverzekeraar.

34

35

>>

“

COLUMN

PPI’s beginnen met een schone lei. Ze hebben geen verouderde contracten of slechte datakwaliteit in de boeken.

”

behoeve van andere pensioenregelingen. Voorts kunnen

bewaking van de PPI. Tenslotte loopt een PPI ook beleggings­

alleen schuldeisers die een vordering hebben op de betref-

risico; beleggen brengt de laatste jaren steeds meer

fende pensioenregeling verhaal halen. Overigens kunnen

aan­sprakelijkheid met zich mee voor pensioenuitvoerders.

partijen in geval er geen ‘reëel risico’ is ook voor een con-

Daarnaast kunnen de ten behoeve van het pensioenvermogen

structie met een pensioenbewaarder opteren. De beperkte

gemaakte kosten van beheer en bewaring theoretisch hoger

rol van de pensioenbewaarder in samenhang met de geringe

zijn dan de waarde van het pensioenvermogen.

Door Erik Beckers manager praktijk­groep pensioenrecht

risico’s die de pensioenbewaarder loopt hebben geleid tot het vereiste van een minimaal eigen vermogen van € 112.500,-

De hoogte van het minimum eigen vermogen ten opzichte

per pensioenbewaarder. Dit bedrag dekt slechts de operatio-

van de mogelijke risico´s die de PPI loopt lijkt de pensioen­

nele risico’s die een pensioenbewaarder loopt.

belangen onvoldoende te waarborgen. Verzekeraars moeten waarschijnlijk vanaf 1 januari 2013 voldoen aan de Solvency

De ideale pensioenklant bestaat!

Echter, voor de PPI als beheerder van de pensioenvermogens

II richtlijn. Deze richtlijn ziet er onder andere op toe dat de

wordt een minimum eigen vermogen van € 225.000,-

risico´s van verzekeraars beter worden gesignaleerd en

vast­gesteld. De PPI loopt natuurlijk operationele risico’s;

beheerd. Daarnaast moeten risico´s gekapitaliseerd worden

­afhankelijk van onder andere de huisvesting, inventaris en

waarbij de kans op het niet voldoen aan het minimum

personeelsomvang kan er van alles misgaan met de opera­

­solvabiliteitsvereiste één keer in de 200 jaar bedraagt. De

tionele activiteiten van een PPI. De PPI kan werkzaamheden

buffer in de vorm van het minimum vereiste eigen vermogen

uitbesteden, maar blijft volledig verantwoordelijk op grond

van € 225.000,- van de PPI ten opzichte van v­ erzekeraars

Discussies over het Pensioenakkoord en de AOW worden

van diverse wetten. En in veel situaties ook op grond van

staat hiermee in schril contrast.

gevoerd door een drietal groepen. Een groep 55-plussers knokt voor haar inkomen vanaf pensionering.

­bijvoorbeeld u ­ itbestedings- of volmachtovereenkomsten. Een PPI loopt mede daarom een boeterisico; afhankelijk van

Maakt een PPI pensioen transparanter, goedkoper en

Bestuurders van pensioenfondsen knokken voor behoud

overtredingen die worden bestraft door bijvoorbeeld de AFM

eenvoudiger?

van wat er is. En je hebt politici die gedurende een ­periode

en DNB.

Wanneer een PPI een transparanter, eenvoudiger en goed­

van maximaal 4 jaar geen problemen willen.

risico is ook aanwezig bij een pensioenfonds of levensverzekeraar,

PPI’s die veel werkzaamheden uitbesteden kunnen rekenen

koper product wil uitvoeren is bescheidenheid aan te bevelen.

maar daar zorgt wetgeving voor allerlei maatregelen die kunnen

op extra aandacht van de toezichthouder. Naast toezicht­

Deze bescheidenheid uit zich in het geval er slechts waarde

Jongeren buiten de pensioenbranche ontbreken volledig

worden genomen om faillissement te voorkomen.

houders kunnen werkgevers, werknemers of andere partijen

wordt opgebouwd bij de PPI en geen aanvullende risico­

bij de discussies. Zij tonen geen interesse in pensioen.

Dat is voor een PPI niet geregeld. Voor een PPI geldt slechts

waarmee zaken wordt gedaan (zoals adviseurs, vermogens­

dekkingen bij een verzekeraar worden ondergebracht. In

Ze betalen wel grof ­pensioenpremie mee. Desgevraagd

de mogelijkheid om een pensioenbewaarder op te richten.

beheerders, verzekeraars, IT-bedrijven) ontevreden zijn over

geval van overlijden vindt er 100% restitutie plaats aan de

antwoorden ze vaak dat men er weinig van terug­

de activiteiten van een PPI. Dat veroorzaakt een claimrisico.

nabestaande die hiervoor een partner- en/of wezenpensioen

verwacht. Zie daar; de ideale pensioenklant; veel betalen,

De overdracht aan een pensioenbewaarder brengt met zich

En omdat de PW gewoon van toepassing is op pensioen­

aankoopt bij een verzekeraar.

niet discussiëren, weinig terugverwachten!

mee dat het pensioenvermogen ten aanzien van een pensioen-

regelingen uitgevoerd door een PPI, wordt bijvoorbeeld ook

regeling juridisch worden afgescheiden van het vermogen

debiteurenrisico gelopen. De omvang van dit risico is afhan-

Of een PPI ook een goedkoper product uitvoert hangt ook af

Bij een nieuw dienstverband onderhandelen jongeren

van de PPI en het pensioenvermogen dat de PPI houdt ten

kelijk van het betaalgedrag van werkgevers en debiteuren­

van een aantal factoren. PPI’s beginnen met een schone lei.

over vrije dagen, werktijden, leaseauto en telefoon.

Ze hebben geen verouderde contracten of slechte data­

Pensioen zegt ze niet veel, maar ondertussen wordt

kwaliteit in de boeken en ze kunnen werken met de meest

vaak 10 tot 15 procent van het inkomen ingehouden. En

moderne systemen. Daardoor kunnen PPI’s hun admini­stratie

ze verwachten er weinig voor terug!

efficiënt inrichten. Dat veroorzaakt eventueel lagere kosten. Maar omdat een PPI geen uitkering vanaf pensioendatum,

Dat jongeren weinig terugverwachten is maar goed ook.

overlijden of arbeidsongeschiktheid kan verzekeren bestaat er

Zoals de plannen er nu liggen lijken de dekkingsgraden

een afhankelijkheid van verzekeraars. De tarieven voor dit

voorlopig gered. Afstempelen zal minder vaak nood­

soort dekkingen kunnen nog wel eens hoger komen te liggen

zakelijk zijn. Dat de vermogens van pensioenfondsen de

dan wanneer je dat rechtstreeks bij een levens­verzekeraar of

komende jaren flink af gaan nemen is niet van belang.

pensioenfonds regelt. Dat kan het kostenvoordeel voor de

Daar heb je pas op langere termijn last van. Tegen die

opbouw van pensioen teniet doen. Verder kan een PPI te

tijd hebben veel 55-plussers van nu al een behoorlijk

maken krijgen met kostprijsverhogende BTW-verplichtingen.

deel van het kapitaal van pensioenfondsen ontvangen.

Dat kan het geval zijn als een PPI ­bijvoorbeeld pensioen­ administratiediensten of diensten van beheer en bewaring van

Ik wil dan ook de jongeren, namens alle politici, de

effecten uitbesteedt. De komst van de PPI zal een kosten­

­pensioenbranche en alle 55-plussers, hartelijk danken

verlagend effect hebben op pensioenen in de vorm van een

voor hun desinteresse. Als er meer van dat soort klanten

beschikbare premieregeling. Maar blijf goed ­vergelijken wat

waren zou de wereld van nu er een stuk mooier uitzien.

de beste oplossing voor werknemers en werkgevers is.

36

<<

Wie dan leeft, die heeft zorgen!

37

Burgemeester Rijnderslaan 7, 1185 MD Amstelveen. Telefoon 0800 - 0045. www.zwitserleven.nl