Patiënteninformatie Fysiotherapie na uw rugoperatie In deze folder vindt u de belangrijkste informatie over de rugoperatie en het herstel erna. Ook treft u een oefenprogramma aan, ontwikkeld door de fysiotherapeut(e). U kunt thuis alvast deze oefeningen doornemen. Bij een rughernia (hernia of HNP) of een vernauwing (stenose) van het wervelkanaal (foramen intervertebrale) kan een zenuw bekneld raken. Tijdens een operatie kan de beknelde zenuw weer vrijgemaakt worden door het verwijderen van de uitpuiling van de tussenwervelschijf (discectomie) of de botwoekering welke de vernauwing veroorzaakt. Bij deze ingreep worden delen van de wervels en/of omliggende weefsels verwijderd, waardoor irritatie kan optreden. Dit kan weer druk op de zenuw geven zodat het kan zijn dat u direct na de operatie nog steeds klachten heeft. U kunt zelfs pijn of tintelingen in het andere been voelen. Dit is dus een normaal gevolg van de ingreep en zal geleidelijk aan verdwijnen.
Beknelde zenuw o.b.v. uitpuilende tussenwervelschijf (hernia)
Beknelde zenuw o.b.v. stenose
Foramen intervertebrale
Algemeen Uw rugoperatie is achter de rug. Om weer uw normale alledaagse leven op te pakken zijn een aantal factoren van belang. In de herstelperiode is het belangrijk om de signalen van uw lichaam serieus te nemen. Wanneer u teveel doet, zult u klachten krijgen. Over het algemeen is het zo dat spierpijn en wondpijn in het begin regelmatig aanwezig zullen zijn. Dit is normaal. Ook tintelingen en/of prikkelingen in het been kunnen nog voorkomen. Wanneer u na een activiteit een felle, scherpe, uitstralende pijn vanuit de rug naar het been heeft, betekent dit dat u teveel heeft gedaan en dat u uw activiteit moet aanpassen. Wanneer u een stapje terug doet zal de uitstralende pijn weer verdwijnen. In het nabehandel traject wordt onderscheid gemaakt tussen een decompressie of een discectomie. Decompressie Dag 0: bedrust/boomstamrollen 6 uur lang: ruglig
4 uur lang: zijlig (andere zij) Dag 1:boomstamrollen met fysiotherapie oefeningen op bed
4 uur lang: zijlig 4 uur lang: zijlig (andere zij)
Dag 2: van lig tot zit via zijlig staan naast bed/stapjes naast bed
Dag 1:boomstamrollen met fysiotherapie
(evt. meerdere malen per dag)
oefeningen op bed van lig tot zit via zijlig
Dag 3: zelfstandig van lig tot zit komen
staan naast bed/stapjes naast bed
loopafstand uitbreiden
(evt. meerdere malen per dag)
zitten op een stoel (max. 10 min. aaneengesloten)
Dag 2: zelfstandig van lig tot zit komen loopafstand uitbreiden
Dag 4: zelfstandig lopen
zitten op een stoel (max. 10 min.
uitbreiden zittijd
aaneengesloten)
traplopen plannen ontslag
Dag 3: zelfstandig lopen traplopen uitbreiden zittijd plannen ontslag.
Discectomie Dag 0: bedrust/boomstamrollen 6 uur lang: ruglig 4 uur lang: zijlig
Patiënteninformatie Belasting en belastbaarheid Om op een goede manier bezig met te zijn met uw herstel zijn twee begrippen belangrijk. Ten eerste belasting: hieronder verstaan we de mate waarin u uw lichaam belast met dagelijkse activiteiten. Ten tweede belastbaarheid: dit is wat uw lichaam aan kan aan activiteit. Wat u van uw lichaam vraagt (belasting) moet afgestemd zijn op wat uw lichaam aan kan (belastbaarheid). Is de belasting te hoog dan kan dit klachten tot gevolg hebben. De belastbaarheid kan soms door invloeden van buitenaf wat minder zijn, zoals door stress of een operatie. Het is dus belangrijk dat u uw lichaam tijdelijk minder belast dan voor de operatie. Wanneer u de belasting geleidelijk aan gaat opbouwen zal uw belastbaarheid ook weer gaan toenemen. In alle activiteiten zult u een trainingsopbouw moeten aanhouden om zo uw lichaam weer te laten wennen aan normale dagelijkse inspanningen. Als u een keer teveel doet kunt u klachten krijgen. Niet schrikken! Pas uw belasting aan en probeer het over een paar dagen nog eens. Zo bent u de komende tijd bezig met uw herstel: het naar kunnen opbouwen van activiteiten om uw lichaam weer te laten wennen aan uw normale dagelijkse activiteiten. Waar moet u op letten na de rugoperatie bij de hervatting van diverse activiteiten? Gouden regel is en blijft dat u geleidelijk aan weer van alles mag gaan doen en uitproberen, zolang dit geen pijn doet en/of aanhoudende toename van klachten geeft. Hieronder noemen we nog een aantal activiteiten. Het advies is wel om deze activiteiten in overleg te starten met de fysiotherapeut die u verder gaat behandelen. Liggen Af en toe rusten is ontspannend voor uw rug en spieren. Wissel rust en activiteit steeds af, waarbij u geleidelijk aan steeds actiever wordt en minder hoeft te rusten. Zitten Zitten is belastend voor de rug. Het is verstandig om de tijd dat u zit heel rustig op te voeren, waarbij het zitcomfort belangrijk is. Een goede stoel heeft een hoge rugleuning, is licht achteroverhellend en geeft steun in de lendenen. De voeten moeten daarbij de grond kunnen raken. Een tuinstoel geeft vaak een prettige zithouding. Lopen Lopen is goed om uw conditie weer wat te verbeteren en u mag dit doen naar kunnen. Wissel lopen en rusten goed af. Tillen Beperkt tillen in de herstelfase zowel wat betreft frequentie als gewicht. Let bij het tillen van een object goed op uw houding; ga dichterbij staan en houdt het dicht bij uw lichaam.
Let op: niet bukken, maar til met een rechte rug en gebogen knieën.
Huishoudelijke activiteiten Wanneer u zich weer goed kunt redden met alle dagelijkse dingen, dan mag u starten met lichte huishoudelijke activiteiten (bijv. stoffen, afwassen, strijken.). Breid dit geleidelijk uit, waarbij u steeds goed let op uw houding en de reactie van uw rug. Vooral werkzaamheden waarbij u steeds moet bukken en draaien (bijv. stofzuigen, schrobben, dweilen) zijn belastend voor uw rug. Het is verstandig om dit soort activiteiten de eerste fase achterwege te laten. Sporten Het is belangrijk voordat u uw sport weer hervat dat de basisvoorwaarden daarvoor goed zijn. Dat wil zeggen als alle dagelijkse dingen probleemloos lukken en uw basisconditie weer voldoende op peil is. Afhankelijk van de soort sport die u beoefent zult u zich de specifieke eisen weer geleidelijk eigen moet maken in uw eigen tempo. Het kan zinvol zijn om deze sportspecifieke technieken onder begeleiding van een fysiotherapeut te trainen. Seks Vrijen hoeft geen probleem te zijn mits u hierbij de gouden regel in acht neemt. Fietsen Zodra u probleemloos trap kunt lopen mag u het fietsen, mits u dat tevoren ook deed, weer gaan uitproberen. Begin rustig, begeef u niet meteen in het drukke verkeer. Autorijden In eerste instantie laat u zich rijden. Wanneer u in staat bent om zonder problemen weer een tijd te zitten, kunt u zelf weer proberen auto te rijden. Uw zithouding in de auto is belangrijk. Begin met kleine stukjes in een rustige omgeving. Vraag bij uw verzekeraar na of u de eerste tijd na de operatie verzekerd bent. Hardlopen Wanneer de dagelijkse dingen en wandelen weer probleemloos gaan kunt u, als u dat gewend was, weer rustig beginnen met joggen. Start op een vlakke, zachte ondergrond en draag goede schokabsorberende sportschoenen. Voer de afstand en het tempo geleidelijk op naar kunnen, waarbij u goed let op de reacties van uw lijf. Zorg steeds dat u volledig hersteld bent voordat u wéér gaat joggen. Zwemmen Als u gewend was om te zwemmen en u hebt het gevoel dit weer te kunnen, probeer het dan rustig uit. Begin met ontspannen bewegen en lopen in het water en bouw dit uit naar gewoon zwemmen. Probeer de diverse zwemslagen uit, voer de afstand geleidelijk op. Let op de reacties van uw rug en pas de inspanning daarop aan. Werkhervatting Dit zal sterk afhangen van het soort werk dat u doet. In overleg met uw bedrijfsarts zal een plan voor werkhervatting gemaakt worden. Als u hier vragen over hebt kunt u zich het beste tot hem wenden. Tips voor thuis Hier volgen nog enkele praktische tips voor thuis: Het is handig om thuis een bed te hebben dat op de goede hoogte staat (t.h.v. de knieholte), zodat u er gemakkelijk in en uit komt. Veel mensen vinden het prettig om tijdelijk een bed in de woonkamer te hebben. Een toiletverhoger is vaak ook aan te bevelen. Deze kunt u zelf bij de thuiszorg lenen. Een goede stoel waarin u prettig zit en die goede steun geeft, is ook erg belangrijk. De zitting van de stoel moet voldoende hoog zijn zodat u niet te diep hoeft te zitten en goed overeind kunt komen. Armleuningen zijn onmisbaar. Douchen is toegestaan. Wanneer u nog een wondpleister gebruikt, moet deze voor het douchen verwijderd worden. Na het douchen de wondjes droogdeppen. U mag de eerste week niet in bad en niet zwemmen. Droog houden van de wond bevordert een goede wondgenezing, dus kunt u beter ook geen afsluitende pleister op de wondjes gebruiken.
Patiënteninformatie Als u nog pijnklachten heeft, is paracetamol (500 mg) vaak een goede pijnstiller. U mag maximaal vier maal daags twee tabletten van 500 mg gebruiken. Het is belangrijk dat u in de volgende gevallen tijdens kantooruren contact opneemt met de polikliniek orthopedie: Als de wond open gaat; Als er pus uit de wond komt; Als de wond steeds dikker wordt; Als de wond steeds meer pijn gaat doen ook al bent u minder gaan bewegen; Als u onhoudbare pijn in rug of been krijgt; Als er toenemend krachtsverlies aan één of beide benen ontstaat; Als u koorts gaat ontwikkelen hoger dan 38,5º Celsius. Buiten kantooruren en in het weekend kunt u bellen met de afdeling Spoedeisende Hulp van het ziekenhuis via telefoonnummer: (079) 346 25 39. Tot slot Mocht u na het lezen van deze folder nog vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met de polikliniek Orthopedie. De polikliniek Orthopedie is bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 16.30 uur via telefoonnummer: (079) 346 25 35. U kunt ook contact opnemen met de afdeling Fysiotherapie via telefoonnummer: (079) 346 25 05. Wij stellen uw mening op prijs. Heeft u opmerkingen of suggesties over deze folder of over uw behandeling, laat dit ons dan weten.
Bijlage: 2 lijsten met oefeningen Enkele oefeningen die u tijdens opname (en thuis) kunt doen Oefening A (Uitgangshouding: rugligging Oefening B (uitgangshouding: staan aan op bed) de railing in de gang) 1)De linkerknie buigen, terwijl de voet over het matras meeschuift en terug. Hetzelfde met de rechterknie. De hielen mogen niet loskomen van het matras.
2) Het bewegen van de voeten.
4)Met twee voeten naast elkaar staan en op de tenen komen staan.
5)Zet de voeten in schredestand en kom dan op de hielen staan.
3)De knieholte om en om in het matras duwen
Enkele oefeningen die u thuis kunt gaan doen Er zijn enkele eenvoudige oefeningen die u zelf kunt doen om de rug soepeler en de spieren sterker te maken. Dit zijn slechts enkele voorbeelden, u zult van de fysiotherapeut thuis afhankelijk van de vordering van het herstel nog andere oefeningen krijgen om zelf te doen. Overleg bij twijfel of een oefening wel geschikt voor u is altijd met uw fysiotherapeut! Oefening 1. In zit kunt u rustig, zonder pijn op te wekken, de rug hol en bol maken door het bekken voor- en achterover te kantelen.
In zit kunt u met de armen gekruist voor de borst voorzichtig de rug links- en rechtsom draaien. Maak hierbij geen verende bewegingen en stop zodra u pijn krijgt.
Oefening 2. Oefening 3.
Patiënteninformatie In stand (met vast steunpunt): afwisselend met het linker- en rechterbeen de knie optrekken.(Laat de voet niet hoger dan + 30 cm. van de grond komen, maar absoluut de knie niet hoger dan de heup.)
Oefening 5. In stand kunt u de billen aan- en ontspannen
Oefening 4. In stand (met vast steunpunt): beide voeten 10 cm uit elkaar en tenen naar voren en vervolgens de hakken één voor één naar de billen brengen.
© LangeLand Ziekenhuis, Zoetermeer P00.356/maart 2009/Orthopedie
Oefening 6. In ruglig kunt u om en om proberen om uw benen te “verlengen”
