Pastoraal met open vensters en deuren Sagow 25 april 2013 Jezus bleef staan en zei: “roep hem” (Mc 10, 46-51) 46 Ze kwamen in Jericho. Toen Hij uit Jericho wegging met zijn leerlingen en heel wat mensen, zat de zoon van Timeüs, Bartimeüs, een blinde bedelaar, langs de weg. 47 Toen hij hoorde dat het Jezus van Nazaret was, begon hij te schreeuwen en te roepen: ‘Zoon van David, Jezus, heb medelijden met mij.’ 48 Velen snauwden hem toe dat hij zijn mond moest houden. Maar hij schreeuwde nog harder: ‘Zoon van David, heb medelijden met mij.’ 49 Jezus bleef staan en zei: ‘Roep hem.’ Ze riepen de blinde : ‘Houd moed, sta op, Hij roept u.’ 50 Hij wierp zijn jas weg, sprong overeind en ging naar Jezus. 51 Daarop zei Jezus tegen hem: ‘Wat wilt u dat Ik voor u doe?’ De blinde zei Hem: ‘Rabboeni, dat ik weer kan zien.’ 52 ‘Ga,’ zei Jezus, ‘uw vertrouwen is uw redding.’ Meteen kon hij weer zien, en hij volgde Hem op zijn weg.
Pastoraal met open vensters en deuren Enkele ziektebeelden bij pastores - klavieritis - sacristitis - ziekte van de paaltjes en staakskes Niet alleen bij pastores in voorzieningen, maar ook in de parochies en geloofsgemeenschappen. VENSTERS OPEN GOOIEN!!!
VN-verdrag inzake de rechten van personen met een beperking. -
-
-
Ondertekening op 30 maart 2007 Ratificatie op 2 juli 2009 De universele mensenrechten dienen ook voor mensen met een handicap gewaarborgd te worden. De Staten die Partij zijn erkennen het recht van personen met een handicap op onderwijs. Teneinde dit recht zonder discriminatie en op basis van gelijke kansen te verwezenlijken, waarborgen Staten die Partij zijn een inclusief onderwijssysteem op alle niveaus (art.24, 1) - De Staten die Partij zijn erkennen het recht van personen met een handicap op werk, op voet van gelijkheid met anderen; dit omvat het recht op de mogelijkheid in het levensonderhoud te voorzien door middel van vrij gekozen of aanvaard werk op een open arbeidsmarkt en in een open werkomgeving, waar inclusie wordt bevorderd en die toegankelijk zijn voor personen met een handicap. (art. 27, 1) Deelname aan het culturele leven, recreatie, vrijetijdsbesteding en sport - 1. De Staten die Partij zijn erkennen het recht van personen met een handicap om op voet van gelijkheid met anderen deel te nemen aan het culturele leven en nemen alle passende maatregelen om te waarborgen dat personen met een handicap: - a. toegang hebben tot cultuur in toegankelijke vorm; - b. toegang hebben tot televisieprogramma’s, films, theater en andere culturele activiteiten in toegankelijke vorm; (art 30, 1)
Inclusie -
-
Een modewoord? (segregatie – normalisatie – emancipatie – integratie – inclusie) ‘insluiting’ in de samenleving van achtergestelde groepen op basis van gelijkwaardige rechten en plichten. (teg. Validisme) Inclusie is meer dan ‘mensen er laten zijn’, het is ‘iedereen erbij laten horen’. Mensen met een verstandelijke handicap zijn medeburgers en volwaardige leden van de maatschappij. Zij hebben net zoals iedereen recht op aandacht, respect en bescherming door de wet. Mensen met een verstandelijke handicap moeten optimaal gebruik kunnen maken van hun mogelijkheden en hun eigen levensproject op kwaliteitsvolle wijze kunnen realiseren. Hindernissen voor sociale participatie worden (letterlijk en figuurlijk) verwijderd, zodat iedereen naar bestvermogen kan deelnemen aan het maatschappelijk leven. Inclusie gaat verder dan integratie! Bij integratie is het de persoon met een handicap die zich moet aanpassen aan de maatschappij. Bij inclusie beschouwt de maatschappij de persoon met een handicap als een wezenlijk deel van haar zijn.
Visietekst inclusie Vlaams Welzijnsverbond -
-
-
-
Het Vlaams Welzijnsverbond onderschrijft het VN verdrag inzake de rechten van personen met een handicap’ en neemt de consequenties die daaruit volgen mee in de verdere ontplooiing van haar werkzaamheden. Personen met een beperking hebben recht op volwaardig burgerschap Niet enkel ‘erbij horen’, maar integraal en onlosmakend deel uitmaken van de maatschappij. Onvoorwaardelijke acceptatie van personen met een handicap De samenleving is zonder het volledig deel uitmaken ervan incompleet. Inclusie gaat uit van de samenleving. (verschil met ‘integratie’) Hoe inclusiever de samenleving, hoe relatiever het belang van het begrip ‘persoon met een handicap’ wordt. Een inclusieve samenleving maakt geen waarde gerelateerd onderscheid. De verantwoordelijkheid om tot inclusie te komen is een maatschappelijke verantwoordelijkheid die ligt bij de samenleving, - Georganiseerde samenleving (overheid) - Alle individuele burgers - alle actoren die deel uitmaken van de samenleving. Diversiteit is een meerwaarde! (‘samen – leving’) Is volledige inclusie een utopie? - In een menselijke samenleving valt discriminatie niet uit te sluiten - Menselijk mogen we streven naar een samenleving, vrij van discriminatie - Inclusieve samenleving is het ultieme doel, het ideaal waar we in de grootst mogelijke mate naartoe willen werken.
Voorbeelden van inclusie -
Buurtvervlechting (Tordale) begeleid werken (Mivalti) Bruggensteun (Mariënstede) Gemeenschappelijk theaterproject (VZW Pamele) Gastronomisch arrangement ‘de vergeten groenten’ (de Lovie) Akabe (Scouts en gidsen Vlaanderen) Inclusieve speelpleinwerking (Oranje) Zelfstandig wonen met een persoonlijk assistentie budget (PAB) deelname aan sportclubs en het ontspanningsleven …
Kansen en uitdagingen voor de pastoraal Jezus is de uitvinder van de inclusie! In heel wat genezingsverhalen merk je hoe Jezus de mens uit de mage (marginalen) in het centrum van de gemeenschap plaatst. (cf. paus Franciscus die bij zijn inauguratie stopt bij personen met een beperking om hen te omhelzen) Een geloofsgemeenschap is voller en rijker, wanneer ze ook personen met een beperking zich thuisvoelen! “Ons lichaam met zijn vele delen vormt één geheel, en alle lichaamsdelen, hoe vele ook, zijn samen één lichaam; zo is het ook met Christus. Als de voet zou zeggen: ‘Ik ben geen hand, dus ik hoor niet bij het lichaam,’ hoort hij er dan werkelijk niet bij? En als het oor zou zeggen: ‘Ik ben geen oog, dus ik hoor niet bij het lichaam,’ hoort het er dan werkelijk niet bij? Als het hele lichaam oog zou zijn, waarmee zou het dan kunnen horen? Als het hele lichaam oor zou zijn, waarmee zou het dan kunnen ruiken? God heeft nu eenmaal alle lichaamsdelen hun eigen plaats gegeven, precies zoals hij dat wilde.”. (1 Kor 12:12.15-18) Een geloofsgemeenschap is zonder het volledig deel uitmaken van personen met een beperking incompleet. Personen met een beperking worden onvoorwaardelijk geaccepteerd, ze mogen zijn zoals ze zijn. Een geloofsgemeenschap waar zowel jong als oud, arm als rijk, personen met een beperking als zonder beperking, samen gemeenschap vormen, is een geloofsgemeenschap, die naam waardig. Inclusie is in de eerste plaats een verantwoordelijkheid van de maatschappij, dus ook van de kerk en van de plaatselijke geloofsgemeenschap. Het zijn niet alleen de personen met een beperking die zich moeten aanpassen aan de gemeenschap. Het is ook de gemeenschap die moet nagaan hoe de volledige participatie van personen met een beperking kan bevorderd worden. De geloofsgemeenschap beschouwt de persoon met een beperking, als wezenlijk deel van haar zijn. Inclusie veronderstelt een wisselwerking. Wij mogen de geloofsgemeenschappen helpen, stimuleren en ondersteunen om hun verantwoordelijkheid op te nemen! Iedereen doet zijn deel, rekening houdend met zijn mogelijkheden. Er zijn verschillende mogelijkheden: - Inclusie in de geloofsgemeenschap (parochie, …) of inclusie in de voorziening - Vieren (liturgie), dienstbaarheid (diaconie), verkondigen of gemeenschap opbouwen
Enkele aandachtspunten -
Het is belangrijk dat er goede contacten zijn tussen de geloofsgemeenschap enerzijds en de voorziening of het netwerk van de persoon met een beperking anderzijds.
-
-
-
Vanuit de voorziening zal de pastor (of de mensen die de pastoraal behartigen) hier een belangrijke rol in vervullen. Het hoort tot het takenpakket van een pastor om brugfiguur te zijn tussen de voorziening en de (plaatselijke) kerkgemeenschap. Vanuit de voorziening kunnen parochiale vrijwilligers begeleid worden. Er bestaat ook een vrijwilligersverzekering. De voorziening kan de parochie bijstaan in het zoeken naar oplossingen voor toegankelijkheidsproblemen (bv. schuine helling, ringleiding, een doventolk,…) In de christelijke liturgie neemt het woord een centrale plaats in. In veel gemeenschappen is de liturgie louter op het verbale gericht, wat voor mensen met een verstandelijke beperking moeilijk is. Het gebruik van alle zintuigen in de liturgie komt niet enkel personen met een verstandelijke beperking ten goede. Het zal de betrokkenheid van alle gelovigen verhogen. Hoe is de kerk georganiseerd? TERRITORIALE INDELING -
Wereldkerk met paus, omringd door medewerkers (curie)
-
Bisdommen onder leiding van een bisschop - bisdom Brugge o.l.v. mgr. De Kesel - de bisschop wordt omringd door vicarissen, (bv. Kris Depoortere – vicaris voor de Caritas)
-
Decanaten onder leiding van een deken (per regio)
-
Federaties van parochies onder leiding van een moderator
-
Parochies onder leiding van een pastoor. Soms ook diaken of parochiale contactpersoon. Evolutie: parochies en federaties worden samengevoegd en worden pastorale eenheden (nieuwe parochies)
-
-
Nieuwe structuur pastorale eenheid:
-
beleidsteam, onder leiding van een pastoor 4 werkgroepen: - Liturgie (alles wat met de viering te maken heeft) - Diaconie (bv. acties broederlijk delen, aandacht voor personen met een beperking,…) - Verkondiging (bv. vormselcatechese, school voor geloof,…) - Financiën
-
eventueel nog ad-hoc groepen.
CATEGORIALE INDELING -onderwijs - Gezondheidszorg - Armenzorg - Gevangenispastoraal - … RELIGIEUZE GEMEENSCHAPPEN - Kloosters, religieuze gemeenschappen, nieuwe kerkelijke bewegingen,…
Enkele aanzetten – voorbeelden van goede praktijk -
vrijwilligersdienst om mensen met een beperking op te halen in de voorziening, zodat ze kunnen deelnemen aan de zondagsliturgie lid zijn van een parochiaal koor dienst doen als acoliet, als lector,… (mee) werken in de kosterdienst meewerken tijdens een missiefeest of een sober maal samen een happening organiseren rond projecten als Broederlijk Delen,… meewerken aan de vormselcatechese lid zijn van een team of een werkgroep (bv. parochiaal team, liturgische werkgroep, bloemen en decoratie, poetsploeg,…) een gezamenlijke bedevaart, waaruit onderlinge vriendschappen ontstaan de lokalen van de voorziening ter beschikking stellen voor de bijeenkomsten van de parochieraad of andere parochiale groeperingen of activiteiten Eerste Communie of Vormselviering organiseren in de parochiekerk i.p.v. in de voorziening regelmatig iets aankondigen, publiceren in het parochieblad (info over activiteiten, over plannen, initiatieven) overleg met het parochiaal team i.f.v. planning samenwerking, activiteiten
