Passiefhuis-Platform vzw De REFLEX voor energiebewust bouwen. Investeren en bouwen: renoveren naar laagenergie, verbouwen naar passief

Passiefhuis-Platform vzw De REFLEX voor energiebewust bouwen

Investeren en bouwen: renoveren naar laagenergie, verbouwen naar passief

Stefan Van Loon Technisch adviseur

Inleiding en definitie Geïntegreerde visie Gefaseerde maatregelen Integrale benadering: prefabricage

1

Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

Inleiding en definitie

Waar staan we vandaag? Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

energiebehoefte voor verwarming • gemiddeld:

200 kWh/m².a

• nieuwbouw:

120 kWh/m².a

• LE-woning:

60 kWh/m².a

• passiefhuis:

15 kWh/m².a

primaire energiebehoefte voor alle energie samen • gemiddelde:

Huishoudstroom Ventilatie Warm water Verwarming

270 kWh/m².a

• nieuwbouw:

170 kWh/m².a

• LE-woning:

100 kWh/m².a

• passiefhuis:

42 kWh/m².a

2

Uitgangspunten: de trias energetica Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

minder energie, meer comfort 1. energieverbruik voorkomen: passieve strategieën 2. efficiënt hernieuwbare energie gebruiken: actieve strategieën 3. efficiënt niet-hernieuwbare energie gebruiken: actieve strategieën

Uitgangspunten: de trias energetica Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

een kompas voor de kostenefficiënte integratie van energie- en comforteisen 1. energieverbruik voorkomen (passieve strategieën) 2. efficiënt hernieuwbare energie gebruiken (actieve strategieën) 3. efficiënt niet-hernieuwbare energie gebruiken (actieve strategieën)

3

Uitgangspunten: focus op de gebouwschil Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

passief bouwen = investeren in een performante gebouwschil, daarna in technieken

hoger comfort

vereenvoudiging technieken

minder temperatuurverschillen minder tochtgevoel

reductie van het verwarmingsvermogen afgifte mogelijk via hygiënisch ventilatiedebiet

futureproof: stepping stone naar nulenergie gemakkelijke upgrade naar nulenergie in de toekomst zonder nieuwe ruwbouwwerken

Definitie van een passief gebouw Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

Netto energiebehoefte voor verwarming per jaar:

Qheat, net ≤ 15 kWh/(m².a) Oververhittingsgraad boven 25°C (van de 8760 uren)

≤ 5% Geverifieerde luchtdichtheid:

n50 ≤ 0,6 h-1

4

Hoe berekenen we de energievraag? rekentool voor passiefhuizen: PHPP Klimaat: Gebouw:

Ukkel CURSUSVOORBEELD PHPP2007 25/09/2009

Binnentemperatuur:

Feb 11,6 6,8 952 170 5,8 32 32 186 55 0 0 271 3,0 100% 546 2,8

Mar 10,6 7,5 870 188 5,5 57 56 278 91 0 0 300 4,1 99% 286 1,5

Apr 8,4 6,8 691 170 4,5 86 90 353 125 0 0 290 4,9 86% 44 0,2

20

°C

192

m²

Gebouwtype/gebruik: Geconditioneerde vloeroppervlakte AEB :

Locatie:

Jan Verwarmingsgraaduren - buiten 13,0 Verwarmingsgraaduren - bodem 7,1 verliezen - buiten 1066 verliezen - bodem 178 Som Spec. verliezen 6,5 Zonnewinsten - noord 17 Zonnewinsten - Oost 16 Zonnewinsten - Zuid 127 Zonnewinsten - West 36 Zonnewinsten - Horiz. 0 Zonnewinsten - opaak 0 Interne warmtewinsten 300 Som spec. zonnewinsten + interne 2,6 Benuttingsfactor 100% Verwarmingsverbruik 748 Spec. verwarmingsverbruik 3,9

spec. verliezen, winsten, verwarmingsverbruik [kWh/(m²maand)]


Mei 5,4 6,2 442 155 3,1 116 124 423 156 0 0 300 5,8 53% 0 0,0

Jun 3,7 5,1 303 128 2,2 121 127 403 152 0 0 290 5,7 39% 0 0,0

Jul 2,0 3,9 160 97 1,3 119 133 427 149 0 0 300 5,9 23% 0 0,0

Aug 2,2 3,4 178 86 1,4 103 111 406 142 0 0 300 5,5 25% 0 0,0

Sep 4,5 4,0 372 100 2,5 72 73 322 107 0 0 290 4,5 55% 0 0,0

Oct 7,2 4,6 585 116 3,7 46 47 248 77 0 0 300 3,7 90% 54 0,3

Nov 10,3 5,2 844 132 5,1 21 21 142 41 0 0 290 2,7 100% 462 2,4

Dec 12,2 6,3 1001 159 6,0 14 14 100 27 0 0 300 2,4 100% 705 3,7

Jaar 91 67 7466 1679 47,6 804 846 3416 1157 0 0 3532 50,8 65% 2846 14,8

kKh kKh kWh kWh kWh/m² kWh kWh kWh kWh kWh kWh kWh kWh/m² kWh kWh/m²

Som spec. zonnewinsten + interne Spec. verwarmingsverbruik Som Spec. verliezen

7 6 5 4 3 2 1 0 Jan

Feb

Mar

Apr

Mei

Jun

Jul

Aug

Sep

Oct

Nov

Dec

Verwarmingsverbruik: vergelijking

2846 2949

EN 13790 maandmethode PHPP, jaarmethode

maand Dagen

1

2 28

kWh/a

3

4

5

kWh/(m²a) geconditioneerde vloeroppervlakte kWh/(m²a) geconditioneerde vloeroppervlakte

6

7

8

9

10

11

12

Jaarlijks Totaal

verwarmingspe riode methode

31

30

31

30

31

31

30

31

30

31

Buitentemp.

2,50

2,70

5,72

8,28

12,75

14,87

17,37

17,07

13,69

10,39

5,68

3,56

9,6

5,3

Straling noord

10,6

19,5

32,9

49,4

66,7

69,7

71,2

59,9

41,9

27,5

12,9

8,7

471

151

Straling oost

14,6

26,6

45,2

69,8

93,7

94,0

98,8

85,1

57,4

38,2

17,9

12,3

654

167

Straling zuid Straling west

31,1 15,5

44,0 26,1

64,5 47,1

78,6 70,7

91,2 92,6

85,8 92,6

89,8 89,6

88,5 81,9

73,3 58,0

57,9 38,2

34,1 18,3

24,1 11,6

763 642

291 251

Straling horizontaal

20,0

36,9

66,2

102,1

139,8

141,0

141,8

123,4

84,2

53,5

24,3

15,6

949

285

-7,50 10,47

-7,30 9,91

-4,28 9,96

-1,72 10,62

2,75 11,71

4,87 12,93

7,37 14,82

7,07 15,38

3,69 14,46

0,39 13,80

-4,32 12,72

-6,44 11,50

-0,4 12,4

11,2

THemel Bodemtemp

31

14,8 15,4

kWh/a

365

205

Gebruikersinvloed: berekening versus meting Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

5


Geïntegreerde visie

Geïntegreerde visie Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

Belang van een geïntegreerde visie bij nieuwbouw

De verschillende componenten spelen op elkaar in:

compactheid en oriëntatie Inbouwen van schrijnwerk Plaatsen van hoogperformante isolatie Specifieke beglazing Specifieke technieken Luchtdichtheid

Passiefwoning te Kalmthout, art-men

6


Dak: vervangen of aanpassen? Wat is de verwachte levensduur van het dak? Hoe aansluiten op de rest van de gebouwschil? Van zolder naar extra verdieping?

Schaarbeek, renovatie Denys

Sint-Lambrechts-Woluwe, vernieuwbouw Damman


www.srg-hamburg.de

Pettenbach

7





8


Isolatie Bouwknopen => Hoe kunnen de verschillende maatregelen deel uitmaken van één groot plan, dat de verschillende onderdelen verbindt: Op luchtdichte wijze Op koudebrugarme wijze Over de verschillende stappen heen

=>Hoe kan het potentieel van de verschillende ingrepen worden gemaximaliseerd? ~> wanneer je iets doet, doe het dan goed.


Koppeling van maatregelen die de energiebehoefte reduceren met anders gemotiveerde ingrepen (comfortstijging, nood aan vervanging, uitbreiding, functieverandering, herinrichting, herindeling, …)

Voorbeeld: Vernieuwing van de gevelbekleding: Plaatsen steiger, afkappen oude pleister, herstellen ondergrond en aanbrengen van de nieuwe pleisterlaag zijn kosten die gemaakt worden Extra kost voor het aanbrengen van buitenisolatie beperkt zich tot materiaal plus manuren voor de isolatie zelf Nadien extra gaan isoleren vergt dezelfde handelingen, en is dus te duur om te ondernemen voor het volgende vervangtijdstip van de bepleistering

Wanneer componenten worden vervangen, doe je dat met de verwachte levensduur van die component in gedachten.

9


Gefaseerde maatregelen

Isolatie Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

Eventuele beperkingen: Opgelegd: Ruimtelijke ordening of monumentenzorg Waardevolle gevel en/of binneninrichting Vrijwillig: Budget Impact van de werken Aard van de werken

Drie types wandisolatie, elk aangepast aan situatie Binnenisolatie Spouwvulling Buitenisolatie

Verder ook dakisolatie in verschillende vormen

10

Spouwvulling Inleiding Visie Gefaseerd Spouwvulling Binnenisolatie Buitenisolatie Integraal Prefabricage Besluit

Groot potentieel: 55% woningen niet geïsoleerde buitenmuren 70% woningen: spouwmuur Goedkope techniek (+/- 20€/m²)

Wordt in België niet veel gebruikt

Rockwool

www.milieucentraal.nl

Spouwvulling Inleiding Visie Gefaseerd Spouwvulling Binnenisolatie Buitenisolatie Integraal Prefabricage Besluit

Geert Hoevenaghel, WTCB

11

Binnenisolatie Inleiding Visie Gefaseerd Spouwvulling Binnenisolatie Buitenisolatie Integraal Prefabricage Besluit

Binnenwanden

Renovatie Luik, Ecohom, arch. Yves Piron


Binnenvloeren

L’Oréal

12


Algemeen: Helemaal niet evident: Staat van bestaande constructie is bepalend of dit kan of niet Luchtdichte afwerking aan de binnenzijde is een must Daarnaast ook verder kijken naar vochthuishouding Andere nadelen: Minder thermische massa Verlies van binnenruimte En wat als de binnenzijde ook waardevol is? Eventueel gedeeltelijke isolatie

Buitenisolatie Inleiding Visie Gefaseerd Spouwvulling Binnenisolatie Buitenisolatie Integraal Prefabricage Besluit

Verschillende oplossingen, van in situ tot geprefrabriceerd

Sleephelling

De Pinte

13


Al de andere componenten moeten worden aangepast: Ramen en deuren integreren en eventueel verplaatsen

Mechelen, Praet Verlinden

Deurne


Koudebrug veroorzaakt door balkons

Mechelen, Praet Verlinden

14


Ludwigshafen


Funderingsaansluiting: Onderkappen Randisolatie

Herselt

De Pinte

15


Integrale oplossingen

Integrale oplossingen: Brogården, Zweden Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

Verplaatsen van de balkons: Oplossen koudebruggen Vergroten binnenruimte Eventueel: bewoners kunnen blijven

voor

na

Brogården, Zweden, renovatie naar passiefstandaard, Bron: Ulla Janson, Lunds University– LTH; Picture : WSP

16


Opbouwen van een nieuwe continue schil: Koudebrugarm of –vrij Betere luchtdichtheid Eenvoudige inbouw van nieuwe ramen



na voor


17

Integrale oplossingen: Sterreveld, Wezembeek-Oppem Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

Herbouw van op betonskelet, nieuwe balkons, nieuwe ramen, nieuwe gevel, nieuwe circulatie

Integrale oplossingen: Sterreveld, Wezembeek-Oppem Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

Extra woningen + uitbreiding sociale functies Integratie van hernieuwbare technieken en BIM

18


Prefabricage

Stand van zaken Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

Huidige renovaties: • Weinig toekomstgericht • Veel technische compromissen • (Te) veel actoren betrokken • Moeilijke coördinatie

Resultaat: → Grotere kans op lage kwaliteit Bron: IEA ECBCS Annex 50

19

Waar willen we naar toe? Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

Prefabricatie • Weinig contractors • Oplossing voor volledig bouwproces • Geen technische compromissen, gecoördineerde modules: kwaliteitsbewaking • Snelle bouwtijd • Met zittende bewoners

Bron: IEA ECBCS Annex 50

Prefabricatie: methode Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

opmeten

Monatge op de werf

Productie in atelier uitwerken

Bron: TES energyfacade

20


Opmeten 3D laser scanning



Uitwerken

Bestaande buitengevel

Installatie ter plaatse Geprefabriceerde module

Na het beïndigen van de montage kan het oude raam langs binnen verwijderd worden Bron: ECBCS Annex 50, Sonja Geier

21


Uitwerken

Bron: ECBCS Annex 50, René Kobler



Uitwerken

Bron: IEA SHC Task 37 final workshop, Antwerpen, 2009 René Kobler, IEA ECBCS Annex 50

22


Uitwerken Bron: IEA SHC Task 37 final workshop, Antwerpen, 2009 René Kobler, IEA ECBCS Annex 50



Productie



23

Prefabricatie: Voor welke toepassingen? Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

Grote gebouwen: appartementsgebouwen, kantoren, sociale huisvesting, ...

Bron: Sonja Geier


Grote gebouwen: appartementsgebouwen, kantoren, sociale huisvesting, ...


Source:

24


Wijkniveau De Kroeven, Roosendaal




25





26





27


Vergroting woonoppervlak Bron: Soltag project Velux, Copenhagen, Denmark


Vergroting woonoppervlak

Bron: Synergy, Loi # 42

28


Besluit

Besluit Inleiding Visie Gefaseerd Integraal Prefabricage Besluit

“Wanneer je iets doet, doe het dan goed”: De meerkost om een component in het midden van zijn levensduur te vervangen is veel groter dan de initiële meerkost om de component direct toe te passen

Renovatie gaat niet zozeer over energie, maar over extra functionaliteit, meer comfort, meer ruimte, hogere levensstandaard. Maar wanneer je hiernaar renoveert, neem dan zeker ook energie mee.

Indien gefaseerde renovatie (vooral voor individuele woningen): Nood aan een integraal plan Beschikbaarheid van oplossingen, ook voor moeilijke punten (bv. met binnenisolatie)

Best is een integrale oplossing, prefabricage biedt hierbij een extra troef

29

Passiefhuis-Platform vzw De REFLEX voor energiebewust bouwen. Investeren en bouwen: renoveren naar laagenergie, verbouwen naar passief

Recommend Documents