17-6-2013
Passief Bouwen ‘Passief bouwen' is een specifieke bouwstandaard – – – –
Passief Bouwen in de praktijk
met een comfortabel binnenklimaat, gedurende zowel het zomer- als het winterseizoen, met een beperkte warmtevraag zonder de toepassing van actieve koeling.
• 'Passief' want actief toevoeren van energie vermijden
Kennisdag Bouwfysica 2013 ir. H.J.J. (Harm) Valk Senior-adviseur Energie & Duurzaamheid
17-6-2013 Nieman Raadgevende Ingenieurs
2
Velve-Lindehof, Enschede
Stelling
Herstructureringswijk
• Bouwen en renoveren volgens passief bouwen is een snelweg naar echte energieneutraliteit
Kenmerken nieuwbouw: • • •
Nieman Raadgevende Ingenieurs
Binnengasthuizen, Zwolle
Constructie: houtskeletbouw Thermische schil: niveau Passief Bouwen Energetisch ambitieniveau: – 83 Passief woningen: ≤ 15 kWh/m2 – 129 woningen: EPC ≤ 0,4
3
Ontwerpvisie
Monumentale ouderenwoningen op een zichtlocatie Kenmerken: • • • • •
Herstel oorspronkelijke architectonische kwaliteit Voorzetwand en voorzetkozijnen Nieuwe hsb aanbouw ≤ 25 kWh/m2 qv;10 < 1,0 l/s.m2
1
Zonneboiler triple glas
3
2
Zonneboiler
Infiltratie beperken
WTW
Warmtetransmissie beperken
Stap 1: energieverbruik beperken - compact ontwerp - zuidoriëntatie - optimaliseren thermische schil - verlagen infiltratie - passieve koeling (zonwering, zomernachtventilatie)
HR-ketel
Stap 2: duurzame energie - zonneboiler t.b.v. tapwater
Nieman Raadgevende Ingenieurs
Stap 3: efficiënt energiegebruik - HR-ketel - Gebalanceerde ventilatie met WTW
6
1
17-6-2013
Eisen thermische schil
Gevelopbouw Velve-Lindenhof
• Bouwbesluit 2012 – vloer, gevel, dak Rc ≥ 3,5 (per 1 januari 2015 Rc ≥ 5,0 m2K/W) – ramen, deuren, kozijnen U ≤ 1,65 W/m2K
Geïsoleerde leidingspouw
• Passief Bouwen – vloer, gevel, dak – ramen, deuren, kozijnen
Rc ≥ 6,5 á 11,0 m2K/W U ≤ 0,8 W/m2K
HSB-gevel
Houtvezelplaat Nieman Raadgevende Ingenieurs
7
Infiltratie
Optimaliseren lineaire verliezen
Luchtdichtheid n50 = 0,6 h-1
Verminderen warmteverlies t.p.v. aansluitingen: • Doorgaande isolatielaag t.p.v. fundering • Plaatsen kozijnen in hart van isolatie • Toepassing houten I-stijlen in gevel + vezelplaat voorlangs
Nieman Raadgevende Ingenieurs
Maatregelen o.a.: •
Dampremmer = luchtdichting
• • • • •
Aansluitnaden aftapen (bij dampopen ook plaatnaden) Kabel- en leidingdoorvoeren afplakken Gebruik prefab manchetten Overlappen van dampremmende folie; Optie: voorzetwand voor leidingwerk
– overlappen en tapen / geen doorbrekingen
Nieman Raadgevende Ingenieurs
9
Ventilatie
10
Installatiegeluid Beperken stromingsgeruis
Velve-Lindenhof: • HSB: ventilatiekanalen in verdiepingsvloer te integreren • flexibiliteit voor positie toevoerventielen • opstelplaats in aparte ruimte door ontbreken zware wand • CO2-sturing en constant volume-klep Binnengasthuizen: • zorgvuldig projecteren in bestaand casco • flexibele leidingen passende oplossing
• •
Ontwerp goed afgerond kanalen Beperk luchtsnelheid in kanalen
Beperk ontstaan ventilatorgeluid • • • •
Zo kort mogelijke kanalen Weinig bochten en flexibele slangen Gebruik van geluiddemper Verdeel afvoer over meerdere strengen
Beperk geluidoverdracht via trillingen • • Nieman Raadgevende Ingenieurs
11
Plaatsen WTW-unit op verzwaard onderstel Plaats WTW-unit in aparte technische ruimte Nieman Raadgevende Ingenieurs
12
2
17-6-2013
Zomercomfort
Drie “ventilatiesystemen”
Lichte constructie: snel opgewarmd / snel afgekoeld (zon door dichte delen / goede thermische schil)
Winter: balansventilatie met WTW • Focus op goede bouwkwaliteit bij maximale energiezuinigheid
Maatregelen: • Zomernachtventilatie d.m.v. dwarsventilatie en dakraam • Zonwering (zon georiënteerde gevels)
Tussenseizoen: • natuurlijk / dwarsventilatie Zomer: • warmte overdag buiten houden (WTW helpt daarbij) • nachtventilatie
Nieman Raadgevende Ingenieurs
Vocht
14
Akoestiek bij HSB
• Principe relatieve dampdichtheid toepassen Door zeer goed geïsoleerde en luchtdichte schil wordt het geluid tussen woningen belangrijker.
– dampdicht binnen, meer damp-open buiten – damp-open en dampremmer beide mogelijk
Hoge geluidisolatie is in houtskeletbouw mogelijk door: • Buigslappe constructie • Ankerloze spouwen • Verend opgelegde dekvloeren • Plafondplaten aanbrengen op veerregels
• Constructie droog houden – geen bouwvocht insluiten – prefab in het voordeel
• Luchtdicht = stromingsdicht
Brandveiligheid
Bouwfysica en passief bouwen
Aandachtspunten brand komen deels overeen met geluid:
• Thermische schil vraagt bouwfysische aandacht:
• • •
– luchtdichtheid, vocht, akoestiek, lineaire verliezen, etc.
aanbrengen minerale wol geen kieren en naden brandwerende beplating
• Aandacht voor bouwkwaliteit in uitvoering • Samenwerking bevordert kwaliteit • Controle dwingt de aandacht af
Brandveiligheid passief bouwen ter discussie • •
gesmoorde brand geldt voor alle moderne woningen
Nieman Raadgevende Ingenieurs
17
Nieman Raadgevende Ingenieurs
18
3
17-6-2013
Stelling
Passief bouwen: de snelweg naar energieneutraliteit
Nieman Raadgevende Ingenieurs
19
4
17-6-2013
Passief Bouwen ‘Passief bouwen' is een specifieke bouwstandaard – – – –
Passief Bouwen in de praktijk
met een comfortabel binnenklimaat, gedurende zowel het zomer- als het winterseizoen, met een beperkte warmtevraag zonder de toepassing van actieve koeling.
• 'Passief' want actief toevoeren van energie vermijden
Kennisdag Bouwfysica 2013 ir. H.J.J. (Harm) Valk Senior-adviseur Energie & Duurzaamheid
17-6-2013 Nieman Raadgevende Ingenieurs
2
Velve-Lindehof, Enschede
Stelling
Herstructureringswijk
• Bouwen en renoveren volgens passief bouwen is een snelweg naar echte energieneutraliteit
Kenmerken nieuwbouw: • • •
Nieman Raadgevende Ingenieurs
Binnengasthuizen, Zwolle
Constructie: houtskeletbouw Thermische schil: niveau Passief Bouwen Energetisch ambitieniveau: – 83 Passief woningen: ≤ 15 kWh/m2 – 129 woningen: EPC ≤ 0,4
3
Ontwerpvisie
Monumentale ouderenwoningen op een zichtlocatie Kenmerken: • • • • •
Herstel oorspronkelijke architectonische kwaliteit Voorzetwand en voorzetkozijnen Nieuwe hsb aanbouw ≤ 25 kWh/m2 qv;10 < 1,0 l/s.m2
1
Zonneboiler triple glas
3
2
Zonneboiler
Infiltratie beperken
WTW
Warmtetransmissie beperken
Stap 1: energieverbruik beperken - compact ontwerp - zuidoriëntatie - optimaliseren thermische schil - verlagen infiltratie - passieve koeling (zonwering, zomernachtventilatie)
HR-ketel
Stap 2: duurzame energie - zonneboiler t.b.v. tapwater
Nieman Raadgevende Ingenieurs
Stap 3: efficiënt energiegebruik - HR-ketel - Gebalanceerde ventilatie met WTW
6
1
17-6-2013
Eisen thermische schil
Gevelopbouw Velve-Lindenhof
• Bouwbesluit 2012 – vloer, gevel, dak Rc ≥ 3,5 (per 1 januari 2015 Rc ≥ 5,0 m2K/W) – ramen, deuren, kozijnen U ≤ 1,65 W/m2K
Geïsoleerde leidingspouw
• Passief Bouwen – vloer, gevel, dak – ramen, deuren, kozijnen
Rc ≥ 6,5 á 11,0 m2K/W U ≤ 0,8 W/m2K
HSB-gevel
Houtvezelplaat Nieman Raadgevende Ingenieurs
7
Infiltratie
Optimaliseren lineaire verliezen
Luchtdichtheid n50 = 0,6 h-1
Verminderen warmteverlies t.p.v. aansluitingen: • Doorgaande isolatielaag t.p.v. fundering • Plaatsen kozijnen in hart van isolatie • Toepassing houten I-stijlen in gevel + vezelplaat voorlangs
Nieman Raadgevende Ingenieurs
Maatregelen o.a.: •
Dampremmer = luchtdichting
• • • • •
Aansluitnaden aftapen (bij dampopen ook plaatnaden) Kabel- en leidingdoorvoeren afplakken Gebruik prefab manchetten Overlappen van dampremmende folie; Optie: voorzetwand voor leidingwerk
– overlappen en tapen / geen doorbrekingen
Nieman Raadgevende Ingenieurs
9
Ventilatie
10
Installatiegeluid Beperken stromingsgeruis
Velve-Lindenhof: • HSB: ventilatiekanalen in verdiepingsvloer te integreren • flexibiliteit voor positie toevoerventielen • opstelplaats in aparte ruimte door ontbreken zware wand • CO2-sturing en constant volume-klep Binnengasthuizen: • zorgvuldig projecteren in bestaand casco • flexibele leidingen passende oplossing
• •
Ontwerp goed afgerond kanalen Beperk luchtsnelheid in kanalen
Beperk ontstaan ventilatorgeluid • • • •
Zo kort mogelijke kanalen Weinig bochten en flexibele slangen Gebruik van geluiddemper Verdeel afvoer over meerdere strengen
Beperk geluidoverdracht via trillingen • • Nieman Raadgevende Ingenieurs
11
Plaatsen WTW-unit op verzwaard onderstel Plaats WTW-unit in aparte technische ruimte Nieman Raadgevende Ingenieurs
12
2
17-6-2013
Zomercomfort
Drie “ventilatiesystemen”
Lichte constructie: snel opgewarmd / snel afgekoeld (zon door dichte delen / goede thermische schil)
Winter: balansventilatie met WTW • Focus op goede bouwkwaliteit bij maximale energiezuinigheid
Maatregelen: • Zomernachtventilatie d.m.v. dwarsventilatie en dakraam • Zonwering (zon georiënteerde gevels)
Tussenseizoen: • natuurlijk / dwarsventilatie Zomer: • warmte overdag buiten houden (WTW helpt daarbij) • nachtventilatie
Nieman Raadgevende Ingenieurs
Vocht
14
Akoestiek bij HSB
• Principe relatieve dampdichtheid toepassen Door zeer goed geïsoleerde en luchtdichte schil wordt het geluid tussen woningen belangrijker.
– dampdicht binnen, meer damp-open buiten – damp-open en dampremmer beide mogelijk
Hoge geluidisolatie is in houtskeletbouw mogelijk door: • Buigslappe constructie • Ankerloze spouwen • Verend opgelegde dekvloeren • Plafondplaten aanbrengen op veerregels
• Constructie droog houden – geen bouwvocht insluiten – prefab in het voordeel
• Luchtdicht = stromingsdicht
Brandveiligheid
Bouwfysica en passief bouwen
Aandachtspunten brand komen deels overeen met geluid:
• Thermische schil vraagt bouwfysische aandacht:
• • •
– luchtdichtheid, vocht, akoestiek, lineaire verliezen, etc.
aanbrengen minerale wol geen kieren en naden brandwerende beplating
• Aandacht voor bouwkwaliteit in uitvoering • Samenwerking bevordert kwaliteit • Controle dwingt de aandacht af
Brandveiligheid passief bouwen ter discussie • •
gesmoorde brand geldt voor alle moderne woningen
Nieman Raadgevende Ingenieurs
17
Nieman Raadgevende Ingenieurs
18
3
17-6-2013
Stelling
Passief bouwen: de snelweg naar energieneutraliteit
Nieman Raadgevende Ingenieurs
19
4
