Energieneutraal
via de “Passief bouwen route” ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen
Slotsymposium 14 september 2015
Verbouw monument Verbouw van een monument • Monument als bedoeld in art. 1 onder d (Monumentenwet 1988)
• Gemeentelijk of provinciaal monument Niveau van de voorschriften: • De voorschriften voor verbouw gelden in principe • In art. 1.13 (Bouwbesluit 2012) is geregeld dat de monumentenvergunning voorgaat voor het Bouwbesluit
…2009... 2
Aanleiding 2009 Actiepunten Lente Akkoord: • Kennis en ervaringen delen. • Zicht op energiebesparende concepten en projecten. • Consument centraal. • Stimulans Aedes • Subsidie • Passief Bouwen in opkomst
Toen al: doelstellingen overheid (nieuwbouw)
• • • •
2006 EPC ≤ 2011 EPC ≤ 2015 EPC ≤ 2020 EPC ≈ (energieneutraal)
0,8 0,6 0,4 ≤0
Europees beleid
Definitie energieneutraal: Output duurzaam opgewekte energie ≥ 1 Input fossiele brandstoffen
Nieuwe stappenstrategie •
Stap 0: niet-duurzame uitgangspositie
•
Stap 1: verminder de vraag
•
Stap 2: hergebruik reststromen
•
Stap 3a: vul de resterende vraag duurzaam Stap 3b: laat afval voedsel zijn
(bron: Andy van den Dobbelsteen – TU Delft)
Verbouw monument Verbouw van een monument • Monument als bedoeld in art. 1 onder d (Monumentenwet 1988)
• Gemeentelijk of provinciaal monument Niveau van de voorschriften: • De voorschriften voor verbouw gelden in principe • In art. 1.13 (Bouwbesluit 2012) is geregeld dat de monumentenvergunning voorgaat voor het Bouwbesluit
Vertrekpunten 6
Ontwerpprincipes
Zonneboiler
Zonneboiler
Infiltratie beperken
WTW
Warmtetransmissie beperken
Stap 1: energieverbruik beperken - compact ontwerp - zuidoriëntatie - optimaliseren thermische schil - verlagen infiltratie - passieve koeling (zonwering, zomernachtventilatie)
HR-ketel
Stap 2: duurzame energie - zonneboiler t.b.v. tapwater Stap 3: efficiënt energiegebruik - HR-ketel - Gebalanceerde ventilatie met WTW
>> Afgehecht met ‘technisch programma van eisen’.
Passief Bouwen en EPC
Bouw 2009
EPC = 0,8
EPC = 0,6
Passief Bouwen Bouw 2015!!
EPC = 0,4
Energieneutraal
EPC = 0 2010
2011
2015
2020
Passief Bouwen: EPC ≈ 0,40 (kwaliteitsniveau van 2015)
Beschikbare rekenkaders • EPC (NEN 7120) • PHPP
Passief Bouwen • Ontwerpinvloeden • Eisen / keurmerk Passief Bouwen • Bouwkundig – Transmissie – Lineaire warmteverliezen – Passieve koeling
• Luchtdichtheid • Installatietechnisch – Verwarming – Ventilatie – Warmtapwater
Kwaliteitsborging Fase 1: Ontwerpcertificaat • Warmtevraag ≤ 15 kWh/m2 (nieuwbouw) (bij EPC 0,8 circa 50 kWh/m2) Warmtevraag ≤ 25 kWh/m2 (renovatie) • Primaire energie apparaten, warmtapwater en ruimteverwarming en koeling ≤ 120 kWh/m2 Fase 2: Uitvoeringscertificaat • Thermografie • Luchtdoorlatendheid: (infiltratie ≤ 0,6 h-1 bij 50 Pa) • Tenminste 2 kwaliteitscontroles
Uitingsvormen Kenmerkend: • Keuzevrijheid • Impact voor ieder project anders! Contractvormen: • Prijsvraag • Aanbesteding • Built en Design • …..
15-9-2015
Enschede, Velve Lindenhof
12
Verbouw monument Verbouw van een monument • Monument als bedoeld in art. 1 onder d (Monumentenwet 1988)
• Gemeentelijk of provinciaal monument Niveau van de voorschriften: • De voorschriften voor verbouw gelden in principe • In art. 1.13 (Bouwbesluit 2012) is geregeld dat de monumentenvergunning voorgaat voor het Bouwbesluit
Effecten 13
A. Energiebewust ontworpen • Oriëntatie • Verhouding verwarmd vloer oppervlak / verliesoppervlakte • Verhouding glas / gevel • Aantal verdiepingen / compact • Weinig sprongen of uit/opbouwen • Bouwsysteem (warmteaccumulatie) • Lineaire warmteverliezen beperken • Gebouwgebonden zonwering
B. Beperkt energieverbruik Beter isoleren • Vloer
Rc 8-10 m2K/W
• Gevel
Rc 7-10 m2K/W
• Dak Rc 10 m2K/W • Driebladig glas • “Geen” koudebruggen en hoge lucht/kierdichting Bewust beter ventileren • Gebalanceerd / warmteterugwinning • Nachtventilatie
C. Impact op details
360 mm
Rc gevel = 3,0 m2K/W
480 mm
Rc gevel = 10,0 m2K/W
D. Aanpak Ψ-waarden
Ψ conform NEN 1068: Ψgr = -0,126 W/mK Ψe = 0,295 W/mK
E. Innovatie kozijnen
• Geïsoleerd kozijn • Drievoudige beglazing (Uw ≤ 0,8 W/m2K)
F. Luchtdichte aansluitingen • 240 mm hoogwaardige isolatie λ ≤ 0,021 W/mK) (sporenkap met houten I-liggers) • Extra dakplaat t.b.v. geluid • NB: luchtdichtingen
Verbouw monument Verbouw van een monument • Monument als bedoeld in art. 1 onder d (Monumentenwet 1988)
• Gemeentelijk of provinciaal monument Niveau van de voorschriften: • De voorschriften voor verbouw gelden in principe • In art. 1.13 (Bouwbesluit 2012) is geregeld dat de monumentenvergunning voorgaat voor het Bouwbesluit
Conclusie 20
Nog veel HR 107 ketels, maar ook all electric principe / warmtepomp Merendeels WTW toegepast
15-9-2015
21
Méér dan vereist • Energieneutraal en zelfs energieleverend! • In basis goed • Meer PV
Integraal gedaan!
Benut ventilatielucht
Beperk warmteverlies Optimaliseer luchtdichtheid
Comfort
(Koel)capaciteit bodem
Convenant Doelstellingen • Kennis en ervaring opdoen. • Delen van kennis en ervaring. • Concepten ontwikkelen die elders toepasbaar zijn. • Vliegwielfunctie voor kennis en ervaring. PvE • Energieneutrale eengezinswoning • Ondergrens Passief volgens PHPP-NL:
– < 15 kWh/m2 voor ruimteverwarming – < 120 kWh/m2 voor ruimteverwarming, warmwater en apparaten
Kortom: Energieneutrale woningbouw in het verlengde van Passief bouwen.
15-9-2015
24
15-9-2015
25
