20
BOUWEN MET BAKSTEEN 1 2 3 4 veertigste jaargang 2009
“Massief passief” bouwen.... de baksteenoplossing voor het passiefhuis Woning te Gent
Architect: Kristof Cauchie - Studiebureau: 3DB
Aanvankelijk werd het concept
De baksteenindustrie heeft altijd
in het centrum van de technische ont-
van een passiefhuis uitsluitend geassoci-
geluisterd naar de nieuwe eisen van
wikkelingen binnen onze industrie. Het
eerd met een lichte skeletbouw ingevuld
de maatschappij om te zoeken naar
is daardoor dat de geïsoleerde spouw-
met isolatie. Vandaag is het passiefhuis
innovatieve, technische oplossingen die
muur de niet-geïsoleerde spouwmuur in
een meer toegankelijke realiteit gewor-
voldoen aan hun behoeften. Dit is terug
de jaren ’70 heeft vervangen, namelijk
den voor een groot aantal kandidaat-
te vinden op allerlei technische domei-
om de eisen van de K70 nadien K55
bouwers!
nen, zoals bijvoorbeeld in de akoestiek,
te bereiken. De spouwmuur heeft
de duurzaamheid van de materialen...
bovendien de volle muur vervangen om
en zoveel meer.
het probleem van waterabsorptie op te
Het thermische comfort stond altijd al
lossen.
BOUWEN MET BAKSTEEN 1 2 3 4 veertigste jaargang 2009
De baksteenindustrie heeft vandaag
De ambitieuze doelstellingen die de
nog altijd de koelte in oude gebouwen
opnieuw een belangrijke stap gezet door
maatschappij van de bouwsector ver-
omwille van de dikke, massieve muren.
de weg van de passiefhuisconstructie en
wacht worden perfect gerealiseerd.
Het comfort binnenin de woning tijdens
lage energie in te slaan.
de zomer is allesbepalend maar ook het
Eén en ander lag natuurlijk wel voor
Thermische inertie: een troef voor ther-
moeilijkst om te garanderen, vooral bij
de hand. Zowel langs de zijde van de
misch comfort tijdens de winter en de
materialen die gevoelig zijn aan over-
bouwheren, bouwdeskundigen als van
zomer
verhitting. De thermische inertie blijft
de politieke beslissers... wordt sterk de
De thermische inertie van muren
de meest doeltreffende manier voor het
nadruk gelegd op een verlaging van het
gebouwd uit zware materialen is een
beperken van oververhitting zonder de
energieverbruik. Bouwheren wensen
belangrijk element voor ons thermisch
installatie van een klimaatbeheersings-
niet af te wijken van onze degelijke
comfort. De muren werken als een
systeem.
Belgische bouwtraditie die zijn kwali-
warmteaccumulator die deze warmte
Bovendien wordt bij de passiefbouw
teit heeft bewezen.
dan met een zekere vertraging afgeeft
vaak gebruik gemaakt van zonwe-
Passiefhuizenbouw kon zich in het
aan de woning. Tijdens zonnige winter-
ringsystemen om de oververhitting te
begin niet doorzetten omdat architec-
dagen wordt de opgeslagen warmte in
beperken: als de verticale, geauto-
ten en bouwheren enkel konden terug-
de muren ‘s avonds afgegeven.
matiseerde rolluiken een must zijn,
vallen op alternatieve zoals bijvoorbeeld
In de zomer accumuleren de muren
heeft men hier gekozen voor een een-
houtskeletbouw, ingevuld met isolatie.
de warmte van de buitenomgeving om
voudige en natuurlijke oplossing. Een
Maar vandaag de dag kunnen we ook
die nadien, bij het afkoelen, terug af te
bestaande boom, prima georiënteerd!
gewoon een passiefhuis bouwen met
geven naar buiten. Temperatuurspieken
Zonder bladeren kan de woning de zon-
traditionele keramische materialen met
worden zo gedempt en met vertraging
nestralen opvangen. En in de zomer
gewaarborgde prestaties.
gevoeld. We waarderen nu inderdaad
zorgen de bladeren voor schaduw.
21
22
BOUWEN MET BAKSTEEN 1 2 3 4 veertigste jaargang 2009
Het bouwprincipe: een extra geïsoleer-
Het ontwerpbureau 3DB te Gent,
geplaatst zodat de verbindingen elkaar
de en hermetische bouwschil
gespecialiseerd in passiefbouw, heeft
niet overlappen. Om te zorgen voor een
De traditionele spouwmuur bestaat uit
het dossier behandeld en het bouw-
winddichtheid zijn de verbindingen
elementen die vandaag de dag ook de
concept “massief passief” uitgewerkt.
tussen de isolatieplaten voorzien van
basis mogen vormen voor het concept
Volledigheidshalve dienen we hier ook
kleefband. Deze uitvoering waarborgt
van passiefconstructies uit baksteen,
te wijzen op de samenwerking tussen
een betere dichtheid dan deze geleverd
namelijk duurzame materialen met een
fabrikanten van verschillende materia-
door een isolatiesysteem bestaande uit
grote warmtecapaciteit, een isolatie-
len, zoals baksteen, isolatiematerialen,
één enkele laag met dezelfde dikte en
laag, een afvoer voor regenwater onder-
verankeringshaken, dakpannen, zonne-
laat plaatsingsfouten minder tot expres-
aan de muur, enz...
cellen, enz...
sie komen. Ten opzichte van wat de voorgeschre-
Het ging niet enkel om het creëren
ven normen (E100, K45 in Vlaanderen)
van een geïsoleerde bouwschil rond de
voorzien, dient men hier rekening te
structuur van de woning om de trans-
houden met een verbreding van de
missieverliezen te beperken, maar ook
buitenmuren voor deze passiefwoning
deze bouwschil hermetisch af te slui-
met 10 cm. In het verleden kon dit
ten voor de infiltratie van buitenlucht
een hindernis vormen, maar dit is niet
(winddichtheid) en de exfiltratie van
langer het geval aangezien iedereen nu
binnenlucht (luchtdichtheid).
bewust is van de nood aan energiebesparing. Net zoals men een extra trui
Allereerst is de isolatielaag in PUR-
aantrekt tijdens de winter, aanvaardt
platen verdubbeld om een dikte van
men nu gemakkelijk dat er rond de
16 tot 20 cm te bereiken. Deze dub-
woning een extra isolatiebescherming
bele laag is op een kruiselingse wijze
aangebracht wordt.
BOUWEN MET BAKSTEEN 1 2 3 4 veertigste jaargang 2009
De bepleistering en de luchtdichte
nog belangrijker rol in de verslechte-
Een hoge technologie
folies waar het pleisterwerk stopt, voor-
ring van de energieprestaties van de
De woning wordt continu voorzien van
komen de warmteverliezen via spleten
woning.
verse lucht via een ventilatiesysteem
en kieren.
Dat is de reden waarom men vooral
D+ met een zeer efficiënte warmte-
Dit aspect is cruciaal voor de pas-
de muren/ramen- en de muren/dak-
terugwinning. Geen verwarming dus
siefbouw omdat het evenwicht tussen
verbindingen goed dient te verzorgen.
maar een naverwarming van ingaande
warmte-invoer en warmteverlies heel
Men voorkomt zo alle zwakke punten
lucht dankzij bij voorbeeld een bodem-
fragiel is.
die koudebruggen kunnen veroorzaken.
waterwisselaar met glycolwater die de
De uitvoeringsdetails zijn beschikbaar
Dit is essentieel want de woning is
ondergrondse temperatuur aanwendt.
op de site www.passiefhuisplatform.
dampdicht. Het vocht in de binnen-
Het glycolwater is de warmtedrager en
be, rubriek “bouwdetails” of via de site
lucht kan alleen worden afgevoerd via
brengt de warmte terug naar de inge-
www.massiefpassief.be. Zie hier enkele
een ventilatiesysteem of het opendoen
blazen lucht.
voorbeelden gerealiseerd op de bouw-
van de ramen. In de passiefbouw is elk
werf van de woning te Gent.
koud punt dus ook extra gevoelig voor
De elektrische voeding wordt nooit
condensatieproblemen. Dit dient men
onderbroken omwille van de 30 foto-
Een uitvoering zonder defecten
dus absoluut te voorkomen!
voltaïsche zonnepanelen van 0,7 m²
Een perfect ontwerp en een perfecte
Wat pure vakkennis betreft, evolueren
die zijn geplaatst. Deze werden dis-
uitvoering gaan uiteraard hand in hand.
de Belgische ondernemers stilletjes
creet geïntegreerd in de dakpannen
Maar voor een passiefwoning speelt
aan naar een specialisatie in passief-
en maken deel uit van een esthetisch
elke ontwerp- of realisatiefout een
bouw.
geslaagd project.
23
24
BOUWEN MET BAKSTEEN 1 2 3 4 veertigste jaargang 2009
Woning te Gent: enkele cijfers
Een eenvoudig aanpasbaar concept
Bovendien blijft de architecturale vrij-
De woning is gecertificeerd als “pas-
Het programma van deze passiefwo-
heid volledig bestaan. Alleen één ding
siefhuis”. Ze voldoet aan volgende
ning was zeer klassiek. Alle ontworpen
verandert: vandaag nestelt ook het pas-
criteria: U-waarde van de muren
details voor deze viergevelwoning zijn
siefhuis zich volop in uw creativiteit!
< 0,15 W/m²K en jaarlijks netto-ener-
gemakkelijk toe te passen voor eender
gieverbruik <= 15 kWh/m².
welke andere vrijstaande woning of
Het bewijs is vandaag geleverd dat de
l -waarde van de geperforeerde, kera-
villa. Ze zijn zelfs bruikbaar bij een rij-
baksteenindustrie niet rust als het over
mische blokken: 0,26 W/mK
woning, op voorwaarde dat de gemeen-
duurzaam bouwen gaat!
U-waarde van de buitenmuren:
schappelijke muren geïsoleerd zijn.
0,124 W/m²K
Het concept wordt nu ook aangewend
De energieprestaties bereiken K18 en
voor andere types gebouwen, zoals
www.massiefpassief.be
E46.
appartementen, schoolgebouwen, rust-
www.3db.eu
huizen,…
www.architectcauchie.be
