In dit nummer... 6 Onderbewustzijnmarketing onder de loep 18 In the spotlight Vision 2011
30
TIME: investigated the Emirates
24
Pas op voor copycats En verder... Van de hoofdredacteur Smaken verschillen Sneak Preview Hilti Toen en Nu: Congres/Vision Het meestersinterview Column Cedric Stalpers
p. 05 p. 10 p. 12 p. 14 p. 16 p. 21
Hoe zou het zijn met Beesie As Seen on TV Sociale media Combisymposium What happend?
p. 22 p. 26 p. 28 p. 33 p. 34
03
ik ben gedreven
ik ben onderscheidend
ik ben een teamplayer
ik ben Sara Lee Merken als Douwe Egberts, Senseo en Pickwick zijn niet meer weg te denken uit onze huishoudens. Welkom bij Sara Lee, het bedrijf achter deze toonaangevende merken. Wereldwijd zetten duizenden mensen zich dagelijks in om deze merken nog sterker te maken. Enthousiaste, gedreven mensen, die zichzelf blijven uitdagen. Die daarbij hun eigen koers bepalen. Want dat vinden we belangrijk bij Sara Lee: onze medewerkers moeten zich kunnen blijven ontwikkelen. Dat betekent dat wij je de ruimte geven om te groeien in de richting die jij wilt. We zijn altijd op zoek naar gedreven mensen, die hun talenten willen ontwikkelen en hun loopbaan zelf willen vormgeven. Ben jij Sara Lee?
Kijk voor meer informatie, alle vacatures en stagemogelijkheden op www.werkenbijsaralee.nl
MAKE IT HAPPEN
Colofon
Markethings is een uitgave van Asset | Marketing
en verschijnt vier maal per jaar voor haar leden en contacten.
Jaargang 24, nummer 2, 2010
Oplage: 1400 stuks
ISSN 1571-4292
Redactie
Mila Adriaans
Lucas Rinkel
Eveline Begijn
Thom Rommens
Mark Berkers
dr. Cedric Stalpers
Anouk van der Kouwe
Nienke Tiekstra
Gabi Markovic
Stan Verhoeven
Richard Nijsten
Michon Voncken
Gastredactie
Anne Appels
Johan Laumen
Anke Beekmans
Lotte van Son
Lukas van Erp
Koen Vermeulen
Stefanie Kusters
Hoofdredactie
Rik Posthumus
[email protected]
Vormgeving
Mark Berkers
Rik Posthumus
Redactieadres
Markethings
Postbus 90153
5000 LE Tilburg
Tel. (013) 466 3044
[email protected]
Abonnementen en lidmaatschap
Abonnementsprijs 2010, inclusief lidmaatschap van
Asset | Marketing: 20 euro
Studentenabonnement: 12,50 euro
Losse nummers: 5,49 euro
Voor meer informatie over abonnementen, lidmaatschap
en voor adreswijzigingen:
Asset | Marketing
Universiteit van Tilburg
Kamer E101/102/103
Postbus 90153, 5000 LE Tilburg
Kantooruren: ma.-vr. 9.00-17.00u
Tel. (013) 466 3044
Fax. (013) 463 8078
www.asset-marketing.nl
Bankrelatie
Rabobank rek. nr. 19.12.83.266
Na de afwezigheid van Vision dit jaar verheugde ik mij sowieso al op Vision 2011. Daarnaast is het thema van Vision 2011, neuromarketing, ook bijzonder interessant. Vanaf het moment dat ik in april 2010 het hoofdartikel van de zomereditie van de Markethings schreef, heb ik me verdiept in de neuromarketing. Ik zie het als een must voor marketeers om meer kennis op te doen over neurologie. Voor meer informatie over Vision 2011 verwijs ik graag naar pagina 18 en 19.
Vanaf pagina 30 kun je een compleet verslag van de TIME-reis vinden. Als deelnemer van TIME kan ik terugkijken op een zeer geslaagde reis. Wat mij opviel aan de reis, was dat ik een land heel anders meemaak als ik er ben om onderzoek te verrichten en met zoveel verschillende mensen praat, dan als ik er ben voor vakantie.
Als de dag van gisteren herinner ik mij het marketingcongres (Vision) van Asset | Marketing in 2009. Het was mijn eerste studiejaar aan de universiteit en ik was net gestart met de colleges Marketing 1. Gedurende deze colleges werd mijn interesse voor marketing gewekt. Ik heb een fantastische dag gehad en veel geleerd over online marketing. Vooral de lezing van Pim van der Feltz, toen Country Manager Google Nederland, maakte indruk.
Voor deze editie van de Markethings is gekozen om twee thema’s aan te houden. Het eerste thema is het marketingcongres van Asset | Marketing. Zie voor dit onderwerp bijvoorbeeld ‘Toen en Nu’ over het marketingcongres door de jaren heen (pagina 14 en 15). Het tweede thema, gerelateerd aan het thema van Vision 2011, is onderbewustzijnmarketing. Deze vorm van marketing wordt verder onder de loep genomen in het hoofdartikel.
Van de hoofdredacteur
Vanzelfsprekend zijn ook ‘Smaken verschillen’ (pagina 10 en 11), ‘Het meestersinterview’ (pagina 16 en 17) en ‘Hoe zou het zijn met’ (pagina 22 en 23) wederom in deze editie van de Markethings te vinden. Veel leesplezier en tot volgende editie! Rik Posthumus
Drukker Drukkerij Gianotten, Tilburg
Overname of nadruk van artikelen uit Markethings is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie.
De redactie behoudt zich het recht om artikelen in te korten en/
of te wijzigen.
Asset | Marketing is gelieerd aan de
Marketing Associatie Nederland.
05
Anouk van der Kouwe en Thom Rommens
Subliminale marketing of onderbewustzijnmarketing is een vorm van marketing waarbij een afbeelding, woorden of een geluid erg snel en/of onopvallend voor het normale bewustzijn worden getoond. De waarnemer is zich niet bewust van de aanwezigheid van de boodschap, maar toch komt de boodschap de hersenen binnen en de boodschap beïnvloedt wellicht de emoties, het gedrag en de gedachten van de waarnemer (Hawkins, 1970). Een bekend voorbeeld van subliminale marketing is te vinden in een verkiezingsspotje van George W. Bush. In het jaar 2000 nam de republikein George W. Bush het in de Amerikaanse presidentiële verkiezingen op tegen de democraat Al Gore. In een verkiezingsspotje van George W. Bush werd uit het woord “democrats” het deel “rats”, oftewel “ratten”, kort naar voren gebracht. Op deze manier probeerden de republikeinen waarschijnlijk de tegenstander in de hersenen van de kijker te koppelen aan het woord “rats”. De republikeinen beweren echter dat het puur toeval was.
Niet eens zo nieuw… In 1897 schreef Edward Wheeler Scripture in het boek “The New Psychology” al over subliminale boodschappen, maar het duurde daarna nog vele jaren voordat het begrip echt bekend werd. Knight Dunlap, een Amerikaanse professor in psychologie projecteerde in 1900 een “onwaarneembare” lichtschaduw over zijn respondenten. Hij beweerde dat de schaduw zijn respondenten subliminaal beïnvloedde in hun beoordeling van lengte van lijnen. Hoewel de resultaten niet geverifieerd werden in wetenschappelijk onderzoek, rapporteerde een andere Amerikaase psycholoog, Harry Levi Hollingworth, dat dergelijke boodschappen wel eens gebruikt zouden kunnen worden door adverteerders. Het concept subliminale marketing is bekend en berucht geworden door een publiciteitsstunt van onderzoeker James Vicary. In 1957 beweerde Vicary dat hij de werking van subliminale marketing onderzocht had door een fractie van een seconde de zinnen “Dorstig? Drink cola” en “Hongerig? Eet popcorn” te laten zien op het scherm van een bioscoop tijdens een vertoning van de film “Picnic”. Vicary beweerde dat hij door het gebruik van subliminale stimuli een groot percentage van het publiek zover had gekregen dat deze mensen in de pauze cola en popcorn gingen kopen. Later bleek dat hij gelogen had over de uitkomsten van het onderzoek en dat het onderzoek misschien zelfs nooit uitgevoerd is (Strahan, Spencer & Zanna, 2002).
Het onderzoek uit 1957 maakte het gebruik van subliminale stimuli controversieel, omdat men het eng vond dat de emoties en het gedrag van mensen op zo’n onopvallende manier beïnvloed zouden kunnen worden. Verboden! De ophef rond het gebruik van subliminale boodschappen heeft ertoe geleid dat het gebruik van subliminale technieken in reclame in veel landen verboden is. Nederland is één van die landen. Volgens artikel 11 van de Reclame Code Commissie moet reclame te herkennen zijn als reclame. Subliminale technieken mogen dus niet gebruikt worden. De Reclame Code Commissie verstaat onder subliminale technieken: “ technieken waarmee door ingevoegde beelden en/of geluiden van zeer korte duur geprobeerd wordt kijkers of luisteraars, wellicht zonder dat zij zich daarvan bewust zijn, te beïnvloeden”. Ook in artikel 2.88a van de mediawet staat dat subliminale technieken niet mogen worden gebruikt. Reden te meer om inzicht te verkrijgen in de verschillende vormen van deze technieken.
Markethings Wetenschappelijk
Verboden vruchten zijn de zoetste
Kun je het horen? In de loop der jaren is subliminale beïnvloeding in verschillende vormen verschenen. Zo is het geluid een geliefde stimulus voor de techniek. Met de term “backmasking” wordt gerefereerd aan een opnametechniek waarin een geluid of bericht achterstevoren is opgenomen in een geluidsfragment dat bedoeld is om op de reguliere manier af te spelen. In de jaren ’70 werd er bezwaar aangetekend tegen satanistische boodschappen, die in publiekelijk beschikbaar geluidsmateriaal aanstuurden op zelfmoord, moord, drugsmisbruik of seks (Vokey en Read 1985). Een reeks van wetenschappelijke studies liet daarnaast respondenten luisteren naar boodschappen die achterstevoren werden afgespeeld. Hoewel de vraag gesteld kan worden in hoeverre hier sprake is van een subliminale techniek, kunnen interessante bevindingen uit deze studies wellicht worden toegepast op gevorderde technieken. Respondenten waren namelijk in staat om te identificeren wat het geslacht was van de betreffende spreker, in welke taal de boodschap was, of de boodschap een uitspraak of een vraag was en of het ging om een woord of een zin. Kun je het zien? Het gebruik van afbeeldingen voor de techniek is intensiever in het vakgebied. Naast het voorbeeld van de presidentscampagne voor George Bush, zijn er vele andere sprekende toepassingen. Zo werd aangetoond dat we via afbeeldingen attitudes kunnen ontwikkelen zonder bewust te zijn van invloeden die hieraan voorafgaan, ofwel de antecendenten (Krosnick et al. 1992). De studie liet respondenten negen afbeeldingen zien waarop andere mensen gebruikelijke dagelijkse activiteiten uitvoeren. Echter, de respondenten werden hieraan blootgesteld na een emotioneel positief geladen afbeelding (bijvoorbeeld een romantisch stelle07
Markethings Wetenschappelijk
tje), óf na een emotioneel negatief geladen afbeelding (bijvoorbeeld een weerwolf), die tussen elk van de negen centrale afbeeldingen als een flits verscheen. Respondenten kenden de afgebeelde personen positievere persoonlijkheidskenmerken toe na blootstelling aan een positief geladen afbeelding en kenden negatievere persoonlijkheidskenmerken toe na blootstelling aan een negatief geladen afbeelding. Toch moet hierbij aangegeven worden dat, hoewel er een significant verschil gevonden is voor de subliminale boodschap (de positieve of negatieve boodschap), er meer verschil werd verklaard door de aantrekkelijkheid van de centrale afbeeldingen van gebruikelijke dagelijkse activiteiten.
Negatieve subliminale boodschappen hebben meer invloed dan positieve subliminale boodschappen Een sterker effect is gevonden in het onderzoek van Williams et al. (2005) waarin respondenten in de ene conditie werden blootgesteld aan een subliminale visuele boodschap en in de andere conditie een gewone visuele boodschap voorgeschoteld kregen die in het bewustzijn verwerkt kon worden. Beide boodschappen toonden een potentiële bedreiging. Het vermoeden dat de wetenschappers uit het onderzoek haalden, was dat ook subliminaal waargenomen angst in het brein niet wordt verwerkt onder begeleiding van het bewustzijn, maar dat angst uit een waarneembare stimulus op een hoger niveau wordt verwerkt in het bewustzijn. Dat afbeeldingen een tekenende invloed hebben, blijkt ook uit een ander politiek voorbeeld waarin Israëlische vrijwilligers subliminaal werden blootgesteld aan een visuele weergave van een Israelische vlag. In het betreffende onderzoek tonen Hassin et al. (2007) aan dat deze blootstelling een invloed heeft op de relatie tussen de politieke mening en het stemgedrag van de vrijwilligers. Tegelijkertijd verdween dit effect bij een weergave van een vervormde Israelische vlag. Het blijkt van groot belang om de effecten niet als gegeven te beschouwen, maar de daadwerkelijke effectiviteit te toetsen. Effectiviteit: werkt het? De effectiviteit van subliminale stimuli staat ter discussie. Sommige onderzoekers beweren dat het werkt, andere beweren dat het niet werkt. Het is nooit bewezen dat door enkel het gebruik van een subliminale boodschap het gedrag van een individu beïnvloed kan worden. In gedragstrekken is geen aannemelijk verschil gevonden. Neuberg (1988) onderzocht of mensen meer competitief gemaakt kunnen worden als ze subliminaal blootgesteld worden aan competitieve woorden zoals “tegenstander” en “vijandig”. De niet-competitieve mensen noch competitieve mensen vertoonden een toename. Echter, het bleek dat mensen die vooraf hadden uitgesproken competitief te zijn, meer competitief waren 08
geworden. De gevoeligheid voor gevoelens, behoeften of gebeurtenissen lijkt hier de relatie tussen subliminale invloed en het positieve effect te beïnvloeden. Op het gebied van emoties en motivaties hebben Murphy en Zajonc (1993) aangetoond dat subliminale stimuli gebruikt kunnen worden om emotionele reacties ten opzichte van een object waarmee iemand niet bekend is, te beïnvloeden. Volgens Strahan, Spencer en Zanna (2002) kunnen subliminale boodschappen helpen bij het overhalen van een persoon, maar alleen wanneer voldaan wordt aan bepaalde condities. Doelgerelateerde subliminale boodschappen beïnvloeden gedrag en verbeteren de overtuigingskracht van een advertentie alleen wanneer mensen een motivatie hebben om een bepaald doel na te streven. Een voorbeeld hiervan is dat subliminale boodschappen met betrekking tot dorst de hoeveelheid die mensen drinken alleen verhogen wanneer ze dorstig zijn en dus niet wanneer ze geen dorst hebben. Dorstige mensen die het woord “dorst” als subliminale boodschap te zien krijgen, worden gemakkelijker overgehaald door een advertentie voor een dorstlessend drankje dan dorstige mensen die neutrale woorden als subliminale boodschap hebben gekregen. Enkel gebruik maken van subliminale stimuli blijkt dus geen effect te hebben. Alleen de combinatie van subliminale stimuli met een motief om een doel na te streven, beïnvloedt het nastreven van een doel (Strahan, Spencer, & Zanna, 2002).
Volgens Karremans, Stroebe en Claus (2006) worden mensen met een bepaalde motivatie niet alleen beïnvloed door een stimulus die relevant is voor het doel, maar ook door een stimulus die bestaat uit een middel dat kan helpen om het doel te bereiken. Keuzes van een consument kunnen dus beïnvloed worden door het gebruik van subliminale stimuli die middelen aandragen om een doel te bereiken wanneer de consumenten dat doel al hebben.
Vooral effecten op korte termijn worden geïdentificeerd, maar lange, krachtige en blijvende effecten zijn niet aangetoond Een onderzoek van Nasrallah, Carmel en Lavie (2009) bracht naar voren dat mensen emotionele informatie uit subliminale boodschappen kunnen verwerken en dat negatieve subliminale boodschappen meer invloed hebben dan positieve subliminale boodschappen.
In een algemener perspectief is het zaak dat het, in terme in de stimulus blijft bij enkele woorden. In een experiment van Byrne (1959) werd het woord “beef” gedurende een zestien minuten durende minifilm meerdere keren getoond aan de experimentgroep, terwijl de controlegroep enkel de film zonder verborgen boodschap te zien kreeg. Geen van de groepen gaf na het onderzoek een significant hogere voorkeur van de beefsandwich op de voorgelegde menukaart, maar de respondenten uit de experimentgroep toonden een significant grotere honger dan de respondenten uit de controlegroep. Wanneer niet enkel het woord “beef”, maar een complete zin zou worden geprojecteerd, was de verwachting dat er helemaal geen effect zou zijn. Het uitblijven van effect geldt ook als het de visuele verwerking op zichzelf aangaat. Een studie uit 1983 met vijf experimenten onder studenten en afgestudeerden toonde aan dat het subliminaal weergeven van woorden de kans op het bewust verwerken van stimuli op zich vergroot, hoewel de weergave geen effect heeft op de eigenlijke visuele verwerking van de stimulus. Ter illustratie, als het woord “boter” wordt weergeven, is het waarschijnlijker dat de respondent het woord “brood” sneller identificeert dan een ongerelateerd woord zoals “fles”.
Los van gebruikelijke experimenten, heeft recentelijk ook de neuropsychologie inzicht verstrekt in hoe het brein reageert op subliminale stimuli. Deheane et al (1998) laten zien dat verborgen stimuli een reactie in het brein veroorzaken, hoewel de respondenten daar zelf niet bewust van zijn. Hen werd voor zeer korte tijd een getal tussen 1 en 9 gepresenteerd, waarna ze gevraagd werd de linkertoets te drukken als ze dachten dat het nummer lager was dan 5, en de rechtertoets als het getal hoger was dan vijf. Wat de participanten niet wisten, was dat vóór de projectie van het te evalueren nummer nog een ander cijfer verscheen. De twee getallen waren congruent (zowel deze projectie als de oorspronkelijk te evalueren projectie waren groter dan 5) of incongruent (het ene nummer kleiner, het andere nummer groter dan vijf). De verschillen in responstijd in de evaluatie van het oorspronkelijke nummer waren significant toe te schrijven aan het nummer dat vooraf verscheen. De eerste stimulus toonde een neuropsychologisch waarneembare reactie.
Markethings Wetenschappelijk
Key (1993) geeft aan dat onderbewuste stimuli die gebruik maken van enkele woorden, gematigd effectief zijn voor het veranderen van menselijk gedrag en emoties. Hij toont dit aan door gebruik te maken van een advertentie waarin een afbeelding vier verschillende types rum weergeeft. De zin “U Buy” is gekoppeld aan een specifieke rum, door de boodschap achterstevoren in de betreffende afbeelding in te brengen. Een studie naar de effectiviteit van de alcoholadvertentie laat zien dat na de instructie om een verborgen boodschap te vinden, geen enkele deelnemer iets in de advertentie vond. Na de studie toonden respondenten echter een voorkeur voor de betreffende rum, waaruit Key de conclusie trekt dat ze onderbewust de boodschap hebben waargenomen. Baldwin, Carrel en Lopez (1990) onderzochten of subliminaal gepresenteerde menselijke gezichten de manier waarop studenten hun onderzoeksideeën beoordelen, kon beïnvloeden. Zij vonden dat studenten die werden blootgesteld aan een fronsend gezicht hun ideeën als slechter beoordeelden dan zij die een lachend gezicht gezien hadden. Emotionele waardeoordelen over een ander persoon blijken ook gevoelig te zijn voor subliminale inlvoeden. Zoals Bargh (1992) het concludeert, kunnen sociale stimuli waarvan mensen zich niet bewust zijn, de waardeoordelen die onder het bewustzijn geproduceerd worden, beïnvloeden.
We kunnen via afbeeldingen attitudes ontwikkelen zonder ons bewust te zijn van invloeden die hieraan voorafgaan Een algemene conclusie is dat er enig effect van te subliminale technieken te identificeren is. Toepassingen zitten vrijwel altijd in de mate waarin een dergelijke boodschap persuasief is. Vooral effecten op korte termijn worden geïdentificeerd, maar lange, krachtige en blijvende effecten zijn niet aangetoond (Pratkanis and Greenwald 1988). Resultaten uit onderzoek naar het effect van subliminale boodschappen op lange termijnzaken als gewichtsverlies, rookverslaving en de invloed van muziek op gedrag komen nog niet met een significante invloed van subliminale boodschappen. Tot op heden zijn bevindingen gerelateerd aan perceptie (in plaats van overtuiging) naar aanleiding van subliminale invloeden sterker. Toekomstperspectief Hoewel het vakgebied al geruime tijd wordt onderzocht in de wetenschap en voorzichtig en provocatief is toegepast in het dagelijkse leven, getuigt de verscheidenheid aan bevindingen en verschillen in specifieke resultaten van de roep om aanvullend onderzoek. Waar de techniek tot de fascinatie van adverteerders spreekt, is de onderliggende beïnvloeding en de onzekerheid over de uitkomst voor de wetgever en sommige consumenten een stap te ver. Aanvullend onderzoek kan inzicht geven in relaties, uitkomsten en antecedenten, welke subliminale marketing van conceptuele onzekerheid naar praktische relevantie zouden kunnen tillen. Tot die tijd blijven we veilig in de illusie dat we zonder subliminale marketing zelf bepalen wanneer we dorst hebben en welk product we wanneer gebruiken… De bronnen van dit artikel zijn op te vragen op het redactieadres
09
Markethings Smaken verschillen
Smaken verschillen Mark Berkers en Lucas Rinkel
Iedereen heeft een mening over een bepaald merk. Sommige mensen zweren bij een bepaald Cola merk, en vinden alle andere merken maar niets. Die mensen gaan bijvoorbeeld naar een andere supermarkt, omdat ‘hun’ merk uitverkocht is. Zou dit ook van toepassing zijn op ons testpanel? We gaan door middel van een smaaktest kijken in hoeverre een merk invloed heeft op de keuze van consumenten. Voor deze test is er gebruikt gemaakt van 4 merken cola, 4 merken energiedrankjes en 3 merken sinaasappelsap.
Goedkoop is smakeloos! Eerst werd er vooraf gevraagd, welk men het lekkerst vond en waarom. Daarna werd er een test gehouden, waarbij men een cijfer moest geven. Vervolgens werden de merken zichtbaar in bekertjes gegoten, en werd er tenslotte een cijfer over het product gevraagd. Cola Het panel was het, vooraf, duidelijk met elkaar eens dat Coca Cola de lekkerste cola is. Men vindt dat deze cola “een ‘normaal’ gehalte aan koolzuur heeft, niet te zoet en lekker fris is.” Over de andere merken was men het niet eens. Iemand vond dat het AH huismerk gelijkwaardig was aan Coca Cola, anderen vonden dat alle andere cola’s te zoet waren. Vooraf bleek dat men een volgende top 4 had:
1 2 3 4
Voor de test Coca Cola AH Huismerk Pepsi Euroshopper
literprijs 0,99 0,98 0,84 0,52
cijfer na de test 6,75 5,43 5,5 5,33
Daarna werd de test gehouden. Tijdens de test werden er bekertjes waarin de Cola zat aan de kandidaat gegeven, waarna deze moest aangeven wat het was, en hoe lekker hij of zij het vond.
Om zo blind aan te geven wat iets is, was nog best moeilijk. Iemand die vooraf alleen Coca Cola dronk, beweerde dat de rest anders smaakt. Deze persoon kwam ook met de uitspraak: goedkoop is smakeloos. Deze persoon beoordeelde Euroshopper met een 7 en bestempelde het als het lekkerst, en de Coca Cola gaf hij een 3 (!). Sinaasappelsap Ook werd er hier weer vooraf aan het panel gevraagd wat ze van de 3 merken het lekkerst vonden, en waarom. Overduidelijk was dat met alle stemmen Appelsientje. Men vind dat het vruchtvlees wat er in het sap zit precies goed is, en het smaakt fruitig. 1 2 3
Voor de test: Appelsientje AH huismerk Solo
literprijs 1,02 0,77 0,89
cijfer na de test 7,2 6,4 5,6
En dan nu de test! Eigenlijk had bijna iedereen wel goed geraden wat welk merk was, maar de meesten waren niet enthousiast over de smaak van de sinaasappelsappen. Wel was er een testpersoon dat Appelsientje als lekkerste betitelde, maar die in de blinde smaaktest het viest vond.
Red Bull: ‘Smerige nasmaak’, ‘Meest afwijkende smaak, niet lekker’, ‘Schuimt’, ‘Vies’ en ‘Chemisch zure nasmaak’ Energiedranken Uit de vragen vooraf over de producten die we testen, bleek dat iedereen een voorkeur had voor Red Bull. Dit was het drankje dat het minst zoet was, en dus het lekkerst. Een enkeling noemde Golden Power, maar die deed helaas niet mee. 1 2 3 4
Voor de test: Red Bull Bullit Euroshopper Rodeo
literprijs 3,09 1,60 0,88 1,67
cijfer na de test 4,4 6,4 6,8 5,8
De uitslag van de blinde test zorgde voor een grote verrassing. Van te voren was iedereen stellig dat Red Bull het lekkerste energiedrankje was, en de rest daar niet aan kon tippen. Uit het onderzoek blijkt daar niets van waar. Red Bull is gewoon niet te zuipen! Enkele citaten van ons panel over Red Bull: ‘Smerige nasmaak’, ‘Meest afwijkende smaak, niet lekker’, ‘Schuimt’ (we hadden echt Red Bull gegeven), ‘Vies’ en ‘Chemisch zure nasmaak’. Dus ondanks je ruim betaalt voor een blikje, krijg je daar qua smaak eigenlijk niks voor terug. 10
Markethings Smaken verschillen
Om een goede vergelijking te kunnen maken, hebben we na de gesloten test ook een open test gedaan. Hierbij zag ons panel welk drankje er werd ingeschonken, en mocht daarna, na een tweede keer proeven, er een cijfer aan verbinden.
De bekende A-merken schieten enorm omhoog, opvallend wat een stickertje op een blikje voor een verschil kan maken Allereest testen we in de opentest de Cola varianten. Coca Cola Pepsi AH huismerk Euroshopper
Cijfer open test 7,57 6 5,57 5,14
Cijfer blinde test 6,75 5,5 5,42 5,33
De bekende A-merken schieten enorm omhoog, nu het panel weet wat ze drinken. Dit is best opvallend, want qua smaak vinden ze het niet het lekkerst. Maar als ze zien wat er in het bekertje getapt wordt, lijkt het een stuk lekkerder te worden. Bij de verschillende sinaasappelsappen blijkt het verschil aanmerkelijk kleiner te zijn: Appelsientje AH huismerk Solo
Cijfer open test 7,29 6 5,64
Cijfer blinde test 7,2 6,4 5,6
Hier lijken de cijfers wel min of meer constant te zijn. Het lijkt erop dat de merknaam geen invloed heeft over de mening over het product, maar dat de smaak vooral doorslaggevend is. Bij de energiedranken zie je dat Red Bull in een keer als heel lekker bevonden wordt. Eigenlijk kun je concluderen dat men de smaak niet lekker vindt, maar als er Red Bull op staat, dan wel. Dat is eigenlijk wel erg opvallend. Verder is
Euroshopper, die als beste uit de blinde test kwam, nu in een keer de minst gewaardeerde. Toch wel opvallend wat een stickertje op een blikje voor een verschil kan maken. Red Bull Bullit Euroshopper Rodeo
Cijfer open test 7,5 5,86 5 6,79
Cijfer blinde test 4,4 6,4 6,8 5,8
Conclusie We kunnen wel concluderen dat een sticker op een pak, blikje of flesje ervoor zorgt dat we dingen op een andere manier proeven. De smaak zegt dat een ander product, lekkerder is, maar toch vinden we in de open test de A-merken het lekkerst. Misschien moeten we allemaal eens iets kritischer op smaak gaan letten en niet alleen op het merk op de fles, het pak of het blikje. Conclusie: Red Bull blûh, go Euroshopper!
11
Markethings Sneak Preview
Sales tigers wanted! Lukas van Erp
Donderdag 30 september, op het eerste gezicht een doorsnee winderige en regenachtige donderdag, maar schijn bedriegt. Vandaag geen standaard sneak preview bij Heineken, KPN of Mars, maar ik ben op weg naar Berkel en Rodenrijs waar het hoofdkantoor van Hilti Nederland gevestigd is, een sterk A-merk binnen haar vakgebied. Terwijl kilometers spoor onder mij door schieten, realiseer ik me dat dit een mooi buitenkansje is nu de laatste fase van de Master aanbreekt. De zoektocht naar een afstudeerstage extra kracht bijzetten en eens proeven aan Hilti’s potentieel en het bedrijfsleven binnen Hilti. Voordat ik vandaag ook nog maar één woord heb kunnen uitwisselen met Hilti, doet de knalrode wagen die het parkeerterrein opgedraaid wordt onmiddellijk associaties oproepen met die van een red carpet treatment, super zo’n service!
zestien Hilti Centers verdeeld over het land, die zich richten op de professionals. Deze Centers zijn voornamelijk geconcentreerd op gebieden waar bouw en ontwikkeling relatief sterk vertegenwoordigd zijn. De direct sales-strategie is een bewuste keuze zo licht Herbert toe: “kijkend naar het segment waarin Hilti’s potentie zit, komt het product in het schap van de bouwmarkt niet optimaal uit de verf. Dit komt onder andere door een gebrek aan benodigde specialistische kennis van de retailpersoneel, alsmede doordat ze dan in de verkeerde doelgroep aan het hengelen zouden zijn”. Deze aanpak resulteert in een organisatie waarin een zeer sterke focus ligt op sales. Van de 170 medewerkers in Nederland werkt ongeveer twee derde in de sales, verdeelt over functies zoals telefonisch verkoopadviseur, Hilti Center verkoopadviseur tot en met vertegenwoordigers op de weg.
Dit is een bedrijf waar de ambitieuze marketeer van morgen zeker eens een balletje zou moeten opgooien Eenmaal bij Hilti’s nieuwe kantoor aangekomen, blijkt uit de hartelijke ontvangst dat gezelligheid hier een gemeenschappelijke deler is. Als event manager binnen Hilti Nederland neemt Herbert ten Zijthoff het sneak preview programma met mij door en vertelt het een en ander over Hilti. Ik krijg de kans een kijkje in de keuken te nemen op zowel de afdeling marketing als de daaraan gelieerde afdelingen. In 1941 is in Liechtenstein, waar nog steeds het hoofdkantoor gevestigd is, de basis gelegd voor de prominente internationale positie op de markt van professionele toeleveranciers voor de bouw. Hilti is hét A-merk in de branche en onderscheidt zichzelf in de markt met ‘high end’ oplossingen. Kansen en collega’s over de hele wereld Binnen Hilti zijn er grofweg drie productgroepen te onderscheiden: gereedschap, bevestigingsmateriaal en preventie-oplossingen. Op dit moment is Hilti in 120 landen actief en werken er in totaal meer dan 20.000 medewerkers. Zo bekend als Hilti binnen de branche is, zo onbekend is het op de arbeidsmarkt. Dit bleek na wat navragen bij medestudenten. Herbert en zijn collega’s herkennen dit, een voor de hand liggende verklaring hiervan is Hilti’s business model. Hilti acteert voornamelijk als een Business to Business onderneming. Hilti’s direct sales-strategie versterkt deze onbekendheid bij studenten en de gemiddelde consument. Producten van Hilti zijn nauwelijks vertegenwoordigd op de schappen van reguliere bouwmarkten. Het distributiekanaal wordt enerzijds bestiert door account managers die rechtstreeks bij de eindgebruiker op locatie de producten onder de aandacht brengt en toelicht. Anderzijds zijn er 12
A great place to work Binnen een sterk sales gedreven organisatie, blijkt marketing absoluut geen ondergeschoven kindje te zijn. De uitdaging voor marketing kan worden opgesplitst in 2 kerntaken. Er is een belangrijke rol weggelegd voor marketing om de salesorganisatie te voeden met de wensen van de markt, deze in kaart te brengen en vervolgens om tools aan te leveren om deze oplossingen op een zo goed mogelijke manier te kunnen presenteren aan de klant. Daarbij is het dus belangrijk om een brug te slaan tussen Hilti’s capaciteiten en de bouwwereld die producten afneemt. De introductie van Hilti zit erop, het tweede gedeelte van de sneak preview vind plaats op verschillende afdelingen. Zo kijk ik nu eerst mee op de afdeling logistiek waar het de kunst blijkt te zijn zo efficiënt mogelijk transport te managen van productie tot klant. Als ik me voorstel als student marketing verschijnt er een glimlach op het gezicht van de collega’s. Het spanningsveld tussen logistiek en marketing wordt nader toegelicht. Zo is het vaak het geval dat Marketing en/of sales acties op touw zet waarna dit onvoldoende wordt gecommuniceerd intern, wat de nodige uitdaging oplevert voor de collega’s van logistiek. Na dit bliksembezoek
twee kanten op, het zorgt voor terugkerende klantcontacten en een lange termijn relatie. Verder zit in dit Fleet management programma nog een verdienmodel verwerkt, zo maken de deelnemers aan het programma ook automatisch gebruik van Hilti’s productgroep bevestigingsmateriaal. Aangezien Hilti een familiebedrijf is en hiermee ten op zichte van de markt wel over voldoende financiële draagkracht beschikt, biedt deze tak veel groeipotentieel en is het voor hen een sterke P.O.D. .
Hilti, altijd anders! Geïnspireerd door het verhaal van Pim schuif ik aan bij Vincent die verantwoordelijk is voor het fleet management programma. Aangezien Hilti als enige speler binnen de markt de power heeft om dit programma op deze schaal uit te rollen een duidelijke USP. Het fleet management programma komt neer op een soort leasing van gereedschap. In plaats van gereedschap te kopen, sluiten klanten een abonnement af wat veel verder gaat dan een basis leasevorm. Het is echt een service die onder de propositie oplossing in de markt wordt gezet. Onder oplossing verstaat Hilti dat de klant tegen minimale kosten altijd met de meest moderne machines werkt. Door middel van bijbehorende trainingen kan de medewerker optimaal profiteren van de mogelijkheden die een machine heeft. Hiermee wordt een grote kostenpost, voor de bouw, stilstand, weggenomen wat zich vertaalt in een efficiencyslag. Voor Hilti werkt dit
Het einde van de Sneak Preview is in zicht gekomen. Echter voor ik weer in de trein stap terug naar Tilburg neemt Herbert me mee naar het in hetzelfde pand gevestigde Hilti Center, inclusief een demonstratieruimte. Hier demonstreert Herbert een innovatieve oplossing van Hilti, een actieve trillingsreductie die vermoeidheid en blessures door vibraties weet terug te dringen tot een minimum. Vervolgens krijg ik zelf de kans om het eens te proberen, daar sta ik dan, gewapend met een schiethamer wat het neusje van de zalm blijkt te zijn, een beetje te klungelen. Eén ding moge duidelijk zijn, schoenmaker blijf bij je leest! Een mooie ervaring rijker is aan de Sneak Preview nu toch echt een einde gekomen.
Markethings Sneak Preview
aan logistiek schuif ik even aan bij Pim Pasteuning. Temeer omdat hij hier in 2005, na een afstudeeropdracht vanuit de opleiding Marketing Management aan de Erasmus universiteit, een vliegende start heeft gemaakt. Pim kan als geen ander toelichten waarom hier bij bijna iedereen het enthousiasme over Hilti er vanaf spat! Het is eigenlijk heel simpel, het is een nononsens international waar hij vanaf dag één in het diepe is gegooid binnen het vak sales. Het eerste jaar heeft Pim als sales representative het land rond getoerd om de markt en de producten te doorgronden. Dit heeft hem veel inzicht opgeleverd die hij in de afgelopen jaren bij marketing op het hoofdkantoor in Berkel en Rodenrijs heeft kunnen inzetten. Een extra dimensie wat Hilti biedt ten op zichte van ‘cliché’ bedrijven als Unilever en KPN, is simpelweg dat de combinatie van de juiste capaciteiten, een drive om er voor te gaan en talent eerder ontdekt wordt. Hij bereidt zich nu voor op de volgende carrière stap, hij gaat per januari voor Hilti Germany werken.
Er is een belangrijke rol weggelegd voor marketing om de salesorganisatie te voeden met de wensen van de markt
Als potentieel kandidaat van ‘Help, Mijn Man Is Klusser’ wist ik niet goed welke ervaringen cq. verwachtingen ik bij Hilti mocht hebben. Na deze dag durf ik volmondig te stellen dat het een buitengewoon bijzonder interessant en leuk bedrijf is. Dit is een bedrijf waar de ambitieuze marketeer van morgen zeker eens een balletje zou moeten opgooien. Het is me duidelijk geworden dat er veel mogelijkheden zijn binnen Hilti om je te ontplooien op zowel nationaal als internationaal terrein. 13
Markethings Toen en Nu
Toen en Nu: Congres/Vision Johan Laumen
Van “Macht en Marketing” in 1988 tot “Online Marketing” in 2009: over de jaren heen heeft Asset | Marketing veel verschillende aspecten van marketing aangehaald in haar congressen, sinds 2008 beter bekend als Vision. Zoals je elders in deze Markethings kunt lezen staat de editie van 2011 over “Neuromarketing” ook alweer voor de deur. Met dit artikel zullen we echter het verleden in duiken. De oprichting van de Marketing Associatie Katholieke Universiteit Brabant (MAKUB) in 1987 werd mede ingegeven door de behoefte van een aantal studenten aan inhoudelijke activiteiten rondom marketing. Het eerste congres was dan ook in 1988 al een feit en het onderwerp was “Macht en Marketing”. De insteek was mensen informeren over macht en wat de mogelijkheden van macht zijn. Tevens werd toen al aangegeven dat de consument niet tot aankopen te dwingen is. Een opvallende opmerking uit de congresbundel is dat de 4 P’s “niet langer het uitgangspunt vormen, maar het totaal aan machts- en invloedsbronnen”. Leuk om te lezen aangezien de P’s, hoewel in de loop der jaren aangevuld, nog steeds een bekende en gebruikte marketingtool zijn.
een succesvolle implementatie van marktsegmentatie. Ook dit klinkt allemaal redelijk voor de hand liggend voor ons, maar in die tijd was dat dus het nieuwste van het nieuwste op marketingwetenschappelijk gebied.
De insteek was mensen informeren over macht en wat de mogelijkheden van macht zijn De nineties Het eerste congres van de jaren ’90 ging over “Interne Marketing”, ondertitel: “Alle neuzen in dezelfde richting!” Zoals de titel al doet vermoeden gaat dit over de organisatie en in hoeverre mensen worden gemotiveerd om hun best te doen voor een bedrijf. Een belangrijke motivator voor het congres was het feit dat veel fouten die bedrijven maken voorkomen kunnen worden door een goede interne organisatie. De naam van de ’91-editie was volledig Engelstalig: “Contacts Beyond Contracts – How to create value-adding partnerships in B-to-B Marketing”. Een mond vol en de Engelse taal was waarschijnlijk redelijk uniek voor die tijd. Tevens leuk om te zien zijn de advertenties die de congresbundels sieren. Met slogans als “With You – We’ll Make It” (Philips) en “Bij Shell kun je laten zien wie je bent” kom je vandaag de dag volgens mij niet zo ver meer. Het congres van 1994, “Winnovations” genaamd, pakt een probleem op wat tegenwoordig ook nog zeer actueel is. Door grotere concurrentie en producten die het eind van hun levensduur sneller zien is het belangrijk om te blijven innoveren. Ook wordt het concept ‘Unique Selling Point’ naar voren gebracht, tegenwoordig niets nieuws meer. De flops van New Coke, koopzegels bij de Shell-tankstations en een tattoo-pijpje van Douwe Egberts zijn aan de andere kant wel weer bekend en relevant. Het feit dat innovatieproblematiek 16 jaar geleden al een hot topic was, geeft wel aan hoe actueel de congressen van Asset | Marketing altijd geweest zijn.
Wegens het succes van de eerste editie volgde al snel een tweede: “Oog voor de Doelgroep”. De drie belangrijkste conclusies van de dag: - Marktsegmentatie is het meest effectief als de manier van positioneren al in de ‘genen’ van het bedrijf zit. - Informatiesystemen moeten ontworpen worpen aan de hand van de gekozen concurrentiestrategie. - De bereidheid tot veranderen is essentieel voor 14
“Let Customers Have It Their Way” uit 1996 sneed ook een mooi onderwerp aan. Hier werd gesproken over het thema mass customization. Met andere woorden: iedereen een persoonlijke dienst of product bieden. Met de ontwikkeling van het internet is het sinds die tijd des te belangrijker geworden om gericht op klanten in te springen. Tegenwoordig zijn binnen dat internet de sociale media de aandrijving achter customisatie, want 1-op-1 contact met de klant is dichterbij dan ooit. Het laatste congres van de nineties dat ik wil belichten is dat van 1997. De flyer voor het event is namelijk in de vorm van een ticket gegoten. Onder de naam MAKUB-Airlines wordt een retourtje KUB-Marketing Toekomst aangeboden.
thentiek, opmerkelijk en nieuwsgierigmakend.’ De tweede vraag is ‘zijn steden ook een MERK?’ De reactie daarop luidt dat er genoeg aanwijzingen zijn ‘die wel in die richting wijzen’. Dit zijn allemaal redelijk vage antwoorden, maar de vragen zijn wel goed gecombineerd in één slogan. Congres 2006 valt ook weer in de categorie ‘leuk bedachte folder’. Hij zat namelijk in een hoesje dat het uiterlijk heeft van een iPod. Hier is wederom goed nagedacht over wat een folder al kan communiceren over een thema. In dit geval was dat “New weapons of marketing communication”. Deze editie liet deelnemers weten wat je kunt, mag en soms moet met Viral Marketing, PodCasting, Bloggen en Mobile Messenger. Deze middelen zijn tegenwoordig vrijwel ingeburgerd, maar wellicht dat veel mensen niet weten wat ze ermee kunnen, mogen, moeten. Misschien een ideetje om het zoeken van een onderwerp voor Vision 2012 gemakkelijker te maken.
Markethings Toen en Nu
Het concept sluit mooi aan bij het onderwerp “Loyal to Loyalty”, want er zijn veel mensen die loyaal blijven aan bijvoorbeeld een luchtvaartmaatschappij. Daarnaast is de flyer geheel in stijl doordat de dagvoorzitter is omgedoopt tot piloot, de locatie tot startbaan en de sponsoren tot stewards/ stewardessen. Erg origineel en volgens mij zijn er destijds veel mensen ingecheckt.
Via “Return on Marketing” in 2007, komen we dan eindelijk terecht bij de allereerste Vision. Omdat we samengegaan zijn in de faculteitsvereniging, werd besloten dat de naam ‘congres’ alleen nog door Asset gevoerd mag worden. Een pittige kluif dus voor het toenmalig MA-bestuur om een goede nieuwe naam voor het eigen congres te bedenken. Studenten als ze waren doken ze een willekeurige kroeg in, bestelden een flink aantal biertjes en sloegen aan het brainstormen. Toen er uiteindelijk 15 namen op een viltje stonden werd het toch tijd om te gaan kiezen. Na een rondje turven bleek Vision de duidelijke winnaar. De zeroes Het eerste wat opvalt aan de congresboekjes van de jaren nul is dat grafische vormgeving zijn intrede heeft gedaan. Veel strakkere en goed aangeklede folders zijn het resultaat. De aftrap in het millenniumjaar werd gedaan door het onderwerp “Multi Channel Marketing”. De groeiende publieke toegankelijkheid van internet zorgde voor de komst van nieuwe kanalen. Hierdoor speelde voor bedrijven steeds meer de vraag: Welke kanalen blijven of gaan we gebruiken en welke schaffen we af? Mooi binnen het thema pasten de live internetuitzendingen van enkele lezingen. In 2003 was de naam van het congres “Innovatie & Marketing - Het veranderen van de spelregels in de markt”. Onder leiding van Theo van Vugt (hoofdredacteur Tijdschrift voor Marketing) kwamen er een aantal bedrijven aan bod die vertelden hoe de marketingafdeling hen innovatief houdt. Naast een aantal kleinere spelers waren er ook grote namen als Endemol, Grolsch, Nuon en UPS. Een gevarieerd en vooral aansprekend podium vol mensen dus. De folder van 2004 was wederom origineel, namelijk in de vorm van een huis. Tevens is deze binnen het thema “Citymarketing” heel begrijpelijk. De ondertitel “Hoe MERKwaardig is jouw stad?” biedt daarnaast een goede invalshoek voor het onderwerp. Want het biedt kansen om twee vragen te beantwoorden. De eerste is ‘Zijn steden merkwaardig?’ met als eerste antwoord ‘een goede stad is au-
De nieuwe commissie ging voor de 2009 editie hard aan de slag om Vision net zo goed neer te zetten als de congressen de afgelopen jaren hadden gedaan. Een frisse nieuwe huisstijl, vorm van folder en natuurlijk de ongekende inzet van een flink aantal bekenden binnen de vereniging. Onderwerp was “Online Marketing” en wie kun je daar beter voor hebben dan Google? Zo gezegd, zo gedaan en ze waren van de partij, samen met een reeks andere bedrijven die hun heil (deels) online zoeken.
Via “Return on Marketing” in 2007, komen we dan eindelijk terecht bij de allereerste Vision Bij dezen heb je een klein overzicht gehad van de originele, actuele en interessante congressen die onze vereniging heeft voortgebracht. De blikken zijn nu gericht op de nieuwe Visioncommissie en hun ideeën, plannen en vooral creativiteit om er weer een topevenement van te maken! Actueel en origineel is neuromarketing sowieso, dus kom kijken of het ook voor jouw bedrijf en natuurlijk ook jezelf interessant is. Zorg dat je er bij bent volgend jaar op 17 februari! Meer weten? In the Spotlight: pagina 18 en 19!
15
Markethings Meestersinterview
Meestersinterview met Marcel Clerx en Sjef van Kemenade Stan Verhoeven en Mila Adriaans
Ondernemers Marcel Clerx en Sjef van Kemenade leerden elkaar kennen tijdens hun studietijd bij Asset | Marketing (toen nog MAKUB genaamd), bij de aanloop van de studiereis naar Japan. Na de studietijd volgde ieder zijn eigen pad, maar na 10 jaar werden de twee mannen weer herenigd tijdens de reünie van de reis naar Japan. Het contact werd weer opgepakt en groeide uit tot een succesvol partnerschap. Wij spraken met hen over hun privéleven, bedrijven en welke (bescheiden) rol zij op het gebied van neuro-marketing spelen. Wie zijn Marcel Clerx en Sjef Kemenade? Marcel Clerx: Ik ben geboren in Roermond, opgegroeid in Eindhoven en inmiddels wonend in Gilze. Getrouwd en de gelukkige vader van een dochter van vijf jaar oud. In 1992 de studie bedrijfseconomie afgerond, met de richting management & organisatie. Daarna in de consultancy terecht gekomen, waar ik als vennoot van een organisatie adviesbureau (KOCK en Partners) in 2003 werd uitgekocht. In 2006 ben ik opnieuw de collegebanken in gedoken voor een tweede studie, waardoor ik mij nu master of real estate mag noemen. Ik ben vooral erg geïnteresseerd in de economische ontwikkeling van steden en heb daar uiteindelijk ook zelfs een boek over geschreven. Ik richt me op het investeren in en managen van innovatieve bedrijven. Afgelopen jaar heb ik een bedrijfje in China gestart met een Nederlandse directeur die daar met vier Chinese medewerkers probeert handelsrelaties op te zetten tussen Brabantse en Chinese bedrijven. Sjef van Kemenade: Ik ben geboren in Nijmegen en inmiddels ook met mijn vrouw en drie kinderen woonachtig in Brabant. Van 1986 tot 1992 studeerde ik bedrijfseconomie aan de Universiteit van Tilburg. Tijdens deze tijd heb ik ook een jaar lang in het bestuur van de toenmalige MAKUB gezeten. Inmiddels ben ik werkzaam bij RTE Adviesgroep, waar ik mij bezighoud als dienstverlener op het terrein van marktinformatie, marketing en het verwerven van financiering / subsidies. Dit doen wij specifiek voor bedrijven die zich met innovatie bezighouden.
Bij de marketing vereniging zaten nou eenmaal leukere mensen dan bij VITE Samen met Marcel zit ik in een investerings B.V., Qogir genaamd, waarmee wij een aantal participaties hebben in verschillende bedrijven. Het leuke hiervan is dat je risicodragend mee investeert in een ondernemer die zelf ook aangeeft dat hij bepaalde vaardigheden mist en dat wij die vaardigheden dan aan kunnen vullen. Ook zijn Marcel, ik en nog een derde collega de initiatiefnemers van het Tilburg Innovation Center TIC. Met het TIC proberen wij innovaties 16
en professionals samen te brengen om tot een succesformule te komen, waardoor innovaties sneller naar de markt kunnen worden gebracht. Hoe zijn jullie met de MAKUB (Asset | Marketing) in aanraking gekomen en wat is jullie bijdrage als actief lid geweest? Sjef: Mijn huisgenoot, Hans van Hooren, was een van de medeoprichters van de MAKUB en dankzij hem ben ik met de vereniging in contact gekomen. Tijdens mij bestuursjaar raakte ik betrokken bij de organisatie van de Japan reis die aan alle kanten uit de hand is gelopen. Zo zijn we uiteindelijk met 24 personen 3 weken lang naar Japan geweest, en hebben we daarvoor een budget van een kwart miljoen gulden bij elkaar verzameld! Een reis naar Japan was in die tijd echt heel bijzonder, een ticket alleen al kostte toen 6000 gulden. Afsluitend hebben we toen ook nog een Japan symposium georganiseerd. Marcel: Ik had een Japan symposium bij VITE georganiseerd en kreeg toen de mogelijkheid om met de MAKUB daadwerkelijk op reis naar Japan te gaan. De belangrijkste reden was natuurlijk dat er bij de marketing vereniging nou eenmaal leukere mensen zaten dan bij VITE. Jullie houden je bezig met een breed scala aan activiteiten, is het niet moeilijk om de juiste focus te houden? Marcel: Binnen alle activiteiten loopt een rode draad die centraal staat en als focus dient voor de activiteiten. Niet de beschikbare tijd, maar het plezier in de werkzaamheden speelt een grote rol. Ik heb geleerd niet in tijd te denken maar in slimmigheden. Het gaat erom dat je een balans weet te vinden tussen investeringen en rendement; niet om een balans in tijd. Mijn werkcredo is dan ook: ‘Choose a job you love and you will never have to work a day in your life’. Dat is ook de kunst als ondernemer: je moet de juiste keuzes maken waardoor je een portfolio overhoudt waar je zin en energie van krijgt. Sjef: Het is soms ook wel moeilijk om niet te veel dingen te willen doen. Maar als je een duidelijke rode draad hebt kun je veel aan. Bij ons is dat de lol die we hebben in de begeleiding van een investering in ondernemers die met een innovatie naar de markt willen en daar hulp bij nodig hebben. Marcel: Als je die rode draad verliest ga je ook energie verliezen en raak je de weg kwijt. Hoe ziet een dag van Marcel Clerx en Sjef van Kemenade er uit? Marcel: Mijn dag begint met een schreeuw uit de douche. Ik heb geen wekker meer, want mij dochtertje roept dan heel hard papa, omdat ik haar dan mag komen afdrogen. Sjef: Geen dag is hetzelfde, het is ook juist de afwisseling
Zijn jullie workaholics? Marcel en Sjef tegelijk: Nee. Marcel: Mijn vrouw zegt inmiddels ook van niet. In de laatste jaren dat ik bij KOCK en Partners werkte was het wel echt sleuren om bepaalde dingen overeind te houden. Dan gaat het meer energie kosten dan dat het oplevert.
leken samen te vatten: het is een soort koptelefoon die continu een EEG meting doet en die naar een computer doorstuurt. Deze kan dan registreren of het brein in balans is en op basis daarvan feedback geven middels video of muziek om het brein te stimuleren. Dat is een onbewust trainingsproces. We zijn nu in samenwerking met onder andere het NOC-NSF aan het onderzoeken welke mogelijkheden dit voor topsporters oplevert. De eerste resultaten zijn hoopvol: het slaappatroon verbetert evenals het concentratievermogen en het vermindert stress.
Sjef: Op een gegeven moment ben je ook gewoon klaar met die weken met belachelijke werkuren. Dat gaat ook gewoon niet in combinatie met een gezin.
Hoe zien jullie neuromarketing in de toekomst? Marcel: Dat is moeilijk in te schatten, maar er zijn wel veronderstellingen dat je door meten van hersenactiviteit kunt voorspellen of een klant een product aantrekkelijk gaat vinden en of hij het uiteindelijk ook gaat kopen. Dit zou een ultieme manier zijn om producten te testen voordat ze op de markt komen.
Marcel: Op zondagochtend heb ik vaak heel erg creatieve momenten. Meestal heb ik dan na het uitslapen tussen 10 en 12 een heel creatief moment.
Sjef: Het zou het ultieme antwoord voor economen, althans marketeers kunnen zijn: het echt begrijpen van consumentengedrag.
Op welke manier zijn jullie verbonden aan het onderwerp ‘Neuromarketing’? Marcel: Allereerst willen wij graag met TIC een soort seminar of masterclass organiseren tijdens Vision voor een aantal regionale bedrijven die zich met (medische) neuro science bezighouden. Tijdens deze masterclass willen wij niet zozeer ingaan op de techniek maar juist een aantal aantoonbare succesvolle business cases behandelen op dat terrein. Want daar is nog niet zo heel veel van bekend.
Hoe ziet jullie eigen toekomst eruit? Sjef: Ik denk dat er meer tijd zal gaan zitten in de participatiekant, omdat ik dat ontzettend leuk vind. Je zit dan ook op een ondernemende stoel. Op het thuisfront vind ik het mooi om de ontwikkeling van de kids te zien.
Sjef: Wij zijn betrokken bij een bedrijf dat een apparaat ontwikkeld gebaseerd op neuro technologie dat als doel heeft om de mentale fitheid van een persoon te verbeteren. Dit is een techniek op basis van neuro feedback principes die momenteel wordt uitgetest op sporters. Het is een vrij technisch verhaal, maar om het voor de
Markethings Meestersinterview
die het leuk maakt. Vaak heb ik vrij veel verschillende afspraken op een dag die gaan over mogelijke samenwerking. Doordat wij ons met verschillende zaken bezighouden, waaronder het TIC komen er ontzettend veel innovatieve ondernemers ook onze kant op wat natuurlijk ook gunstig is voor onze adviesbedrijven.
Marcel: Ik verwacht dat wij internationaler zullen gaan werken. Onder andere, omdat ik verwacht dat Nederland de komende jaren nog in een slow-economy zal zitten. Bovendien zou ik het ook heel erg leuk vinden om internationaler te werken. Maar ook een promotie op het gebied van economische ontwikkeling van internationale steden sluit ik niet uit. Op het thuisfront vind ik het natuurlijk erg belangrijk dat mijn dochtertje goed opgroeit en een zelfstandig meisje wordt.
17
Markethings In the spotlight
In the spotlight: Vision 2011 Discover the secrets of the Consumer’s brain Stefanie Kusters
Op 17 februari 2011 zal door Asset | Marketing weer een groots evenement worden georganiseerd: Vision! Dit jaar zal Vision in het teken staan van neuromarketing, waarbij de focus ligt op het onderbewustzijn van de consument. De commissie is al een aantal maanden bezig met de organisatie, daarom alvast een voorproefje van de inhoud. Neuromarketing? Wat wil een consument nu écht? Tot nu toe richtte de traditionele marketingtools zich vooral op het rationele, bewuste gedeelte van het brein van de consument. De innovatieve aanpak van nieuwe onderszoeksmethoden die vanuit de neuromarketing ontstaan richten zich juist op het onderbewustzijn. Wat een consument dus denkt en wil, minus de sociaal wenselijke antwoorden. Het is aangetoond dat consumenten 95 procent van alle informatie onbewust verwerken, hierdoor worden beslissingen dus vaak onbewust genomen. Marketeers kunnen hiermee mislukte productlanceringen en vertekende tevredenheidsonderzoeken voorkomen en kunnen dus (bijna) niet om neuromarketing heen. Neuromarketing wordt tijdens Vision 2011 in al haar facetten bekeken. Zo bestaan er verschillende technieken die de hersenactiviteit van een consument meten bij blootstelling aan een product of advertentie. Zo kan de effectiviteit van een reclamecampagne gedetailleerd en waarheidsgetrouw gemeten worden. Emoties van consumenten zijn belangrijk bij de effectiviteit van een marketingcampagne. Wat een consument voelt, kan bepalend zijn voor de beoordeling van een merk. Deze emoties worden beïnvloed door middel van de zintuigen; waarnemingen als geur en kleur kunnen onbewust van invloed zijn op deze emoties. Marketeers moeten daarom inzicht verkrijgen over de werking van het brein, om mogelijkheden op het gebied van marketing optimaal te benutten. Programma Niet alleen voor studenten, maar ook voor veel bedrijven is neuromarketing nog een grijs gebied. Gemiste kansen maar tijdens
18
Vision 2011 in het kort: Onderwerp: Datum: Locatie: Sprekers: Kosten: Meer informatie:
Neuromarketing 17 februari 2011 Universiteit van Tilburg oa. Ale Smidts (EUR), Martin de Munnik (EQ Brands), Gert-Jan Lok- horst (TU Delft), John Faasse (Uit- bijter), Marcel Clerx (Acceleration), Martin Leeflang (Validators) 5 euro voor Asset | Marketing leden www.vision-tilburg.nl
Vision zullen de mogelijkheden die er zijn in het beïnvloeden van het consumentenbrein uitgebreid worden belicht. Het dagprogramma is opgebouwd uit theoretische lezingen, praktijkvoorbeelden en ervaringen van bedrijven. Ale Smidts, professor marktonderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam heeft zich gespecialiseerd in neurowetenschap en zal de eerste hoofdlezing verzorgen: ‘Wat is neuromarketing?’ Deze lezing is het startpunt van Vision 2011, een introductie op het onderwerp zodat met de nodige voorkennis aan de rest van de dag begonnen wordt. Ale Smidts is tevens de schrijver van het boek ‘Kijken in het brein’ en mag zich met recht een expert noemen. Naast professoren zullen ook vooraanstaanden uit het bedrijfsleven spreken op Vision, zodat ook de praktische toepassing van neuromarketing concreet wordt. Zo zal Martin de Munnik, eigenaar van consultancy bureau EQ Brands, bezoekers meenemen in een ‘kijkje in het hoofd van de consument’ om nieuwe inzichten te verschaffen in het merkbeleid. Daarnaast voert EQ Brands samen met de Universiteit van Amsterdam het eerste neuro-economisch merken onderzoek in Nederland uit: ze onderzoeken hoe onze hersenen reageren op merken met behulp van een fMRI scan, een uniek onderzoek. De Munnik over neuromarketing: “Waarom
Waarom floppen 9 van de 10
doet onderzoek naar de ethische en juridische aspecten van de neurotechnologie. Commissie De commissie is in de zomer begonnen met de voorbereidingen voor Vision. Sinds september is de commissie compleet. Deze bestaat nu uit zes personen: Jane Maduro (voorzitter), Tim Lamerichs (vice-voorzitter), Tim van Hulst (penningmeester), Tom Roijers (secretaris), Stefanie Kusters (externe pr) en Loes Altena (dagorganisatie). Stephan Leijtens begeleidt de commissie vanuit het bestuur. De commissie wordt bijgestaan door Stichting Vision. In overleg met de stichting is ook het onderwerp bepaald.
Markethings In the spotlight
floppen 9 van de 10 productintroducties, terwijl er uitgebreid onderzoek naar is gedaan? Omdat wat mensen zeggen over een product, niets zegt over wat ze gaan doen. Hersenactiviteit doet dat wel.” Behalve de hoofdlezingen zullen er een aantal parallellezingen verzorgd worden, kleiner van aard zodat er veel ruimte is voor interactie is Zo zal onder andere John Faasse van onderzoeksbureau Uitbijter spreken. Uitbijter is specialist op het gebied van media- en reclame effectiviteit. Ook Marcel Clerx (tevens geïnterviewd voor het meestersinterview op pagina’s 16 en17) van Tilburg Innovation Center zal een inhoudelijke bijdrage leveren aan Vision.
productintroducties, terwijl er uitgebreid onderzoek naar is gedaan? Om de bezoeker zelf neuromarketing te laten ervaren zijn er verschillende workshops waar aan kan worden deelgenomen. Zo is er de mogelijkheid zelf een eyetracking experiment uit te voeren. Eyetracking is een methode die onder meer door Google wordt gebruikt om oogbewegingen van consumenten te traceren. Het bedrijf Validators zal deze workshop verzorgen. Validators is gespecialiseerd in ‘5-seconden effecten’, de belangrijkste seconden voor marketeers. Daarnaast is dit bedrijf eigenaar van de ‘straaljager eyetracker’, een instrument dat getest is in een F-16 van het Amerikaanse leger en is daardoor erg nauwkeurig en snel. Andere workshops zullen gaan over het gebruik van de zintuigen in marketing, bijvoorbeeld het gebruik van bepaalde kleuren of geuren in een verkoopomgeving. Geurenmarketing is een fenomeen dat steeds meer gebruikt wordt in de retailwereld. Door het gebruik van bepaalde geuren kan de stemming van een consument beïnvloed worden en dit kan bepaalde emoties oproepen. In een workshop kan op een interactieve manier kennis worden gemaakt met geurenmarketing. Een bedrijf dat zich met zintuiglijke marketing bezig houdt is Sense Company. Naast positieve berichten rondom neuromarketing vormt er zich steeds meer kritiek op deze manier van marketing. Als bedrijven meer weten dan de consument zelf, zullen ze ook controle krijgen over percepties en gedrag; de macht van de koper verschuift zo naar de verkoper . Vooral consumenten zijn bang de controle kwijt te raken. Gert-Jan Lokhorst, professor aan de Technische Universiteit Delft, zal daarom de afsluitende lezing verzorgen over het ethische aspect van neuromarketing: wat mag en wat niet? Lokhorst
Waarom moet je komen naar Vision 2011? Als student krijg je op Vision 2011 alle ins en outs over deze nieuwe trend in de marketingwereld waar steeds meer gerenommeerde bedrijven zich mee bezig houden. Het is dé mogelijkheid om je in neuromarketing te verdiepen en je kennis uit te breiden. Er zullen een aantal grote namen komen spreken die zowel wetenschappelijke als praktische invalshoeken laten zien. Daarnaast is Vision een goede mogelijkheid om te netwerken met bedrijven met innovatieve marketing strategieën. Ook voor het bedrijfsleven is Vision uitermate interessant; bedrijven kunnen nieuwe inzichten verkrijgen die toepasbaar zullen zijn in hun eigen business. Daarbij zijn er ook voor de bedrijfsbezoekers volop netwerkmogelijkheden.
Door het gebruik van bepaalde geuren kan de stemming van een consument beïnvloed worden Het programma van Vision 2011 is bijna compleet, hou dus onze website ( www.vision-tilburg.nl) en de verschillende social media in de gaten voor updates in het programma!
Bronnen: - http://www.molblog.nl/bericht/duracell-is-een-sterker- merk-dan-google-volgens-ons-brein - http://www.guardian.co.uk/technology/2008/apr/03/news.advertising
19
De Nationale Marketing Strijd 2011 Dit jaar vindt voor de 21e keer de Nationale Marketing Strijd plaats. De strijd zal op dinsdag 22 en woensdag 23 februari 2011 plaatsvinden in Rotterdam met het thema “Get Interacted!” De Nationale Marketing Strijd is een marketingevenement waar 165 academische marketingtalenten, die zich in de laatste fase van hun studie bevinden, in teams zullen strijden om de titel ‘Grootste Marketingtalent 2011’ en een geldprijs van 2.000 euro. Hoe werkt het? De Nationale Marketing Strijd biedt studenten de kans om in contact te komen met grote marketing georiënteerde bedrijven als Nationale Nederlanden, Unilever, TNT, T-Mobile, Akzo Nobel, DSM, 2organize, Océ en Fair Child. Na een CV selectie zullen de 165 deelnemende studenten een inhouse dag bijwonen bij de sponsoren. De inhouse dagen vinden plaats voorafgaand aan het evenement zelf en fungeren als voorrondes. Er wordt zowel tijdens de voorrondes als tijdens de finaledagen in teamverband gestreden, waarbij elk team bestaat uit studenten van verschillende universiteiten. Op dinsdag 22 februari zullen de teams de strijd hervatten, door verscheidene marketingcases uit te werken en te presenteren aan een vakkundige jury. Aan het einde van de finaledagen gaat één team met de felbegeerde titel “Grootste Marketingtalent 2011” naar huis, waaraan een geldprijs van €2.000,- is verbonden. Bij velen zullen de vorige edities van de Nationale Marketing Strijd nog vers in het geheugen liggen. Want naast jezelf te presenteren voor toonaangevende marketingbedrijven is er ook gelegenheid voor heel veel gezelligheid! Twee nachten lang verblijf je met je medestudenten in een luxe hotel en na de finale case is het tijd voor een spetterend feest in het centrum van Rotterdam! Was jij er vorig jaar niet bij of wil je er weer bij zijn, dan is dit jouw kans om dit jaar de titel ‘Grootste Marketingtalent 2011’ te claimen.
www.nationalemarketingstrijd.nl
Schrijf je nu in via -----------------------------------------------------------------------------------Inschrijven Ga om je in te schrijven of voor meer informatie over de Nationale Marketing Strijd, onze sponsoren en de inschrijvingsprocedure naar www.nationalemarketingstrijd.nl. Houdt de website in de gaten of volg ons op twitter: @nms2011. -----------------------------------------------------
Dr. Cedric Stalpers
In de periode dat ik aan mijn scriptie werkte, vertoonde de VPRO de documentaire We Have Ways of Making You Think. Zowel de documentaire als mijn scriptie gingen over het beïnvloeden van consumenten. In mijn geval, relatief onschuldig, over de vraag wat de effectiviteit van een reclamecampagne voor spannende boeken (de Maand van het Spannende Boek) was. In hun geval, heel wat minder onschuldig, over de beïnvloeding van het denken (zeg maar, de mentale herprogrammering) van het electoraat, door politieke promotiefilms als Leni Riefenstahls Triumf des Willens en Pantserkruiser Potemkin.
ting en promotie hadden de communisten in Rusland en de nationaal-socialisten in Duitsland helaas wel op orde. Riefenstahls Triumf des Willens zou uiteindelijk inspireren tot de hypodermic needle theorie: met massamedia kun je (foute) ideeën injecteren in het brein van de consument. Deze media werden en worden dan ook nog steeds door enkelen gezien als ‘an accident waiting to happen’; zodra weer een halve gare erin slaagt om met zijn vingers aan de knoppen ervan te gaan draaien, kunnen met deze mediale machinerie foute ideeën geïnjecteerd worden. En voordat je het weet wapperen er weer vlaggen en marcheren er weer rijlaarzen door de straten.
De uitkomst van mijn scriptie was zowel verontrustend als geruststellend. Verontrustend in de zin dat de campagne geen enkel effect had op de koopintenties van boekhandelbezoekers, terwijl ik juist graag zie dat mensen meer (spannende) boeken lezen en kopen. Geruststellend in de zin dat boekenkopers te slim bleken om zich door de eerste de beste reclamecampagne te laten beïnvloeden.
Mijn scriptie en die documentaire leidden tot een discussie met een politiek geëngageerde kennis, die inmiddels een bekend raadslid is. De volksvertegenwoordigers visie: “Je kunt mensen mooi en goed laten vinden wat je wilt met massamedia. Met reclame en promotie kun je ieder idee – hoe fout ook – in hun hoofd planten. Dus we moeten er goed op letten wie welke ideeën plant. Die mediale machine mag niet voor iedereen toegankelijk zijn.” Mijn tegenargument: ik heb nu net gevonden dat een dure en grootschalige campagne, waarvan de verwachtingen hooggespannen waren, geen ene bal effect ressorteert. Massamedia versus weldenkend publiek: 0-1. En mensen verbieden om met hun tengels aan die machine te komen, wordt vooral gedaan door foute figuren die die machine zelf (en vooral: als enige) willen gebruiken voor het injecteren van hun eigen griezelige ideeën.
De VPRO documentaire toonde dat verschillende foute regimes en partijen met hun reclamecampagnes de consument beter wisten te beïnvloeden dan het CPNB Het enige wat de Maand van het Spannende Boek (net zoals de Boekenweek) wist te bewerkstelligen was dan ook dat enkele consumenten hun besteding verschoven naar een periode dat ze een geschenkboekje (het premium) bij aanschaf konden krijgen. Maar over de hele linie gezien werd er netto geen boek extra door verkocht. De VPRO documentaire toonde dat verschillende foute regimes en partijen met hun reclamecampagnes die consument beter wisten te beïnvloeden dan het CPNB (de organisatie achter de Maand van het Spannende Boek) dat kon. Hoe fout hun denkbeelden ook waren, hun marke-
Markethings Column
Hoe gevaarlijk kan marketing zijn?
De discussie eindigde onbeslist, maar deze zette me wel aan het denken. Hoe gevaarlijk kan marketing zijn? Stel dat we erin slagen om de perfecte promotie-injectie te bedenken voor iets goeds (het lezen van boeken), dan kan die injectienaald ook gebruikt worden voor iets heel fouts (griezelige ideologieën). Stel we scheppen het perfecte neuromarketingmedicijn, kan het middel dan niet erger zijn dan de kwaal? En moet je dan als marketeer niet veel beter weten wat je doet, eerdat je met je duim naar de plunjer van de injectienaald gaat? Het vraagstuk roept herinneringen op een een veel leukere en betere film dan Riefenstahls werk, namelijk Sam Raimis Spiderman. Hierin mijmert de hoofdpersoon: “With great power comes great responsibility. This is my gift, my curse.”
21
Markethings Hoe zou het zijn met?
‘Beesie, de trouwe oranjesupporter’ Eveline Begijn en Richard Nijsten
Het afgelopen wereldkampioenschap voetbal bracht vele mooie wedstrijden met als hoogtepunt Nederland in de finale. Miljoenen Nederlanders beleefden het WK in een roes en de gekte werd na de gewonnen wedstrijd tegen Brazilië alleen maar groter. Een belangrijke supporter is echter in de vergetelheid geraakt. Het signalement is duidelijk: vijftien centimeter lang, twee sprieten op zijn hoofd, reist voornamelijk in groepen en luistert naar de naam: Beesie. Tijd om Albert Heijn hierover een aantal vragen te stellen. Wie is Beesie? Iedereen kent de Beesies van de Albert Heijn reclames rond het WK voetbal 2010 in Zuid-Afrika. Een Beesie is een klein langwerpig, pluizig wormpje in de kleuren oranje, rood, wit of blauw en herkenbaar aan zijn enorme enthousiasme voor Oranje. Hij houdt zich voornamelijk op in groepen en overal waar voetbal is, is hij te vinden. De naam Beesie komt waarschijnlijk uit het Zuid-Afrikaans en is een inkorting van het woord Wildebeesie. Beesie toont zelf nauwelijks overeenkomsten met het echte wildebeest en lijkt eigenlijk eerder op een vriendelijke rups. Het succes van deze gekke beestjes is een vervolg op de Welpies, en nog eerder, de Wuppies. De Wuppies waren bij het WK 2006 een grote hit en zorgde ervoor dat iedereen een Wuppie wilde bezitten. Op Marktplaats ontstond er een grote levendige handel in MegaWups en er werden zelfs autoruiten ingegooid om deze te stelen. Met het WK 2010 kon een grote marketingactie van Albert Heijn niet uitblijven en kwam men met de Beesie. Om eerdere tekorten te voorkomen werden 31 miljoen Beesies geproduceerd. Ook waren er grote Beesie sjaals en Beesie Caps te koop. Vooral de grote Beesie sjaals waren zeer in trek bij de consument. Op welke manier wordt neuromarketing toegepast in de marketingcampagne ‘Beesies’? De marketingcampagne van Albert Heijn was van grote omvang en daardoor niet te missen op tv, internet en in de winkels. Neuromarketing is een nieuw vakgebied waarin marketeers hun reclames toespitsen op het onderbewustzijn van de consument. De grote reclame van Albert Heijn met de Beesies zit vol met verwijzingen naar voetbal. Zo spelen Maarten Stekelenburg, Nigel de Jong en Robin van Persie een duidelijke rol in de reclame. Ook de kleine verwijzingen naar de trouwe Oranje supporters van Margraten en de bekendste supporter de Oranje indiaan Graat Hindriks.
22
Paspoort Beesie Naam: Beesie Rijk: Animalia Stam: Albert Heijnicus Klasse: Clitellata 1e graads Familie: Beesie Capinia, Beesie Sjaaluinics 2e graads Familie: Wuppiexternicus, Welpidius Lengte: 15 centimeter Kenmerken: Twee sprieten, ogen die enthousias me uitstralen, groepsdier en enorme fan van Oranje Populatie: 31 miljoen Leefgebied: Nederland Het zijn deze kleine verwijzingen die het brein van consumenten positief beïnvloeden. Zo wordt een gevoel van blijheid en enthousiasme gekoppeld aan de Beesies. De vervolgreclame met Guus Meeuwis koppelt de WK-hit ‘Schouder aan schouder’ aan het Beesie-merk. De volkszanger Guus Meeuwis koppelt hier zijn betrouwbaarheid en familiare gevoel aan de Beesies. Vastgesteld kan worden dat Albert Heijn de Beesies als een gezellig, familiair product heeft neergezet die men als trouwe supporter moet hebben tijdens het WK.
Het is de kunst om zo goed mogelijk in te spelen op dat Oranjegevoel en de juiste snaar te raken bij de klant Wat is de precieze gedachte achter de marketingcampagne van Beesie? Nederlanders houden ervan om hun steun aan Oranje bekend te maken. Als er dan ook nog eens Oranjekoorts heerst, kan het vaak niet gek genoeg en dossen ze zich compleet uit. Het is de kunst om zo goed mogelijk in te spelen op dat Oranjegevoel en de juiste snaar te raken bij de klant. Met deze WK-actie bouwden we voort op eerdere campagnes waarmee we onze klanten helpen hun steun aan Oranje te betuigen. Welke rol speelde de social media bij de marketingcampagne van Beesie? Beesies zijn zeer sociaal, echte gezelschapsdieren. Net als menselijke voetbalsupporters hebben ze elkaar nodig om hun enthousiasme te delen. Logisch dus dat Beesies een prominente rol speelden op verschillende sociale media. Op Hyves konden mensen hun profiel pimpen en een gadget plaatsen. Ook kon men op Hyves en Facebook een
Markethings
Hoe zou het zijn met Beesie?
Tot welke resultaten heeft de marketingcampagne geleid? We doen geen uitspraken over omzet, maar kan wel het volgende aangegeven: Enerzijds zagen we meer drukte in de winkel vanwege de introductie van Beesie. Op 7 juni, de eerste dag dat de Beesies te krijgen waren in de winkels van Albert Heijn had het bedrijf 25% meer transacties van15 euro dan gemiddeld (klanten kregen bij 15 euro aan boodschappen een Beesie). Het totaal aantal transacties was vergelijkbaar met de drukte tijdens de dagen voor kerst. Op 7 juni werden in één dag ook nog eens ruim 100.000 grote Beesie-sjaals verkocht. Alle Beesies (31 miljoen) waren in drie weken tijd vergeven. Anderzijds zagen we het WK in de winkel terug in een stijging van de verkopen. Reden hiervan is dat consumenten meer gaan besteden tijdens een derge-
Elftal een rol laten spelen in de commercial van het WK. Dit had te maken met de samenwerking tussen Albert Heijn en Unilever en het feit dat Unilever tevens sponsor van Oranje is. Uiteraard vinden consumenten het leuk om bekende voetballers te zien in onze commercials. Het lied ‘Schouder aan schouder’ van Guus Meeuwis en Marco Borsato bracht het WK-gevoel perfect tot uiting. Of dit ook daadwerkelijk een effect heeft op het aankoopgedrag kunnen we niet zeggen. Albert Heijn maakt momenteel nog geen gebruik van bijvoorbeeld hersenmetingen. Hierdoor kan Albert Heijn niet met zekerheid vaststellen of het plaatsen van beroemdheden in een commercial een direct effect heeft op het aankoopgedrag van de consument. Maar we denken wel dat de commercial bijgedragen heeft aan het succes van de marketingcampagne.
Markethings Hoe zou het zijn met?
eigen supportersdoek maken. Op Hyves kon het spandoek ook worden rondgestuurd naar vrienden. Op de chatsite MSN waren er speciale Beesie winks en emoticons, voor de gelegenheid omgedoopt tot Beesie-moticons.
lijk groot evenement, maar bijvoorbeeld ook hun vakantie uitstelden waardoor de ze thuis meer besteden.
Uiteraard vinden consumenten het leuk om bekende voetballers te zien in onze commercials Beschouwt Albert Heijn deze marketingcampagne als succesvol? Het wereldkampioenschap voetbal van 2010 is voor Albert Heijn zeker succesvol geweest. Het blijft altijd spannend, maar we waren erg verrast door het enorme succes van Beesie. In een paar weken tijd waren alle 31 miljoen Beesies op. Ook alle foto’s op ‘Flickr’ lieten zien dat klanten Beesie erg leuk vonden. Flickr is een site waarbij de consument zijn foto’s van Beesie kon uploaden. Hier is veelvuldig gebruik van gemaakt! Hoe hebben jullie deze voetballers en Guus Meeuwis in de reclame kunnen betrekken? Is het bekend of deze beroemdheden ook voor een positief resultaat zorgen? Albert Heijn kon eenmalig de spelers van het Nederlands
Hoeveel Beesies zijn er terug gebracht en wat is hier uiteindelijk mee gebeurd? We wilden klanten de mogelijkheid geven om de Beesies in te leveren als ze van plan waren ze weg te gooien. In eerste instantie was het de bedoeling dat de Beesies naar een goed doel zouden gaan. We zijn door veel particulieren en organisaties benaderd met de vraag of zij de knuffels konden krijgen. Zij wilden de Beesies aan kinderen in ontwikkelingslanden geven. Er is echter weinig gebruik gemaakt van het inleveren van de Beesies, we hebben de indruk dat klanten ze toch graag zelf willen houden. De beesies die zijn ingeleverd zijn door onze winkels gegeven aan de lokale sportverenging, school of buurthuis. We hebben niet bijgehouden hoeveel Beesies zijn teruggebracht. Wat kan de consument in de toekomst nog verwachten van Albert Heijn tijdens bijvoorbeeld het EK voetbal? Hier doen we geen uitspraken over. Beesie zal in ieder geval niet terugkomen, Albert Heijn zal weer met een nieuwe gadget op de markt komen. Wat… dat blijft nog even een verrassing!
23
Markethings Logo’s
Is het nou een A-merk? Gabi Markovic
Logo’s zijn voor bedrijven een unieke manier om zich op een snelle en makkelijke manier te onderscheiden van concurrenten. Maar het opbouwen van een bekend logo vergt veel tijd en moeite. Eén van de bekendste logo’s is misschien wel die van het Wereld Natuur Fonds. De pandabeer, een dier met een symbolische waarde voor het fonds, zorgt voor herkenbaarheid. Daarnaast zorgt dit logo voor aandacht richting panda’s in de wereld, iets dat mooi was voor dit specifieke dier maar ook voor de doelstellingen en invloed die de organisatie wil hebben in de wereld. Zij is er immers om (uitstervende) dieren te beschermen. Door dit voorbeeld wordt duidelijk dat een logo vaak niet alleen een basaal tekeningetje is dat gekoppeld wordt aan de organisatie, maar dat er een diepere betekenis aan ten grondslag kan liggen. If image is everything then your company’s logo is its first impression Het gebruik van een logo wordt in de literatuur ook wel gezien als een zogenoemd “branding element”. Andere elementen waarop een bedrijf zich duidelijk van de buitenkant kan onderscheiden zijn symbolen, de verpakking, slogans en handelsmerken. Omdat het logo vaak het eerste is wat consumenten zien van een product, speelt de herkenbaarheid een belangrijke rol. Dat er ook een gevaar schuilt in deze relatie tussen logo’s en herkenbaarheid wordt de laatste jaren echter steeds meer duidelijk. Omdat de consument vertrouwd is geraakt met bepaalde logo’s heeft zij een positieve attitude jegens bepaalde symbolen en tekens ontwikkeld. Deze attitude hangt samen met de perceptie die de consument heeft over het merk dat aan het logo verbonden is. Hier wordt echter steeds meer misbruik van gemaakt. Zo worden bekende logo’s als die van BMW of van Apple op een zodanige manier overgenomen door andere bedrijven dat zij wel verschillend zijn van het origineel maar door de consument op het eerste gezicht als gelijk beschouwd worden. Niet alleen is dit schadelijk voor bedrijven met bekende logo’s maar ook zorgt dit de laatste jaren voor veel juridische zaken omtrent deze genoemde copycat-strategieën. Copycat-strategieën en hun invloed op de consument Consumenten worden dagelijks geconfronteerd met producten die lijken op A-merken, de zogeheten copycats. De grote vraag die natuurlijk centraal staat bij copycatting is
24
de effectiviteit hiervan op de consument. Bij copycatting gaat het om het nauwkeurig imiteren of kopiëren van iets van een ander product, ook wel het origineel genoemd of het A-merk. Het is hierbij echter belangrijk om een duidelijk onderscheid te maken tussen directe kopieën (wat ook wel “counterfeiting” wordt genoemd) en imitaties (wat ook wel copycatting wordt genoemd). Counterfeits zijn bij ons beter bekend als de “neppers” waarbij het dus gaat om het exact repliceren van een ander product. Dit is vaak het geval wanneer bijvoorbeeld een Patek Philippe horloge voor een schijntje gekocht kan worden in China. Deze vorm van kopiëren is meestal illegaal en de producten zijn goedkoop en van lage kwaliteit.
Copycatting leidt tot oneerlijke concurrentie en zorgt voor verwarring en misleiding van de consument Copycatting is een strategie die voornamelijk de laatste jaren erg in opkomst is. Zo toonde onlangs verricht onderzoek in de Verenigde Staten aan dat de helft van de merken in een winkel gelijkenissen vertoonde met de verpakking van het A-merk in kleur, grootte en vorm (Van Horen, 2010) . Hiermee wordt het doel van copycatting dus ook meteen duidelijk, namelijk het steeds meer overnemen van een succesvolle strategie om zo marktaandeel en winstgevendheid weg te nemen bij de grootste concurrent. Dat er echter grenzen zijn in de mate waarin deze gelijkenissen moeten worden overgenomen is recentelijk pas duidelijk zichtbaar geworden in het onderzoek van Van Horen. In tegenstelling tot de onderzoeksresultaten die voorheen vaak gepresenteerd werden kwam Van Horen tot de conclusie dat het zo nauwkeurig mogelijk overnemen van een bekend logo niet per definitie leidt tot een betere attitude van de klant jegens het copycat-product. De gedachte is vaak dat copycatting leidt tot oneerlijke concurrentie en zorgt voor verwarring en misleiding van de consument. Zowel in de literatuur als in de advocatuur ligt, zoals we later in dit artikel nog gaan lezen, hierop de nadruk. De consument zelf kijkt echter over het algemeen wat minder eenduidig tegen copycats aan. Uit het onderzoek van Van horen blijkt dat consumenten zowel positieve als negatieve gevoelens hebben wanneer het gaat om imi-
Mensen zullen in het buitenland eerder vertrouwen op sterk gelijkende copycats omdat ze niet direct in contact kunnen komen met het A-merk Doordat de focus in de literatuur voornamelijk ligt op het verwarringgevaar is het idee dat hoge gelijkenis ook het meest positief beoordeeld wordt door consumenten. Maar hiervan blijkt vaak geen sprake bij consumenten. Uit het onderzoek van Van Horen kan herleid worden dat voor de acceptatie van een product twee factoren een bepalende invloed hebben en dat zijn de context waarin het gepresenteerd wordt en de mate van gelijkenis/imitatie. Wanneer gesproken wordt over de context gaat het voornamelijk over de point-of-sale van producten. Hierbij is het belangrijk of het A-merk naast het copycat product gepresenteerd wordt. Wanneer hiervan sprake is zal een hoge gelijkenis door de consument niet gewaardeerd worden omdat de consument de copycat zo duidelijk kan beoordelen en de copycat dus ook zichtbaarder is voor de consument. Hiervan is bijvoorbeeld sprake wanneer het A-merk en het copycat product naast elkaar in de schappen liggen. Wanneer men echter naar het buitenland gaat en dus niet direct met het A-merk in contact kan komen zullen mensen door hun onzekerheid ten opzichte van het product wel eerder vertrouwen op hoog lijkende copycats. Mensen zullen dan namelijk meer afgaan op de bekende cues omdat hun onzekerheid ten opzichte van de productkwaliteit verminderd. Dit gebeurd ook nog steeds wanneer mensen zich terdege bewust zijn van de imitatiestrategie. Een goed voorbeeld hiervan is het logo van USA Bucks dat sterke gelijkenissen vertoont met het Starbucks
logo.
Markethings Logo’s
tatiestrategieën. Zo vinden zij aan de ene kant dat het zorgt voor oneerlijke concurrentie en verwarring, maar ook dat het een goed alternatief is voor de bekende en grote Amerken en dat copycat-producten door de herkenbaarheid positieve gevoelens teweegbrengen. Dit is ook meteen het gevaar dat voor de A-merken schuilt in copycatting. Gelijkheid kan zorgen voor een transfer van kennis door de manier waarop concepten en categorieën gepresenteerd zijn in het geheugen. Merken worden in onze hersenen gepresenteerd als een netwerk van associaties, bestaande uit merkattributen en attitudes. Het kost vaak veel tijd en moeite om dergelijke positieve associaties te bewerkstelligen bij consumenten en aangezien de A-merken dit voor elkaar hebben gekregen willen ze dat natuurlijk niet kwijtraken. A-merken zullen er daarom alles aan proberen te doen om hun identiteit te waarborgen en hun logo te beschermen. Voornamelijk de hoge gelijkenis van logo’s hebben daarbij meestal de aandacht gekregen, maar dit blijkt nu dus niet helemaal terecht.
Wanneer consumenten de producten dus niet direct kunnen vergelijken zullen zij minder geneigd zijn de verschillen te zien. Bij de tweede genoemde factor, de mate waarin sprake is van gelijkenis/imitatie, zal een sterke gelijkenis met het A-merk juist voor minder acceptatie zorgen omdat mensen deze vorm van imitatie niet waarderen. Bij subtiele imitaties heeft de consument vaak positieve gevoelens richting het copycat product maar weet zij niet waar dat vandaan komt. Op deze manier worden positieve associaties van het A-merk overgeheveld zonder dat de consument het door heeft. Deze manier van beïnvloeding komt direct overeen met de theorie rondom de subliminale perceptie, waarbij consumenten prikkels waarnemen zonder zich bewust te zijn van de invloed die deze prikkels hebben op de daaropvolgende reactie. Dit is het tegenover gestelde van de supraliminale perceptie waarbij prikkels boven de waarnemingsgrens worden aangeboden en consumenten zich dus ook bewust zijn van de beïnvloeding. Van de laatste manier van beïnvloeding is sprake wanneer het niveau van imitatie hoog is en de gelijkenis met het A-merk logo dus sterk is. De gang naar de rechter…. Als je dit allemaal aan hebt gehoord kan je als A-merk blij zijn dat het mogelijk is om je logo te beschermen aangezien het logo net als het merk, handelsnaam, model en verpakking valt onder het intellectuele eigendom van een organisatie. Toch moeten hierbij een aantal kanttekeningen gemaakt worden. Wanneer je kijkt naar het logo van USA Bucks (zie het logo in de tekst), is het niet vreemd dat Starbucks de afgelopen jaren al vele rechtszaken heeft aangespannen tegen bedrijven die haar logo imiteerden. Zo heeft zij nog in 2006 Starpreya Coffee aangeklaagd, maar de Intellectual Property Tribunal in Zuid-Korea oordeelde dat de logo’s verschillend genoeg zijn om verwarring te voorkomen. Hieruit kan haast geconcludeerd worden dat een logo vrijwel identiek moet zijn voordat een A-merk in het gelijk wordt gesteld. Volgens Van Horen (2010) richten advocaten zich op dit moment voornamelijk op het verwarringsgevaar wat voornamelijk plaatsvindt bij sterk gelijkende imitatie. Maar omdat juist de subtiele imitaties een veel groter gevaar kunnen zijn valt hier nog veel te winnen voor de Amerken.
Bron: - F. van Horen, 2010. Breaking the mould on copycats: what makes product imitation strategies successful?
25
Markethings As seen on TV
Onsluike sluikreclame? Lucas Rinkel en Mila Adriaans
Op TV wordt men steeds vaker geconfronteerd met reclames. Voornamelijk op commerciële zenders zijn de reclames in de huidige tijd niet te missen. Zo wordt niet alleen reclame getoond tussen de programma’s of tijdens de commercial break, maar ook gedurende de programma’s. Deze manier van reclame noemt men product placements, beter bekend als sluikreclame. Men wordt steeds vaker opzichtig geconfronteerd met sluikreclame; grote logo’s en producten verschijnen meer dan ooit opvallend in beeld. Is hier nog sprake van sluikreclame of kan men beter spreken van “onsluike sluikreclame”? Reclame is een belangrijk onderdeel van televisie geworden. Ongeveer 10% van de totale zendtijd wordt tegenwoordig aan reclame besteed. Echter is er in de loop der jaren een verschuiving te zien in het kijkgedrag van consumenten, waardoor er steeds minder aandacht is voor traditionele reclameblokken. Het is voor bedrijven dan ook lastiger geworden om consumenten te bereiken. Traditionele vormen van adverteren hebben hun effectiviteit verloren vanwege hoge kosten, de commerciële verwarring en de grote verwaarlozing van de televisie door jongeren. Nieuwe en dynamische manieren van adverteren zijn vereist om de producten en merken onder de aandacht te brengen. Door de veranderingen die de media en de reclame de laatste
jaren hebben doorgemaakt, worden consumenten op een andere manier benaderd door bedrijven. Het begin Het is begonnen in Amerika in de jaren 30. Product placements gingen hier een steeds belangrijkere rol spelen in films. Tot laat in de jaren 60 hebben product placements vervolgens een trage ontwikkeling doorgmaakt. De echte doorbraak vond plaats in de film E.T.: The Extra-Terrestrial in 1982, waar het merk Reeses Pieces werd getoond. Er vond een grote omzetstijging plaats bij Reeses Pieces, wat voor veel andere bedrijven een reden was om ook gebruik te maken van deze nieuwe manier van adverteren. Het meest voorkomende product dat wordt gebruikt voor sluikreclame in de Verenigde Staten is de auto. James Bond films spannen hierbij de kroon, waarbij autoleveranciers miljoenen dollars betalen om op deze wijze reclame te maken. Het begon op de Nederlandse televisie in de jaren tachtig met een IKEA-bank in de destijds populaire serie “Zeg ‘ns AAA”. Product placement is inmiddels een belangrijke vorm van alternatieve marketing geworden.
Van onbewuste beinvloeding door sluikreclame, naar prominente product placements Wat zijn product placements? Er bestaan verschillende begrippen rondom product placements. Een aantal definities leiden samengevat tot de volgende uitleg: een visuele en/of verbale uiting van een merk of product in een film of tv-programma. Hierbij zijn drie soorten product placements te onderscheiden. Allereerst visuele product placements (screen placement), waarbij het merk of product wordt getoond. Daarnaast verbale product placements (script placements), waarbij het merk of product verbaal of auditief wordt vernoemd in een dialoog. En tot slot plot-connectie (plot placement), waarbij het merk geïntegreerd is in het plot van de film of het tv-programma.
26
Product placements in films Zoals eerder al genoemd willen autofabrikanten allemaal dat James Bond in hun auto rijdt. James Bond staat voor nieuwe technieken en snufjes, klasse en stijl. En welke autofabrikant wil hier niet mee geassocieerd worden? Als Bond in jouw auto rijdt betekent dit dat jouw auto stoer genoeg is, om door ‘Double-O Seven’ bestuurd te worden. Verder valt Bond goed in de smaak bij de vrouwen, waardoor de indruk wordt gewekt dat het type auto goed is voor je imago. Om deze reden presenteert BMW zijn nieuwste modellen in James Bond films. Een ander voorbeeld van het gebruik van auto’s in films, wat in dit geval een stuk minder met klasse en stoer te maken heeft, is Mr. Bean. Iedereen moet Mr. Bean wel eens hebben zien rijden in zijn Mini, waarmee hij altijd de blauwe auto uit de parkeervakken beukt. Dit heeft een enorme naamsbekendheid voor het merk opgeleverd, ondanks dat de kijker niet echt doorheeft dat het naar een stukje reclame zit te kijken.
Met een bus Pringles hangend op de bank, de dorst lessend met een glas Coca Cola kijken naar GTST Product placements in tv-programma’s De Quooker in het programma “Gooische Vrouwen” en de Apple computers in de serie “Goede Tijden, Slechte tijden” zijn iedere kijker van deze tv-series inmiddels wel opgevallen. In GTST is het gebruik van een product placement dan ook niet zeldzaam. Met een bus Pringles hangend op de bank, de dorst lessend met een glas Coca Cola (waarbij de fles Coca Cola op de achtergrond op een lege tafel ‘subtiel wordt getoond’) zijn slechts enkele voorbeelden uit de serie. Naast tv-series kan ook gedacht worden aan huis en tuin programma’s, zoals Eigen Huis en Tuin, waarbij bouw-
markt Praxis meerdere malen in beeld wordt gebracht tijdens de uitzending. Verder zal niemand het zijn ontgaan dat iedereen bij “Baantjer” wel erg van die flesjes Yakult hield. En dat de Cupa-soup niet aan te slepen was bij Vledder en consorten. Ook dit is geen toeval, want ook dit zijn voorbeelden van sluikreclame (waarmee niet gelijk ontkend wordt dat men echt niet van deze producten hield). Voordelen? Product placements zijn voor adverteerders interessant om hun merk of product onder de aandacht te kunnen brengen bij het publiek. Naast de adverteerders, heeft ook de media voordeel bij deze reclame. De productiekosten stijgen tegenwoordig snel, denk aan dure locaties en special effects. Door extra advertentieruimte te verkopen naast de reclameblokken, kunnen extra inkomsten worden gegenereerd waardoor deze kosten enigszins worden gedrukt. Het voordeel voor het publiek? Deze reclamevorm is in mindere mate een inbreuk op de mediabeleving, in tegenstelling tot het reclameblok.
Markethings As seen on TV
Door een merk in redactionele content te plaatsen, wordt het merk (bewust of onbewust) toch opgemerkt. Hel doel van sluikreclame is verschillend en kan liggen in het creëren van merkbekendheid of het doordringen van bepaalde associaties met het product. Een programma kan een rijke context bieden en zorgen dat associaties met het programma worden gekoppeld aan het merk. Tijd om ons toe te spitsen op een aantal voorbeelden!
Regels In de mediawet zijn bepalingen opgenomen voor zowel de publieke als commerciële zenders. Het Commissariaat voor de Media ziet erop toe dat deze bepalingen worden nageleefd. Bij publieke zenders wordt getracht om sluikreclame tegen te gaan door het tonen van producten of merken te verbieden. Echter, zo streng als de regels zijn bij publieke zenders, zo losjes zijn de regels bij commerciële zenders. Vrijwel alle programma’s mogen gesponsord worden. Producten in dienst van de sponsor mogen worden vermeld en tevens worden getoond in het programma, mits dat niet wervend gebeurd! Om het programma Eigen Huis en Tuin nog maar een keer aan te halen: Het vernoemen van Praxis als bouwmarkt is geen probleem, maar een kreet als “kom allen naar Praxis” zul je niet snel horen. Inzoomen, uitzoomen of aanprijzen is dan ook verboden! Maar houdt men zich wel aan deze regels? Kies voor een avondje televisie en ervaar het zelf; laat je (on)bewust beïnvloeden! Bronnen: - Gloede, B. (2003), “Product Dis-Placement: Stop the creeping practice before it damage credibility.”, Mediaweek, 15(37), 20. - Galician, M-L. (2004), “Handbook of Product Placement in the Mass Media: New Strategies in Marketing Theory, Practice, Trends, and Ethics.”, Binghamton, New York: Hawordth Press. - Calder, B.J. & Malthouse, E.C. (2005), “Managing media and advertising change with integrated marketing.”, Journal of Advertising Research, 45(4), 356-361. -Woltman Elpers, J.L.C.M. (2002), “Onderzoek zapgedrag reclame inhoud tv-reclames.”, Center for Marketing Intelligence & Research, Jaarboek 2, Paper 7. - Russell, C.A. (2002), “Investigating the effectiveness of product placements in television shows: the role of modality and plot connection congruence on brand memory and attitude.”, Journal of Consumer research, 29(December), 306-318. - www.parfumania.nl/Unisexgeuren/-c-251.html
27
Markethings Social media
To tweet or not to tweet, that’s the question Koen Vermeulen (@krvermeulen) en Lotte van Son (@lottevson)
Het promoten van events gebeurt al decennialang. Als vroeger het circus in de stad kwam, ging dit gepaard met een grote optocht waar iedereen op af kwam. Het toegestroomde publiek werd opgeroepen kaartjes te kopen voor het circus en kreeg zelfs alvast een voorproefje te zien van de verschillende acts. Zie daar; de eerste vorm van event promotion. Gelukkig heeft de ontwikkeling binnen het vakgebied marketing niet stilgestaan. Sinds een paar jaar is Social Media erg in trek bij marketeers, en tevens bij de experts die zich bezighouden met het promoten van events. Dit relatief nieuwe communicatiekanaal is een revolutie in de manier waarop een bedrijf communiceert met haar klanten. Organisaties zijn nu eindelijk in staat echt te luisteren naar klanten, in plaats van éénzijdig een boodschap te zenden. Social media is dus hot en happening, maar waar hebben we het eigenlijk over? Hoe relevant is het? En hoe kan het ingezet worden ten behoeve van event promotion? What the hell are you talking about? Iedereen heeft wel eens gehoord van netwerksites als Facebook, Hyves, LinkedIn of Twitter. Kenmerkend aan deze sites is dat je ermee in staat bent een netwerk op te bouwen van mensen die je kent. Dit alles heeft een sociale functie: het in contact blijven en het delen van interesses met vrienden en/ of zakelijke relaties Nou, geweldig zeg. Maar wie gebruikt het nu daadwerkelijk? Als we Eric Qualman, schrijver van Socialnomics en de viral Social Media Revolution, moeten geloven is de impact van social media gigantisch. Zijn meest pakkende one-liner: “If Facebook were a country, it would be the world’s 3rd largest.” Daarnaast claimt hij dat gebruikers meer tijd op internet aan social media besteden, dan aan porno. Dat je het weet. Wat is er nu zo anders? Het feit dat de media sociaal van aard zijn, impliceert dat alleen het zenden van informatie niet afdoende is. Sociale netwerken als Hyves en Facebook lenen zich dan ook voor het aangaan van conversaties met de doelgroep. Deze conversaties komen alleen op gang wanneer de doelgroep de organisatie deel uit laat maken van hun vriendennetwerk. Relevantie is dan ook een veelgebruikt criterium onder marketeers. Met andere woorden, de vriendschap 28
moet de moeite waard zijn. Daarnaast dwingt Social Media een bepaalde vorm van transparantie af. Schandalen in de doofpot stoppen is er niet meer bij, nieuws verspreidt zich ontzettend snel via sociale netwerken. Dit kan grote gevolgen hebben voor de reputatie van een organisatie. Tegen vrienden lieg je immers ook niet. Daarnaast is de ideologie van het internet als medium er één van openheid en transparantie.
Het lijkt misschien een open deur, maar denk na over je doel voordat je social media inzet Oké, we weten nu wát Social Media inhoudt en hoe groot het is. De volgende vraag is: op welke manier kan Social Media worden ingezet om events te promoten onder de doelgroep? Welke tools zijn hiervoor beschikbaar en op welke momenten kan men die het beste inzetten? In de volgende alinea worden praktische handvatten aangereikt om Social Media zo effectief mogelijk in te zetten. Strategy is key Het lijkt misschien een open deur, maar denk na over je doel voordat je social media inzet. “We moeten iets met social media anno 2010” is onzin. Wat wil je precies bereiken met de inzet van social media en welke diensten zijn daar het meest geschikt voor? Past het bij de organisatie? Wie heeft er tijd om deze media te beheren? En wie kan adequaat reageren op vragen en opmerkingen van het publiek? Achterhaal welke verschillende Social Media worden gebruikt door jouw doelgroep. Een evenement voor professionals? Dan is LinkedIn onmisbaar. Bestaat de doelgroep vooral uit jongeren, dan is Facebook of Hyves een logische optie. Maak vooral keuzes. Er zijn zóveel mogelijkheden dat alle netwerksites bedienen, onmogelijk is. Social media en events Een goede voorbereiding is het halve werk. Nadat is nagedacht over de toe- gevoegde waarde en strategie van social media bij je event, kan een begin gemaakt worden met de praktische invulling. Een aantal basics: met een Twitter-account kun je kort en bondig nieuwsberichten posten, in de aanloop naar het event. Eventueel gekoppeld aan een blog hou je het publiek goed op de hoogte van bijvoorbeeld het programma. Tevens kunnen followers vragen stellen. Daarnaast kun je op Facebook en LinkedIn het event toevoegen. Dit heeft een tweeledige functie: bezoekers kunnen met behulp van die sites aan hun netwerk
get this social media party started! Social media zijn ook geschikt om tijdens je evenement te gebruiken. Het publiek kan met elkaar, en met eventuele sprekers op het evenement, interactie aangaan. Allereerst een interessant praktijkvoorbeeld van hoe het niet moet. De organisatie van een congres over loyaliteit had bij aanvang van het programma een interessante mededeling: “Wilt u alstublieft uw telefoon uitzetten?” “Pardon?” De telefoons konden storend zijn en afleiden tijdens de presentatie van een spreker. De dagvoorzitter maakte het nog bonter door te zeggen dat het slechte mobiele bereik had bijgedragen aan juist deze specifieke locatie om het evenement te organiseren. Deze poging om krampachtig de opmars van smartphones buiten de deur te houden komt wat ouderwets over. Uiteraard is een kakofonie van constant rinkelende mobieltjes erg irritant, maar het verzenden van een tweet over het evenement zorgt alleen maar voor meer exposure.
Follow-up is juist belangrijk om je publiek ook voor een volgend evenement te interesseren Het kan ook anders: Tijdens het Picnic-congres in Amsterdam afgelopen augustus (hashtag: #picnic10), was het niet bezitten van een smartphone bijna reden om aan de poort geweigerd te worden. Door optimaal gebruik te maken van social media en de bijbehorende hashtag, was het publiek in staat met elkaar te netwerken en voor de buitenwereld een soort Twitter-verslag te maken, met behulp van de hashtag. Zelfs in het progammaboekje, van ‘old school’ papier, werden bezoekers aangespoord deze hashtag te gebruiken in al hun tweets en blogposts. Daarnaast wordt social media gebruikt om congressen of evenementen interactiever te maken. Tijdens het symposium Op zoek naar web 3.0 op de UvT werden bezoekers aangespoord hun mening niet alleen in de zaal kenbaar te maken, maar ook te twitteren. Deze tweets werden in de pauzes tussen de verschillende sprekers getoond op een beamer voorin de zaal. Tevens werden af en toe opmerkingen en vragen door de dagvoorzitter voorgelegd aan de spreker van dat moment.
Online en offline versmelten Het wordt natuurlijk nog interessanter als je in staat bent het online aspect van social media te integreren in de offline wereld. Coca-Cola maakt hierin een interessante stap voorwaarts tijdens Coca-Cola Village in Israël. Dit driedaagse evenement voor jongeren geeft iedere bezoeker een armbandje met ingebouwde RFID-chip. De band is gekoppeld aan het Facebook-account van de drager en stelt de bezoeker in staat een offline item te ‘Liken’ op zijn Facebookprofiel. Bij iedere faciliteit op het terrein, het zwembad, de spa of de sportactiviteiten staat een pilaar met een opvallende Like-duim. Door je armband tegen de duim aan te houden wordt automatisch een Like verstuurd naar Facebook van de faciliteit waar je op dat moment gebruik van maakt. Tevens worden bezoekers meteen getagged op foto’s die gemaakt worden tijdens het festival, met behulp van de armband.
Markethings Social media
meedelen dat ze het event bezoeken. Daarnaast heb je als organisator snel inzicht in wie je publiek is.
Na afloop Als het evenement voorbij is, houdt de interactie niet per definitie op. Follow-up is juist belangrijk om je publiek ook voor een volgend evenement te interesseren. Een aantal tools kunnen hierbij zinvol zijn. In de aanloop naar het evenement is via Twitter, Facebook en LinkedIn al een geïnteresseerd publiek samengekomen. Deel met hen de beste momenten van je event, in de vorm van foto’s, video’s, verslagen en tweets. Ook door het, uiteraard met toestemming van de spreker, plaatsen van slides op bijvoorbeeld Slideshare.net breng je je evenement nogmaals onder de aandacht. Sterker nog, als je publiek slides of foto’s deelt met het eigen netwerk, wordt meteen een nieuwe groep potentieel geïnteresseerden aangeboord. Conclusie Social media is uitermate geschikt voor event promotion. Het is daarbij belangrijk vooraf goed na te denken over de toegevoegde waarde van social media bij jouw event. Verdiep je ook in de kanalen waar je je beoogde doelgroep kan vinden en zet niet lukraak alle networks in. Probeer daarnaast openheid aan te sporen, zowel bij je publiek als bij je sprekers. Geef bezoekers de mogelijkheid meningen en ervaringen te delen tijdens je evenement. Dit geeft niet alleen buitenstaanders de kans om je evenement op afstand te volgen, maar zorgt er ook voor dat je zelf waardevolle feedback krijgt. Like? Like? Of juist niet? Vragen of opmerkingen? Laat het vooral weten aan de Social Media commissie van Asset | Marketing via @asset_marketing.
29
Markethings TIME
Nienke Tiekstra en Michon Voncken
Na maandenlange voorbereidingen, bloed, zweet en tranen was het op 26 september eindelijk zo ver: het vertrek naar de Verenigde Arabische Emiraten! Na een vlucht van ruim zes uur naar Dubai, werd meteen duidelijk dat het zweten nog lang niet afgelopen was.. De eerste uren in het Midden-Oosten werden doorgebracht in een stemming van verrukking en verbazing. We waren er eindelijk, we hadden hier zo lang naar uitgekeken! In het busje op weg naar Abu Dhabi, waar de eerste twee weken verbleven zou worden in het Park Inn hotel, heerste er een sfeer van euforie. Er werd gedrongen voor de ramen van het busje, mondjes vielen open, opgewonden kreten werden geslaakt en fototoestellen bleven flitsen. Dat werd niet minder na aankomst bij ons super de luxe hotel, gesitueerd op Yas Island, tegenover het Formule 1 circuit en het Ferrari park. De mondjes vielen, waar mogelijk, nog verder open. In de eerste week werden veel afspraken gemaakt, de eerste bedrijfsbezoeken vonden plaats en contacten werden onderhouden. Het was al bekend dat in de VAE alles lastminute geregeld werd, wat soms betekende dat er een dag van tevoren of op de dag zelf gebeld moest worden om een afspraak te maken. Dit heeft op momenten veel frustraties opgeleverd. Het was ook altijd een verrassing waar de afspraken je zouden brengen. De ene keer was het in een sloppenwijkachtige setting, de andere keer kwam je op ‘boven de technologie uitstijgende’ locaties terecht. Deze enorme afwisseling is niet gaan vervelen. Na hard werken volgen beloningen Naast drukke werkweken was er ook ruimte voor leuke dingen. In het eerste weekend in Abu Dhabi stond het concert van Dj Tiesto op de planning, waar ontzettend naar uitgekeken werd. Met enorm veel feestzin en geheel in stijl uitgedost ging iedereen op weg. Het was dus flink balen toen dit feestje niet doorging, vanwege een niet goed functionerend podium.
30
Markethings
TIME goes UAE! De planning van de dag erna maakte de domper van het concert gelukkig helemaal goed. Heritage Village werd bezocht, een soort park dat liet zien hoe de mensen leefden voordat Abu Dhabi en Dubai uitgroeiden tot wereldsteden. We bekeken het ‘Emirates Palace’, een enorm hotel in de vorm van een Oosters paleis in hartje Abu Dhabi, daarnaast werd ook de goud –en dadelmarkt bezocht. Wat toch wel de meeste indruk maakte die dag was het bezoek aan de Grand Mosque. Deze enorme moskee is gebouwd in opdracht van de voormalige sjeik, Sheikh Zayed, die daar ook begraven ligt. De vrouwen moesten gesluierd de moskee betreden, wat naast de mooie luxe architectuur en inrichting al een ervaring op zich was. Helaas mocht de moskee op die dag niet van binnen bezichtigd worden, omdat het op dat moment tijd was voor het gebed. Een andere dag is de tour in de moskee volbracht en zijn ’s werelds grootste tapijt en’s werelds grootste en zwaarste kroonluchters bekeken en alle andere indrukwekkende aspecten bewonderd.
Woestijn verlaten? Een commerciëlere omgeving bestaat bijna niet! De werkweek in de VAE begint op zondag en eindigt op donderdag, omdat vrijdag de heilige en dus vrije dag is. Na weer een drukke week was het al gauw weer vrijdag, wat de laatste dag samen als groep betekende. De groep werd opgesplitst en verdeeld over Dubai, Oman en Qatar,
Markethings TIME
en zou pas weer het laatste weekend herenigd worden. Die vrijdag was naar eigen invulling, dus er werd voornamelijk voor de laatste keer gezwommen in het heerlijke zwembad van het hotel in Abu Dhabi. ’s Avonds stond er een Dhow Cruise langs de skyline van Abu Dhabi op de planning, on-
ducten verkochten (voor diegene die de tweede Sex and the City film hebben gekeken: die schoentjes hadden ze er in overvloed). Voor een lekker hapje eten zijn Century Village en de JBR (Jumeirah Beach Resort) Walk aanraders.
der het genot van belachelijk veel en zeerijk eten. Terug op Yas Island werd de avond gepast afgesloten met de nodige cocktails en biertjes.
Toch geen detox kuur “Ik ga detoxen” was de quote van velen voor het vertrek naar de VAE. Op dag 1 werden deze principes al overboord gegooid. In hotels werd niet moeilijk gedaan over het schenken van alcohol, vandaar dat veel uitgaansgelegenheden als clubs en bars in hotels gelegen waren. Dit feit is onder andere gecheckt in het Yas Hotel op het Formule 1 circuit , waar onder het genot van biertjes, wijntjes en martini’s de ogen werden uitgekeken. Er werden ook bezoekjes gebracht aan spectaculaire clubs als 360, een club gelegen op een rond plateau met uitzicht op het welbekende hotel de Burj al Arab en de spectaculaire Buddha Bar was ook zeker het bezoekje waard. Om het een avond rustiger aan te doen is de Madinat een zeer goed alternatief. Er is hier gelegenheid om lekker lui op een zitzak te liggen en naast een drankje te genieten van een shisha (waterpijp).
Oman, Qatar en Dubai De Oman groep rolde van de bar, naar de taxi en het vliegtuig in. Na een slapeloze nacht kwamen ze aan bij het appartement in Muscat, de hoofdstad van Oman. Oman bleek een prachtig land te zijn, vol met sierlijke gebouwen. Zelfs de lantaarnpalen hadden zo in de Efteling kunnen staan. In tegenstelling tot de Emirati werken de Omani zelf, met name in taxi´s kom je veel locals tegen. Zodoende is de kennis van de Arabische taal wat opgeschroefd. Naast afspraken stond er ook een dagje snorkelen op de planning, wat een prachtig avontuur werd: er werd onder andere gezwommen met zeeschildpadden. Verder werd het paleis van de Sultan bezocht en werden oude forten bekeken. In Qatar werd er naast hard werken natuurlijk ook tijd gemaakt voor vertier. Laat Armin van Buuren nou net in de buurt zijn wanneer je hem nodig hebt. Naast een geslaagde feestavond met een gepaste afterparty, werd er in dat weekend ook nog een beetje cultuur gesnoven in ‘the Museum of Islamic Arts’. Op het strand werden de kleurtjes bijgewerkt en ook werd de Doha Pearl bezocht.
Na een maand in de VAE,
De desert safari Het laatste weekend kwam iedereen weer bij elkaar en dat werd gevierd met een onvergetelijk avontuur in de woestijn. Na het grootste deel van de heenreis over de steilste kantjes van de duinen gereden te hebben (dune bashen) werd het kamp bereikt waar de nacht doorgebracht zou worden. Voorafgaand aan dit korte, oncomfortabele nachtje was er een avond vol vermaak, lekker eten en natuurlijk alcohol. Als je trouwens denkt dat de woestijn verlaten is, niets is minder waar! Een commerciëlere omgeving bestaat
Oman en Qatar acht je al het onmogelijke mogelijk De radiozender van Dubai gaf aan dat er in deze bruisende stad ook genoeg feestje zouden zijn. Vandaar dat een paar dagen later de klok werd rondgedanst op Nasimi Beach bij het Atlantis Hotel op Palm Jumeirah, onder het genot van hitjes van onder andere Armand van Helden. Daarnaast werden er in Dubai meerdere bezoekjes gebracht aan de Souk voor de nodige souvenirtjes. Deze souk lag in een steegje en er waren winkeltjes die typisch Arabische pro31
Markethings TIME
bijna niet. Dat neemt gelukkig niet weg hoe prachtig het er is, iets wat bijna niet te beschrijven valt. “Laat de rokjes, jurkjes en slippers maar thuis”, werd voor vertrek tegen de vrouwen gezegd. Uiteindelijk bleek dit ontzettend mee te vallen, zolang je het maar een beetje netjes houdt. Dit had natuurlijk veel shoppen tot gevolg, om die onmisbare artikelen in een zomercollectie in te slaan. Ook bleek dat zakenvrouwen in de VAE het weldegelijk ver kunnen schoppen. Zowel op zakelijk vlak als in de vrije tijd werden er weinig problemen ervaren, in tegenstelling tot de waarschuwingen over de vrouwonvriendelijkheid in de VAE. Na een maand in de VAE, Oman en Qatar acht je al het onmogelijke mogelijk. Het zijn bijzondere landen met een compleet andere cultuur in een totaal andere omgeving, maar tegelijkertijd is het ook weer heel Westers en herkenbaar.
De trend van openvallende mondjes bleef zich de gehele maand voortzetten Opvallend waren de grote verschillen tussen de sociale lagen van de bevolking. Je hebt de locals; mannen gekleed in witte gewaden en vrouwen veelal gesluierd die leven van het geld van de staat. Dan heb je de expats; de buitenlanders die naar de VAE zijn vertrokken vanwege hun werk. Ten slotte heb je de laagste sociale laag, de arbeiders uit omliggende landen, voornamelijk Indiërs. Zij werken onder onvoorstelbare omstandigheden, op erbarmelijke tijden en tegen een te laag salaris, waarvan ze het grootste gedeelte naar hun familie opsturen. Praatjes met taxichauffeurs leverden vaak indrukwekkende levensverhalen op.
32
Dubai en Abu Dhabi zijn wereldsteden gebouwd midden in de woestijn. Alles wat je om je heen ziet, de meest onmogelijke architectuur, luxe hotels en giga shoppingmalls, niets is veel ouder dan 10 jaar. Dit heeft tot gevolg dat de cultuurgeschiedenis en een typisch karakter van de landen veelal ontbreken. De VAE lijken wel een sport te hebben gemaakt van het behalen van wereldrecords, voornamelijk Dubai. Wanneer je ’s werelds grootste fonteinshow staat te bekijken aan de voet van de Burj Khalifa (met zijn 828 meter het hoogste gebouw van de wereld) en bij de Dubai Mall (de grootste shoppingmall van de wereld), geeft dat toch wel een bizar gevoel. De trend van openvallende mondjes bleef zich de gehele maand voortzetten. Een skipiste, een schaatsbaan, watervallen of een enorm aquarium midden in een shoppingmall, in Dubai kan het allemaal. Met andere woorden, een reis voor in de boekjes en een onbeschrijfelijke ervaring rijker!
BBehind the scenes
How do you handle a scandal?
Anke Beekmans
Anne Appels
‘Hebben jullie zin om een combisymposium te organiseren in samenwerking met Asset | Marketing?’. Dat was de vraag van Stephan (secretaris Asset | Marketing) die hij mij en Julia stelde aan het einde van het vorige collegejaar. Hier hoefden wij niet lang over na te denken. Veel studenten Communicatie- en Informatie wetenschappen zijn erg geïnteresseerd in Marketing, dus leek ons dit een interessante uitdaging. De samenwerking was geboren. Julia zou stoppen als commissaris van de FAC (red. Formele activiteiten commissie van Flow) en Eline werd verkozen om haar te vervangen. Samen met vijf leden van Asset Ma (het duurde wel even voor de commissie compleet was) zijn wij ijverig aan de slag te gaan. Het was een periode die veel tegenslagen kende. Lang wachten op antwoorden van mogelijke sprekers en dagvoorzitters, negatieve berichten rondom sponsoren, kortom; het wilde allemaal niet vlotten. Gelukkig is na enorm veel telefoontjes, handige connecties, lange vergaderingen met koeken, drop en koffie, toch alles goed gekomen. Kristen Verdel, Marco Zannoni en Simon Keijzer zouden komen als sprekers en Paul Nelissen zou de dag leiden. Helaas had Stijn Pieters een paar dagen van te voren nog afgezegd en was er onvoldoende tijd om nog een nieuwe spreker te regelen.
“Vergaat de wereld wanneer je een half uur lang niet twittert?”. Zomaar één van de citaten die voorbijkwam in het combisymposium Crisismarketing: “How do you handle a scandal?”. Het was een quote van Marco Zannoni die een lezing hield over de manier waarop je een crisis moet managen. Zijn boodschap was: “denk na over wat je beweert en gelooft”, oftewel, ga als bedrijf gedurende een crisis geen gekke dingen doen, maar blijf rustig en houd je aan je principes. Simon Keijzer, oud-perschef bij Ajax, benaderde de crisiscommunicatie vanuit zijn eigen ervaringen in de sport.
Maandag 15 november was onze grote dag. De foyer van gebouw D stroomde langzaam vol en de spanning nam toe. Het symposium begon. De drie sperkers vormden een prima mix die voor voldoende afwisseling zorgde. Marco Zannoni, werkzaam bij COT, had een uitgebreide kijk op het hele crisisproces en wist dit op een vrij theoretische, maar toch op een begrijpelijke manier te brengen. Simon Keijzer, ex-perschef van Ajax en nu eigenaar van Miles, wist de zaal te boeien met verhalen uit de sportwereld die natuurlijk iedere dag overspoeld wordt met problemen. Kirsten Verdel gaf ons een kijkje in de wereld van de DSB bank tijdens de crisis die deze heeft ondervonden. Dit zorgde voor genoeg stof om over te discussiëren. De extra tijd die was ontstaan door het afzeggen van Stijn Pieters, zorgde ervoor dat de interactieve sessie wat meer speling kende (er kwam zelfs een winnaar uit de bus die een mooie sporttas met inhoud van Pokerstars in ontvangst mocht nemen) en er genoeg tijd voor discussie overbleef. Dit alles werd aan elkaar gepraat door de luchtige Paul Nelissen. De aaneengesloten borrel was druk bezocht en de goodiebags werden in ontvangst genomen. De commissie werd overspoeld met complimenten. Er was maar één conclusie te trekken: het symposium was enorm geslaagd!
Markethings Combisymposium
Combisymposium: Crisismarketing
De druk om nieuws te leveren is enorm groot Met behulp van diverse voorbeelden liet hij zien dat we vandaag de dag leven in een medialandschap waarin er steeds meer vraag is naar nieuws. Hierdoor wordt de druk om dit nieuws te leveren enorm groot, wat kan leiden tot onjuiste en slordige vormen van communicatie. De kers op de taart was Kirsten Verdel. Deze bestuurskundige, politica en schrijfster staat voornamelijk bekend om haar prestaties binnen het campagne team van Obama en haar samenwerking met zakenman Dirk Scheringa. Verdel vertelde over haar ervaringen bij de DSB Bank en de overwegend negatieve rol die de media tijdens deze hele affaire speelde. Nadat de sprekers hun meningen hadden gedeeld met het publiek, volgde er een interactiemoment waar door middel van stellingen een discussie op gang werd gebracht. De uiteindelijke winnaar ging met een tas van Pokerstars naar huis. Dagvoorzitter Paul Nelissen sloot uiteindelijk het symposium met een kort dankwoord af. Hierna konden de aanwezigen hun goodiebag ophalen om vervolgens onder het genot van een drankje de avond te bespreken. Al met al was het een zeer leerzame en geslaagde avond die zonder de organisatoren van Flow, Asset | Marketing en Studium Generale Uvt niet mogelijk was geweest. Bedankt!
Ik wil graag heel de commissie (Stephan Leijtens (coördinator), Martin Michels (voorzitter), Eline den Hartog (secretaris), Hediwig Davelaar (penningmeester), Vincent van Zon en Time Lamerichs (beide externe PR)) bedanken. We hebben een enorme leuke tijd gehad met veel spanning, maar ook met enorm veel plezier en we mogen trots zijn op wat we neergezet hebben! 33
Markethings What happened?
What happened? Stan Verhoeven
Pre-Masterday Marketing Management is een studie die veel afgestuurde HBO’-ers naar de UvT trekt. Op 25 augustus mochten wij deze groep van harte welkom heten en kennis laten maken met Asset | Marketing. Met een informatie stand, een pilsje en een fotoshoot werden zij warm onthaald. Hierdoor kreeg Asset | Marketing op een dag meer dan 100 nieuwe leden! Welkom allemaal. Meesters aan Dek Stralend mooi weer was het in Loosdrecht op zondag 5 september. Gelukkig stond er een lekker briesje want op deze dag hesen wij samen met 25 Meesters in Marketing de zeilen en kozen voor het ruime sop. Onder begeleiding van 5 ervaren zeilers werd een zeil puzzeltocht afgelegd, terwijl er ondertussen genoeg tijd was om de mooie herinneringen uit het verleden op te halen. Deze prachtige dag werd geheel in stijl afgesloten met een barbecue aan de waterkant. Hart van Brabantloop Natuurlijk deed Asset | Marketing ook dit jaar weer met een team mee aan de estafette loop door het mooie Brabant. Hoewel er absoluut onder het motto ‘meedoen is belangrijker dan winnen’ werd gelopen gingen een aantal personen toch wel heel erg diep. De drie kanonnen Matthijs, Carlo en Tim liepen hun afstanden met een tempo van meer dan 15km per uur gemiddeld! Petje af heren. Gender Marketing Event De vorige editie van de Markethings stond, zoals je je wellicht nog kunt herinneren, volledig in het teken van gendermarketing. Dinsdagavond 5 oktober was het zover. In een uitverkochte Café Philip gaven Mars en P&G een interessante presentatie over gendermarketing. Na de pauze werd het helemaal spannend met een heuse Battle of the Sexes. Het waren deze keer de vrouwen die als sterkste uit de bus kwamen.
34
Meesters en Social Media Zaterdag 9 Oktober kwamen 25 Meesters in Marketing in Amsterdam bijeen voor een presentatie over social media. In het mooie Stork museum heette Susanne Streng ons van harte welkom waarna Patrick Petersen, ‘de social media goeroe’ een presentatie met 10 tips en fails op gebied van social media gaf. Marjolijn Kamphuis van Dutch Cowgirls gaf een aantal interessante praktijkvoorbeelden, waarna de aanwezigen aan de hand van een aantal stellingen in discussie traden. Marketing Café Cultuurmarketing is een onderwerp dat niet vaak wordt belicht, en daarom was het des te interessanter om departementslid Cedric Stalpers hierover te horen spreken tijdens het Marketing Café. Er werd ingegaan op bioscoop, theater en boeken studies. Het (deskundig) panel, dat was uitgenodigd, trad daarna in een felle discussie. Markethings.net Afgelopen kwartaal is Markethings.net echt uit de startblokken geschoten met 3 nieuwe bloggers. Met 48 berichten en meer dan 1000 bezoekers in de maand november kunnen we spreken van een heus succes. Heb jij markethings.net nog niet bezocht, ga dan direct naar www.markethings.net. Oud-besturendag Zaterdag 13 november kwamen 40 (oud) bestuursleden bijeen op de Universiteit van Tilburg voor de zogenaamde Board Connection. Samen met 4 andere Asset verenigingen hadden we Dirk Scheringa uitgenodigd om over zijn ervaringen te vertellen. Burgemeester Noordanus heette ons daarna van harte welkom en vroeg ons om wat vaker aan de mogelijkheden binnen Tilburg te denken. Daan Quakernaat kreeg de lachers op zijn hand met het bommeldingsformulier van de universiteit en inspireerde menigeen met zijn boodschap: ‘ga kathedralen bouwen!’. De dag werd geheel in ‘stijl’ afgesloten met een biercantus in de mensa.
Zorg jij dat TNT Post het druk krijgt in online winkelstraten? YEP!
Het Young Executive Programme van TNT Post H D Door concurrentie en digitalisering dalen de postvolumes. Maar online groeit TNT Post elke dag. Met activiteiten als e-fulllment, eigen webshops en online marketing concepten el zet TNT Post zwaar in op innovatieve e-business. Daar kunnen we jouw durf, visie en ze cr creativiteit goed bij gebruiken. Je mag direct meedoen en leert de organisatie vanuit alle hoeken kennen. Daarom kiest echt talent voor het YEP van TNT Post. Kijk voor meer informatie op www.werkenbijtnt.nl. Als zekerheden verdwijnen, komen de kansen.