Participatiewet raadscommissie EM
9 september 2014
-1-
Inhoud • • • • •
achtergrond wijzigingen sociale zekerheid hoofdlijnen Participatiewet 1 januari 2015 financiering Rijk wetswijzigingen WWB 1 januari 2015 voorbereidingen Participatiewet en proces
-2-
Achtergrond wijzigingen sociale zekerheid • fundamentele herbezinning Wsw (cie De Vries) -> ontstaan tweedeling (groep valt tussen wal en schip)
-> arbeidspotentieel wordt niet benut -> medewerking werkgevers niet vanzelfsprekend
• advies: uniforme benadering voor alle mensen die ondersteuning naar werk nodig hebben • complexe regelgeving, te weinig activerend • afnemende beroepsbevolking • oplopende kosten in sociale zekerheid, bezuinigingen -3-
Hoofdlijnen Participatiewet • doel -> (regulier) werk voor meer mensen (met arbeidsvermogen) door: -
vereenvoudiging wetgeving
-
eigen kracht, ondersteuning waar nodig
-
werkgevers -> verleiden en verantwoordelijkheid
• gemeenten verantwoordelijk voor mensen die kunnen werken maar daarbij ondersteuning nodig hebben • samenhang andere decentralisaties
-4-
Vereenvoudiging • Wajong -> alleen nog voor mensen die nooit meer kunnen werken (aanscherping criteria) • Wajong zittend bestand -> herkeuren (in 3 jaar) - Wajong met arbeidsvermogen -> uitkering naar 70% WML
- Wajong zonder arbeidsvermogen -> uitkering blijft 75% WML
• Wsw -> geen nieuwe instroom (natuurlijke afbouw met 5% per jaar) - mensen met Wsw-dienstbetrekking behouden deze - spreiding bezuiniging Wsw over 6 jaar -5-
Werk • ambitie:
• • • •
samenleving waar iedereen meedoet, niemand buiten de boot perspectief bieden op werk uitgangspunt: eigen kracht en ondersteuning naar werk bieden waar nodig één regeling voor mensen met arbeidsvermogen nieuwe re-integratievoorzieningen
-6-
Loonkostensubsidie • voor mensen die niet het minimumloon kunnen verdienen -> vaststelling door gemeente • werkgever loonkostensubsidie, maximaal 70% WML • geen beperking in tijd mogelijk
• sociale partners -> in alle CAO’s lage loonschalen (uiterlijk 2017) • jaarlijks objectieve meting loonwaarde
• Werkbedrijf maakt afspraken over meting, tot die tijd wettelijke regelgeving (nog niet vastgesteld)
Beschut werken • binnen Participatiewet beschut werken mogelijk • uiteindelijk landelijk 30.000 plekken • voor mensen waarvoor gewone baan niet mogelijk is door begeleiding/werkplekaanpassing • voorselectie door gemeente -> verplicht advies UWV • inzet loonkostensubsidie, meting om de drie jaar • uitwerking criteria in AMvB (nog niet vastgesteld)
Verantwoordelijkheid werkgevers • Sociaal Akkoord (april 2013) - 125.000 extra banen tot 2026 voor mensen met arbeidsbeperking (Wajong, Participatiewet (incl. Wsw-wachtlijst) - prioriteit t/m 2016: Wajong en mensen op wachtlijst Wsw - UWV -> geeft doelgroepverklaring af, nulmeting en monitoring
• eventueel quotumregeling vanaf 2017 - eerste meting in 2016 over jaar 2015 - heffing per niet ingevulde plek bij werkgevers > 25 medewerkers
-9-
Sociaal akkoord: 35 regionale Werkbedrijven •
bestuurlijke samenwerking tussen werknemers, werkgevers, gemeenten, UWV en sw-bedrijven
•
schakel tussen mensen met arbeidsbeperking én de 125.000 garantiebanen
•
afspraken (wettelijk, nog niet vastgesteld) over onder meer: - regionale werkgeversdienstverlening, arbeidsmarkt(bewerkings)plan - harmonisatie re-integratievoorzieningen (zoals loonwaarde, beschut werk, no-riskpolis)
- sturing, vorm/organisatie en financiering
- 10 -
Financiering Rijk • structurele netto opbrengst Participatiewet € 1,6 miljard (met name maatregelen Wsw en Wajong) • middelen 3 decentralisaties via deelfonds Sociaal Domein (als apart onderdeel van gemeentefonds) • apart budget uitkeringsverstrekking en loonkostensubsidie (BUIG) • nieuw verdeelmodel Participatiebudget • nieuw verdeelmodel BUIG
- 11 -
BUIG •
inkomensdeel (voor uitkeringsverstrekking en loonkostensubsidie)
•
verdeling over gemeenten: vanaf 2015 nieuw financieringsmodel -> SCP
•
berekening bijstandskans o.b.v. objectieve factoren (kenmerken huishoudens én wijk, gemeente, regio)
•
overgangsperiode van 3 jaar
•
op dit moment nog geen zicht op lokale effecten vanaf 2015
- 12 -
Participatiebudget •
één ongeoormerkt budget (Wsw en re-integratie)
•
afbouw budget Wsw o.b.v. realisatie voorafgaand jaar (5%)
•
re-integratie: bezuiniging én nieuw verdeelmodel -> overgangsperiode 3 jaar
•
toevoegingen nieuwe doelgroepen (Wsw en Wajong)
•
voorlopig budget Eindhoven 2015 -> € 45 miljoen (Wsw € 35 miljoen, re-integratie € 10 miljoen)
- 13 -
Verordening • regels over ondersteuning bij re-integratie • regels over het verlenen van individuele studietoeslag
• regels over cliëntenparticipatie • regels over de tegenprestatie • regels over beschut werk (doelgroep, voorziening) • regels over doelgroep loonkostensubsidie, loonwaardebepaling en no-riskpolis
WWB-maatregelen 1 jan 2015 • kostendelersnorm • uniformering re-integratie en arbeidsverplichtingen • tegenprestatie naar vermogen • beperken categoriale bijstand • individuele inkomenstoeslag
- 15 -
Kostendelersnorm • beperking stapeling uitkeringen binnen huishouden • hoogte uitkering afhankelijk van aantal mensen in huishouden • iedereen houdt individueel recht • aan het werk gaan loont: loon niet verrekend met uitkeringen in huishouden • huishouden: alle meerderjarige personen (uitzondering studenten, jongeren < 21 jaar en commerciële relaties)
• overgangsrecht voor huidige mensen met bijstandsuitkering
- 16 -
Verplichtingen en maatregelen •
Geüniformeerde maatregelen -> beperkte beleidsvrijheid
•
in verordening: hoogte verlaging, welke periode (wettelijk minimaal 1 maand 100%, maximaal 3 maanden)
•
mogelijkheid verrekening over volgende 2 maanden
•
recidive -> landelijke bepalingen
•
inkeerbepaling
•
geen afstemming bij niet verwijtbaarheid
•
afstemmen bij dringende redenen
•
niet geüniformeerde maatregelen -> beleid opnemen in verordening (soort gedraging, hoogte maatregel (bij recidive) - 17 -
Tegenprestatie naar vermogen • verrichten van onbetaalde maatschappelijke activiteiten die niet leiden tot verdringing op de arbeidsmarkt
• mag re-integratie niet belemmeren • verplicht om beleid in verordening op te nemen (kaderstellende regels doelgroep en aard, duur en omvang) • kan -> vrijwilligerswerk vorm van tegenprestatie • kan -> bij mantelzorg geen tegenprestatie opleggen
• tegenprestatie is geen re-integratievoorziening (financiering niet uit Participatiebudget)
- 18 -
Studietoeslag • toeslag voor jongeren > 18 jaar die studeren en een arbeidsbeperking hebben
• stimulans volgen studie -> kansen arbeidsmarkt • voor mensen met arbeidsbeperking lastiger om naast studie te werken voor aanvulling inkomsten
• in verordening: hoogte studietoeslag en frequentie van betaling
- 19 -
Inkomenstoeslag •
geen categoriale bijzondere bijstand (maatwerk)
•
Langdurigheidstoeslag -> individuele toeslag
•
toetsen belanghebbende –> zicht op inkomensverbetering
•
individuele omstandigheden meenemen
•
in verordening: hoogte toeslag en begrippen langdurig, laag inkomen en zicht op inkomensverbetering
- 20 -
Proces •
conferentie Werkbedrijf -> uitgangspunten vastgesteld
•
vervolg -> conferentie belangenorganisaties, cliëntenraden
•
via commissienotitie gesprek met commissie over beleidskeuzes t.a.v. onderwerpen als tegenprestatie naar vermogen, beschut werk, verdringing: toelichting op 11 november a.s., commissiebehandeling op 18 november a.s.
•
meningsvorming, ideeën en adviezen ->
•
ambtelijk/bestuurlijke voorbereidingen in regionaal verband
•
voorstellen en verordening vaststellen in gemeenteraad (WWB-maatregelen voor 1 jan., overig begin 2015)
- 21 -
