Participatie ondanks slechthorendheid Focus van het audiologisch onderzoek
Joost Festen, afdeling KNO/Audiologie
Participatie aan de hand van twee voorbeelden: • Een doofgeboren kind dat kan spelen met kinderen in de buurt, TV kan kijken en een schoolcarrière kan doorlopen, ondanks slechthorendheid/doofheid
• Een werkende leerkracht die uitdagend werk kan behouden en ook privé sociaal actief kan blijven, ondanks slechthorendheid
Aanpak van ons onderzoek Diagnosticeren Begrijpen Behandelen van: Verminderd spraakverstaan Alledaagse auditieve communicatie Interacties met psychosociaal welbevinden
Onze bronnen van inspiratie • Patiënten gezien in het Audiologisch Centrum (kinderen, volwassenen, en ouderen) • Patiëntenpanel • Bevolkingsonderzoek zoals de NL-SH studie naar gehoor, psychosociale gezondheid, nu ruim 2350 deelnemers effecten op het werk, en tussen de 18 en 70 jaar zorggebruik Zorg en onderzoek binnen één afdeling (deels dezelfde personen)
Gevolgen van slechthorendheid op functioneren en participatie • Verminderd verstaan in gezelschap (rumoer naar ook galm) • Negatieve psychosociale effecten op kwaliteit van leven en op werk (eenzaamheid, depressie, beperkte carrière mogelijkheden) • Grote vermoeidheid na de werkdag (extreme herstelbehoefte en kans op ziekteverzuim) Speciaal voor kinderen • Kwetsbare taalontwikkeling (met risico voor de intellectuele ontwikkeling)
Verminderd verstaan in rumoer; functioneren in het dagelijks leven Ruisonderdrukking (patent VUmc) winst CI-gebruikers ca 4 dB
100 80 60
slechthorend
gehoorverlies spraak in ruis
normaal spraakniveau
40 goedhorend
winst hoortoestel-gebruikers ca 2 dB
20
0
20 40 60 ruisniveau (dBA)
80
Psychosociale effecten van slechthorendheid • Algemeen – Toename depressie – Toename eenzaamheid – Afname zelfredzaamheid – Afname sociaal netwerk (negatieve effecten op de kwaliteit van leven) • Werkenden – Vermoeidheid – Meer stress – Grotere herstelbehoefte (relatie met slechthorendheid vaak niet onderkend)
Psychosociale effecten van slechthorendheid Effecten op de kwaliteit van leven, (resultaten uit het proefschrift van Janneke Nachtegaal) 18-30 (n=223)
30-40 (n=244)
40-50 (n=364)
Benardheid (Distress)
-
-
Somatisatie
-
-
Zelfredzaamheid Eenzaamheid
50-60 (n=472)
-*
Depressie
-*
Angst
-
60-70 (n=208)
Effecten op de werksituatie Matchen van profielen van werknemer en werkplek Werknemer • Auditief functioneren • Persoonskenmerken 1.0 minimum STI required no problems some problems serious problems
STI at job location
0.8
Werkplek / taak • Auditieve taken • Akoestische omstandigheden • Functiekenmerken Zorg in Arbo-audiologisch spreekuur
0.6 0.4 0.2 0.0 -5
0
5
10
15
20
S/N ratio for 95% binaural sentence intelligibility (dB)
Effectiviteit wordt onderzocht in RCT met 160 deelnemers
Grote vermoeidheid na een werkdag daarom onderzoek naar inspanning bij het luisteren • Pupil dilatatie: maat voor cognitieve belasting Cognitieve verwerking → corticale activatie → reticulaire formatie (activatie) → pupil dilatatie (Just, Carpenter & Miyake, 2003; Beatty & Lucero-Wagoner, 2000)
Inspanning afhankelijk van de aard van het stoorgeluid Storende stem veel inspannender dan ruis bij gelijke verstaanbaarheid (vast percentage zinnen correct) Onderzoek naar klinische toepasbaarheid
Kwetsbare taalontwikkeling bij kinderen Effect van aangeboren slechthorendheid op het verwerven van morfosyntaxis
Onderzocht met analyse van spontane taal bij jonge volwassenen, om effecten van verschillen in ontwikkelingssnelheid uit te sluiten Kwetsbaarheid van specifieke details lijkt te verklaren uit beperkte waarneembaarheid. Daarom mogelijk betere instelling hulpmiddelen of gerichte training
Tot slot • Samenwerking van Audiologie en KNO bij zorgonderzoek naar slechthorendheid en doofheid (middenoor-problemen, plotsdoofheid en cochleaire implantatie) • Cochleaire slechthorendheid meestal niet te genezen, • Groot effect op maatschappelijk functioneren (verstaan, etc.) in kaart brengen, • Benutten technische mogelijkheden, • Beperkingen verminderen door training, • Weerbaar maken van patiënten door bewustwording, met uiteindelijk doel: Maatschappelijk participatie ondanks slechthorendheid
