Participatie en betrokkenheid organiseren met Large Scale Interventions BA & O Tonnie van der Zouwen 20 september 2013
Wat is LSI? Large Scale Interventions (LSI) is een evidence based aanpak om mensen te betrekken bij veranderingen.
Op enig moment is het hele systeem (of een vertegenwoordiging daarvan) in één ruimte aan het werk.
Het systeem wordt bepaald door het vraagstuk: Wie gaat het aan en wie heb je nodig voor succes?
Andere namen voor LSI: Whole Scale Change®
Whole Systems Change Whole Systems Working Large Scale Change Large Group Interventions Collectief organiseren Groß-Gruppen Arbeit
3
Top-down benadering
“I have shared my vision, so now we have a shared vision” Cartoon van Mark de Koning 4
Participatieve benadering
Interactief werken aan een gedeeld beeld en nieuwe betekenissen Cartoon van Mark de Koning
Veranderstrategieën en verandervermogen
Strategie:
Macht
Planmatig
Onderhandeling
Programmatisch
Interactief
Ontwikkeling verandervermogen:
Zeer laag
Laag
Gering
Beperkt
Hoog
Ontleend aan een tabel uit het artikel van Jaap Boonstra "Iedereen ziet veranderen vanuit een ander perspectief", bron: Tijdschrift Management en Consulting nr. 5, 2005
6
Uitgangspunten van LSI Systeemdenken: een vraagstuk in zijn context van tijd en ruimte verkennen Actieve participatie: alle belanghebbenden (of een uitsnede daarvan) uitnodigen om zijn of haar bijdrage te leveren Action learning: denken en doen niet scheiden, betekenis geven door samen te doen en het ontwikkelen van zelfsturend vermogen (verandervermogen, leervermogen, tweede orde leren) Sensemaking: streven naar gedeeld beeld en zoeken naar common ground voor acties; conflicten worden gerationaliseerd, niet opgelost
Kenmerken LSI-traject principes van LSI actieve participatie
systeemdenken
verkenning van verleden, heden en toekomst van het systeem interactieve verkenning van de werking van het systeem
uitnodigen van verschillende perspectieven
betrokkenheid leiders is nodig
sensemaking
action learning
stakeholders betrokken in elke fase
ontwerp en implementatie worden niet gescheiden
denken en doen gezamenlijk zoeken worden niet naar betekenissen gescheiden
uitdagende kwestie veel aandacht voor wijze van uitnodigen
iedere deelnemer in staat stellen om zijn bijdrage te leveren
face to face communicatie
een diversiteit aan capaciteiten van deelnemers aanspreken
methoden die een stem geven aan alle deelnemers aanwezigheid van diversiteit in de ruimte
een setting scheppen waarin deelnemers zich vrij voelen om hun bijdrage te leveren
werken met emergente processen
methoden die hiërarchie reduceren
diversiteit aan werkvormen
zelf management en dienend leiderschap 1 of meer bijeenkomsten met het hele systeem in de ruimte (LGI)
hands-off faciliteren facilitators nodig
Architectuur LSI traject Pre-condities
Large Group Intervention
LSI traject
Voorbereidingsbijeenkomsten met management en planning team
Vervolg Conferentie Action learning, werk in kleine groepen
Action learning en doorgaande toetsing van het veranderings- en leerproces
Vervolg acties voor duurzame verandering
Methoden voor interactief werken in grote groepen Veel gebruikte methoden voor werken met een grote groep : Future Search Search Conference Open Space World Café Town Hall Meetings Real Time Strategic Change (Whole-Scale Change®) Verwante methoden voor werken met grote groepen: Appreciative Inquiry, Team Syntegrity, Gaming
Waarom LSI? Bewezen effecten: Korte termijn: Snellere en betere implementatie van veranderingen Een gevoel van betrokkenheid en eigenaarschap bij medewerkers en andere stakeholders
Communicatie wordt directer (in tweerichtingsverkeer) en constructiever Langere termijn: Grenzen worden doorlaatbaarder: de organisatie wordt opener, meer diversiteit; focus op hoe goed het systeem is Groei van reflectievermogen en bewustzijn van de identiteit van de organisatie Toename verandervermogen
De logica van lef, discipline en communicatie
ontwikkeling capaciteiten
Ons gevoel geeft aan of en waar nieuwe waarnemingen passen
beelden voor de toekomst communicatief zelfsturingssysteem
verdriet
erkenning communicatieve eigenschappen
boosheid rechtvaardigheid
structuren, regels, procedures, functies, managementsystemen
zich thuis voelen
symbolen, tradities, verhalen, rituelen, huisstijl
natuurlijk systeem
lef
informele eigenschappen
tijd Gebaseerd op “De Logica van het gevoel” van Arnold Cornelis, 1996
sociaal regelsysteem
discipline
formele eigenschappen
angst
communicatie
Vier voorbeelden van LSI trajecten
1. Ontwikkeling kwaliteitscultuur (hogeschool)
Voorbereiding met planning groep en management alignment
Stakeholders: Docenten, directeuren, managers, ondersteuners, studenten, leden College van Bestuur
2. Simulatie en testen van procedures (lokale gezondheidszorg)
Stakeholders: Gemeenten, cliënten, zorg organisaties, vrijwilligers, voedsel leveranciers
3. Toekomstverkenning (branche organisatie)
19
Verkennen heden, betrekken gevoelens: glad-sad-mad ronde
20
4. Betrekken doelgroepen bij de ontwikkeling van de organisatie (bestuur met 24 basisscholen)
Stakeholders: Ouders, leerlingen, directeuren, leerkrachten, bestuursleden
Succesfactoren voor LSI De kwestie is van belang voor iedereen Men heeft elkaar nodig voor succes Leiders zijn bereid om bijdragen van medewerkers en andere stakeholders serieus te nemen Adviseurs kunnen hun expert houding loslaten en werken volgens de principes van LSI
Betrek het hele systeem Wat is het systeem? Wie ARE – IN? Een groep met diversiteit van mensen met: A = Autoriteit om te handelen R = Resources, zoals contacten, tijd en geld E = Expertise in de zaken die van belang zijn
I = Informatie over het onderwerp die anderen niet hebben N = Nood, degenen waar je het voor doet, zij die kunnen vertellen over de voor- en nadelen die ze ondervinden
Hands-off benadering
Controleer wat je kunt, laat de rest los Stuur maximaal in de voorbereiding, minimaal tijdens de bijeenkomst Voorbereiding samen met stakeholders Opstelling en ontwerp nodigen uit tot het leveren van een bijdrage Programma met afwisselend individueel analyseren, werken in subgroepen en plenair gedeeld beeld maken Manage op taak, niet op gedrag
Divergeren: Onderzoek “de hele olifant”
Alles is met alles verbonden: perspectieven van groeperingen, afdelingen, disciplines, functies verkennen Focus op proces: Verleden, heden, gewenste toekomst en volgende stappen met elkaar verbinden Verschillen in meningen in beeld brengen Iedereen op dezelfde pagina door visualiseren van feiten en meningen in totaal overzichten aan de muur
Convergeren: Vind common ground
Vergelijken van eigen beelden met die van anderen Conflicten expliciteren en zien als bron van diversiteit voor democratie Aandacht richten op mogelijkheden voor de toekomst, niet op problemen uit het verleden
Focus op overeenkomsten in plaats van verschillen
Laat mensen verantwoording nemen
Accepteer de mensen zoals ze zijn, niet zoals je zou willen dat ze zijn Doe minder, zodat anderen meer kunnen doen Stimuleer zelfmanagement
Rol van de adviseur
Aandragen benadering, methoden en werkvormen Begeleiden bijeenkomsten Faciliteren ontwikkelen van krachtige vragen Vooraf maken van overzichten op basis van geleverde informatie Uitnodigen van deelnemers om hun bijdrage te leveren
Stimuleren van focus op traject maken
29
Meer informatie Large Scale Interventions: www.largescaleinterventions.com Ondersteuning Tonnie van der Zouwen: www.tonnievanderzouwen.nl Training in werken met de principes van LSI: www.alignment.nu Bijsluiter voor LSI en onderzoek naar effecten: Building an evidence based practical guide to Large Scale Interventions www.eburon.nl Artikel: Detecting and approaching obstacles for collective learning (Tonnie van der Zouwen) Journal Challenging Organisations and Society, October 2012 Logica van het gevoel: www.tonnievanderzouwen.nl en http:\\arnoldcornelis.ning.com
Praktijktraining participatie en betrokkenheid organiseren met LSI 9 (vooravond) – 11 oktober 2013
Conferentiehotel de Guldenberg in Helvoirt Meer informatie en inschrijven: www.alignment.nu/praktijktraining
