Parkinson STRESS HERKEN DE DRUPPEL. Dossier BORSTVOEDING DE SCHADUWZIJDE VAN DE ZON. Interview MARC JUSTAERT. 45 vragen over

Zomer ‘15

JAARGANG 10

n°34

gezondheidsmagazine

GRATIS

STRESS

HERKEN DE DRUPPEL

Interview

MARC JUSTAERT DE SCHADUWZIJDE VAN DE ZON 45 vragen over

BORSTVOEDING

Dossier

Parkinson

INHOUD 3

Voorwoord

5

Lezersvraag

6

Muggen

9

27

32

Feiten & fabels

34

Hepatitis B

36

Gehoorbescherming

40 Borstvoeding 46

Mediterraans dieet

48

Hooidonk

colofon

9

17

17

Interview: Marc Justaert

Dossier Parkinson

12

Stress

24

Sportdrank

15

Vitamine A

27

Zonbescherming

46

54 Individuele

Medicatievoorbereiding

56

Patient Consent

57

Wat is...

54

58

Mijn moeder

60

Gezondheidswinkel

62

Wedstrijd

Verantwoordelijke uitgever: Jan Kuyps • Redactie: Igor Van Mullem Verschijnt om de 2 maanden • Oplage: 25.000 exemplaren • Surplusmagazine wordt verspreid bij de Surpluspartners in Vlaanderen. Overname van teksten en illustraties is enkel toegelaten na schriftelijke toestemming van de redactie en met vermelding van herkomst. De redactie staat in voor de betrouwbaarheid van de opgenomen informatie waarvoor ze echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. Foto’s interviews © Dirk Kerstens, algemene fotografie © Shutterstock.

Surplusmagazine is een gemeenschappelijke publicatie van de coöperatieve CM-apotheken. www.surplusgezondheid.be Apotheken De Volksmacht

Apotheek In Het Zwaard

Apotheek Vivantia Leuven

De Lindeboom Apotheek

Medico-Sociale Initiatieven

Ieper

Prins-Bisschopssingel 75,

K. Leopold I-straat 34,

Ellermanstraat 74,

Roeselare-Tielt

Ellermanstraat 74,

3500 Hasselt

3000 Leuven

2060 Antwerpen

Beversesteenweg 35,

2060 Antwerpen

Tel. 011 28 05 05

Tel. 016 31 44 60

Tel. 03 206 28 10

8800 Roeselare

Tel. 03 206 82 28

[email protected]

[email protected]

[email protected]

[email protected]

2 - Surplusmagazine Zomer 2015

Tel. 051 26 53 00 [email protected]

Voorwoord

Is jouw Patient Consent al geregeld? We weten intussen allemaal dat grote bedrijven graag op onze persoonlijke gegevens azen. Wat zijn onze interesses? Waar gaan we graag op reis? Welke wagen zien we graag?... Als je online een reis boekt of een bepaald product zoekt, verschijnen erna gegarandeerd advertenties voor gelijkaardige aanbiedingen of producten. Grote spelers zoals Microsoft, Google en Facebook zijn hier erg bedreven in. Daarom stellen steeds meer overheden extra regels voor om dit in te perken, met de nadruk op ‘voorstellen’. Want in de praktijk blijkt het bijzonder moeilijk om die ook effectief op te leggen aan deze internationale spelers. Maar hoe zit het met onze medische gegevens? Alsmaar meer apps en elektronische snufjes registeren onze fysieke conditie, bloeddruk, polsslag,… en sturen die meteen door naar de pc. Maar wie kan die gegevens nog inkijken?

“Om jouw medische privacy verder te bewaken, is er nu Patient Consent.” Ook als apotheker maken we gebruik van de nieuwe technieken maar zonder jouw privacy uit het oog te verliezen. De arts kan nu al medicatievoorschriften veilig via e-recipe rechtstreeks naar de apotheker sturen waardoor de papieren versie op vrij korte termijn zal verdwijnen. Je adviserende geneesheer kan een online goedkeuring geven voor bepaalde medicatie, in de toekomst zullen attesten voor verzekeringsmaatschappijen ook elektronisch bezorgd worden, enz. De informatiesnelweg is nu al een realiteit. Om jouw medische privacy verder te bewaken, is er nu Patient Consent. Hiermee krijg je de mogelijkheid om al dan niet je goedkeuring te geven voor het elektronisch delen van jouw gezondheidsgegevens. Enkel zorgverleners met wie je een zorgrelatie hebt, kunnen jouw medische voorgeschiedenis raadplegen waardoor ze je nog beter kunnen behandelen. Verder in dit magazine kom je alles te weten over Patient Consent en de waarborg die het biedt voor jouw privacy. Geniet intussen van de vakantie en denk ook even aan jouw privacy als je al die vakantiefoto’s op het internet plaatst. Prettige vakantie! Groeten Frans Adams

ms FransbeAstuduarder Vivantia

geerd Gedele

Surplusmagazine Zomer 2015 - 3

HYLO EYE CARE ®

Bevochtiging & verzorging Innoverende oogbevochtiging ! Door uw patiënten reeds 30 jaar gewaardeerd.

Na opening maanden houdbaar

De therapeutische oplossing voor elke vorm van droge ogen : • Natriumhyaluronaat • Zonder bewaarmiddelen, noch fosfaten • 6 maanden houdbaar na opening • COMOD®-Systeem – 10 ml – 300 druppels • Geschikt voor gebruik met alle types contactlenzen

URSAPHARM Arzneimittel GmbH, Industriestraße 35, D-66129 Saarbrücken, Tel. : +49(0)6805 9292-0 Fax : +49(0)6805 9292-88, [email protected], www.ursapharm.de | Correspondentie : URSAPHARM Benelux B.V., Steenovenweg 5, NL-5708 HN Helmond, Tel. : +31-492-472473 Fax : +31-492-472673, [email protected], [email protected], www.ursapharm.nl, www.ursapharm.be

LeZERS

vraag

Mag je spinazie opwarmen?

Beste, Spinazie is – net zoals venkel, andijvie, selder, kropsla, veldsla, radijsjes en peterselie - een nitraatrijke groente. Deze planten gebruiken de nitraten om ze onder invloed van licht om te zetten in eiwitten. Als ze in de winter worden gekweekt, bevatten ze dan ook meer nitraten omdat er dan minder licht is. De meeste nitraten scheiden we terug af via de nieren of tijdens het zweten en hebben dan ook weinig of geen effect op de gezondheid.

Nitriet

Bacteriën kunnen er voor zorgen dat een klein deel van de nitraten omgezet worden in nitrieten. Dat is bijvoorbeeld het geval als je de groenten niet koel of te lang bewaart. Maar ook bacteriën in ons eigen lichaam kunnen zo’n 5 procent van de nitraten omzetten in nitrieten. Die zijn wel schadelijk omdat ze het zuurstoftransport in het bloed in de war kunnen sturen en ademhalingsproblemen veroorzaken. Vooral bij zuigelingen kan dit gevaarlijk zijn. Daarom wordt aangeraden om niet meer dan twee keer per week nitraatrijke groenten te eten.

Opwarmen

De omzetting van nitraat naar nitriet gebeurt in principe vrij langzaam. Maar door groenten te verhitten, versnel je dat proces. Daarom werd lange tijd aangenomen dat je groenten zoals spinazie niet mag opwarmen. Intussen is duidelijk dat het opwarmen van spinazie niet tot meer nitrietvorming leidt en dus ongevaarlijk is. Op voorwaarde dat je de groenten snel laat afkoelen en maximaal twee dagen in de koelkast bewaart. Bij het koken verdwijnt ook heel wat nitraat in het kookvocht. Dat gooi je dus beter weg in plaats van het te gebruiken om soep of saus mee te maken.

Conclusie

Goed nieuws dus voor alle Popeye’s: je hoeft spinazie niet van het menu te schrappen. De WereldGezondheidsorganistatie (WHO) bepaalt dat een volwassen persoon ongeveer 219 mg. nitraat per dag mag opnemen. Als je niet meer dan twee keer per week nitraatrijke groenten eet, blijf je daar zonder probleem onder. En dat restje de volgende dag opwarmen, kan dus geen kwaad. Met vriendelijke groeten De redactie

Heb je ook een vraag om trent gezondheid? Surf dan naar onze web site www. surplusgezondheid. en vul er het contactform be ulier in. En wie weet behandelen we jouw vr in het volgende nummer. aag Surplusmagazine Zomer 2015 - 5

Muggen

verjagen doe je zo

Ken jij het gevaarlijkste dier ter wereld? Het is geen haai, krokodil of slang maar wel … de mug. Die kleine beestjes leven al meer dan 50 miljoen jaar op aarde en zijn in die tijd nauwelijks veranderd. Ze landen op je huid en prikken je zonder dat je het voelt. Die prik is niet zo erg maar wel het feit dat ze daarbij gevaarlijke ziektes kunnen overdragen. Er sterven jaarlijks meer mensen aan de gevolgen van een muggenbeet dan door oorlogen. Gelukkig zijn onze inheemse muggen ongevaarlijk, maar in de tropische gebieden zijn ze een ware plaag. Al kunnen ze ook bij ons vrij vervelend zijn.


   Inheemse muggen Van de mannelijke muggen hoeven we geen schrik te hebben. Zij voeden zich enkel met de sappen en nectar van planten. De vrouwtjes prikken ons wel. Zij hebben namelijk de eiwitten uit ons bloed nodig voor hun eitjes. Gelukkig brengen de inheemse muggen daarbij geen ziektes over. Hoogstens zorgen ze voor wat vervelend gezoem en een jeukend knobbeltje dat na een week al weer verdwenen is.

Wist je dat… zowel Alexander de Grote, Toetanchamon als Fausto Coppi aan hun einde kwamen door een muggenbeet ? Hoe vinden die muggen ons? Elke mug beschikt over een soort antenne met daarop geurreceptoren. De mug ziet jou niet, ze ruikt jou. Van wel zeventig meter ver. We hebben namelijk allemaal een uniek geurprofiel. Onze huid geeft meer dan 300 chemische verbindingen af en ook via de adem verspreiden we meer dan 100 dergelijke verbindingen. Sommige daarvan vindt de mug aantrekkelijk en andere stoten af. De verhouding tussen deze twee soorten geuren bepalen jouw aantrekkelijkheid. Daarom wordt de ene meer geprikt dan de andere… zelfs als die naast jou in bed ligt. Zwangere vrouwen hebben trouwens een hogere stofwisseling waardoor ze nog aantrekkelijker zijn. Hoe kun je een muggenbeet voorkomen? Er bestaan nogal wat misverstanden over muggen, dus laten we eerst eens kijken naar wat er niet werkt.

Ultrasoon geluid

Als we het allemaal mogen geloven kunnen bepaalde apparaatjes en smartphone-apps een ultrasoon geluid verspreiden waarmee je muggen wegjaagt. Totale nonsens. Muggen trekken zich er niets van aan en komen af op je geur.

Speciale armbandjes

Die armbandjes zijn gedrenkt in een repellent maar dit product werkt enkel als je de blootgestelde huid volledig inwrijft. Op de armband en net ernaast zal een mug zich waarschijnlijk niet wagen, maar de rest van je lichaam blijft een lekkernij.

Look eten

Je zult wel wat mensen uit je buurt houden, maar het is niet wetenschappelijk aangetoond dat muggen er zich iets van aantrekken.

Je moet het licht uitdoen om geen last van muggen te hebben

Als je in de zomer het licht aansteekt, zie je allerlei beestjes rond de lamp cirkelen. Dat zijn vliegjes en geen muggen. Muggen laat zich niet door het licht leiden, maar door de geur.

Als je veel gestoken wordt, heb je zoet bloed. Klopt niet. Het is niet aangetoond dat een verhoogde suikerspiegel tot meer muggenbeten leidt.

Een citronella-kaars

Dit werkt niet of slechts enkele minuten.

BELANGRIJK

handige tip

Maar wat werkt dan wel?

Repellents

Een repellent, bijvoorbeeld op basis van DEET, houdt insecten op afstand maar doodt ze niet. De apotheker heeft producten voor volwassenen, kinderen en zwangere vrouwen. De werkingstijd hangt af van het type mug, hoeveel je zweet, de temperatuur en de eventuele blootstelling aan water. Breng de repellent enkel op blootgestelde huid aan, niet onder de kleren dus. Vermijd ook contact met een beschadigde huid, de ogen, de mond en gebruik ze matig in de buurt van de oren. Was nadien goed je handen met water en zeep zodat het product niet per ongeluk in je ogen komt. Om dezelfde reden smeer je ook kinderhandjes beter niet in.

Vliegenramen

Met een goed vliegenraam en gesloten deuren hou je het overgrote deel van de muggen buiten.

Zoek de bron

Muggen ontwikkelen zich bij voorkeur bij stilstaand water. Als je onder het slaapkamerraam of ergens in de tuin een ton met water hebt staan, kieper je die best om.

Tropische muggen

Krabben of niet? Het is makkelijker gezegd dan gedaan, maar krabben aan een muggenbeet is geen goed idee. Ze gaat alleen maar meer jeuken en bovendien is er een risico op een klein wondje en ontsteking. Was liever de beet af met water en zeep en vermijd irritatie door heet water, cosmetica of wollen kledij. Hou de huid zo koel mogelijk met een washandje of wat ijs in een handdoek gewikkeld en gebruik eventueel een vochtinbrengende crème of een jeukwerende zalf om je van dat vervelende gevoel te verlossen.

De muggen in onze streken zijn eigenlijk vrij brave beestjes. Een heel ander verhaal is het als je naar tropische gebieden trekt. Daar kunnen de muggen zeer ernstige ziekten overdragen zoals malaria, dengue of het West Nijl-virus. Maar liefst 250 miljoen mensen raken jaarlijks besmet met het Malaria-virus waarvan er 625.000 overlijden aan de gevolgen.


Trek je deze vakantie naar een risicogebied, neem dan volgende 10 tips in acht. 1. Draag kledij met lange mouwen en pijpen 2. Draag kousen en gesloten schoenen 3. Draag geen te felle kleuren en prints want die trekken insecten aan 4. Zorg dat de stof van je kledij dik genoeg is zodat muggen er niet doorheen kunnen prikken 5. Verwissel regelmatig je kledij 6. Neem geregeld een douche want muggen houden wel van het melkzuur in zweet 7. Draag geen te sterk geurende zeep of parfum 8. Gebruik een repellent op de niet-bedekte lichaamsdelen

   BELANGRIJK

handige tips

9. Gebruik een geïmpregneerd muskietennet voor het bed of de wieg 10. Zet indien mogelijk de airco aan, deze vermindert het agressieve gedrag van muggen

Probeer 100 1 van de

Travekolkceristy

! N E N N I TE W water

*

* Zie reglement op www.moustimug.be

De anti-mug reflex

Gebruik afweermiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.


NY/MO/15/0015

muggen

Reistips

interview

Afscheid van een

monument INTERVIEW

Marc Justaert 30.000 groene CM-vlagjes in de straten van Brussel. ‘De betoging voor een betere uitkering voor langdurig zieke mensen is nog altijd een van de meest memorabele momenten uit mijn carrière’, zegt CM-voorzitter Marc Justaert. Op 1 juli trekt hij de CM-deur achter zich dicht. ‘Misschien hadden we meer op straat moeten komen.’


interview

Eind 1993 werd je voorzitter van CM. Onder welke omstandigheden gebeurde dat toen?

Solidariteit, kwaliteit en verantwoordelijkheid. Het zijn niet toevallig deze drie woorden die de rode draad vormen doorheen het boek dat Marc Justaert net geschreven heeft. Het zijn de waarden die hij gedurende zijn hele carrière nastreefde. Eerst bij de studiedienst van de toenmalige CVP, dan op het kabinet van de ministers Jean-Luc Dehaene en Luc Van den Brande en uiteindelijk bij CM, waar hij 21 jaar voorzitter was. ‘CM vervult een belangrijke maatschappelijke opdracht. Daar mogen we allemaal fier op zijn.’ Hij vertelt het met passie, in het bureau dat nog heel even het zijne is.

“Er waren in die tijd zware discussies tussen CM en de Socialistische Mutualiteiten. Door de financieringsregels die in 1963 waren opgesteld, kampten de Socialistische Mutualiteiten met grote verliezen. Wij zouden dan weer recht hebben op serieuze overschotten. In theorie althans. De pers omschreef het als het zwaard van Damocles boven de ziekenfondsen. Er is heel lang gediscussieerd voor we uiteindelijk besloten om de spons te vegen over het verleden en een nieuw systeem van financiële verantwoordelijkheid uit te werken. Dat is tot de dag van vandaag van kracht. Een bijdrage voor de financiële verantwoordelijkheid hebben we tot nog toe maar een of twee keer moeten vragen. Dat had onder meer te maken met de sterke groeinorm van de laatste jaren. Door de besparingen die op ons afkomen, zouden we de effecten van de financiële verantwoordelijkheid de komende jaren wel kunnen voelen.” Vandaag gaat heel veel aandacht naar de betaalbaarheid van onze gezondheidszorg. Was dat twintig jaar geleden ook al het geval? “De tijden waren toen anders, maar natuurlijk zagen we dat op ons afkomen. In 1986 heb ik samen met Jean-Luc Dehaene een boek geschreven over sociale zekerheid en demografie. De rijke geboortejaren tussen 1950 en 1970 dienden zich toen aan op de arbeidsmarkt, nu gaan die massaal met pensioen. Het was te verwachten dat we daardoor voor andere uitdagingen zouden staan. In België hebben we een heel goed systeem van gezondheidszorg. We zorgen ervoor dat zo weinig mogelijk lasten bij de patiënt terechtkomen. Maar natuurlijk, hoe beter het systeem is, hoe duurder.” Waar ben je zelf heel fier op? “De betoging in Brussel van CM en Ziekenzorg CM vind ik nog altijd een memorabel moment. Met 30.000 man trokken we toen door de straten voor een betere uitkering voor langdurig zieke mensen. Op dat ogenblik lieten wij duidelijk zien dat wij een krachtige organisatie waren. Het heeft uiteindelijk effect gehad. De uitkeringen zijn verhoogd.


Langdurig zieken krijgen nu ook vakantiegeld. Wij hebben altijd heel goed geluisterd naar onze leden. Wat hebben ze nodig? Waar knelt het schoentje? We hebben een heel goed systeem van gezondheidszorg, maar het is nog altijd niet perfect.” Wat had je graag nog willen realiseren? “Het is altijd mijn droom geweest om een nieuwe vorm van de vroegere CMbode in te voeren. Wat is de voorbije twintig jaar een van de grootste omwentelingen geweest? Dat we van geld naar geldloos geëvolueerd zijn en van papier naar digitaal. Onze leden komen daardoor veel minder in onze kantoren. We zijn overgestapt van dienstverlening onder elke kerktoren naar een organisatie met veel minder, maar goed uitgeruste contactpunten. De vraag rijst of we niet af en toe terug de wijken moeten intrekken. Want sommige mensen bereiken we niet. CM-bodes zouden de oplossing kunnen zijn. Niet meer met papier en potlood, zoals vroeger, maar met een tablet waarop ze over alle instrumenten beschikken om mensen administratief te helpen. Een soort van mobiele dienstverlening, een CMstraathoekwerker zeg maar.” Hoe heb je CM de voorbije twintig jaar zien evolueren? “Onze activiteiten en ons werk zijn serieus toegenomen. In 2002 is de zorgverzekering erbij gekomen. Toen ik begon stond het CM-Hospitaalplan nog in de kinderschoenen. Vandaag tellen we een miljoen leden. Er is nu ook het CM-MediKo Plan. Maatschappelijk Werk heeft er een pak taken bij gekregen en we hebben zwaar ingezet op gezondheidspromotie. Met projecten als Ben de Bever, Kilootje Minder, Pluk je Geluk en recent Slaapwel hebben we ons op dat vlak in de markt gezet. Waar ik mijn bedenkingen bij heb, is dat de concurrentie toegenomen is. Dat is niet altijd op een loyale manier gebeurd. De voorbije jaren zijn er ettelijke concurrentiële problemen geweest die uitgevochten zijn binnen de Controledienst voor de Ziekenfondsen. Mutatiepremies, het inhuren van bureaus die mensen permanent opbellen, ziekenfondsen die zich richten op jongeren, af en toe is het weinig mutualistisch geweest. Dat betreur ik.”

Voor welke uitdagingen staan we als ziekenfonds? “Er is eerst en vooral de budgettaire uitdaging. Deze regering heeft een zeer strikte groeinorm opgelegd. Er zal weinig ruimte zijn om betere honoraria en terugbetalingen te voorzien. Voor nieuwigheden zal er weinig plaats zijn. Structurele besparingen zullen nodig zijn. Minder ziekenhuisbedden, een zuiniger voorschrijfgedrag voor geneesmiddelen. Dat is een serieuze uitdaging, want wij willen hoe dan ook vermijden dat er een tweesporenbeleid komt en dat meer en meer kosten doorgeschoven worden naar de patiënt. Dat gevaar loert om de hoek. We moeten ons potlood fel scherpen om daartegenin te gaan.”

“CM bewijst al honderd jaar haar meerwaarde” Komen er nog meer zaken op ons af? “De zesde staatshervorming heeft een aantal materies, voornamelijk binnen de langdurige zorg, getransfereerd naar de deelstaten. In Vlaanderen, Wallonië en Brussel moeten we daardoor een nieuw stukje sociale zekerheidsarchitectuur uitbouwen. Dat is een enorme opdracht, zeker als we dat tegen 2018 allemaal operationeel willen hebben. De voorbije tien jaar was de ouderenzorg de sterkst stijgende kostenpost binnen de verplichte ziekteverzekering. Tot nu zat de ouderenzorg binnen de grote pot van de gezondheidszorg en kon je de stijgende kosten daar compenseren door bijvoorbeeld te besparen op geneesmiddelen. Door de zesde staatshervorming is dat niet meer mogelijk.”

je meerwaarde bewijzen, zeggen de tegenstanders dan. Wel, dat doen wij al honderd jaar. Met weinig middelen voeren wij onze taken op een correcte manier uit. Ze mogen ons gerust komen controleren. Ze zullen ons niet betrappen op enige foefelarij.” Op 1 juli volgt Luc Van Gorp jou op. Welke goede raad geef je hem mee? “Probeer dicht bij de mensen te staan. Zorg dat je niet wereldvreemd bent. Luister goed naar je leden, naar je raad van bestuur, naar je algemene vergadering. En neem de mensen au serieux, van welke origine, achtergrond of opleiding ze ook zijn. Ga af en toe een pint pakken zodat je met iedereen kunt babbelen.” Wat ga je nu zelf doen? “Ik kan het mij op dit ogenblik nog niet voorstellen. Het zal zeker een doef geven, zoals ze dat in onze streek zeggen. Je neemt toch afscheid van een hele hoop mensen met wie je jaren intensief samengewerkt hebt. Ik weet wel al dat ik na mijn afscheid bij CM voorzitter word van Welzijnszorg, een organisatie die armoede bestrijdt. Zo lang mijn raad van bestuur dat wenst, blijf ik ook voorzitter van de Ancienne Belgique. En ik zal mij ook inzetten in de raad van bestuur van het Internationaal Comité. Wees gerust, vervelen ga ik mij zeker niet doen.”

Niet iedereen is de ziekenfondsen tegenwoordig nog gunstig gezind? “Dat is een derde uitdaging. Sommige partijen zien ons liever niet en zouden het beheer en de uitvoering van de gezondheidszorg maar wat graag aan de overheid laten. Ik ben ervan overtuigd dat de staat dat niet kan. Ziekenfondsen hebben nog altijd een meerwaarde als tussenpersoon tussen onze leden en de overheid. Je hebt zo’n tussenpersoon nodig om een goede dienstverlening te leveren. Je moet


stress

Stress herken de

druppel


Stress is een zeer natuurlijke reactie, een soort overlevingsmechanisme. Al sinds de oudheid maakt het ons alert wanneer we bijvoorbeeld het pad van een wild dier kruisen. De polsslag en de ademhaling versnelt, terwijl er adrenaline vrijkomt in het bloed en je spieren zich opspannen. Ons lichaam maakt zich dus klaar om te vechten of te vluchten… naargelang de grootte en de honger van het wilde dier. Gelukkig komen we die wilde dieren tegenwoordig niet zo vaak meer tegen. Maar toch komt diezelfde stress-reflex nog in heel wat situaties terug.

Een beetje gezonde stress kan dan ook geen kwaad. Integendeel, voldoende uitdaging zorgt er voor dat we beter presteren. Iedere topsporter of artiest weet dat een gezonde dosis stress nodig is om het beste uit zichzelf te halen. Als die piekmomenten echter te lang aanhouden, zonder rustmomenten tussenin, dan wordt het gevaarlijk. De verhouding tussen de draaglast en de draagkracht raakt dan uit balans. Draaglast Alle obstakels die we tijdens ons leven het hoofd moeten bieden, vormen samen de draaglast. Dat kunnen heel ingrijpende of belangrijke levensgebeurtenissen zijn zoals een relatie die op de klippen loopt, het verlies van een dierbare of ernstige gezondheidsproblemen. Maar ook een vertroebelde verhouding met de baas of een pestende collega kunnen voor langdurige spanning zorgen. Soms hoeft de aanleiding zelfs niet eens zo ernstig te zijn. Een opeenstapeling van kleine dagelijkse problemen kunnen tot frustraties en irritaties leiden. Denk maar aan het effect van files, gestoord worden tijdens je werk of bezigheid, lang moeten aanschuiven, een vastlopende computer of geluidsoverlast. Zelfs positieve gebeurtenissen zoals een huwelijk of een zwangerschap kunnen je stress bezorgen.

Draagkracht Hoe groter onze draagkracht, hoe beter we gewapend zijn om die draaglast te trotseren. Alle elementen die energie geven in het leven bepalen samen de sterkte van die draagkracht. Een goede relatie, nauwe banden met de kinderen, familie, vrienden, hobby’s, humor,… Soms is die draagkracht te klein om aan alle eisen te voldoen. We plooien ons dubbel om het zowel op professioneel, maatschappelijk als sociaal vlak uitstekend te doen. Maar dat lukt niet altijd. Door die druk nemen we alsmaar minder de tijd om te ontspannen of te genieten. Vaak leidt dit tot een ongezonde levensstijl. We slapen en bewegen te weinig, eten ongezond en verwaarlozen onszelf en onze sociale contacten. De draagkracht kan trouwens ook te groot zijn. Dan krijg je het gevoel dat het leven niet loopt zoals je het wenst. Je job daagt je te weinig uit, je hebt het gevoel geen impact op de situatie te hebben,… Een eentonig leven kan dus ook stress veroorzaken. Stressklachten Meestal beginnen de klachten psychologisch. Je begint dingen te vergeten, raakt sneller geïrriteerd en je kunt je moeilijker concentreren.


stress

Door de stress voel je je onzeker, opgejaagd en wordt het ook moeilijker om beslissingen te nemen.

roken, alcohol drinken of medicatie nemen. Op termijn verwaarloos je jezelf en zonder je je af.

Maar stress heeft ook lichamelijke gevolgen. De belangrijkste symptomen zijn hoofdpijn, buikpijn, spierpijn, vermoeidheid, duizeligheid en een verhoogde bloeddruk. Het hartritme versnelt en doordat de weerstand vermindert kunnen ‘slapende virussen’ zoals koortsblaasjes toeslaan.

Stress-signalen herkennen

Uiteindelijk beïnvloedt stress ook het gedrag van mensen. Je gaat meer

Stress overkomt je niet opeens. Het is het resultaat van een onderliggend probleem dat soms al jaren of zelfs een heel leven borrelt. Maar te vaak herkennen we die signalen te laat. Prikkelbaarheid, vergeetachtigheid, hyperactiviteit of onverwachte agressie-opstoten zijn signalen dat de spanning zich ophoopt.

Stress verminderen en voorkomen Stress kan dus achter vele hoeken loeren. Het goede nieuws is dat je de situatie ook terug onder controle kunt krijgen. Met deze tips kun je meteen aan de slag.

Ken jezelf Het is belangrijk om je eigen mogelijkheden te kennen. Vraag je af en toe eens af of je niet te veel van jezelf verwacht. Zorg dat jouw doelen haalbaar zijn en stuur ze eventueel bij als blijkt dat ze onrealistisch zijn.

Sociale steun De menselijke draagkracht wordt grotendeels bepaald door de steun van andere mensen. Zo’n stevig sociaal netwerk verhoogt je veerkracht. Spreek het dan ook aan op het moment dat je het moeilijk hebt. Door je emoties te tonen verminder je de spanning in je lichaam. Een luisterend oor kan wonderen verrichten. Voor mannen is de partner vaak het belangrijkste aanspreekpunt. Mannen hebben het moeilijk om het over zichzelf te hebben met anderen. Voor vrouwen is dat anders. Zij praten vlotter over gevoelens en hebben daardoor meestal ook een breder netwerk waar ze terecht kunnen.


Meestal denken we dat het wel vanzelf zal overgaan. Maar dat doet het niet. Vergelijk het met een kikker. Kikkers zijn koudbloedig dus als je ze in warm water stopt, passen ze zich aan de omgevingstemperatuur aan. Als je die geleidelijk aan met een graad verhoogt, blijft de kikker zich aanpassen tot op het moment dat hij letterlijk wordt gekookt. Ook mensen blijven soms meer en meer hooi op hun vork nemen. Tot op het moment dat je er lichamelijk onderdoor gaat. Wees dus alert voor de signalen en negeer ze niet.

Anticipeer Je eigen pijnpunten in kaart brengen kan je helpen om stress te vermijden. Vaak zijn het terugkerende situaties of bepaalde mensen die gevoelen van stress oproepen. Kun je daar iets aan veranderen? Kun je die situaties vermijden of relativeren?

Ontspanning Ontspanning na een stresspiek is zeer belangrijk. Beweging vermindert de productie van het stresshormoon. Ga dus geregeld eens wandelen of sporten. Ook muziek activeert een specifiek deel van de hersenen waardoor stress en negatieve emoties afnemen. Onderschat ook niet het deugddoend effect van slapen. En weet dat zelfs gewoon helemaal niets doen, belangrijker voor je gezondheid is dan je zou denken. Een leeuw legt zich na de jacht ook enkele uren te rusten.

Goede organisatie en planning Door een realistische planning krijg je meer controle over de verschillende taken die op je af komen. Bepaal je prioriteiten en aanvaard dat je de minder dringende zaken niet onmiddellijk kunt doen.

Leer neen zeggen We krijgen soms moeilijk het woordje ‘neen’ over onze lippen. Zeker tegen een collega of een overste. Je wilt niemand in de steek laten of teleurstellen. Maar steeds ‘ja’ zeggen geeft alleen maar op korte termijn een goed gevoel. Op de lange termijn werkt het negatief en verhoogt het de kans op stress. Geregeld eens aan jezelf denken komt je gezondheid ten goede.

Vitaminen van a tot … z

VITAMINE A

Let op Vitamine A is een vet-oplosbare vitamine die ons lichaam goed kan opslaan. Ze is onder andere belangrijk voor onze weerstand, groei en botvorming. Maar vitamine A is ook een essentiële bouwsteen voor de productie van het netvliespigment dat er voor zorgt dat we in het schemerdonker kunnen zien. Twee soorten vitamine A Eerst en vooral heb je de retinol. Dit is de voorgevormde vitamine A die je terugvindt in dierlijke producten zoals lever, vis, (half ) volle melk, eieren, kaas, boter, margarine en bak- en braadproducten. Maar ook bepaalde groenten zoals andijvie, spinazie, boerenkool, sla, worteltjes en in mindere mate ook bepaalde soorten fruit bevatten de zogenaamde provitamine A of betacaroteen. Deze kan ons lichaam zelf omzetten in vitamine A.

Te veel vitamine A kun je niet uitplassen. Neem dus enkel supplementen na overleg met je arts of apotheker. Wat als je te veel vitamine A opneemt? Als je bijvoorbeeld regelmatig meer dan zes boterhammen met leverworst of leverpaté eet, overschrijd je de bovengrens van 7.500 microgram vitamine A per dag. Dan kun je last krijgen van een aantal klachten zoals een gebrek aan eetlust, een verminderd gezichtsvermogen, hoofdpijn, misselijkheid, spierpijn, haarverlies, enz. Vooral tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap of als je plannen hebt om zwanger te worden, vermijd je best vitamine A-rijke producten zoals lever. Een teveel aan vitamine A kan immers de foetus beschadigen. Er zijn geen schadelijke gevolgen bekend voor het verbruiken van grote hoeveelheden betacaroteen.

En wat als je te weinig vitamine A opneemt? Omdat er veel verschillende manieren zijn om vitamine A of betacaroteen op te nemen, komt dit gelukkig slechts zeer uitzonderlijk voor. Maar bij een eventueel tekort kun je last krijgen van een verminderde weerstand, een droge en schilferige huid, dof haar en problemen met het gezichtsvermogen.

Hoeveel vitamine A heb je nodig? • 0 - 6 jaar: 350 – 400 mcg/dag

• 7 - 18 jaar: 500 – 700 mcg/dag

• Volwassen vrouw: 700 mcg/dag • Tijdens de zwangerschap: 800 mcg/dag

• Volwassen man: 900 mcg/dag

Artrose? IK BEN NIET TE STUITEN. Laat artrose u niet tegenhouden. Leef het leven zoals u zelf wil. Futuro™ is hier om u daarbij te helpen. Onze braces en bandages zorgen voor comfort, steun en pasvorm en verlichten zo gewrichtspijn veroorzaakt door artrose. Fietsen, breien, shoppen, schrijven, computeren of sms’en... U bent niet te stuiten...

Surplusmagazine Lente 2015 - 15

GENEESMIDDEL

Instant hulp bij diarree.

Leer meer over diarree op www.imodium.be

Een aanval van diarree kan je dag flink verpesten. Gelukkig kan je de vervelende symptomen van diarree doeltreffend behandelen met Imodium ® Instant. Je hebt geen water nodig: dat is discreet en handig als je onderweg bent! Leg het smelttabletje gewoon op je tong: het lost in enkele seconden volledig op. Imodium® Instant herstelt het normale ritme van je darmfunctie en verlost je snel van het ongemak.

Imodium® Instant (loperamide) is een geneesmiddel. Niet toedienen aan kinderen jonger dan 6 jaar. Geen langdurig gebruik zonder medisch advies. Lees aandachtig de bijsluiter. Vraag advies aan uw arts of apotheker. © 2014 Johnson Voorjaar & Johnson 16 - Surplusmagazine 2015 Consumer NV. BE/IM/14-1175

DOSSIER Parkinson

In 1817 publiceerde de Londense apotheker en chirurg James Parkinson zijn ‘Essay on the Shaking Palsy’. Daarin had hij het over het langdurig trillen van de handen en armen maar ook over de verzwakking en verlamming van de spieren. Hij beschreef als eerste de verschijnselen en stelde vast dat de klachten zich langzaam progressief ontwikkelden. Maar het was wachten tot het begin van de twintigste eeuw vooraleer de ziekte ook echt de aandacht kreeg en werd vernoemd naar James Parkinson.


DOSSIER PARKINSON

Depaepe Winny Winny Depaepe is clinical nurse specialist neuro en vertelt ons over deze vaak voorkomende aandoening. 18 - Surplusmagazine Zomer 2015

Wat is de ziekte van Parkinson precies?

Hoe komt het dan dat die hersencellen afsterven?

Soms merk je het ook aan de spraak?

“Dat is een zeer eenvoudige vraag maar met een complex antwoord. De ziekte van Parkinson is een neurodegeneratieve ziekte. Dat wil zeggen dat bepaalde hersencellen geleidelijk aan afsterven. Bij de ziekte van Parkinson gaat het over de cellen die verantwoordelijk zijn voor de aanmaak van dopamine. Maar er zijn ook een aantal ziektebeelden die heel veel raakvlakken hebben met de ziekte van Parkinson, maar het eigenlijk niet zijn.”

“Daar zijn heel veel hypothesen over, maar eigenlijk kunnen we er nog steeds niet precies de vinger op leggen. Bij een kleine groep patiënten is er een erfelijke component maar er moeten ook een aantal omgevingsfactoren zijn die een invloed hebben. Men denkt onder andere aan zware metalen of sproeistoffen in de landbouw. Maar er is ook sprake van een eiwit dat zich vanuit de darmen naar de hersenen werkt en die de ziekte kan veroorzaken.”

“Het overgrote deel van de patiënten krijgt inderdaad last van spraakstoornissen. Ze spreken trager, stiller en eentoniger. Alsof ze de expressiviteit in het spreken verliezen waardoor ze heel moeilijk te verstaan zijn.”

Waarom hebben we die dopamine nodig? “In onze hersenen zitten miljarden cellen of neuronen die via neurotransmitters met elkaar communiceren zodat ons lichaam zowel eenvoudige als complexe taken kan uitvoeren. Dopamine is zo’n neurotransmitter die onder andere een grote rol speelt in het correct versturen van de signalen vanuit onze hersenen naar de spieren. Door de ziekte van Parkinson valt die productie echter stil waardoor je allerlei symptomen krijgt, zoals bewegingsmoeilijkheden.” Hoe merk je dat? “De eerste symptomen zijn er meestal lang voordat men de diagnose stelt. Soms zit daar wel tien jaar tussen. Het probleem is dat die klachten zo divers en vaag kunnen zijn, dat men niet meteen de link legt met de ziekte van Parkinson. Dan hebben we het bijvoorbeeld over reukverlies, constipatie, moeilijker slapen, depressies en het zich slecht in z’n vel voelen. Pas na lang zoeken en wanneer ook de motorische symptomen opduiken, denk de arts ook aan de ziekte van Parkinson.”

Hoe kun je 100% zeker zijn dat het om de ziekte van Parkinson gaat? “Daarvoor maken we een DAT-scan, een hersenonderzoek waarbij we in de diepste hersenkernen de twee productiegebieden van dopamine onder de loep nemen. Bij patiënten met de ziekte van Parkinson zien we dat die twee delen een verschillende kleur hebben. Dat is ook de reden waarom de symptomen steeds aan één kant van het lichaam beginnen. Later - wanneer de ziekte zich ook naar de grote hersenen uitbreidt - verergeren de symptomen en tasten ze het hele lichaam aan.”

Heeft de ziekte van Parkinson ook een effect op je hersenfuncties? “Psychische stoornissen kun je zeker niet specifiek aan de ziekte van Parkinson linken, maar we merken wel dat bijna de helft van de patiënten kampt met angsten en depressies. Vaak nog vóór de diagnose werd gesteld. Patiënten kunnen zich moeilijker concentreren en vergeten vaker iets. Ongeveer 40 procent van hen wordt op termijn ook dement. Dat percentage ligt iets hoger dan bij de algemene populatie.” Kunnen enkel oudere mensen getroffen worden? “De meeste patiënten krijgen de ziekte rond de leeftijd van 60 jaar, maar het kan ook jonger. Onze jongste patiënt was 19 jaar toen hij de diagnose te horen kreeg. Maar hoe ouder je wordt, hoe meer kans je hebt om de ziekte te krijgen.”

Welke zijn die motorische symptomen dan? “Eigenlijk zijn er twee groepen van patiënten met de ziekte van Parkinson. Eén van de bekendste symptomen is de rusttremor of het beven van de handen, voeten of de kin. Dat komt vaak voor, maar zeker niet altijd. Je hebt ook patiënten bij wie de spieren net heel stijf worden waardoor ze zeer moeilijk, traag of helemaal niet kunnen bewegen.” Surplusmagazine Zomer 2015 - 19

DOSSIER PARKINSON

Valpreventie

Kun je de ziekte behandelen?

• Verwijder zo veel mogelijk tapijten

“Gelukkig hebben neurologen medicatie waarmee ze dopamine in de hersenen kunnen toedienen of de opname van dopamine kunnen stimuleren. Welke product ze gebruiken en in welke dosering of timing verschilt per patiënt. Van zodra dat op punt staat, voelen mensen zich snel beter. Maar ook dat blijft niet duren. Meestal komen er na enkele jaren schommelingen waarbij goede en slechte periodes elkaar aflossen, vaak met ernstige motorische problemen en onwillekeurige bewegingen van het lichaam.”

• Zet veelgebruikte spullen niet te ver in de kast

Moet je naast de medicatie nog andere behandelingen volgen?

Door de ziekte van Parkinson kun je moeilijker stappen en heb je meer kans om te vallen. In de thuiszorgwinkel kun je terecht voor advies en materialen die je helpen om je veilig in huis te bewegen.

Enkele tips

• Plaats stevige handgrepen in de badkamer, keuken, naast het toilet,… • Draag schoenen met een stevige en platte zool en die de voet volledig omsluiten • Leg een antislipmatje in de badkamer • Zorg dat de trap goed verlicht is en voorzien van een stevige trapleuning

“Absoluut. Ook al wordt bewegen moeilijk, het blijft belangrijk om je lichaam zo soepel mogelijk te houden. Daarom krijgen de patiënten heel veel kine waarbij we specifieke oefeningen uitvoeren om de stijfheid tegen te gaan en te trainen op het evenwichtsgevoel. De bedoeling is dat de patiënten hun bewegingen bijsturen zodat ze zo normaal mogelijk kunnen functioneren. Want voor Parkinsonpatiënten is zelfs gewoon wandelen niet zo eenvoudig. Het lijkt een zeer

alledaagse activiteit maar eigenlijk is het een aaneenschakeling van complexe bewegingen. Door het tekort aan dopamine stuurt je lichaam onvoldoende signalen naar je spieren waardoor die opeenvolgende bewegingen erg moeilijk worden en je een grote kans hebt om te ‘blokkeren’ en te vallen. Ongeveer de helft van de parkinsonpatiënten heeft het ook moeilijk om te eten, te drinken of het speeksel door te slikken. Daarom leert de logopedist hen verschillende technieken om makkelijker te slikken.” Kun je ook operatief behandelen? “Enkel als de patiënt niet dementeert en in goede lichamelijke conditie verkeert, kunnen we overwegen om elektroden aan te brengen in de diepe hersenen. Die geven hele kleine en snelle stroomstootjes waardoor je de symptomen onder controle kunt krijgen. Mensen voelen zich daar meestal wel een stuk beter mee, maar dat is zeker geen evidente operatie. Voor patiënten die niet in aanmerking komen voor diepe hersenelektroden bestaat er ook een medicatiepomp die rechtstreeks en voortdurend de medicatie aanlevert via een sonde in de maag om schommelingen te vermijden.” Wat zijn de toekomstperspectieven als je de ziekte van Parkinson hebt? “In principe nemen de symptomen verder toe naarmate je ouder wordt. Maar als je voldoende beweegt en correct je medicatie neemt, kun je die tot op zekere hoogte onder controle houden. We merken dat je meer vooruitgang boekt als je actief en positief blijft. Momenteel loopt een proefproject in AZ Delta om uit te zoeken of een interdisciplinaire behandeling de patiënt een beter kwaliteit van leven biedt.”

BIO Winny Depaepe • Clinical nurse specialist neuro • Begeleidt mensen met de ziekte van Parkinson of andere bewegingsstoornissen • AZ Delta (Roeselare)


INTERVIEW

Jozef Bouckaert Een stevige handdruk en twinkelende ogen. De 83-jarige Jozef Bouckaert ziet er monter uit en heeft nog heel wat humor in het lijf. Nochtans lijdt hij al zeven jaar aan de ziekte van Parkinson. Stappen lukt niet meer zonder wandelstok, spreken is vermoeiend en het duurt soms even om de juiste woorden te vinden. Ik ontmoet hem op de afdeling Neurologie van het ziekenhuis in Roeselare, waar hij regelmatig de evolutie van zijn ziekte laat monitoren.


DOSSIER PARKINSON

“JE VERLIEST HET CONTACT MET DE MENSEN WAARMEE JE HEBT SAMENGEWERKT, GELACHEN, GEPRAAT,… EN DAT MIS IK NOG ELKE DAG.”

Wanneer wist je voor het eerst dat er iets mis met je was? “M’n hele leven lang ben ik erg actief geweest in allerlei verenigingen en organisaties. Samenwerken met mensen, dat was het liefste wat ik deed. Ook na m’n pensioen bleef ik me inzetten voor de mensen in de gemeente en op mijn 72ste schopte ik het zelfs tot nationaal voorzitter van Neos, een netwerk voor ondernemende senioren. Maar drie jaar later merkte ik de eerste symptomen. Ik kon m’n hemd niet meer dichtknopen, stappen werd moeilijker, tijdens vergaderingen kon ik nog amper nota’s nemen,… heel eenvoudige dingen die me plots niet meer lukten.” Heb je toen meteen hulp gezocht? “Ik wou weten wat er precies aan de hand was en ging dus langs bij een specialist. Die vertelde me al gauw dat


ik wat neerslachtig was. Dat ik een depressie had. Ik kon m’n oren niet geloven. Ik die nog zo actief was, elke dag met heel veel mensen babbelde en plezier maakte? Op aanraden van mijn huisarts heb ik toen een tweede opinie gevraagd bij een andere specialist en toen bleek al snel dat het geen depressie was … maar de ziekte van Parkinson.” Wat dacht je toen? “Ook al had ik wel een voorgevoel dat er iets mis was, toch kon ik het amper geloven. Maar naarmate de tijd verstreek, werden de symptomen alsmaar duidelijker. Ik ben een fiere man, dus ik wou lange tijd geen wandelstok gebruiken. Tot het moment dat ik merkte dat alleen al wandelen een hele opgave werd. Mijn spieren verstijven waardoor heel eenvoudige bewegingen bijzonder moeilijker worden.”

Heb je ook last van trillen? “Neen, dat valt relatief goed mee. Als ik mijn handen vooruit steek, trillen ze wel een klein beetje. Maar het zou veel erger kunnen.” Hoe ziet jouw behandeling eruit? “De medicatie doet vrij goed zijn werk, maar daarnaast krijg ik ook kinesitherapie. Ik moet in beweging blijven om de spierstijfheid tegen te gaan en het risico op vallen te beperken. Sinds het doorbreken van de ziekte krijg ik het ook alsmaar moeilijker om te spreken en me uit te drukken. De woorden komen er niet zo vlot uit en m’n lichaam wordt snel moe als ik wat te lang praat. Een logopedist helpt me om die zaken min of meer onder controle te krijgen.”

Kun je nog met de wagen rijden? “Als het niet te ver is lukt dat nog. Maar ik voel dat ook dat alsmaar moeilijker wordt. Zolang ik op bekend terrein ben, lukt het vrij goed. Maar verder dan 20 kilometer rijd ik niet meer. Het is niet alleen een kwestie van kunnen, je moet ook verantwoordelijkheidszin hebben. Als je niet meer in staat bent om met de wagen te rijden, dan wordt het levensgevaarlijk.” Sta je nu anders in het leven? “Sinds de diagnose heb ik nog maar één leuze: ‘Haast je langzaam.’ Vroeger was ik voortdurend het huis uit en druk in de weer met allerlei projecten. Maar mijn lichaam dwingt me nu om het rustig aan te doen en me niet op te jagen. Het heeft geen zin, integendeel. Ook voor mijn vrouw betekent dit een hele aanpassing.

Een aantal taken lukken me niet meer en moet ik aan haar vragen. Het lijkt wel alsof de grond alsmaar dieper ligt en mijn benen langer worden (lacht). Als ik mijn kousen wil aantrekken kan ik amper aan mijn voeten en als ik iets wil oprapen staar ik precies in een diepte.” Wat mis je het meest? “Mijn vrouw en ik hebben vier kinderen grootgebracht. Die zijn al lang het nest uitgevlogen, twee van hen zelfs tot in het buitenland. Pas na mijn pensioen begonnen we samen onze eerste lange reizen te maken. Het is fantastisch om nieuwe landen en mensen te leren kennen. Maar door mijn ziekte wordt mijn bewegingsruimte alsmaar kleiner. Reizen lukt niet meer en zelfs de vele sociale contacten die ik vroeger had, verdwijnen stilaan. Je verliest het contact met de mensen waarmee je hebt samengewerkt, gelachen, gepraat,… En dat mis ik nog elke dag.”


BEWEGEN

Waarom

moet je

drinken sport? als je

Niet alleen topsporters maar ook veel recreatieve sporters maken gretig gebruik van het brede aanbod aan sportdranken. Ze zouden je prestaties verbeteren en het herstel bespoedigen. Maar klopt dat wel? Is een sportdrank echt nuttig, of mag het ook gewoon water zijn? We zochten het voor je uit.


Waarom moet je drinken als je sport? Tijdens een fysieke inspanning verlies je onvermijdelijk vocht. Niet alleen doordat je zweet maar er verdampt ook heel wat vocht via de lucht die je uitademt. Als je een half uurtje jogt, valt dat nog wel mee. Maar bij lang en intensief sporten of in warme en vochtige omstandigheden, verlies je behoorlijk wat lichaamsvocht. Daardoor functioneren je spieren minder goed en krijg je last van krampen. Uiteindelijk kan dit tot uitdroging leiden waardoor niet alleen je prestaties een deuk krijgen maar je ook je eigen gezondheid schaadt.

Wist je dat… tijdens een uur lichaamsbeweging de gemiddelde mens ongeveer een liter vocht verliest? Wanneer en hoeveel moet je dan precies drinken? Wacht zeker niet tot je al dorst hebt. Die dorst wijst immers al op een eerste uitdroging. Beter kun je voor het sporten al wat vocht opnemen. Hoeveel? Dat wisselt nogal van persoon tot persoon. Het is in ieder geval aangeraden om op geregelde tijdstippen een grotere hoeveelheid te drinken dan telkens kleine beetjes. Want hoe meer vocht er in de maag zit, hoe sneller de maag dit vocht ledigt in de darm en je lichaam het verloren vocht kan vervangen. Drink dus zowel voor, tijdens als na de inspanning. Als je aan een lange inspanning bezig bent, drink je zo veel als je lichaam aankan. Probeer zo’n 125 tot 250 ml te drinken per kwartier. Mag je ook warme of ijskoude dranken drinken? Je geeft best de voorkeur aan matig koude dranken. De maag ledigt die sneller in

Wist je dat… vaak moeten plassen wijst op een goede hydratatie? de darm dan ijskoude of warme dranken waardoor je lichaam het vocht sneller kan opnemen. Bovendien hebben matig koude dranken een warmteregulerend effect. In het maagdarmkanaal worden ze opgewarmd waardoor je lichaam warmte kan afgeven. Wat moet je drinken?

Water

Voor de amateursporter of bij een inspanning van maximum één uur, is water de perfecte drank. Ze bevat geen calorieën en vult het verloren vocht weer aan. Nadeel is dat water een snelle dorstlesser is. Daardoor heb je de neiging minder te drinken en bovendien moet je meer plassen waardoor je extra vocht verliest. Omdat het transport van de maag naar de darmen vrij traag verloopt, kun je wel eens last krijgen van ‘klotsende darmen’. Voor sporters die heel veel zweten bestaat er eventueel ook zoutrijk water.

Dorstlessers

Een dorstlesser of isotone drank bevat 0,5 tot 1 gram zout per liter. Daardoor houdt je lichaam het vocht langer op dan als je gewoon water drinkt en krijg je ook sneller dorst. Maar dorstlessers bevatten ook zo’n 4 tot 8 gram koolhydraten per 100 ml. Dit wil zeggen dat een liter van deze sportdrank het maximum aan energie bevat dat je lichaam in één uur kan opnemen. Ze bevatten evenveel suikers en zouten dan je lichaamsvocht waardoor ze een ideale balans hebben tussen vocht- en energieopname. Binnen de vijf minuten wordt een dorstlesser opgenomen door je bloed: een ideale drank bij warm weer dus. Al hangt dat ook een beetje van je persoonlijke smaak af. Sommige vinden ze te geconcentreerd of krijgen er buikpijn van.

Vochtadvies Probeer niet meer dan 1% van je gewicht te verliezen tijdens het sporten. Voor iemand van 70 kg is dat dus maximum 700 ml vocht. Om dit terug aan te vullen moet je 1,5 keer de hoeveelheid verloren vocht drinken. Als je meer vocht verliest kan dit jouw prestatievermogen met 10 tot 20 procent verminderen.

Natrium Natrium of zout stimuleert het dorstgevoel en zorgt er voor dat je lichaam het vocht beter ophoudt. Natrium is dus een essentieel onderdeel van een goede sportdrank. Gewoon water doet de natriumconcentratie in het bloed dalen waardoor je meer moet plassen en dus nog meer vocht verliest.

Energiedranken

Zoals de naam al doet vermoeden bevatten energiedranken behoorlijk wat energie. Zo’n 8 tot 20 gram koolhydraten per 100 ml. Tijdens één uur inspanning kan je lichaam de koolhydraten uit een halve liter energiedrank verteren. Omdat je lichaam ze trager opneemt dan bijvoorbeeld water of dorstlessers blijft de drank langer in de maag. Daardoor voegen ze minder vocht toe en zijn ze vooral interessant bij beperkt vochtverlies zoals bijvoorbeeld bij koud weer het geval is, of als je genoeg koolhydraten wilt opslaan voor een langdurige inspanning.

Belangrijk Sportdranken hebben geen invloed op de preventie van sportletsels of krampen

Hersteldranken

Na een stevige inspanning is het belangrijk om je koolhydraatvoorraad terug aan te vullen en je spieren de kans te geven zich te herstellen. Dit is al een belangrijk onderdeel van de voorbereiding voor een volgende inspanning. Een ideale hersteldrank heeft een goede verhouding tussen eiwitten en koolhydraten. Drink die binnen een half uur na de inspanning en probeer zeker na twee uur een maaltijd tot je te nemen zodat je jouw energiepeil weer volledig kunt aanvullen. Trouwens, ook halfvolle chocolademelk bevat een ideale verhouding van koolhydraten en eiwitten en is dus een uitstekende recuperatiedrank.

Vitamines Vitamines hebben geen enkele functie in een sportdrank. Een vitaminetekort ontstaan immers niet in de tijdspanne van een sportieve inspanning en extra vitamines opnemen zal geen effect hebben op je prestaties.


crème TIS A G R ube *

imin

t

jeuk insectenbeten lichte zonnebrand

O%

PA R

ABE

SE

PA R A

N

O%

PA R

26 - Surplusmagazine Lente 2015

* bij aankoop van 1 Calmiderm® tot einde voorraad

Gezond dankzij planten

ABE

N

Verkrijgbaar in de apotheek TILMAN SA • Z.I. Sud 15 • B-5377 Baillonville

www.tilman.be

BE

VERZORGING

De

schaduwzijde

zon

van de

Tot het einde van de 19de eeuw deden vrouwen (en mannen) er alles aan om een zo’n bleek mogelijke huid te hebben. Dat gaf je status, want een bleke huid betekende dat je je dagen binnen doorbracht en niet buiten op het land moest zwoegen. Maar sinds de jaren ’20 van de vorige eeuw werd een bruine tint het nieuwe schoonheidsideaal. Mensen begonnen massaal te zonnebaden en doen dat nog steeds. Nu kan een beetje zonlicht zeker geen kwaad. Licht is belangrijk voor de aanmaak van vitamine D waardoor je sterke botten krijgt. Maar te lang onbeschermd in de zon vertoeven kan op de lange termijn zeer ernstige gevolgen hebben. Daarom is het belangrijk om je huid goed te beschermen.


zonbescherming

Wat doen die zonnestralen precies met je huid? De zon straalt eigenlijk drie soorten ultraviolette stralen uit: UVA, UVB en UVC. Die laatste mag je al meteen vergeten want die wordt door de ozonlaag tegengehouden. De twee andere slagen er wel in om de aarde te bereiken en kunnen onze huid beschadigen.

UVA

Ook als de zon niet schijnt, zijn er altijd UVA-stralen. Zelfs bij bewolkt weer. Het overgrote deel van de ultraviolette stralen die het aardoppervlak bereiken, zijn dan ook UVA-stralen. Ze laten zich door niets tegenhouden en dringen zowel door de wolken, glas als diep in de verschillende huidlagen. Omdat ze de huid niet verbranden, dacht men lang dat deze stralen ongevaarlijk waren. Ondertussen weten we dat UVA-stralen diep in de huid dringen waardoor ze verantwoordelijk zijn voor de vroegtijdige huidveroudering, rimpels en op de lange termijn zelfs huidkanker.

UVB

Deze stralen kunnen niet door wolken en glas dringen waardoor ze slechts een klein deel vormen van de ultraviolette straling op aarde. Ze dringen enkel door de bovenste huidlaag maar zijn verantwoordelijk voor zowel de bruine tint, de zonnebrand en dus ook het ontstaan van huidkanker. In België heb je tijdens de zomer dagelijks een piekmoment tussen 12 en 15 uur. Waarom wordt de huid bruin? Die bruine tint tijdens de zomer is eigenlijk een noodzakelijke lichaamsbescherming tegen het teveel aan UV-zonlicht. Het zonlicht dat op de huid valt, veroorzaakt immers een ontstekingsreactie en beschadigt de huidcellen. Een bruine huid is dus in feite een beschadigde huid.


Waarom is de zon gevaarlijk? Door te vaak en onbeschermd in de zon te vertoeven, kunnen de pigmentcellen beschadigd geraken waardoor ze zich ongecontroleerd vermenigvuldigen en zo een kwaadaardig gezwel vormen. Zo loop je het risico op huidkanker of melanomen. Welke huidtypes zijn er zoal?

Het Keltische huidtype Dit zijn de mensen met een heel lichte en bleke huid, veel sproeten, blond of rood haar en blauwe of groene ogen. Hun huid is zeer gevoelig voor de zon waardoor ze bijna altijd verbranden en quasi nooit bruinen. Door die gevoeligheid zijn ze heel erg vatbaar voor verschillende huidaandoeningen en huidkanker. Draag daarom zo veel mogelijk beschermende kledij en zoek regelmatig de schaduw op.

Licht Europese huidtype Ook hier is de huid licht van kleur, vaak in combinatie met blond of ros haar en groene of blauwe ogen. Dit huidtype bruint lichtjes maar heeft ook snel kans op zonnebrand.

Donker Europese huidtype Een lichte of lichtgekleurde huid, donkerblond tot bruin haar en grijze of kastanjebruine ogen. In dit geval heb je af en toe last van zonnebrand maar bruin je doorgaans vrij makkelijk. Desondanks loop je nog altijd risico op een huidaandoening. Bescherm je huid dus goed.

Het mediterrane huidtype Dit zijn de donkere types met donkerbruin of zwart haar en donkerbruine ogen. Zij bruinen heel snel en hebben zelden last van zonnebrand. Maar blijf ook in dit geval waakzaam.

Kinderhuid Bij kinderen zijn de beschermende functies in de huid nog in ontwikkeling en is de huid bovendien nog wat dunner dan bij volwassenen. Desondanks trotseert onze huid meer dan 75 procent van alle zonnestralen die we gedurende ons leven verwerken, vóór de leeftijd van 18 jaar. En dat kan vooral op de lange termijn ernstige gevolgen hebben. Hou daarom baby’s uit de zon en laat ook iets oudere kinderen tijdens de zonnigste uren enkel in de schaduw spelen. Je apotheker kan je helpen met producten die weinig tijd vragen om aan te brengen zoals een spray of aerosol.

Mag je met een litteken in de zon? Een geïrriteerde huid is veel gevoeliger voor UV-stralen. Dit zal de genezing niet in de weg staan maar kan wel een lelijk en/of verkleurd litteken veroorzaken. Zeker de eerste maanden dek je het litteken best af met verband of kleefpleister. Vraag raad aan je apotheker die je speciale sticks voor de gevoelige huid kan afleveren. Moet je je ook in het water beschermen? Zo’n 50 procent van de UVB-stralen en 75 procent van de UVA-stralen dringen door tot één meter onder het wateroppervlak. Als je een waterrat bent, vraag je je apotheker dus best om een waterbestendig product. Ook na het zwemmen of bij intensief zweten moet je je opnieuw insmeren. Het zeewater en het zand zorgen overigens voor 15 procent extra reflectie.

Tip Ook tijdens de winter reflecteert de sneeuw 80 tot 90 procent van de UVstralen. Ook dan moet je je dus goed insmeren.

lopen. Welk factor jij nodig hebt hangt af van jouw huidtype en de UV-index. Een beschermingsfactor 15 blokkeert 93% van de UVB-stralen en bij 30 of hoger wordt dat al 97% van de UVBstralen. Kun je wel bruinen met een hoge factor? In de apotheek vind je enkel zonneproducten met een hoge beschermingsfactor. En terecht, ze beschermen je het best tegen allerlei huidaandoeningen. Toch hoeft dit niet te betekenen dat je niet kunt bruinen met factor 50. Ok, het gaat wel trager maar je kleurtje blijft dan ook langer.

Wat is SPF?

Hoe moet je zonbescherming aanbrengen?

Elke zonnecrème vermeldt hoeveel bescherming ze biedt tegen UVBstralen. Die beschermingsfactor noemen we Sun Protection Factor of SPF. Die waarden kunnen nogal uiteen

Smeer je een half uurtje voor de blootstelling in, laat dit even intrekken zodat de huid goed beschermd is en trek dan pas je kleren aan. Denk zeker ook aan de kwetsbare zones zoals de

oren, de neus, de onderkant van de voeten en het hoofd. Ook al ben je goed ingesmeerd, probeer toch zo veel mogelijk om op het heetste moment van de dag uit de zon te blijven en smeer je om de twee uur opnieuw in. Het kan zeker geen kwaad om je extra te beschermen met een zonnebril en een hoofddeksel. Wat betekent die UV-index precies? Om te weten op welk tijdstip de zon het gevaarlijkst is, werd een index uitgewerkt die het effect van de zonnestraling op een onbeschermde huid weergeeft. Deze start bij nul en kan oplopen tot 20, zoals soms aan de evenaar het geval is. Hoe hoger de UV-index, hoe groter het risico voor de huid. In België komt de UV-index zelden boven de 7, maar dat is wel genoeg om na 10 à 15 minuten al flink te verbranden. Het is overigens niet de temperatuur die de waarde bepaalt, maar wel de stand van de zon. Hoe hoger die staat, hoe meer UV-zonlicht er is.


zonbescherming

Mag je in de zon als je zwanger bent? Tijdens de zwangerschap maakt je lichaam extra veel vrouwelijke hormonen aan. In combinatie met het zonlicht kan dit leiden tot een zwangerschapsmasker. Dit zijn donkerbruine vlekken op de huid, meestal op het voorhoofd, de wangen, de neus, de bovenlip of in de hals. Niet echt schadelijk maar je hebt het liever niet. Gelukkig verdwijnt het meestal enkele maanden na de bevalling maar je hebt veel kans dat ze terugkomt bij

Gradatie

UV-index

Zwak

1-2

Matig

3-4-5

Hoog

6-7

Zeer hoog Extreem


8-9-10 11+

een volgende zwangerschap. De beste tip is om de gevoelige plekken goed in te smeren met een hoge factor en een hoofddeksel te dragen.

helemaal geen bescherming. Het kleurt de huid enkel oppervlakkig en zet het natuurlijke beschermingssysteem niet aan het werk.

Beschermt een bruin kleurtje je tegen de zon?

Moet je ook onder de zonnebank zonbescherming gebruiken?

Een getaande huid biedt je enkel een lichte bescherming tegen de UVB-stralen. Maar je moet dus nog steeds een product gebruiken dat je ook tegen de UVAstralen beschermt. Een zelfbruinend product biedt je al

Onder de zonnebank hebben zonneproducten geen enkele zin. Integendeel, ze kunnen de straling veranderen waardoor je risico loopt op huidproblemen.

Aanbevolen bescherming

Geen bescherming nodig Zoek ’s middags de schaduw op Draag extra bescherming: kledij, hoofddeksels, zonnebril en zonnecrème Zoek steeds de schaduw op Doe geen buitenactiviteiten op het heetst van de dag en draag lange kledij, een hoofddeksel, een zonnebril en zonnecrème

Be.care verzorgende douchecrème Ook geschikt voor baby’s en kinderen • Verzacht en hydrateert de huid optimaal • Droogt de huid niet uit • Dag na dag voelt je huid zacht en glad aan • Zeepvrij en huidneutraal

€ 6,75

€ 5,40* 20% korting

Het volledige gamma be.care producten is ‘in huis’ ontwikkeld door je apotheker. Vraag ernaar.

* Actie geldig t.e.m. 31/08/2015

AARDBEIEN VERMINDEREN DE CHOLESTEROL Aardbeien bevatten amper calorieën en zijn rijk aan vitamine C. Bovendien zit er behoorlijk wat foliumzuur in waardoor ze extra interessant zijn voor zwangere fabel vrouwen. Maar omdat ze ook veel antioxidanten bevatten, denkt men vaak dat ze ook helpen om de cholesterol te verlagen. Dit klopt niet, of toch niet helemaal. Pas als je elke maand 15 kg aardbeien eet, zou er een heel beperkt effect zijn op je cholesterol. Dat is behoorlijk veel als je weet dat de gemiddelde Belg 2,2 kg eet… per jaar. Maar dat neemt niet weg dat ze nog steeds erg gezond en lekker zijn.

IN JE MATRAS KUNNEN WEL EEN MILJOEN HUISSTOFMIJTEN LEVEN Gemiddeld brengen we zo’n 8 uur per dag door in bed. Maar naast jezelf en je eventuele partner verblijven daar nog een hoop andere beestjes. Huisstofmijten feit voelen zich namelijk helemaal thuis op donkere en vochtige plaatsen. Het beddengoed is ideaal, maar ook elders in huis kom je ze tegen. Het zijn kleine spinachtige organismen die je amper met het blote oog kunt waarnemen. Ze voeden zich met huidschilfers, bijten niet maar hun uitwerpselen kunnen wel allergische reacties veroorzaken. De meest voorkomende klachten zijn een loopneus, rode en tranende ogen, jeuk, niezen, hoofdpijn, vermoeidheid, astma en eczeem. Het is zo goed als onmogelijk om je huis huisstofmijt-vrij te houden. Maar met een paar handige tips kun je hun aantal wel sterk verminderen. Zet daarom regelmatig je slaapkamerraam open om de temperatuur en de vochtigheid laag te houden. Gebruik geen donzen dekbedden of kussens maar kies voor synthetische materialen of gebruik antiallergische hoezen. Leg ook elke ochtend je beddengoed open en was het wekelijks op 60°C. Vermijd planten, knuffels en tapijten in de slaapkamer.

BEPAALDE VOEDINGSPRODUCTEN VOORKOMEN CELLULITE Bij vrouwen heeft het onderhuids vetweefsel een andere structuur dan bij mannen. Daardoor is die veel kwetsbaarder en krijgen heel wat vrouwen te maken met een fabel onregelmatig hobbelig reliëf op de huid. Vooral op de billen, de dijen en de benen. We kennen dit allemaal als cellulite. Soms ten onrechte verward met cellulitis, wat dan weer een onderhuidse bacteriële infectie is. Om cellulite te vermijden moet je citrusvruchten, wit vlees, prei en een hoop andere voedingsmiddelen eten. Of dat wordt toch beweerd. Maar helaas, er bestaat geen anti-cellulitedieet. De aanleg is grotendeels erfelijk bepaald maar het helpt wel om je lichaamsgewicht op peil te houden, vaak te bewegen, voldoende te drinken en te kiezen voor een algemeen gezonde voeding.

4 10.000 3%

uur

De gemiddelde tijd die de maag nodig heeft om een maaltijd te verteren.


Minimum aantal stappen die volwassenen elke dag moeten zetten.

Deel van de bevolking die bloedgroep AB heeft. Bijna de helft heeft bloedgroep O.

®

STOP DE LUIZEN! De volledige en eﬃciënte traditionele aanpak!

VOORKOMT LUIZEN

DOODT LUIZEN EN NETEN

VERWIJDERT LUIZEN EN NETEN

De zachte aanpak zonder insecticiden! ®

Film

VERSTIKT LUIZEN EN NETEN

Qualiphar sa, Rijksweg 9, B-2880 Bornem - www.qualiphar.com

www.stopdeluizen.be Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 33

ADV/PUB/0032/002/2015-05

LOTION + SHAMPOO

Wat je

moet weten over

Hepatitis B Hepatitis betekent zoveel als ‘ontsteking aan de lever’. Omdat er verschillende oorzaken kunnen zijn, bestaan er ook verschillende types. Hepatitis B is de meeste verspreide vorm. Wereldwijd raakten maar liefst twee miljard mensen ooit al eens besmet, waarvan er 350 miljoen chronisch drager werden van het virus.

Hoe kun je hepatitis B krijgen? In ieder geval niet via voeding, lucht, speeksel of water. Hepatitis B is nochtans uiterst besmettelijk en wordt heel vaak doorgegeven tijdens een seksueel contact met een besmet persoon. Maar ook tijdens of kort na de bevalling kan het virus overgaan van moeder op kind net zoals het zich kan verspreiden door nauw contact met een besmet gezinslid, via een wondje of door het uitwisselen van besmette spuiten onder drugsgebruikers. Donorbloed wordt grondig getest en is dus ongevaarlijk. Hoe weet je of je hepatitis B hebt? Bijna alle kinderen en heel wat volwassenen raken besmet zonder dat


ze specifieke klachten krijgen. Sommige van hen bereiken echter een tweede fase van de ziekte waardoor ze wel last krijgen van bepaalde symptomen zoals geelzucht, vermoeidheid, verminderde eetlust, misselijkheid, buikklachten en koorts. Meestal duiken die symptomen pas 75 dagen na de besmetting op waardoor het moeilijk wordt om de precieze oorzaak in kaart te brengen. Als je denkt dat je mogelijks besmet bent geraakt, contacteer dan binnen de 24 uur je huisarts. In sommige gevallen kan vaccineren nog helpen. Hoe lang duurt de ziekte? Er bestaat geen medicijn tegen hepatitis B maar meestal geneest ze spontaan na enkele maanden en met de nodige rust. Dat vermoeid gevoel kan echter nog wat langer blijven nazinderen.

Welke zijn de risico’s? Met een beetje geluk ben je er dus na enkele maanden helemaal van verlost. Maar dat is niet altijd zo. Zeker als je de infectie op volwassen leeftijd oploopt, heb je ongeveer 10 procent kans dat je chronisch drager van het virus wordt. Vooralsnog is het gissen naar de precieze reden maar dit betekent wel dat je maanden, jaren of zelfs je hele leven het virus blijft dragen en dus ook besmettelijk blijft. In België zijn zo’n 70.000 mensen chronisch drager en elk jaar komen er 2.000 nieuwe infecties bij. Ongeveer drie procent van deze patiënten ontwikkelen een agressieve vorm wat meestal leidt tot levercirrose of leverkanker en in sommige gevallen kan enkel een levertransplantatie nog soelaas bieden. Gelukkig komt dit slechts bij 1 op de 1000 chronische dragers voor. Hoe kun je jezelf tegen hepatitis B beschermen? Het enige echt doeltreffende wapen is vaccinatie. Daarom zit het in het basisvaccinatieschema en staat het gratis ter beschikking voor alle zuigelingen en kinderen die tussen de 10 en 13 jaar oud zijn. Het vaccin werkt een stuk beter als je voor de leeftijd van 13 jaar bent ingeënt en beschermt je vervolgens levenslang. Het is perfect veilig, heeft zo goed als geen nevenwerkingen en werd wereldwijd al meer dan één miljard

keer toegediend. De eerste dosis krijg je op de leeftijd van twee maanden, de volgende op vier maanden en de laatste wanneer je tussen de 16 en 18 maanden oud bent. Maar je kunt ook zelf je voorzorgen nemen door steeds veilig te vrijen met een condoom, contact met besmet bloed te vermijden, tatoeages of gaatjes enkel in hygiënische omstandigheden te laten aanbrengen en je partner en huisgenoten te waarschuwen als je hepatitis B hebt zodat ze zich kunnen laten inenten. Wie loopt het meeste risico? Het virus is zeer besmettelijk. Zonder vaccinatie ben je dus nooit helemaal veilig. Maar er zijn wel een aantal groepen die een verhoogd risico lopen. Denk maar aan mensen die vaak in contact komen met bloed zoals artsen, tandartsen, verpleegsters, enz. Maar ook mensen die onbeschermd vrijen met wisselende partners, druggebruikers die injectiespuiten delen en leden van een gezin met een besmet persoon lopen een verhoogd risico. Bepaalde landen hebben een hogere besmettingsgraad zoals Rusland, sommige gebieden in het Verre Oosten en het deel van Afrika ten zuiden van de Sahara. Ook borelingen van een besmette moeder lopen een hoger risico en vragen dus extra opvolging.

Bescherm de toekomst van hun huid

ZEER HOGE BESCHERMING

SPF

50+

BESCHERMING UVB-UVA

GEGARANDEERDE

BABY KIND TOLERANTIE

NATUURLIJK ACTIEF BESTANDDEEL

BEHOUDT HET CELKAPITAAL VAN DE HUID

te l

a.c o m

MUSTELA®, DE SPECIALIST VAN DE HUID VAN DE BABY’S EN DE TOEKOMSTIGE MOEDERS, AL MEER DAN 60 JAAR.

w w w. m u s

i n noveren o

o nd m u w g ez

h e id t

e b e wa r

en

GEHOORBESCHERMING

Festivalitis In België kun je zowat elk zomerweekend wel ergens een festival meepikken. Muziek is genieten … maar heeft ook een keerzijde. Ons gehoor is een erg kwetsbaar instrument waardoor heel wat jongeren kampen met gehoorverlies of oorsuizingen. Precieze cijfers zijn er niet, maar specialisten schatten dat er elk jaar enkele duizenden mensen gehoorschade oplopen door blootstelling aan een overdreven geluidsniveau. Hoogste tijd dus om te weten wat je moet doen om je oren te beschermen.


Gehoorschade

Oordoppen

Geluidssignalen zorgen er voor dat de haarcellen in je binnenoor bewegen. Bij een normaal geluidsniveau nemen die haartjes vrij eenvoudig terug hun oorspronkelijke positie in. Maar door zeer luid of langdurig geluid kunnen die kleine antennetjes beschadigd raken waardoor dit niet meer lukt. Dit proces is onomkeerbaar. Niet iedereen is overigens even gevoelig voor geluidsprikkels en soms hangt het ook wat af van de omstandigheden. Naargelang je stemming en frisheid vind je een bepaald geluidsniveau de ene dag aanvaardbaar, maar de volgende dag helemaal niet.

Er zijn verschillende soorten oordoppen, elk met hun eigen prijskaartje. Maar als je graag uitgaat of een concertliefhebber bent, zijn ze een echte must.

Ernstige gevolgen Maar liefst 85 procent van de jongeren hebben last van oorsuizingen na een nachtje stappen of een concert. De beschadigde trilhaartjes sturen dan een soort ‘ruis’-signaal naar je hersenen. Vaak is dit van voorbijgaande aard maar de gehoorschade kan ook evolueren naar voortdurende oorsuizingen of tinnitus. Dit wil zeggen dat je de hele dag door, en zelfs ’s nachts, geluiden hoort die er eigenlijk niet zijn. Daardoor kun je je moeilijk concentreren, slaap je slecht, word je prikkelbaar en soms zelfs angstig of neerslachtig. Geen enkel geneesmiddel of hoorapparaat kan die schade herstellen. Sommige scherpe geluiden - zoals vuurwerk - kunnen een akoestisch trauma veroorzaken. Meestal vanaf een geluidsniveau van 130 tot 140 dB en met een onmiddellijk en permanent gehoorverlies tot gevolg.

Wegwerpbare schuimoordopjes Dit zijn de goedkoopste oordoppen en krijg je soms gratis op een festival. Ze passen zich aan de vorm van je gehoorgang aan en dempen het geluid vrij goed. Maar omdat ze geen filter hebben, vervormen ze ook de muziek. Tegelijkertijd geven ze je soms een vals gevoel van veiligheid omdat bepaalde schadelijke geluidssignalen toch nog kunnen doordringen.

Om het gehoor van de festivalbezoekers te beschermen, bepaalt de overheid dat het geluidsniveau op een festival niet hoger mag zijn dan 100 dB. Ook de organisatoren leveren alsmaar meer inspanningen om hun bezoekers te behoeden voor gehoorschade. Maar ondanks al die maatregelen, blijft er een risico dat je gehoorschade oploopt. Daarom is een goed stel oordoppen of oorkappen het mooiste cadeau dat je je oren kunt geven. Maar blijf ook uit de buurt van de luidsprekers en zorg ervoor dat je nog een normaal gesprek kunt voeren met iemand die op ongeveer één meter van jou staat. Na een concert kunnen je oren wel wat rust gebruiken. Hou daarom de volgende dag de mp3-speler of iPod even uit de oren. Blijf je in die tijd last hebben van oorsuizingen, gedempt geluid of fluittonen, raadpleeg dan je arts. Het gehoor van kinderen is nog een stuk gevoeliger dan dat van volwassenen. Neem dus voor de kleinsten zeker een stel oorkappen mee als jullie samen een concert bijwonen (oordoppen zijn niet geschikt voor kinderen). Trouwens, ook voor de ongeboren baby zijn de geluiden even schadelijk. Het vruchtwater dempt amper 5 dB.

kunnen lekken geen 100% zekerheid

Oordopjes met filter Deze oordoppen passen zich niet aan de gehoorgang aan waardoor ze niet voor iedereen geschikt zijn. Ze geven wel een degelijk luistercomfort, zorgen voor minder geluidsvervorming en zijn vrij goedkoop.

roken gehoorschade kan verergeren?

Gehoorschade voorkomen op een festival

vervormen de muziek

dempen vrij goed

Wist je dat... Maar je kan ook overgevoelig worden voor geluiden waardoor het lijkt alsof de volumeknop voortdurend in de hoogste stand staat. Zelfs het roeren van een lepeltje in een kopje koffie ervaar je dan als hinderlijk of zelfs pijnlijk.

+ goedkoop

+

-

vrij goedkoop

passen zich niet aan de gehoorgang aan

minder muziekvervorming

kunnen lekken

degelijk luistercomfort

geen 100% zekerheid

Speciale muziekdoppen Deze op maat gemaakte oordoppen sluiten de gehoorgang volledig af. De speciale filters zorgen er voor dat alle frequenties ongeveer evenveel gedempt worden waardoor je een uitstekend luistercomfort hebt … maar dan met de volumeknop wat zachter. Na de maatname en de productie voert men nog een laatste ‘lektest’ uit om zeker te zijn dat ze volledige bescherming bieden. Deze oordoppen zijn wat duurder maar de ideale bescherming voor liefhebbers van concerten, dancefeesten, festivals of discotheken.

+

-

volledig op maat

duurder

prima comfort en muziekbeleving

lektest

30d

terugbeta ald door de

CM

Oorkappen Ook oorkappen bieden een uitstekende bescherming. Ze zijn verstelbaar, hebben brede afdichtingen en dempen meestal alle frequenties evenveel.


GEHOORBESCHERMING

Decibel De sterkte van geluid drukken we uit in decibels of dB. Zolang de geluiden onder de 75 dB blijven, is er niets aan de hand. Maar eens ze die grens overstijgen, moet je je oren beschermen tegen te lange blootstelling. SITUATIE

GEHOORSCHADE

Houseparty, disco, popconcert, iPod

direct

Cirkelzaag

na 5 minuten

Motor

na 15 minuten

Hard geschreeuw

na 30 minuten

Zware vrachtwagen

na 1 uur

Voortrazende trein

na 2 uur

Verkeerslawaai

na 4 uur

Stadslawaai

na 8 uur

Luidruchtige gesprekken

geen

75

80

85

90

95

100

105

110

115

GELUIDSNIVEAU (DB)

e bovenop d art Surpluska

OORDOPPEN

zwemdoppen, slaapdoppen, muziekdoppen, ...

BON

-10% *

* bij aankoop van alle Alpine oordoppen. Bon geldig t.e.m. 31/7/2015 in alle Surpluspartner apotheken. www.surplusgezondheid.be

Zo hoort het.

 38 - Surplusmagazine Zomer 2015

Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 39

45

vragen over

borstvoeding Moedermelk is heel gezond en bovendien puur natuur. Toch geven we in België relatief weinig borstvoeding, zeker als we dat vergelijken met een aantal andere Europese landen zoals Denemarken, Noorwegen of Nederland. Na drie maanden krijgt - om verschillende redenen - slechts 36 procent van de baby’s in ons land nog borstvoeding. Tijd om alle voordelen en obstakels eens op een rijtje te zetten. In 45 vragen gaan we op zoek naar de pro’s en contra’s.

ONZIN 40 - Surplusmagazine Zomer 2015

BORSTVOEDING & GEZONDHEID

1

Is borstvoeding gezond voor de baby?

Ja. Moedermelk heeft een heel complexe samenstelling en bevat alle nutriënten die nodig zijn voor een goede ontwikkeling. Tegelijkertijd levert ze ook heel wat belangrijke antistoffen die de baby beschermen tegen verschillende ziektekiemen. Ze vermindert de kans op bepaalde aandoeningen zoals de ziekte van Crohn en diabetes type 1 en 2. Geen enkele andere voeding kan dit perfect nabootsen.

2

En is het ook goed voor de moeder?

Absoluut en wel om meerdere redenen. Uiteraard smeed je een speciale band met je baby, maar het heeft ook een aantal gezondheidsvoordelen. Het verkleint de kans op diabetes type 2, osteoporose en borst-, eierstok- of baarmoederhalskanker. Doordat de baarmoeder sneller z’n oorspronkelijke vorm aanneemt, daalt ook de kans op nabloeden.

3

Is alleen de eerste melk belangrijk?

Neen. De eerste melk of colostrum bevat een hoge dosis antilichamen en heeft unieke eigenschappen. Maar ook de latere moedermelk bevat heel wat beschermende stoffen die belangrijk zijn voor de baby.

Wat is het verschil tussen moedermelk en zuigelingenvoeding? 4

Moedermelk is uniek en met haar meer dan 300 voedingsstoffen, hormonen en antilichamen perfect op maat van de

baby. De precieze samenstelling varieert naargelang de leeftijd en de behoeften van de zuigeling en kan zelfs tijdens de voeding veranderen. Kunstmatige zuigelingenvoeding bevat bijvoorbeeld geen hormonen of antilichamen en uiteraard past ze zich niet aan de behoeften van de baby aan.

5

Is moedermelk wel voedzaam genoeg?

Moedermelk is altijd van uitstekende kwaliteit en kan niet ‘te mager’ zijn. Ze levert alle voedingsstoffen die nodig zijn voor de groei en ontwikkeling van de baby. De eerste melk kan wel vrij veel water bevatten maar van zodra de productie op gang komt, wordt die weer vetter. Hoe voller de borsten, hoe minder vet de melk bevat. Daarom kun je de baby best wat vaker aanleggen en eventueel éénmalig afkolven zodat de borsten niet overvol geraken.

Kan een baby die borstvoeding krijgt dan niet ziek worden? 6

Toch wel, maar de kans is veel kleiner. Het immuunsysteem van pasgeborenen werkt de eerste levensjaren nog niet perfect autonoom. De antilichamen die de mama meegeeft via de borstvoeding, zijn dus meer dan welkom.

7

Kun je via borstvoeding een ziekte doorgeven?

Slechts heel weinig ziekten - zoals aids of hepatitis - kun je via de moedermelk doorgeven aan de baby. In de meeste andere gevallen maakt je lichaam speciale stoffen aan die je kindje beschermen. Rechtstreekse borstvoeding is dus bijna altijd veilig. Zelfs een pijnlijke borstontsteking geneest sneller als je toch doorgaat met borstvoeding geven.

8

Vermindert borstvoeding het risico op obesitas?

Borstvoeding speelt een kleine maar significante rol in het voorkomen van overgewicht bij kinderen. Waarschijnlijk doordat je via de moedermelk een aantal beschermende stoffen meekrijgt, vrij weinig eiwitten opneemt en je enkel op verzoek eet. Bovendien leren de baby’s op een natuurlijke manier hoeveel voeding ze nodig hebben.

Kun je door het geven van borstvoeding een voedseltekort krijgen? 9

Zolang je evenwichtig en gevarieerd eet en iets meer drinkt dan gewoonlijk, hoef je je geen zorgen te maken. Al kan het wel zijn dat je een grotere nood hebt aan specifieke micronutriënten zoals jodium. Het kan dus geen kwaad om advies te vragen aan je apotheker, arts of gynaecoloog.

10

Loopt de baby een risico op een ijzertekort?

In moedermelk zit er minder ijzer dan in koeienmelk. Maar gezonde en voldragen baby’s krijgen bij de geboorte een ijzerreserve mee waardoor een tekort slechts zelden voorkomt. Die ijzerreserve neemt na een tijdje af. Daarom heeft de baby vanaf zes maanden ook nood aan vaste voeding.

11

Is afgekolfde moedermelk even gezond?

Na rechtstreekse borstvoeding is afkolven het beste alternatief. Het bevat alle goeds dat moedermelk te bieden heeft, de productie blijft op gang en het voorkomt dat je volle of gestuwde borsten krijgt.


BORSTVoe BORSTVOEDING GEVEN, HOE DOE JE DAT?

12

Wanneer moet je voor het eerst aanleggen?

De bevalling is een intensieve periode die heel veel energie vraagt. Toch is het belangrijk om binnen het uur de kersverse baby aan te leggen. De rest van de dag zullen jij en de baby kunnen gebruiken om wat te rusten. Vanaf de tweede dag leg je de baby zo vaak en zo lang aan als dat hij of zij er om vraagt.

13

Wat als de melkproductie traag op gang komt?

Het begin is altijd even moeilijk. De melkproductie staat nog niet helemaal op punt en de baby heeft nog een heel klein maagje, amper een kleine knikker groot. De belangrijkste tip is om regelmatig aan te leggen. Hoe vaker de baby drinkt, hoe meer melk je lichaam aanmaakt. Probeer zo veel mogelijk het ritme van je kindje te volgen en stel een voeding zeker niet uit omdat je bijvoorbeeld bezoek hebt.

14

Hoe vaak moet je voeden?

In het begin moet de productie nog goed op gang komen waardoor je de baby acht tot wel twaalf keer per dag moet aanleggen. Daarna begin je alsmaar meer melk aan te maken waardoor de baby ook minder voeding vraagt. Je hoeft zeker geen strak schema aan te houden, maar laat liever je baby zelf de momenten kiezen.

15

Hoe weet je of de baby genoeg melk krijgt?

Een nadeel aan borstvoeding is dat je niet weet hoeveel je kindje precies drinkt. Het gewicht van de baby is wel een goede indicator. Maar sla niet meteen in paniek. De eerste twee weken na de geboorte verliest een baby meestal zeven tot tien procent van z’n gewicht. Daarna komen ze 100 tot 300 gram per week bij. Ze af en toe eens op de weegschaal leggen, vertelt je dus al heel wat.

16

Hoe weet je of de baby honger heeft?

Hij of zij kan het je inderdaad niet vertellen. Toch sturen ze heel wat signalen uit die er op wijzen dat het maagje begint te knorren. Ze happen af en toe met het mondje, beginnen te bewegen, worden onrustig, brengen het handje naar de mond of smakken met de lippen.

17

Hoe lang moet de baby drinken?

Hier moet je een beetje je eigen instinct volgen en proberen de signalen te interpreteren. Baby’tjes vallen nogal snel in slaap en beginnen dan te sabbelen in plaats van te drinken. Het verschil merk je snel. Na de eerste borst kun je de baby een schone luier geven vooraleer je de tweede borst geeft. Meestal hebben ze 10 tot 20 minuten nodig per borst.


18

Doet borstvoeding pijn?

Dat is zeker niet de bedoeling. De borsten kunnen in de beginfase wel wat gevoelig zijn, maar dit duurt hoogstens een paar dagen. Als de pijn toch langer duurt, komt dit doorgaans door het verkeerd aanleggen. Het helpt om met de pink lichtjes in het mondhoekje te duwen om het vacuüm op te lossen zonder de tepel te bezeren.

19

Hoe lang moet je precies borstvoeding blijven geven?

De Wereldgezondheidsorganisatie en UNICEF raden aan om de eerste zes maanden exclusief borstvoeding te geven en het eventueel voort te zetten tot het kindje twee jaar of ouder is. België scoort op dit vlak niet zo goed. Minder dan 20 procent van de Belgische baby’s krijgt exclusief borstvoeding tot de leeftijd van zes maanden.

20

Heeft het zin om langer dan zes maanden borstvoeding te geven?

Door de eerste zes maanden borstvoeding te geven, geef je de gezondheid van je baby al een flink duwtje in de rug. Maar ook daarna kun je - naast bijvoeding - ook borstvoeding blijven geven. De moedermelk blijft zich immers aanpassen aan de behoeften van het kindje. Dus zolang jij en je baby ervan genieten, kun je er gerust mee doorgaan. De meeste kindjes stoppen zelf wanneer ze tussen anderhalf en drie jaar oud zijn.

21

Kan het dat het niet lukt om borstvoeding te geven?

Soms gaat het inderdaad niet vanzelf. In het begin voel je je vaak nog wat onzeker en onhandig. In de materniteit krijg je hulp van een vroedvrouw of een lactatiedeskundige, maar ook thuis kun je nog ondersteuning en begeleiding krijgen. Want soms zijn het die kleine trucjes die het ‘m doen. Blijf de baby in ieder geval aanmoedigen om van de borst te drinken, ook als het wat moeilijk gaat. Direct huidcontact werkt trouwens stimulerend. Maar als je echt te moe bent of je geduld is op, kun je het maar beter een keertje overslaan en je baby op een andere manier voeden. Probeer dat in ieder geval ook in de borstvoedingshouding te doen. Hou het buikje van het kindje tegen jouw buik en hou het gezichtje zo veel mogelijk naar de borst gericht.

22 Wat moet je doen bij borststuwing? Door de stuwing zijn de borsten vol en gespannen en voelen ze warm en pijnlijk aan. Dit komt doordat de melkproductie nu goed op gang komt. Meestal is dit tussen dag drie en dag vijf na de bevalling, maar het kan ook later. Ook in dit geval blijft het belangrijk om de borst zo vaak mogelijk aan te bieden of om ze af te kolven zodat je de ergste druk wegneemt. Gebruik na het voeden koude kompressen om de pijn te verlichten.

eding 23 Wat als de baby niet wil eten, slaperig of suf is? Maak je eerst en vooral niet te veel zorgen. Dit kan nog het gevolg zijn van de verdoving bij de bevalling. Als je baby een lichtgele huidskleur heeft, is het goed om er twee keer per dag een half uurtje mee buiten te gaan. Huid-op-huidcontact helpt de stress bij de baby te verminderen. Zolang hij of zij de weg naar de borst niet vindt, kun je de melk afkolven maar geef geen kunstvoeding als je zelf melk hebt.

Wat kun je doen tegen tepelkloven, pijnlijke 24 en/of bloedende tepels? Tepelkloven komen bijna uitsluitend voor bij vrouwen die borstvoeding geven, meestal door het verkeerd aanleggen. Die kleine scheurtjes kunnen erg pijnlijk zijn en dan vooral tijdens het voeden van de baby. Soms komt er ook een beetje bloed vrij, wat op zich niet erg is voor de baby. Let er in ieder geval op dat je je baby goed aanlegt en het helpt om na de voeding een druppel moedermelk op de tepel te laten drogen. Gezuiverde lanoline kan de pijn verminderen doordat het de uitdroging van de tepel voorkomt en het zorgt voor een snelle genezing. Ook een te kort tongriempje bij de baby kan aan de basis liggen. Het tongriempje inknippen is niet zo gebruikelijk maar deze kleine ingreep werpt vaak snel z’n vruchten af.

25 Wat als het mondje van de baby te klein is? Dat gebeurt wel eens. Het heeft dan geen zin om de baby te blijven aanleggen want dat vergroot alleen maar de kans op tepelkloven en de baby zal niet genoeg voeding binnenkrijgen. Een mogelijke oplossing is tijdelijk de melk af te kolven.

26 Heeft de baby extra vocht nodig bij warm weer? Moedermelk bevat eigenlijk alle vocht die de baby nodig heeft, ook bij warm weer. De baby zal misschien wel wat vaker voeding vragen... soms maar een klein slokje. Extra water geven is dus niet nodig en kan zelfs een averechts effect hebben omdat de baby dan minder voedingsstoffen binnenkrijgt. Zorg er in ieder geval voor dat je zelf intussen genoeg drinkt.

27

Is het nodig om extra supplementen te geven?

Vitamine D en K krijg je slechts in beperkte mate via de moedermelk mee. Doordat we de baby – terecht – tegen het zonlicht beschermen, maakt die zelf te weinig vitamine D aan. Deze is nochtans belangrijk voor de groei en de ontwikkeling van het beendergestel. Daarom raadt men aan om kinderen vanaf de geboorte tot op de leeftijd van zes jaar extra vitamine D te geven. Zelfde verhaal voor de vitamine K die noodzakelijk is voor de bloedstolling. Daarom geeft men bij de geboorte oraal of met een spuitje extra vitamine K mee.

Veelgestelde vragen over borstvoeding’

Helpt borstvoeding geven om sneller terug op 28 gewicht te komen? Gedurende de zwangerschap bouw je vetreserves op die je lichaam tijdens de borstvoedingsperiode aanspreekt. Voor de aanmaak van de melk verbrand je immers tot 500 calorieën per dag extra. Daardoor verliezen moeders die borstvoeding geven de overtollige kilo’s doorgaans sneller dan moeders die (kunstmatige) zuigelingenvoeding geven.

29 Mag je borstvoeding geven in het openbaar? Zeker. Je mag altijd en overal jouw kindje de borst geven. Soms zijn er wel eens negatieve reacties maar laat je daar niet door ontmoedigen. Zoek een rustig plekje op zodat je je comfortabel voelt en de baby niet afgeleid raakt door de omgeving. Sommige handelszaken hangen een sticker om aan te tonen dat voedende moeders welkom zijn.

30 Mag je tijdens de borstvoeding medicatie nemen? In de meeste gevallen bestaat er een alternatief geneesmiddel dat geen nadelige effecten heeft voor de baby of de melkproductie. Neem dus geen medicatie op eigen houtje maar spreek er over met je apotheker, arts of gynaecoloog.

31

Mag je borstvoeding geven aan een te vroeg geboren baby?

Heel graag. Jouw moedermelk bevat namelijk allerlei antistoffen, groeifactoren en enzymen die je niet in kunstvoeding vindt. Wanneer de baby minder dan 1,5 kilo weegt, wordt de afgekolfde moedermelk verrijkt met extra voedingsstoffen, in hoofdzaak mineralen.

32 Mag je alles eten, als je borstvoeding geeft? Zolang je gevarieerd eet, is het goed. Je moet zeker niet voor twee eten maar het is wel belangrijk dat je minstens 1,5 liter water per dag drinkt. Jouw voeding beïnvloedt wel de smaak van de moedermelk. Als je merkt dat je baby wat meer last heeft van winderigheid of buikkrampen, kun je best eens nagaan wat je net ervoor gegeten hebt zodat je dit eventueel een tijdje van het menu kunt schrappen.

33 Mag je alcohol drinken als je borstvoeding geeft? Men beweert wel eens dat donkerbruin bier goed is voor de productie van de moedermelk. Toch is alcohol erg af te raden wanneer je borstvoeding geeft. De concentratie alcohol in de moedermelk is immers dezelfde als die in het bloed van de moeder. Daardoor vermindert niet alleen de melkproductie en neemt de toeschietreflex af, alcohol zorgt er ook voor dat de smaak en de geur van de melk verandert waardoor de baby minder goed drinkt en wat suf wordt. Als je toch graag een Surplusmagazine Zomer 2015 - 43

BORSTV eding glaasje drinkt, kun je dat beter meteen na de voeding doen. De alcohol van één glas is na ongeveer twee uur uit het bloed verdwenen.

34 Moet je zelf melk drinken om genoeg calcium te behouden? Neen. Het klopt wel dat de dichtheid van de mineralen in de botten afneemt tijdens de zwangerschap en de borstvoedingsperiode. Maar daarna is de dichtheid hoger dan bij zij die geen borstvoeding gaven waardoor borstvoeding mogelijks beschermend werkt tegen osteoporose.

Maak je genoeg melk aan 35 voor een tweeling? Ook in dit geval is de melkproductie afgestemd op de vraag. Een tweeling zuigt vaker, dus maakt je lichaam ook meer melk aan. Omdat de baby’s niet altijd hetzelfde voedingsritme hebben, is het even zoeken naar de juiste balans. Maar de bedoeling is wel dat je na een tijdje de tweeling op hetzelfde moment kunt voeden.

36 Moet je de borstvoeding afbouwen als je gaat werken? De meeste mama’s gaan nog voor hun baby zes maanden oud is, terug aan de slag. Toch hoeft dit niet te betekenen dat je dan moet stoppen met de borstvoeding. Je kunt de melk afkolven en meegeven aan de kinderopvang of als je werkgever akkoord gaat kun je op geregelde tijdstippen je baby gaan voeden. Als je in de privésector of bij een federaal bestuur werkt, heb je tot 9 maanden na de bevalling het recht om 1 of 2 keer per dag het werk te onderbreken voor het geven van borstvoeding of om af te kolven.

37

Geven grote borsten meer melk?

Het formaat van de borsten heeft geen belang. Van supergroot tot superklein, allemaal maken ze voldoende melk aan. Kleine borsten kunnen prima melkklieren bevatten terwijl grote borsten soms vooral uit vet bestaan.


Mag je moedermelk 38 uitwisselen? Via de sociale media wordt er wel eens opgeroepen om moedermelk te doneren. Ondanks deze duidelijke blijk van solidariteit tussen moeders, raadt de FOD Volksgezondheid dit af omdat er geen controle is op de kwaliteit van de melk. Deze kan gecontamineerd zijn met virussen, bacteriën of residuen van medicatie. In België kun je je melk wel doneren aan één van de vier officiële melkbanken. Zij verzamelen de moedermelk en gebruiken ze voor het voeden van te vroeg geboren baby’s en garanderen wel de veiligheid.

39 Klopt het dat je niet zwanger kunt worden tijdens de borstvoedingsperiode? Borstvoeding geven kan er voor zorgen dat de menstruatie langer uitblijft. Maar dit wil niet zeggen dat dit een betrouwbaar anticonceptiemiddel is. Tijdens de borstvoedingsperiode kun je zowel hormonale als niet-hormonale anticonceptiva gebruiken. Maar met de hormonale wacht je best tot minstens zes weken na de bevalling om de melkproductie niet in gevaar te brengen. De mini-pil kan wel, en start je best binnen de drie weken na de geboorte. Als je hier meer vragen over hebt, raadpleeg je best je gynaecoloog of huisarts.

Mag je borstvoeding geven 40 tijdens de ramadan? Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, kunnen er tijdens de ramadan voor kiezen om niet te vasten. Al is het wel mogelijk. Zolang je voldoende eet tussen het vallen van de avond en zonsopkomst en je voldoende rust, kun je wel degelijk borstvoeding geven tijdens deze vastenperiode. Moedermelk wordt immers niet gemaakt van het voedsel dat je net hebt gegeten, maar van de reserves die je lichaam heeft opgeslagen.

41

Mag je sporten tijdens de borstvoedingsperiode?

Men beweert wel eens dat sporten de melkproductie kan verminderen.

Dit klopt niet. Na een hele intensieve training kan de melk eventueel wel wat meer melkzuur bevatten, maar dit heeft geen negatief effect voor de baby. Omdat je tijdens het sporten wel extra vocht verliest, neem je best een flesje water mee en drink je van zodra je dorst hebt. Zorg ook voor een goed passende bh die voldoende ondersteuning biedt en nergens vervelend zit.

Mag je onder de zonnebank 42 als je borstvoeding geeft? Ja. Ook al is de zonnebank op zich niet gezond, ze heeft geen effect op de productie of de samenstelling van de moedermelk. Wees wel voorzichtig want de tepels verbranden vrij gemakkelijk.

43

Heeft roken een effect op de moedermelk?

Dat hangt een beetje af van hoeveel je precies rookt en de gevoeligheid van je baby. Sommige worden onrustig of groeien niet goed. Maar roken kan ook de productie van de melk en de toeschietreflex afremmen. Gevoelige baby’s kunnen last krijgen van krampen, diarree en braken.

Klopt het dat je je haar niet mag kleuren als je borstvoeding geeft? 44

Deze fabel hoor je nu en dan eens, maar is uit de lucht gegrepen. Als je geen specifieke allergieën of hoofdhuidklachten hebt, is er niets aan de hand.

Kun je borstvoeding geven met een piercing of tatoeage? 45

Piercings en tatoeages worden alsmaar populairder. In het geval van een piercing raadt men aan om ze minstens 12 tot 18 maanden voor de zwangerschap te laten aanbrengen. Zo heeft de tepel de tijd om te genezen. Je verwijdert ze wel best voor elke voeding en ze kunnen in beperkte mate een effect hebben op de melktoevoer. Tatoeages daarentegen hebben geen invloed op de borstvoeding al kan de baby wel allergisch reageren op de inkt.

Pijn bij het tandjes krijgen? ®

Verzacht wanneer uw baby tandjes kr ijgt

Homeopathisch geneesmiddel. Vraag advies aan uw apotheker. Geen langdurig gebruik zonder medisch advies. Lees aandachtig de bijsluiter. Surplusmagazine Zomer 2015 - 45

VOEDING

Het

Mediterrane dieet

Waar doet de Middellandse zee jou aan denken? Waarschijnlijk aan strand, zon, eeuwenoude geschiedenis en cultuur … maar vermoedelijk ook aan lekker eten. Verschillende volkeren trokken door het gebied en lieten hun sporen na op zowel de cultuur als de gastronomie. Dat resulteerde in een typisch voedingspatroon dat ook nog eens heel gezond bleek te zijn. Op voorwaarde dat je het hele plaatje ziet en niet enkel een beetje olijfolie gebruikt of elke dag een glas wijn drinkt.


In onze westerse keuken maken we kwistig gebruik van dierlijke vetten en conserveermiddelen, terwijl we te weinig groenten en fruit eten. Daardoor is onze voeding voor een deel verantwoordelijk voor het ontstaan van een aantal chronische ziekten en kankers. De Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwde al dat tegen 2030 zowat elke Europeaan te zwaar zal zijn. Misschien schuilt de oplossing wel in het mediterrane dieet? Al in de jaren ’50 stelde men vast dat de inwoners van Napels veel minder last hadden van harten vaatziekten, diabetes type 2, hoge bloeddruk, obesitas en zelfs de ziekte van Alzheimer. Overigens zijn er wel wat verschillen per land. In Spanje en Portugal eet men wat vaker aardappelen, terwijl in Italië de klemtoon meer op deegwaren en kaas ligt. Toch zijn er een aantal eetprincipes die men zowel in Griekenland, Kreta, Zuid-Italië, Spanje als Zuid-Frankrijk deelt. Groenten en fruit Het mediterrane dieet bestaat grotendeels uit plantaardige voedingsmiddelen. Twee tot drie stukken fruit en elke dag zo’n 300 gram groenten. Dat kan zowel gekookt als in een slaatje. De klassiekers zijn tomaten, courgettes, paprika’s… maar ook peulvruchten zoals kikkererwten en spliterwten. Die laatste zijn niet meteen de hipste groenten maar bevatten nochtans heel veel eiwitten, zetmeel, vitaminen, mineralen en voedingsvezels. Maar omdat ze bijna geen vitamine C bevatten, kun je er geen volwaardige portie groenten mee vervangen. Door veel groenten te eten krijg je een grote portie antioxidanten binnen die je beschermen tegen chronische aandoeningen. Maar let op: tot 90 procent van de antioxidanten gaan verloren bij het bereiden. Daarom eet je ze best vers en onbewerkt. Brood en graanproducten Op een Italiaanse menukaart vind je heel veel gerechten met deegwaren. Maar ook risotto, aardappelen en brood kennen hun plaats in het mediterrane dieet. Kies zo veel mogelijk voor brood en pasta van volkoren granen. Die bevatten meer voedingsvezels, vitaminen en mineralen dan de witte varianten.

Zaden en noten In het zuiden gebruikt men noten of zaden als tussendoortje of om gerechten af te werken. De populairste zijn pistachenoten, amandelen of zonnebloempitten. Noten zijn goed voor het cholesterolgehalte en bevatten heel veel eiwitten, voedingsvezels, vitamines en mineralen. Anderzijds bevatten noten ook vrij veel vet waardoor je best niet overdrijft. Op smaak In de westerse keuken gebruiken we heel veel zout. Nochtans bevatten de meeste voedingsmiddelen voldoende zout om aan onze dagelijkse behoefte te voldoen. Daarom kun je de maaltijd beter kruiden met rozemarijn, salie, tijm, peterselie, basilicum of oregano. In de zuidelijke landen gebruikt men ook heel vaak look, uien, azijn en citroen. Vetten Het mediterrane dieet is niet noodzakelijk vetarm maar bevat heel weinig verzadigde vetzuren. De belangrijkste bron van vet is olijfolie die heel wat enkelvoudige onverzadigde vetzuren bevat. Een uitstekend product dat helpt om de ongezonde cholesterol te verlagen en dat rijk is aan vitamine E.

niet verwonderen dat vis een essentieel onderdeel is van het mediterrane dieet. Vooral de vette vissoorten bevatten heel veel gezonde omega 3-vetzuren. Vlees en gevogelte Vlees is niet verboden, maar eet je best met mate. Zuiderlingen eten het zeker niet elke week en maximum 100 gram per dag. Meestal lam, kalf of varken. Vervang rood vlees daarom regelmatig door vis.

Vers Zuiderlingen eten zo veel mogelijk seizoensgebonden producten uit de lokale teelt. Maar als je weinig tijd hebt zijn ook niet-bereide diepvriesgroenten een goed alternatief. Eieren In het mediterrane dieet eet m’n tot vier eieren per week. Zoetigheden Suiker en gezoete frisdrank horen niet thuis in het mediterrane dieet. Zoetigheden met suiker of honing zijn er enkel voor de bijzondere gelegenheden.

Zuivel

Wijn

Zuivel zoals kaas en yoghurt staan in kleine hoeveelheden op het menu maar blijven wel een essentiële bron van calcium. Varieer daarom regelmatig met verse kaas, yoghurt en andere gefermenteerde melkproducten.

Zuiderlingen drinken graag een glas (rode) wijn. Eén tot twee glazen bij de maaltijd is er – letterlijk - dagelijkse kost. Rode wijn is rijk aan antioxidanten, verhoogt de gezonde cholesterol en beschermt tegen abnormale bloedklontering. Daardoor speelt ze een rol in het verminderen van het risico op bepaalde hartziekten op oudere leeftijd. Maar alcohol gaat ook gepaard met een aantal andere aandoeningen, dus matig je gebruik.

Vis De Middellandse zee is de biotoop voor heel wat vissoorten. Het mag dan ook

Manier van leven

Maar het mediterrane dieet gaat niet alleen over eten. Het is een levenswijze. Je merkt meteen dat de mensen in het zuiden op een ander ritme leven. Er is minder stress, mensen zijn er ontspannen, er is een hechter sociaal leven en de mensen nemen er de tijd om rustig met elkaar te eten. Als je dus optimaal wilt genieten van de voordelen van het mediterrane dieet moet je echt gezond leven. Niet roken dus, elke dag minstens 30 minuten bewegen en minder stress.


Ontspannen in de

Kempen

Wat is er leuker dan genieten van een welverdiende vakantie? Plannen smeden, valiezen pakken, routes uitstippelen,... Maar als je zorgbehoevend of minder mobiel bent, is dat helemaal niet zo evident. Daarom beheert de CM drie zorgverblijven waar je terecht kunt voor een deugddoend herstelverblijf of vakantie op jouw maat. Zo vind je in het hart van de Antwerpse Kempen een groene oase van rust en gezelligheid. We gingen er een kijkje nemen en spraken met Marie-Rose Mertens, directrice van het CM-Zorgverblijf Hooidonk in Zandhoven.


Marie-Rose, wie kunnen jullie hier allemaal ontvangen? “In eerste instantie zijn we een herstelverblijf waar elke zorgbehoevende welkom is. Stel dat je het ziekenhuis moet verlaten maar eigenlijk nog niet klaar bent om thuis zelfstandig te functioneren, dan kun je bij ons terecht. Wij zetten de medische zorgen verder en koppelen dat aan een aangenaam verblijf. Onze residenten hebben vaak acute medische zorgen nodig maar onze deuren staan ook open voor chronisch zieken zoals MS- of CVS-patiënten. Ook als je zorgbehoevend bent, ouder dan 65 jaar en nog thuis woont dan kun je hier perfect één of meerdere weken op kortverblijf komen. Zo kunnen je partner, kinderen of andere mantelzorgers even een pauze inlassen om de batterijen terug op te laden.”

is het moeilijk om permanent toezicht te organiseren voor mensen met dementie, tenzij de partner hier ook verblijft. Ook voor mensen die absoluut niet meer uit bed kunnen, zijn er meer gespecialiseerde instellingen. En een derde groep zijn de mensen met een psychiatrische stoornis die nog niet helemaal gestabiliseerd is. Maar voor alle andere ziekten en aandoeningen staat ons uitstekend medisch team ter beschikking.”

“De medische zorgen komen op de eerste plaats, maar we vinden het even belangrijk dat iedereen zich hier goed voelt.”

Maar je kan hier ook gewoon op vakantie komen?

Waarom komen de mensen hier zo graag?

“Dat was ook de oorspronkelijke bedoeling van dit verblijf. Kort na de Tweede Wereldoorlog kocht de CM dit vroegere patersklooster op om het in te richten als vakantieverblijf, zodat vakantie voor iedereen toegankelijk zou zijn. We kunnen intussen de hele wereld verkennen maar wij bieden een oplossing voor de mensen die voortdurend een aangepaste omgeving nodig hebben. Onze residenten kunnen bijvoorbeeld geen lange vliegtuigof busreis meer maken, maar vooral de medische zorgen beperken hen in hun vakantiemogelijkheden. Hier vinden ze de natuur, een perfecte medische omkadering en als je dat wenst kun je zelfs samen met je partner in één van de tweepersoonskamers verblijven.”

“Het vakantieverblijf maakt hier een integraal onderdeel uit van de residentie waardoor je hier elke dag een vakantiegevoel hebt. De sfeer is hier heel los, we maken tijd voor een praatje, hebben een breed aanbod aan activiteiten en een kok die onze bezoekers goed in de

watten legt. Zowel voor de mensen die hier op vakantie komen als zij die hier op herstel zijn. De medische zorgen komen voor ons uiteraard steeds op de eerste plaats maar we vinden het even belangrijk dat iedereen zich hier ook goed voelt.” Welke diensten bieden jullie zoal aan? “Ons verpleegteam staat letterlijk dag en nacht klaar voor onze residenten. We assisteren bij het opstaan en aankleden, staan in voor de wondzorg, werken preventief tegen doorligwonden, helpen bij de inname van medicatie en allerlei andere medische handelingen. Tussen 9 en 5 uur kun je terecht bij het team van kinesisten die je klaarstomen om – eens thuis - terug zelfstandig te functioneren. Maar onze residenten hebben vaak ook heel wat vragen over tegemoetkomingen of zoeken naar oplossingen op de lange termijn. Zij kunnen terecht bij onze sociale dienst die meedenkt met de cliënten en hun familie. Niet alleen tijdens het verblijf maar ook daarna. En er is een psycholoog. Zij stelt onze bezoekers gerust, polst naar hun gemoedstoestand, spreekt met de familie en verwijst hen door indien nodig.”

Kan iedereen hier terecht die nood heeft aan een aangepaste accommodatie? “We ontvangen een brede waaier aan medische aandoeningen. Van hartproblemen over longaandoeningen tot personen met een nieuwe heup. Maar er zijn een drietal zaken waar we minder voor geschikt zijn. Dit is een open huis waar iedereen vrij in- en uitloopt. Daarom Surplusmagazine Zomer 2015 - 49

Maar jullie kunnen ook rekenen op de steun van vrijwilligers? “Zij zijn een essentieel onderdeel van onze werking. Zonder hen zouden we de huidige kwaliteitsnorm niet kunnen aanbieden. Maar liefst 130 vrijwilligers draaien één of meerdere weken per jaar mee. Zij slapen hier en nemen heel wat logistieke taken op zich maar ze zijn er vooral voor de residenten. Ze houden ze gezelschap, slaan een praatje, gaan er mee wandelen of fietsen in het park, spelen samen petanque, leggen een kaartje,...” De blikvanger is wel het buitengewoon mooie park. “Buiten in de natuur vertoeven is heel belangrijk om het herstelproces te bespoedigen. Wat dat betreft is dit een uitstekende locatie. Ons domein is maar liefst 10 hectare groot en bevat ongeveer 5 kilometer geasfalteerde paden om te wandelen, te fietsen of van de zon te genieten op één van de bankjes. Je kunt samen met een vrijwilliger het park per duo-fiets verkennen of meerijden met de Hooidonk-express. Een soort overdekt golfkarretje dat jou door het hele park loodst zodat iedereen van de natuur en de buitenlucht kan genieten.”


Wil je meer weten? Bel of mail ons. Op de website vind je alle nuttige informatie en tarieven. CM-leden krijgen korting maar ook niet-leden zijn hier van harte welkom. CM-Zorgverblijf Hooidonk Langestraat 170 • 2240 Zandhoven Tel: 03 320 28 11 • Fax: 03 320 28 10 e-mail: [email protected] www.hooidonk.be • www.cm-zorgverblijven.be CM-Zorgverblijf Nivezé Route de Tonnelet 76 • 4900 Spa Tel: 087 790 000 • e-mail: [email protected] www.niveze.be • www.cm-zorgverblijven.be CM-Zorgverblijf Ter Duinen Louisweg 46 • 8620 Nieuwpoort Tel: 058 22 33 11 • e-mail: [email protected] www.ter-duinen.be • www.cm-zorgverblijven.be

*

Acute diarree* behandeld

bij kinderen tot 12 jaar, ter aanvulling van orale rehydratatie

Darmevenwicht behouden Comfort hersteld

Een juiste reflex bij diarree Dit is een geneesmiddel. Lees aandachtig de bijsluiter en vraag raad aan uw apotheker. Geen langdurig gebruik zonder geneeskundig advies.

Surplusmagazine Lente 2015 - 51

Pijnlijke ontstekingen van de spieren?

Blijf niet stilzitten met pijn. Bestrijdt de ontsteking + Verlicht de pijn na slechts 1uur Voltaren® Emulgel® (diclofenac diethylammonium) is een geneesmiddel. Geen langdurig gebruik zonder medisch advies. Niet gebruiken bij kinderen jonger dan 14 jaar, op een beschadigde huid, in geval van overgevoeligheid aan diclofenac, acetylsalicylzuur of andere niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen of tijdens de zwangerschap. Lees aandachtig de bijsluiter en vraag raad aan uw arts of apotheker. Novartis Consumer Health NV. P3BE150803


Personen Ingrediënten 4 ppen in grove runderla 500 g magere en stukken gesned

•

Recept

2 el olijfolie  k  1 teen knofloo

• • • •

lse kruiden  1 el Provençaa imeld  nblokje, verkru o ill u o b er d n ¼ ru

n  75 ml rode wij en in ringen  • 4 sjalott e in plakjes  • 1 courgett n in partjes  • 4 tomate ene pesto • 2 el gro

•

BEREIDINGSWIJZE 1.

Verwarm de oven voor op 175°C en bestrooi de runderlapjes intussen met peper.

2.

Vermeng het vlees met de olijfolie en leg de stukken in een afgedekte ovenschaal. Plaats de schaal in het midden van de oven en laat het vlees ongeveer 45 minuten bakken.

3.

Haal de ovenschaal voorzichtig uit de oven en breng het vlees op smaak met knoflook, kruiden, het bouillonblokje en zout. Giet de wijn langs de rand van de schaal en laat het vlees nog ongeveer anderhalf uur gaar stoven in het midden van de oven.

4.

Verhoog de temperatuur van de oven naar 200°C en vermeng het vlees met de sjalotten, de courgette, de tomaten en de pesto. Laat de ovenschotel nog een anderhalf uur verder bakken tot de groentjes gaar zijn. Schep halverwege de groenten en het vlees even om.

ertip e v r se pasta, et verse Lekker m lpuree of e aardapp salade. e g gemen d

Met dank aan Lynn De Merlier voedingsdeskundige


IMV

We moeten allemaal wel eens medicatie nemen. Gelukkig is dat vaak van voorbijgaande aard maar soms moet je langer of zelfs levenslang geneesmiddelen nemen. En dan kun je het overzicht wel eens verliezen. Daar is nu een uitstekende oplossing voor: IMV of Individuele Medicatievoorbereiding. Hans Verstraeten is titularis in de apotheek in Puurs en fanatiek promotor van het systeem.


Kan iedereen gebruik maken van dit systeem?

Kun je alle medicatie in zo’n zakje stoppen?

“Absoluut. Woonzorgcentra en andere instellingen hebben al een tijdje de voordelen van dit systeem ontdekt, maar ook in de thuissituatie kan IMV erg nuttig zijn. Mensen die behoorlijk wat medicatie nemen, hebben vaak een klassiek verdeelbakje. Of je nu zelf, je partner, je kinderen of een verpleegkundige de medicatie klaarzet, het vergt tijd en er is steeds een kans dat je toch een foutje maakt. De IMV-zakjes daarentegen zitten netjes in een doos die je bij de apotheker afhaalt en daarmee is het verhaal rond. Geen fouten en geen tijdverlies.”

“De meeste wel. Enkel ampullen, druppels en bruistabletten kunnen niet in zo’n zakje. Dat vermelden we ook heel duidelijk op het medicatieschema zodat je weet dat je die zaken nog apart moet innemen.”

Zijn er nog voordelen? Wat is IMV precies? “Met IMV kunnen we medicatie individueel per innamemoment verpakken. Want medicatie nemen is niet altijd zo eenvoudig. Zeker als je veel verschillende geneesmiddelen moet nemen of op verschillende innamemomenten. Daarom halen we de medicatie uit hun originele verpakking en herverpakken we ze per innamemoment in een apart zakje. Elk zakje bevat dus het precieze aantal geneesmiddelen dat je bijvoorbeeld bij het ontbijt of voor het slapengaan moet innemen. Je scheurt het zakje af, maakt het open en in een paar seconden tijd heb je alle nodige medicatie in de hand.”

“Je hoeft geen grote stock in huis te halen want elke doos bevat het precieze aantal zakjes voor één week. Maar je kan gerust ook meerdere dozen afhalen als je graag wat langer toekomt. Op de vervaldatum moet je niet meer letten, al jouw medicatie onderging een grondige controle en met IMV kun je de medicatietherapie heel trouw volgen wat ook jouw herstel ten goede komt. Ook voor je omgeving is dit een zorg minder, nu ze weten dat je de medicatie heel eenvoudig en correct kunt innemen.”

Wat is de functie van zo’n medicatieschema? “Daarmee kun je handig het overzicht behouden van jouw medicatiegebruik. Het beschrijft welke geneesmiddelen je moet innemen, in welke hoeveelheid en op welk moment van de dag. Na goedkeuring van de behandelende arts is dit onze leidraad om de medicatiezakjes te verpakken. Als er wijzigingen nodig zijn, dan geeft de arts dat door waarna we het meteen aanpassen. Zo kunnen we jouw behandeling nog veel nauwer opvolgen. Ook als je een specialist moet raadplegen, is die dankzij het medicatieschema perfect op de hoogte van jouw medicatiegebruik.” Kost dit veel? “De service is gratis en voor het verpakkingsmateriaal vragen we slechts drie euro per week. Maar daar krijg je behoorlijk wat voor terug. Je hoeft je geen zorgen meer te maken of je al dan niet je medicatie hebt genomen, geen uitpuilende apothekerskast vol doosjes en alle werk heeft de apotheker al gedaan.”

Hoe weet je wat er in het zakje zit? “Op elk zakje staat je naam, de naam van je arts en een korte beschrijving van de vorm en de kleur van het geneesmiddel. Bijvoorbeeld een ovaal wit pilletje of een rood bolletje. Dat is handig als je bepaalde medicatie moet weglaten maar toch al een voorraad zakjes in huis hebt. Het doel van IMV is om het medicatiegebruik te vereenvoudigen en de foutenmarge tot nul te herleiden.” Surplusmagazine Zomer 2015 - 55

apothekersnieuws

PATIENT CONSENT

Informatie delen is gezond Tijdens een behandelings- of ziekteperiode kom je met meerdere zorgverleners in contact. Vaak uit verschillende praktijken, ziekenhuizen of instellingen. Voor een optimale behandeling is het belangrijk dat die zorgverleners jouw medische gegevens kunnen delen. Met de ‘Patient Consent’ geef je als patiënt die toestemming om je gezondheidsgegevens op een elektronische en beveiligde manier te delen.

Waarom zou je die informatie laten delen?

Door samen te werken kun je meer bereiken. Ook in de zorg is dat niet anders. Wanneer de zorgverleners jouw medische voorgeschiedenis kennen, kunnen ze sneller een diagnose stellen en voorkom je dat je twee keer hetzelfde onderzoek ondergaat. Daardoor vermijd je niet alleen onnodige kosten maar wordt ook de continuïteit en kwaliteit van je zorg gegarandeerd.

Welke rol speelt de apotheker?

Dankzij het gedeeld farmaceutisch dossier kunnen we zien welke medicatie je neemt, ook als je verschillende apotheken bezoekt. Zo kunnen we voorkomen dat bepaalde medicatie interacties geven met elkaar. In samenwerking met jouw huisarts houden we het medicatieschema actueel zodat je steeds over een betrouwbaar overzicht beschikt, ook als je bijvoorbeeld een specialist raadpleegt of op de spoeddienst terechtkomt. Dankzij ‘e-recipe’ worden de voorschriften veilig elektronisch bewaard tot het moment dat je de medicatie in de apotheek komt ophalen. Zo kan de arts jouw behandeling goed opvolgen en gaan er geen voorschriften verloren.

Welke medische gegevens kan men delen?

Er wordt enkel informatie opgenomen die nuttig is voor je behandeling zoals resultaten van je bloedonderzoeken, radiografieën, vaccinatie- en medicatieschema’s, allergieën, geneesmiddelengebruik, operaties die je hebt ondergaan, enz. Al die gegevens samen vormen het ‘Gedeeld Gezondheidsdossier’.

Wie krijgt er toegang tot jouw gegevens?

De informatie is enkel beschikbaar voor zorgverleners waarmee je een zorgrelatie hebt. In eerste instantie is dat uiteraard jouw huisarts maar ook de apotheker kan een aantal relevante gegevens inkijken zodat we jouw behandeling kunnen optimaliseren. Ook de tandarts, de kinesitherapeut of eventuele specialist kan – in functie van zijn of haar beroep – bepaalde gegevens doornemen. De arbeidsgeneesheer of de geneesheer van het ziekenfonds of de verzekeringsmaatschappij krijgt geen toegang.

Hoe kun je je toestemming geven?

Aan de hand van je elektronische identiteitskaart (eID) kun je online je goedkeuring geven via www.patientconsent.be of kom gerust langs bij je apotheker, we helpen je graag verder. Ook bij je huisarts, ziekenfonds of de opnamedienst van het ziekenhuis kun je terecht voor een registratie.

Worden mijn gegevens veilig bewaard?

Niemand gooit zijn medische gegevens zomaar te grabbel. En terecht. Daarom heeft het beschermen van de privacy en de persoonlijke levenssfeer, de hoogste prioriteit. De toegang tot de gegevens is volledig beveiligd en beperkt tot de zorgverleners waarmee jij een zorgrelatie hebt. Je kunt eventueel ook bepaalde zorgverleners uitsluiten van toegang. Jouw goedkeuring is trouwens nooit onherroepelijk. Op elk moment kun je beslissen om jouw gegevens al dan niet uit te wisselen en zelfs na toestemming kun je die beslissing weer terugdraaien.

Een voorbeeld Tijdens je vakantie aan de Belgische kust reageert je huid plots heel heftig op de zon. Iets waar je normaal gezien geen last van hebt. Je gaat meteen bij de lokale apotheker langs die dankzij het geneesmiddelendossier kan zien of je medicatie neemt die de zonneallergie veroorzaakt.


Wat is...

chemotherapie?

Chemotherapie is een veel gebruikte en krachtige methode om kanker te bestrijden. Soms volstaat het om enkel chemotherapie toe te passen, maar ze kan ook in combinatie met een operatie of een bestraling worden uitgevoerd. Het doel is om de kankercellen te vernietigen of hun groei af te remmen. Soms gebruikt men één middel maar vaak is het een combinatie van celdodende geneesmiddelen. Die werken vooral in op de snel delende tumorcellen maar ook op bloedcellen, haarwortelcellen en slijmvliescellen.

Elke patiënt is anders en ook elke kanker is verschillend. Daarom bepaalt de arts welke geneesmiddelen hij of zij toedient, in welke dosis en op welke manier. Dat kan zowel in tabletvorm, met een injectie of via een infuus. Na een behandeling krijgt je lichaam een rustperiode van zo’n 3 tot 4 weken waarna een nieuwe cyclus start. Meestal zijn er 4 tot 6 cycli nodig.

Omdat de geneesmiddelen dus ook gezonde cellen beïnvloeden, krijgen heel veel patiënten last van nevenwerkingen. Die kunnen voor iedereen anders zijn. Het valt dus niet te voorspellen hoe je lichaam reageert op de behandeling. De hevigheid van die bijwerkingen zegt overigens niets over de doeltreffendheid van de behandeling. Veel bijwerkingen betekent niet dat de geneesmiddelen hun werk beter doen dan als je amper of geen bijwerkingen ondervindt. De meest voorkomende klachten zijn misselijkheid, haarverlies, buikloop, constipatie, vermoeidheid, smaakverandering en een verminderde eetlust. Meestal verdwijnen deze nevenwerkingen na de behandeling.

ANTIBACTERIAL Optimale bescherming tegen infecties

Uw expert in eerste hulp

20151357_ADV_1I2p_Hansaplast_PCPF_NL.indd 1

UNIVERSAL

SENSITIVE

ELASTIC

Waterbestendig en vuilwerend

Zacht en ademend materiaal voor de gevoelige huid

Extra flexibel en ademend materiaal

13/01/15 17:46

MIJN MOEDER

Marita is mantelzorgster voor haar dementerende moeder. In deze column schrijft ze over hun moeizame relatie.


COLUMN Ik kijk haar aan en probeer me haar vroegere ‘ik’ voor de geest te halen. Uiterlijk is ze niet zo veel veranderd. Je zou het niet zeggen dat ze dit jaar negentig wordt. Ik vraag mij af of ik ga treuren als ze er niet meer is. Haar status is intussen teruggeschroefd tot ‘afhankelijk – onzindelijk – enkel nu en lang geleden - een kind’.

Ik geef haar eten, leg haar soms in bed, knuffel haar en berisp haar soms vriendelijk. Handelingen die me nu al jaren vertrouwd voorkomen. Toch blijft het iets onnatuurlijks. Maar de frustratie en het verdriet zijn al een tijdje weg. Het schrijnt niet meer. Als ze me aankijkt, deze vrouw die me zo graag zag, zie ik verwarring. Ze spreekt me aan met ‘mevrouw‘ en ik zie haar denken: ‘Moet ik die nu kennen?’. Als ik een tijdje bij haar ben en weer in haar onpeilbare brein doordring, blijft ze mijn naam herhalen. Het lijkt we alsof ze krampachtig wil vasthouden wat haar steeds weer onverbiddelijk ontglipt. Soms moet ik heel hard lachen als ik bijvoorbeeld een medebewoner gezapig op een hoorapparaat van een buurman zie knabbelen. Of als een gebit op de grond ligt en alle aanwezige monden worden gecontroleerd op tandenloosheid. Soms ben ik geschokt door de geuren, het gekwijl, het monotone roepen om hulp. Ik blijf het moeilijk vinden. Maar bij mijn moeder heb ik er me overgezet. Waar liefde al niet toe in staat is. De liefde die zij mij leerde. Meer dan me lief is, denk ik soms aan mijn eigen oude dag. Ik betrap mezelf op vergeetachtigheden, mijn kinderen zuchten regelmatig. En ik ben bang, want ik weet dat er heel veel liefde nodig is! Ik tel mijn jaren tot de leeftijd waarop mijn moeder de eerste duidelijke tekenen begon te tonen. En ik bedenk wat ik nog allemaal wil doen alvorens ik zelf verzink… het zit in de familie. Voorlopig bloei ik nog en adem diep de frisse buitenlucht in telkens ik de deur van de instelling achter me sluit. Zij daar en ik hier. En ook ik hou vast… op mijn manier.

Marita Matthys


Thuiszorg

bij iedere Thuiszorgwinkel b We stellen bij iedere acute of je maxima Thuiszorgwinkel belooft je We stellen je auto gamma aa bij iedere acute of langer d je maximaal om d profe Thuiszorgwinkel belooft ons je een pas We stellen je autonomie v gamma aan hulpm je bij iedere acute of langerverder durende je maximaal om die te beh ons professioneel Thuiszorgwinkel belooft je een passende o zodat alle We stellen je autonomie voorop en gamma aan hulpmiddelen verder je plan. Sam bij iedere of langer durende zorgvraa jeacute maximaal om die te behouden. D ons professioneel advies, Thuiszorgwinkel belooft je een passende oplossin zodat alleen veel l We stellen je autonomie voorop en onders gamma aan hulpmiddelen in verhu verder je plan. Samen kiez bij iedere acute of langer durende zorgvraag. je maximaal om die te behouden. professioneel advies,Dankzij trek je zo Thuiszorgwinkel belooft ons je een passende oplossing zodat alleen veel langer du We stellen je autonomie voorop en ondersteunen gamma aan hulpmiddelen in verhuur je plan. Samen kiezen en weve d bij iedere acute of langerverder durende zorgvraag. je maximaal om die te behouden. Dankzij ons uitge ons professioneel advies, trek jeduren zonder m Thuiszorgwinkel belooft je een passende oplossing zodat alleen veel langer kan We stellen je autonomie voorop en ondersteunen Na tien weken van intensief verbouwen opende gamma Zorg & Farma een vernieuwde en unieke aan hulpmiddelen in verhuur verder je plan. Samen kiezen en weverkoop de besteés bijEn iedere acute ofmag langer durende zorgvraag. gezondheidswinkel in Mechelen. het je resultaat er die zijn. Wat meteen opvalt is de maximaal om te behouden. Dankzij ons uitgebreid professioneel advies, trek jealles zonder moeite Thuiszorgwinkel belooft je een passende oplossing aangename sfeer, de laagdrempeligheid en hetons ruime aanbod. Je vindt er langer zowat wat zodat alleen veel duren kan. Je ben We stellen je autonomie voorop en ondersteunen gamma aan hulpmiddelen in verhuur en verkoop én Vlotjuiste vooru te maken heeft met gezondheid. Van geneesmiddelen over audiologie tot slaapcomfort. verder je plan. Samen kiezen we de beste strategie bij iedere acute of langer durende zorgvraag. Mobiliteit je maximaal om die te behouden. Dankzij ons uitgebreid Maar je kunt er ook terecht voor advies,ons service en begeleiding vantrek verschillende plek. B professioneel advies, je zonder moeite Thuiszorgwinkel belooft je een passende oplossing zodat alleen veel langer durenVan kan. geraa zorgspecialisten. HelgaWe Swinnen (divisiemanager thuiszorgwinkels) en Annelies denJe bent erBlaas stellen je autonomie voorop en ondersteunen gamma aan hulpmiddelen in verhuur en verkoop én Vlotjuiste vooruit Discrete het gro moment ez verder je plan. Samen kiezen we de beste strategie Berge (apotheker-titularis) maken ons wegwijs. bij iedere of langer durende zorgvraag. Mobiliteit Incontinen jeacute maximaal om die te behouden. Dankzij ons uitgebreid zorgen plek. Bij Thuiszo ons professioneel advies, trek jeduren zonder moeite zodat alleen veel langer kan. immer Blaas maar even We stellen je autonomie voorop en ondersteunen gamma aan hulpmiddelen in verhuur en verkoop én Vlot vooruit Discrete zekerheid Comfort in De dee hel verderzoujehebben. plan.Dan Samen beste strategie iswe heelde complementair. Daarom kiezenhet grootste diabetes ga je naarkiezen de Mobiliteit Incontinentie & stoma Ergonomie ploeg je maximaal om die te behouden. Dankzij ons uitgebreid zorgen los. Vana we ermoeite bewust voor om geen muren op te thuiszorgwinkel advies, voor een paar aangepaste ons professioneel trek jeduren zonder zodat alleen kan.tussen de verschillende services.’ voor je trekken schoenen en sokkenveel en looplanger je langs de immers niet mee gamma aan hulpmiddelen in verhuur en verkoop én Discrete zekerheid Comfort in huis Vlot vooruit Snel ontle apotheker om je insuline te halen. Maar en per De hele Thuiszo verder je plan. Samen kiezen we de beste strategie

Opening unieke

gezondheidswinkel

Z Zo

Wat kan je er allemaal vinden? Incontinentie &ploeg stomastaat Ergonomie & woonco Mobiliteit Uitleendien begele acht onders voor je om je pro Annelies: ‘Zowat alles wat met bij het hoorcentrum binnenspringen. Comfort in huis Snel ontleend Discrete zekerheid Mooi en v Vlot vooruit 4 gezondheid te maken heeft. Er is een en perfect op jou verder je plan. Samen we de beste Door alle kiezen mogelijke zorgverstrekkers opstrategie Ergonomie & wooncomfort Uitleendienst Incontinentie & stoma Borstzorg, apotheek, een thuiszorgwinkel en een Mobiliteit begeleiden naar één locatie te brengen, kunnen we de hoorcentrum. Maar daarnaast kun je ook Of het zodat alleen veelcliënt langer ondersteuning. meteenduren helpen.’ kan. Annelies Van den Berge een groot aantal specialisten raadplegen Mooi Comfort inSnel huisontleend Stevig Vlot vooruit 4 en vrouwelijk Discrete zekerheid 6 voorges ie zoals mobiliteitsverstrekkers, bandagisten, Vanwaar het idee om al die Annelies: ‘Zorg & Farma heeft al die Incontinentie Borstzorg, Braces lingerie &b Ergonomie & wooncomfort &on Mobiliteit & stomaUitleendienst met woningadviseurs en orthopedisten. diensten onder één dak te kennis en knowhow al jaren in huis. jezelf Het centrale deel van de winkel is Of het vooruitgebr brengen? Maar door onze gezamenlijke krachten Mooi en vrouwelijk Stevig gesteund Snel ontleend Zo hoort h Discrete zekerheid 6 Comfort in huis 8 Vlot vooruit 4 gespec voor iemand uit je heel luchtig en toegankelijk, maar als te bundelen kunnen we die troeven nu Borstzorg, lingerie & badmode Braces & bandages Uitleendienst Helga: ‘Het gezondheidsaanbod is heel Hoorcentru Incontinentie & stoma & wooncomfort Mobiliteit je graag een aantal zaken discreet metmet onze expertis dragen optimaal uitspelen. Want ons aanbod Ergonomie versnipperd. Stel dat je bijvoorbeeld onze medewerkers wilt bespreken zijnuitgebreid verleni gamma Stevig Zo hoort het Mooi Meten is m w Comfort inSnel huisontleend 8 10 Discrete zekerheid 6 gesteund Vlot vooruit 4 en vrouwelijk en func gespecialiseerd Braces & bandages Hoorcentrum Aurilis Borstzorg, lingerie & badmode Meetappar Ergonomie & wooncomfort Uitleendienst Mobiliteit Incontinentie & stoma dragen we bij aan Bij de e verlening, maxim Zo hoort het Meten is weten Stevig Moeder en 10 Mooi 11 Comfort inSnel huisontleend 8 Discrete zekerheid 6 gesteund Thuisz Vlot vooruit 4 en vrouwelijk en functionele inn 60 - Surplusmagazine Zomer 2015 Hoorcentrum Aurilis Meetapparatuur Braces & bandages Zwanger, Uitleendienst Borstzorg, lingerie & badmode Ergonomie & wooncomfort Incontinentie & stoma altijd teb Mobiliteit problee Bij de experten va Meten Moeder enStop kind Zo hoort het allerik Mooi en vrouwelijk 11 Stevig 12 10 is weten Comfort inSnel huisontleend 8 wordt Discrete zekerheid 6 gesteund Thuiszorgwinkel misschien wil je ook je hoorapparaat nog

ons professioneel trekenjemoet zonder moeite evenadvies, laten bijregelen je duskan. ook zodat alleen veel langer duren

de vloer die net een ziekenhuisopname of een doktersbezoek achter de rug hebben. Dan wil je wel even weg zijn van die klinische omgeving. Daarom kozen we voor warme, huiselijke kleuren. Voor leuke lampjes en een aangename sfeer.’ Helga: ‘We willen een echte partner zijn voor onze cliënten op het vlak Thuiszorgwinkel belooft je een van passende oplossing thuiszorg. We denken mee en Helga Swinnen zoeken samen naar oplossingen. De bijeriedere acute langer durende zorgvraag. bedoeling is dat onze cliënten zo lang verschillende zonesof waar je onder vier mogelijk autonoom thuis kunnen blijven ogen je verhaal kunt doen.’ Thuiszorgwinkel belooft je een passende oplossing We stellen je autonomie vooropwonen. en ondersteunen En waarom zou dat niet op een Helga: ‘We kiezen er bewust voor omzorgvraag. de aangename manier mogen?’ bij iedere acute of langer durende je drempel maximaal om diete te behouden. Dankzij ons uitgebreid zo laag mogelijk houden voor Blikvangers zijn de grote tafels. dejecliënten. Heel veel producten staan per We stellen autonomie voorop en ondersteunen gamma aan hulpmiddelen in verhuur en verkoop én thema gegroepeerd zodat je snel je keuze Helga: ‘We weten uit ervaring dat kan maken. Je vindt er geneesmiddelen, je maximaal om die te behouden. Dankzij ons uitgebreid er in de winkel wel eens een wachtrij ons professioneel advies, trek je zonder moeite verzorgingsproducten, bedden, rolstoelen, ontstaat. Onze cliënten hebben vaak hooggespecialiseerd medisch materiaal, gamma aan hulpmiddelen in verhuur verkoop én advies nodig en dat vraagt verder je plan. Samen kiezen en weuitgebreid de beste strategie hoorapparaten, zwangerschapskledij, nu eenmaal wat tijd. Om die wachttijd incontinentieen stomamateriaal, ons professioneel advies, trek jeduren zonder moeite wat te verzachten hebben we twee zodat veel langer kan. fitness-alleen en revalidatiemateriaal, een “belevingstafels” geïnstalleerd waar je ruim assortiment dagdagelijkse verder je plan. Samen kiezen we de beste strategie een koffie kunt drinken, een koekje kunt verzorgingsproducten zoals tandhygiëne eten en heel wat magazines en info kunt en zonnebescherming, slaapcomfort en zodat alleen veel langer duren kan. inkijken. Binnenkort komen er ook nog veel meer.’ tablets waarop je een aantal zorgapps kunt “WE WILLEN DAT ONZE raadplegen of bijvoorbeeld een enquête CLIËNTEN ZICH HIER THUIS kunt invullen.’

VOELEN.”

Is het geneesmiddelenaanbod Vlotmet vooruit vergelijkbaar dat van een Mobiliteit andere apotheek?

Annelies: ‘Elke cliënt bezoekt onze gezondheidswinkel met een andere vraag. De ene komt medicatie halen, de andere 4 audiologe, iemand heeft een afspraak bij de wil zijn rolstoel laten nakijken, … Via een touchscreen kan je aangeven waarvoor

Annelies: ‘ADiscrete bsoluut. Opzekerheid dat vlak is Vlot vooruit er geen verschil. Ook in de & stoma Mobiliteit Incontinentieapotheek voorzien we een ruim aanbod aan zowel geneesmiddelen als dieet- en Comfort Cliënten in huis kunnen Discrete zekerheid verzorgingsproducten. Ergonomie & wooncomfort Incontinentie & stoma er vrij rondkijken, zonder de privacy aan de apotheekbalie uit het oog te verliezen. Adviesverlening blijft onze topprioriteit!’ ontleend Comfort inSnel huis Uitleendienst Ergonomie & wooncomfort En toch hebben jullie veel aandacht voor een goede Mooi en vrouwelijk Snel ontleend winkelervaring? Borstzorg, lingerie & badmode Uitleendienst Annelies: ‘Het is in ieder geval de bedoeling dat mensen zich hier thuis Stevig gesteund Mooi voelen.en Wevrouwelijk krijgen heel veel mensen over Borstzorg, Braces lingerie&&bandages badmode

Zo hoort het Stevig gesteund Hoorcentrum Aurilis Braces & bandages Meten is weten Zo hoort het Meetapparatuur Hoorcentrum Aurilis

4

6

6

8

8

10

10

11

11

12

12

13

je komt en krijg je een ticketje met je volgnummer. Zo kan je ongestoord het winkelaanbod ontdekken of even aan één van de belevingstafels wachten tot het jouw beurt is.’

Zo Zo

Kun je de specialisten vrij consulteren? Helga: ‘Je maakt best vooraf een afspraak er geraakt, zodat we ruimJe tijdbent voor jou kunnen op het juiste moment en op de juiste vrijmaken. Elke specialist heeft zijn eigen ruimte om je deBij nodige privacy te plek. Thuiszorgwinkel. garanderen.’ maar Je bent erBlaas geraakt, opeven het uit en laat het grootste deel juiste moment en op de juiste De winkel is ook makkelijk te van je zorgen los. Vanaf nu sta je er plek. Bij Thuiszorgwinkel. bereiken. immers niet Blaas maar even uit enmeer laat alleen voor. Helga: ‘Doordat watvan aan de Dewe hele Thuiszorgwinkelhet grootste deel jerand van dezorgen stad liggen, zijn we staat vlot ploeg achter, naast en los. Vanaf nubereikbaar sta je eren beschikken we over een ruime parking. voor je om je professioneel immers niet meer alleen voor. We hebben trouwens een extra afhaalpunt en opvoorzien jouw maat te Dedehele Thuiszorgwinkelaan zijkant vanperfect het gebouw begeleiden naar de ideale ploeg staat achter, naast en zodat we je kunnen helpen om zware stukken of om dozen in de wagen ondersteuning. voor je jemakkelijk professioneel teen laden.’ perfect op jouw maat te begeleiden naar de ideale Annelies: ‘In uitzonderlijke gevallen kun Of het vooreen jezelf is of ondersteuning. je zelfs na de sluitingsuren bestelling voor iemand uit je komen afhalen. Stel dat je heel snel omgeving, met onze expertise een behandeling moet opstarten of je en ons kunt ons tijdens de openingsuren nietaan Of het vooruitgebreid jezelf is ofgamma bezoeken, dangespecialiseerd kunnen de producten materiaal voor iemand uit je we omgeving, in een veilige ‘Take it’-safe stoppen. de hulpdragen we aan Bij snelle met onze expertise enbijons bestelling krijg je dan een code waarmee verlening, maximale autonomie gamma jeuitgebreid het kastje kunt openenaan en jouw en functionele innovaties. gespecialiseerd materiaal producten toch nog kunt meenemen.’ dragen we bij aan snelle hulpBij de experten van verlening, maximale autonomie Thuiszorgwinkel en functionele innovaties. kan je altijd terecht. Geen vraag of probleem Bij de experten van is ze vreemd en je wordt in alle Thuiszorgwinkel kan je discretie geholpen. Zorg dragen voor altijd terecht. Geen vraag of jezelf en anderen is deen basis probleem is ze vreemd je van een solidaire samenleving wordt in alle discretie geholpen. en daar dragen wij graag Zorg dragen voor jezelf en aan bij. anderen is de basis van een solidaire samenleving en daar in deze dragen wij Ontdek graag aan bij. brochure hoe we SAMEN voor het leven kiezen. Ontdek in deze brochure hoe we SAMEN voor Tot binnenkort, in één van het leven kiezen. onze Thuiszorgwinkels.

Om het aanbod van de Zorg & Farma-gezondheidswinkel te ontdekken ben je alle werkdagen welkom van 8u tot 14 13 Tot binnenkort, in één van 17.30u en op zaterdag van 9u totonze 13u. Thuiszorgwinkels.

Antwerpsesteenweg 259 • 2800 Mechelen 28 30 75

Moeder en kind Meten is weten Tel:14 015 Zwanger, borstvoeding & verzorging Meetapparatuur Moeder enStop kindallergie Allergie & luchtwegen Zwanger, borstvoeding & verzorging

zorg & farma

15

Fit en gezond Stop allergie Fitness & revalidatie Allergie & luchtwegen Stralende warmte Fit en gezond Warmtetherapie & infrarood Fitness & revalidatie Zuivere huid

2

Stralende warmte

15


www.thuiszorgwinkel.be

WEDSTRIJD 1

3

2 5

4

6

7 9

8

10

11 12 13

14 15

16 17

18 19

22

20

21

23

24

25

26

T

27

28

29

30 32

31 33

34

VERTICAAL 2 Eerste moedermelk 4 verwonding 7 Italiaanse stad 8 neveneffect 12 golflengte 14 verloskundige 15 geneesmiddel 16 sinaasappelhuid 18 coëfficiënt 20 voortdurend 21 raad 25 soort groente 27 ziekteteken 29 teken 30 woekergezwel 33 verhoudingscijfer


HORIZONTAAL 1 Ervaring 3 Overspannigheid 5 natrium 6 vliegenraam 9 soort bloedgroep 10 kuur 11 soort neurotransmitter 13 muziekfeest 17 borstvoeding 19 inenting 22 afkorting voor ultraviolet 23 vocht in baarmoeder 24 oorsuizingen 26 grootste inwendige orgaan 28 klank 31 soort keukenkruid 32 stof die oxidatie tegengaat 34 lopen

Wat kan je winnen? Weet jij welk woord we zoeken in de groene vakjes? Surf dan naar www.surplusgezondheid.be. Klik door naar de wedstrijdpagina, vul je antwoord en jouw gegevens in en maak kans op een douchecrème + lichaamsmelk van be.care. Een volledig ‘in huis’ ontwikkeld gamma verzorgingsproducten dat beantwoordt aan de hoogste kwaliteitseisen.

Prettige

vakantie

We hopen dat je genoot van dit magazine en wensen je nog een hele fijne en gezonde vakantie. In september zijn we er terug met een gloednieuw magazine. Vanwege alle Surplus-apothekers: prettige vakantie


Surplus Acties Compeed Mix Pack Ideaal voor op reis en onderweg Onmiddellijke verlichting van pijn en druk Blijft verschillende dagen zitten

-20% Mustela 2 in 1 Reinigt de huid en het haar in alle zachtheid Vergemakkelijkt het ontwarren Beschermt de huid van jouw baby

i7,85,-

i5,-

Moustimug Blijft 8 uur actief (in Europa) Werkt tegen muggen, vliegen, dazen,... Ook in Kids-versie

DUBBELE PUNTEN

Hansaplast Voor het afdekken en beschermen van wondjes Sterke kleefkracht

Gemakkelijk te verwijderen en huidvriendelijk

GRATIS kleurpotloden

Calmiderm Verzacht, hydrateert en herstelt 1 MINITUBE EXTRA

Acties geldig t.e.m. 31/08/2015

Ideaal bij insectenbeten, jeuk, irritaties, roodheid van de huid, lichte zonnebrand

Parkinson STRESS HERKEN DE DRUPPEL. Dossier BORSTVOEDING DE SCHADUWZIJDE VAN DE ZON. Interview MARC JUSTAERT. 45 vragen over

Recommend Documents