Pandora. Special: Besturen is leuk! Collegevoorzitter Yvonne van Rooy Het is leuk daar te besturen waar ook iets te doen valt

Pandora Tijdschrift van het Vrouwennetwerk UU Jaargang 21, nr 1, april 2006

Collegevoorzitter Yvonne van Rooy “Het is leuk daar te besturen waar ook iets te doen valt” Drieluik Vrouwelijke directeuren “Besturen is leuk vanwege de resultaten die je met je team bereikt” Bestuurders in nevenfuncties “Een bestuurlijke rol is fascinerend”

Special: Besturen is leuk!

Netwerkmededelingen

Redactioneel

Inhoudsopgave

Het Vrouwennetwerk UU wil graag het

ven, of de uitgebreide toelichting op onze

• Een zeer veelzijdige, op onderwerp geor-

Vrouwen aan de macht Het spookt al

Interview

een en ander van u weten, om wat wij u te

site afwachten.

dende serie nuttige en interessante links

maanden door mijn hoofd, vanaf het

Caren van Egten, Raad van Toezicht

eerste moment dat ik het hoorde. Stef

drs Désirée Verberk

stemmen op uw behoefte aan trainingen en

De Vrouwennetwerksite is in renovatie. Ze

Dit is slechts een kleine en voorlopige greep

Bos zong het in de schouwburg: ‘Ik had

workshops. Om die reden treft u, mits wij

krijgt een nieuw jasje, een nieuw model

uit wat er binnenkort te vinden zal zijn op

een droom vannacht; een wissel van de

Drieluik Vrouwelijke Directeuren Deel 1

een intern UU-adres van u hebben, bij deze

en een nieuwe inhoud. De medewerkers

www.uu.nl/vrouwennetwerk.

wacht: Vrouwen aan de macht!’. Het liet

Pandora twee bijlagen (+ een antwoorden-

van het Vrouwennetwerk zijn daar op dit

bieden hebben optimaal op af te kunnen

Werk bevredigt mijn nieuwsgierigheid

me mede niet los omdat we al langer

Achtergrond

Cijfers wetenschappelijk personeel

veloppe). De ene bijlage is bedoeld om u

moment druk doende mee. Steeds meer in-

Als u wel aan de UU werkt maar geen bijla-

speelden met het idee om een thema-

te laten kennis maken met ons coachings-

formatie, communicatie, documentatie en

gen ontvangen heeft, kunt u deze eenvou-

nummer te maken met vrouwelijke be-

Achtergrond

aanbod. Als u werkzaam bent aan de UU,

verwijzingen vinden plaats via het internet,

dig alsnog krijgen door een mailtje te stu-

stuurders aan onze universiteit. Yvonne

kunt u van dit aanbod in de meeste geval-

en wij willen daarom onze service optima-

ren. We stellen uw medewerking voor wat

van Rooy is al twee jaar collegevoorzit-

len kosteloos gebruik maken. De andere

liseren.

betreft de vragen over training op prijs, en

ter; het werd hoog tijd voor een inter-

wijzen u er graag op dat het coachingspro-

view. We vroegen haar nu eens niet naar

Interview

10

Poster Equal: Halen we Lissabon?

Secretaressepagina

11

Geen standaard secretaresse / Aloysia Klück

Het moet er toe doen dat je er bent

14

Binnen enige tijd zult u bijvoorbeeld op

ject aan het einde van het jaar zal worden

specifieke beleidszaken maar naar haar

Collegevoorzitter Yvonne van Rooy

in te kunnen schatten. Iedere vrouw aan de

onze site aantreffen:

afgerond. Aarzelt u dus niet te lang.

plezier in het besturen. Aan haar zijde,

drs Anne-Marie van Gijtenbeek en drs. Ingrid Koppelman

UU kan sowieso gratis aan onze trainingen

• op veler verzoek de lezing van Prof. dr.

in deze Pandora, drie vrouwelijke direc-

deelnemen. Sommige (meestal) middagen

Maaike Meijer (Werken met flow) welke zij

teuren en hun kijk op leidinggeven, het

Drieluik Vrouwelijke Directeuren Deel 2

zijn bedoeld voor een bepaalde doelgroep,

hield op de Vrouwennetwerkdag 2005.

Anne-Marie van Gijtenbeek, coördinator

nieuwe lid van de Raad van Toezicht en

andere zijn voor iedereen bedoeld. Een

• Het op 14 maart jl. in het Academiege-

Vrouwennetwerk UU

de voorzitter van de Vakbond voor de

Column

overzicht van wat de revue reeds gepas-

bouw gehouden afscheidscollege van Prof.

Wetenschap. Allemaal vertellen ze over

drs. Désirée Verberk

seerd is, vindt u op onze site. De eerstvol-

dr. Anneke van Doorne-Huiskes (“Van

Heidelberglaan 2, kamer 19.11

hun kracht en passie. Maar ook inter-

gende serie trainingen, “persoonlijke ef-

emancipatie naar duurzame organisatie

3584 CS Utrecht

views met secretaressen (de belangrijke

Achtergrond

fectiviteit”, vindt plaats op 27/4, 11/5, 18/5

van de arbeid”)

Tel: 030-2534805

steunpilaren van de leidinggevenden),

Secretaressepagina

20

Poster Equal: Vrouwelijke bestuurders Dat vragen we even aan Janny

en 1/6 (middagen). U kunt zich voor deze

• Nieuws over emancipatie aan de UU, be-

[email protected]

zoektips voor hen die hoger op willen,

vierdelige serie desgewenst vanaf nu opge-

leidsmaatregelen en aandachtsgebieden

www.uu.nl/vrouwennetwerk

veel interessante cijfers en een achter-

Paulien van Winden-Sumter

grondartikel over hoe de levensloopre-

Oproep

het leven te kunnen worden. Een prachtige Pandora, extra dik, boordevol geva-

Bon aan- of afmelding Pandora

Nieuws per e-mail

Ik wil:

LNVH

24

Het is handig de regels van het spel te leren - Monique de Vries

rieerde vrouwen. Het is en blijft voor ons

Beleid

als Vrouwennetwerk een genot om dit

Dr Leni Beukema en drs Nathalie Post

Publicaties en aankondigingen van bijeen-

soort diversiteit onder de aandacht te

komsten worden verspreid via de e-mail-

brengen. Het is voor elke vrouw moge-

Interview

Levensloopregeling

26

Helaas, je contract is afgelopen

28

Helen de Hoop, voorzitter VAWO

abonnee worden van Pandora

nieuwsservice van het Vrouwennetwerk.

lijk het ver te schoppen, mits je de juiste

Pandora niet langer ontvangen, omdat

Op deze manier kunnen we u sneller voor-

kwaliteiten bezit, de wil ervoor te wer-

zien van nieuws dan via Pandora.

ken, en met een gezond portie durf en

Wwweetjes

Postcode / Plaats

22

23

Drieluik Vrouwelijke Directeuren Deel 3

O

(Werk)adres

21

Prof dr Tineke Willemsen

O

Naam

18

Doe in bestuurswerk ervaring op - Carla Kuijpers-Groensmit

Interview Janny van der Hoeven (HvU)

bruikbare regeling ‘in het spitsuur’ van

12

drs. Anna Garssen

uw behoefte aan training en cursus beter

geling kan worden gebruikt om wel een

7

Ogen openhouden en niet te veel plannen - Ineke van Oosten

drs Anne-Marie van Gijtenbeek

bijlage betreft een vragenlijst, bedoeld om

4

Dr Mathilde Roza Webtips voor vrouwen die willen besturen

realiteitszin er vol voor gaat. Een pittig

drs Anne-Marie van Gijtenbeek

U kunt zich op onze nieuwsservice abon-

nummer dus met hoge dames. Het hoeft

Aankondiging

neren door een e-mail te sturen naar vnw-

geen droom te zijn, Stef; het kan zo maar

[email protected]. Vermeld geen onder-

waarheid zijn: vrouwen aan de macht!

werp en typ in het bericht alleen het woord

Ingrid Koppelman, Eindredacteur

Boeken

Special seminar: Women in Science

30

31

Tips uit de winkel van Savannah Bay

32

drs Marischka Verbeek

subscribe. U kunt ook zelf aankondigingen plaatsen door een e-mail te sturen naar

Faculteit / Dienst

UU?

ja /

Colofon

Aan dit nummer werkten mee: Leni Beukema, Anna Garssen, Carla Kuijpers-

jaargang 21, nr 1, april 2006

Groen-smit, Ineke van Oosten, Nathalie Post, Mathilde Roza, Marischka Verbeek,

Voor een uitgebreid en actueel overzicht

Pandora is gratis en verschijnt driemaal per jaar

Désirée Verberk, Monique de Vries, Tineke Willemsen, Paulien van Winden-Sumter

van bijeenkomsten door het hele land kunt

Redactie: Anne-Marie van Gijtenbeek (hoofdredactie), Laura Hendricx, Ingrid

Vormgeving: Hanneke Verheijke, Avant la Lettre, Utrecht

u kijken op de site van het Internationaal

Koppelman (eindredactie)

Omslag: Yvonne van Rooy, foto Ivar Pel

Bon opsturen naar Vrouwennetwerk (kamer 19.10), Heidelberglaan 2, 3584 CS Utrecht of

Informatiecentrum en Archief voor de

Redactieadres: Pandora, Vrouwennetwerk Universiteit Utrecht, Heidelberglaan

De eerstvolgende Pandora staat gepland voor augustus 2006

mail [email protected]

Vrouwenbeweging: www.iiav.nl.

2, kamer 19.10, 3584 CS Utrecht. Tel: 030-2531896. E-mail: [email protected]

Adres- en abonnementwijzigingen doorgeven aan het redactieadres

[email protected].

nee Functie / Studie



Pandora april - 2006

Pandora april - 2006



Interview

nomie gestudeerd en ben wetenschap en

onbewuste vooroordelen naar ik verwacht

freelance werk gaan combineren.

ook de doorstroom van allochtonen. Het

Als wetenschappelijk medewerker wilde

onderwerp diversiteit moet dan ook, met

ik hogerop. Ik behoorde tot de eerste lich-

extra kracht, op de agenda blijven, om uit-

ting gepromoveerde accountants en op dat

zonderingsposities zoals die van mij voor

zelfde moment gingen diverse hoogleraren

de generaties na mij te voorkomen.”

met emeritaat. Op de posities die toen vrij kwamen, heb ik gesolliciteerd en dat is succesvol gebleken.” “In ’93 ben ik onder aan de ladder bij Ernst & Young (E&Y) begonnen. Door mijn erva-

Enige vrouw in mannenteam

ring en leeftijd – ik was al 35 - maakte ik me het advieswerk snel eigen en was com-

Caren van Egten, lid Raad van Toezicht

Werk bevredigt mijn nieuwsgierigheid

mercieel succesvol. Je wordt dan meege-

Van Egten: “Er zijn steeds meer vrouwen

dreven met de opwaartse stroom en krijgt

die ambitieus zijn en bewust kinderloos en

ook hulp van anderen. Als hoogleraar ben

daarnaast vrouwen voor wie een carrière

je commercieel succesvoller en het zijn van

niet hoeft. Dat laatste vind ik jammer. Het

vennoot brengt je vervolgens ook weer op

leidt niet tot meer gemengde teams en ge-

nieuwe plaatsen.”

lijke machtsverhoudingen. Als enige vrouw

“Ik werk graag voor sectoren als het on-

in een mannenteam verrast het me nog

derwijs, de rechtspraak, de jeugdzorg en

steeds wat daar kan gebeuren, terwijl ik

thema’s als innovatie en emancipatie. Van

ondertussen veel gewend ben. In vrouwen-

deze mooie, maatschappelijke onderwer-

teams verloopt samenwerking compleet

pen mag ik dan ook wat vinden. Met men-

anders. In gemengde teams voel ik me het

sen uit de sector kijk ik hoe het beter kan.

meest thuis.”

Werk bevredigt mijn nieuwsgierigheid naar waarom het gaat zoals het gaat.”

Hoe spreken we vrouwen op meer am-

“Ik heb al vroeg de keuze gemaakt geen

bitie aan? Zijn we aan herijking toe?

kinderen te krijgen. Ik was te onafhankelijk

“Enerzijds is de samenleving echt veran-

en met te veel ambitie opgevoed voor die

derd. Met name aan het begin van de

stap. Ik ben daardoor niet voor de combi-

carrière zijn er meer gelijke kansen. An-

natie werk en kinderen komen te staan. Zo

derzijds, ergens midden dertig en als ze

had ik dus ook de tijd voor m’n werk.”

kinderen krijgen, lijkt het touwtje af en toe te breken. In Nederland denken we dat de

Als vrouw ben je in je werk een uitzon-

kinderen alleen door de moeder opgevoed

dering. Waarom?

kunnen worden, met een flinke hulp van de

“Onbewuste vooroordelen spelen een gro-

vader weliswaar. Een ongelooflijk gemiste

te rol. Vorige jaar heb ik een test gedaan

kans. Onderzoek bevestigt dit niet. Met be-

Van Egten: “Waarom heeft volledige

van Harvard University, waaruit je onbe-

tere kinderopvangmogelijkheden kunnen

Prof. dr. Caren van Egten RA is sinds sep-

controleert en adviseert. Pandora heeft Désirée Verberk, voor-

gelijkwaardigheid in en toeganke-

wuste vooroordelen blijken. Ook ik lijd

we beter appelleren aan de economische

tember 2005 lid van de Raad van Toezicht (RvT) van de Univer-

zitter van de U-raad (ook een controlerend orgaan) gevraagd

lijkheid van het onderwijs niet tot

aan het denken dat mannen makkelijker

inzetbaarheid van zowel vrouwen als man-

siteit Utrecht. Ze volgt mw. mr. Willijne Hammerstein-Schoon-

om Caren van Egten te interviewen. Met Caren van Egten heeft

grotere

carrière maken, ambitieuzer zijn et cetera

nen. Er lijkt nu steeds een tweedeling te

derwoerd, lid van de Raad van State, op en blijft zodoende de

de UU een financieel expert in huis gehaald maar ook een uitge-

veranderingen geleid?”

en moet dus oppassen bij mijn oordeelsvor-

ontstaan: je bent òf een ambitieuze vrouw

enige vrouw in deze Raad die het College van Bestuur (CvB)

sproken boegbeeld voor vrouwen die carrière willen maken.

foto: Wim Salis

ming over mensen. Dit is een van de rede-

en kinderloos òf het omgekeerde. Her-

nen waarom vrouwen moeilijker doorstro-

ijking is echt nodig, want de relevante oor-

men dan mannen. Ook blijft er, ondanks de

zaken van dit probleem zitten diep in onze

door Désirée Verberk

Caren, we treffen elkaar op 8 maart,

de adviesgroep Openbaar Bestuur, en

èn je bent lid van de auditcommissie

calvinistisch achtergrond speelde mee. Bij

groeiende groep mannen die van goede wil

cultuur. Het gaat om meer dan alleen de

Internationale Vrouwendag. Tal van

je bent hoogleraar Management Con-

van het Ministerie van Sociale zaken

ons thuis gold dat je de capaciteiten die je

is, een groep mannen die het eigenlijk niets

harde emancipatie van vrouwen. Ook veel

thema’s die ik met je wil bespreken

trol en Bestuurlijke Informatievoorzie-

en Werkgelegenheid (SZW). Hoe kom je

hebt, ook moet gebruiken. Ik ben van 1958

vindt, vrouwen in hogere functies en dus

jonge mannen worstelen met hun taken.

sluiten daarbij aan. Je hebt het ver ge-

ning aan de Vrije Universiteit (VU). Je

op deze belangrijke posities en wat je

en ging in ’77 studeren. Tweemaal uitge-

allerlei expliciete en impliciete argumen-

In mijn team bij CC hebben jonge vaders

schopt zowel in het bedrijfsleven als

bent het boegbeeld van het VU-Equal-

boeit in je werk?

loot voor Diergeneeskunde, ging ik Biolo-

ten hebben waarom het niet kan. Dit fe-

een dag zorgtaken. Die doen dat wel met

in de wetenschap en je zet in voor de

project, dat streeft naar o.a. meer vrou-

Caren van Egten: “Mijn fascinatie voor

gie studeren. Met Biologie, zag ik na mijn

nomeen zie ik nog steeds zowel in het be-

meer lef. Die gaan niet vier dagen werken.

positie van vrouwen in de wetenschap.

wen in hogere functies. Je was tot voor

werk komt waarschijnlijk voort uit mijn

kandidaats, kon ik niet in de wetenschap

drijfsleven als op universiteiten. Inmiddels

Ze vangen de kinderen op en compenseren

Je bent vice-president van Capgemini

kort bestuurslid van het Landelijk Net-

opvoeding. Mijn moeder wilde dat ik eco-

terecht komen. Daarvoor waren tienen no-

is er wel wat veranderd. Het gaat alleen

dat in de avonduren en het weekend. Dat

Consulting (CC), verantwoordelijk voor

werk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH)

nomische onafhankelijk werd. Ook mijn

dig en ik had achten. Ik heb toen ook Eco-

wel erg langzaam. Bovendien hinderen de

kan in een resultaatgerichte onderneming.



Pandora april - 2006

Pandora april - 2006



Niet hoe je het doet, maar wat je doet telt.

daarbij het bedrijfsleven te worden- door

ontwikkelt en wat in de praktijk gebeurt

Vrouwen leveren vaak werktijd in en wer-

goed financieel te acteren.”

lijkt de afgelopen jaren groter geworden.

ken dan ook nog over. Als coach probeer

Vrouwelijke Directeuren (Drieluik)

Het is goed weer een brug te slaan. De

ik jonge vrouwen te ondersteunen bij het

Blijft er dan ook ruimte om te experi-

(bio)medische wetenschap lukt dit goed.

De UU kent een aantal vrouwelijke directeuren. Pandora benaderde er drie: twee

Neerlandica drs. Ineke van Oosten (54)

realiseren van hun ambities.”

menteren?

Maar vanuit de dienstensector zouden we

directeuren van een dienst en één van een faculteit (de enige). Ze zegden toe een

is directeur FBU en werkt net 5 jaar in

“Waarom heeft volledige gelijkwaardig-

“We moeten keuzes maken. Ja, er is ruimte

wellicht meer kunnen samenwerken met

voor allen identieke vragenlijst zelf in te vullen. Het resultaat van dit drieluik is

deze functie. Daarvoor was ze direc-

heid in en toegankelijkheid van het onder-

nodig om te experimenteren en daarom

Wiskunde, Informatica en ook Sociale We-

een aardig beeld van het werken op dit niveau, de weg er naar toe, hoe leuk het

teur van het University College. Haar

wijs niet tot grotere veranderingen geleid?

moet je je financiën geregeld hebben. Dat

tenschappen. Daarvoor heb je zowel No-

is om directeur te zijn en een handjevol tips uit de praktijk. Lees het verhaal van

huidige werk beslaat 45 uur van haar

Waarom kiezen hele generaties opgeleide

bewustzijn is nodig.”

belprijswinnaars nodig als hoogleraren die

alle drie en zie verschillen en overeenkomsten.

week exclusief dagelijks 45 minuten

vrouwen ervoor om zelf thuis de voorzie-

“De sector was in de laatste decennia niet

het bedrijfsleven en het brede publiek we-

“Ik blijf het meest geïnspireerd als er steeds weer iets nieuws is”, zegt Ineke van

heen en terug van werk naar huis. Ze is

ningen van de kinderen te organiseren in

goed in staat voor de politiek en de samen-

ten te bereiken. Dat is ook een rol van de

Oosten in het eerste luik.

getrouwd en heeft geen kinderen.

plaats van zich alleen te richten op het op-

leving inzichtelijk te maken wat er met het

universiteit. De RvT spreekt daarover met

voeden? De tijd die daarbij vrij komt kan

geld gebeurde. Een gemiste kans met als re-

decanen. Welke adviezen hebben wij voor

aan interessant en uitdagend werk worden

sultaat een vorm van armoede in het hoger

hen? Je hebt elkaar nodig om vooruit te ko-

besteed. Bovendien krijgen dan ook lager

onderwijs die naar mijn mening deels voorko-

men, om maatschappelijk bij te dragen, om

geschoolden een kans om aan het econo-

men had kunnen worden. De uitdaging is de

innovatief te zijn en te blijven.”

misch leven deel te nemen in plaats van aan

onderwijs- en onderzoeksdoelstellingen en

de kant te staan.”

de financiële doelstellingen transparant met elkaar in evenwicht te brengen. Met de huis-

Schakel tussen

Sinds september heb je zelf als lid van

vestingskosten bijvoorbeeld liep het mis. De

de RvT een nieuwe modelrol op je ge-

gebouwen kregen we om niet van het Rijk,

nomen. Waarom?

terwijl we geen zicht hadden op het toekom-

“Een bestuurlijke rol is fascinerend. Wat

stige onderhoudskosten. Dat is zacht gezegd

kun je vanuit de RvT bijdragen aan de ont-

een financiële onhandigheid waar je voor

Yvonne van Rooy zegt in een interview

wikkeling van de universiteit? Naast mijn

moeten waken. Maar er liggen ook kansen.

in dit nummer dat er steeds meer net-

lidmaatschap van de auditcommissie van

Zo kan een universiteit besparen ten gunste

werkorganisaties ontstaan. De univer-

SZW is dit een interessante uitdaging. Ik

van het onderwijs- en onderzoeksproces door

siteit is dat eigenlijk al van origine.

voel me zeer betrokken bij de universi-

de ICT-ondersteuning te centraliseren, terwijl

Het leiderschap en de communicatie-

teit en toen ze me benaderden om mijn

bijzondere onderzoeksgroepen hun software

stijl die daarbij passen liggen vrouwen

financiële expertise was mijn besluit geno-

toch op specifieke systemen blijven draaien.

juist goed. Denk jij daar ook zo over?

men.”

Verder moeten wij in Den Haag blijven uit-

“Ja, in netwerkorganisaties moet je snel

leggen dat meer geld nodig is en zelf moeten

schakelen tussen uiteenlopende onderwer-

we de middelenallocatie maximaal ten goede

pen om een stap verder te komen. Je drukt

te laten komen van onderwijs en onderzoek,

hier en het komt daar naar boven. Het is

want daar zijn we voor.”

geen lineair pad. Het gaat erom de scha-

Stimulerend klankbord

mens en idee

kel te durven zijn tussen mensen en ideeën.

Ineke van Oosten directeur FBU

Privaat-publieke samenwerking wordt

Vrouwen kunnen dit leiderschap goed aan

steeds belangrijker. In de Rvt zetten

omdat ze veel ballen tegelijkertijd in de

Hoe vat je de rol van de RvT op?

mensen uit het bedrijfsleven zich in

lucht kunnen houden, juist omdat ze werk

“Ten eerste als een vorm van ‘checks en

voor de universiteit. Het CvB maakt zich

en opvoeden weten te combineren. Je moet

balances’ voor College van Bestuur (CvB),

hard voor kennisvalorisatie. Daartegen

op het goede moment op de juiste plaats

Het streven is om voor hen een stimulerend

bestaan ook bedenkingen. Blijft de uni-

zijn en een vooraf onoverzichtelijk proces

klankbord te zijn. In de tweede plaats toet-

versiteit wel voldoende onafhankelijk?

in beweging kunnen houden.“

sen wij of het CvB de goede keuzes heeft

“In de RvT is afgesproken dat je bij agenda-

gemaakt. De RvT probeert vanuit het be-

punten met mogelijke belangenverstrenge-

Kansen voor vrouwen aan de UU?

lang van de instelling het CvB te beoorde-

ling niet aanwezig bent en niet meebeslist.

“Ja, het is een competitie, maar vrouwen

len. Bijvoorbeeld bij het keuzeproces van

In moderne rapportage ben je daarover ex-

hebben de opleidingen en ervaringen en

Focus & Massa, dat nu speelt, toetsen we

pliciet: wie heeft om welke reden niet aan

rollenmodellen zijn er ook. Voor vrouwen

of de discussie intensief gevoerd is en de

een discussie en een beslissing deelgeno-

die willen breekt de tijd aan. Een beetje

onderzoekskeuzes kansrijk en vernieuwend

men. Tot nu toe is het nog niet voorgeko-

meer mannengedrag kan helpen. Waarom

Het Facilitair Bedrijf Utrecht (FBU) biedt een breed spectrum aan ondersteunende dienstverlening aan. Er zijn 9 afdelin-

zijn binnen het Utrechtse profiel. Ik wil ook

men, maar dat komt zeker nog.”

zou je vier dagen gaan werken als mannen

gen: afvalwerking, congresbureau, catering, engineering & projecten, onderhoud, post&logistiek, security, schoonmaak-

mijn financiële expertise inbrengen. Maat-

“Ik ben blij dat kennisvalorisatie breed op

dat ook niet doen en wel een dag voor hun

management en textielverzorging, Solaris. Kortom: er gaat geen dag voorbij dat je niet te maken hebt met een van de

schappelijke organisaties met een fenome-

de agenda staat. Het werk van universi-

kinderen zorgen?”

mensen waaraan Ineke van Oosten leidinggeeft. Voor meer informatie over het FBU: www.fbu.uu.nl

naal divers activiteitenpakket als universi-

teiten is nooit puur wetenschappelijk ge-

teiten kunnen meer ruimte creëren -zonder

weest. De afstand tussen wat de universiteit



Pandora april - 2006

Ogen openhouden en niet te veel plannen

Pandora april - 2006



Kunt u aangegeven hoe uw functie er in de dagelijkse prak-

eens iets oppakken als het langs komt. Dat geldt ook voor kansen en

organiseerd bedrijf, met meer eenheid en structuur en waarvan

Heeft het (al dan niet) krijgen van kinderen uw gedachte

tijk uit ziet?

mogelijkheden: ogen openhouden en niet te veel plannen.

de gemiddelde leeftijd in vier jaar tijd gedaald is van 50 naar 43,

over uw carrièreverloop beïnvloed?

waarbij bovendien het aantal medewerkers met een opleiding op

Nauwelijks. Ik heb nooit de aanvechting gehad om kinderen te

HBO-niveau sterk is toegenomen.

willen, mijn kinderloosheid is vrijwillig en min of meer vanzelf tot

Mijn werk bestaat voor een groot deel uit het leiden van diverse gestructureerde overleggen. Intern: managementteam, bilaterale

Merkt u iets van het feit dat u een vrouw bent in het bekle-

overleggen met mijn vier divisiemanagers, met mijn controller,

den van deze hoge functie?

personeelsadviseur, dienstraad. Buiten FBU: overleg met de por-

Ja, maar dat heeft meer te maken met het feit dat ik in een techni-

Is er wel eens onderling contact met vrouwelijke leiding-

ze ongemerkt heb kunnen uitsluiten. Het lijkt me een hele toer om

tefeuillehouder van het CvB, collega-directeuren in de UU, mijn

sche, en dus mannen omgeving werk: met name de wereld buiten

gevenden?

dit soort functies te combineren met moederschap en zorgtaken,

collega-directeuren in het land, diverse commissies, stuur- en werk-

de universiteit is soms verrast als ik mevrouw van Oosten en niet

Ja, volop, maar niet georganiseerd voor vrouwen afzonderlijk. Di-

hoewel er vrouwen zijn die dat voortreffelijk doen. Ik twijfel eraan

groepen. Er zijn ook incidentele overleggen, bijvoorbeeld met op-

meneer van Oosten blijk te zijn… Binnen de universiteit merk ik er

recteuren van faculteiten en diensten hebben een levendig net-

of ik dat zelf gekund zou hebben, ik denk eigenlijk van niet.

drachtgevers binnen de UU, met leveranciers en/of adviseurs.

niet veel (meer!) van.

werk, waarbinnen iedereen elkaar goed kent. De vrouwen daar-

Verder heb ik allerlei min of meer representatieverplichtingen bin-

stand gekomen. Ik realiseer me dat ik daardoor een moeilijke keu-

binnen weten elkaar dan ook goed te vinden.

Vaak gehoord is dat vrouwen vinden dat zij meer afspraken

nen de UU of binnen het FBU.

Het aantal vrouwelijke directeuren en hoofden groeit ge-

En heel veel tijd gaat op aan niet voorspelbare zaken binnen het

staag aan de UU, met name bij de diverse diensten. Waarom

Wat zijn uw leidinggevende kwaliteiten?

(mannelijke) partner. Is dat bij u ook zo?

domein van de facilitaire diensten die we verlenen: storingen, ca-

lukt het de laatste jaren wel en eerdere jaren niet?

Ik ben sterk gericht op resultaat, op probleemoplossing; ik kies

Nee, daar hebben we geen afspraken over gemaakt. Ik trek de

lamiteiten, personeelskwesties en dergelijke.

De keuze voor een directeur wordt, lijkt me, vooral door de kwali-

daarbij graag voor systematisering of structurering. In mijn relatie

huishoudelijke taken wat meer naar me toe. Ik ben zo dom om te

teit bepaald. Er waren eerder veel minder diensten dan nu, dus het

naar medewerkers zijn zaken als openheid, directheid, fair play, en

vinden dat ik het beter doe, maar ik heb er ook minder een hekel

gaat om relatief nieuwe functies.

humor bepalend.

aan dan mijn man. We hebben een gulden regel: vanuit de ge-

Welke bezigheden spreken u het meeste aan in dit werk?

moeten maken over de verhouding thuis en werk dan hun

De variatie; er is geen dag hetzelfde. Ik blijf het meest geïnspi-

dachte dat werk nu eenmaal een belangrijke plaats inneemt in ons

reerd als er steeds weer iets nieuws is. Verder zijn zeer belangrijke pluspunten: ik heb een zeer collegiaal en supergoed op elkaar ingespeeld managementteam. Ten tweede: de medewerkers van het FBU zijn deskundig en zeer betrokken. Onze communicatie gaat recht voor zijn raap, conflicten worden uitgesproken. De sfeer is

Voor mij is “noblesse oblige” een belangrijk uitgangspunt

zeer vrolijk, er wordt veel gelachen en hard gewerkt. Ten derde: de

Is leidinggeven iets wat je in je moet hebben of is dat te

leven, hebben we de afspraak dat maandag tot en met donderdag

leren?

het werk voorop staat, dus niet moeilijk doen als dingen uitlopen,

Ik denk dat je het vooral in je moet hebben. Natuurlijk kun je aller-

of als er veel afspraken zijn. De weekenden, en dat begint op vrij-

lei zaken bijleren, en kunnen vele do’s en dont’s je vaardigheden

dagavond, houden we dan ook voor elkaar, en daar doen we niet

verder ontwikkelen, maar in mijn optiek is leiderschap meer een

veel vanaf. Verder heb ik een keer in de week een hulp, en wordt

karaktereigenschap dan een aan te leren kwaliteit.

onze tuin bijgehouden door een tuinman.

Wat valt u tegen in het werken op dit niveau?

Welke mensen zijn voor u een inspiratiebron geweest en

Eigenlijk niets.

waarom?

inhoud is zeer interessant. Je weet dat deze ondersteuning noodzakelijk is en geld kost; maar het gaat ergens over want als je dit goed doet, draag je werkelijk bij aan de kostenbeheersing en de

Waarom blijft het aantal vrouwelijke faculteitsdirecteuren

kwaliteit van de omstandigheden binnen de universiteit. Tenslot-

achter bij het aantal vrouwelijke dienstdirecteuren, naar uw

te: het vak van facilitaire dienstverlening is sterk aan verandering

idee / inzicht?

Prof. dr. Maaike Meijer zei op de Vrouwennetwerkdag dat

nuchtere kijk op (studie)planning en tijdverdeling. Wim Kardux van-

onderhevig. Je ziet alle - met name grote - organisaties dezelfde

Afgezien van zaken die in het algemeen gelden, en dus ook binnen

vrouwen te vaak een hoge functie zien als iets dat eng is,

wege zijn eigenzinnige en onafhankelijke manier van denken. Hans

vragen op de agenda zetten, dat maakt het boeiend.

de Universiteit Utrecht, en die we wel eens met “het glazen pla-

want het vraagt veel verantwoordelijkheid, en veel tijd.

Adriaansens vanwege zijn vermogen om elk nadeel in een voordeel

fond” aanduiden, lijkt het mij vooral toeval dat er bij de diensten

Maar dat ‘enge’ blijkt in de praktijk best mee te vallen.

te vertalen. Yvonne van Rooy vanwege haar vermogen om helder

Wat heeft u van deze functie geleerd dat u nog niet in eer-

meer vrouwelijke directeuren zitten. Zoals ik al zei: de faculteiten

Persoonlijk heb ik het nooit als eng gezien. Het vraagt inderdaad veel

en daadkrachtig besturen te paren aan hartelijkheid en support.

dere functies geleerd had?

hebben juist een inkrimping in getal achter de rug: van 14 naar 7,

verantwoordelijkheid en die moet je ook durven en kunnen nemen.

En hele hoop inhoudelijke kennis: of dat nu bijvoorbeeld techniek

terwijl er veel nieuwe dienstencentra bijgekomen zijn.

Als je blijft twijfelen, besluiten voor je uit blijft schuiven, te makkelijk

Hoe kijkt u aan tegen coaching en mentoring van vrouwen?

Binnen de UU en chronologisch: Riet Schenkeveld vanwege haar

op gekozen beslissingen blijft terugkomen, dan moet je er niet aan

Heeft u een dergelijke rol?

voor stuk interessante processen: alles vertegenwoordigt een echt

Wat zou de Universiteit Utrecht kunnen doen om meer vrou-

beginnen. En ja, tijd kost het wel. 40 uur werken, en dat ook nog easy

Heel nuttig. Ik ben al jaren coach in het OBP-talentraject. Overi-

vak en heeft dus vakkennis nodig. Verder heb ik in deze functie

wen op topposities (OBP) te krijgen?

going, is een illusie.

gens heb ik dit jaar voor het eerst een man te coachen, en dat lijkt

voor het eerst ervaren hoe het is om een organisatie te leiden van

Ik ben ervan overtuigd dat het zichzelf versterkt. Met andere

zo’n kleine 300 medewerkers. Dat betekent bijvoorbeeld op perso-

woorden: als er meer vrouwen aan de top zitten zullen er ook

neelsbeleid heel iets anders dan in mijn vorige baan. Dat betekent

meer vrouwelijke benoemingen volgen. Met de komst van Yvonne

ook dat er inhoud en aandacht gegeven moet worden aan zeg

van Rooy en met een zeker aantal vrouwelijke directeuren zal dit

maar de “corporate spirit” door bijvoorbeeld feesten en sportda-

zelfversterkende effect aangeslingerd worden.

is, of energieopwekking, afvalbeheer of beveiliging. Het zijn stuk

ook heel leuk te worden.

Niet bang zijn voor veranderingen

gen en aan zaken die voor de individuele medewerker van belang zijn zoals jubilea, pensioen en dergelijke.

Waarom is besturen leuk, vindt u?

Wat is het slechtste advies dat u ooit gekregen heeft? Om me in een conflictsituatie ziek te melden. Gelukkig vond ik dat meteen al een waardeloos advies, dus ik heb het niet opgevolgd. Ik heb later als leidinggevende echter velen toch die fout zien maken.

Je kunt je ideeën in de praktijk brengen. Je zit aan het roer, dus Hoe bent u op deze toppositie gekomen?

je hebt ook de mogelijkheid om de zaken de kant op te sturen

Ik heb diverse functies binnen de UU gehad, waarbij ik na maximaal

waarin je gelooft.

vier jaar steeds weer iets anders ging doen. Binnen de universiteit

En wat is het beste advies dat u aan onze lezers kunt geven “De top vraagt offers” is ook zo’n aanname. Is dat zo?

als het gaat om werken (naar de top)?

Natuurlijk zijn er zaken die minder leuk zijn, maar dat lijkt me

Niet te krampachtig zijn. Jezelf blijven en kansen grijpen, des-

ben ik actief geweest in allerlei gremia: ben 12 jaar vertrouwens-

Waar bent u trots op? Wat is uw mooiste resultaat in uw

inherent aan elke baan. Ik zou dus ook niet van offers willen spre-

noods zelf creëren. Niet bang zijn voor veranderingen en risico’s

vrouw voor ongewenste intimiteiten geweest, ik ben lid van de eer-

werk tot nu toe?

ken. Voor mij is “noblesse oblige” een belangrijk uitgangspunt:

in je loopbaan. Je kunt je best permitteren om een keer een ver-

ste emancipatiecommissie geweest, ik ben bestuurslid van de faculty

Ik ben er trots op dat ik in een paar jaar tijd het FBU een enorme

dat betekent dat er ook zaken zijn die tijdens niet-kantooruren

keerde keuze te maken.

club geweest, ben zeer nauw bij de oprichting van University Col-

professionaliseringsslag en verjongingsslag heb laten doormaken.

plaatsvinden, en waardoor privé-zaken wel eens moeten wijken.

lege betrokken geweest. Kortom: brede interesse, daardoor bij veel

Van een hoeveelheid min of meer losse afdelingen die allemaal

Dat is dan jammer, maar dat hoort er bij. Mijn man en ik zijn daar

zaken betrokken geraakt, daardoor een goed netwerk, en dan maar

volgens hun eigen wijze te werk gingen, is het nu een goed ge-

duidelijk in.



Pandora april - 2006

Vragen en redactie: Ingrid Koppelman

Pandora april - 2006



Achtergrond

Cijfers vrouwelijke wetenschappers aan de UU Bij het inter-

Op 8 maart jongstleden kwam de nieuwe

Het aantal vrouwen dat in vaste dienst is,

view met Anneke van Doorne–Huiskes en

jaarlijkse poster uit van het Centrum voor

geeft een extra indicatie van hoe structu-

Marianne Bast–Huls in de vorige Pandora

Gender en Diversiteit (Universiteit Maas-

reel een toename zou kunnen zijn. Daarom

(december 2005) beloofde ik een overzicht

tricht). In de poster ‘Halen we Lissabon?’,

een summier overzicht van veranderingen

van cijfers om inzicht te geven in de cijfer-

is in beeld en getal uitgedrukt hoeveel

in percentages vrouwen (UHD’s en HGL’s, in

matige ontwikkelingen van vrouwelijke

vrouwelijke hoogleraren er op voltijdba-

fte’s) in vaste dienst tussen 2001 en 2005.

wetenschappers aan de UU over de afgelo-

nen benoemd moeten worden om in 2010

(bron: http://www.facts.uu.nl )

pen jaren. Uit de onderstaande tabel is op

de in het Lissabon akkoord afgesproken

In 2001 was 7% van het aantal hooglera-

te maken hoeveel er veranderd is aan de

Europese norm van 25%, respectievelijk de

ren vrouw (in fte’s). In personen waren dat

UU in nog geen twee decennia. Dat dit al-

OCW-norm van 15% vrouwelijke hooglera-

er 23, van de 295 hoogleraren in totaal. In

lemaal in het geheel niet vanzelf is gegaan,

ren te halen.

2001 vertegenwoordigde één vrouwelijke

bleek uit de opgetekende ervaringen van

Voor meer info daarover: kijk op

hoogleraar gemiddeld 0.8 fte. Over vier

Bast en Huiskes in het eerder genoemde in-

www.gendergap.nl.

jaar is het percentage vrouwelijke hoogle-

terview. Dat we er nog niet zijn, mag ook

De posters zijn afgedrukt elders in deze

raren duidelijk toegenomen, tot 12,5%.

duidelijk zijn.

Pandora.

Merk daarbij op dat het absolute aantal

Anne-Marie van Gijtenbeek

hoogleraren aan de UU in totaal is afgePercentages vrouwen in fte’s, opgesplitst naar functie (tijdelijk en vast bij elkaar

nomen, en het aantal fte’s ook, terwijl het

opgeteld) door de jaren heen aan de UU.

percentage vrouwen (in fte’s) toenam.



HGL

UHD

UD

In personen zijn 38 van de 288 hoogleraren

overig

AiO’s



in 2005 vrouw. Dat zijn er 15 meer dan in 2001 en zij hebben een gemiddelde aan-

1989

2,5

6,5

18,1 *

30,9 #

1992

5,2

7,4

21,6 *

35,2 #

stelling van 0.88 fte. In 2001 was de gemiddelde aanstelling van vrouwelijke hoogleraren 0.83 fte. Bij mannelijke hoogleraren was de aanstelling in 2001 gemiddeld 0.9

1996

5,4

8,8

24,4

37,5

45,9 #

fte., in 2005 was dat 0.88 geworden.  

1998

6,5

10,3

27,6

45,1

48,7 #

Bij UHD’s zijn de veranderingen minder

2001

6,8

15,0

29,0

44,5

47,3 **

2002

8,4

19,4

28,4

46,2

45,9 **

groot dan bij hoogleraren. In 2001 was 14.9 % (45,3 fte’s) van de vaste UHD-fte’s vrouw. In 2005 was dat 19,6% (48,65 fte’s). In echte personen zijn dat 5 nieuwe vrouwen. De gemiddelde aanstellingsgrootte per 2003

8,7

20,0

29,8

45,7

45,8 **

2004

11,0

18,8

32,6

46,2

45,6 **

2005

12,6

19,7

34,4

49,1

47,3 **

vrouwelijke UHD is ietsje afgenomen: van gemiddeld 0.89 fte per UHD in 2001, naar 0.87 in 2005. Dat geldt ook voor de mannelijke UHD’s: 0.93 fte per UHD in 2001, naar 0.92 fte per mannelijke UHD in 2005.

# BRON: www.uu.nl/emancipatie (op basis van cijfers van Buro Controller) en ‘Stapvoets’ 1998.

TIP : Als u wilt weten hoe de verdeling vast/

* deze cijfers zijn opgesplitst in diverse functies terug te vinden in ‘Stapvoets, op de voet gevolgd’

tijdelijk is, of andere cijfers in andere com-

** bron: http://www.facts.uu.nl/, een interactieve database van de UU, toegankelijk met SOLIS-inloggevens.

binaties zoekt, logt u dan met uw solis-inloggegevens eens in op www.facts.uu.nl

Legenda: HGL: Hoogleraar; UHD: Universitair Hoofddocent; UD: Universitair Docent; AiO: Assistent in Opleiding

10

Pandora april - 2006

Pandora april - 2006

11

Secretaressepagina

de gang van zaken bij de UU. “Hiervoor had ik alleen in het be-

ren. Het onderwerp dat me het meest trekt, is de elektrostimulatie

drijfsleven gewerkt en dat is toch anders. Alles gaat hier via tus-

van de hersenen. Maar voorlopig krijg ik steeds meer uitdagende

senpersonen, het is bureaucratischer dan het bedrijfsleven en de

werkzaamheden in mijn huidige functie en hoe meer mijn baas me

focus ligt minder op de kosten en baten.”

daarin laat ontwikkelen, hoe minder behoefte ik heb om toch nog te gaan promoveren.”

Een vrouw als baas

Aloysia is duidelijk geen standaard secretaresse. Ook verloopt haar leven naast het werk niet helemaal standaard. Ze houdt van verre reizen maken en op een van die reizen heeft ze haar Koerdische man ontmoet. In zijn geboorteland Turkije zijn ze getrouwd. Enige

Geen standaard secretaresse Aloysia Klück, beheerder projectbureau en secretaresse bij Directie ICT

Omdat ik Aloysia nooit op haar werk zie, ben ik erg benieuwd wat

tijd later kon hij naar Nederland komen, waar ze nu meer dan vier

ze allemaal doet. “Ik werk voor 50% als beheerder van het project-

jaar samenwonen. Nu moeten ze wachten tot het hele proces van

bureau. Onze directeur wilde dit projectbureau opzetten om de

het verkrijgen van een Nederlands paspoort is volbracht; dit duurt

projecten bij de Directie ICT beter te managen. Ik heb dit bureau

jaren. De immigratiedienst eist dat Aloysia een fulltime baan heeft,

samen met een collega opgezet en nu voer ik het verder alleen uit.

met een langdurig contract. Daarom is ze destijds ook voor Rand-

Voor de andere 50% werk ik als personal assistent van mijn baas,

stad gaan werken, waar ze haar een contract voor onbepaalde tijd

Ineke Molenaars.”

boden.

Een vrouwelijke baas dus, dat komt nog niet veel voor, ook niet



binnen de UU. Aloysia vertelt me dat ze erg tevreden is met haar

Ik vraag Aloysia wat ze naast haar werk doet. “Overwerken, haha!

baas. “Het verbaast me nog steeds wel eens hoe goed het gaat.

Mijn baas schopt me regelmatig eigenhandig naar huis. Verder op

Hiervoor ging het werken voor een vrouwelijke baas namelijk

de bank zitten met mijn man, maar dat lukt vaak niet want hij

nooit goed bij mij: ik deed wel altijd mijn best zodat zij tevreden

werkt veel ‘s avonds. Daarnaast heb ik duizend-en-een hobby’s,

over mij waren, maar het klikte nooit echt tussen de bazen en mij.

zoals edelstenen slijpen en zelfstudie. Ik ben nu bijvoorbeeld erg

De communicatie liep nooit makkelijk, omdat ze alles wat ik zei te

geboeid door de Chinese literatuur.”

serieus of te persoonlijk opvatten, zodat ik hoe langer hoe minder



durfde te zeggen. Maar Ineke is zelfs de beste baas die ik tot nu

Aloysia wil zich ook gaan inzetten voor het UU Secretaressenet-

toe heb gehad. Ze heeft zelfvertrouwen en heeft tegelijkertijd de

werk. Dit project krijgt nu nog geen financiële ondersteuning van-

durf om zich kwetsbaar op te stellen. Ook erkent ze de ambities en

uit het bestuur van de UU, waardoor het nog moeilijk is om er een

mogelijkheden van de medewerkers. Dat vind ik erg belangrijk.”

goed werkend systeem van te maken. Zowel Aloysia als ik zouden

Dan vraag ik haar meteen maar of er voldoende uitdaging in haar

graag zien dat de universiteit binnenkort besluit om dit project

werk zit en of ze inderdaad die mogelijkheid krijgt om zich te ont-

volledig te ondersteunen. Aloysia zegt: “Ik denk dat het goed voor

wikkelen. “Ja, er begint nu zeker uitdaging in mijn werk te ko-

de UU zou zijn als kennis wordt gedeeld via het secretaressenet-

men. En het wordt steeds beter, vooral door het projectbureau.

werk. Het secretaressenetwerk is nog niet zo bekend onder mede-

Binnenkort krijg ik een training om me verder te ontwikkelen. Het

werkers van de UU. Dat is heel jammer, een goed functionerende

leukste aan mijn werk is dat ik creatieve, nieuwe oplossingen kan

secretaresse is voor iedereen van nut.”

bedenken die aansluiten bij de wensen van mensen op het project-



bureau. Minder leuk is het routinematig werken, het werk waarbij

Tenslotte vraag ik Aloysia of ze tips heeft voor secretaressen die bij

je niet heel hard hoeft na te denken.”

de UU beginnen. “Probeer je constant te blijven ontwikkelen, zorg

Aloysia en ik zijn al heel lang vriendin-

Hoe is ze bij de UU terecht gekomen? Aloysia is na de middelbare

nen. We zaten op dezelfde basisschool en nu werken we toe-

school twee studies tegelijk gaan doen: psychologie en kunst-

vallig bij dezelfde werkgever. Maar de universiteit is groot

geschiedenis. Na haar afstuderen kreeg ze een vast contract bij

en we komen elkaar op het werk eigenlijk nooit tegen. Wel

Randstad, waar ze om de zoveel tijd naar een andere organisa-

spreken we soms af om samen naar een Uitwijkfilm te gaan

tie gedetacheerd werd. Voordat Aloysia bij de universiteit kwam

in de Uithof. Zo ook vandaag, maar eerst het interview. Ik

werken, was ze secretaresse bij OPG (een farmaceutische groot-

weet al veel van Aloysia, toch heb ik een aantal vragen voor

handel).

Aloysia is niet opgeleid als secretaresse, maar heeft wel een cursus

wordt gedraaid. Het is een mooie film: ‘Around the bend’. De titel

haar waar ik het antwoord nog niet op weet.

Ik vraag haar waarom ze daar is weggegaan. “De uitdaging ver-

officemanagement gevolgd. Mist ze een gedegen opleiding als se-

van de film betekent zoiets als ‘over je toeren gejaagd worden’.

dween. In september vorig jaar hadden ze bij Randstad een functie

cretaresse niet? “Soms loop ik tegen de basale klusjes aan, zoals

Als Aloysia zich íets niet laat gebeuren is het dat wel.

voor 2 weken voor me, bij de UU, ter vervanging van iemand die

afspraken maken. Maar ik vind zelf altijd wel een goede manier

ziek was. Toen die persoon weer beter werd, wilde mijn baas me

uit om het toch voor elkaar te krijgen. Ik ben ook eigenlijk niet

graag houden, in eerste instantie voor enkele weken, tot de ergste

geschikt als secretaresse! Daarvoor moet je vaak goed kunnen sa-

drs. Anna Garssen

drukte op de afdeling over zou zijn. Maar de ergste drukte ging

menwerken en gericht zijn op punctualiteit, orde en netheid. Ik

Management-assistent USBO

niet over, en al snel bleek dat één secretaresse op deze (nieuwe)

ben eerder pragmatisch dan netjes. Daarnaast wil ik soms te voor-

Aloysia werkt bij de Directie ICT. Dit is een onderdeel van de Univer-

afdeling niet voldoende was. Ik wilde graag blijven, en vanaf ja-

uitstrevend en creatief zijn voor een standaard secretaresse. Maar

sitaire Bestuursdienst van de Universiteit Utrecht (UU). De Directie

nuari heb ik een aanstelling bij de UU, en werk ik dus niet meer

mijn baas klaagt nog niet!”

De Secretaressepagina staat onder redactie van Laura Hendricx. Zij

ICT adviseert het College van Bestuur over het te volgen ICT-beleid,

via Randstad.”

Aangezien ze twee wetenschappelijke studies heeft afgerond, zou

is projectleider van het UU Secretaressenetwerk, dat UU-secreta-

zorgt ervoor dat ICT-beleid wordt uitgevoerd en coördineert de

Ik vraag Aloysia of het werken bij de universiteit anders is dan

je denken dat ze uiteindelijk een andere richting op wil in haar

ressen de mogelijkheid biedt kennis te delen. Voor meer info: zie

ICT-diensten binnen de universiteit.

werken in het bedrijfsleven. Ze moest inderdaad wel wennen aan

werk. Ik vraag haar of dit klopt. “Mijn droom is om te promove-

www.uu.nl/secretaressenetwerk.

door Anna Garssen

Twee studies tegelijk

12

Pandora april - 2006

dat je baas dat erkent en je daar de mogelijkheden toe biedt. En

Basale klusjes

ren weg als het niet klikt met je baas! Dat meen ik serieus..” Na deze wijze woorden kijk ik op de klok en zie dat het al 18.00 uur is geweest. Samen haasten wij ons naar de zaal waar de film

Pandora april - 2006

13

Interview

Yvonne van Rooy: “Het moet er toe doen dat je er bent”

Wat vindt u leuk aan besturen? Wat

vond ik dat knap spannend. Zoals veel vrou-

slagkracht verliezen en dat is slecht voor de

maakt het bijzonder?

wen, en waarschijnlijk ook mannen, dacht

organisatie. Je moet echter wel continuï-

Wat besturen zo interessant maakt, is dat

ik: “Oh, kan ik dat wel, ik ben 34, ik heb

teit bieden, te kort ergens werken vind ik

je een organisatie mee kunt nemen in ver-

nog nooit ervaring op dat terrein gehad!”.

ook niet goed. Er moet een balans zijn. Je

anderingsprocessen. Ik vind het leuk daar

In zo’n geval moet je toch mensen achter je

hebt tijd nodig om het door te krijgen en

te besturen waar ook iets te doen valt. Het

hebben die je een duwtje geven.

om dingen door te voeren. Wanneer begin

mooie is als je mensen kunt motiveren en Van wie kreeg u zo’n duwtje?

kijken? Dat is een kwestie van proberen sig-

ringen en hen zelf de instrumenten laat

Binnen het CDA was daar bijvoorbeeld Nor-

nalen op te pakken. Wanneer de schwung

aanreiken om die veranderingen door te

bert Schmeltzer, een belangrijk politicus

eruit gaat en je bij jezelf déjà vu verschijn-

voeren. In beginsel laten mensen dingen

en een wijze adviseur. “Ik was ook 34 en

selen bespeurt, komt het moment om te

namelijk liever zoals ze zijn. Verandering

staatssecretaris, dat kun je best”, zei hij te-

denken dat een ander het bed weer eens

en innovatie liggen dicht bij elkaar. Het is

gen mij. Het is goed dan iemand te hebben

op een andere manier kan opschudden.

heel boeiend te zien dat een organisatie

die je helpt, en die had ik. Zulke mensen

die slag gaat maken. Er zijn de afgelopen

moet je om je heen verzamelen, buiten je

Dus als u geen inspiratie uit de omge-

jaren nogal wat veranderingsprocessen ge-

directe werkomgeving, om af en toe mee

ving haalt dan kiest u voor een andere

weest, en het tempo blijft hoog. Van bin-

te klankborden. Tegenwoordig heet dat

omgeving?

nen en van buiten komt er aardig wat dy-

coaching, maar je kunt het zelf organise-

Dat is een factor. Maar ook als ik voor die

namiek op ons af. We zullen als organisatie

ren, als je maar zorgt dat je een kritische

omgeving onvoldoende toegevoegde waar-

permanent in verandering blijven.

omgeving hebt. Je leert het gaandeweg,

de heb. Je moet als bestuurder een beetje

met vallen en opstaan.

het verschil kunnen maken. Het moet er

Ziet u altijd zodra u aan het besturen

Als je geleidelijk aan stapjes verder zet,

toe doen of je er wel of niet bent.

slaat de verandering voor ogen?

word je ook weer voor andere dingen ge-

Ik heb geen blauwdruk van hoe de univer-

vraagd, zoals nevenfuncties en commis-

Voor wetenschappelijk personeel geldt

siteit er over vijf jaar uit zou moeten zien.

sariaten. In zulke functies kun je ervaring

vaak dat naar verloop van tijd de car-

Het bijzondere van het werken in een or-

inbrengen en ook veel opsteken, ook in

rière voortgezet wordt op een andere

ganisatie met professionals is dat zij gaan

bestuurlijke zin.

plek dan de huidige universiteit. Hoe

door Anne-Marie van Gijtenbeek en Ingrid

over de inhoud: zij zijn de dragers. Neem als

Koppelman Mr. Y.C.M.T van Rooy (Yvon-

voorbeeld de totstandkoming van het stra-

ne) is sinds twee jaar collegevoorzitter

tegisch plan. Er was een breed begin met

van de Universiteit Utrecht. Ze volgde

decanen, universiteitsraad, vervolgens werd

Jan Veldhuis op die lang op deze plek

naar hoofdlijnen toegewerkt en ontstond

gezeten

had.

Het

je te merken dat het zover is om verder te

het belang kunt laten inzien van verande-

kijkt u daar tegenaan?

Het duurt lang voordat

Niks mis mee. Uiteraard is het buitengewoon spijtig als een topper vertrekt. Er moet geen ware uittocht komen maar roulatie is, ook hier, wel goed. Als wetenschapper kun je veel

Vrouwennetwerk

een richting, die weer werd besproken met

was destijds verheugd over haar aan-

verschillende geledingen, ook met externe

stelling omdat wij graag een vrouw

mensen en, wat ik erg leuk vond, met een

op een vooraanstaande positie zien.

groep dertigers, bestaande uit jonge high

Inmiddels zijn we ook verheugd over

potentials. Daaronder was zowel weten-

internationale ervaring, geeft een gewel-

hoe zij haar functie gestalte geeft. Wij

schappelijk als ondersteunend personeel,

dige stimulans aan onderzoeksgroepen. Wat

zijn daarin niet de enigen; haar manier

hetgeen toch weer eigen invalshoeken

In uw eigen carrière zei u vaak wanneer

ik per se niet goed vind, is als mensen blijven

van leidinggeven inspireert menigeen

meebracht. Geleidelijk aan ontstond er zo

u van baan verwisselde: “Het werd tijd

zitten op dezelfde plek en een provinciaalse

die met haar te maken heeft.

een richting waar we heen moeten. Het re-

voor iets anders”. Hoe voel of weet je

blik behouden. Ergens in je carrière moet je

Uit het interview dat wij met haar

sultaat is uiteindelijk geen product van het

dat?

er eens even uitbreken, dat werkt verrijkend.

hadden, blijkt juist het inspireren van

CvB alleen, maar wordt breder gedragen.

Laat ik zeggen dat ik hoop dat het voor mij

Het is de functie van een leidinggevende om

mensen, het proberen veranderingen

Dat merk je vervolgens ook in de uitvoering

aan de UU nog heel ver weg is om elders

mensen daarin en duwtje te geven.

geaccepteerd te krijgen, te innoveren,

van nieuwe plannen: er wordt meer en meer

een nieuwe uitdaging te zien liggen. Met

hetgeen te zijn wat haar drijft om te

gerefereerd aan het strategisch plan. Het is

twee jaar heb ik het net goed in de vingers,

U kunt ongeveer 20 jaar overzien als

willen besturen.

ontzettend leuk als je ziet hoe die proces-

ik vind het ontzettend fijn werken hier en

het gaat om de vooruitgang van vrou-

We spraken met haar over het plezier

sen geleidelijk aan beginnen te pakken.

zie het allemaal goed lopen.

wen op hogere bestuurlijke functies.

in besturen op hoog niveau, kansen

traditionalisten om zijn

langer binnen één organisatie werken dan als bestuurder omdat je de inspiratie naast je werkomgeving, ook uit je vak haalt. “Vers bloed”, een nieuw gezicht met bijvoorbeeld

Veranderingsprocessen en vernieuwings-

In een eerder interview voor de KRO

voor vrouwen met ambitie, het grijpen

U bent al een tijd aan het besturen

processen kun je maar een beperkte tijd

sprak u over ‘dienend nieuw leider-

van die kansen, het vinden van de juis-

en werd relatief jong voor het eerst

blijven doen. Mensen raken aan jou ge-

schap’ waar binnen huidige organisa-

te balans tussen aantallen mannen en

staatssecretaris. Zag u toen ook al op

wend en aan je aanpak, waardoor het ver-

ties steeds meer sprake van is. Liggen

vrouwen, en tussen werk en privé. De

deze manier de uitdagingen liggen?

nieuwingsvermogen vermindert. Daarom

hier kansen voor vrouwen?

bestuurder Van Rooy staat centraal in

Natuurlijk is het ook iets waar je in groeit.

zie je breed bij bestuurders dat de zittings-

Kijk, anders dan 10 à 20 jaar geleden heb-

De eerste keer dat ik staatssecretaris werd,

termijn relatief steeds korter wordt. Je gaat

ben we steeds meer te maken met een net-

onderstaand vraaggesprek.

14

Pandora april - 2006

Foto: Ivar Pel

Pandora april - 2006

15

College van Bestuur: Kardux, Van Rooy en Gispen

foto’s Vrouwennetwerkdag: Wieke Eefting

foto: Ivar Pel

werksamenleving en met netwerkorgani-

niet lang op antwoord te wachten, maar

de buitengewoon prettige tussengenera-

werk. Drie dingen moeten veranderen: de

lemaal aan de kinderen konden wijden ter-

nevenfuncties die ik heb, kosten best veel

saties.Ook de universiteit is hier bij uitstek

krijg je haar nog dezelfde dag aan de tele-

tie waarop men reageerde met “Goh, wat

vrouwen, de mannen, en de kinderopvang-

wijl het in de landen om ons heen al veel

tijd. Ik zou dit niet direct tot werk willen

een voorbeeld van. Tegelijkertijd zie je dat

foon.’ Dat is dienend leiderschap: de klant

leuk, een vrouw”. Ik heb er profijt van ge-

voorzieningen. Er zijn helaas nog altijd veel

normaler was dat kinderen opgevangen

rekenen ook al zien anderen dat misschien

het belangrijk is dat al die netwerken met

centraal stellen en helpen bij het oplossen

had. Eigenlijk heel simpel; als enige vrouw

mannen die leuk carrière gaan maken, hun

moesten worden.

wel zo. Ik vind het leuk. Zoals ik Ed Nijpels

elkaar kennis delen. Je wilt een platte orga-

van problemen. Zo’n vorm van leiderschap

ben je opvallend en word je beter onthou-

vaak hoogopgeleide vrouw een leuke baan

Het duurt een knappe tijd voordat de tradi-

(Raad van Toezicht UU) hoorde zeggen: ‘De

nisatie, niet topdown. Het is bijvoorbeeld

hoort meer bij deze tijd, onder andere om-

den dan de zoveelste man.

ernaast zien hebben en de zorg voor de

tionalisten allemaal om zijn.

één vindt het leuk om te schaken, golfen,

voor ondersteunende processen zoals de

dat je met veel professionals snel en flexi-

Tegenwoordig is het mogelijk dat ik steeds

kinderen aan haar overlaten of toebedelen.

Bovendien is het lange tijd als een eman-

tuinieren; ik vind het leuk om te vergade-

ICT van belang om het netwerk te benut-

bel moet kunnen reageren, niet topdown

meer een professioneel netwerk heb waar

Het is nog niet altijd fair-share. Omgekeerd

cipatiedoel gezien en pas de laatste jaren

ren.’ Ik hoor ook in die categorie. Ik vind

ten om tot meer standaardisatie te komen.

maar stimulerend. Dat wil niet zeggen dat

vrouwen in zitten, waarbinnen we een be-

gebeurt het natuurlijk ook wel, maar dat is

wordt het gezien als een belang van de

tuinieren overigens ook erg leuk. En als ik

Het bevorderen van dit soort standaardisa-

vrouwen daar altijd beter in zijn dan man-

roep op elkaar kunnen doen, elkaar op de

een bescheiden deel. Er kan bovendien in

samenleving. We hebben de vrouwen hard

’s avonds de wetenschappelijke bijlage van

tie is een belangrijke verantwoordelijkheid

nen. Het blijft toch een wetje dat een werk-

hoogte kunnen stellen van interessante

Nederland veel meer via de school georga-

nodig om economisch te presteren, voor in-

de krant lees, is dat werk of is dat privé? Of

van het CvB: het betekent niet van bovenaf

omgeving het beste functioneert met een

functies en dergelijke.

niseerd worden op het gebied van sport en

komstenpremies om straks de samenleving

het bijwonen van dat prachtige jubileum-

besturen, maar faciliteren.

goeie mix van beide. Het werkt echt niet

cultuur. We kunnen veel leren van hoe dat

draaiende te houden.

concert laatst? Het mooie aan deze functie

Steeds meer beleid wordt dan ook via net-

goed als ergens uitsluitend mannen zijn, en

Hoe gaan we meer vrouwen op hoge

in België en Engeland geregeld is; niet dat

En ik vind dat wanneer je een dure studie

is dat er heel veel werkaspecten aan zitten

werkoverleggen ontwikkeld. Netwerken

alleen vrouwen: daar ben ik ook niet dol op.

bestuurlijke functies krijgen?

voortdurende op en neer rijden van het één

als Geneeskunde gedaan hebt, die de be-

die gewoon leuk zijn.

van P&O-ers, controllers, EU-mensen, maar

Het brengt energie in een organisatie als er

Je krijgt zulke functies alleen wanneer je

naar het ander dus minder druk op ouders.

lastingbetaler voor jou in belangrijke mate

ook het Vrouwennetwerk, zijn erg belang-

voor die diversiteit voldoende ruimte is.

ook in belangrijke mate voltijd werkt. Je

Je moet bijna organisatiewetenschappen

betaald heeft, je ook een verantwoorde-

rijk. Daar moet je als bestuur van gebruik

kunt best zodra er kinderen komen tijdelijk

gestudeerd hebben om dat allemaal voor

lijkheid terug hebt naar de samenleving.

maken, want daar zit de kennis die bij kan

een deeltijdfunctie hebben en daarmee de

elkaar te krijgen. Een stressfactor!

Ik vind het niet kloppen als je op je 55ste

dragen aan beleidsontwikkeling aan de universiteit. Ligt besturen in netwerkorganisaties vrouwen beter? Het vergt misschien een andere manier van bestuur en leiderschap. Op een onlangs ge-

Alleen mannen of alleen vrouwen, daar ben ik niet dol op

band met het werk houden, maar op een

stopt met werken omdat je leuk verdiend

Het is nog niet altijd fair-share

gegeven moment moet je weer terug. Een

Hoe komt dat toch dat we in Nederland

hebt en je het nu wel goed geweest vindt.

functie van 80% beschouw ik daarbij ook

zo traag zijn met het verbeteren van

Nee, je hebt een verantwoordelijkheid naar

als een volledige baan. Als je in aanmer-

deze omstandigheden?

de samenleving. Met de talenten die je

In de mini-Pandora behorende bij de

king wilt komen voor een leidinggevende

Er is de laatste jaren wel het nodige veran-

hebt en de kansen die je gekregen hebt op

Vrouwennetwerkdag schreef u dat u

functie is drie dagen te weinig. Het is voor

derd, want het is nog geen 50 jaar geleden

een prachtopleiding en een mooi inkomen,

graag nog eens in Amerika zou willen

moet je ook deliveren.

studeren. Wij zijn heel benieuwd wát u

zo’n functie toch belangrijk om net al die

dat je in Nederland als onderwijzeres werd

houden conferentie sprak Alexander Rin-

dingen ernaast te kunnen doen, ervaring

ontslagen wanneer je ging trouwen! His-

nooy Kan over een onderzoek dat hij gele-

op te bouwen, zichtbaar te worden bin-

torische processen werken heel lang door.

We stellen graag nog enkele vragen

Ja, fantastisch die Amerikaanse universi-

zou gaan studeren.

zen had: “De meest succesvolle leiders zijn

En, is het gelukt om zulke diversiteit in

nen de organisatie, een eigen netwerk op

In de Eerste Wereldoorlog in de ons omrin-

over uw privé-leven. Bent u naast uw

teiten, die gebouwen alleen al, de sfeer,

niet de CEO’s die je steeds in de kranten ziet,

organisaties te krijgen?

te bouwen, in commissies te gaan zitten en

gende landen moesten alle mannen naar

drukke werk verantwoordelijk voor

de historie! Een paar maanden een course

maar meer een bescheiden type leider.”

Ja, absoluut. Maar nog steeds in veel te be-

nevenfuncties op je te nemen.

het front en alle vrouwen daardoor aan

zorg in uw naaste omgeving?

volgen op het gebied van management en

Ik denk dat er wel vrouwen zijn die vanuit

scheiden mate. Toen ik staatssecretaris was,

het werk buitenshuis; bij ons was dat niet

Ik heb het goed geregeld thuis: ik heb een

bestuur aan zo’n geweldig instituut, dat

het ondersteunen veel meer kracht geven

bestond mijn netwerk uit mannen. Ik ben

Wat moet er dan veranderen, de instel-

zo. In Nederland werd het heel lang als een

goede hulp. Daar hoef ik dus niet veel tijd

zou heerlijk zijn. Even helemaal bijtanken.

aan het besturen dan met “hier ben ik”. Ik

nog net van de generatie die overal zo’n

ling van vrouwen of toch de cultuur

verworvenheid gezien dat vrouwen niet

aan te besteden. Er blijven uiteraard nog

Maar voor nu heb ik het hier erg leuk en

vond het interessant in het interview met

beetje als eerste vrouw kwam, maar ook

binnen organisaties?

hoefden te werken. In de jaren zestig was

genoeg andere zaken over die ik georgani-

leer ik nog volop van de praktijkervaring.

Ineke Molenaars in het Ublad te lezen dat

niet meer op de barricaden hoefde te vech-

Organisaties zijn langzaam maar zeker zeer

het overwegende beeld juist dat Nederland

seerd moet krijgen. In mijn werk is niet al-

iemand over haar zei: ‘Als er iets is, hoef je

ten om een positie te krijgen. Ik was van

veranderd en nu ingespeeld op deeltijd-

veel beter af was met vrouwen die zich he-

tijd duidelijk wat nu werk is en wat privé. De

16

Pandora april - 2006

Pandora april - 2006

17

Vrouwelijke Directeuren (Drieluik)

Carla Kuijpers-Groensmit directeur Studentenservice Doe in bestuurs- en commissiewerk ervaring op

Had u dat van tevoren ook zo ingeschat?

Waarom lukt het de laatste jaren wel en eerdere jaren niet?

De mogelijkheden tot innovatie waren groter dan ik had durven

Ik denk dat dit komt doordat er veel meer aanbod is van vrouwen

hopen.

die ervaring hebben opgebouwd.

Wat heeft u van deze functie geleerd dat u nog niet in eer-

Waarom blijft het aantal vrouwelijke faculteitsdirecteuren

dere functies geleerd had?

achter bij het aantal vrouwelijke dienstdirecteuren, naar uw

Verschillende universitaire functies behoeven verschillende per-

idee / inzicht?

soonlijkheden en ook verschillende stijlen van aansturing. Voor die

Ik weet het niet. Misschien om dezelfde reden waarom er zo wei-

tijd had ik vrijwel uitsluitend met wp-ers gewerkt.

nig vrouwelijke hoogleraren zijn: een meer gesloten cultuur, waar vrouwelijk talent niet zo snel wordt herkend of aangemoedigd.

Hoe bent u op deze toppositie gekomen? De belangstelling voor openbaar bestuur die mij thuis met de pap-

Wat zou de Universiteit Utrecht kunnen doen om meer vrou-

De UU kent een aantal vrouwelijke direc-

lepel is ingegeven, heb ik in mijn opleiding en als docent in het

wen op topposities (OBP) te krijgen?

teuren. Pandora benaderde er drie: twee

bestuursrecht kunnen uitleven. Dat ik zelf management en be-

Bijvoorbeeld verder gaan met het opb-talenttraject: coachen en

directeuren van een dienst en één van een

sturen buitengewoon boeiend vond heb ik vooral ontdekt in de

stimuleren van obp-talent (mannen en vrouwen). Ik vermoed dat

faculteit (de enige). Ze zegden toe een voor

nevenfunctie van voorzitter van een stichting voor geestelijk ge-

vrouwen zich gemakkelijker via zo’n traject profileren.

allen identieke vragenlijst zelf in te vullen.

handicapten. Binnen enkele maanden nadat ik als vice-voorzitter

Het resultaat van dit drieluik is een aardig

in dat bestuur had plaats genomen, stierf de voorzitter en kreeg

Waarom is besturen leuk, vindt u?

beeld van het werken op dit niveau, de weg

de directeur een ernstig hartinfarct. Plotseling was ik op mijn 35e

Het is leuk vanwege de resultaten die je ziet. En doordat je samen

er naar toe, hoe leuk het is om directeur te

een aantal maanden eindverantwoordelijke voor een organisatie

met anderen verbeteringen kunt bereiken.

zijn en een handjevol tips uit de praktijk.

met 200 medewerkers en ruim 1000 geestelijk gehandicapten. Het

Lees het verhaal van alle drie en zie verschil-

was in de nadagen van de antipsychiatrie en de directe democratie

Waar bent u trots op? Wat is uw mooiste resultaat in uw

len en overeenkomsten.

en de overgang van een aanbodgestuurde zorg naar het nu be-

werk tot nu toe?

“Belangstelling voor openbaar bestuur is mij

kende ‘rugzakjessysteem’. Dit betekende overleg met personeel,

In mijn huidige werk: het decimeren van de wachttijden voor stu-

thuis met de paplepel ingegeven”, zegt Car-

de provincie en de vakbonden over reorganisatieplannen, fusies

denten en de samenwerking die ontstaan is tussen de faculteiten

la Kuijpers-Groensmit in het tweede luik.

en afsplitsingen.

(onderling) en onze dienst op het gebied van service aan studenten.

Ik denk dat dit werk dat ik 12 jaar gedaan heb mij veel geleerd

Ook het succes van Qdesk is iets om trots op te zijn. En last but not

heeft over managen, besturen en het grote belang van goed per-

least: de kwaliteit en het enthousiasme van de onze medewerkers.

Foto: Ivar Pel De Studentenservice wil door het aanbieden van ondersteuning aan (aanstaande) studenten en medewerkers bijdragen aan

soneelsbeleid. Als voorzitter van de Universiteitsraad heb ik de uni-

een succesvol verloop van de studie en aan een actief studentenleven. Deze zin staat te lezen op de website van Studenten-

versiteit van binnen leren kennen, een breed netwerk gekregen

Is er wel eens onderling contact met vrouwelijke leiding-

service. Daar vind je ook Qdesk (veelgestelde vragen), aanbod Trainingen, cursussen en workshops voor studenten en uiter-

en ervaren waarom strategisch beleid op UU-niveau noodzakelijk

gevenden?

aard veel informatie voor studenten over studie(keuze), kamers, Utrecht, sport, afstuderen, promoveren en werk zoeken.

is en hoe dat tot stand komt. Bij de voorbereiding van de MUB,

Als u bedoelt is er een vast overleg van vrouwelijke directeuren?

waarbij het medebestuur in de universiteit werd vervangen door

Dat is er niet. Ik heb daar ook geen behoefte aan. Wel regelmatig

medezeggenschap, ontdekte ik hoe lobby’s en politieke besluitvor-

uit hoofde van mijn functie overleg met andere vrouwelijke direc-

mingsprocedures lopen.

teuren. Zeer plezierige en collegiale contacten!

Mr. Carla Kuijpers-Groensmit (61) is directeur Studenten-

dienst nu en over enkele jaren nodig? Welke hebben we op dit

service en werkt sinds 5 jaar in deze functie. Daarvoor was

moment in huis en welke moeten we via vrijkomende vacatures

ze o.a. (senior)docent staats- en bestuursrecht in Utrecht

aanvullen? Kunnen alle huidige medewerkers de zwaarder wor-

Wat vond u het moeilijkste op weg naar de top? Wat ging u

Wat zijn uw leidinggevende kwaliteiten?

en Leiden, lid van het faculteitsbestuur, voorzitter univer-

dende eisen ook over enkele jaren nog aan? Op het gebied van

juist heel makkelijk af?

Mensen motiveren tot veranderen; beslissingen tot stand brengen.

siteitsraad, lid evaluatiecommissie Modernisering Universi-

de bedrijfsvoering: welke werkprocessen kunnen beter, met een

Ik kan hier ook na diep nadenken geen voorbeelden van geven.

taire Bestuursstructuur (MUB) en onderwijsmanager bij de

hogere service naar studenten en facultaire medewerkers en tegen

Niets extreem moeilijk, heel veel redelijk gemakkelijk. Oppakken

Is leidinggeven iets wat je in je moet hebben of is dat te

faculteit Rechtsgeleerdheid. Haar huidige werk beslaat 50

lagere kosten? Hoe kunnen we onze diensten zo goed mogelijk

wat op je weg komt en interessant is.

leren?

uur van haar week exclusief dagelijks 30 minuten woon-

afstemmen met andere diensten en met de faculteiten?

werkverkeer. Ze is getrouwd en heeft 2 kinderen en is oma

Voor de praktijk van alle dag betekent dit projecten opzetten, met

Ziet u het als de top? Of als een tussenstation?

van 3 kleinkinderen. In haar vrije tijd bekleedt mevrouw

heel veel mensen praten, in vergaderingen, maar voornamelijk in

Gezien het feit dat ik over ruim 3 jaar met pensioen zal moeten

Kuijpers enkele nevenfuncties: lid beroep- en bezwaarcom-

periodieke of incidentele overleggen afstemmen, monitoren, en-

gaan: de top.

missie, bestuur Facultyclub, redactieraad Ublad.

thousiasmeren, stimuleren. Daarnaast veel lezen en veel e-mail

Kunt u aangegeven hoe uw functie er in de dagelijkse prak-

Ik denk dat aanleg en opvoeding helpen, maar ik heb ook meerdere mensen het zien ‘leren’. Wat valt u tegen in het werken op dit niveau? Niets.

beantwoorden. Regelmatig naar representatieve bijeenkomsten,

Merkt u iets van het feit dat u een vrouw bent in het bekle-

waar je snel mensen even iets kunt vragen of een afspraak maakt.

den van deze hoge functie?

Prof. dr. Maaike Meijer zei op de Vrouwennetwerkdag dat

Nee.

vrouwen te vaak een hoge functie zien als iets dat eng is,

tijk uit ziet? Met het managementteam zet ik de grote lijnen uit. Waar gaan we

Welke bezigheden spreken u het meeste aan in dit werk?

met de dienst naar toe, welke veranderingen van buiten komen

Ik mag met enthousiaste mensen innovatieprojecten opzetten en

Het aantal vrouwelijke directeuren en hoofden groeit ge-

Maar dat ‘enge’ blijkt in de praktijk best mee te vallen.

op ons af, hoe moeten en kunnen we daar op inspelen, welke in-

uitvoeren, verbeteringen aanbrengen in de dienstverlening en in

staag aan de UU, met name bij de diverse diensten. Denkt u

Ik heb er nooit iets engs in herkend.

novaties pakken we op? Aan welke informatie of ondersteuning

de kwaliteitszorg. Daarnaast vind ik het prettig om mensen te coa-

dat dit een blijvende tendens is?

hebben de studenten(organisaties) of faculteiten behoefte?

chen en te stimuleren tot nieuwe uitdagingen en nieuwe stappen

Ja zeker, en dat is ook wenselijk. Het wordt ook noodzakelijk dat

“De top vraagt offers” is ook zo’n aanname. Is dat zo?

Op het terrein van personeelsbeleid: welke competenties heeft de

in hun carrière.

allochtoon talent voor deze functies wordt aangetrokken.

Niet als je graag hard werkt aan zaken die je belangrijk vindt en

18

Pandora april - 2006

want het vraagt veel verantwoordelijkheid, en veel tijd.

Pandora april - 2006

19

die je in contact brengen met veel interessante en waardevolle

dan op mijn man neergekomen. Onvermijdelijk omdat zijn beroep

(jonge) mensen. Dan wil je dat niet inruilen voor meer vrije tijd.

hem regelmatig meerdere weken naar het buitenland voerde.

Heeft het (al dan niet) krijgen van kinderen uw gedachte

Hoe kijkt u aan tegen coaching en mentoring van vrouwen?

over uw carrièreverloop beïnvloed?

Ik vind dat belangrijk. Veel vrouwen kunnen dit een tijdje gebrui-

Begin jaren 70 bestonden er geen kinderdagverblijven of crèches,

ken, vooral als ze (nog) niet deeluitmaken van functionele netwer-

alleen peuterspeelzalen waar kinderen ouder dan 2 jaar 2 à 3 uur

ken. Ik treed op als coach in het traject obp-talent. Ook heb ik een

per dag mochten komen spelen. De heersende moraal was dat je

aantal vrouwen op hun eigen verzoek gecoached.

kind er onder zou lijden als het langer dan een paar uur per week

Ik heb altijd gekeken of ik getalenteerde vrouwen kon voordragen

van de moeder gescheiden zou zijn. Baby’s hoorden sowieso full-

voor commissie-, bestuurs- of projectwerk. Het is belangrijk hierin

time bij de moeder. Dat betekende kinderopvang thuis. Ik heb een

ervaring op te doen en om zo een netwerk op te bouwen. Het kan

aantal jaren parttime gewerkt. Pas toen de jongste 15 jaar was,

ook een geschikte manier zijn om iemand onder de aandacht van

ben ik weer fulltime gaan werken. In die tussenliggende jaren heb

anderen te brengen. Ook heb ik vrouwen wel aangemoedigd op

ik mijn extra energie gestoken in vrijwilligerswerk als voorzitter

een vacature te solliciteren.

van een stichting voor geestelijk gehandicapten. Wat is het beste advies dat u aan onze lezers kunt geven als Vaak gehoord is dat vrouwen vinden dat zij meer afspraken

het gaat om werken (naar de top)?

moeten maken over de verhouding thuis en werk dan hun

Met veel plezier en enthousiasme redelijk hard werken. Blijf niet te

(mannelijke) partner. Hoe heeft u het dilemma zorgen-wer-

lang in dezelfde functie. Versterk je competenties en breidt ze uit

ken eventueel opgelost?

door deel te nemen aan bestuurlijke activiteiten en door relevante

Op het gebied van huishoudelijke taken hebben we nooit gediscus-

netwerken op te bouwen.

sieerd. Wij houden allebei teveel van ons werk om daar tijd in te steken. Behalve het koken en de boodschappen hebben we dat altijd kunnen overlaten aan een fantastische hulp, die we inmiddels al bijna 35 jaar hebben. De zorg voor de kinderen is meer op mij

Vragen en redactie: Ingrid Koppelman

Column

Wollstonecrafts erfenis Stress op d’r werk. Maar zij is gepromo-

kunt werken. Pragmatisch en strategisch

Maar voor de diergeneeskunde, de biologie

veerd, heeft een goed boek geschreven en

houdt zij Wollstonecrafts peilers, intellec-

en de geschiedenis zijn het gemiste rolmo-

laat zich niet gek maken. ‘t Is niks bij wat

tuele ambitie en economische zelfstandig-

dellen. Negen procent van de hoogleraren

ze als promovenda heeft doorstaan. Intel-

heid, overeind.

is vrouw. Dit percentage stijgt met een

lectueel ambitieus en op zoek naar eco-

procent per jaar. Blijft dat zo dan zijn over

nomische zelfstandigheid is ze een ware

Ze doet denken aan de vrouw die ik voor dit

eenenveertig jaar de m/v-verhoudingen on-

21ste-eeuwse erfgename van Mary Wolls-

nummer interviewde. Zij zocht twintig jaar

der hoogleraren ongeveer een afspiegeling

tonecraft (1759 – 1797), de eerste vrouw die

eerder een manier om economische zelf-

van die onder de huidige studenten.

leefde van haar pen en in haar Vindication

standigheid en intellectuele ambitie met

of the rights of woman als eerste opkwam

wetenschap te combineren. ’t Pad werd:

Ik heb wel zorgen over de indruk die wij

voor vrouwenrechten. Maar daarvan is mijn

uitloting bij Diergeneeskunde, als alterna-

als Nederland met deze percentages ma-

vriendin zich niet bewust. Als pas gepromo-

tief de biologie, waar je met achten niet

ken. Ze zijn niet te rijmen met de waarden

veerd historica staat ze als zovelen voor de

hogerop komt en zo met die achten ook

van de Verlichting en Wollstonecrafts re-

vraag ‘Wat nu?’ Een gedegen onderzoek-

accountancy gedaan, gepromoveerd, een

volutionaire tijd die wij altijd prat de onze

ster en enthousiast begaafd docente, maar

geslaagde organisatieadviseur en deeltijd-

noemen en waar we ons met de groeiende

de lange, onzekere mars van postdocplaats

hoogleraar geworden. Over dit soort vrou-

druk van reactionaire stromingen explicie-

naar postdocplaats en daarna wellicht ooit

wen maak ik me geen zorgen. Zij komen er

ter op beroepen.

UD worden past niet bij zelfstandig te wil-

wel. Ze overwinnen obstakels en kiezen al

len zijn en een kinderwens. Ze jaagt op een

sinds de 18de eeuw een intellectueel pad.

baan in een branche met betere mogelijk-

De accountancy en de branche waar mijn

heden en waar je toch wetenschappelijk

vriendin nu op jacht is varen er wel bij.

20

Pandora april - 2006

drs Désirée Verberk, voorzitter U-raad

Pandora april - 2006

21

Secretaressepagina

Nieuws

Netwerken Een

“Dat vragen we even aan Janny”

faculteitsoverstijgend

secretaresse-

netwerk zoals bij de Universiteit Utrecht

van het secretaressenetwerk

site is verplaatst van de site van het Vrouwennetwerk naar een centralere plaats binnen de UU-site. Het adres blijft gelijk: www.

kent Janny niet. De secretaressen van het

 

uu.nl/secretaressenetwerk. De werkgroep

College van Bestuur, de stafdiensten en de

wil in de komende maanden informatie

opleidingsdirecties werken wel veel samen

Nieuwe secretaressesite Letteren

maar er bestaat geen formeel netwerk.

Bij de (sub-)faculteit Letteren is nu ook

staat, en die geschikt is voor ‘algemeen ge-

De lijnen zijn kort en de afdeling is klein.

een begin gemaakt met een secretaresse-

bruik’ overnemen, en op de site van het UU

Janny: “Het is hier net een groot gezin, we

site! Het prille begin is gemaakt door Cor-

Secretaressenetwerk zetten. Als je tijd en

weten alles van elkaar”. Informeel wordt

rie van Os, en de pagina is te bewonderen

zin hebt om mee te helpen: graag! Neem

Janny van der Hoeven is de steun en toeverlaat van

er wel veel met elkaar overlegd. Janny ont-

op het adres www.let.uu.nl/~Corrie.vanOs/

dan even contact op met Laura Hendricx,

de directie van de faculteit Communicatie en Journalistiek van de Hogeschool

moet andere secretaressen tijdens vergade-

personal/secretaressewebsite/Index.htm.

[email protected].

Utrecht. Als management assistente is ze onmisbaar. Haar werk is afwisselend.

ringen en zoekt ze op wanneer ze iets wil

Aanvullingen en tips, vooral van secretares-

Het ene moment helpt ze mee met de inrichting van het bedrijfsrestaurant, het

weten. Als ik een afspraak wil maken met

sen bij Letteren, zijn van harte welkom bij

volgende moment notuleert of archiveert ze vergaderstukken of regelt ze lap-

iemand dan heb ik de secretaresse soms wel

Corrie, [email protected].

topwerkplekken voor studenten. Janny: “De tijd vliegt voorbij en ik heb het niet

vier keer per dag aan de lijn. Dan bespreek

 

eens in de gaten”.

je natuurlijk ook andere zaken met elkaar.

door Paulien van Winden.

die nu op de secretaressesite Scheikunde

De Secretaressepagina staat onder redactie van Laura Hendricx. Zij is projectleider van

Janny vindt het gebouw waar zij werkt

kort”. Janny krijgt alle ruimte om zich te

met een ander, bijvoorbeeld als duobaan.

Werkgroep UU Secretaressenetwerk

de gezelligste locatie van de Hogeschool

ontplooien. De directie heeft vertrouwen

Janny: “Maar dan moet je de ander continu

De werkgroep van het UU Secretaressenet-

delen. Voor meer info: zie www.uu.nl/se-

Utrecht omdat het een cafeetje heeft. Als

in haar. En ze hebben er zelf ook profijt

bijpraten over allerlei zaken. Daar ben je

werk is hard aan het werk aan de site. De

cretaressenetwerk.

hoofd van het secretariaat deelt ze haar

van. Janny: “Omdat ik zoveel ruimte krijg,

dan zoveel tijd mee kwijt, dat is eigenlijk

kamer met een secretaresse: “Ik zie mezelf

stijg ik in hoogte. Het is een wisselwerking.

ondoenlijk.”

niet als baas, samen met mijn collega houd

Zij scheppen de voorwaarden waardoor ik

Janny is tevreden met haar werk. Er wordt

ik de tent draaiende, klaar!” Janny werkt

mijn werk nog beter kan doen.”

naar haar geluisterd. Ze wijst naar het bu-

Dat vind ik ook een vorm van netwerken.”

nu acht jaar bij de Faculteit CommunicaVergadercultuur

liggen regelmatig stapels papieren. Het

uit verschillende opleidingen: School voor

Een groot gedeelte van haar tijd besteedt

wordt op een gegeven moment één grote

Journalistiek, Communicatiemanagement,

ze aan het organiseren en notuleren van

chaos. Voor elke vakantie zeg ik tegen mijn

Academie voor Digitale Communicatie en

vergaderingen. Eenmaal per week heeft ze

directeuren: “Kom, we gaan je bureau eens

het Centrum voor Communicatie en Jour-

directieoverleg met haar leidinggevenden,

goed opruimen”. Stapels papieren nemen

nalistiek (voorheen Forum). Er werken in

eens per vijf weken een facultair overleg en

ze dan samen door. Alle stukken worden

totaal 180 mensen. Janny is één van de

dan is er nog een kwartaaloverleg. Uit de

afgehandeld en wat gearchiveerd kan wor-

twee managementassistenten, daarnaast

lopende zaken verzamelt Janny de agen-

den, bergt ze op.

zijn er nog 5 secretaressen. Ze regelt de

dapunten, maakt ze de conceptagenda,

zaken voor twee faculteitsdirecteuren.

notuleert de vergadering en zorgt voor

Het werk is erg gevarieerd. Van afspraken

een actiepuntenlijst. Ook verzorgt ze de

maken tot het bellen van een taxi. Ieder-

agenda en notulen van de Arbo-commissie.

een weet haar te vinden. “Dat vragen we

Deze commissie houdt zich bezig met RSI,

even aan Janny”, is een kreet die vaak te

calamiteiten en facilitaire zaken zoals het

horen is.

maken van brochures en het organiseren

Ik houd de tent draaiende

taressen de mogelijkheid biedt kennis te

Oproep

reau in de hoek van de directiekamer. “Daar

tie en Journalistiek. De faculteit bestaat

het UU Secretaressenetwerk, dat UU-secre-

Het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren Als bestuurslid van het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren

binnengelaten zijn in het mannenbolwerk, vervolgens blijk je dan

(LNVH) wordt mij vaak gevraagd of dat niet een elitair clubje is. Als

nog vaak op de tocht te staan bij reorganisaties of overgeslagen

je vindt dat hoogleraren een elite vormen dan is dat inderdaad zo,

te worden bij de verdeling van onderzoeksgelden. Daarom orga-

al noem ik het zelf liever een uitgelezen gezelschap. Onder de aan-

niseert het LNVH ook bijeenkomsten waar we elkaar kunnen ont-

geslotenen zijn bijvoorbeeld Spinozaprijswinnaressen, leden van

moeten, bijpraten, en zonodig steunen.

NWO-besturen en KNAW-leden. Dat we ons beperken tot hoogleraren heeft een goede reden. Onze hoofddoelstelling is het bevor-

Klagen over het old boys network dat elkaar de baantjes of de

deren van een evenredige vertegenwoordiging van vrouwen bin-

subsidies toespeelt helpt niet, zelf een old girls network vormen

van laptopwerkplekken voor studenten.

De Hogeschool doet veel aan zogenaamde

nen de universitaire gemeenschap. Daar doen we op verschillende

is effectiever. De omvang van ons netwerk (bijna 400 vrouwelijke

Stijgen in hoogte

Toen het bedrijfsrestaurant opnieuw werd

‘deskundigheidsbevordering’. Iedere werk-

manieren iets aan. Zo mag het LNVH kandidaten voor de Spino-

hoogleraren) maakt dat wij met gezag de vrouwenzaak kunnen

Janny kan haar eigen tijd indelen en zelf-

ingericht vroegen de medewerkers hulp

nemer mag een opleiding of cursus volgen.

zaprijs voordragen, en regelmatig aan bijv. NWO, KNAW of OCW

bepleiten bij degenen die over het geld en de banen gaan: NWO,

standig actie ondernemen als dat nodig

aan Janny. Of ze deel wilde nemen in deze

Twee jaar geleden vroeg de directie aan

namen noemen van vrouwelijke hoogleraren die in een commissie

KNAW, Colleges van Bestuur.

is. Ze heeft toegang tot de elektronische

projectgroep om mee te beslissen over de

Janny of ze een opleiding tot officemana-

of bestuur plaats zouden willen nemen. Dat zijn allemaal dingen

agenda’s van haar leidinggevenden en kan

aankleding van de ruimte, de kleur van de

ger wilde volgen. Janny won informatie in

die we kunnen doen omdat we alleen uit hoogleraren bestaan, dat

Daarom zou ik alle vrouwelijke hoogleraren willen oproepen om

ook in hun mailboxen kijken. Omgekeerd

muren en de keuze van de meubels? Dat

bij opleidingsinstituten. De cursus was erg

is onze kracht. Toch zijn we er niet alleen voor vrouwelijke hoog-

zich aan te sluiten bij het LNVH (via de website, www.lnvh.nl) om

kan dat niet. Janny grapt: “Verschil moet er

wilde ze wel.

gericht op de praktijk. “Mijn dagelijkse

leraren, juist de laatste tijd besteden we veel aandacht aan UHDs.

zodoende voor jezelf en je huidige en toekomstige collega’s iets

werkzaamheden sloten niet aan bij de in-

Op ons symposium van 6 april zijn workshops voor UHDs georgani-

te betekenen!

wezen”. Ze is goed op de hoogte van wat er speelt op de afdeling. “Als ik een mail-

Volledige baan

houd van de opleiding. De vaardigheden

seerd en is een mentoring netwerk opgericht, waarin vrouwelijke

tje lees van één van de faculteitsdirecteu-

Janny werkt voltijds, veertig uur, vijf dagen

die je leert moet je meteen in de praktijk

hoogleraren mentor zijn voor vrouwelijke UHDs.

ren waarin staat dat er iets moet gebeuren

in de week. Volgens Janny moet je altijd

kunnen toepassen. Dat kon in mijn geval

dan kan ik meteen actie ondernemen. Ur-

aanwezig zijn, wil je op de hoogte blijven

niet.” Als haar taken die richting op gaan,

Het netwerk is er ook om elkaar onderling te steunen. Het kan

Tineke Willemsen

gente zaken handel ik snel af. De lijnen zijn

van wat er speelt. Deze baan is wel te delen

gaat ze de cursus alsnog volgen.

als vrouw eenzaam zijn aan de top, en hard, want je mag dan wel

Penningmeester van het LNVH

22

Pandora april - 2006

Pandora april - 2006

23

Vrouwelijke Directeuren (Drieluik)

search management (AMC) logisch. Toen in 1998 de vacature voor

Prof. dr. Maaike Meijer zei op de Vrouwennetwerkdag dat

Faculteitsdirecteur Farmacie in de krant stond dacht ik meteen:

vrouwen te vaak een hoge functie zien als iets dat eng is,

“Dat is mijn baan!” vanwege mijn achtergrond, de toepasbaarheid

want het vraagt veel verantwoordelijkheid, en veel tijd.

van de opgebouwde deskundigheid en de uitdaging, het nieuwe,

Maar dat ‘enge’ blijkt in de praktijk best mee te vallen. Her-

Monique de Vries faculteitsdirecteur Diergeneeskunde

van het mede-besturen van een faculteit van 300 mensen. Bij de

kent u dit?

overstap naar Diergeneeskunde vormden de veel grotere omvang

Ik herken dit niet: het klopt dat een dergelijke functie veel tijd en

en de ziekenhuistaak van de faculteit een nieuwe uitdaging.

verantwoordelijkheid vergt maar ik heb dat nooit met ‘eng’ geas-

Het is handig om de regels van het spel te leren; blijf wel jezelf

socieerd. ’t Is wel handig om de regels van het spel te leren. Ziet u deze baan als de top? Of als een tussenstation? Het hangt ervan af wat je als top definieert. Gezien het feit dat ik

“De top vraagt offers” is ook zo’n aanname. Is dat zo?

(pas) 47 ben en ik niet verwacht dat ik deze baan tot mijn pensioen

Ja, althans in de zin dat ik meer uren maak dan de reguliere werk-

zal invullen, is het een tussenstation. Maar voor het hier en nu is

tijd. En je moet accepteren dat je niet ieders “vriendje” kunt zijn.

het in elk geval de top. Heeft het (al dan niet) krijgen van kinderen uw gedachte Merkt u iets van het feit dat u een vrouw bent in het bekle-

over uw carrièreverloop beïnvloed?

De UU kent een aantal vrouwelijke directeuren. Pandora

den van deze hoge functie?

Nee, in feite niet. Ik wist al vroeg dat ik geen kinderen wilde en

benaderde er drie: twee directeuren van een dienst en één

Niet in de zin van extra goed moeten presteren om voor vol te

kon daardoor volledig en op ieder willekeurig moment ingaan op

van een faculteit (de enige). Ze zegden toe een voor allen

worden aangezien; wel komt het nog steeds erg vaak voor dat

de carrièrekansen die zich voordeden.

identieke vragenlijst zelf in te vullen. Het resultaat van dit

ik in gezelschap van alleen maar mannen aan tafel zit. En aan de

drieluik is een aardig beeld van het werken op dit niveau,

telefoon is het soms nodig om expliciet kenbaar te maken dat men

Welke mensen zijn voor u een inspiratiebron geweest en

de weg er naar toe, hoe leuk het is om directeur te zijn en

met de directeur zelf spreekt en niet met zijn secretaresse.

waarom?

een handjevol tips uit de praktijk. Lees het verhaal van alle

Mijn copromotor Harry Boddé, omdat hij wetenschappelijke nieuws-

drie en zie verschillen en overeenkomsten.

Waarom is besturen leuk, vindt u?

gierigheid en gedrevenheid zo goed kon combineren met intermen-

“Het is nooit te laat is om nieuwe enerverende activiteiten

Omdat het uiteindelijk altijd mensenwerk is, waarbij je met een

selijke aandacht en creativiteit. Hij is helaas veel te vroeg overle-

te ontplooien”, zegt Monique de Vries in het derde luik.

team op grond van rationale (theoretische onderbouwing, red) en

den. Katja Staartjes, die als eerste Nederlandse vrouw de top van

draagvlak een optimaal resultaat voor de organisatie nastreeft.

de Mount Everest bereikte. Zij schreef daarover een uiterst boeiend boek waardoor ik me ervan bewust werd dat het nooit te laat is om

Waar bent u trots op? Wat is uw mooiste resultaat in uw De faculteit der Diergeneeskunde bestaat uit 7 departementen en het Institute for Risk Assessment Sciences. De faculteit

werk tot nu toe?

der Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht is de enige in Nederland en behoort tot de internationale top als het gaat

Bij Farmacie heb ik een samenwerkingsovereenkomst met een

om onderwijs, onderzoek en patiëntenzorg. De faculteit heeft een onderzoekinstituut – het Instituut voor Veterinaire We-

startende onderneming zodanig uitonderhandeld dat er relatief

tenschappen (IVW) – en verzorgt het wetenschappelijk onderwijsprogramma voor de opleiding tot dierenarts.

veel geld van internationale venture capitalists naar de faculteit is

Het is de enige faculteit met een vrouwelijke directeur. Ook de adjunct-directeur, mw mr. Grimmelikhuijsen, is een vrouw,

gestroomd. Ik ben er trots op omdat het een internationale aan-

evenals 4 van de 6 managers bedrijfsvoering. De faculteit had in 2005 het hoogste percentage vrouwelijke studenten

gelegenheid was met een complexiteit waarmee we niet eerder te

(75%). Het aantal vrouwelijke WP-ers is in 4 jaar tijd gestegen van 31% naar 39%. Dit percentage daalt als het gaat om

maken hadden gehad.

vaste aanstellingen: in 2005 was 21% vrouw (bron: www.fact.uu.nl). Meer info over de faculteit op www.vet.uu.nl

nieuwe enerverende interesses en activiteiten te ontplooien.

Aandacht houden voor de persoon Hoe kijkt u aan tegen coaching en mentoring van vrou-

‘It’s lonely at the top’. Is er wel eens onderling contact met

wen?

vrouwelijke leidinggevenden, behoefte om informatie uit

Zeker positief, maar we moeten ons realiseren dat dit ook voor

te wisselen?

mannen bruikbare instrumenten zijn.

Farmaceut dr. Monique de Vries (47) is faculteitsdirecteur

andere faculteiten en diensten. Dagelijks neem ik de post door;

Niet specifiek vanwege het vrouw zijn: deze uitspraak geldt vol-

Diergeneeskunde en werkt 4 jaar in deze functie. Daarvoor

e-mail probeer ik direct af te handelen. Onvoorspelbare zaken tus-

gens mij net zo goed voor mannen. Het kan inderdaad best een-

Heeft u een dergelijke rol?

was ze ook al directeur maar dan van de faculteit Farmacie

sendoor maken dat elke dag weer anders is.

zaam zijn, maar vooral omdat je nu eenmaal met maar weinigen

Ja, ik treed binnen de UU af en toe op als coach en ik ben supervi-

op die top kunt staan, niet zozeer omdat je daar met weinig vrou-

sor van het OBP-talenttraject.

van de UU. Haar volledige baan beslaat al gauw 50 tot 55 uur van haar week exclusief dagelijks 20 minuten heen en terug

Welke bezigheden spreken u het meeste aan in dit werk?

fietsen van werk naar huis. Ze heeft geen kinderen. Tot haar

Het schakelen tussen leidinggeven, managen, coachen, analyse-

nevenfuncties behoren 4 bestuurslidmaatschappen.

ren (van problemen) en adviseren in het overleg met verschillende

Wat zijn uw leidinggevende kwaliteiten?

mensen. En dat alles in een omgeving waar men zeer gedreven

Ik vind het belangrijk om bij contacten met medewerkers naast alle

bezig is met z’n vak.

zakelijke aspecten die aan de orde moeten komen ook aandacht te

En wat is het beste advies dat u aan onze lezers kunt geven

Kunt u aangegeven hoe uw functie er in de dagelijkse prak-

wen tussen veel mannen staat. Wat is het slechtste advies dat u ooit gekregen heeft? “Zorg dat je niet opvalt.”

houden voor de persoon. Uiteraard heeft alles zijn maat en je mag

als het gaat om werken (naar de top)?

tijk uit ziet?

Hoe bent u op deze toppositie gekomen?

er ook niet van uitgaan dat dat wederkerig is. Het komt er dus op

Niet helemaal van mezelf, maar daarom niet minder waardevol:

Ongeveer de helft van de tijd besteed ik aan regulier 1-op-1 over-

Het is geen vooraf uitgestippeld parcours geweest, maar wel een

aan dit gedrag heel goed te doseren.

“Speel het spel, maar blijf jezelf en vertrouw op je intuïtie.”

leg binnen de faculteit: met de decaan, met mijn managers be-

logische opeenvolging van functies op basis van interesse en opge-

drijfsvoering en met afdelingshoofden van het faculteitsbureau.

bouwde ervaring. Na mijn studie Farmacie (in Leiden) verkoos ik de

Is leidinggeven iets wat je in je moet hebben of is dat te

Daarnaast zijn er uiteraard regelmatig vergaderingen met het be-

wetenschap boven een functie als apotheker. Eenmaal gepromo-

leren?

stuur, met vertegenwoordigers van ‘centraal’ en met collega’s van

veerd was de overstap naar het onderzoekbeleidswerk (UvA) en re-

Het is te leren, maar je moet het vooral leuk vinden om te doen.

24

Pandora april - 2006

Vragen en redactie: Ingrid Koppelman

Pandora april - 2006

25

Beleid

Levensloopregeling als startpunt van levensfasebeleid?

ren, startend bij organisatieveranderingen

leidinggevenden, collega’s en andere be-

sche instrument waar onderhandelaars in

etc. Het bleek dat in deze organisatie de

trokkenen hieraan meewerken. Hier komt

arbeidsvoorwaardelijke zin druk mee zijn.

betekenis die mensen aan hun werk en

het belang van de drie genoemde factoren

Het wordt dan een stap in een vernieuwd,

leven toekennen van veel groter belang is

(individuele pro-actieve benadering, speel-

wederkerig HRM-beleid waarin medewer-

voor het opsporen van risico’s op verloop

ruimte, belangenafstemming) naar voren.

kers aangesproken én gefaciliteerd worden

en verzuim dan de objectieve persoonsken-

Een voorbeeld uit ons onderzoek is dat een

op het leveren van goede arbeidspresta-

merken waar het gangbare diversiteitsbe-

medewerker graag ouderschapsverlof wil

ties en omgekeerd, waarin investeringen

leid vanuit gaat.

opnemen, maar dat er geen vervangende

in de individuele loopbaan ook onderdeel

werkkracht wordt ingeschakeld. Het gevolg

worden van het beleid van de organisatie.

Deze invalshoek om naar werknemers te

is dat collega’s extra werk op zich moeten

Dat veronderstelt wel dat de resultaten van

kijken bracht bovendien een drietal facto-

nemen wat resulteert in een gespannen

gesprekken zoals huidige R&O-gesprekken

ren aan het licht die doorslaggevend blijken

sfeer en een werknemer die zich er hele-

meegenomen worden bij de vaststelling

te zijn bij het al dan niet bestaan van een

maal niet prettig bij voelt om met ouder-

van het beleid van capaciteitsgroepen en

goede aansluiting tussen medewerker en

schapsverlof te zijn.

faculteiten en daar niet naast lopen, zoals

arbeidssituatie. Allereerst gaat het om een

nu nog altijd het geval is.

individuele benadering in de aansturing

Voor individuele werknemers geldt dat

van de medewerker: in hoeverre is de direct leidinggevende in staat om pro-actief het gesprek met medewerkers over diens situ-

Speelruimte van de medewerker

atie aan te gaan en deze te ondersteunen

ze bij zichzelf te rade moeten gaan wat voor hun de toegevoegde waarde van de levensloopregeling kan zijn en hoe ze dat vervolgens willen realiseren. Dit bewust-

bij het uitstippelen van diens loopbaan. In

wordingsproces is een onmisbare stap bij

de tweede plaats gaat het om de speel-

Om de levensloopregeling en de invoering

een instrument zoals de levensloopregeling

ruimte van de medewerker: welke formele

ervan aan de UU succesvol te laten zijn, is

aangezien de regeling in hoge mate zelfna-

en informele ruimte heeft deze tot zijn be-

allereerst een gelijkwaardige toegankelijk-

denkende en keuzemakende werknemers

Levensfasebeleid stijgt op de agenda van het Human Resource Management (HRM) debat. Het gaat daarbij kort gezegd om

schikking om de eigen arbeidssituatie vorm

heid van de regeling voor alle medewerkers

veronderstelt.

het creëren van aansluiting tussen behoeftes van medewerkers die gerelateerd zijn aan hun levensfase en de inrichting van

te geven? Hierbij is ook de reflexiviteit van

van belang. Wat dat betreft delen we de

hun werk. Wanneer dit concept als uitgangspunt van HRM-beleid genomen wordt, betekent dat dat je de context verruimt

de medewerker zelf aan de orde: is deze in

veelgehoorde kritiek dat de regeling vooral

van waaruit je naar medewerkers kijkt. De kunstmatige grens die getrokken wordt tussen iemands rol als werknemer en

staat om de eigen situatie te overdenken

gericht lijkt op schaal 10+ omdat wanneer

wat iemand als mens bezighoudt, wordt daarmee opgeheven. De vraag wat de bijdrage aan een dergelijk beleid zou kunnen

en adequate keuzes te maken. Ten slotte

je weinig verdient je ook geen ruimte hebt

zijn van de levensloopregeling, zoals die per 1 januari 2006 wettelijk van kracht is geworden, staat centraal in dit artikel.

heeft de derde doorslaggevende factor,

om geld opzij te zetten om later in de vorm

die deels voortkomt uit het reflexieve han-

van tijd op te nemen.

Openlijk afstemmen van belangen

delen van individuen, betrekking op het

Levensfasebeleid

openlijk afstemmen van belangen. Het is

De verhouding tussen de levenslooprege-

De UU is als professionele kennisorganisa-

van belang dat deze op tafel komen én af-

ling en de uitbouw van het bestaande keu-

tie geen openbaar nutsbedrijf. De UU zal

Levensfasebeleid beoogt antwoorden te

werknemers zich vaak niet herkennen in

voeren van gesprekken met lijnmanagers,

gewogen worden zodat gezamenlijk naar

zemodel in de arbeidsvoorwaarden is dan

dan ook andere kritische groepen kennen

bieden op een aantal problemen waar or-

het gevoerde beleid ofwel zich niet willen

HR-managers en functionarissen als be-

een oplossing gezocht kan worden.

ook van groot belang. Dat keuzemodel is

dan die welke wij in ons onderzoek hebben

ganisaties mee te maken krijgen als zij de

identificeren met de groep waartoe ze ge-

drijfsartsen, maatschappelijk werkenden et

Opvallend aan de uitkomsten van het on-

breder dan de levensloopregeling omdat in

gevonden, voor wie de afstemming tussen

omgang met de toenemende diversiteit in

rekend worden.

cetera. Aan de hand van hun waarnemin-

derzoek is dat niet zozeer gaat om het be-

het keuzemodel immers ook gekozen wor-

werk en leven minder goed verloopt. Het

het personeelsbeleid vorm willen geven.

gen is een eerste idee opgesteld van wat

staan van allerlei instrumenten, maar dat

den voor geld of tijd sparen nu voor tijd of

opsporen van deze groepen is wel belang-

Uitgangspunt voor traditioneel diversi-

kritische groepen zouden kunnen zijn. In

het proces van afstemming zoeken centraal

geld uitgeven later terwijl de levensloopre-

rijk om handvatten te bieden voor lijnma-

de tweede helft van het onderzoek zijn er

staat. Dit proces vindt vooral plaats op in-

geling tot nu toe beperkt is tot het opzij

nagers en HRM-medewerkers om de gevon-

diepte-interviews afgenomen bij een groep

dividueel en operationeel niveau, in de lijn

zetten van geld voor opname in tijd in een

den afstemmingsproblematiek niet alleen

werknemers die een afspiegeling vormt

van de organisatie.

later stadium van de loopbaan. Uitbouw

een zaak van de individuele medewerker te

Individuele

teitsbeleid is dat er bepaalde (kwetsbare) groepen zijn, zoals allochtonen, vrouwen

benadering

of gehandicapten, die op één of andere manier extra aandacht behoeven om ze

van de totale groep werknemers in de or-

van het keuzemodel vergroot de mogelijk-

laten zijn. Het vervagen van de grens tus-

de organisatie binnen te halen en/of om

ganisatie. Doel van de interviews was te

heden om afstemming tussen werk en leven

sen werk en leven impliceert immers ook

tot stand te brengen en de levenslooprege-

een veranderde opstelling van de organisa-

ling zou in dit model ingebed kunnen wor-

tie naar haar medewerkers.

Levensloopregeling

ze daar een bij hun kenmerken passende

In een onderzoek dat we hebben uitge-

achterhalen welke relatie er bestaat tussen

werksituatie te kunnen bieden. Tot zover

voerd in een groot nutsbedrijf, hebben we

levensloop van werknemers en de inrich-

lopen beide lijnen parallel. Diversiteitsbe-

vanuit deze uitgangspunten gezocht naar

ting van het werk. Het onderzoek bracht

De levensloopregeling is een instrument

den. Speciale aandacht voor medewerkers

leid echter kent een aantal problemen: het

‘kritische groepen’: groepen werknemers

vier ‘kritische’ groepen aan het licht: jonge

om afstemming tussen werk en leven te

met lagere loonschalen is daarbij gewenst.

richt zich op uiterlijke kenmerken: land van

waarbij verloop en verzuim hoger zijn dan

practici, werk- en zorgcombineerders, ge-

verbeteren. De toegevoegde waarde van

Belangrijker echter is dat de UU werk

herkomst, geslacht etc. Bovendien wordt

gemiddeld, omdat er geen aansluiting be-

dreven carrière-investeerders en loyale ge-

het instrument wordt echter bepaald door

maakt van levensfasebeleid in de ruime

dr. Leni Beukema is UHD Algemene Sociale

top-down (veelal op basis van elders ver-

staat

levensfasegerelateerde

settelden. Aanknopingspunten voor beleid

de gebruiker ervan én de context van de

zin van het woord en keuzemodellen in

Wetenschappen

richt onderzoek) vastgesteld, wat behoef-

kenmerken en de kenmerken van zijn of

ten aanzien van deze groepen verschilden

gebruiker. De levensloopregeling wordt

arbeidsvoorwaarden daar een onderdeel

tes van de betreffende groep in de organi-

haar werksituatie. Om deze groepen op te

aanzienlijk, startend bij de arbeidssituatie,

dus pas dan effectief als medewerkers

van uit laat maken. De levenslooprege-

drs. Nathalie Pols is afgestudeerd aan de

satie zal zijn. Gevolg is, dat de betreffende

kunnen sporen zijn we begonnen met het

startend bij in de persoon gelegen facto-

ermee om kunnen en willen gaan en als

ling wordt dan niet het nieuwste techni-

opleiding ASW

26

Pandora april - 2006

tussen

de

Pandora april - 2006

27

Interview

iets aan emancipatie wilt doen, dan moet je

natuurlijk een en al competitie; je doet niet

wordt waarbij het heel erg het probleem

die mensen laten instromen.”

anders dan met elkaar in concurrentie zijn,

van die persoon wordt. Dat vind ik hele-

en dan is het iets heel anders om ineens

maal onterecht, en ik vind het ook dom om

Heb je het idee dat dit te veranderen is,

voor de belangen van zo’n hele groep op

dat zo te doen. Ik denk dat je ontzettend

onder andere door inspanningen van

te komen.”

veel verliest door die mensen almaar weer

een vakbond?

Helen de Hoop, voorzitter VAWO

Foto: Ruben Vos

“Helaas, je contract is afgelopen.”

te laten weglekken. Ik vind het idioot, ei-

“Ja, natuurlijk. We hebben er al best veel

En jijzelf dan? Wat daagt jou hier uit?

genlijk, om zo’n doordraaisysteem te heb-

aan gedaan, en we hebben ook al wel het

“Dat heeft te maken met mijn eigen geschie-

ben, en tegen mensen waarvan je weet dat

een en ander bereikt zo hier en daar, maar

denis. Ik ben zelf na mijn promotie 9 jaar in

ze goed zijn, en die aan de weg timmeren,

lang niet genoeg. Dat komt ook omdat je

tijdelijke dienst geweest. In 1998 was ik een

te zeggen: je bent wel een top-onderzoe-

niet alleen te maken hebt met de werk-

van de oprichters van het Landelijk Postdoc

ker, maar helaas, je contract is afgelopen.

gever, maar ook met de andere bonden.

Platform (inmiddels een afdeling van de

Absurd.”

Daarom is het belangrijk om een grote ach-

VAWO). Het werd mij wel duidelijk dat het

terban te hebben. Dan ben je gewoon veel

helemaal niet waar was wat ze riepen: als je

Is dat niet frustrerend dat je een hele

sterker, dan moeten ze naar je luisteren.”

goed bent, kom je er wel. Er zijn zo weinig

psychologische cultuur tegen je hebt

reguliere banen dat het gewoon idioot is om

en dat de situatie daarnaast in de af-

dat te beweren. En dat zag ik: hele goede

gelopen 10 jaar verslechterd is?

wetenschappers die van lieverlee dan maar

“Daar word ik eigenlijk alleen maar fana-

de overstap maakten naar het bedrijfsleven

tieker van. Als het allemaal wel goed ging,

of elders. En dan dacht ik, hoe is het nou mo-

dan hoefde ik niet zo nodig.”

Opkomen voor eigen belangen

gelijk dat die niet verder kunnen?” “Ik ben toen ook politiek gaan lobbyen,

Is het bijzonder om juist als vrouw

Volgens Helen de Hoop is het WP slecht

in de Tweede Kamer. Maria van der Hoe-

boegbeeld te zijn en op een hoge po-

vertegenwoordigd en zouden zij zich beter

ven (CDA) was destijds kamerlid en heeft

sitie te zitten?

moeten organiseren: “Wie zitten er in me-

dat opgepakt. Zij diende een motie in bij

“Je ziet weinig vrouwen op een hoge posi-

dezeggenschapsraden? Wie komen er op

minister Hermans, en hij heeft een com-

tie, dus dat is wel bijzonder. Het maakt wel

voor de belangen van de werknemers? Dat

missie ingesteld, onder voorzitterschap van

degelijk uit of er veel of weinig vrouwen

zijn heel vaak geen wetenschappers, en al

Lieteke van Vucht Tijssen. Ik zat ook in die

ergens werken. Je krijgt een heel ander

helemaal geen wetenschappers in tijdelijke

commissie en in 2000 verscheen ons rapport

beeld. Op den duur is het dan niet meer

dienst. Als je tegen postdocs zegt: ‘Jullie

‘Talent voor de Toekomst, Toekomst voor

het beeld als je ergens een groepje vrou-

moeten actief worden, gaan jullie eens in

Talent, een plan van aanpak voor het we-

wen ziet zitten, en één man, dat die man

de Ondernemingsraad zitten’, dan zeggen

tenschapspersoneelsbeleid’.”

dan meteen de voorzitter is, of de medewerker met de vaste baan.”

ze: ‘Daar hebben we geen tijd voor’. En dat

“Maar het erge is dat er in de afgelopen

Een gesprek met

andere helft werknemers van de univer-

veer 50% vrouw, bij Letteren misschien

is ook zo want ze worden keihard afgere-

10 jaar niets verbeterd is. Eigenlijk is het al-

Helen de Hoop, voorzitter van de VAWO

siteiten. Het is deze problematiek die de

nog wel meer, en van de postdocs is 25 tot

kend op wat ze aan output produceren. Ze

leen maar verslechterd. Het enige dat wel

Wat is jouw toekomstdroom?

(Vakbond voor de Wetenschap, ca. 3000

VAWO tot speerpunt heeft gemaakt. “De

35% vrouw. Als je kijkt naar het vaste per-

hebben geen rust, ook mentaal niet.”

verbeterd is is de positie van promovendi;

“Een fatsoenlijk universitair personeelsbe-

leden), over twee grote problemen van

VAWO is niet alleen voor het WP, maar we

soneel, dan zie je dat relatief de meeste

Helen de Hoop stoort zich erg aan de pas-

niet in termen van perspectief, maar in ter-

leid, in het belang van de wetenschap.

de Nederlandse universiteiten: de veel-

komen wel specifiek op voor de belangen

vrouwen een UD-functie hebben. En hier

sieve houding van veel wetenschappers ten

men van salaris.”

Daar werk ik voor. Niet het persoonlijk be-

heid aan tijdelijke contracten voor we-

van het WP. Daarmee onderscheiden we

komen we op een andere belangrijke ont-

aanzien van de problematiek:

lang van die zogenaamd zielige postdocs—

tenschappers en het gebrek aan loop-

ons van andere vakbonden. Vaak wordt

wikkeling: in de afgelopen 5 jaar zijn er

“Wat je ziet en wat mij stoort, is dat we-

dat zie je veel te vaak, dat dat een soort van

baanperspectief; en de consequenties

er gedaan of het allemaal niet zoveel uit-

landelijk ongeveer 500 UD-functies ver-

tenschappers ten eerste niet voor zichzelf

hiervan voor vrouwen.

maakt en dat de belangen van de ene ca-

dwenen.”

opkomen. Je ziet het gewoon voortdurend

tegorie personeel ongeveer hetzelfde zijn

Ook dit heeft gevolgen voor vrouwen: “Als

gebeuren, dat ze op een belachelijke ma-

door Mathilde Roza

Idioot doordraaisysteem

toonzetting wordt. Het zijn helemaal geen zielige mensen. En ik denk dus ook niet in de trant van we moeten iets doen voor die

als de belangen van een andere categorie

je de kloof tussen vast en tijdelijk steeds

nier worden uitgemolken en schandalig

Helen: “Dit is er aan de hand: de helft van

personeel. Maar het WP heeft wel degelijk

groter maakt, onder andere door het

behandeld worden, en dan vervolgens

het wetenschappelijk personeel aan de uni-

heel specifieke problematiek, onder andere

schrappen van UD-functies, dan raak je, ab-

doet de wetenschapper alsof dit allemaal

Wat vind je erger, die verspilling van

kansen krijgen, en laat het aan die mensen

versiteiten is tijdelijk. Dat is een heel grote

het probleem van de tijdelijkheid. Bij het

soluut gezien, ten eerste aan de vaste kant

heel normaal is, want ik vind mijn werk nou

wetenschappelijk talent, of het gebrek

over of ze kansen grijpen. Ik twijfel er niet

belangrijke groep wetenschappers, die

WP is dat de helft; bij het OBP is dat maar

vrouwen kwijt. Als je UD-banen schrapt,

eenmaal zo leuk, en ja, ik wil toch nog wel

aan waardering dat lijkt te spreken uit

aan of ze doen dat.”

eigenlijk weinig georganiseerd is en voor

een fractie.”

ben je dus eigenlijk bezig met vrouwen er

verder met die mensen en met die afdeling.

het universitaire beleid?

weer uit te schoppen. Bovendien maak je

Dan denk ik: als iedereen dat doet, geen

“Ik vind het vooral een verlies voor de we-

wiens belangen maar weinig wordt opge-

zielige vrouwen, of zo. De universiteiten moeten ervoor zorgen dat mensen gewoon

komen. Het is in het belang van de weten-

Hoe is deze problematiek relevant voor

zo de stap van postdoc naar UHD te groot.

wonder dat ze over je heen lopen!”

tenschap, ook omdat ik zie dat die men-

schap dat hier wat aan gedaan wordt.”

vrouwelijke wetenschappers?

Als gevolg heb je een hele grote groep ta-

“Ze komen niet voor zichzelf op en ze zijn

sen uiteindelijk wel goed terecht komen

dr. Mathilde Roza is Universitair Docent

De problematiek van de tijdelijke contrac-

Helen: “Bij de tijdelijke categorie zitten

lentvolle tijdelijke onderzoekers, waar re-

ook niet solidair; het is ieder voor zich. Dat

buiten de wetenschap. Maar dat gebrek

Amerikaanse Letterkunde en is, net als He-

ten is specifiek voor het WP (wetenschap-

redelijk veel vrouwen. Van de promovendi

latief veel vrouwen zitten, die nauwelijks

heeft misschien ook wel iets te maken met

aan respect en waardering steekt mij ook

len de Hoop, werkzaam aan de Radboud

pelijk personeel); niet voor het OBP, de

(die 30% uitmaken van het WP) is onge-

uitzicht heeft op een vaste baan. Dus als je

hoe wetenschappers in elkaar zitten; het is

wel. En de manier waarop erover gepraat

Universiteit Nijmegen.

28

Pandora april - 2006

Pandora april - 2006

29

WWWeetjes Deze Pandora heeft als thema: vrouwen in leidinggevende

ken van overheidsspecifieke managementproblemen en de wijze

functies. Besturen en leidinggeven kan heel leuk en uitda-

waarop deze kunnen worden gehanteerd. Het netwerk komt om

gend zijn en is niet per se moeilijker dan wat je nu al alle-

de zes weken bijeen, op een steeds wisselende dag maar wel op

maal doet. Bovendien is het om verschillende redenen wen-

een vaste locatie, in de buurt van het Centraal Station te Utrecht.

selijk dat er in de diversiteit aan bestuursgerelateerde en

Aankondiging

Spring 2006 Lecture Series DOING GENDER GLOBALISATION, SCIENCE, WORK Anna Maria van Schurman Centre, Utrecht University

leidinggevende functies en vakgebieden meer vrouwen ko-

Op zoek naar een bestuurder of zin om eens te kijken wat je zelf

men. Dat kan goed zijn voor vrouwen, voor de kwaliteit van

zou kunnen betekenen en wat voor functies er voor het oprapen

organisaties, voor de economie, de samenleving en voor de

liggen? Kijk eens op www.besturen.net. Schrik niet terug voor

kwaliteit van onderwijs en wetenschap.

het inloggedeelte; gewoon even een mailtje en je kunt rustig kij-

Leidinggeven en besturen kun je leren. In deze WWWeetjes

ken wat er in je omgeving voor leerzame uitdagingen op je wach-

In the Spring of 2006 the Anna Maria van Schurman Centre at Utrecht University organises a second round of the series of

staan daarom inspirerende sites, met mogelijk de juiste net-

ten. Veelal non-profit organisaties die maatschappelijke belangen

lectures entitled DOING GENDER. This title stresses the importance of doing gender work and active involvement in the

werken, of met de juiste informatie.

dienen, overwegend op vrijwillige basis, maar soms ook met een

practice of gender theory and research. It supports a hands-on approach to gender issues in the sense of social and political

redelijke vergoeding naast de onkosten. Vanuit een diversiteitper-

engagement with the new forms of gender inequalities that are taking shape in the world today. The lecture series wants

spectief opgezet.

to give space to the new generations of gender theorists and practitioners and to perspectives that innovate the field and

www.vhto.nl/CMS/index.php

do gender in new ways. Central to this lecture series is providing an innovative feminist perspective on contemporary

VHTO is het landelijk expertisebureau voor vrouwen in techniek/ bèta/ICT. De site biedt veel aanknopingspunten zoals bijeenkom-

Al toe aan deelname aan een commissariaat of raad van toezicht?

issues, which include globalization, science and work. Key is the notion of doing gender: what is the state of the art defi-

sten, professionalisering, publicaties, zaken over arbeidsmarkt,

Kijk dan vooral regelmatig op www.vrouweninbeeld.nl

nition of gender? How do contemporary scholars utilise this definition?

onderzoek en andere relevante onderwerpen voor vrouwelijke

‘Vrouwen in beeld’ heeft als doel zoveel mogelijk capabele vrou-

ingenieurs.

wen zichtbaar te maken. Het initiatief richt zich primair op ge-

The Anna Maria van Schurman Centre is the inter-faculty platform for gender studies at Utrecht University. It links together

Het VHTO-netwerk brengt vrouwelijke ingenieurs met elkaar in

schikte vrouwen voor commissariaten en ander toezichthoudende

the following faculties: Economics, Social Sciences, Law, Philosophy, Theology and the Arts. This platform coordinates the

contact. De netwerkactiviteiten van de VHTO bieden de mogelijk-

functies, maar kan in de toekomst ook met vrouwen voor manage-

teaching activities of Utrecht staff at MA and PhD levels. It also coordinates joint research projects in

heid ervaring en deskundigheid uit te wisselen. Naast landelijke

mentfuncties worden uitgebreid.

interdisciplinary gender studies, with special emphasis on international and European perspectives. The Anna Maria van

en regionale netwerkbijeenkomsten worden er trainingen geor-

Nu de code Tabaksblat heeft geadviseerd het aantal commissaria-

Schurman Centre is chaired by Prof. Joop Schippers and is run by a Board composed by: Prof. Rosemarie Buikema, Prof. An-

ganiseerd, bijvoorbeeld ‘Vrouw en management’ en ‘Conflicthan-

ten per persoon te beperken, zal het bekende (mannen) circuit niet

neke van Doorne-Huiskes, Prof. Marcus Düwell, Prof. Anne-Marie Korte and Prof. Titia Loenen.

tering’.

meer voldoende zijn om vacatures in te vullen. De vijver waaruit kandidaten gevist worden, zal moeten worden uitgebreid. ‘Vrou-

Lecture: Women in Science 9 May, 10.30 AM - 12.30 PM

www.managersnetwerk.nl/vnn.html

wen in beeld’ pleit ervoor de nieuwe commissarissen te zoeken

Vrouwelijke Managers Netwerk Nederland (VMNN) is hét nieuwe

binnen het potentieel aan geschikte vrouwen dat tot nu toe min-

en actieve netwerk voor vrouwelijke directeuren, managers en an-

der bekend en minder zichtbaar was.

dere leidinggevenden met ambitie en visie die in een informele

‘Vrouwen in beeld’ wil deze vrouwen onder de aandacht te bren-

setting zakelijke en smakelijke contacten onderhouden.

gen van alle betrokkenen, zoals Raden van Commissarissen, Raden

Prof. Susan Lindquist (Massachusetts Institute of Technology, Cam-

Als onderdeel van Managers Netwerk Nederland (MNN) wordt de

van Bestuur, Ondernemingsraden, die sinds kort voordrachtsrecht

bridge, Massachusetts, USA)

leden van VMNN jaarlijks de mogelijkheid geboden om deel te

hebben voor een derde van de vacatures, executive searchers, be-

Place: Hubrecht Laboratorium KNAW, Uppsalalaan 8 in Utrecht

nemen aan meer dan 50 verschillende bijeenkomsten, waaronder

langenbehartigers en andere organisaties.

Lecture: “Women in Science: Why is it so hard?”

drie à vier volledig op de positie van, mogelijk specifieke proble-

‘Vrouwen in beeld’ wil de ontbrekende schakel vormen tussen de

Registration: not necessary

men bij en bijzondere uitdagingen voor vrouwelijke managers zijn

potentiële vrouwelijke kandidaten/ de aanbodzijde en de markt/

This lecture is jointly organized by the Netherlands Society for Bio-

afgestemd. Eén van de leden van het comité van aanbeveling is

vraagzijde.

chemistry and Molecular Biology (NVBMB) and the Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW).

CvB-voorzitter Yvonne van Rooy. Vorig jaar vond op 2 juni, voor het eerst, de grootschalige Nati-

Slechts 12% van de bestuursleden van Nederlandse sportorgani-

onale Dag voor Vrouwelijke Managers plaats. Dit jaar vindt deze

saties is vrouw! Het streven is dat in 2006 dit percentage 25% zal

Professor Susan Lindquist is a Member and former Director (2001-

bijeenkomst plaats op donderdag 15 juni.

zijn. Wil jij daar aan bijdragen, meld je dan aan op de m/V Talen-

2004) of Whitehead Institute and a Professor of Biology at MIT. Pre-

tenbank van NOC*NSF. Kijk op www.sport.nl bij vacatures.

viously she was the Albert D. Lasker Professor of Medical Sciences

www.svn-hogeroverheidsmanagement.nl/activiteiten.php

from 1999-2001, and a Professor in the Department of Molecular

Sinds enige tijd is er - onder auspiciën van de Vereniging Vrouwen-

Wil je wel eens weten hoe in Europa de besluitvormende posities

Biology, University of Chicago, since 1978. She received a PhD in

netwerk Nederland (VVN) - een professioneel vrouwennetwerk

zijn verdeeld, op publiek, politiek, maatschappelijk, sociaal of ju-

Biology from Harvard University in 1976, and was elected to the

voor de overheid (HOM). Het netwerk richt zich op vrouwelijke

ridisch domein? Op europa.eu.int/comm/employment_social/

American Academy of Arts and Sciences in 1997 and the National

managers en bestuurders van overheidsorganisaties.

women_men_stats/measures_in4_en.htm vind je een enorme

Academy of Sciences in 1997. Lindquist’s honors also include a spot

HOM heeft de volgende doelstellingen: het bevorderen van con-

database waar je – desgewenst per organisatie – precies kunt zien

on Discover magazine’s 2002 list of the top 50 women scientists.

tacten tussen vrouwelijke managers en bestuurders die bij over-

hoe de man/vrouw verdeling is.

heidsorganisaties werken; het ondersteunen en stimuleren van de

Voor de andere lezingen uit deze serie, kijk op onze site:

doorstroming van capabele vrouwen vanaf schaal 12; het bespre-

www.uu.nl/vrouwennetwerk

30

Pandora april - 2006

Pandora april - 2006

31

Boeken Amedee Suijver

Robert J. Blom en Mirjam Oomens

halen voor een succesvolle politieke carrière

De draad van Ariadne

Vanaf vandaag wordt alles anders; Ge-

voor vrouwen. Wel wordt duidelijk dat het

In 1961 behaalde een groep vrouwen hun

sprekken met mensen die het roer 180

niet aan hun kwaliteiten en persoonlijkhe-

diploma aan de Sociale Academie in Am-

graden omgooiden

den ligt dat mannen nog steeds een ruime

sterdam, ook bekend als de Kartuizer, de

Een mooie inspiratiebron voor het begin

meerderheid hebben in zowel het kabinet,

oudste opleiding voor Maatschappelijk

van de lente: interviews met mannen en

als in de Eerste en Tweede Kamer.

Werk in Nederland. Meer dan veertig jaar

vrouwen die alles overboord gooiden voor

Archipel, 2006. 179 p., €15,95

later kwamen ze opnieuw bij elkaar en wis-

de realisering van een Grote Droom. Lees

selden enthousiast verhalen uit. Ze beslo-

bijvoorbeeld over een ambtenaar die mon-

Ester de Bruine en Yolanda Buchel

ten om hun levensverhalen vast te leggen,

nik werd, een ingenieur die de voorkeur

LEF! Loopbaancoach voor vrouwen

en zetten een onderzoeksproject op waar-

gaf aan een leven als stripteasedanseres,

Vrouwen komen minder snel vooruit dan

bij vragen werden gesteld als: hoe zijn de

een lasser die besloot kok te worden, een

mannen. ‘Het een ‘natuurlijk’ gegeven’, zo

levens verlopen van de vrouwen die 3,5 jaar

leraar Frans die kunstenaar wilde zijn en

wordt veelvuldig beweerd. ‘Vrouwen zijn

lang dezelfde opleiding hebben gevolgd,

een burgemeester die meer heil zag in het

van nature meer op zorg en relatie gericht,

hoe was het om te studeren in de roerige

ambt van predikant. Openhartig vertel-

en minder op carrière en competitie’. An-

eind vijftiger, begin zestiger jaren en hoe

len zij over de hindernissen die zij op hun

dere opvattingen: vrouwen zijn voorzichtig

ervoeren vrouwen hun positie als studeren-

nieuwe weg tegenkwamen, over hun twij-

in hun inschatting van hun kwaliteiten en

de/werkende vrouw.

fels, hun lef en al die verworvenheden die

nogal eens perfectionistisch, waardoor ze

Het project heeft een openhartig, informa-

zij moesten opgeven. Natuurlijk ontbreekt

eigen barrières opwerpen.

tief en zeer interessant tijdbeeld opgele-

de ultieme droom van velen niet: wonen op

Ester de Bruine en Yolanda Buchel schreven

verd, waarin veel aandacht wordt besteed

een onbewoond eiland.

het boek LEF! Loopbaancoach voor vrouwen.

aan het vrouwbeeld in deze periode. De

Bzztoh, 2005. 193 p., €14,50

Het boek is geschreven voor (hoger opgelei-

verzamelde gegevens worden steeds af-

de) vrouwen die meer uit hun werk willen

gewisseld met persoonlijke citaten uit de

Wouke van Scherrenborg

halen. Een pragmatisch boek dat vrouwen

interviews met de verschillende vrouwen.

Vrouwen op het Binnenhof; interviews

begeleidt slimmer om te gaan met wat zij in

Wat lijkt er soms weinig veranderd ten op-

met Nederlandse politica’s

huis hebben, zodat ze zich bewuster worden

zichte van de huidige situatie als het gaat

In 1918 verscheen Suze Groeneweg als eer-

van hun keuzen en vervolgens meer invloed

om werk en gezin combineren, carrière ma-

ste vrouw in de Tweede Kamer. In de jaren

kunnen uitoefenen. De auteurs geven tips

ken en de reacties van mannen op de eerste

daarna groeide het aantal vrouwen ge-

om succeservaringen op te doen, belemme-

vrouwen in hun vakgebied.

staag, maar nooit kwam het in de buurt van

ringen aan te pakken en met gezond oppor-

Gopher, 2005. 106 p., €15,00

de natuurlijke verhouding tussen mannen

tunisme aan de slag te gaan.

en vrouwen. Onder de 150 huidige Kamer-

Academic Service, 2006. 160 p., €19,95

Nicolien Brzewosky en Irene Geerts

leden bevinden zich 59 vrouwen. Voorma-

Zo doet ze dat! Werkende moeders aan

lig politiek verslaggever Wouke van Scher-

het woord

renburg interviewde 16 politica’s en schetst

Tekst en samenstelling:

Hoe maak je een goede balans tussen je

zo een beeld van de vrouwen die nu in de

Marischka Verbeek

werk en je gezin? Wat doe je als je een

Kamer of in het kabinet zitten. In persoon-

Boekwinkel Savannah Bay, Utrecht

belangrijke afspraak met een klant hebt

lijke verhalen geven 16 vrouwelijke Kamer-

en de crèche belt dat je kind ziek is? Of

leden en ministers een kijkje in hun leven.

Kijk voor meer interessante nieuwe boeken

als het overleg uitloopt, maar je eigenlijk

Bij alle vrouwen zijn wilskracht en ambi-

op onze website: www.savannahbay.nl

had beloofd de kinderen op te halen?

tie belangrijk om zich staande te houden

Ook kun je je daar opgeven voor onze e-

Hoe kun je ervoor zorgen dat je nog tijd

in Den Haag. Bij een mannelijke politicus

mail nieuwsbrief.

overhoudt voor jezelf en je relatie? Her-

staat ambitie gelijk aan leiderschap, visie

kenbare situaties en gevoelens die wer-

en daadkracht. Bij vrouwen is ambitie al

kende moeders veel stress bezorgen. In

snel een negatieve eigenschap, merkte Lou-

Zo doet ze dat! vertellen vrouwen over

sewies van der Laan toen ze Boris Dittrich

de oplossingen die zij zelf hebben gevon-

opvolgde als fractievoorzitter van D66. “Je

den. Ze geven elkaar tips en adviezen om

moet altijd opboksen tegen het imago van

de combinatie werk en kinderen soepeler

koude, berekende ‘bitch’ zodra je niet lief

te laten verlopen.

en aardig bent”, zegt Dijksma. Uit de 16

Pimento, 2006. 191 p., €15,90

verhalen valt geen kant-en-klaar recept te

32

Pandora april - 2006