Palliatieve sedatie: opmaat voor een nationaal programma Jeroen Hasselaar, September 2012
Palliatieve zorg; alleen stervenden?
Sterfte aan chronisch ziekten in 2006 in Nederland
BMC Pall Care 2009 8:4 L van der Velden
3
PaZo & Volksgezondheid Figuur 2: Ontwikkeling van sterfte in Nederland
+60%
Palliatieve zorg: Patiënt eerst
Palliatieve zorg: de hele mens
Stephen Covey
Meneer Pietersen -72 jaar -2 kinderen, vrouw reeds overleden -Uitgezaaide longkanker en COPD -Zeer kortademig, zeer angstig -Acute opname via huisartsenpost -Behandelafspraken onduidelijk -Reguliere symptoomcontrole geeft te weinig resultaat na 2u en na 4u
Overwegingen -Midazolam opstarten (naast morfine)? -Hoeveel, hoe lang? -Levensverwachting? -Wat vindt patiënt nog belangrijk? -Is er tijd om met familie te overleggen? -Consultatie team palliatieve zorg?
Scenario’s inschatten Ziektebeloop
kwaliteit van leven %
Scenario`s 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1
4
7
10
13
16
19
22
Tijd as
9
25
28
31
34
J Ingham, P&P of Pall care and supportive oncology, pp615- 623. 2002
scenario 1 -Tijdelijke sedatie ‘s nachts -Meneer Pietersen knapt wat op -Geniet van bezoekjes -COPD komt beter onder controle -Overleg met huisarts -Overplaatsing naar hospice
scenario 2 -Tijdelijke sedatie -Meneer Pietersen gaat hard achteruit en is erg benauwd overdag -Overleg met familie en patient -Consultatie palliatief team -Continue sedatie tot aan overlijden
Palliatieve sedatie Palliatieve sedatie: doelbewust verlagen van het bewustzijn van de patiënt in de laatste levensfase (KNMG) •Bij refractaire symptomen
Vormen: Diep, continu, licht, tijdelijk
Palliatieve sedatie: hot topic -Medische discussies -Juridische discussies -Ethische discussies -> initiatieve diverse partijen
UMC’s en palliatieve sedatie: Onderzoek
UMC’s
UMC’s en palliatieve sedatie: Consultatie & zorg Regionaal: samen met IKNL
In eigen UMC:
UMC’s en palliatieve sedatie: Expertise inbrengen
UMC’s en palliatieve zorg: Onderwijs Verpleegkundigen
Artsen
Betrokkenheid NFU bij palliatieve zorg ¾ Rapportage ‘knelpunten bekostiging’ (2009) ¾ Platform palliatieve zorg 2008-2010 ¾ Palliatieve zorg in UMC’s moeizaam van de grond ¾ Inbedding in structuur en bekostiging ontbreekt grotendeels
¾ NFU Werkgroep PAZO I ¾ Steun VWS; DBC onderhoud> DBC palliatieve zorg ¾ Visiedocument gedragen door 8 umc’s+NFU
¾ NFU Werkgroep PAZO II ¾ Implementatie visiedocument PAZO I
Uitgangspunt
Van Wanrooij, BS, de Graeff A, Koopmans RCT et al (red.). Palliatieve zorg in de dagelijkse praktijk. Bohn Stafleu van Loghum. Houten, 2010
Palliatieve zorg NL Palliatieve zorgvoorzieningen in Nederland 2000-2010
Bron: Francke et al. 2000; Website Agora 2010
Palliatieve zorg 1.0 Waar blijft de patiënt?
Rol UMC’s in palliatieve zorg: Inzet
Transmurale knipoog
Expertisecentra pallliatieve zorg
voor zorginnovatie en kennisontwikkeling van patientenzorg
Meerwaarde expertisecentra Een expertisecentrum palliatieve zorg biedt: -integrale samenhang tussen patiëntenzorg, onderzoek, en onderwijs/opleiding -een regionaal dienstenpakket voor complexe palliatieve patiënten -een optimale omgeving voor de ontwikkeling van palliatieve zorgverlening in Nederland.
.
Aanbevelingen PAZO II - Elke regio implementeert een expertise centrum voor palliatieve zorg - Rol UMC - Samen met netwerken pal.zorg - Kwartiermaken voor een landelijk programma palliatieve zorg
.
Palliatieve zorg 2.0
Initiële geneeskunde opleiding
Regionale samenwerking Regionale inbedding
B
HA E
F
D G
Globale OOR-grenzen D UMC’s ( A t/m H) Algemene ziekenhuizen De verschillende kleuren verwijzen naar de verschillende OOR’s
C
Positie expertisecentra UMC Landelijk beleid UMC
ZORG in REGIO
Patiënt & familie
Een nationaal programma - Verbinden, verbeteren, verankeren - Bundeling van krachten - Versnippering tegengaan - Afspraken binnen UMC’s - Afspraken met VWS en ZonMW - Afspraken met IKNL, netwerken, Agora
