Bescherming van de reiziger 1. Inleiding Wat zijn de rechten en plichten van een reiziger? Wat is een reiziger? Overzicht wetten en reglementering ( Geen opsomming op ex) Bescherming van de reiziger: -‐ Reiscontractenwet (omzetting Europese Richtlijn): bv: ik boek een reis naar Turkije bij Jetair Is omzetting van een Europese Richtlijn -‐> Gevolg: ongeveer vergelijkbare regelen in lidstaten EU. Reden vergelijkbare regelen: Minimum harmonisatie: richtlijn zegt welke min. bescherming moet worden geboden door de lidstaten. Lidstaten mogen wel nog extra bescherming bieden. <-‐> Maximum harmonisatie: richtlijn zegt niet alleen wat de min. bescherming is maar ook wat de max. bescherming is. Lidstaten mogen geen extra bescherming toevoegen. -‐
-‐
-‐
-‐
Europese Verordening die passagier beschermt bij annulatie, instapweigering en vertraging vlucht (sedert 17 februari 2005): bv: wat zijn de rechten van een passagier als de vlucht overboekt is. Europese Verordening die treinreiziger beschermt (sedert 3 december 2009): ENKEL van toepassing als een trein de grens van een Europese lidstaat gaat overschrijden!! Europese Verordening betreffende rechten van autobus-‐ en touringcarpassagiers (inwerkingtreding 1 maart 2013) Onmiddellijk van toepassing: geen Europese Verordening die voorziet in bescherming omzetting vereist! passagiers die over zee of binnenwateren reizen (inwerkingtreding 18 december 2012)
-‐
Wet inzake timesharing (omzetting Europese Richtlijn)
-‐ -‐
http://ec.europa.eu/transport/passengers/index_en.htm (overzicht rechten van de passagier) Zwarte lijst van Luchtvaartmaatschappijen die Europese luchtruim niet binnen mogen
-‐
http://ec.europa.eu/transport/air-‐ban/doc/list_nl.pdf
Ennio Di Rosa 2012-‐2013
1
2. Reiscontractenwet (1994) Toepassingsgebied: ENKEL het contract tot reisorganisatie en contract tot reisbemiddeling vallen onder het toepassingsgebied. Contract tot reisorganisatie: Definitie in de wet. Bestanddelen: –
Entiteit in eigen naam: bv: Jetair Voor uitvoering is beroep mogelijk op een andere persoon of entiteit.
–
vervoer ( bv: vliegtuigticket), logies en ander niet bijkomstige toeristische diensten Minstens 2 van deze 3 ( bv: uitstap of excursie -‐> annuleringsverz niet!! )
–
van tevoren georganiseerde combinatie: Hof van Justitie: niet vereist op het ogenblik van boeken. bv: reis à la carte = Vragen aan reisbureau op moment van boeken dat ze een reis op maat voor je maken.
–
overnachting / meer dan 24 uur
–
totale prijs (afzonderlijke facturatie, reële prijs?): !!!! Reisorganisatie kan zich hier niet aan ontrekken door afzonderlijk te factureren!!! -‐> bv: factuur voor vlucht en factuur voor hotel Hof van Justitie: Soepele interpretatie -‐> Het is zelf niet vereist dat er een reële prijs wordt betaald. Ook belachelijk lage prijs valt onder totale prijs. In de praktijk is deze voorwaarde dus weinig van belang.
=> Quid bij uitsluitend verstrekken van logies? bv: autovakantie ( met je eigen auto ) naar Italië en daar verblijf je in een hotel -‐> In principe: geen contract tot reisorganisatie want gaat hier enkel om logies. Maar RS: toch toepassing van reiscontractenwet naar analogie als er iets niet in orde is met het verblijf. Contract tot reisbemiddeling: Iemand zal in naam en voor rekening iemand anders een contract tot reisorganisatie aanbieden of een reisprestatie aanbieden. Bestanddelen: -‐ -‐
Reisprestatie (niet noodzakelijk combinatie) Vertegenwoordiging
Ennio Di Rosa 2012-‐2013
2
-‐
Reisbemiddelaar: bv: Reisbureau
Gevolg: 3 spelers contract tot reisorganisatie Reiziger Touroperator contract tot reisbemiddeling Reisbureau Als je een reis boekt kan je beide contracten hebben of slechts 1. Stel: Ik boek een vliegtuigticket op internet van Brussel naar Rome bij Brussels Airlines. Contract tot reisorganisatie? Neen Contract tot reisbemiddeling? Neen Stel: Ik teken een contract bij een reisbureau voor een ticket van Brussels Airlines. Contract tot reisbemiddeling? Ja Reiziger : Ruim begrip -‐
elkeen die het voordeel van een reisprestatie geniet: Persoon die onder de wet valt moet dus niet zelf het contract gesloten hebben. bv: Vriend boekt reis voor zijn vriendin als cadeau voor haar verjaardag. ongeacht hoedanigheid
-‐ bv: Een professor moet naar Cyprus voor een conferentie. Ook een professioneel krijgt bescherming.
In België verkochte of te koop aangeboden reizen: PAS OP: Sluit je een contract met een buitenlandse touroperator via een Belgisch reisbureau -‐> In dat geval zal het Belgische reisbureau voor zijn aansprakelijkheid beschouwd worden als een reisorganisator. Ennio Di Rosa 2012-‐2013
3
Reispromotie: = reclame voor reizen -‐ -‐
-‐
Geen misleidende elementen Verplichte vermeldingen in de reisbrochure -‐> Dit geldt enkel als er een reisbrochure (zie wet) gemaakt is. De reiscontractenwet zegt niet dat er een reisbrochure moet gemaakt worden. Bindend karakter van de vermeldingen in de brochure -‐> Uitz: Wanneer de reisorganisatie in zijn brochure zich de mogelijkheid zou voorbehouden vermeldingen nog te wijzigen. -‐> Nuancering RS: Materiële vergissingen waarvan de consument/reiziger kon weten dat het om een vergissing gaat. bv: Cijfer tekort in prijs waardoor een cruise € 150 kost i.p.v. € 1500. Dit is duidelijk een te lage prijs.
Informatieverplichting: Voor het sluiten van het contract -‐
Paspoorten, visa, inentingen RS: Een in België verblijvende Iraniër wil naar Iran om zijn stervende vader te bezoeken. Hij boekt een reis via een reisbureau. Zijn vlucht vertrekt in Brussel gaat naar Londen en dan van daaruit naar Iran. Het probleem is dat hij een transitvisum nodig heeft om te kunnen landen in Londen. Het reisbureau informeert hem hier niet over. De man komt dus aan in Brussel en hij mag het vliegtuig niet op door het feit dat hij geen transitvisum heeft. Hij boekt een andere vlucht via Frankfurt waar hij het visum niet nodig heeft. De man stelt het reisbureau aansprakelijk voor zijn geleden schade. De rechter stelt het reisbureau aansprakelijk o.g.v. de reiscontractenwet.
-‐ Reisvoorwaarden = voorwaarden die de rechten en plichten van een reiziger omschrijven. -‐> Sanctie bij gebrek ter beschikkingstelling: De reiziger is niet verbonden door de reisvoorwaarden. -‐
Verzekeringen (bagageverzekering, annuleringsverzekering): Reden voor het sluiten bagageverzekering: Bij verlies is de vliegtuigmaatschappij maar beperkt aansprakelijk voor ongeveer € 1260 per persoon als je geen bijkomende verzekering hebt. Dit is vaak onvoldoende om de schade volledig te vergoeden. Ennio Di Rosa 2012-‐2013
4
Voor de aanvang van de reis Voor de aanvang van de reis moet het reisbureau bepaald info verschaffen over tussenstops, aankomstuur,… -‐> Sanctie bij gebrek: schadevergoeding (dat is het geval wanneer de wet zelf geen sanctie stelt) -‐> Soms moeilijk in de praktijk: bv: Je vertrekt op reis naar Egypte maar vlak voor het vertrek ontstaan er daar problemen. Sommige mensen annuleren hun reis en anderen niet. Om ervoor te zorgen dat er voldoende passagiers aanwezig zijn op het vliegtuig maakt men eerst een tussenstop in Nederland. Gevolg hiervan is dat je later aankomt op je bestemming dus het aankomst uur is anders dan eerst voorzien. Dit komt in principe neer op schade maar je kan niks vorderen. => Dode letter Algemene raadgevingsplicht bv: Het reisbureau moet vermelden wanneer een hotel niet geschikt is voor gehandicapten, voor kinderen, voor ouderen,… PAS OP: Ook informatieplicht in hoofde van de reiziger bv: Een persoon boekt een reis voor zichzelf en zijn gehandicapte zus die niet aanwezig is bij het boeken van de reis. De persoon moet aan het reisbureau vermelden dat de tweede persoon voor wie hij boekt gehandicapt is. -‐> Sanctie bij miskenning informatie-‐ en raadgevingsverplichting: Schadevergoeding
3. Totstandkoming van het contract tot reisorganisatie Vorm en inhoud -‐ -‐
Bestelbon Reisbevestiging = constitutief bestanddeel
Hypothese 1: Wat indien er geen bestelbon is of onvoldoende gegevens in de bestelbon? Is het contract dan nietig? Hof van cass: De rechter KAN de nietigheid vaststellen rekening houdend met de zwaarwichtigheid en andere omstandigheden o.a. wanneer er schade geleden is door de reiziger. Hypothese 2: Wat indien je een correcte bestelbon ondertekend maar er volgt geen reisbevestiging of een afwijkende reisbevestiging? bv: De prijs op de reisbevestiging is hoger dan op de bestelbon
Ennio Di Rosa 2012-‐2013
5
In dat geval wordt het contract geacht nooit tot stand te zijn gekomen. Indien je al een voorschot hebt moeten betalen krijg je die terug. Mogelijkheid tot prijswijzigingen Kan een reisorganisatie ,na het sluiten van het contract, de prijs nog wijzigen? Ja, onder bepaalde voorwaarden: 1) Moet voorzien zijn in het contract 2) Kan maar op grond van 3 objectieve factoren: -‐ Stijging/daling brandstofprijs -‐ Taksen bv: veiligheidstaksen sinds 9/11 Als de reisorganisatie zegt dat prijs luchthaventaksen kan stijgen moet die ook kunnen -‐ Wisselkoersen dalen!!!!!!!!! 3) Wanneer 1) en 2) tot gevolg hebben dat de prijs stijgt met 10% of meer moet de reiziger de reis kosteloos kunnen verbreken 4) Geen prijsstijging in 20 dagen voor vertrek mogelijk Toepassing: Clausule uit de reisvoorwaarden van Jetair “De in het contract overeengekomen prijs kan niet worden herzien, tenzij dit uitdrukkelijk in het contract is voorzien samen met de precieze berekeningswijze ervan, en voor zover de herziening het gevolg is van een wijziging in a) de op de reis toegepaste wisselkoersen en/of b) de vervoerskosten, met inbegrip van de brandstofkosten en/of c) de voor bepaalde diensten verschuldigde heffingen en belastingen. Er moet dan wel aan de voorwaarde worden voldaan dat bedoelde wijzigingen ook aanleiding zullen geven tot een verlaging van de prijs.” -‐> Bepaling uit algemene reisvoorwaarden De prijzen voor het verblijf en de andere diensten in het buitenland werden berekend volgens de tarieven en wisselkoersen die op 18.10.10 golden. Bij wijziging van de wisselkoersen na deze datum worden de prijzen voor verblijf en andere diensten in het buitenland niet herzien. De heffingen en taksen die verschuldigd zijn voor de geleverde diensten werden eveneens berekend volgens de tarieven die op 18.10.10 golden. Verhogingen of verlagingen van de heffingen en/of taksen na deze datum worden netto bij de reissom gevoegd respectievelijk netto ervan afgetrokken. De prijs voor het vervoer per vliegtuig is berekend volgens de tarieven die golden op 06.10.2010, met inbegrip van de op dat ogenblik gekende brandstoftoeslagen. De door de luchtvaartmaatschappij ná deze datum meegedeelde brandstoftoeslagen of kortingen worden netto bij de reissom gevoegd respectievelijk ervan afgetrokken. -‐> Bepalingen uit bijzondere reisvoorwaarden Ennio Di Rosa 2012-‐2013
6
4. Verbreking van de reis door de reiziger Verbreking door de reiziger mogelijk onder de reiscontractenwet? Ja, indien de reiziger een schadevergoeding betaald gelijk aan 1 x de reissom. De regeling van de schadevergoeding ,nl. de vaststelling ervan, staat in de reisvoorwaarden. Als je een annulatieverzekering hebt is er geen probleem. Er is dus enkel een probleem als je geen annulatieverzekering hebt of je annulatieverzekering dekt de reden van verbreking niet. Toepassing: Verbrekingsbeding Jetair Annulering reis Bulgarije, Canarische eilanden, Cyprus, Egypte, Griekenland, Italië, Jordanië, Madeira, Malta, Marokko, Tunesië, Turkije, Israël, Cabo Verde a) tot 56 dagen voor de vertrekdag: € 100 per persoon; b) vanaf de 55e tot de 28e dag voor de vertrekdag: € 200 per persoon; c) vanaf de 27e tot de 7e dag voor de vertrekdag: € 400 per persoon; d) vanaf de 6e tot de 1ste dag voor de vertrekdag: 100% van de reissom met maximum € 625 per persoon; e) op de vertrekdag of bij niet-‐aanmelding: 100% van de reissom -‐> Kunnen dergelijke bedingen geweerd worden? Ja, indien de bedingen een kennelijk onevenwicht creëren tussen de rechten en de plichten van de partijen. Kennelijk onevenwicht is een feitenkwestie waarover de feitenrechter soeverein beslist. OP EXAMEN: Verschil tussen Verbrekingsbeding = Prijs die wordt vastgesteld voor een rechtmatige verbreking ( De reiziger heeft het recht zijn reis te verbreken maar moet hiervoor wel een prijs betalen) Schadebeding = Prijs die wordt vastgesteld voor een onrechtmatige verbreking PAS OP: Reiziger moet vergoeding niet betalen indien de verbreking het gevolg is van omstandigheden die niet aan de reiziger toe te rekenen is. RS: NIET: Een hartaanval want je had dan maar een annulatieverzekering moeten sluiten want deze dekt hartaanvallen. Dit geldt evenwel niet wanneer je van het reisbureau geen informatie hebt ontvangen over annulatieverzekeringen. WEL: Omstandigheden ter plaatse zoals een oorlog breekt uit in Egypte, een vulkaan barst,… Ennio Di Rosa 2012-‐2013 7
Belangrijke vraag die we hierbij moeten stellen is wanneer gevaar nu voldoende reëel is? Men gaat kijken naar het reisadvies van het ministerie van buitenlandse zaken. Men gaat dit ook beoordelen in abstracto want de ene mens is sneller bang dan de andere. Stel: Je hebt geen annulatieverzekering en het gaat om omstandigheden die aan jezelf toe te schrijven zijn dan is je laatste optie de overdraagbaarheid van de boeking. Voorwaarden: -‐ Persoon aan wie je overdraagt moet voldoen aan de voorwaarden van het contract bv: Een sportieve reis mag je niet overdragen aan je oma -‐ De overdrager blijft hoofdelijk gehouden tot betaling van de reissom -‐ Betalen van een administratieve kost -‐> Dit recht kan je niet ontnomen worden in de algemene voorwaarden!!!!
5. Uitvoering van het contract tot reisorganisatie Wat indien de reisorganisator het contract tot reisorganisatie niet uitvoert of een verandering aanbrengt aan een wezenlijk punt ervan ? Voor de aanvang van de reis bv: Hotel is nog niet klaar De reisorganisatie moet de reiziger dan zo snel mogelijk op de hoogte brengen. De reiziger heeft dan 2 mogelijkheden: 1) De reis annuleren 2) Het alternatief van de reisorganisatie aanvaarden -‐> Naast deze 2 mogelijkheden heeft de reiziger ook recht op een schadevergoeding nl. voor morele schade. 2 uitz: 1) Overmacht bv: Hotel is volledig kapot door een tsunami ( Je mag wel annuleren maar je hebt geen recht op een schadevergoeding ) 2) Er is een minimum aantal deelnemers vastgesteld voor de reis maar 15 dagen voor de reis is het niet gelukt dit aantal te behalen (Je mag wel annuleren maar je hebt geen recht op een schadevergoeding ) Tijdens de reis ( Meestal bij aankomst ) bv: Wateroverlast in de hotelkamer De reiziger heeft dan 2 mogelijkheden: 1) De reisorganisator moet op zoek gaan naar een passend alternatief ( Pas op: je mag enkel weigeren om Ennio Di Rosa 2012-‐2013
8
deugdelijke redenen -‐> zie verder ) Alternatief beter: je moet niet opleggen Alternatief slechter: reisorganisatie zal deel betaalde prijs terugbetalen 2) Alternatief weigeren om deugdelijke redenen bv: Gezin boekt een strandvakantie in een hotel met een zwembad maar het hotel is overboekt. Het alternatief van de reisorganisatie is een hotel in het stad zonder zwembad. Dit alternatief mag het gezin weigeren. In dit geval moet de reisorganisatie ook een vlucht terug naar huis regelen op zijn kosten. Ook heb je recht op een aanzienlijke morele schadevergoeding want je vakantie is voorbij. Opmerking: Overboeking is nooit overmacht in hoofde van de reisorganisatie!!!!!!!
6. Aansprakelijkheid Aansprakelijkheid van de reisorganisator Het gaat hier om de aansprakelijkheid voor de goede uitvoering van de reis. Om te weten of er al dan niet sprake is van goede uitvoering van de reis moet men kijken naar de gewekte verwachtingen in hoofde van de reiziger door de reisbrochure. Het gaat hier om een uitgebreide aansprakelijkheid. Reden: De reisorganisatie is aansprakelijk voor – andere personen waarop men beroep doet zoals de vliegtuigmaatschappij, hotelier,… RS: Excursie ter plaatse: Indien deze werd aangeboden door de reisorganisatie (ook al is het suppletief) dan kan je de reisorganisatie aansprakelijk stellen. Anders niet. Autoverhuur: Ofwel via reisorganisatie (is aansprakelijk) ofwel via een lokaal bedrijf ter plaatse ( reisorganisatie is niet aansprakelijk) -‐ schade: zie hiervoor Uitzonderingen hierop: -‐ overmacht -‐ schade door derden -‐ reiziger schiet zelf tekort Daarnaast heeft de reisorganisator een bijstandsverplichting. Hij moet al het mogelijke doen om een reiziger te helpen ook al is het aan een reiziger zelf of aan overmacht te wijten. Ennio Di Rosa 2012-‐2013
9
bv: Reiziger zit drie dagen vast op de luchthaven door een probleem aan het vliegtuig. -‐> Bij miskenning van de bijstandsverplichting is de reisorganisator aansprakelijk. De aansprakelijkheid van de reisorganisator kan niet in een exoneratiebeding worden uitgesloten!!! Enkel beroep op exoneratiebedingen uit internationale verdragen mogelijk zoals deze i.g.v. verlies bagage tot € 1260 ( Zie hiervoor) Aansprakelijkheid van de reisbemiddelaar Dat is het geval wanneer deze handelt in naam en voor rekening van een buitenlandse touroperator of indien deze niet alle nodige info verstrekt.
7. Verplichtingen van de reiziger en verjaring Verplichtingen van de reiziger -‐ Klacht ter plaatse : Indien er ter plaatse problemen zijn moet je ze daar al formuleren -‐ Aangetekende brief binnen de maand -‐
Geen sanctie bij niet-‐naleving
Verjaring -‐ -‐
Lichamelijke schade Andere schade
8. Geschillencommissie Reizen Als reiziger heb je de keuze tussen de gewone rechter of de geschillen commissie. Deze keuze staat in de algemene voorwaarden. Voordelen: -‐ snellere uitspraak -‐ kosten zijn beperkt maar er is wel een systeem van 10% klachtengeld gedragen door de verliezende partij bv: vraag je een schadevergoeding van € 250 moet je €100 klachtengeld betalen. I.g.v. een positieve uitspraak krijg je je klachtengeld terug. Nadelen: -‐ Uitspraak niet vatbaar voor hoger beroep ( kan natuurlijk ook een voordeel zijn ) -‐ Schadevergoeding is lager maar dit is nog niet empirisch bewezen Ennio Di Rosa 2012-‐2013
10
Ennio Di Rosa 2012-‐2013
11
