Overzicht geprogrammeerde onderzoeken update april 2016
Legenda Pijler A Insluiten
B Herstellen C Voorkomen D Individuele trajecten
E Vakmanschap
Z Zonder label
A1 A2 A3 B1 C1 C2 D1 D2 D3 E1 E2 E3 Z1
Thema Veilig & zorgvuldig insluiten Detentielandschap Inzet technologie Meer aandacht voor slachtoffers Vermindering recidive Terugkeer naar land van herkomst Indicatiestelling & plaatsing Uitvoering individuele trajecten Ketensamenwerking Vakmanschap in de uitvoeringspraktijk Kwaliteit opleidingsaanbod Leiderschap & sturing zonder label
Pijler A Insluiten Thema A1 Veilig & zorgvuldig insluiten Nr Categorie
Extra aandacht Startdatum vereist
Onderwerp
Sector
1137 Wetenschappelijk onderzoek NIFP
Leefklimaat in het Pieter Baan Centrum
NIFP
1159 Inspectie-onderzoek
Arrestantenregime in penitentiaire inrichtingen
1102 Inspectie-onderzoek
Tussentijds Toezicht JUVAID
DForZo/JJI
9-9-9999
Tussentijds toezicht op de aanbevelingen uit de eerdere doorlichting
1075 Inspectie-onderzoek
tussentijds toezicht JJI De Heuvelrug
DForZo/JJI
9-9-9999
nog geen startdatum bekend
donderdag 28 april 2016
1-7-2016
Toelichting Op basis van het WODC onderzoek naar leefklimaat indicatoren wordt een pilot onderzoek in het PBC uitgebreid naar een groot onderzoek naar leefklimaat.
9-9-9999
Pagina 1 van 7
1074 Inspectie-onderzoek
tussentijds toezicht JJI Intermetzo (Lelystad)
DForZo/JJI
9-9-9999
1165 RSJ-onderzoek
Volwassen gedetineerden met een psychische stoornis (eigen initiatief)
GW/VB
9-9-9999
Penitentiaire inrichtingen melden een (relatieve) toename van gedetineerden met een psychische stoornis en een toename van de ernst van de psychische problematiek. De RSJ heeft in 2012 het advies ‘Forensische zorg tijdens detentie’ uitgebracht. Ontwikkelingen sindsdien, de aandacht voor het signaleren van verwarde personen mede gelet op de commissie Hoekstra en de in het veld geuite zorgen over de huidige situatie, zijn voor de RSJ reden om dit onderwerp (opnieuw) op te pakken. Met het oog op advisering wordt een beeld gevormd van de feitelijke situatie, onder andere door gebruik te maken van (in 2016 verwacht) WODC-onderzoek naar het verloop van zorgtrajecten, tweejaarlijks onderzoek binnen DJI, beschikbaar cijfermateriaal en gesprekken met relevante betrokkenen.
1132 Wetenschappelijk onderzoek
evaluatie Training Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR) in detentie
GW/VB
9-9-9999
MBSR wordt momenteel sinds enkele jaren in een aantal penitentiaire inrichtingen aangeboden aan gedetineerden. Alvorens verdere beleidsmatige stappen te zetten met betrekking tot MBSR is het wenselijk op een wat grondiger wijze kennis te verwerven over de uitvoerbaarheid van deze training in een detentie-omgeving en de effecten die de training heeft binnen die specifieke context. Ook de vraag voor wie de training wel/niet geschikt is dient te worden beantwoord. Opmerkelijk: het onderzoek wordt gefinancierd vanuit HIC-project van het bestuursdepartement. In april is aanbesteding gestart.
Thema A3 Inzet technologie Nr Categorie
donderdag 28 april 2016
Onderwerp
Sector
Extra aandacht Startdatum vereist
Toelichting
Pagina 2 van 7
1133 Wetenschappelijk onderzoek
Onderzoek naar mogelijkheden toepassing Quantified Self binnen DJI
DJI algemeen
9-9-9999
Quantified Self is de trend waarbij de mens in toenemende mate technologie integreert in zijn leven, met het doel informatie te verzamelen over zichzelf en hiervan te leren. Doel van het onderzoek is inzicht te verwerven in mogelijke toepassingen van quantified self die de behandeling en begeleiding van ingeslotenen effectiever en efficiënter kunnen maken. Onderzoek maakt deel uit van thema toepassing technologie van de kennisagenda DJI. In overleg met WODC en bestuursdepartement wordt gewerkt aan uitbreiding van het onderzoeksvoorstel gericht op aanvulling met empirisch onderzoek. Dit zal plaatsivnden in Oostvaarderskliniek. Onderzoek verkeert sinds maart in aanbestedingsfase. Gaat in juni van start.
Pijler B Herstellen Thema B1 Meer aandacht voor slachtoffers Nr Categorie 1164 RSJ-onderzoek
Onderwerp
Sector
slachtofferbeleid DJI (gevraagd advies)
DJI algemeen
Extra aandacht Startdatum vereist 9-9-9999
Toelichting Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) voert een onderzoek uit naar slachtoffergericht werken binnen de Dienst Justitiële Inrichtingen. In dit onderzoek worden de effecten van de interventies ‘Puinruimen’, ‘SOS’ en ‘DAPPER’ gemeten. De RSJ wordt gevraagd bij te dragen aan het slachtofferbeleid van DJI door, naast de reeds door het WODC onderzochte effecten van de interventies, in te gaan op de vraag in hoeverre de interventies in lijn zijn met de juridische kaders uit de huidige wet- en regelgeving.
Pijler C Voorkomen Thema C1 Vermindering recidive Nr Categorie
donderdag 28 april 2016
Onderwerp
Sector
Extra aandacht Startdatum vereist
Toelichting
Pagina 3 van 7
1060 Inspectie-onderzoek
Indicatiestelling en plaatsing in forensische zorg NIFP
9-9-9999
Onderzoek gebaseerd op conclusie uit eerder rapport: Het inschatten van het recidivegevaar van veroordeelde plegers gebeurt nog onvoldoende op de meest effectieve wijze, met name bij het Nederlands Instituut voor de Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP).
Pijler D Individuele trajecten
Onderwerp
Sector
Extra aandacht Startdatum vereist
onderzoek aard en omvang problematiek gedetineerden
GW/VB
15-6-2016
Thema D1 Indicatiestelling & plaatsing Nr Categorie 1134 Wetenschappelijk onderzoek
donderdag 28 april 2016
Toelichting Doel van het onderzoek is een actueel beeld te krijgen van de aard en mate van problematiek van mannelijke gedetineerden in Nederland op voor reintegratie relevante leefgebieden. Tot slot is sprake van een verbinding met een aantal bestaande en nieuwe thema’s uit de kennisagenda. De uitkomsten van het onderzoek zijn van belang voor het thema persoonsgerichte trajecten. Voorts zullen aspecten in het onderzoek aan de orde komen (informatieuitwisseling) die raken aan het thema privacy. In het kader van samenwerking in netwerken (gemeenten, zorg) is dit uitermate relevant, vanwege de grenzen die de huidige privacy-wetgeving stelt aan informatie-uitwisseling. Onderzoek verkeert sinds maart in aanbestedingsfase. Start onderzoek in juni 2016.
Pagina 4 van 7
1170 RSJ-onderzoek
donderdag 28 april 2016
Verschuivende populaties binnen de forensische zorg (eigen initiatief)
DForZo/JJI
9-9-9999
Recente cijfers van DJI laten zien dat de behoefte aan tbsdwangplekken is afgenomen, terwijl het aantal opleggingen van tbs met voorwaarden is toegenomen. Dit is een voorbeeld van wat het ‘substitutie effect’ wordt genoemd: een deel van de tbsbehoefte is verschoven naar de overige forensische zorg. Signalen vanuit Inspectie en de ministeries van V&J en VWS onderstrepen het belang van dit onderwerp en de noodzaak er aandacht aan te besteden. Begin 2016 staat de publicatie gepland van een WODC-rapport dat ingaat op de factoren die leiden tot omzettingen en hervattingen van tbs met voorwaarden en die kunnen bijdragen aan een betere afweging rondom oplegging van de juiste modaliteit van de tbs-maatregel (met dwang, met voorwaarden of de voorwaardelijke beëindiging). De RSJ betrekt dit onderzoek bij dit advies. Deze ontwikkelingen vormen de achtergrond van signalen die de RSJ heeft ontvangen. Bij werkbezoeken aan en overleggen met forensisch psychiatrische afdelingen (fpa’s) en klinieken (fpk’s) krijgt de RSJ regelmatig te horen dat de justitiabelen waarmee deze instellingen te maken hebben, een (steeds) zwaardere problematiek kennen. De zwaardere problematiek zou volgens fpk’s en fpa’s samenhangen met onder andere de afname van het aantal tbs-opleggingen en de ambulantisering van de ggz en een grotere druk op het personeel leggen. Kernvraag voor de RSJ is wat de gevolgen zijn van deze ontwikkelingen voor de behandeling en bejegening van de justitiabelen om wie het gaat. En als de zorg voor justitiabelen in het geding is, wat is (zijn) dan de oplossingsrichting(en)?
Pagina 5 van 7
1169 RSJ-onderzoek
Indicatiestelling, selectie en plaatsing forensische zorg (eigen initiatief)
DForZo/JJI
Thema D2 Uitvoering individuele trajecten Nr Categorie 1160 Inspectie-onderzoek
donderdag 28 april 2016
Onderwerp
Sector
maatwerkbenadering JJI's
DForZo/JJI
9-9-9999
Extra aandacht Startdatum vereist 9-9-9999
Uit werkbezoeken blijkt dat het proces van indicatiestelling, selectie en plaatsing van forensische zorgpatiënten, vragen oproept. Binnen de RSJ bestaan zorgen over de onduidelijkheden in de normering achter de indicatiestelling, de omstandigheid dat in het huidige proces professionals besluiten nemen zonder forensische zorgpatiënten in persoon te zien en dat zij in een kliniek geplaatst kunnen worden zonder dat de kliniek op basis van intake kan bepalen of betrokkene daar op zijn plaats is. De vraag is of dit negatieve gevolgen heeft voor de rechtspositie en behandeling van forensische zorg-patiënten zoals tbs-gestelden. De RSJ informeert zich over de praktijk en maakt daarbij voor zover mogelijk gebruik van de bevindingen van een onderzoek dat de Inspectie Veiligheid en Justitie in 2015 uitvoert. Daarnaast betrekt de RSJ de bevindingen van het project ‘Harmonisatie indicatiestelling reguliere en forensische ggz’, dat in het kader van de Meerjarenovereenkomst Forensische Zorg loopt en door het NIFP wordt betrokken, bij dit advies.
Toelichting -Maatwerkbenadering JJI’s: Voor 2016 betekent dat dat de Inspectie VenJ onderzoek doet naar de maatwerkbenadering in de JJI’s. Dit is ook opportuun in het licht van de oriëntatie op een toekomstbestendig stelsel van vrijheidsbeneming van justitiële jeugd . Uit eerdere onderzoeken van de Inspectie VenJ in samenwerking met de andere betrokken rijksinspecties blijkt dat, met de terugloop van het aantal jongeren in de JJI’s, de maatwerkbenadering onder druk staat. Het wordt hierdoor lastiger om verschillende groepen te onderscheiden met een eigen behandeling en niveau van beveiliging en veiligheid. De Inspectie VenJ richt zich daarnaast op jongeren met een PIJ-maatregel (‘jeugd-TBS’). Deze jongeren worden niet altijd in een JJI geplaatst: een beperkte groep wordt in een GGZ-instelling opgenomen. De Inspectie zal onderzoek uitvoeren om een beeld te krijgen van de kwaliteit van het verblijf en de begeleiding van deze groep jongeren.
Pagina 6 van 7
1165 RSJ-onderzoek
Volwassen gedetineerden met een psychische stoornis (eigen initiatief)
GW/VB
9-9-9999
Penitentiaire inrichtingen melden een (relatieve) toename van gedetineerden met een psychische stoornis en een toename van de ernst van de psychische problematiek. De RSJ heeft in 2012 het advies ‘Forensische zorg tijdens detentie’ uitgebracht. Ontwikkelingen sindsdien, de aandacht voor het signaleren van verwarde personen mede gelet op de commissie Hoekstra en de in het veld geuite zorgen over de huidige situatie, zijn voor de RSJ reden om dit onderwerp (opnieuw) op te pakken. Met het oog op advisering wordt een beeld gevormd van de feitelijke situatie, onder andere door gebruik te maken van (in 2016 verwacht) WODC-onderzoek naar het verloop van zorgtrajecten, tweejaarlijks onderzoek binnen DJI, beschikbaar cijfermateriaal en gesprekken met relevante betrokkenen.
Legenda – thema’s van de kennisagenda. Pijlers
Thema’s
Toelichting
A Insluiten
A1
Veilig en zorgvuldig insluiten
•
A2
Detentielandschap
•
A3
Inzet technologie
•
B Herstellen
B1
Meer aandacht voor slachtoffers
•
C Voorkomen
C1
Vermindering recidive
•
C2
Terugkeer naar land van herkomst
•
D1
Indicatiestelling + plaatsing
•
D2 D3 E1
Uitvoering individuele trajecten Ketensamenwerking Vakmanschap in de uitvoeringspraktijk Kwaliteit opleidingsaanbod Leiderschap en sturing
• • • • • •
D Individuele trajecten
E Vakmanschap
E2 E3
donderdag 28 april 2016
Deelthema’s: ongestoorde en volledige tenuitvoerlegging; veilige tenuitvoerlegging; menswaaridge tenuitvoerlegging; stimulerend leefklimaat Deelthema’s: centrale (sectoroverstijgende) multifunctionele voorzieningen; regionale voorzieningen; MPC; elektronische detentie; sober regime Deelthema’s: telepresence, serious gaming en diverse applicaties gericht op Zelfstandige Bediening Justitiabelen (ZBJ). Deelthema’s: schadevergoeding aan slachtoffers; toetsing verloop detentietraject aan belang slachtoffer; dader-slachtoffer ontmoeting/gesprek Prestaties van DJI in termen van recidivevermindering (outcome) als ook de prestaties in termen van vermindering van criminogene problematiek (output) Prestaties in termen van terugkeer naar land van herkomst (=outcome), als ook de prestaties van de inspanningen die daaraan hebben bijgedragen, zoals beïnvloeding van de motivatie van vreemdelingen om terug te willen keren (=output) Toekomstvast-matrix bestaande uit vaststelling van (1) benodigde beveiligingsniveau (2) zelfredzaamheid en (3) behoefte aan zorg/begeleiding Individueel traject o.b.v. vormgeving door multidisciplinair team Nog niet uitgewerkt Nog niet uitgewerkt Nog niet uitgewerkt Nog niet uitgewerkt
Pagina 7 van 7