Overlast, criminaliteit en verloedering in Hoorn Gemeente Hoorn Februari 2010 De gemeente Hoorn wil graag weten in hoeverre inwoners te maken hebben met overlast, criminaliteit en verloedering. Ook bestaat er behoefte aan inzicht in de waardering voor de houding van de gemeente en de politie in deze problematieken. Daarom is aan I&O Research opdracht gegeven om een onderzoek uit te voeren onder de leden van het Stadspanel Hoorn. Daarvoor is in januari 2010 een digitale vragenlijst uitgezet onder 735 panelleden. De vragenlijst is ontwikkeld door een extern bureau. Uiteindelijk hebben 418 panelleden de vragenlijst ingevuld geretourneerd; een respons van 57%. Voor de analyse op wijkniveau zijn een aantal wijken samengevoegd. Het gaat in totaal om vijf gebieden. Wanneer wordt gesproken over Centrum gaat het om de wijken Binnenstad, Venenlaankwartier en HoornNoord. Risdam-Zuid en Nieuwe Steen zijn aan elkaar gekoppeld en Risdam-Noord, Zwaag, Blokker en Bangert/Oosterpolder vormen samen een gebied. Kersenboogerd en de Grote Waal zijn als aparte wijken benoemd.
Samenvatting De inwoners uit Hoorn zijn grotendeels tevreden over de eigen woonomgeving. Bijna tweederde vindt dat deze er mooi en goed onderhouden uitziet. De overlast in de directe woonomgeving is voor een kleine groep inwoners de laatste twee jaar afgenomen. Drie op de tien inwoners zeggen last te hebben van hangjongeren, met name in de Grote Waal en Kersenboogerd. Door meer dan de helft wordt het alcoholgebruik van de jeugd als oorzaak van veel overlast in de gemeente gezien. Anderen wijzen op de effecten van drugsgebruik op de openbare orde. Andere aspecten die als negatief worden ervaren in de woonomgeving zijn de vernielingen in de wijk, snelheidsovertredingen, zwerfafval en hondenpoep op straat. De gemeente is via de Buitenlijn bereikbaar in geval van overlast en verloedering. Drie op de tien zeggen te weten waar bij de gemeente ze moeten aankloppen met hun meldingen van bijvoorbeeld vernielingen en graffiti. Negen procent is tevreden over de manier waarop de gemeente reageert op deze klachten, maar volgens 44% wordt er niet doortastend genoeg opgetreden. Men zegt weinig te zien gebeuren met de meldingen die worden gedaan. Er wordt door de inwoners aangeraden dat de gemeente beter gaat samenwerken met bijvoorbeeld de politie en woningcorporaties. Huurders die overlast veroorzaken mogen van een meerderheid sneller uit hun woning worden gezet om verloedering en overlast tegen te gaan en zo de woonomgeving te verbeteren. Het merendeel van de inwoners ziet geen afname in criminaliteit in de gemeente. Bij criminaliteit en overlast kan de politie worden ingeschakeld. Hoewel men de politie beter weet te vinden dan de gemeente, weet nog steeds bijna de helft niet waar men terecht moet bij de politie voor dergelijke meldingen. Vijftien procent vindt dat de politie wel doortastend optreedt. Veel meer mensen, met name 16 tot 34-jarigen, vinden dat de politie nog niet goed handelt. Sommigen zeggen dat de politie te weinig komt wanneer er wordt gebeld, maar de meesten zien vooral graag een hardere aanpak. In het geval van jeugdoverlast en – criminaliteit pleit men voor het sterker betrekken van de ouders. Meer dan de helft van de inwoners van Hoorn wil graag meer blauw op straat. Naar mate men ouder wordt lijkt men hier meer behoefte aan te hebben. Meerdere mensen vragen om wijkagenten met kennis van de wijk, wat de sociale cohesie ten goede zal komen. Men wijst ook op de eigen verantwoordelijkheid; er kan meer sociale controle komen en men zou meer veroorzakers van overlast moeten aanspreken in plaats van direct de politie bellen.
1
Uitkomsten Waardering eigen woonomgeving woonomgeving Bijna tweederde van de Hoornse inwoners vindt dat de eigen woonomgeving, zowel de huizen als de buitenruimte er mooi en goed onderhouden uitzien. Bijna één op de vijf heeft geen positief beeld over de woonomgeving. In het centrum is men het meest tevreden over de woonomgeving en in de Grote Waal het minst. Figuur 1 De huizen en buitenruimte in mijn woonomgeving zien er mooi en goed onderhouden uit 1 0%
65% 20%
16% 40%
(zeer) mee eens
60% neutraal
19% 80%
100%
(zeer) mee oneens
Ontwikkelingen overlast en criminaliteit De criminaliteit in de gemeente Hoorn is volgens een derde van de inwoners niet afgenomen over de afgelopen twee jaar. Bijna vier op de tien inwoners vindt dat de overlast in de eigen woonomgeving niet is afgenomen. Met name in Kersenboogerd en het Centrum ziet men geen afname van de criminaliteit en overlast. Figuur Figuur 2 Overlast en criminaliteit zijn de afgelopen twee jaar afgenomen
14% 14% van de Hoornse inwoners heeft de afgelopen twee jaar minder overlast ervaren in de eigen woonomgeving
overlast
17%
44%
criminaliteit 14%
54%
0% (zeer) mee eens
39%
33%
50% neutraal
100%
(zeer) mee oneens
2
In december 2009 heeft de gemeente Hoorn een campagne gestart. Door middel van een flyer worden inwoners gevraagd om alert te zijn op vandalisme, criminaliteit en overlast en dit te melden. Ook worden vandalen door posters in bushokjes hierop geattendeerd en gewaarschuwd dat ‘vandalen betalen’1. Jeugdoverlast Drie op de tien inwoners hebben last van hangjongeren in hun woonomgeving. De helft zegt hier geen last van te hebben. In Risdam Zuid/Nieuwe Steen is de overlast het minst; nog geen kwart van de inwoners ondervindt hier hinder van. In de Grote Waal en Kersenboogerd heeft men het meest problemen met hangjeugd; ruim een derde zegt hier last van te hebben Figuur 3 Last van hangjongeren 1 0%
30%
22%
20%
49%
40%
(zeer) mee eens
60% neutraal
80%
100%
(zeer) mee oneens
Dat de problematiek met hangjongeren sterk varieert blijkt uit de volgende reacties van de inwoners: “Hangjongeren laten veel afval rondslingeren; glasscherven van flessen en pizzadozen slingeren rond over de speelplekjes.” “Er zijn wel eens hangjongeren, maar het valt hier mee. Het enige dat hier wel eens speelt, is een te harde radio.” “Hangplek hier is de Huesmolen. Gelukkig zijn er bankjes verwijderd, zodat de troep en het hangvolk ook verdwenen zijn.”
56% 56%
Alcoholgebruik jongeren Meer dan de helft van de inwoners denkt dat het alcoholgebruik van de jeugd in Hoorn veel bijdraagt aan de overlast die zij veroorzaken. Veel minder mensen (18%) zijn het hier niet mee eens. Enkele hiervan noemen ook drugsgebruik: - “Hoorn heeft meer last van drugsgebruikers dan van alcoholgebruikers. De combinatie van die twee werkt agressiviteit in de hand.” - “Kijk ook eens naar overlast van drugsgebruik.”
van de inwoners vindt dat het alcoholgebruik van jongeren veel overlast veroorzaakt in Hoorn
1
Bron: www.hoorn. nl
3
Uit de gegeven toelichtingen blijkt dat naast hangjongeren ook andere aspecten het woonklimaat in de wijk negatief beïnvloeden, bijvoorbeeld door vernielingen van met name bushokjes: “Het regelmatig aantreffen van vernielde bushaltes en telefooncellen stemt ons echter niet vrolijk.” “Je fietst elke maandag weer door het glas dat vernield is van de abri's. Het glas wordt wel vervangen maar de straat wordt niet geveegd.” “Waarom worden er geen bushokjes geplaatst die bestand zijn tegen vandalisme, de glazen hokjes worden nog regelmatig vernield, vooral in het weekeinde. Nu zijn op sommige haltes de hokjes helemaal verdwenen en staan de mensen te wachten in weer en wind, moeders met kleine kinderen, ouderen enz. zijn de dupe dankzij de vernielers.” Een andere veel voorkomende frustratie is de toename van het zwerfafval en de hondenpoep op de stoep, enkele opmerkingen over deze problemen: “Ik vind het vreselijk om te moeten zien dat het zwerfafval zo toeneemt.” “Ik erger me aan het straatvuil en het laten staan (soms enkele dagen) van de afvalbakken.” “Ik stoor me verschrikkelijk aan alle zwerfafval op straat en niet te vergeten de enorme overlast van hondenpoep die overal op straat ligt. Ook deze twee punten zorgen voor een verloedering van de wijk.” “De overlast door hondenpoep is in mijn wijk enorm.” Andere problemen die spelen zijn slechte verlichting, brandstichting en te hard rijdend verkeer. Enkele inwoners aan het woord: “Ik erger me al tijden aan de slechte verlichting bij mij in de buurt. Dat is toch openbare weg? Je ziet geen hand voor ogen.” “Wat te denken van de brandstichtingen in de Grote Waal.” “Wij wonen aan een 30km straat, al verschillende instanties gevraagd voor snelheids controles, maar er wordt niets gedaan. Terwijl er zoveel kinderen over deze weg naar school gaan.” “Straatracen in de Risdam is nu helemaal ‘je van het’. Zij vinden het bijvoorbeeld leuk om mensen bijna van hun fiets af te rijden.”
De rol van de gemeente gemeente De gemeente heeft onder meer de taak adequaat op overlast en verloedering (zoals graffiti en vernielingen) te reageren. Zo kan men meldingen doen via de Buitenlijn. De gemeente ziet er dan op toe dat deze vernielingen worden gerepareerd. Ongeveer drie op de tien inwoners weet waar ze moet zijn bij de gemeente wanneer er sprake is van vernielingen. Bijna zes op de tien heeft hier geen weet van. Met name jonge mensen weten minder goed de weg naar de gemeente te vinden om overlast of verloedering te verhelpen.
4
Negen procent vindt dat de gemeente doortastend reageert bij verloedering zoals graffiti en vernielingen. Daarnaast vindt 44% dat er niet doortastend wordt opgetreden, deze ontevredenheid bestaat met name in Risdam Zuid/Nieuwe Steen en in de Grote Waal. Ouderen zijn meer tevreden over het optreden van de gemeente dan jongeren.
Figuur Figuur 4 De gemeente en overlast en verloedering (zoals graffiti en vernielingen) ik weet welke mensen bij de gemeente ik aan moet spreken bij overlast en verloedering de gemeente reageert doortastend bij overlast en verloedering
28%
9% 0%
13%
59%
47% 20%
44%
40%
(zeer) mee eens
60%
neutraal
80%
100%
(zeer) mee oneens
Het ongenoegen ontstaat met name omdat inwoners niet zien dat er iets met de meldingen gebeurt. Enkele inwoners aan het woord: “Ik heb iets over de bestrating gemeld en er is na een half jaar nog niets aan gedaan. Ook niet na meerdere meldingen.” “Ik heb meerdere malen bij de Buitenlijn aangegeven dat het tunneltje onder de Zwaagmergouw veel beter verlicht en onderhouden dient te worden. Ik maak er nu géén gebruik meer van vanwege de overlast.” “Als je de buitenlijn informeert over niet opgehaalde kranten die vervolgens door de wijk waaien, wordt je allervriendelijkst te woord gestaan en bedankt voor de melding, waar dan vervolgens niets mee wordt gedaan.” De gemeente heeft volgens de inwoners in ieder geval een regiefunctie in het voorkomen en tegengaan van verloedering en overlast in de woonwijk en moet hierbij samenwerken met politie, de woningcorporatie en andere instellingen. Ook moeten deze thema’s hoog op de agenda van de gemeente staan: “Overlast van zwerfvuil en parkeren op woonerven heeft absoluut géén aandacht van de gemeente.” “Openbaar groen en bestrating zijn in mijn optiek belangrijke gemeenteaangelegenheden.” “Het plantsoenonderhoud is niet geweldig te noemen. Ik heb niet het idee dat het groen grote belangstelling ondervindt binnen de Hoornse politiek.” “Meer aandacht voor de buitenruimte in de gemeente zou een goede zaak zijn.” “Op het moment dat iemand boven de 16 raakt is er niets voor hen te doen dan hangen, alle jeugdcentra zijn in het verleden gesloten.”
5
De ruime meerderheid vindt dat huurders die overlast veroorzaken sneller uit de woning geplaatst moeten worden. Uit de reacties komt naar voren dat dit de verloedering van de wijk zal tegengaan: “Ik vind dat huurders er veel eerder op aangesproken moeten worden dat ze puinhoop laten worden van hun voortuin en als ze daar binnen zeg een maand geen verandering in brengen dat de gemeente het heft in handen neemt en de huurders voor de kosten op laat draaien.” “Ik vind dat de gemeente in samenspraak met Intermaris hier misschien veel meer invloed op uit zou moeten oefenen. Het verloedert de buurt.” Een andere inwoner ziet graag de focus ook op kopers die hun kavel verwaarlozen: “Ik vind dat ook kopers die hun omgeving laten verloederen, moeten worden aangepakt. Daar gebeurt nu niets mee. Overige eigenaren van woningen hebben daar last van en het betekent een waardevermindering van de woonomgeving.” Figuur 5 Huurders die overlast veroorzaken moeten sneller uit hun woning worden gezet 1
76%
0%
20%
13%
40%
(zeer) mee eens
60% neutraal
12%
80%
100%
(zeer) mee oneens
De rol van de politie politie De politie reageert op overlast en criminaliteit. Men kan dan ook criminele voorvallen en overlast melden bij de politie. Bijna vier op de tien Hoornse inwoners weet dat men de politie aan kan spreken om voorvallen van overlast of criminaliteit te melden. Voor bijna de helft is dit echter niet bekend. Vijftien procent vindt dat de politie doortastend optreedt bij criminaliteit en overlast. Dit staat tegenover 44% van de inwoners die hier ontevreden over zijn. Deze mening heerst met name in de Grote Waal, waar bijna tweederde ontevreden is. Met name de 16 tot 34-jarigen vinden dat de politie niet goed genoeg handelt in dergelijke gevallen. Figuur 6 De politie en criminaliteit en overlast ik weet welke mensen bij de politie ik aan moet spreken bij criminaliteit en overlast de politie reageert doortastend bij criminaliteit en overlast
38%
15% 0%
(zeer) mee eens
neutraal
14%
48%
41% 20%
40%
44% 60%
80%
100%
(zeer) mee oneens
6
Er worden verschillende mogelijkheden genoemd om het optreden van de politie te verbeteren, zoals sneller reageren op meldingen en harder optreden. Een aantal ontevreden inwoners aan het woord: “De politie komt niet of bijna niet na bellen, dus bel ik niet meer.” “De politie is zeker bereikbaar voor overlast van hangjongeren, echter de tijd die tussen de melding en het werkelijke langskomen zit is erg groot, waardoor vaak jongeren al weer weg zijn.” “Mijn vazen met Buxesplanten zijn gestolen en meerdere keren in de gracht gegooid. Ik heb aangifte gedaan, maar het heeft geen prioriteit bij de politie. Vandaar dat ik een beveiligheidscamera heb gemonteerd.” “Aangifte doen bij de politie hoort niet op afspraak, maar moet direct mogelijk zijn.” “Aangifte doen bij de politie verloopt moeizaam en is erg ingewikkeld. Er wordt soms gewoon niet op gereageerd en er wordt soms ook ronduit onbeschoft gedaan.” “Aangifte van overlast via internet ook als er geen daadwerkelijke schade is, zou prettig zijn. Ik kan dan toch mijn melding kwijt zonder dat ik iemand direct hoeft te bellen.” Enkele toelichtingen van inwoners over het strenger optreden: “De politie en gemeente zouden wel eens wat harder mogen worden en goede directe stappen moeten kunnen ondernemen, vind dat allemaal vrij soft.” “Zou beter zijn als gemeente en politie harder zouden optreden. Zeker waneer in principe de individuen in een hangroep bekend zijn bij genoemde instanties.” “Van mij mag de politie in ieder geval meer optreden en straffen zouden hoger mogen zijn. Het is toch een lachertje hoe tuig tegen politie aankijkt! Dit vind ik zeer zorgwekkend.” “Aanpak van overlast door jongeren los je niet op met kortlopende projectjes! Breng duidelijk in kaart wie de overlast bezorgen en confronteer de ouders daarmee.” “Waarom worden die rotzooischoppers niet eens harder aangepakt en laat ze eens betalen voor al die vernielingen. Betrek hun ouders er maar bij.” Ook de inzet van meer politie en dan met name wijkagenten kan ervoor zorgen dat men beter weet wie men kan aanspreken en zorgen voor een meer doortastend optreden omdat zij bekend zijn met de lokale situatie. Eén op de vijf inwoners van Hoorn is momenteel tevreden over de zichtbaarheid van de politie. Meer dan een derde van de jongeren vindt dat er voldoende politie is, terwijl onder de 55-plussers zeven procent tevreden is met de hoeveelheid politie op straat. Ruim de helft is van mening dat er momenteel te weinig ‘blauw’ op straat is. Enkele inwoners hierover: “Het zou fijn zijn als er meer politie op straat komt en dat de macht van de politie landelijk meer zou worden. Een snellere en hardere aanpak is echt nodig.” “Het niet zichtbaar zijn van politie in de wijk is een slechte zaak.” “Meer politie op straat, dus meer controle! In deze tijd van achteruitgaan van waarden en normen is des te meer controle nodig.” “De wijkagent zou herkenbaar in de binnenstad moeten lopen en direct aanspreekbaar moeten zijn!” “Heeft Risdam-Noord nu weer een wijkagent? Dat is me niet duidelijk.” “Wanneer krijgen we een vaste wijkagent die in de wijk wandelt en niet in een auto zit.” “De broodnodige wijkagenten frequent op straat en niet inzetten om tekorten bij de andere diensten op te vullen! Tevens een spreekuur op vaste tijden en betere bereikbaarheid, zij zijn onzichtbaar en onbekend. Ook een duidelijke aanwezigheid op de wijkoverleggen.” “Politie in de vorm van een wijkagent of buurtregisseur is onzichtbaar. “Meer wijkagenten die de buurt en de mensen in de buurt kennen. Hierdoor meer sociale controle wat de burger meer gevoel van veiligheid geeft.”
7
Naast de rol van de gemeente en de politie, wijzen sommige inwoners ook op de eigen verantwoordelijkheid: “Men moet ook meer zelf overlast beperken in plaats van alles maar door de gemeente en politie laten regelen.” “Ontwikkel een protocol en communiceer over welke stappen burgers naar en met politie en gemeente kunnen volgen om hangjongeren te kunnen aanspreken op hun gedrag, zonder daar later weer slachtoffer van te worden.” “Sociale controle van bewoners voor elkaar en hun omgeving is gewenst.” “In onze buurt proberen we mensen die overlast veroorzaken zelf aan te spreken op hun gedrag zonder meteen de politie te bellen. Dit heeft over het algemeen het gewenste effect.” “Wij hebben ook wel eens last van jongeren in de wijk. We lossen dat op door hen er op een later moment persoonlijk en op een normale manier op aan te spreken. Dat helpt.”
Uitgave: I&O Research Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn tel.: (0229) 282555 Nummer: Nummer 2010-1684 Opdrachtgever: Gemeente Hoorn Redactie: Redactie: Marion Holzmann Tijmen Siermann
8
