Overheveling dagbesteding naar Wmo:

Overheveling dagbesteding naar Wmo: Wat vinden burgers met een zorgvraag daar zelf eigenlijk van?

“Als het er niet zou zijn zou ik in de put zijn, het zou me niet goed doen, Dan voel ik me een mislukkeling” “Ik leer hier heel veel. Voel me thuis. Geeft een lekker werkgevoel. Ik hou van werken. Als het er niet zou zijn. Dan gaat de tijd heel langzaam.” “Thuis verveel ik me, ik word dan depressief. Als ik niet naar de dagbesteding kan, loopt het niet goed met me af.” “Dit is mijn medicijn. Zonder dagbesteding ga ik eerder dood.”

Onderzoeksverslag naar ervaringen, wensen en zorgen van mensen die gebruik maken van extramurale dagbesteding.

Inhoudsopgave

Inleiding..........................................................................................................................

3

1. Doelstelling en werkwijze......................................................................................... 1.1 Doelstelling……………………………………………………………………................. 1.2 Verantwoording……………………………………………………………………........... 1.2.1 Proces…………………………………………………………….......................... 1.2.2 Gezamenlijke werkwijze………………………………………………….............. 1.2.3 Wie zijn er geïnterviewd?..................…………………............................ 1.2.4 Beoogd resultaat……………………………………………………………...........

4 4 5 5 5 5 5

2. Bevindingen interviews................................................................................... .. 2.1 Toegankelijke zorg…………………………………………………………………………. 2.1.1. Vervoer………………………………………………………………………………. 2.2 Communicatie (hoe bereik je de mensen?)....................…………………………....... 2.3 Respectvolle bejegening…………………………………………………………………... 2.4 Regie bij de cliënt ………………………………………………………………………….. 2.5 Deskundige medewerkers………………………………………………………………….

6 6 7 7 7 8 8

3. Aanbevelingen aan gemeenten…………………………………………………………... 3.1 Dicht bij huis/in de wijk.............................................................................................. 3.2 Samenstelling van groepen, niet iedereen kan bij elkaar......................................... 3.3 Vervoer kan vaak anders.......................................................................................... 3.4 Continuïteit van de begeleiding................................................................................. 3.5 Ondersteunen van eigen regie.................................................................................. 3.6 Communicatie........................................................................................................... 3.7 Kansen en bedreigingen...........................................................................................

9 9 9 9 9 10 10 10

Onze visie………………………………………………………………………………………

11

Colofon ………………………………………………………………………………………...

11

Literatuurlijst.................................................................................................................

12

Bijlagen Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3

Vragenlijst onderzoek overheveling dagbesteding AWBZ naar gemeente, september 2012.................................................................. 13 Antwoorden op de vragen uit de vragenlijst.......................................... 14 Veranderingen in de wet, bijeenkomst Trias Nijmegen, 4 oktober 2012 26

2 Overheveling dagbesteding naar Wmo februari 2013

Inleiding Voor u ligt het verslag van het onderzoek dat Zorgbelang Gelderland en LOC Zeggenschap in zorg hebben verricht om te achterhalen wat cliënten uit de GGZ, ouderenzorg en mensen met een verstandelijke beperking er zelf van vinden, als gaat om dagbesteding en alle bijbehorende facetten zoals vervoer, begeleiding, zorg en zelfredzaamheid. Dit onderzoek richt zich op de gevolgen voor zorgvragende burgers. De ervaringen, wensen en knelpunten die de mensen zelf verwoorden, worden in dit verslag onder de aandacht gebracht. Per 1 januari 2014 worden de gemeenten verantwoordelijk voor de invulling van dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking, voor ouderen en voor mensen met een GGzindicatie. Deze overheveling betekent ook dat de Zorgkantoren tot 2014 verantwoordelijk zijn voor de functie dagbesteding (AWBZ). In dit onderzoeksverslag vindt u aanbevelingen aan de gemeenten en hun Wmo raden, die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van goed en duurzaam beleid, waarin voor iedereen een passende plek is in de samenleving, waarin eigen krachten optimaal benut worden.

Overheveling dagbesteding naar Wmo februari 2013

3

1. Doelstelling en werkwijze In dit hoofdstuk beschrijven we de doelstelling, doelgroepen en omvang van het onderzoek en de gehanteerde werkwijze. 1.1 Doelstelling De doelstelling van dit onderzoek is als volgt geformuleerd in het plan van aanpak: 





Het ophalen van ervaringen, wensen en ideeën van cliëntafgevaardigden uit de sector Verzorging & Verpleging extramuraal (ouderen), Gehandicapten Zorg (GZ) en Geestelijke Gezondheidszorg (GGz) over integrale extramurale dagbesteding. Dit kan gaan over het gebruik van (bestaande) locaties en is doelgroep overstijgend (ontschottend). Het onderzoek geeft input aan het zorgkantoor en de gemeenten zodat zij beschikken over klantinformatie die kan dienen als basis voor verdere beleidsontwikkeling op het gebied van geïntegreerde dagbesteding. De uitkomst maakt dat alle betrokken partijen beter voorbereid zijn op de overheveling van dagbesteding naar Wmo. Integrale dagbesteding is een gedeeld beleidsvoornemen (gemeente-zorgkantoor) dat ondersteund wordt door klanten.

1.2. Proces Het onderzoek naar de ervaringen van gebruikers van de dagbesteding is een gezamenlijk onderzoek van het LOC en Zorgbelang Gelderland, met ieder hun eigen aandachtsveld. Daarbij is voor de sector Gehandicapten Zorg de populatie beperkt tot mensen met een verstandelijke beperking, hierna genoemd Verstandelijk Gehandicapten (VG).

1.2.1 Gezamenlijke werkwijze Om de uitkomsten van de genoemde sectoren (V&V (extramuraal), VG en GGz) te kunnen vergelijken is met het VGZ Zorgkantoor vooraf een aantal thema‟s benoemd waarop het onderzoek zich richt. Deze thema‟s zijn: 1. Toegankelijke zorg 2. Communicatie 3. Respectvolle benadering 4. Regie bij de patiënt 5. Deskundige medewerkers 1.2.2 Onderzoeksmethode Er is sprake van een kwalitatief onderzoek met individuele interviews en een groepsgesprek met dezelfde gespreksleider. Deze werkwijze maakt het vergelijken van de uitkomsten van deze sectoren mogelijk. Er is gekozen voor diepte-interviews als onderzoeksmethode. Aan de hand van bovengenoemde thema‟s is een gespreksleidraad geformuleerd, die zowel door het LOC als Zorgbelang is gehanteerd. (bijlage 1) 1.2.3. Omvang Door zowel LOC als Zorgbelang zijn 29 interviews afgenomen. In totaal heeft Zorgbelang vijftien en het LOC veertien cliënten gesproken. De antwoorden op de vragen zijn uitgeschreven. (bijlage 2) Ter aanvulling op het onderzoek is door Zorgbelang een avond georganiseerd met een focusgroep bij Trias* in Nijmegen. Tijdens deze avond zijn de mensen geïnformeerd over Overheveling dagbesteding naar Wmo februari 2013

4

veranderingen die mogelijk zullen plaatsvinden bij de overgang van begeleiding/dagbesteding van AWBZ naar Wmo. Aan de hand van deze informatie is met de aanwezigen over begeleiding, vervoer en informatie-verstrekking gesproken. (bijlage 3). 1.2.4. Aanpassing VG Specifiek voor de VG sector was sprake van „informed consent‟. Dat wil zeggen dat met behulp van tekeningen en een korte toelichting, de geïnterviewde voor het begin van het interview geïnformeerd is over de inhoud, de reden, de anonimiteit en vrijwilligheid van zijn of haar bijdrage. Alle deelnemers hebben daarna ingestemd met deelname aan het onderzoek. De interviews hadden een lengte van 30 tot 45 minuten. 1.2.5 Wie zijn er geïnterviewd door Zorgbelang? Er is getracht een zo gevarieerd mogelijk aantal personen bereid te vinden mee te werken aan dit onderzoek. Er zijn drie vrouwen en zes mannen geïnterviewd variërend van 21 tot en met 38 jaar oud. De personen maakten gebruik van extramurale dagbesteding en/of begeleiding bij verschillende dagbestedingsmogelijkheden zoals Epric te Huissen, Coffyn in Nijmegen, de Driestroom, Plurijn, Beeldkracht, Catering Technovium in Nijmegen, Lindenberg, Camping de Geuldert in Molenhoek en NEC catering. Tijdens de informatieavond bij Trias waren er zes personen met een verstandelijke beperking. Hier varieerde de leeftijd van 21 tot 75 jaar oud. 1.2.6 Wie zijn er geïnterviewd door LOC? Er is ingezet op een diverse onderzoeksgroep bij de doelgroepen ouderen en GGz cliënten. Daaraan is tegemoet gekomen door van dagbestedingslocaties uit te gaan waar mensen uit verschillende instellingen en afdelingen gebruik van kunnen maken. Beide groepen geïnterviewden waren gevarieerd wat betreft leeftijd, zorgachtergrond, aantal jaar dat zij gebruik maakten van dagbesteding en redenen om dagbesteding te gebruiken. Zij maakten gebruik van extramurale dagbesteding bij onder andere het SWON en de Hulsen, vanuit Iriszorg, Taxis, Ceder en de Zilverden te Nijmegen.

1.3 Beoogd resultaat Het beoogde resultaat op basis van de bevindingen uit de interviews is het geven van aanbevelingen aan de gemeenten en Wmo-loketten die weergeven wat de ervaringen, wensen en zorgen zijn van gebruikers van de dagbesteding. Hiermee kunnen gemeenten in hun beleidsontwikkeling rekening houden en zo het draagvlak voor hun beleid vergroten.

*Trias is een samenwerkingsverband van Stichting De Driestroom, Breed, ROC en Jong Kolping. Op de website www.triasnijmegen.nl wordt Trias als volgt omschreven: “Trias ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking. Door de samenwerking van verschillende organisaties kan Trias de doelgroep moeilijk lerenden vanaf 18 jaar veel mogelijkheden bieden. Bij Trias kunnen mensen elkaar ontmoeten, krijgen zij ondersteuning bij het zoeken naar werk en worden cursussen gegeven.”


5

2. Bevindingen interviews Wat vinden mensen belangrijk bij dagbesteding? De antwoorden vindt u in dit hoofdstuk, onderverdeeld in de vijf gekozen thema‟s: toegankelijke zorg, communicatie, respectvolle bejegening, regie bij de cliënt. De aanbevelingen vindt u in hoofdstuk 3. 2.1 Toegankelijke zorg Dagbesteding wordt belangrijk gevonden omdat: - het dagstructuur biedt - je een bijdrage kunt leveren aan de samenleving - het een gevoel van waardering geeft - het zin geeft aan het leven. - het biedt zelfvertrouwen en betrokkenheid bij de samenleving - positieve invloed op fysieke en mentale conditie - voorkomt sociaal isolement 2.1.1. Routing: hoe is men bij dagbesteding terecht gekomen? - Alle geïnterviewden uit de VG geven aan met hulp van school, job-coaches, begeleiders of ouders bij de dagbesteding terecht te zijn gekomen. - Geïnterviewden uit de GGZ komen via hun behandelaar bij de dagbesteding; dagbesteding is een onderdeel van de behandeling - Deelnemers uit de V&V waren vaak niet bekend met het fenomeen dagbesteding. Ze geven aan dat als ze het eerder hadden geweten, ze er eerder gebruik van hadden gemaakt. (zie verder punt Communicatie) 2.1.2. Vervoer: het kan vaak anders Het vervoer speelt een belangrijke rol bij de toegankelijkheid van dagbesteding. Bij verschillende geïnterviewden bestaat de angst dat ze niet kunnen blijven op de huidige dagbesteding, omdat ze het vervoer niet kunnen betalen of omdat ze in een andere gemeente wonen dan waar de dagbesteding zich bevindt. De geïnterviewden denken goed mee over alternatieven. Vrijwilligers, mantelzorgers of buren kunnen in sommige gevallen uitkomst bieden. En als dat lukt, mogen anderen ook meerijden (carpoolen). Veel mensen met een beperking kunnen zelfstandig gebruik maken van openbaar vervoer, mits rekening gehouden wordt met hun beperkingen. Veel mensen zijn hier in leerbaar, soms kan men meer dan men denkt en moeten mantelzorgers / begeleiders minder „overnemen‟. Het spreekt vanzelf dat hierbij rekening gehouden wordt met de aard van de beperking: zicht, gehoor, mobiliteit, ingewikkelde verkeerssituaties niet kunnen overzien. 2.2 Dicht bij huis/in de wijk Cliënten vinden dagbesteding dicht bij huis prettig. Een grote afstand wordt als belemmering ervaren. Een aantal mensen geeft aan dat ze dan wel hetzelfde willen blijven doen of iets dat ze net zo leuk vinden. Dagbesteding in de buurt kan een eigen netwerk vergroten c.q. het vergroten van een eigen netwerk ondersteunen, om zo niet alleen een beroep te doen op familie. Voor familie is het wel eens lastig om een juiste balans te vinden tussen waar ondersteuning bieden en waar dit niet 6 Overheveling dagbesteding naar Wmo februari 2013

nodig is. Ook kan, door de persoonlijke betrokkenheid, de cliënt hun ondersteuning als ongewenste bemoeienis en/of benauwend ervaren. Nabijheid van dagbesteding is een succesfactor tot deelname aan de samenleving. 2.3 Samenstelling van groepen: niet iedereen past bij elkaar Over het algemeen vinden mensen het geen probleem om met personen met een andere beperking te werken. Ze vinden het prima en helpen elkaar graag. Maar net als voor ieder ander geldt, is niet elke samenstelling succesvol. De verschillen in (onaangepast) gedrag, verstandelijke vermogens en mobiliteit moeten niet te groot zijn, dat werkt controproductief. In de V&V ouderenzorg wordt gesteld dat er zorgvuldig geselecteerd en overlegd moet worden, omdat mensen met verschillende achtergronden verschillende behoeften hebben en dus verschillende voorkeuren, ook voor wat betreft de mensen met wie je graag samen bent. 2.4 Communicatie In enkele gevallen gaven de geïnterviewden aan eerder gebruik te hebben gemaakt van de dagbesteding als zij eerder op de hoogte waren van de mogelijkheden. Zichtbaarheid kan vergroot worden door informatie duidelijker beschikbaar te stellen bij gemeenten, opvang, zorginstellingen, begeleiding en coaches. Dit kan zowel op papier als digitaal. Huidige politieke ontwikkelingen zorgen voor veel onrust onder de mensen. Het is belangrijk om zo snel mogelijk de mensen zelf, hun begeleiders en betrokkenen te informeren over welke beslissingen er worden genomen of welke veranderingen er plaats gaan vinden. Mensen ervaren het gebrek aan informatie rondom alle regeringsplannen als bedreigend. Op de bijeenkomst bij Trias is gevraagd naar de manier waarop men het liefst informatie wil ontvangen. Hieruit blijkt dat informatie via veel kanalen toegankelijk moet zijn. Er is duidelijk sprake van maatwerk. Informatie ontvangt men het liefst via lokale kranten, lokale tv, begeleiders, instellingen, e-mail, schriftelijk, folders of de websites. In begrijpelijke taal, geen lange zinnen of moeilijke woorden, met symbolen of tekeningen. 2.5 Respectvolle bejegening In alle gevallen voelen de geïnterviewden zich door begeleiders respectvol behandeld. Dat vinden ze erg belangrijk. Ze willen graag dat er serieus naar ze geluisterd wordt en willen betrokken worden bij zaken die betrekking hebben op hun functioneren. In de GGz sector speelt behandeling ook nog een rol. Belangrijk aandachtspunt hier is om behandeling en dagbesteding beter op elkaar af te stemmen. Hier blijkt al wel een omslag gaande te zijn, Positieve reacties van collega‟s en klanten op de dagbesteding geeft mensen het gevoel dat ze waardering krijgen voor wat ze doen. Voelen zich gerespecteerd. Zinvol werk doen en gewaardeerd worden, wordt door de ondervraagden als zeer belangrijk ervaren. 2.6 Regie bij de cliënt Cliënten willen graag zelf de regie voeren. Alle geïnterviewden vinden het vervelend wanneer er over hen gepraat wordt, ze willen graag zelf meepraten, dit leidt ook sneller tot acceptatie van de veranderingen. Een zorgplan of werkplan kan hierbij helpen. Niet alle dagbesteding locaties maken gebruik van een zorgplan of werkplan om de ontwikkeling van cliënten te volgen en om de juiste ondersteuning te kunnen bieden. Indien dit wel het geval is, wordt dit zorgplan met de cliënten besproken. Cliënten hebben daarmee Overheveling dagbesteding naar Wmo februari 2013

7

invloed op de werkzaamheden en ook op hetgeen ze willen leren. Ze vinden dit belangrijk. Op het moment dat het niet lukt of er problemen zijn kan iedereen hier goed over praten en doet dit ook. Binnen de dagbesteding vinden cliënten het prettig wanneer ze zich kunnen ontwikkelen. Het leren van nieuwe vaardigheden leidt tot verbetering van gevoel van eigenwaarde en zelfredzaamheid. Ook hierbij kan een werk- of zorgplan uitkomst bieden. Over het algemeen geven de cliënten aan dat er goed naar ze geluisterd wordt bij de dagbesteding. Ze voelen zich veilig om aan te geven wat hun wensen zijn en kunnen hun gevoelens bespreken. Ze voelen zich daarin ook serieus genomen. Ze voelen zich niet geremd om hulp te vragen wanneer dat nodig is, deze hulp bestaat dan vooral uit het inschakelen van begeleiders. Ondersteunen van eigen regie - Het vroegtijdig stimuleren en organiseren van zelfstandigheid is zeer belangrijk voor de ontwikkeling van cliënten en het reduceren van een zorgvraag. - Een goede balans tussen werk en ontspanning speelt ook een belangrijke rol in de eigen regie, houd hierbij rekening met belastbaarheid. - Cliënten kunnen, vanwege de aard van de beperking, vaak niet tegen hoge werkdruk. - Soms kunnen cliënten zich minder bewust zijn van de hulp die ze nodig hebben en ontvangen voor het bevorderen van hun verworven zelfredzaamheid. Er is dan sprake van een irreëel zelfbeeld. Het gaat hier om psychosociale, financiële, praktische ondersteuning en woonbegeleiding. 2.7 Deskundige medewerkers - Om goed te functioneren hebben de cliënten behoefte aan een deskundige begeleider met wie ze een vertrouwensrelatie hebben. Pas dan voelen ze zich veilig om problemen te bespreken. Veel verandering in de begeleiding is niet bevorderlijk voor de zelfredzaamheid van de cliënt, ze voelen zich niet begrepen en hebben het gevoel dat er geen aandacht is voor hen als persoon. - Het bevorderen van zelfregie bij cliënten is niet vanzelfsprekend en vraagt deskundigheid van medewerkers. - Soms klikt het niet met een begeleider. Hierover wordt dan gepraat en er wordt naar een oplossing gezocht. - Een begeleider alleen in actie hoeft te komen wanneer men zelf het probleem echt niet kan oplossen. - Ook is het belangrijk dat begeleiders goed afstemmen met andere afdelingen binnen de instelling. En dat daar met de cliënt over nagedacht wordt. - Vaak beseffen mensen niet hoeveel ondersteuning of begeleiding ze daadwerkelijk ontvangen. Dit heeft te maken met een beperkt inzicht in het eigen functioneren, vanwege verstandelijke beperking of psychische problematiek. Dit vraagt om deskundige medewerkers die kennis hebben van de verschillende beperkingen en ziektebeelden.


3. Aanbevelingen aan gemeenten In het voorgaande hoofdstuk zijn de bevindingen uit de diepte-interviews beschreven. Bij de aanbeveling aan de gemeenten is rekening gehouden met de trends binnen het gemeentelijk Wmo beleid; zoals wijkgericht werken, zelfredzaamheid/samenredzaamheid, inzet van vrijwilligers. 3.1 Behoud van speciale dagbesteding Als dagbesteding weg zou vallen, betekent dat voor verschillende groepen een enorme klap. Zonder dagbesteding missen zij structuur, sociaal contact en een plek waar mensen een waardevolle bijdrage kunnen leveren. Een plek waar zij optimaal kunnen functioneren en hun eigen kracht beter leren benutten. Sluiting van de dagbestedingsmogelijkheden met begeleiding en ondersteuning, gericht op de mogelijkheden van mensen met een beperking, kan leiden tot uitsluiting van een groep mensen. 3.1.1 Participatie - betrek mensen bij hun situatie Laat cliënten zelf meedenken bij het vinden van oplossingen. Betrek ze bij beleidskeuzes. Dat is participatie. Wanneer gemeenten in gesprek gaan met de betreffende doelgroep in hun eigen gemeente en rekening houden met hun ervaringen, wensen en zorgen, zullen de noodzakelijke veranderingen leiden tot nieuwe vormen van dagbesteding waarbij sprake is van enerzijds maatwerk en anderzijds gezamenlijk draagvlak. En deze vormen kunnen zo worden ingericht dat mensen die zorg nodig hebben op heel eigen wijze kunnen bijdragen aan de samenleving. 3.1.2. Eigen kracht Richt nieuwe vormen van dagbesteding zo in, dat mensen zichzelf verder kunnen ontwikkelen en daarmee hun zelfredzaamheid kunnen vergroten en leren om hun eigen kracht te benutten. Dat draagt tevens bij aan gevoel van eigenwaarde en aan hoe je kunt bijdragen aan de samenleving. Maak hiervoor een werkplan, samen met cliënten. 3.2 Dichtbij, in de wijk Richt nieuwe vormen van dagbesteding bij voorkeur in de wijk. Nabijheid van dagbesteding is een succesfactor. 3.3 Vervoer - leren waar het kan, voorzieningen treffen waar het moet 3.3.1 Leren: Veel mensen reizen met speciaal vervoer omdat ze niet anders kennen. Een groep cliënten is hierin wellicht leerbaar. Spring hier op in met trainingen voor oefenen in het verkeer, trainingen voor oefenen met gebruik van openbaar vervoer. Deze trainingen kunnen verzorgd worden in samenwerking instellingen en/of vrijwilligers. 3.3.2 Voorzieningen treffen: Ook kan de gemeente zorgen voor veiligheid op straat door het aanleggen van zebrapaden, voetgangerslichten, stoepen toegankelijk houden door parkeren op stoepen te verbieden. 3.3.3 Alternatieven: Waar openbaar vervoer niet tot de mogelijkheden behoort, bieden alternatieven als vervoer door gemeente en/of vrijwilligers uitkomst.


9

3.4 Continuïteit De bevraagde doelgroepen hebben veel moeite met het omgaan van veranderingen. Bij veranderingen ontstaat een disbalans met de voorgaande situatie, waarbij een cliënt een nieuwe balans moet vinden. Gegeven hun beperkingen vraagt dit van hen extra tijd en inspanning. Daarom is het zoeken naar duurzame oplossingen voor deze mensen belangrijk, zodat zij niet telkens geconfronteerd worden met nieuwe situaties. 3.5 Balans informeel en formele zorg / deskundige medewerkers - Bij verstandelijk gehandicapten en GGz cliënten is begeleiding vaak onlosmakelijk verbonden met zorg / behandeling. Daar waar gemeenten zelf kennis en kunde missen, is het van belang dat professionele hulp van bestaande organisaties ingezet wordt. - Vind een goede balans te tussen buren-/familiehulp en professionele begeleiding en ondersteuning. - Dit vraagt van de gemeente een genuanceerd en op de persoon afgestemd aanbod. Een zorgvuldige afweging afgestemd op de persoonlijke interesses zal gemaakt moeten worden. Ook moet rekening gehouden worden met de mogelijkheden die mensen uit de verschillende doelgroepen hebben en of dat te combineren is. Denk aan complex werk en uitstapjes 3.5.1. Zichtbaarheid Het is belangrijk de zichtbaarheid van dagbesteding te vergroten. Dat er dagbesteding beschikbaar is, is voor mensen belangrijk om te weten. Om mensen te bereiken zal van diverse communicatiemiddelen gebruik moeten worden gemaakt. Informatie ontvangt men het liefst in begrijpelijke taal, geen lange zinnen of moeilijke woorden, met symbolen of tekeningen. Gebruik indien mogelijk ook de „apps voor mensen met verstandelijke beperking‟ voor op de mobiele telefoon. via lokale kranten, lokale tv, begeleiders, coaches en opvang, instellingen en gemeente, e-mail, schriftelijk, folders of de websites. 3.6 Kansen en bedreigingen Door de interviewers zijn diverse kansen en bedreigingen uit de maatschappelijke ontwikkelingen gesignaleerd: Kansen Zet cliënten in als vrijwilliger, bijvoorbeeld om elkaar te helpen bij het reizen met openbaar vervoer. Daarnaast geven cliënten zelf aan dat ze het werken met mensen met een andere beperking niet als een probleem zien. Bedreigingen Er wordt een steeds groter beroep gedaan op vrijwilligers: zijn er wel voldoende vrijwilligers? Zo blijkt uit het SCP rapport „Toekomstverkenning vrijwillige inzet 2015‟ dat het op lokaal niveau moeilijker wordt om mensen bij elkaar te krijgen. Maatschappelijke ontwikkelingen als een hectisch leefpatroon, meer arbeidsparticipatie van vrouwen, vergrijzing van actieve vrijwilligers, verkleuring van de maatschappij, een groeiende behoefte aan mantelzorgers en veranderende motivatie (verschuiving naar kortstondiger, een meer projectmatige vrijwillige inzet) hebben invloed op de mate en de wijze van inzet van vrijwilligers. Daarnaast heeft iedere wijk een eigen samenstelling, bijvoorbeeld vergrijzing of juist veel tweeverdieners. Dit betekent dat een oplossing voor dagbesteding in de ene wijk niet passend hoeft te zijn voor een andere wijk. Maatwerk blijft noodzakelijk.


Onze visies Zorgbelang Gelderland Zorgbelang Gelderland komt op voor alle burgers in Gelderland, zodat zij kunnen leven zoals zij dat willen ook als zij door ziekte, ongeval, handicap of ouderdom tijdelijk of permanent belemmeringen ondervinden in hun persoonlijk of maatschappelijk functioneren. Wij willen dit bereiken door: ervaringskennis van zorggebruikers te verzamelen, collectieve belangen te behartigen, informatie te verstrekken over de beschikbaarheid en de kwaliteit van het zorgaanbod, klachten op te vangen en knelpunten in het zorgaanbod te signaleren. Om haar doelen te bereiken werkt Zorgbelang Gelderland samen met ruim 400 aangesloten patiëntenverenigingen, gehandicaptenorganisaties, ouderenbonden en cliëntenraden in Gelderland. LOC Zeggenschap in zorg De visie van LOC heet kort en krachtig: waarde-volle zorg. En met opzet staat er een streepje tussen 'waarde' en 'volle'. Want we willen met deze visie aangeven dat onze waarden de basis moeten zijn van hoe ons zorgsysteem eruit ziet, van hoe we zorg geven en van hoe we zorg ontvangen. Zorg die 'vol' is, omdat we die vanuit onze waarden organiseren en daardoor ook met aandacht. Aandacht voor alle aspecten van zorg (voor mensen die zorg krijgen, mensen die zorg geven, mensen die beleid voor zorg maken en mensen die de financiën van en voor onze zorg op orde moeten hebben). Waarden zijn onze 'grondbeginselen'. Ze geven weer wat we echt belangrijk vinden. Wat er echt toe doet in ons leven. Daarom vindt LOC dat zorg moet gaan over dat wat er voor mensen echt toe doet. En dat zelfde geldt voor de mensen die in de zorg werken. Als je ons hele zorgsysteem vanuit dat uitgangspunt organiseert, dan creëer je waarde-volle zorg. Zorg die van waarde is voor mensen en voor onze samenleving. In onze korte visie, makkelijk leesbaar, staat wat uitgebreider waar het om gaat bij 'waarde-volle zorg'. Wie meer wil weten over de achtergronden van ons gedachtegoed, kan daarvoor goed terecht bij ons 'Theoretisch kader Nederland en de zorg 2010-2050'

Colofon Redactie Monique Cotteleer, Zorgbelang Gelderland Eindredactie Joke Stoffelen, Marion Reinartz, Zorgbelang Gelderland


11

Literatuurlijst      

APA (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-IV-TR). Washington D.C.: American Psychiatric Association. Sociaal Cultureel Planbureau, Toekomstverkenning Vrijwillige Inzet 2015, Den Haag 2007 Zorgbelang Gelderland Afstudeeropdracht MWD „onderzoek en Innovatie‟ Hogeschool Arnhem Nijmegen, te Nijmegen mei 2012 Geen beperkingen maar mogelijkheden. Onderzoek naar de wensen en behoeften van jong volwassenen met een licht verstandelijke beperking in het kader van de decentralisatie van de AWBZ-begeleiding. Zorgbelang Gelderland, Onderzoek Gevolgen verlaging IQ grens (maart 2012) Gevolgen decentralisatie begeleiding (Per april 2012), door Stef Harwig Zeggenschap in zorg II. Een onderzoek naar een instrument voor het vaststellen van inspraak en invloed van klanten in de zorg. Uitgevoerd door Lectoraat Klantenperspectief in Ondersteuning en Zorg Hogeschool Windesheim, Flevoland, februari 2012


Bijlage 1 Vragenlijst onderzoek overheveling dagbesteding AWBZ naar gemeente, september 2012 Introductie Vertel eens iets over jezelf? Van welke dagbesteding maak je nu gebruik. Hoe vaak per week? Sinds wanneer en hoe komt dat zo? Toegankelijke dagbesteding Hoe komt u op de dagbesteding (vervoer?) Gaat dat goed? Waarom wel/niet? Is het belangrijk dat dagbesteding in de wijk wordt aangeboden? Wat zou u dan leuk vinden om te doen? Hoe voelt u zich thuis op de dagbesteding? Hoe komt dit? Heb je nog wensen? Wat vindt je fijn aan de dagbesteding? Stel de dagbesteding verdwijnt en er komt iets in de wijk. Wat zou je dan leuk vinden? Wat vindt u ervan wanneer er mensen met verschillende achtergronden, verschillende beperkingen, bijv ouderen, mensen met verstandelijke beperking en mensen met psychiatrisch ziektebeeld van dezelfde dagbesteding gebruik zouden maken? Met wie zou u het liefst de dagbesteding doen?(vriend, tante, buurvrouw?) Communicatie Maakt de organisatie waar u dagbesteding heeft gebruik van een zorgplan? Zo ja wordt u daarbij voldoende betrokken? Hoe gaat dat dan? Worden er concrete doelen gesteld? Welke? Vindt u deze haalbaar? Respect Wordt er met u op een respectvolle manier omgegaan? Waar blijkt dit uit? Regie bij de patiënt Wat hebt u bereikt doordat u dagbesteding heeft? Hebt u het idee dat u zelf de regie heeft over de invulling van de dagbesteding? Deskundige medewerkers Vind je dat je goed begeleid wordt op de dagbesteding? Zo ja door wie? Kun je terecht met vragen /problemen? Advies Stel je zou de gemeente een advies willen geven over hoe jij de dagbesteding het liefst zou willen. Wat zou je dan zeggen?


13

Bijlage 2 Antwoorden op de vragen uit de vragenlijst categorie VG Toegankelijke dagbesteding Van welke dagbesteding maak je nu gebruik?  Coffyn, daar heb ik cashewnoten verpakt, koffie gewogen en verpakt. Snoepjes verpakt. Bestellingen klaargemaakt voor cafés en Pluryn, winkeltje bijvullen. Koffie gebrand (is heel moeilijk). Dit vind ik het leukste, is mooi om te zien hoe het erin gaat hoe de koffie eruit komt. Ik leer hier heel veel.  Ik werk bij Technovium in de catering. Broodjes maken lunches, spoelkeuken.  Epric Huissen Kwekerij met cactussen en palmbomen met winkel. 25 personen, eerst 4 dagen nu 5 omdat ik het zo naar mijn zin heb. Ik houd erg van inpakken van plantjes voor verzending.  Coffyn  Coffyn, gasten bedienen, ik ben trots dat mensen naar Coffyn komen om koffie te drinken. Ik maak koffie, koffie wegen, halen, groepen rondleiden. Verhaal vertellen over de koffie, koffie inschenken.  Bij Coffyn, ik leer bedienen, koffiezetten, winkel aanvullen schoonmaken, in atelier koffie voor bedrijven inpakken, koffiebar aanvullen. Noten, snoepzaken, koffiezakken dragen. Hanos levering opruimen.  Camping de Geuldert als manusje van alles. Als fotograaf voor Dichterbij.  Ik werk als ombudsvrouw. Ik help cliënten bij het opkomen voor zichzelf. Als ze er met hun begeleider niet uitkomen dat kan ik advies geven. Verder werkt ze als coördinator van een denktank in Nijmegen. Hoe vaak per week dagbesteding?  3 keer in de week  5 dagen in de week  5 dagen in de week van 8.30 uur tot 16.00 uur  4/5 dagen in de week soms in het weekend  4 dagen in de week  Al 4-5 jaar, 5 dagen. Ma 1-6 en di 11-6 do vrij 9.30 -16.10 weekend van 10.00 -17.00 en 11.00 18.00  4 halve dagen, meer kan ik niet aan.  4 dagen in de week Dagbesteding: Sinds wanneer?  Sinds school  Een jaar en een paar maanden.  8/9 jaar  1,5 jaar begint om 9.30 uur tot 16.00, tijden zijn verschillend afhankelijk hoe ik me voel.  Via school van Den Bosch hier gekomen. Ik zat graag op school maar had moeite met lezen, rekenen, taal. Ik werk hier al een half jaar.  NEC alle thuiswedstrijden behalve risicowedstrijden. Hapjes rondbrengen is het leukste. Op tv kijkt hij meestal naar de wedstrijd. Soms ook in stadion.  Beeldkracht 1,5 jaar. De Camping 2/3 jaar. Daarvoor op de Hagert. Maar dat was ver beneden zijn niveau. Je moet geen hoog nivo op laag nivo werk laten doen dan gaan ze zich snel irriteren.  nvt 14 Overheveling dagbesteding naar Wmo februari 2013

Hoe komt dat zo?  "Toen de digitalisering bij Zetnet niet meer gesubsidieerd werd kon heb ik een half jaar thuis gezeten. Geen ander werk.” (Hij is 100 % afgekeurd voor normaal bedrijf. Tot oktober thuis gezeten toen begonnen met digitaliseren bij Zetnet.)  Via school gesolliciteerd en het bevalt goed. Het is lekker dichtbij.  Dichterbij heeft een job coach, ging eerst kijken hoe het ging, toen stage en toen een vaste baan.  12 jaar thuis gezeten. Heeft dochtertje, bracht haar naar school, verveelde zich heel erg. Relatieproblemen. Ben nu getrouwd met de vader van dochter. Het gaat goed.  Moest van school gezien de leeftijd. Was daar graag gebleven.  Zus heeft dat geregeld  Uit school  Via Jobcoach van Dichterbij en via Beeldkracht van Dichtbij.  Heeft altijd in instellingen gewoond. Zo erin gerold. Hoe komt u op de dagbesteding (vervoer)  Gaat met eigen auto.  Met de fiets  Taxi  Met de bus, gaat prima! Ik krijg reiskostenvergoeding van Driestroom. Zit in het weekgeld, krijg het achteraf terug. Openbaar vervoer duurt 30 minuten.  Taxi, gaat ook naar Malden, Groesbeek, Werkenrode, dan naar Coffyn. Zit voorin is wagenziek.  Komt met de taxi.  Naar NEC brengen mijn ouders mij, naar Coffijn met OV. Dat gaat heel goed.  Met de trein naar Nijmegen en dan met de bus naar Molenhoek. 2 tot 3 uur per dag aan het reizen.  Ik wil het daar ook niet over hebben, want ik ga niet naar dagbesteding. Gaat dat goed? En waarom?  Ja, de auto heb ik nodig om boodschappen te doen voor ouders en voor mijn werk als dj.  Ik fiets graag en kan dat zelfstandig.  Gaat goed. Ja, soms komt de taxi niet op tijd. Maar meestal wel. Zou misschien ook wel met de bus kunnen gaan in de toekomst. Gaat ook met bus naar Dukenburg. Dan gaat haar vader mee. Dat gaat goed.  Lindenberg optredens maken, muziekbox. Treed ook veel op. Komen dan vanachter de coulissen. Maandag t/m vrijdag. Lindenberg leuk omdat hij daar iemand heeft leren kennen.  Gaat goed. Kan niet op een andere manier, dat is te moeilijk.  Dat gaat goed wel lange reistijd.  Het werk gaat heel goed, ik wil alleen wat meer uitdaging. Wat betekent dagbesteding voor jou?  Zonder de dagbesteding had ik niet de opleiding geleerd. Ik heb het geprobeerd via de LOI maar dat was te snel.  Ik leer hier heel veel. Voel me thuis. Geeft een lekker werk gevoel. Ik hou van werken. Als het niet zou zijn. Dan gaat de tijd heel langzaam.  Dat het gezellig is dat ik iets te doen heb, leuke collega‟s Overheveling dagbesteding naar Wmo februari 2013

15



    

Als het hier niet zou zijn, zou ik in de put zijn, het zou me niet goed doen, mislukkeling. (10 jaar geleden aan de drugs, nadat ze haar oog was kwijtgeraakt. Met verkeerde mensen in aanraking. Voor haar dochter is ze toen zelfstandig gestopt met drugs.) Zonder dagbesteding heb ik geen werk. Dan zit ik thuis een beetje achter de laptop. Als Coffyn er niet zou zijn dan zou het voor mij heel moeilijk zijn. Ik kan me niet voorstellen dat het er niet zou zijn. Wanneer ik geen dagbesteding had, dan zou ik de hele dag in de natuur rondlopen met een camera. nvt

Cliënten zouden het liefst dagbesteding doen met:  Goede vrienden. Mensen waar het echt mee klikt. Anders laat ik ze links liggen. Met de mensen waarmee het klikt. Die niet bevooroordeeld zijn, maar ik ben niet echt een groepjes persoon. Daar moeten ze wel rekening mee houden. Dus kleine groepjes  Zoals het nu is.  Weet het niet, vind het moeilijk. Met zussen of vriendinnen of huisgenootjes? Maar dan vooral voor leuke dingen.  Met mijn maatje, hij is heel belangrijk voor mij. Die komt ook op mijn verjaardag.  Zoals nu.  Moeilijke vraag. Weet ik niet. Liefst gewoon met de mensen die ik nu ken.  Met mijn woongroep 6 personen, hebben ook een beperking. Verschillende leeftijden  Wat ik nu doe, ik hoef niet anders Ooit in natuurgebied gewerkt maar door bezuinigingen kom dat niet meer. Het was daar heel gezellig en hij kon daar veel fotograferen.  Zeker niet met haar familie.

Samenvoegen doelgroepen dagbesteding Wat vindt u ervan wanneer er mensen met verschillende achtergronden, beperkingen bijv ouderen etc. van dezelfde dagbesteding gebruik maken?  Bij Zetnet werken nu zo'n 20 personen, mensen met verstandelijke beperking, ADHD, spatisch. Met mensen met bijvoorbeeld drugsproblematiek, dan trek ik teveel de problemen van anderen aan. Dan kom ik zelf in de problemen. Ik heb niets tegen andere mensen maar ik kan niet teveel problemen horen.  Hebben nu een gezellige club. Met andere verschillende mensen zou ik dat moeilijk vinden. Reageren anders. Vind het wel leuk om mensen te helpen.  Weet ik niet, ik ben de enige met een beperking. De rest zijn volwassen vrouwen.  Er zitten mensen met lichamelijke beperking en psychische problemen. Verschillende mensen zijn geen probleem. Iedereen laat elkaar in zijn waarde. Ik vind dat wel prettig. We helpen elkaar.  Ik zou het niet weten.  Ik weet het niet.  Met ouderen geen problemen. Ook niet met rokers. Met drugs niet gezellig. Bang dat hij andere collega‟s aansteekt.  Ik heb met collega's gewerkt die Down hadden en dat was niet prettig. Ik vond het nivo veel te laag, wilde graag werk op hoger nivo.  Je moet werken naar vermogen. Dat is veel beter. Houd dezelfde soort mensen bij elkaar, zodat er sprake is van gelijk nivo.


Dagbesteding in de wijk Is het belangrijk dat dagbesteding in de wijk wordt aangeboden?  Toevallig dat Zetnet naar heel dichtbij is verhuisd, niet in Druten of zo. Is heel fijn, minder benzine kosten.  Als het in de buurt zou zijn zou ik dat ook leuk vinden.  Zou wel fijn zijn.  Dagbesteding in de wijk wil ik niet. Ik wil hier blijven, in Huissen  Zou niet weten. Wil graag hier blijven. Misschien iets met computers, internetten, radio luisteren. Iets met de radio. Onder begeleiding, zonder kan niet.  Ik zou het fijn vinden als Coffyn in Hatert zou zitten. Maar ik ben hier gewend en vind het moeilijk ergens anders aan te wennen.  Lastige vraag! Zou het wel fijn vinden wanneer Coffyn in de buurt zou zijn.  Nee, ik wil graag blijven doen wat ik doe en de gemeente moet het gewoon goed coördineren.  Ik ga niet naar dagbesteding, ik heb een betaalde baan en doe vrijwilligerswerk. Wegvallen van dagbesteding betekent?  Zonder de dagbesteding had ik niet de opleiding geleerd. Heeft geprobeerd via de LOI, maar dat was te snel.  Ik leer hier heel veel. Voel me thuis. Geeft een lekker werk gevoel. Ik hou van werken. Als het niet zou zijn. Dan gaat de tijd heel langzaam.  Dat het gezellig is dat ik iets te doen heb, leuke collega‟s.  Als het er niet zou zijn zou ik in de put zijn, het zou me niet goed doen, mislukkeling. 10 jaar geleden aan de drugs, nadat ze haar oog was kwijtgeraakt. Met verkeerde mensen in aanraking. Voor haar dochter is ze toen zelfstandig gestopt met drugs.  Zonder dagbesteding heb ik geen werk. Dan zit ik thuis een beetje achter de laptop.  Als Coffyn er niet zou zijn dan zou het voor hem heel moeilijk zijn.  Kan ik me niet voorstellen  Als ik geen dagbesteding had dan zou ik de hele dag in de natuur rondlopen met een camera.  nvt Alternatieven Wat zou je dan leuk vinden om te doen? • Met muziek, met dieren, heeft als vrijwilliger bij de dierenambulace gewerkt, iets met computers of in de beveiliging • Ik vind horeca leuk en schilderen, voor plezier en aan de muur. Ik schilder op nummer.  Niet de hele dag. Fietsen doe ik veel. Naar Lent en Groesbeek. Gaat alleen. • Hetzelfde als ik nu doe. Misschien ooit nog iets anders proberen. • Nee, ik wil hier blijven, ben hier op mijn plaats vind het leuk hier. • Wat ik doe. • Winkeltje met games. • Worstelaar of dolfijnentrainer. • Dat wat ik nu doe vind ik leuk, moet echt niet veranderen.  iets anders wat past bij haar nivo.


17

Communicatie Maakt de organisatie waar u dagbesteding heeft gebruik van een zorgplan? Zo ja wordt u daarbij voldoende betrokken? Hoe gaat dat dan?  Ja, een leerplan, heb daar geen invloed op. Maar vind het wel leuk. Heb al 3 certificaten.  Er wordt wel geluisterd en mag het dan meestal ook doen.  Niet echt geen leerplan maar als ik iets wil vragen dan kan dat altijd en word ik ook gecoacht.  1 keer gesprek, toen nog een keer. Er is geen plan. Ik zit hier vrijwillig. Als het nodig is kan ik met ondersteuning thuis praten en die is ook bij Epric geweest. Als het nodig is kan ze praten en als er iets is kaart ze het zelf wel aan.  Ik ga naar mijn BB-er en die bespreekt het dan.  Ja, dat is gemaakt door personeel, mocht zelf aangeven wat mijn wensen zijn. Dat vind ik heel belangrijk. Er wordt goed geluisterd.  Leuk omdat mensen aardig zijn, begeleiding aardig is en je mensen leert kennen. Er wordt goed overlegd wie wat doet.  Als cliënt van Plurijn heb ik dat niet, dat werkt ook niet. Dat heb ik niet nodig. Ik ben dat ontgroeit. Op haar werk heb ik wel een leerdoel maar dat is anders want dan ben ik professional.  Nee Worden er concrete doelen gesteld? Welke ? Vind je die haalbaar?  JA, ik wil alle certificaten halen die ik kan halen. Dat is mijn doel.  Geen plan dat hij weet. Wil graag leren koken en in de bediening.  Nee  Inpakwerk, voorzichtig, water geven, oppotten, schoonmaken. Opruimen. Kerststukjes maken.  Leerdoelen High Tea maken, indekken, vaatwasser inruimen en uitruimen en koffiezetten. Ik heb zelf gekozen.  Je mag zelf kiezen wat je voor een werkplan wil. (Hij zou het zelf ook zo doen zoals het nu gaat.)  Een High Tea maken (al afgerond), nu bij de kassa geld terug tellen. Het is haalbaar maar wel moeilijk. Soms lukt het. Achter de bar, drinken inschenken, gaat goed. Bier tappen, nog oefenen. Soms superdruk.  Nvt. Het is iedere dag wat anders en de klusjes zijn heel divers. Daar kan ik meestal wel goed tegen.  Haar doel zou kunnen zijn om de ondersteuning af te bouwen.

Respectvolle bejegening Wordt er met u op een respectvolle manier omgegaan? • Ja, er wordt met respect omgegaan. In het begin werd ik als een klein kind behandeld. Word daar boos van.(Heeft toen een aantal gesprekken gehad en toen is het veranderd.) • Ja, omdat het gezellig is en omdat ze lief zijn en niet hatelijk. Ik heb het gevoel dat ik hier • thuis ben. • Ja, ze vindt van wel, omdat er naar haar wordt geluisterd. 18 Overheveling dagbesteding naar Wmo februari 2013

•

• • • • • •

Als een mens. In Presikhaaf was ik een nummer. Hier ben ik wie ik ben. (Ze is blij met haar begeleider, maar ze mag niet zelf kiezen. Maar er is wel aan haar gevraagd wat voor een persoon ze zag zitten.) Ja, dat vind ik belangrijk. Leuk. Ik werd vanochtend gevraagd door Margot. Je bent meer vrij om dat te zeggen. Margot helpt mij ook een beetje. Ze behandelen me heel goed. Ja, het gaat heel goed. We hebben respect voor elkaar hoe we met elkaar omgaan en praatjes maken. Soms gaat het fout, maar dan bemoeit de leiding zich ermee. Eerst samen oplossen als het niet lukt, dan met begeleider. Ja, ik krijg jaarlijks een mooi kerstpakket Ja, door huidige ondersteuner wel. Ik vind dat ook heel erg belangrijk.

Welke begeleiding krijg je nu?  Woonbegeleiding, financieel onder bewindvoering en begeleiding voor vrije tijd. Ribw is bezig met een maatjesproject. Voor 200 aanmeldingen maar 35 vrijwilligers. Ik kan niet veel in huishouding, omdat ik versleten knieën en versleten schouders heb. Zou het zelf moeten doen. Dat is een probleem. Ik krijg een schouder operatie. Dan uit de roulatie en dat is ook slecht voor mijn opleiding. Ik zou niet in een woongroep kunnen wonen, ik ben veel te zelfstandig.  Ja, op het werk, een coach. Voor bijvoorbeeld als de taxi te laat komt. Maar ook voor andere problemen. Bij de woonvorm heb ik een maatje. Daarmee kan ik alles bespreken.  Administratie 1 of 2 keer in de week, al sinds 1998 omdat ik post in het laatje schuif. Ik zit in schuldsanering, sta onder bewindvoering, 3 jaar. Daarvoor kreeg ik hulp van Budget Adviescentrum, daar kreeg ik ruzie met begeleider. Toen zat ik in een diep dal met veel schulden, kreeg te maken met Wet Schuldsanering. Van daaruit werd ik geholpen door iemand die mij geld gaf, maar niets heeft betaald. Ik begreep dit niet en kreeg daardoor nog meer problemen. Nu zit ik bij HCT advies, daar gaat het goed. Tenzij ik fouten maak, maar dan krijg ik brood van haar baas.  Op het werk. Woont thuis daar regelen zussen alles.  Op het werk. Thuis regelen ouders alles.  Ik heb een jobcoach, en een begeleider voor praktische dingen, opruimen en begeleiding voor als ie niet zo lekker in zijn vel zit.  Ambulante begeleiding 1 keer in de week. Net hoe haar pet staat. Bij noodgevallen kan ze naar de woonvorm van Plurijn. Die maken ook bij haar schoon.

Deskundige medewerkers Wat moet een goede begeleider doen? • Goed luisteren, zeggen wat ze doen, op tijd komen, afspraken nakomen, klik hebben. • Goed luisteren en helpen. • Ja luisteren goed naar hem. Ik wilde naar Drama en ze hebben dat geregeld. • Begrip ervoor hebben dat ze niet altijd dat kan zeggen wat ze bedoelt. • Ze moet niet in de reden gevallen worden. Dat ze soms boos wordt en dan even 10 minuten nodig heeft om weer rustig te worden. Dat ze meegaan naar externe afspraken voor regelzaken, omdat ze het niet altijd begrijpt. Mensen lopen over haar heen als ze dat niet doen. Een goede begeleider krijgt dingen voor elkaar en heeft het beste met haar voor. Is aardig omdat ze is zoals ze is. Een slechte begeleiding is: Als ze mij niet willen helpen en juist tegenwerken. Begeleiding die haar in de steek laat. Die niet weten wie ik ben, die me niet kennen, die me kinderachtig behandelen. Begeleiding moet niet bang voor haar zijn. Gezinsvoogd vertrouwde haar niet. Terwijl ze betrouwbaar is. • Willem, BBer en een vriend, daarmee heeft hij een gesprek gehad. Over vervoer. Overheveling dagbesteding naar Wmo februari 2013

19

•

• •

•

En als er onduidelijkheid is dan moet ik naar Sjoerd. Nienke is goed. Ze helpt me hierin, zo moet je het doen niet dat pakken maar dit. Zonder begeleiding gaat het mis, dan vergeet hij alles. Dan blijft hij gewoon zitten. Omdat dat ze goed luisteren naar hoe het gaat en hoe ik het vind. Wil luistert goed. Houdt alles in de gaten hoe het gaat. Wat je wensen zijn en hoe het hier is. Dat je hier prettig vindt. Doet ze heel goed. Alle begeleiders doen het goed. Mogen af en toe streng zijn. Zijn aardig. Luisteren goed. Kan altijd met problemen naar begeleiding toe. Soms durf ik niet te zeggen. Weet niet hoe dat komt. Meedenken, tijd nemen, rekening houden met je beperking. Max kan niet tegen teveel prikkels. Maatje is een persoonlijke begeleiding van de woongroep. Als er iets is dan ga je naar je maatje. Winterdip komt eraan. Ze hoeft niet met de ondersteuning in discussie. Hij is op bezoek en vraagt of ze hulp nodig heeft. Doet niet net of hij thuis is en gaat meteen in de allergie zitten. Anderen die gingen meteen conclusies trekken als er wat rommel was. Dat het niet goed met haar ging. Ze heeft ook door haar vorige begeleider slechter contact gehad met haar moeder. Ze kan er echt niet tegen wanneer er over haar gepraat wordt in plaats van met haar. Cliënt centraal zetten en je handen op je rug kunnen houden. Je verantwoordelijk voelen is anders dan verantwoordelijk zijn.

Advies naar de gemeente Stel je zou de gemeente advies willen geven over hoe jij de dagbesteding het liefst zou willen. Wat zou je dan zeggen?  Mijn advies: kijk naar de persoon in kwestie en kom samen tot een goede oplossing. Ik ben bang dat er voor mijzelf iets gaat veranderen. Dat maakt me ongerust.  Het is fijn als het dichtbij is. Dat het iets met voedsel te maken moet hebben. Dat het gezellig is en geen ruzie komt.  Gemeente moet naar mensen kunnen kijken waar ze op hun plek zitten. Het werk is leuk en de mensen ook. Ze blijft hier tot haar 67e werken. Ieder mens heeft recht op een plek waar ze zich thuis voelen. Luisteren naar de mensen waar ze het leuk vinden en waar ze het naar de zin hebben en wat voor een persoonlijkheid ze hebben.  Ik zou het moeilijk vinden als ik hier niet zou kunnen blijven. Ik vind het belangrijk dat hoe het hier gaat en hoe het hier is, en dat dat zo blijft.  Ik vind het belangrijk dat ik gewoon naar hier kan blijven gaan.  Goed taxivervoer, dat goed werkt, geen onnodig lange ritten. Echt goede begeleiding. Geen Down mensen bij PDDNos mensen zetten. Vakkundige begeleiding die luistert en inschat wat er bij je past. Mag je niet onder druk zetten als je daar niet tegen kan. Niet teveel verandering. Dat valt niet goed.  In de onderhandeling met de zorgaanbieders: hou er rekening mee dat mensen een vertrouwensband hebben met de ondersteuner. Haal die niet zomaar weg omdat er contracten worden gesloten met andere aanbieders. Je kan niet zomaar opleggen dat het anders moet. Altijd zorgen voor overleg. Haal gewoon niet zomaar iemand weg, mensen gaan echt flippen. Mocht het toch noodzakelijk zijn om te veranderen dan moet dat door een heel zorgvuldige afweging die samen met de cliënt gedaan moet worden. Informeer ze dan heel goed en geef mensen ruimte om vragen te stellen. Dan kan men zeggen wat men op het hart heeft. Geef goede informatie.  Dat ik net zulke leuke dingen kan blijven doen als nu.


Antwoorden per categorie GGz: Dagbesteding omdat:     

Het verplicht is bij de zorg die je krijgt. Ik dakloos was geworden na mijn scheiding. Ik hier via via binnen ben gekomen (kennissen), ik wist niet dat zulke hulp er was/ via maatschappelijk werk. Ik via allerlei klinieken en van de straat kwam en via de Iriszorg polikliniek hier een plaatsje heb gekregen. Na een crisisopname in het ziekenhuis.

Dagbesteding is:  Structuur aan de dag en je leven.  Betekenis geven aan je leven/ zinvol leven.  Gezellig/ contact.  Het terugkrijgen van een toekomst.  Geeft rust.  Een dak boven je hoofd.  Heeft mij gered/mijn leven terug gegeven.  Nuttig.  Zelfstandigheid.  Inzicht/ het moeten werken aan jezelf.  Doelen hebben/maken; een toekomst plannen.  Tevredenheid (steeds meer).  Op je eigen tempo werken.  Meerdere willen en wetten onder een dak.  Beter dan de hele dag op je kamer.  Heeft mij gered.  Iets waar ik maar gedeeltelijk invloed op heb, de zorgvraag bepaalt ook.  Op zich leuk, maar soms niet afwisselend genoeg (wil graag ander soort werk).  (Voor een persoon) een vicieuze cirkel waar je niet verder mee komt

Door dagbesteding heb ik bereikt:      

Dat ik weer ritme heb. Dat ik weer zelfstandig woon. Dat ik weinig de stad in ga. Omdat ik al lang bezig ben voel ik aan mijn lichaam en geest dat het beter gaat. Ik denk nu aan andere zaken in het leven (werk/gezin/huis); een normaal leven. Dat ik op de goede weg ben en sterker/blijer ben.

De begeleiding bij dagbesteding is:  Oké.  Soms niet deskundig genoeg op diepere problematiek (en dan word ik alleen maar als moeilijk gezien) maar dat is al aan het veranderen.  Soms niet goed in (juiste) bejegening.  Moet meer afstemmen met andere afdelingen. Overheveling dagbesteding naar Wmo februari 2013

21

    

Fijn; ik heb een persoonlijk begeleider daar ben ik blij mee. Is lastig als de begeleiders veranderen, dan moet ik hen weer helemaal opnieuw leren kennen en omgekeerd, dat is heel vervelend. Op de werkvloer zelf erg goed. Heel soms alsof ik een kind ben, zo behandelen ze me dan; betuttelend . De organisatie wordt als een rommeltje ervaren, dat komt ook naar voren in hoe omgegaan wordt met ons.

Samenvoegen doelgroepen dagbesteding: o “Dat maakt niet zoveel uit voor mij/ons. Dat is nu ook al zo, er zijn al veel verschillende mensen, dus dat is wel oké”.

Dagbesteding in de wijk is: o o o

“Zeer belangrijk; het moet in de buurt zijn anders geeft het teveel heisa/ druk erop. Hoe kom je er dan, de afstand wordt groter en geeft meer tegenzin”. “Dan kap ik ermee als het niet in de wijk is”. “Voor mij maakt het niet uit”.

Vervoer  “Is nu niet van toepassing, het is op het terrein en makkelijk te bereiken, maar dagbesteding moet in de wijk blijven”. Communicatie en informatie  Gaat via de persoonlijk begeleiders.  Er is een behandelplan met evaluatie momenten.  Bij in komen wonen niet altijd bekend waar informatie te vinden is.  Niet altijd ervaren dat ik zelf ook invloed heb.  Het afstemmen tussen de verschillende afdelingen gaat niet altijd goed; dat kan heel lastig en naar uitpakken als bijvoorbeeld iemand een snipperdag heeft opgenomen en toch uit bed wordt gehaald om te werken omdat er iets fout gaat in de communicatie.  Het is niet altijd duidelijk waarvoor je bij wie moet zijn (de routing is onduidelijk) en wat je zelf mag regelen.  Het is onduidelijk waar je terecht kan met klachten.  Je moet veel zelf regelen en er achteraan. Wegvallen dagbesteding betekent o Dat kan hier niet, is onderdeel van de zorg/behandeling”. Alternatieven voor dagbesteding zijn: o “Er is geen alternatief voor dagbesteding.” o “Veel mensen komen in de problemen met zichzelf, je moet daar wat aan doen, zoals hier” o “Alleen als je zelf het inzicht hebt dat je hulp nodig hebt, je de hulp vindt en aan de slag gaat, krijg je je leven weer terug”.


Signaal uit de groep naar de gemeente  We wisten niet dat er zoiets als dit was, meer bekendheid zou anderen helpen die nog in die situatie zitten.  Dagbesteding geeft mij weer een zinvol leven.  Het is belangrijk om zoveel mogelijk dezelfde persoonlijk begeleider te hebben, overdracht is lastig en geeft onrust.  Dagbesteding moet in de wijk aangeboden worden, anders geeft het veel heisa en tegenzin om te gaan.  Dit moet blijven bestaan anders komen velen in de problemen.  (Zelfs 65+ers die niet hoeven komen, komen al jaren; dat geeft een belang aan).


23

Antwoorden per categorie V&V: Dagbesteding omdat:      

Om mijn partner/ familie te ontlasten Ik te eenzaam werd na het overlijden van mijn partner Ik geen dag structuur had Ik geen zinvolle dagbesteding meer had (na het overlijden van mijn partner) Ik depressief werd Ik na een ziekenhuis opname overspannen was

Dagbesteding is:             

Heerlijk Een medicijn; mijn genezing geweest Waar ik naartoe leef Een zinvolle invulling van het leven Geeft weer zin aan het leven (na depressie)/ haalt mij uit depressie Montert mij op; ik kan de dagen weer aan Geeft structuur aan de dag/week Noodzakelijk Ontlasting voor geliefden Zelfstandigheid Waar ik voor heb gevochten De hemel op aarde Waar ik dankbaar voor ben

Samenvoegen doelgroepen dagbesteding: “Het zou niet fijn zijn als er meerdere groepen tegelijk gebruik maken van de dagbesteding omdat:  er dan minder aandacht is voor V&VT dan voor GGZ/MO en GHZ,  dat het groepsgevoel dat er nu is tegengaat,  het de collectieve mogelijkheden (sommige uitstapjes kunnen mogelijk niet met alle doelgroepen) beïnvloed,  het moeilijker communiceren wordt dan met elkaar; je zit met verschillende situaties/contexten”. Dagbesteding in de wijk is:  “Is niet per se belangrijk, we hebben er toch vervoer bij”. Vervoer  “Belangrijk is dat het vervoer goed geregeld is/blijft, we kunnen anders zelf niet komen”. Wegvallen van dagbesteding betekent:  Sneller doodgaan  Een verschrikking  Eenzaamheid  Niet zelfstandig zijn Overheveling dagbesteding naar Wmo februari 2013

24

    

Meer afhankelijk zijn van de familie Meer ziek zijn/worden Sneller in een verzorgings-verpleeghuis moeten Dat ik ga verpieteren EEN RAMP!!!!!!

Alternatieven voor dagbesteding zijn:  “NIET: we hebben zelfs voorgesteld zelf een beetje te betalen, het kan gewoon niet weg”.

Signaal uit de groep naar de gemeente:  Dagbesteding is onmisbaar  Dagbesteding is medicijn  Politiek wil de mensen zo lang mogelijk thuis; als de dagbesteding wegvalt, moeten we eerder naar een verzorgingshuis.  “Wij verpieteren als er geen dagbesteding meer is”.


25

Bijlage 3 Veranderingen in de wet Bijeenkomst Trias Nijmegen – Zorgbelang Gelderland 4 oktober 2012 Er gaat van alles veranderen rondom de begeleiding. Joke Stoffelen van Zorgbelang Gelderland geeft informatie. Begeleiding Veel mensen met een beperking wonen zelfstandig. Ze krijgen begeleiding aan huis. Soms bij boodschappen doen en eten koken. Of bij de administratie en het betalen van rekeningen. Of het lezen van brieven van instanties. Soms krijgen mensen begeleiding bij hun werk. Van een job-coach. Er zijn ook mensen die begeleiding krijgen bij hun hobby‟s. De mensen van Trias vertellen  Ik ga naar de hobby-club van De Driestroom.  Ik krijg hulp bij het huishouden.  Ik heb een vaste begeleider die mij helpt met de post.  Ik werk met kinderen en af en toe komt mijn begeleider langs. Dan praten we over hoe het gaat. Het gaat altijd goed. Wat gaat er veranderen? Nu gaan de mensen in Den Haag over het geld. Zij maken de regels over wie begeleiding krijgt. Straks gaat dat veranderen. Dan gaat de gemeente over het geld. En beslist de gemeente wie begeleiding krijgt. Wanneer hulp of ondersteuning? Eerst vraagt de gemeente: wat je zelf kunt doen? Dan: wat kan je familie doen? Je vrienden? Of je buren? Dan pas krijg je hulp of ondersteuning van de gemeente. De mensen van Trias vertellen  Ik wil niks van de buren, familie of vrienden. Krijg je dan straks geen hulp meer?  Ik heb nu een indicatie tot 2028. Dat is toch raar? Wat heb ik daar nu aan? Onderling Sterk zal deze vragen bespreken met de wethouder van Nijmegen. Want die gaat daar straks over. Nieuw Ook vraagt de gemeente aan iedereen: Wat kun jij doen voor anderen? Overheveling dagbesteding naar Wmo februari 2013

26

Bijvoorbeeld: kun je ouderen bezoeken? Of voor iemand de hond uitlaten? De mensen van Trias vertellen  Ik doe nu al vrijwilligerswerk. Bij demente ouderen.  Werken voor Onderling Sterk is ook vrijwilligerswerk. Waar? De gemeente kijkt ook of de begeleiding of dagactiviteiten dicht bij je in je dorp of wijk kunnen. Dan hoef je niet meer zo ver te reizen. De mensen van Trias vertellen  Dicht in de buurt is fijn. Alles onder één dak.  Maar hoe gaat dat met vervoer als je toch moet reizen?  Wat gebeurt er met Trias?  Waar moeten wij naar toe?  Je bent dit gewend. Ik wil geen nieuw contact.  We wonen toch in een rijk land?  Waarom gaan ze bezuinigen op gehandicapten?  De regiotaxi is nu al duur. Wanneer? Eerst moet er een nieuwe wet worden gemaakt. We weten nog niet wanneer dat is. Of wat daar in komt. En wat er gaat veranderen. De regering maakt deze nieuwe wet. Dan moet de Tweede Kamer in Den Haag over de nieuwe wet vergaderen en beslissen. Daarna gaat de Eerste Kamer in Den Haag over de nieuwe wet beslissen. Dan gaat de gemeenteraad over de nieuwe wet vergaderen en beslissen. Dan pas weet iedereen wat er gaat veranderen in iedere gemeente. Dat duurt dus nog even. Niemand weet precies wanneer. Veel mensen denken in 2014. Of misschien in 2015. Wat kun je doen? Vertel je mening aan:  De mensen van Onderling Sterk  De wethouder  De Wmo-adviesraden  De mensen van de gemeenteraad. De mensen van Onderling Sterk zijn vanavond hier. Om te luisteren wat iedereen belangrijk vindt. We praten na de koffie over de plannen. Wat vinden mensen met een verstandelijke beperking belangrijk? Wat vinden mensen met een verstandelijke beperking belangrijk? De mensen van Trias vertellen Overheveling dagbesteding naar Wmo februari 2013

27

1. Vervoer De regiotaxi is duur In sommige gemeenten kunnen je kiezen tussen  een aantal kilometers reizen per jaar  of een bedrag aan geld per jaar. Het kilometerbudget is snel op of je komt geld tekort. Daarnaast hebben mensen veel klachten over de regiotaxi. Het kost veel geld en je krijgt weinig service: de chauffeurs doen nors tegen je. De taxi‟s komen veel te vroeg of veel te laat. Vraag Wat vindt de wethouder hiervan? Wat vinden de mensen van de gemeenteraad hiervan? Idee Mensen met een verstandelijke beperking willen best anderen helpen en leren met de gewone bus te reizen. Maar wie gaat het kaartje betalen? En mag dat in werktijd? Maar wie regelt dat met mijn baas? 2. Vrije tijd Maatje Een maatje kan mij helpen om ergens naar toe te gaan. Dan hoef ik niet alleen. Maar als we ergens koffie en taart nemen moet ik alles betalen. En als we naar de film gaan samen moet ik voor twee kaartjes betalen. En ik heb al niet zo veel geld. Is er geen andere oplossing? Activiteiten Het is leuk om naar buiten te gaan. Of ergens naar toe. Niet iedereen kan dat alleen of heeft vrienden of familie. Alleen begeleiding. Maar de begeleiding heeft nooit tijd. Of er is helemaal geen begeleiding voor vrije-tijds-activiteiten. Trias Ik kom al jaren bij Trias. Blijft Trias bestaan? Of moet ik naar het wijkcentrum? Maar daar ken ik niemand. Bij Trias ben ik gewend. Wijkcentrum Hoe weet ik wat er te doen is? Veel mensen hebben een steuntje nodig. Iemand die er altijd is. 3. Informatie over vrije-tijd Overheveling dagbesteding naar Wmo februari 2013

28

Hoe weten mensen wat er te doen is? Vaak zijn ze afhankelijk van de begeleiding. Die moet de folder uitleggen of vertellen wat er in De Brug staat. Want veel mensen kunnen niet goed lezen. De begeleiding denkt daar niet aan. Of ze vinden het niet nodig. Of ze hebben geen tijd.

Goede informatie Op veel manieren kunnen mensen te weten komen wat er te doen is. Niet iedereen is hetzelfde. Wat voor de één werkt,werkt niet voor de ander. Wat zijn de verschillende manieren?  De begeleiders vertellen er over  De begeleiders lezen voor uit folders of de websites op computers of uit De Brug of De Zondagskrant. Andere kranten lezen we niet.Alleen als ze gratis zijn.  Via de kabelkrant en Nijmegen TV  Via de e-mail  Doordat anderen erover vertellen  In gewone taal: begrijpelijk, geen lange zinnen, geen moeilijke woorden, met symbolen of tekeningen.  Met korte filmpjes die steeds een stukje uitleg geven.  Een soort van journaal op websites die mensen met een beperking bezoeken.  Apps voor op de mobiele telefoon.


29

Overheveling dagbesteding naar Wmo:

Recommend Documents