OVERAL TAAL EDUCATIEF NT2-PAKKET
DOOR KIRSTEN DE MAESSCHALCK – JO DE RAEDEMAECKER - JOHAN DONCKERS
In 2013 viert het Huis van het Nederlands in Antwerpen zijn 10-jarig bestaan. Om deze feestelijke gebeurtenis extra in de verf te zetten, wordt er een expositie opgezet in samenwerking met Publiekswerking Atlas.
Expo Overal Taal Naast individuele bezoekers kunnen ook groepen de tentoonstelling komen bekijken onder begeleiding van een gids. Naast de introductie komen daarbij volgende thema’s aan bod: Taalsituatie: cijfers en letters Nederlands als taal Nederlands leren Taalverwerving Meertaligheid De Nederlandse taal verbindt ons allemaal Klare taal rendeert
Lesmateriaal voor NT2 Om de bezoekende NT2-klasgroepen te helpen, hebben we aangepast lesmateriaal ontworpen.
Voorbereiding op een bezoek aan de expo In de eerste fase krijgen de cursisten een introductie en een spel dat ze in de klas spelen onder begeleiding van de docent. Aan de hand van vier soorten opdrachten kunnen de cursisten letters verdienen. Aan het eind van het spel moeten ze dan proberen om al die letters op te gebruiken door er woorden mee te vormen. Wie de meeste letters heeft gebruikt is de winnaar. De opdrachten in dit spel houden verband met de 6 thema’s van de expositie.
Bezoek expo In een tweede fase is er het bezoek aan de tentoonstelling zelf waarbij we de gids een aantal handvatten aanreiken om de cursisten te betrekken in het verhaal over taal.
Opdracht na de expo Na het bezoek aan de expo wordt in de klas nog gewezen op het belang van het Nederlands buiten de les. De cursisten krijgen de opdracht om gedurende drie dagen een logboek bij te houden. Per vaardigheid noteren ze op welke manier ze in die periode onze taal hebben gebruikt. Cursisten die in een portfoliocursus zitten, kunnen dit logboek opnemen in hun portfoliomap.
In wat volgt krijg je de concrete uitwerking van het materiaal dat we voor de expositie hebben ontworpen. De expo zelf heeft uiteraard een tijdelijk karakter, maar we hebben bij het uitwerken van de activiteiten in de klas bewust gekozen voor materiaal dat een langer leven beschoren is. We hopen dat jij en je cursisten er het nodige plezier aan beleven.
Kirsten(NT2-docent Encora), Jo (NT2-docent Encora) en Johan (NT2-docent CVO Antwerpen) september 2013
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
2
Voorbereiding bezoek expo Introductie Luisteroefening: filmpje man met hoed in station (Jose Daniel Granados) https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=FCO0t0cw3jE#at=17
Het filmpje wordt zonder introductie aangeboden De docent bespreekt het filmpje met de klas
De cursisten maken in groepjes een woordveld rond “Nederlands”. Dit woordveld wordt daarna klassikaal op het bord gemaakt en besproken. De docent legt de link naar de expositie en de cursisten krijgen hierover een flyer. Idee voor de lagere niveaus: een oefening aanbieden op basis van programmabrochure van de expo. Benodigdheden computer en beamer A3-papieren Stiften Programmabrochure expo
Spel Aan de hand van vier soorten opdrachten (samen-opdrachten/quizvragen/doe-opdrachten/ spreekopdrachten) kunnen de cursisten letters verdienen. Aan het eind van het spel moeten ze dan proberen om al die letters op te gebruiken door er woorden mee te vormen. Wie de meeste letters heeft gebruikt is de winnaar. De opdrachten in dit spel houden verband met de 6 thema’s van de expositie. Zie ook aparte handleiding bij het spel. Benodigdheden 5 spelborden opdrachtenkaartjes per spelbord (elke categorie wordt afgedrukt op gekleurd papier zoals op het spelbord: roos, lichtblauw, lichtgroen, rood) 20 pionnen (de cursisten kunnen zelf een klein voorwerp nemen: een centje, een gom, een fietssleutel, …) 5 dobbelstenen letters per spelbord (letterkoekjes of bijgevoegde aparte letters) kladpapier en schrijfgerief per spelbord
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
3
Bezoek expo Inleiding Gids zit vooraf samen met groep en stelt zich voor. (Indien anderstalige gids: geef wat meer info over jouw situatie toen je in België arriveerde en je situatie nu.) Gids introduceert de tentoonstelling. Gids vraagt aan cursisten waarom zij Nederlands leren. Hoeveel mensen willen elk jaar Nederlands leren in Antwerpen? Gids introduceert het principe van “het mooiste woord”: letters nemen per module. Gids verwijst naar de filmwedstrijd: cursisten moeten stemmen. Gids verwijst naar de titel van de expositie: Overal Taal.
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
4
Module 1 – Taalsituatie G
Welke kaart is dit? Is het een land? (Vlaanderen) Ken je de steden? (Antwerpen, Brussel, Gent, …) Wijs de namen van de steden aan op de kaart.
G
Maak nu groepjes per nationaliteit. Wat is de grootste groep? En de volgende? Klopt dit met wat op de kaart staat?
G
Maak nu groepjes per moedertaal. Wat is de grootste groep? En de volgende? Klopt dit met wat op de kaart staat?
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
5
Module 2 – Nederlands als taal G
Zonder woorden is het wel heel moeilijk om te communiceren, maar soms lukt dat nog wel. Hoe zou je zonder woorden kunnen zeggen dat: Je moe bent Je het koud hebt Je honger hebt Je vergeten bent om je fiets op slot te doen
G
Is er iemand die nu voor de groep zelf iets wil uitbeelden zonder dat wij weten wat het is?
G
Het is toch wel gemakkelijk om gebruik te maken van woorden en het Nederlands is onze gemeenschappelijke taal. Weten jullie hoe lang het Nederlands al bestaat? Is het Nederlands veranderd? Wat is er veranderd? (woorden, uitspraak, . . .)
G
Waar spreken jullie Nederlands? Klinkt dat anders dan in de les? Gids verwijst naar soorten Nederlands. Gids legt de verschillen uit. Gids vraagt of cursisten woordjes kennen in Antwerps dialect.
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
6
Module 3 – Nederlands leren G
Op welke school zit jij nu? Waarom heb je voor die school gekozen? Wie heeft jou daarbij geholpen? Ben je vroeger ook al in dit gebouw geweest? Kan je je de eerste keer nog herinneren dat je hier was? Hoe ging dat toen? Was het hier druk? Heb je lang moeten wachten? Wat heeft men jou allemaal gevraagd? Wat heb je allemaal moeten doen?
G
In welke module zit je nu? Wanneer ben je voor de eerste keer naar de Nederlandse les gegaan? Hoeveel modules heb je al gedaan? Kan je jezelf situeren op het schema dat je hier ziet?
G
Hoeveel modules kan je nog doen? Hoeveel modules wil je nog doen? Gids geeft aan dat RG 3 en 4 wel kunnen, maar dat niveau 2.3 of 2.4 dikwijls al genoeg zijn om te kunnen werken. Je moet dus niet tot en met RG 4.
G
Waarom kom jij Nederlands leren? Wat wil je er later mee doen?
G
Als je je plannen wil realiseren, is het dan voldoende dat je Nederlands kent? Of moet je misschien nog een andere opleiding volgen? Welke? Waar kan je die volgen? Welke organisaties in Antwerpen kunnen jullie daarbij helpen?
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
7
Module 4 - Taalverwerving G
Vinden jullie Nederlands leren moeilijk? Wat is er zo moeilijk voor jou? Gids verwijst naar het paneel (grammatica etc.). Is Nederlands leren even moeilijk voor iedereen? Wat maakt het moeilijker of gemakkelijker?
G
Gids kiest één cursist die Nederlands heel moeilijk vindt en een andere die het gemakkelijk vindt? Gids laat deze cursisten het mengpaneel demonstreren. Klopt het nu met wat cursisten zelf aangaven?
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
8
Module 5 - Meertaligheid G
Wie van jullie heeft kinderen? Welke taal spreken jij en je partner thuis tegen de kinderen? (zie strategieën meertaligheid) Gids heeft groepsgesprek rond het belang van het doorgeven van de moedertaal. Soms zijn dat er twee.
G
En hoe zit dat op school? Mogen jullie kinderen daar hun moedertaal gebruiken? Wat vinden jullie daarvan?
G
Wat betekent jouw moedertaal voor jou in België?
Gids moet het belang van meertaligheid in de verf zetten. Niet alleen het Nederlands, maar ook de eigen moedertaal is belangrijk.
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
9
Module 6 – Nederlandse taal verbindt ons allemaal
G
Cursisten zitten in groepjes. Gids introduceert vraag: wie van jullie spreekt veel Nederlands buiten de les? Waar doe je dat? Cursisten noteren hun tips op post-it en kleven dit op een poster. Cursisten kunnen op het bord ideeën gaan lezen. Cursisten bekijken de website www.nederlandsoefenen.be met een volledig overzicht van plekken en organisaties waar cursisten hun Nederlands kunnen oefenen. Flyer met oefenkansen Gids overhandigt de poster aan de klas. Poster maken met de titel OVERAL TAAL.
Benodigdheden Post-its voor cursisten Schrijfgerief Flyer met oefenkansen Tafels en stoelen Flyer met randanimatie
Slot Gids geeft cursisten de gelegenheid om hun mooiste woord op het bord aan te brengen. Gids geeft de cursisten een programmabrochure mee met randactiviteiten. Gids nodigt cursisten uit voor een tweede, derde,… bezoek
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
10
Na het bezoek Cursisten maken een logboek ‘Nederlands oefenen’. Hier noteren ze waar en wanneer ze Nederlands gebruiken (lezen, schrijven, luisteren en spreken). Er werden 2 logboeken gemaakt. Afhankelijk van het niveau van de cursist kun je kiezen voor Logboek: voor cursisten van een hoger niveau Taaldagboek: voor cursisten die wat meer nood hebben aan ondersteuning
Opdracht: Een taal leer je niet alleen op school! Wanneer oefen jij Nederlands buiten de school? Noteer in dit logboek hoe jij Nederlands hebt gebruikt: wanneer heb je Nederlands gesproken wanneer heb je Nederlands gehoord wanneer heb je Nederlands gelezen wanneer heb je Nederlands geschreven? Vul het logboek in gedurende drie opeenvolgende dagen. Voor schrijven maak je twee verslagen, voor luisteren, spreken en lezen maak je er drie.
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
11
OVERAL TAAL
LOGBOEK VAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
12
LOGBOEK LUISTEREN 1 Datum:
Waar heb je Nederlands gehoord?
. . /. . / . .
o o o o o o o
Op de radio Op tv Op straat In de winkel In het station Op de tram of op de bus .......
o o o
Moeilijk, ik begreep er niets van Moeilijk, maar ik begreep het belangrijkste Niet moeilijk, ik begreep bijna alles
Waarover ging het? Schrijf hiernaast een kort verslag.
Heb je nieuwe woorden geleerd? Welke?
Hoe is het gegaan?
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
13
LOGBOEK LUISTEREN 2 Datum:
Waar heb je Nederlands gehoord?
. . /. . / . .
o o o o o o o
Op de radio Op tv Op straat In de winkel In het station Op de tram of op de bus .......
o o o
Moeilijk, ik begreep er niets van Moeilijk, maar ik begreep het belangrijkste Niet moeilijk, ik begreep bijna alles
Waarover ging het? Schrijf hiernaast een kort verslag.
Heb je nieuwe woorden geleerd? Welke?
Hoe is het gegaan?
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
14
LOGBOEK LUISTEREN 3 Datum:
Waar heb je Nederlands gehoord?
. . /. . / . .
o o o o o o o
Op de radio Op tv Op straat In de winkel In het station Op de tram of op de bus .......
o o o
Moeilijk, ik begreep er niets van Moeilijk, maar ik begreep het belangrijkste Niet moeilijk, ik begreep bijna alles
Waarover ging het? Schrijf hiernaast een kort verslag.
Heb je nieuwe woorden geleerd? Welke?
Hoe is het gegaan?
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
15
LOGBOEK LEZEN 1 Datum:
Wat heb je Nederlands gelezen?
. . /. . / . .
o o o o o o o o
Een krant of een magazine Een sms-bericht Reclame Een e-mail Een brief Een tabel Een tekst op het internet .......
o o o
Moeilijk, ik begreep er niets van Moeilijk, maar ik begreep het belangrijkste Niet moeilijk, ik begreep bijna alles
Waarover ging het? Schrijf hiernaast een kort verslag.
Heb je nieuwe woorden geleerd? Welke?
Hoe is het gegaan?
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
16
LOGBOEK LEZEN 2 Datum:
Wat heb je Nederlands gelezen?
. . /. . / . .
o o o o o o o o
Een krant of een magazine Een sms-bericht Reclame Een e-mail Een brief Een tabel Een tekst op het internet .......
o o o
Moeilijk, ik begreep er niets van Moeilijk, maar ik begreep het belangrijkste Niet moeilijk, ik begreep bijna alles
Waarover ging het? Schrijf hiernaast een kort verslag.
Heb je nieuwe woorden geleerd? Welke?
Hoe is het gegaan?
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
17
LOGBOEK LEZEN 3 Datum:
Wat heb je Nederlands gelezen?
. . /. . / . .
o o o o o o o o
Een krant of een magazine Een sms-bericht Reclame Een e-mail Een brief Een tabel Een tekst op het internet .......
o o o
Moeilijk, ik begreep er niets van Moeilijk, maar ik begreep het belangrijkste Niet moeilijk, ik begreep bijna alles
Waarover ging het? Schrijf hiernaast een kort verslag.
Heb je nieuwe woorden geleerd? Welke?
Hoe is het gegaan?
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
18
LOGBOEK SPREKEN 1 Datum:
Met wie heb je Nederlands gesproken?
. . /. . / . .
o o o o o o o
Op het werk Met de buren Met een vriend Met familie Op school In de winkel .......
o o o
Moeilijk Een beetje moeilijk Niet moeilijk
Waarover ging het? Schrijf hiernaast een kort verslag.
Heb je nieuwe woorden geleerd? Welke?
Hoe is het gegaan?
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
19
LOGBOEK SPREKEN 2 Datum:
Met wie heb je Nederlands gesproken?
. . /. . / . .
o o o o o o o
Op het werk Met de buren Met een vriend Met familie Op school In de winkel .......
o o o
Moeilijk Een beetje moeilijk Niet moeilijk
Waarover ging het? Schrijf hiernaast een kort verslag.
Heb je nieuwe woorden geleerd? Welke?
Hoe is het gegaan?
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
20
LOGBOEK SPREKEN 3 Datum:
Met wie heb je Nederlands gesproken?
. . /. . / . .
o o o o o o o
Op het werk Met de buren Met een vriend Met familie Op school In de winkel .......
o o o
Moeilijk Een beetje moeilijk Niet moeilijk
Waarover ging het? Schrijf hiernaast een kort verslag.
Heb je nieuwe woorden geleerd? Welke?
Hoe is het gegaan?
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
21
LOGBOEK SCHRIJVEN 1 Datum:
Wat heb je Nederlands geschreven?
. . /. . / . .
o o o o o
Een e-mail Een brief Een sms Een formulier .......
o o o
Moeilijk, iemand heeft me veel geholpen Moeilijk, iemand heeft me een beetje geholpen Niet moeilijk, ik heb het helemaal alleen gedaan
Waarover ging het? Schrijf hiernaast een kort verslag.
Heb je woorden Moeten opzoeken? Welke?
Hoe is het gegaan?
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
22
LOGBOEK SCHRIJVEN 2 Datum:
Wat heb je Nederlands geschreven?
. . /. . / . .
o o o o o
Een e-mail Een brief Een sms Een formulier .......
o o o
Moeilijk, iemand heeft me veel geholpen Moeilijk, iemand heeft me een beetje geholpen Niet moeilijk, ik heb het helemaal alleen gedaan
Waarover ging het? Schrijf hiernaast een kort verslag.
Heb je woorden moeten opzoeken? Welke?
Hoe is het gegaan?
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
23
OVERAL TAAL
Een taal leer je niet alleen op school! Wanneer oefen jij Nederlands buiten de school? Noteer het in dit taaldagboek: - Wanneer heb je Nederlands gehoord? - Wanneer heb je Nederlands gelezen? - Wanneer heb je Nederlands gesproken? - Wanneer heb je Nederlands geschreven? Vul het Taaldagboek in gedurende drie dagen.
TAALDAGBOEK VAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
24
LUISTEREN Zet een kruisje. Wanneer heb je Nederlands gehoord? Dag 1
Dag 2
Dag 3
Moeilijk of gemakkelijk?
op de radio
op straat
in de bus of tram, in het station
op televisie
op de school van de kinderen
op het werk
in de winkel Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
25
………
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
26
LEZEN Zet een kruisje. Wanneer heb je Nederlands gelezen? Dag 1
Dag 2
Dag 3
Moeilijk of gemakkelijk?
in een krant of magazine
in reclame
in een sms
in een brief of e-mail
op een informatiebord
in een boek
………
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
27
SPREKEN Zet een kruisje. Wanneer heb je Nederlands gesproken? Dag 1
Dag 2
Dag 3
Moeilijk of gemakkelijk?
met de buren
met een vriend of familie
op het werk
op de school van de kinderen
in de winkel
op straat
………
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
28
SCHRIJVEN Zet een kruisje. Wanneer heb je Nederlands geschreven? Dag 1
Dag 2
Dag 3
Moeilijk of gemakkelijk?
een brief
een e-mail
een sms
een formulier
………
Educatief pakket – Expo Overal Taal Huis van het Nederlands Antwerpen
29