VERZORGING
Over slapen, (teveel) huilen en regelmaat voor ouders met een baby tot 3 maanden
Waarom huilt een baby? Alle baby’s huilen en dat is een gezonde zaak. Het is normaal. Huilen hoort bij de ontwikkeling van kinderen. Het is voor hen een manier om duidelijk te maken dat er iets aan de hand is of dat ze iets willen. Huilen kan verschillende redenen hebben. Het kan betekenen dat de baby honger of pijn heeft, te koud of juist te warm is, behoefte heeft aan aandacht, zich verveelt of oververmoeid is. Je leert echter snel de verschillende ‘huiltjes’ van je baby te herkennen omdat je elke dag contact hebt met je kind. Je zult ook merken dat je baby op vaste tijden meer huilt of door bepaalde omstandigheden juist minder.
2
Hoeveel is normaal We zien overal in de wereld dat baby’s vanaf de geboorte tot de leeftijd van 6-8 weken steeds meer gaan huilen. Dit kan zacht jengelen tot intens huilen of zelfs krijsen zijn, met of zonder tranen of een rood gezichtje. De baby zal meestal tijdens de avonduren huilen. De ’hoeveelheid’ verschilt per leeftijd; ongeveer een week na de geboorte huilt een baby gemiddeld een tot anderhalf uur per dag, met een piek van zo’n twee uur per dag op de leeftijd van zes weken. Na ongeveer drie maanden kan je baby nog een uurtje huilen. Bij huilende baby’s bestaat het risico dat de baby vooral aandacht krijgt als hij huilt. Als de baby eindelijk even stil is, geven ouders vaak bewust geen aandacht, uit angst dat de baby zich weer zal melden. Het is daarom belangrijk dat je ook aandacht geeft als de baby rustig is. Aandacht geef je door je baby aan te kijken, te praten tegen de baby of de geluidjes van je kind te herhalen. Te veel huilen? Bij minder dan 5% van alle baby’s die veel huilen en niet makkelijk te troosten zijn, is er een lichamelijke oorzaak van het huilen, bijvoorbeeld een moeilijke stoelgang (obstipatie), oorontsteking, blaasontsteking of allergie voor koemelk. Bij de overige 95% van de baby’s is dus geen duidelijke lichamelijke oorzaak te vinden.
3
4
Vaak is er sprake van een combinatie van factoren: • Kindfactoren: Sommige baby’s zijn meer prikkelbaar dan andere. Ze zijn schrikachtig als ze worden opgepakt en reageren meer op geluiden. Het is niet duidelijk hoe dit komt. Het kan te maken hebben met stress tijdens de zwangerschap, vroeggeboorte, een laag geboortegewicht of een gecompliceerde bevalling. Bij deze baby’s kost het vaak meer moeite ze op hun gemak te stellen.
• Ga door met borstvoeding, als dit mogelijk is en de baby voldoende groeit. Kom zo nodig extra wegen op het consultatiebureau. • Wissel alleen in overleg met het consultatiebureau van voeding. Het wisselen van type flesvoeding helpt meestal niet. Dit geeft in de meeste gevallen extra onrust en geen vermindering van het huilen.
• Ouderfactoren: Als één van de ouders heel angstig, somber of depressief is, heeft hij/zij meestal meer moeite om goed te reageren op signalen (zoals het huilen) van de baby. Dit is vaak ook het geval als een ouder oververmoeid of gestrest is. Bijvoorbeeld doordat de baby veel huilt, er sprake is van een twee- of meerling, een ander kind in het gezin problemen heeft of geeft, er relatieproblemen zijn of er geen (steunende) partner of familie aanwezig is.
Lekker slapen Een gezonde slaap is heel belangrijk voor ontspanning, groei en ontwikkeling van een baby. Baby’s tot één maand oud worden snel moe. Na een klein uurtje wakker zijn zul je merken dat je baby weer toe is aan slapen. Bedenk dat als je baby wakker is hij heel wat indrukken opdoet. Dat is dan ook één van de redenen waarom baby’s zoveel slaap nodig hebben. Baby’s tot drie maanden oud zijn inclusief de voedingstijd ongeveer een tot anderhalf uur wakker voor ze weer toe zijn aan hun bedje. Baby’s tot ongeveer drie maanden kunnen overdag na iedere voeding gemiddeld twee tot drie uur slapen. Die slaap is echter nog niet zo diep. De hersenen van een baby blijven tijdens het slapen actief. Zo kan het dus weleens lijken dat hun slaap onrustig is. Ook kan de baby soms huilen tijdens het slapen. Of zijn ogen even opendoen, bewegingen met de armpjes maken of veranderen van gezichtsuitdrukking. Leer de (slaap)behoeften en gewoonten van je kindje goed kennen en speel daar op in.
Wat kun je doen? De arts en jeugdverpleegkundige op het consultatiebureau helpen ouders met een baby die (te) veel huilt. De begeleiding bestaat uit medische controle op het consultatiebureau en huisbezoeken, waarin de tijd wordt genomen om samen een oplossing te vinden voor het huilen. Neem gerust contact op met je consultatiebureau als je vindt dat je kindje (te) veel huilt. Als er geen sprake is van een lichamelijke oorzaak, kijkt de jeugdarts of jeugdverpleegkundige samen met jou welke andere factoren mogelijk een rol spelen. Soms wordt dan gevraagd om een 24-uurs-dagboek in te vullen om inzicht te krijgen in hoe lang, hoe vaak en op welke tijdstippen je baby slaapt, wakker is, huilt, gevoed en verzorgd wordt. Als hun kind veel huilt gaan ouders vaak zelf verschillende soorten (fles)voeding uitproberen om het huilen te verminderen. Het overstappen van borstvoeding op flesvoeding helpt meestal niet.
Als je baby onrustig is, weinig slaapt of veel huilt, kunnen onderstaande adviezen helpen: 1. Bied regelmaat en éénduidigheid aan. 2. Breng je baby naar bed als hij moe is. 3. Let op de hoeveelheid prikkels die je de baby geeft.
5
6
2. Breng je baby naar bed als hij moe is • Moe worden merk je aan: bleek worden, gapen, drukker worden, wegkijken, jengelen, bij oudere baby’s in de oogjes of aan het neusje wrijven. • Laat de baby zelf in slaap vallen op een vaste, veilige slaapplaats. • Maak een klein ritueel van het slapengaan (bijv. een aai en éénmaal een muziekje). • Stop de baby vanaf de kin strak in onder laken en deken. Je baby heeft de armen nog niet onder controle en zo kan hij zichzelf minder gemakkelijk wakker slaan. • Het in slaap vallen kan soms twintig tot dertig minuten duren, waarbij je baby soms nog even huilt.
Wat nog meer? • Vaak valt je baby bijna direct na de voeding in slaap. Breng hem, liefst voordat hij in slaap valt, naar bed. Heeft je baby lekker geslapen en wordt hij uitgerust wakker dan is hij weer helemaal klaar om goed te drinken en heeft hij weer energie om te spelen. • Zorg dat je baby op zijn rug ligt en veilig slaapt. Zie ook www.veiligheid.nl. • Wij raden je aan om de eerste zes maanden de baby ’s nachts bij je op de kamer te laten slapen om het risico op wiegendood te verkleinen • Bij het huiluurtje van de baby kun je verschillende troost manieren gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan een draagdoek of aan rustige muziek. Houd je baby in een ronde houding vast bij het troosten, dit geeft een veilig gevoel. Let hierbij wel op of je baby juist niet huilt van te veel prikkels of oververmoeidheid. Dan is de rust van het eigen bedje weer nodig.
7
3. Let op de hoeveelheid prikkels die je de baby geeft • Beperk het ‘op reis’ gaan met je baby. Laat bezoek liever bij jou thuis komen dan dat je op visite gaat. • Laat het huis een veilige plek zijn waar alles herkenbaar is voor de baby. • Speel en knuffel samen. Laat je baby ook even alleen spelen voordat hij gaat slapen. • Ontdek elkaar; breng tijd door met elkaar, kijk naar elkaar. Je bent zelf het leukste speelgoed voor je kind. • Je baby kan onrustig worden van stoeien, lawaai of teveel of te kleurrijk speelgoed. Een babygym/trapeze is pas geschikt voor baby’s vanaf drie maanden. • Beperk het gebruik van televisie en radio. Dit zijn stoorzenders in het contact en ongeschikt voor baby’s. • Beperk het gebruik van een autostoeltje of wipstoel in huis. Gebruik de box of een kleed. Dit is ook beter voor de ontwik keling van je baby. Aan de tekst van deze folder kunnen geen rechten worden ontleend.
JF / 014 / NOV 2013
1. Bied regelmaat en éénduidigheid aan Dit betekent niet dat alles op een vaste tijd gebeurt, maar wel: • In een vaste volgorde (bijv. wakker worden – eten – verschonen – knuffelen/samen spelen – alleen spelen – slapen). • Met een vaste plek voor iedere activiteit (bijv. slapen in bed, op zichzelf spelen in de box na samen spelen op schoot). • Op herkenbare momenten van de dag (bijv. tijdens het huiluurtje ’s avonds in de draagdoek).
Dit is een uitgave van Jong Florence Koningin Sophiestraat 120 2595 TM Den Haag T 070 - 379 54 01 www.jongflorence.nl Volg Jong Florence op
en
Jong Florence is een onafhankelijke stichting voor jeugdgezondheidszorg. Vanuit 11 consultatiebureaus bevordert en beschermt Jong Florence de gezondheid en ontwikkeling van ruim 28.000 kinderen van 0 tot 4 jaar in Den Haag. Jong Florence maakt deel uit van Zorggroep Florence. Florence biedt thuiszorg, verzorgingshuiszorg, verpleeghuiszorg, advies en service in de regio Haaglanden.
