ov haaglanden Opwegnaar Deze tevreden reizigers gingen u voor

zaterdag 8 december 2012 www.ad.nl

4 8 10 12

PUZZELEN MET DE DIENSTREGELING GEVONDEN VOORWERPEN DE PSYCHOLOGIE VAN HET WACHTEN KINDEREN ZIJN ‘EEN BEETJE DRUK’

ov haaglanden Op weg naar

Chiara, 18 jaar

Deze tevreden reizigers gingen u voor

Melvin, 31 jaar, met Millani (1,5)

Jasmine, 28 jaar, met Joseph (2,5)

Lixienne, 23 jaar

Mevrouw Bennis-Lucassen, 76 jaar

Kevin, 25 jaar

Ginger, 36 jaar

Patrick, 18 jaar

Emilie, 20 jaar

Wim, 72 jaar

Suhedi, 26 jaar

FOTO’S FRANK JANSEN

Bianca, 20 jaar, met hondje Capone

de toekomst

ov haaglanden

zaterdag 8 december 2012

&

Feiten cijfers 137 miljoen

HTM vervoert dagelijks 350.000 reizigers per tram, terwijl er ook nog 100.000 passagiers in de bus stappen. Dat betekent in totaal 137 miljoen reizigers per jaar.

9 december Voor de bussen wijzigt de dienstregeling op 9 december. Dat is een ‘normale’ datum, want de nieuwe dienstregeling gaat jaarlijks begin december in.

De dienstregeling voor de trams wijzigt op 6 januari 2013. Dat heeft alles te maken met het feit dat er begin januari grote werkzaamheden starten in Den Haag. Hierbij is rekening gehouden met de winkeliers, die in de drukke decembermaand liever geen werkzaamheden voor de deur hebben.

9, 11, 15 en 17 Deze vier tramlijnen worden in 2013 klaargemaakt voor het ‘OV van de toekomst’. De tramlijnen 2, 3 en 4 zijn al bijna klaar.

12,5 miljoen Veolia vervoert jaarlijks 12,5

reizigers per bus in de regio Haaglanden. Zij zetten hiervoor 135 bussen en 400 medewerkers in.

238 De nieuwe trams die vanaf 2014 in Den Haag gaan rijden, kunnen 238 passagiers herbergen. In de huidige trams passen 189 reizigers.

1 miljoen Stadsgewest Haaglanden bedient ruim 1 miljoen inwoners uit negen gemeenten.

3,5 miljoen euro De prijs van een nieuwe tram, in het geval van Haaglanden van het type Avenio van Siemens.

Er komen in eerste instantie 40 nieuwe trams. De totale kosten voor de nieuwe trams bedragen 140 miljoen euro.

35 meter Elke Avenio-tram voor Haaglanden is 35 meter lang en biedt 70 zit- en 168 staplaatsen. Het aantal treden bij in- en uitstappen is 0, want de Avenio is een 100 procent ‘lagevloertram’.

40 procent Doelstelling Stadsgewest Haaglanden in 2005: 40 procent meer reizigers in het openbaar vervoer in 2020 (ten opzichte van 2005).

VOORWOORD Peter Smit

V

instappen. We werken verder aan tramlijn 19 in Delft die straks werknemers en studenten naar de TU-wijk brengt. We verbeteren drukke openbaarvervoerknooppunten door extra fietsenstallingen te plaatsen en P+R-terreinen aan te leggen. Bijvoorbeeld het nieuwe P+R-terrein bij station Ypenburg. Of station Voorburg, dat volgend jaar helemaal klaar is met een nieuw busstation, veel ruimte om de fiets te parkeren, P+R-plekken en een herkenbare looproute naar bedrijventerrein de Binckhorst.

Bill Clinton zei het al in 1992: ‘It’s the economy, stupid.’ Het gaat niet om asfalt, rails, trams en bussen. Dit zijn hulpmiddelen voor een goede en groeiende economie. Openbaar vervoer is onmisbaar; veel mensen gaan niet met de auto naar het werk, maar pakken de trein, tram of bus. Daarom investeren we in Haaglanden in goed openbaar vervoer, dat een aantrekkelijk alternatief is voor de auto. Zo komen er vanaf 2014 nieuwe, ruime trams die gaan rijden op de lijnen 9, 11, 15 en 17. De trams hebben actuele reisinformatie aan boord en u kunt snel en gemakkelijk

We werken ook nauw samen met het bedrijfsleven. Wij zorgen voor goed openbaar vervoer, doorgaande fietsroutes en verbeteringen aan wegen. De bedrijven stimuleren hun werknemers om slimmer naar het werk te komen: dus alleen in de auto als het echt niet anders kan, en anders met het openbaar vervoer of de fiets.

COLOFON

ORGANISATIE De grootste veranderingen zitten in de organisatie van het busvervoer. Het is de bedoeling dat de buschauffeur centraler komt te staan. ,,De buschauffeur is in de loop van de jaren steeds meer naar de achtergrond geschoven,” aldus Ikking. ,,Dat terwijl juist hij of zij als eerste tegen dingen aanloopt die beter kunnen. De chauffeur kan ons dus precies vertellen wat de klant anders wil zien.”

KORTE LIJNEN

Zo houden we Haaglanden bereikbaar en de economie gezond. Peter Smit Regiobestuurder Verkeer en Vervoer van het Stadsgewest Haaglanden

HTMbuzz gaatop 9december vanstart De naam is nieuw, maar er blijft ook veel vertrouwd: vanaf 9 december rijden de bussen van HTMbuzz in Haaglanden. HTMbuzz, een gezamenlijke onderneming van HTM (50 procent) en Qbuzz (50 procent), won eerder dit jaar de openbare aanbesteding om het busvervoer in de regio Haaglanden voor de komende zeven jaar te verzorgen. HTMbuzz beloofde bij de aanbesteding kwalitatief goed busvervoer voor 27 miljoen euro per jaar. Het personeel en materieel van HTM gaat over naar HTMbuzz en de nieuwe vervoerder zal het lijnennet en de dienstregeling uitvoeren zoals dat door Stadsgewest Haaglanden is vastgesteld. ,,De kwaliteit wordt voor de klant niet minder,” vertelt operationeel manager Sandra Ikking. ,,Reizigers zullen het verschil tussen vervoer op 8 en 9 december niet merken. Op de langere termijn zal het juist beter worden.”

‘Onze regio heeft goed ov nodig’ oor een goed draaiende economie in de regio Haaglanden is een prima bereikbaarheid een voorwaarde. Als je ergens moeilijk kan komen, ga je er niet werken, wonen, recreëren. Mensen werken graag bij een bedrijf waar ze gemakkelijk naartoe kunnen, klanten komen eerder naar je toe als je goed bereikbaar bent. Een goede bereikbaarheid is voor een bedrijf een voorwaarde om zich in onze regio te vestigen. En bedrijven zorgen voor werkgelegenheid.

3

FOTO FRANK JANSEN

Coördinator bijzondere bijlagen Koos de Wilt Projectredactie Leo van Marrewijk Eindredactie Han van der Leur Vormgever Rick E. Tausent. Deze bijlage is een uitgave van AD Nieuwsmedia B.V. Algemeen directeur AD Nieuwsmedia B.V. Frits Campagne Algemeen hoofdredacteur Christiaan Ruesink. Voor informatie over adverteren in AD, 010-4066236.

Om te zorgen dat buschauffeurs terecht kunnen bij de juiste persoon, worden de lijnen bij HTMbuzz korter. Ikking: ,,De plek waar de bussen worden gestald is ook de kantoorlocatie. Een chauffeur met een vraag of idee over bijvoorbeeld de uitvoering van de dienstregeling kan letterlijk bij de desbetreffende collega naar binnen stappen om dit te bespreken. Die slagvaardigheid maakt het werken voor iedereen makkelijker en leuker. Als een chauffeur met plezier achter het stuur zit, straalt hij dat weer uit naar klanten.” —Michelle Iwema

4

ov haaglanden


Tarieven en info Het Stadsgewest Haaglanden stelt de tarieven vast voor openbaar vervoer in de regio. In 2011 was het Stadsgewest ook betrokken bij de invoering van de OV-chipkaart. Reizen in de regio is het makkelijkst via de OV-chipkaart. Tarieven OVchipkaart per 1 juli 2012

k Basistarief bij instappen: €0,83 k Op veruit de meeste lijnen binnen regio Haaglanden: €0,139 per kilometer. k Uitzonderingen zijn RandstadRail 3 en 4 (Den Haag Laan van NOI – Zoetermeer) en Metro E/Erasmuslijn (Den Haag Laan van NOI – Pijnacker-Zuid). Voor die trajecten geldt een tarief van €0,162 per kilometer. Voor ouderen en kinderen geldt een korting van 34 procent. Naast de OV-chipkaart kunt u ook reizen met een abonnement of trajectkaart van een van de vervoerders binnen Haaglanden. Kijk voor meer informatie over de diverse tarieven en mogelijkheden op: htm.net veolia-transport.nl

HERKENBAAR EN KWALITEIT In de Randstad werken overheden en vervoerders samen aan vlot, comfortabel en betrouwbaar openbaar vervoer. In heel de Randstad gaat dit rijden onder de naam R-net. Trams, bussen en metro’s krijgen in de Randstad één uitstraling en dat zorgt voor herkenbaarheid van het openbaar vervoer. In Haaglanden gaan de nieuwe trams als eerste onder de naam R-net rijden. Daarmee wordt aangegeven dat deze lijnen vlotte en comfortabele verbindingen garanderen.

REPORTAGE Hoe een dienstregeling tot stand komt

Elk jaar weer ’n nieuwe puzzel Tekst: Leo van Marrewijk Foto: Frank Jansen elukkig houdt hij van puzzelen. ,,Ik ben gek op cryptogrammen,’’ lacht Peter Dubbeling. Hij is namens het Stadsgewest Haaglanden met zijn collega Randy Koo het hele jaar zoet met de hele cyclus rond wijzigingen, inspraak, voorstellen en wensen van gemeenten en bezwaren van reizigers(organisaties) over de dienstregeling van tram en bus. Het Stadsgewest werkt voor de negen Haaglanden-gemeenten en moet dus gemeenten en reizigers tevreden zien te houden. Dat is relatief eenvoudig in een tijd dat er alleen maar ov-lijnen bijkomen, maar dat is nu net niet het geval: in Haaglanden moeten de vervoersbedrijven HTM, HTMbuzz en Veolia Transport hun taken uitvoeren met minder geld. Met afstand de grootste pijn voor de dienstregeling 2013 zat dit jaar dan ook in de bezuinigingen. Haaglanden kreeg van het rijk een taakstelling opgelegd van 4 miljoen euro, terwijl er vorig jaar al 6 miljoen euro moest worden gekort. Dubbeling: ,,Bezuinigen is natuurlijk geen feest. Je zou kunnen zeg-

G

De nieuwe dienstregeling voor de bus gaat op 9 december in, die van de tram volgt op 6 januari 2013. Aan de veranderingen is bijna een jaar lang gepuzzel voorafgegaan.

gen dat we in 2012 al de franje hebben moeten weghalen. Lijnen waar weinig gebruik van werd gemaakt zijn geschrapt. Maar als je het jaar erop dan nog eens 4 miljoen euro moet bezuinigen, snapt iedereen dat dit meer pijn gaat doen.’’

WERK IN UITVOERING Behalve de bezuinigingen zijn er talloze andere redenen waarom de dienstregeling jaarlijks kan veranderen. Dat varieert van de aanleg van nieuwe woonwijken (eerst waren dat de Vinex-wijken, nu Harnaschpolder en Rijswijk Zuid) of bedrijventerreinen, tot de verplaatsing van scholen of ziekenhuizen en werkzaamheden op en langs het tramspoor. Dat laatste is de komende jaren een heikel punt. Dubbeling: ,,De komende drie jaar zijn er veel werkzaamheden omdat een aantal lijnen wordt klaargemaakt voor de nieuwe trams. Tegelijkertijd willen gemeenten werkzaamheden uitvoeren aan riolering, wegen en kademuren. Trams moeten tijdelijk omrijden of kunnen soms even niet rijden. Dat heeft natuurlijk gevolgen voor ons werk.’’ Ieder voorjaar gaan voorstellen, bezwaren, inspraakprocedures en nieuwe voorstellen heen en weer langs betrokken partijen omdat de nieuwe dienstregeling voor de zomer moet worden vastgesteld.

Vanaf de zomer hebben de vervoerders dan tijd om de besluiten logistiek uit te werken. Overigens was er dit jaar nog een extra moeilijkheid vanwege de aanbesteding van het stadsbusvervoer in Haaglanden. Pas in juni werd definitief bekend dat HTMbuzz die had gewonnen. ,,Omdat er een aanbesteding liep, betekende dat dat we veel zaken pas later in gang konden zetten dan normaal.’’

VOORUITZIENDE BLIK Het klinkt misschien wat merkwaardig, maar nog voordat de nieuwe dienstregeling voor het jaar 2013 ingaat (op 9 december 2012 voor bus en op 6 januari 2013 voor tram), zijn Dubbeling en Koo en collega’s alweer bezig met de dienstregeling van 2014. Randy Koo: ,,In december verschijnen de advertenties in de dagbladen waarin we melden dat mensen en organisaties kunnen reageren op de dienstregeling. Dat lijkt misschien gek, want reizigers weten nu nog niet hoe de dienstregeling 2013 bevalt. In december 2011 was onze boodschap in de advertenties: ‘We gaan bezuinigen, heeft u ideeën?’ Daar kregen we weinig reacties op.’’ De verwachting is dat het aantal reacties ook voor de dienstregeling 2014 beperkt zal blijven. ,,In 2014 hoeven we even

ov haaglanden


5

‘Ik ervaar zelf waar het nog beter kan’ Op de bus Jesse Bekedam (27) Beroep: Vervoerkundige en buschauffeur bij Veolia Transport Wat houdt dat in, vervoerkundige?

,,Wij hebben verschillende taken, maken de dienstregeling en zorgen dat die nu en in de toekomst gereden kan blijven worden. Wij kijken waar de knelpunten liggen en proberen die op te lossen.’’ Wat is daarbij de grootste klus?

,,Met de nieuwe dienstregeling zijn we het hele jaar bezig. Dat is een puzzel die we samen moeten zien te leggen. Als bijvoorbeeld de NS tijden aanpast, doen wij dat soms ook. Als er ergens een bus uitvalt, moeten wij zorgen dat alles zo goed mogelijk op elkaar blijft aansluiten. Als de dienstregeling af is, moet er nog een hoop werk worden verricht voordat die ook kan ingaan. Als dat klaar is, beginnen we weer met de dienstregeling van het jaar erop. Je werkt een dag per week als buschauffeur. Is dat nuttig?

Belangrijkste wijzigingen voor tram en bus

Planning: Randy Koo (links) en Peter Dubbeling leiden alle veranderingen in goede banen.

HTM tram

In heel 2013 zijn er grote en kleine omleidingen vanwege werkzaamheden op en langs het tramspoor Dat geldt bijvoorbeeld voor: k Bosbrug en Rijnstraat (vanaf 6-1-2013, omleiding lijnen 9, 15, 16, 17) k Hobbemastraat (lijn 6) k Keerlus MCH Antoniushove (lijnen 2, 6 en 19) k Kademuur Conradkade (lijn 11) k Werkzaamheden Nieuwe Plantage in Delft (lijn 19). k Anderzijds kunnen de tramlijnen 2, RR3, RR4 en 6 vanaf 6 januari 2013 ’s avonds na 22.15 uur weer door de nieuwe stationshal van Den Haag CS rijden. HTMbuzz (nieuwe dienstregeling gaat in op 9-12-2012)

k Als basis geldt op alle lijnen, met uitzondering van lijn 28: overdag: kwartierdienst, ’s avonds: halfuurdienst k Lijn 23: elke avond tot 22.00 uur een kwartierdienst. k Op drukke momenten worden extra ritten uitgevoerd (8x per uur). Daarnaast worden op piekmomenten extra (flex-)bussen ingezet; die staan niet in de dienstregeling. k In de zomer geldt een andere dienstregeling.

Veolia (bus, dienstregeling wijzigt per 9-12-2012)

k Delft: veel wijzigingen in stad- en streeklijnen. k Zoetermeer: diverse wijzigingen stadslijnen 70, 74

en de te vervallen lijn 77. k En verder: In Schipluiden en Maassluis wijzigt lijn 38; in Wassenaar vervalt strandlijn 468. De volledige dienstregeling per vervoerder staat op: htm.net | veolia-transport.nl | htmbuzz.nl De motivatie en wijzigingsvoorstellen achter de nieuwe dienstregeling vindt u op haaglanden.nl

niet te bezuinigen en er is ook geen geld voor nieuwe lijnen, maar we moeten wel ernstig rekening houden met veel werkzaamheden langs de routes van tram en bus.” Als het Stadsgewest Haaglanden met de concrete voorstellen komt, waarop gemeenten, reizigersorganisaties en bewoners kunnen reageren, komen er wel veel reacties los. Dan komen honderden brieven en e-mails binnen, want niemand wil natuurlijk dat er wordt geknabbeld aan ‘zijn of haar eigen lijn’. Dubbeling: ,,Een voorbeeld: als je een paar miljoen euro moet bezuinigen, zou je kunnen zeggen: we halen er een complete busof tramlijn uit, want daarmee halen we in één klap onze taakstelling. Maar je weet vooraf al dat reizigers en gemeenten zoiets niet accepteren. De kranten staan er al bol van als de frequentie van een buslijn lager wordt of een deel van een buslijn wordt geschrapt, dus een hele busof tramlijn laten verdwijnen, zal niet zo snel gebeuren.’’ In z’n algemeenheid kun je stellen dat wordt gepoogd de pijn te verdelen. Koo: ,,Gelukkig krijgen we de laatste jaren steeds betere bezettingscijfers door van de vervoerders, zelfs tot op halteniveau. Dat helpt ons, want dan kunnen we mensen laten zien dat we niet zomaar een deel van een lijn ophef-

INSPRAAK VAN ROCOV-H Het Regionaal Overleg Consumentenorganisaties Openbaar Vervoer Haaglanden (ROCOV-H) is een platform waarin belangenorganisaties zoals Rover, de fietsersbond en de Stedelijke Ouderencommissie met Stadsgewest Haaglanden en de vervoerders overleg voeren over het openbaar vervoer in Haaglanden. ROCOV-H adviseert Haaglanden over onder meer de dienstregeling, de tarieven, de OV-chipkaart, de klachtenbarometer en het lijnennet. ,,Het advies dat ROCOV-H geeft, wordt gebruikt bij het maken van het ov-beleid,” vertelt Arnold van der Heyden, vertegenwoordiger in ROCOV-H. “Zeker met de bezuinigingen adviseren wij hoe we deze zo goed mogelijk kunnen opvangen.’’ Reizigers kunnen per e-mail suggesties doen voor verbeteringen van het openbaar vervoer via [email protected].

,,Absoluut. Ik ondervind zo zelf waar dingen net nog wat beter kunnen. Dat neem ik weer mee. Op kantoor krijgen we ook door waar de knelpunten liggen door middel van klachten, maar ik vind het nuttig om het zelf te ervaren.’’ Waar bellen mensen over op?

,,We worden gebeld over van alles. Van problemen met de OV-chipkaart tot haltes die verkeerd worden omgeroepen. Als er bussen of haltes verdwijnen, krijgen we dat altijd te horen. Maar als je mensen uitlegt waarom we dat hebben gedaan en welke halte of bus ze nu kunnen gebruiken, begrijpen ze vaak de logica erachter. Krijg je ook wel eens positieve telefoontjes?

,,Als mensen tevreden zijn, hoor je ze eigenlijk niet. Maar als ik op de bus zit, kan ik zelf zien dat het goed gaat. Het is dan fijn om te zien dat we ondanks bezuinigingen, toch dezelfde service weten te verlenen aan passagiers.’’

fen. Het komt voor dat mensen actie gaan voeren omdat een lijn dreigt te verdwijnen. En soms kunnen we dan zeggen: dat is heel jammer, maar uit de cijfers blijkt dat de bus leeg bleef.’’ Dubbeling, die zich al sinds 2001 bij Haaglanden over de dienstregelingen buigt: ,,Bij 95 procent van de bezwaren kennen we het antwoord al, omdat we het reizigersvoorstel zelf al hadden overwogen of onderzocht.’’ Overigens zijn de bezettingscijfers niet heilig. Koo: ,,Want wij snappen ook dat in een dunbevolkt gebied waar weinig ov is, het extra vervelend is als je de laatste lijn ook weghaalt. Dat is ingrijpender dan in een stadsomgeving de frequentie van een bus iets omlaag brengen.’’ ➜ FOTO FRANK JANSEN

advertentie

Blijf niet zitten met rug- en nekklachten! Rugklachten, nekklachten of schouderklachten, bijna iedereen krijgt hier wel eens mee te maken. Helaas wachten deze mensen vaak veel te lang om zich op de juiste manier te laten behandelen, waardoor de klachten blijven aanhouden, kunnen verergeren en een belemmering kunnen vormen in het uitvoeren van dagelijkse bezigheden.

Veel voorkomende klachten Met chiropractie kunnen veel klachten worden verholpen en voorkomen. Zo bieden wij bij Chiropractie Den Haag zorg voor o.a. rugklachten (hernia, ischias, stenose, artrose, spit en osteoporose), nekklachten, migraine en schouderklachten. We behandelen mensen van jong tot oud, van acute tot chronische pijn en ter preventie. In onze praktijk zien wij veel mensen die last hebben van pijn in de nek of onderrug. Deze pijn kan uitstralen naar de armen, bil of benen en soms zelfs naar handen en voeten. Dit gevoel kan erg vervelend aanvoelen, zelfs als naalden. De pijn kan worden veroorzaakt doordat er druk rondom de zenuw wordt opgebouwd. Wanneer dit het geval is, kan de zenuw geïrriteerd raken.

‘Het is fijn om mensen weer goede kwaliteit van leven terug te kunnen geven!’

Behandeling Wij willen u zo snel mogelijk van uw klachten afhelpen. Dit doen wij door geavanceerde zorg te bieden en u de nodige kennis betreft uw klacht(en) bij te brengen. Wij nemen graag de tijd voor u. Chiropactie is erop gericht de gehele gezondheid van de mens te bevorderen, te herstellen en te ondersteunen. De chiropractor lokaliseert blokkades in uw wervelkolom die storingen in het zenuwstelsel kunnen veroorzaken. Deze blokkades worden gecorrigeerd door middel van manipulatie van de gewrichten, behandeling van de spieren, warmte- en koudetherapie, versterkende oefeningen en de Cox® Decompressie Techniek.

Cox® Decompressie Techniek Sommige mensen hebben wel eens het gevoel dat ze graag eens opgerekt zouden willen worden. Met de Cox® decompressie techniek kan dat! Bij deze techniek in ligt u op uw buik op de speciale Cox® 7 tafel en wordt u lichtelijk opgerekt terwijl de chiropractor tegendruk uitoefent op de wervelkolom. Hierdoor kan de druk (die vaak wordt veroorzaakt door een uitpuilende tussenwervel) van de beknelde zenuw worden afgehaald. Hierdoor kunnen de pijn en andere symptomen verlichten of wegnemen. Deze behandeltechniek is veilig, zachtaardig, pijnvrij en geschikt voor elke leeftijd. De Cox® Techniek is bewezen effectief, volledig getest en goedgekeurd (d.m.v. en door de Amerikaanse regering gesubsidieerd onderzoek).

Dus staat u op het punt een operatie te ondergaan, neem dan eerst contact met ons op. ’Minder dan 5% van de patiënten met lage rugklachten hebben een operatie nodig’ Al veel mensen hebben wij met succes mogen helpen. Zo kwam in één van onze praktijken een patiënt die niet meer zonder hulpstukken kon lopen. Na een bezoek aan zijn arts, bedrijfsarts en manueel therapeut zag hij dit als zijn laatste redmiddel. Dit bleek de beste beslissing te zijn geweest, aangezien hij na 2,5 à 3 weken (2 tot 3 behandelingen per week) met bloemen en zonder krukken binnen kwam.

Interesse? Geen operatie! Mensen die bij ons onder behandeling zijn hebben vaak al heel veel alternatieven geprobeerd en staan vaak zelfs op het punt een operatie te ondergaan. Bekend is dat minder dan 5% van de patiënten met lage rugklachten een operatie nodig hebben.

Ik wil uw goud

U ontvangt direct de hoogste contantprijs voor sieraden, heel of kapot, munten, goudbaren, tandengoud, zilver, guldens, rijksdaalders, bestek, broodmanden, diamant, briljant en horloges: Cartier, Rolex, Breitling, Omega enz.

Hoogste ooit Hoogste goudprijs goudprijs ooit

35,fijngoud. 38,-per €41,50 grambasis basis fijngoud. €€42,per gram gram basis fijngoud. Zoek uw zilver € 750,-zilverprijs per kilo. Zilverprijs Historisch ZI thoogtepunt zilverprijs

€€1000,800,UW ZILVER! ZILVER! 750,- per per kilo kilo ZOEK ZOEK UW

Potma Edelmetaal Papestraat 28 - Den Haag Tel. 070-3636666 di. t/m za. 11.00 - 17.00 uur www.potma-edelmetaal.nl Al 25 jaar een vertrouwd adres.

Bent u geïnteresseerd in een behandeling of wilt u weten wat wij voor u kunnen betekenen? Maak dan een afspraak voor een behandeling of een gratis en vrijblijvend gesprek. Wij zijn aangesloten bij de DCF en SNRC. Uw behandeling wordt na declaratie vaak deels of totaal vergoed

door uw zorgverzekeraar. Een verwijsbrief van uw huisarts is niet nodig.

G.K. Stampoulis DC & D.B. Fleschner DC Chiropractie Den Haag Edisonstraat 89A - 2561 BD Den Haag 070 3020888 [email protected] www.chiropractiedenhaag.com Chiropractie Ceintuurbaan Ceintuurbaan 424hs - 1074 EB Amsterdam 020 8460091 [email protected] www.chiropractieceintuurbaan.nl

ov haaglanden


vervolg REPORTAGE Wat sterk is moet sterk blijven! Tramroutes vanaf 6 januariri Ha

Gewijzigde buslijnen Den Haag

vervallen route

omleidingsroute tram 9 tram 15 en 16 tram 17

rin

gka

de

TRAM 1

pendelbus n ve he Sc

afsluiting

ittlaa n

owe r enh

n de W

TRAM 9

ing

Joha

n ve he g we se

n aa ers l houd Stad

,,Ik was toe aan een nieuwe uitdaging toen ik de vacature voorbij zag komen. Het leek me leuk dit tijdelijk te doen, maar het beviel zo goed, dat ik het werk nu nog steeds met veel plezier doe.’’

raat

Wat vind je er zo leuk aan?

Javast

rk Pa a str at

at

ni x oe Ph weg

tvel ier n Ml aan

Camping Delftse Hout

Sp

TRAM 15

16

TRAM 1 Zie

de

ke n

ka

ng eri

t We

Lijn 60

RANDSTADRAIL 3 Lijn 80

lle lw eg Pa ra

P Planningen kunnen wijzigen. Raadpleeg voor de actuele R om m omleidingen www.htm.nl

©

➜ Aan de andere kant kan bezwaar indienen tegen voorgenomen besluiten wel degelijk zin hebben. Uit de correspondentie over wijzigingsvoorstellen (zie haaglanden.nl) blijkt dat heel wat oorspronkelijke plannen zijn aangepast. En dan komt wat puzzelinzicht wel van pas. Dubbeling: ,,Wat dat betreft is de dienstregeling net een kaartenhuis: als je ergens wat wegtrekt, Peter Dubbeling

‘En dan weer gauw puzzelen aan de dienstregeling 2014. Heerlijk!’

heeft dat direct gevolgen op veel andere fronten.’’ Dubbeling geeft een voorbeeld van een wijziging van een oorspronkelijk voorstel: ,,Ons voorstel was om voor komend jaar lijn 26 (van HTM) tussen Leyenburg en Kijkduin geheel te laten vervallen. Dat leek ons verdedigbaar en zou veel andere kleine wijzigingen in de regio kunnen voorkomen. Op dat voorstel kwamen heel stevige reacties en dat is daarom deels teruggedraaid. Dat was voor ons ook een leermoment.’’

TREND Om met minder geld toch genoeg reizigers in het openbaar vervoer te krijgen, is de trend om de routes minder fijnmazig te maken. ,,Wat sterk is, moet sterk blijven,’’ vindt Dubbeling. ,,We werken dus meer

,,We zijn echt een familie bij HTM. Als er iets is, vangen we elkaar op. We staan altijd voor elkaar klaar als dat nodig is.’’ Wat vind je mooie momenten?

TRAM 17

in

vervallen deel route lijn 130 verlenging lijn 80 9 mei - 1 sep eindhalte extra halte

TRAM 9

le rp

Tanthof

Emerald

te wa

Lijn 82

g

gh

Delft Zuid

is we

eg ew

i t hu

HOLLANDS SPOOR

e Le

h o fVo o r e e f dr

Kru

Delfgauw

ijks

Wippolder

g

sw Rij

we

at St

,,Ja, ik heb 2,5 jaar als combibestuurder gewerkt, dus deels op de tram en deels op RandstadRail. In een afgesloten cabine zitten, bevalt me minder. Ik vind juist het contact met mensen het leukst.’’ Hoe is de sfeer onderling?

in

ple

s ion

Lijn 37

,,Je bent de hele dag in contact met mensen. Als jij je vriendelijk opstelt, krijg je dat vaak ook weer terug. Als iemand me bedankt voor de rit of me even laat weten dat ik iets heb gedaan om hun dag op te vrolijken, ben ik blij dat ik dit werk kan doen. Ik zie mijn tram als een kloppend hart. Als ik in mijn binnenspiegel kijk, zie ik de gezichten van mensen die allemaal een leven en een bestemming hebben. Ik haal ze op en breng ze weg en ben hiermee onderdeel van hun dag. Misschien schets ik een geromantiseerd beeld van mijn werk, maar zo voelt het voor mij.’’ Rijd je wel eens op RandstadRail?

ui

Delft

nds e

at

Va

A13

s-

ek ldon e d Stadhuis Sche have

a str

rijdt tot Nootdorp

nite Bu f t ho raa tst at k a r r st Ma te Gro Afsluiting Af 4 ffeb t/m 7 dec 2013 ht rac seg n i Pr

k Le

Gewijzigde buslijnen Delft

l wa ord o N

Binnenhof rkt a rm lve a K

Grote Kerk

at

Ve

at

e ad

tk

e

ad enk

ra st

on

Vondelstraat

tra ns

rm

nd

Ela

n re To

Pie

aa str

Afsluiting 6 jan t/m 7 dec 2013

Rij

V t

RANDSTADRAIL 3

r sse as Br k ade

ma t/m za 7-20u

MALIEVELD

Koekamp kamp rte Ko out orh Vo Bosbrug

e ng La berg r ijve

PENDELBUS 17

a str

ck lde Wa

Afsluiting 6 jan t/m 29 jun 2013

e kad ngs

at

an

a

La

al gew

tm

a nv

i Kon

tra ers nd

xa Ale

Haagsche Bos

Ho

u Zo

e nM

la We s t

Hoe ben je op het idee gekomen om trambestuurder te worden?

g we rse a a n sse Wa

Sc

Eis

g

Rijswijk De Schilp

an

A4

rvo

Lijn 37

Beroep: 10 jaar werkzaam als trambestuurder bij HTM

A13

e erd

Reinier de Graaf Gasthuis

Samira de Blij (41)

we

rla

Op de tram

A4

eg mw Raa

ze

omleiding lijn 17

ort

Lijn 130

A12

ZuiderPark

‘Ik zie mijn tram als een kloppend hart’

Station Voorburg

Lijn 18 Lo

n laa World Forum Center

Lijn 28

Haga Ziekenhuis

.B Prof

TRAM 17

Station Hollands Spoor

ag

g we se ing

g

rswe elde .M. T

Station Den Haag Centraal

Ha

vervallen omleidingsroute route lijn 18 lijn 26 lijn 28 rt oo er v Ple er d e M sm v an an an we La g Kijkduin Ple Lijn 26 sm Leyenburg an we g

Clingendael

7

TRAM 16

TRAM 15

081212 | BE | BRON: HAAGLANDEN

met ‘gestrekte routes’: iets minder slingeren in de wijk. Dat heeft tot gevolg dat je soms iets verder naar een halte moet lopen of fietsen, maar het betekent wel meestal dat de hoofdroutes met een goede frequentie, dus 4, 6 of 8 keer per uur, kunnen blijven bestaan.’’ Koo: ,,Een andere trend is dat er steeds meer scholen en grote bedrijven dicht bij een ov-halte willen zitten. Dat heeft natuurlijk ook gevolgen voor de bezettingscijfers. En over die bezettingscijfers: Koo is gelukkig als hij ziet dat, ondanks de bezuinigingen, het aantal reizigers toch een lichte groei vertoont. Voor Dubbeling is zijn missie pas geslaagd als reizigers, gemeenten en gesprekspartners per saldo tevreden zijn. ,,En dan weer gauw gaan puzzelen aan de dienstregeling 2014. Heerlijk!’’

,,De momenten waarop je als bestuurder en passagiers op elkaar aangewezen bent. Dat is vooral in extreme (weers)omstandigheden. Toen ik een keer urenlang vast stond, kwamen omwonenden langs om een praatje te maken en zelfs koffie en iets te eten te brengen. Dan krijg je écht het moois van de mens te zien.’’ —MI

FOTO FRANK JANSEN

8

ov haaglanden

aptops, brillen, fietsen, surfplanken en kunstgebitten: bij het HTMdepot schrikken ze niet zo gauw van zaken die passagiers hebben laten liggen in tram of bus. Iets vergeten hoeft nog niet te betekenen dat je die spullen ook echt kwijt bent. Alle gevonden voorwerpen worden verzameld bij het

L


GEV OND EN!

Kunstgebitten en cavia’s: je kunt het zo gek niet bedenken of het wordt achtergelaten in tram of bus. Tekst: Michelle Iwema Foto’s: Frank Jansen depot aan de Wagenstraat in Den Haag, waar rechtmatige eigenaars ze weer kunnen komen ophalen. ,,Elke dag komen er nieuwe voorwerpen binnen,” vertelt meewerkend voorman Wladimir Putto. ,,Met slecht weer krijgen we paraplu’s binnen, ’s zomers talloze zonnebrillen en jassen.” De ruimte waar de gevonden voorwerpen worden bewaard, staat vol met tot aan het plafond opgestapelde kratten en een kluis. ,,De waardevolle spullen gaan in de kluis,” aldus Putto. ,,Nu zitten daar bijvoorbeeld laptops, tientallen fototoestellen en telefoons in. Als mensen iets van waarde komen ophalen, moeten we goed controleren of we het aan de juiste persoon meegeven. Als het nodig is dan schakelen wij de politie in om camerabeelden te bekijken, zodat waardevolle spullen aan de juiste persoon meegegeven worden.” Ook met telefoons moet het personeel aan de Wagenstraat voorzichtig zijn. ,,Iedereen kan zeggen

John Speetjes

‘Iedereen kan zeggen dat ze een iPhone kwijt zijn, ze hebben allemaal dezelfde kleur’

dat ze een iPphone kwijt zijn, ze hebben allemaal dezelfde kleur,” vertelt medewerker John Speetjens. ,,Daarom zet ik alle mobieltjes uit. Ze mogen het alleen meenemen als ze de juiste pincode weten en kunnen beschrijven welke foto’s en nummers erin staan. We moeten met waardevolle voorwerpen soms echt detective spelen. Maar liever zorgvuldig zijn dan iets aan de verkeerde persoon meegeven.”

KRINGLOOP De voorwerpen zonder waarde worden acht weken bewaard, de spullen van waarde zes maanden. Claimt niemand ze, dan mag de bestuurder die het voorwerp heeft ingeleverd kiezen of hij het wil hebben of niet. ,,Voorwerpen van waarde worden meestal wel opgehaald,” zegt Speetjens. ,,Maar soms blijft een kinderwagen of vouwfiets staan. Dan komt een bestuurder ze vaak wel ophalen. De rest van de spullen geven we aan een kringloopwinkel. Elke week halen ze hier tassen vol kleding weg.” Naast de gebruikelijke voorwer-

ov haaglanden


pen, komen er regelmatig opmerkelijke zaken binnen. ,,Het vreemdste gevonden voorwerp was denk ik een cavia,” zegt medewerker Annette Gross. ,,Die kwam met kooi en al binnen. Hoe kun je die vergeten, denk je dan.”

ONSMAKELIJK Ook onsmakelijke vondsten zijn in de loop der jaren gedaan. Zo komen er wel eens kunstgebitten en gehoorapparaten binnen. ,,We hebben een keer een vrouw aan de balie gehad die haar kunstgebit kwam ophalen. Ze was dat in de tram kwijtgeraakt en wij hadden er net eentje binnengekregen. Ze wilde zeker zijn dat het van haar was en vroeg of ze hem mocht passen. Ze stak het gebit daarna in haar mond om tot de conclusie te komen dat het niet van haar was. Alle andere wachtenden zag je toen kokhalzen. Het was voor mij echt moeilijk om mijn gezicht in de plooi te houden.”

Volgens alle medewerkers aan de Wagenstraat is het leukste onderdeel van hun werk om mensen blij te maken. ,,De waarde bepaalt niet altijd hoe emotioneel mensen worden,” vertelt Speetjens. ,,Kinderen die knuffels terugkrijgen, zijn vaak door het dolle heen. Mensen kunnen opgelucht zijn om hun lege portemonnee op te halen, vanwege de foto’s die erin zitten. Iemand gelukkig zien weggaan, is het mooiste dat er is.”

Iets vergeten in de bus of tram? Een dag nadat je iets bent kwijtgeraakt kun je bij het HTM Servicepunt aan de Wagenstraat 35 in Den Haag navragen of het is gevonden. Kijk voor meer informatie over gevonden voorwerpen op htm.net

9

Vergeten: In de zomer zonnebrillen, in de herfst paraplu’s. Sommige gevonden voorwerpen zijn seizoensgebonden. Andere zaken als telefoons, sleutels, vouwfietsen en kinderwagens worden het hele jaar door vergeten. In het HTM-depot aan de Wagenstraat gaan waardevolle spullen de kluis in. Wladimir Putto en Annette Gross (foto’s linksonder) verbazen zich er regelmatig over wat er allemaal wordt binnengebracht.

n bij g e p p n o er sh en ontva e * b m dece ersport ampagn n i h Kom em Wat ët C o i M t Mari een fles is grat

Op alle Schatz en Wempe klokken of meters 15% korting

Lijnen, vallen, schoten 30% korting

iPad case € 10,- korting van 69,- voor 59,-

Maritiem Watersport ort is dé winkel van Scheveningen voor zeilsport en m e winkel win motorvaart. In onze vindt u een uitgebreid assortiment voor d de watersporter en kunt u een steeds wisselende collectie zeilkleding e en casual lifestyle sportswear vinden.

* Bij besteding ing van € 75,gratis een fles Prosecco Bij besteding van € 250,- een gratis fles Moet oet & Chandon

Visafslag w e g 1 (hal 18-20) • 2583 DM Sche ve ning e n • Te le fo o n: 070 - 338 4500 Ge o p e nd van 9 - 18 uur, zat e rd ag t o t 17 uur, d o nd e rd ag t o t 21 uur

www.maritiem-watersport.nl

acties geldig dig t/m 31-12-2012

Cadeautip!

¤ 49,

95

+ Gouden Boekjes r Verjaardagskalende

© Disney 2012

BESTEL DEZE COLLECTIE OP WWW.AD.NL/GOUDENBOEKJES

ov haaglanden


PSYCHOLOGIE Met juiste kleur en klank daalt de irritatie

11

‘Ze stapte gewoon uit zonder die rollator’ Op de bus John Mutters (57) Beroep: Al 22 jaar buschauffeur bij Westnederland, ZWN, Connexxion en Veolia Transport. Waarom ben je begonnen als buschauffeur?

Welbevinden: ‘Er zijn veel ingrediënten om het reizigers naar de zin te maken,’ weet Mark van Hagen.

6

typen reizigers Ook je persoonlijkheid bepaalt hoe je reist. Mark van Hagen onderscheidt zes typen reizigers.

1 De zekerheidszoeker wil precies weten hoe laat zijn trein aankomt, checkt het bord, vraagt informatie aan de conducteur én medereizigers. 2 De functionele planner wil vooral efficiënt met zijn tijd omgaan. Hij wil graag de aansluitende trein halen. 3 De individualist zoekt comfort, luxe en rust. Mijdt contact met personeel en andere reizigers. 4 De levensverrijker staat open voor zijn omgeving en verrassingen. 5 De gemakszoeker is zorgeloos. Hij ziet het allemaal wel en houdt zich niet bezig met het hele reisproces. 6 De gezelligheidszoeker ziet de trein als plaats om anderen te ontmoeten en extra van de reis te genieten.

Stresstijd omzetten inplezierigetijd Mark van Hagen doet onderzoek onder ov-reizigers. ‘We willen mensen meer uit hun dag laten halen.’ Tekst: Janny Terlouw Foto: Frank Jansen

op een ander moment extra tijd om te genieten.’’

nelheid, betrouwbaarheid en gemak: daar draait het om voor de ov-reiziger. Omgevingspsycholoog Mark van Hagen weet er alles van, want hij promoveerde op ‘wachttijdbeleving’. En nu probeert hij voor de tak Bedrijfs- en Productontwikkeling van de NS ergernissen om te buigen in bruikbare of plezierige tijd. ,,Bijna iedereen heeft weinig tijd en wil zo snel mogelijk van A naar B. Reizigers willen ook precies weten hoe laat ze ergens aankomen. Dat geeft zekerheid. Daarnaast willen ze gemak, de reis moet vanzelf gaan. Als er iets misgaat, raken ze snel gestrest.’’

Als ik maar weet hoe lang ik moet wachten …

S

Het is dus niet raar dat ik bij een vertraging van tien minuten geïrriteerd raak?

,,Dat hangt af van je mentale staat. Als je naar een sollicitatiegesprek moet of het vliegtuig wilt halen, sta je waarschijnlijk in een gespannen stand. Je bent op dat moment een typische ‘mustreiziger’. Dan veroorzaakt iedere barrière stress. Maar als je met vriendinnen naar de Libellebeurs gaat, ben je een lustreiziger. Dan sta je gezellig te kletsen en zeg je waarschijnlijk: ‘Daar is de trein al.’ Wat op het ene moment stress geeft, is

,,Ruim 95 procent van de treinen rijdt op tijd. Maar zolang reizigers niet weten hoelang ze moeten wachten, blijven ze met de tijd bezig. Als je weet hoelang het gaat duren, kun je even een kop koffie drinken, winkelen of werken. Goede informatie is daarvoor een bodem. Daarom informeren we reizigers via informatieborden en een actuele reisplanner voor de mobiel.’’ Helpen koffie en wifi?

,,Dat geeft afleiding. Als je je even kunt vermaken met je mobiel, een boek of een gratis krant, dan wordt reistijd aangename tijd. Alleen als mensen zich vervelen, kruipen de wijzers van de klok. Het is een uitdaging voor ons als vervoerder om te zorgen dat mensen meer uit hun dag kunnen halen. Daarom zorgen we in de trein voor wifi en voor goede stoelen, zodat het lijkt alsof je thuis op de bank zit. Je kunt in de trein slapen, werken, gamen, een film kijken of bellen. En op de stations kun je wat eten of even winkelen.’’ En een mooie wachtruimte?

,,Dat doet onbewust wonderen. Op station Hollands Spoor hadden we

een nette wachtruimte, maar niemand ging er zitten omdat elk geluid zes keer nagalmde. We hebben de akoestiek verbeterd, laten rustige klassieke muziek horen en er hangt een kunstwerk. Nu zit de wachtruimte vol. Met een prettige omgeving roep je positieve emoties op. Op station Leiden zijn planten en houten banken op de perrons geplaatst en in de hal zijn verschillende hoeken gecreëerd. Het is ons best gewaardeerde station. Ook met kleuren willen we meer doen. Mensen haten grijs. Koele kleuren als blauw en groen geven rust tijdens de spits. Rood en oranje geven energie. Er zijn veel ingrediënten om het reizigers naar de zin te maken. Als je graag op onze stations bent, hoef je er niet zo snel weg.”

,,Iedere buschauffeur is eigen baas op een stukje van 12 meter van 10 ton. Elke dag heb je zelf in de hand hoe de sfeer in je bus zal zijn. Natuurlijk stappen er mensen in met een ochtendhumeur, maar van mij krijgen ze altijd een groet. Ik maak graag een grapje en een praatje. Vaak merk je dat de hele bus dat gevoel van je overneemt en vrolijk de bus uitstapt. Als dat lukt, heb ik een goede dag.’’ Wat zijn de leukste momenten op de bus?

,,Ik maak zoveel dingen mee... Als ik er een boek over zou schrijven, zou niemand me geloven. Zo had ik een gesprekje met een oudere dame die met een rollator de bus op kwam. We raakten aan de praat en het werd al snel een persoonlijk gesprek. Toen ze uitstapte, vergat ze die hele rollator en liep ze gewoon weg. Ik zag nog net op tijd die rollator staan en kon haar terugroepen. Ze was zelf ook verbaasd; normaal kon ze moeilijk lopen zonder rollator. Door ons gesprek had ze daar niet bij stilgestaan en liep ze erna zo weg. Dat is toch prachtig?’’ Hoe is de sfeer onder de chauffeurs?

,,We werken vaak alleen, maar als er iets is, kan ik op mijn collega’s rekenen. Zo stond ik laatst in de spits aan de kant met een kapotte bus. Dan laat ik mijn collega’s die in de bussen achter me rijden weten wat er aan de hand is. Onderling proberen wij dan toch om de mensen uit mijn bus op te vangen en op de plaats van bestemming te krijgen. Als je iets hebt met je bus en er komt een collega aan, zet hij meteen zijn bus aan de kant. Er is onderling een enorm gevoel van loyaliteit.’’ —MI

Zien we uw ideeën ook terug op het nieuwe Den Haag Centraal?

,,Ik ben niet direct betrokken bij de verbouwing van Den Haag Centraal, maar mijn collega’s passen de inzichten uit klantonderzoek zo goed mogelijk toe, ook tijdens de verbouwing zelf. Het nieuwe station is bijvoorbeeld veel lichter door een hoog glazen dak, waardoor het gevoel van een stadsplein ontstaat. Ook wordt de vloer van natuursteen gemaakt en er is veel zorg voor de vormgeving van het station. Daardoor voelen reizigers zich welkom.’’ FOTO FRANK JANSEN

12

ov haaglanden


DE PIJLERS Ruimere trams, gelijkvloers instappen en betere

2

‘OV van de toekomst’ klinkt misschien ver weg, maar is juist erg dichtbij. Haaglanden stapt binnenkort over op beter en comfortabeler vervoer. En ja, dat geeft tijdelijk overlast. ‘Maar je krijgt er heel veel voor terug.’

Tekst: Leo van Marrewijk Illustraties: Stadsgewest Haaglanden

D Vernieuwing: Ingrid de Bruijn en Arend Jan van der Lely bereiden bij Haaglanden het openbaar vervoer van de toekomst voor. ‘Het wordt beter en prettiger.’

e geboorte van ‘OV van de toekomst’ stamt uit 2009 en komt uit een visie op het openbaar vervoer in Haaglanden tot het jaar 2020. Arend Jan van der Lely, programmamanager bij het Stadsgewest Haaglanden: ,,Daaruit bleek dat er tot 2020 een groei van het openbaar vervoer werd verwacht van 40 procent ten opzichte van 2005.’’ Die groeiverwachting zorgde meteen voor een uitdaging. ,,Want de Haagse lijnen zijn al goed bezet, terwijl we ook weten dat er weinig ruimte is voor nieuwe lijnen.’’ Nadat diverse opties waren onderzocht (‘Haaglanden is niet groot genoeg voor een metrolijn, en langere trams vielen af, omdat je dan enorme haltes moet bouwen’) viel de keuze op de aanschaf van nieuwe trams. Een groot aantal trams was overigens toch al aan vervanging. Van der Lely: ,,Een gemiddelde tram, de ombouw dus, gaat

1

30 jaar mee, maar de onderstellen zijn inmiddels 70 jaar oud.’’ Het betekende dat er sowieso ‘iets’ moest gebeuren om ook voor de komende jaren een sterk en betrouwbaar vervoernetwerk te garanderen. De huidige plannen gaan verder dan ‘nieuwe trams aanschaffen’. Van der Lely: ,,Het betekent ook dat we ‘werk’ met ‘werk’ gaan combineren: dus als we tramrails moeten verleggen, zal er bijvoorbeeld tegelijkertijd worden gewerkt aan de riolering zodat de straat maar één keer open hoeft. Daarbij werken we nauw samen met de gemeente Den Haag en HTM.’’ De plannen om Haaglanden klaar voor de toekomst te maken, stoelen op vier pijlers.

N A V V O

Comfortabel, ruim en betrouwbaar Waarschijnlijk vanaf halverwege 2014 gaat HTM met nieuwe trams rijden in Haaglanden. Het is, zeker op het eerste gezicht, het meest spectaculaire onderdeel van ‘OV van de toekomst’. Niet alleen omdat de trams er erg eigentijds en fraai uitzien, maar ook omdat ze beduidend ruimer zijn dan de huidige exemplaren: er passen 238 mensen in, tegen 189 in de huidige trams. Keerzijde is dat de rails moeten worden aangepast. Omdat de trams ruimer zijn, moet de ruimte tussen twee sporen worden vergroot. De wielbasis blijft overigens hetzelfde. De nieuwe trams, die ook zwaarder zijn dan de huidige types, worden gebouwd door Siemens. Basis is een standaardtype, dat op enkele punten (kleurstelling en iets meer ruimte tussen de stoelen) wordt aangepast aan de eisen van Haaglanden. Er komen in eerste instantie 40 nieuwe trams, die 3,5 miljoen euro per stuk kosten. Totale kosten dus voor de nieuwe trams: 140 miljoen euro. Na de oplevering van het eerste exemplaar in 2014 zal er ongeveer elke week een nieuw voertuig zijn te bewonderen.

Snel en makkelijk instappen voor iedereen Met de aanschaf van nieuw materieel kunnen ook eigentijdse wensen van reizigers worden gehonoreerd, bijvoorbeeld gelijkvloers instappen. Van der Lely: ,,Het is een misverstand dat die gelijke vloeren alleen bedoeld zijn voor mensen in een rolstoel. Ook mensen met kinderwagens, met koffers en ouderen die niet zo best ter been zijn kunnen straks veel makkelijker instappen. Bovendien blijkt uit onderzoek dat gelijkvloers instappen ook sneller gaat, een tram hoeft dus minder lang bij een halte te wachten. De nieuwe trams gaan overigens niet sneller rijden. Dat hoeft ook helemaal niet van reizigers, het gaat de reiziger om ‘vlot en veilig’, en dat je als tramreiziger voorrang hebt op auto’s.’’

L E E H S I T S M O K E O T DE

ov haaglanden


‘Bij sneeuw werk ik de hele nacht door’

informatievoorziening

4 3

Actuele reisinformatie De overstap van Haaglanden wordt ook benut om de reisinformatie te verbeteren. Ingrid de Bruijn, beleidsmedewerker openbaar vervoer bij Stadsgewest Haaglanden: ,,Reizigers willen weten waar ze aan toe zijn. Hoelang duurt het voor ik moet overstappen, kan ik nog een krantje of een broodje kopen, na hoeveel haltes moet ik uitstappen? Naar die antwoorden zoeken reizigers. En dus willen we de reiziger bedienen met goede, actuele informatie.’’ Daarvoor worden op alle haltes nieuwe informatiepanelen geplaatst.

J I B T H DIC

Nieuwe, comfortabele haltes Los van de aanschaf van de nieuwe trams wordt er ook nog eens 300 miljoen euro geïnvesteerd in de infrastructuur in Haaglanden. Dat varieert van het ophogen van de Rijswijkse Hoornbrug en verstevigen van kades tot het bouwen van nieuwe, moderne haltes en fietsenstallingen bij de haltes. Van der Lely: ,,Die maatregelen hebben dus niet alleen te maken met de nieuwe trams.’’ Wel komen er nieuwe abri’s en worden oude abri’s vervangen. Daarnaast krijgen sommige grotere haltes, bijvoorbeeld Den Haag HS, een nieuw gezicht. Van der Lely: ,,De basis is en blijft natuurlijk goed openbaar vervoer, maar bijvoorbeeld bij HS krijgen de haltes meer ruimte en kwaliteit, zodat het niet alleen mooier, maar voor de reiziger ook prettiger wordt.’’

13

De werkplaats Shorish Omar Tosik (38) Beroep: Is sinds 5 jaar monteur bij HTM.

Werkzaamheden De eerste nieuwe trams gaan halverwege 2014 proefrijden. Voor het zover is, moet er nog veel gebeuren. Vanaf 6 januari 2013 wordt de Haagse Bosbrug een jaar lang afgesloten en dat is het startschot voor werkzaamheden op meerdere plekken. Van der Lely: ,,Gelukkig hebben we al een betrouwbaar netwerk, dus op de bestaande lijnen kunnen we met omleidingen werken. In het uiterste geval zetten we bussen in, maar dat is niet onze insteek.’’ Reizigers worden via verschillende kanalen op de hoogte gebracht van de werkzaamheden en wijzigingen. De Bruijn: ,,Direct belanghebbenden, dus omwonenden en winkeliers, worden geïnformeerd door de gemeente. HTM informeert de reizigers.’’ Daarbij klinkt overal dezelfde boodschap: ,,We zeggen steeds eerlijk: ja, de werkzaamheden geven overlast, maar we doen dit om het beter te maken. En straks zijn we er trots op. Bij presentaties merken we al dat mensen zeggen: o, dus het wordt net als Randstadrail? Daar hadden we de nodige aanloopproblemen, maar reizigers zijn er nu heel positief over. Met de nieuwe trams willen we dezelfde kwaliteit bieden.’’

Waarom besloot je trammonteur te worden?

Ik kom oorspronkelijk uit Irak; daar bestaan helemaal geen trams. Toen ik bij het uitzendbureau een vacature zag voor deze functie, leek me dat een echte uitdaging. Ik wist helemaal niks van trams, maar had wel zin om alles aan ze te ontdekken.’’ Hoe leerde je het vak?

,,Mijn collega’s deelden hun kennis met mij. Ze gaven mij het gevoel dat ik heel welkom was. Ze gaven me ook meteen een bijnaam, Sjors, als afkorting van mijn naam. Ik voelde me meteen op mijn plek en wist dat ik nooit meer weg wilde. Nu doe ik buitendienst als er calamiteiten zijn en kan ik mijn kennis weer meegeven aan de jonge mensen die bij ons komen werken. Mijn baan is voor mij een droom die uitkomt.’’ Welke calamiteiten kom je zoal tegen?

,,Als trams ontsporen, moeten wij ze weer op de rails krijgen. Maar ieder geval is anders. Ik kijk naar de tram en de rails, naar alle hoekjes tot ik zie hoe die tram werkt en hoe ik kan zorgen dat hij weer rijdt. Ik vind het prachtig, omdat ik zoveel passie heb voor dit vak. Elke dag vliegt om, zo leuk is het.’’ Maar in de winter is het vast wat minder leuk om buiten trams op de rails te zetten?

,,Integendeel, dat vind ik nog leuker. Als het sneeuwt, werk ik soms de hele nacht door. Dan slaap ik een paar uurtjes en daarna ga ik weer aan de slag. Ik vind het fijn om te zorgen dat mensen met plezier in een tram zitten die goed rijdt. Ik wil nooit meer iets anders doen, ik ben er echt trots op dat ik een HTM’er ben.’’ —MI Het beeld van straks: Halverwege 2014 gaan trams van dit type door Den Haag rijden. FOTO HTM

FOTO FRANK JANSEN

14

ov haaglanden


GEDRAGSREGELS Opvoeden, maar

KLANTENSERVICE

‘Gewoon

Nieuw, maar toch ouderwets Van vermiste rugzakken, klachten over te vroeg vertrokken bussen tot vragen over de dienstregeling, bij de klantenservice van Veolia Transport Haaglanden krijgen ze dagelijks te maken met uiteenlopende telefoontjes. ,,We vinden het fijn om mensen van dienst te zijn,” vertelt Antoon van Bommel, administratief medewerker bij de klantenservice. ,,Niks gaat boven de blije reacties van degenen, die we goed op weg hebben geholpen.” Van Bommel begon twaalf jaar geleden bij de Connexxion klantenservice. Sinds die tijd is er een hoop veranderd in de vragen die hij krijgt en de manier van afhandelen. ,,Toen ik begon, werkte ik bij Den Haag Centraal Station bij een loket. Ik stond oog in oog met de klanten en dat vond ik een leuk aspect van mijn werkzaamheden. Sinds we zijn overgegaan naar Veolia zitten we op kantoor. Ik handel nu veel per telefoon of per e-mail af. Dat is toch anders.”

SERVICE Van Bommel probeert zijn klanten, ondanks de wat minder persoonlijke manier van werken, toch het gevoel te geven dat ze de ouderwetse service hebben gekregen. ,,Vroeger zag ik aan mensen of ze in waren voor een grapje, nu probeer ik het aan hun stem te horen. Lachen breekt het ijs. Het maakt mijn dag leuker en de klant krijgt niet het gevoel een nummer te zijn. Laatst belde een vrouw met

de vraag of ik een lijnfolder had. Ik antwoordde dat ze daarvoor bij Sonja Bakker moest zijn. Die vrouw lag meteen in een deuk en vervolgens heb ik natuurlijk een folder met de tijden van de bussen naar haar opgestuurd. Kleine dingen maken het contact leuk.”

Medewerkers van HTM voeden jeugdige ov-gebruikers op tijdens voorlichting op scholen.

OV-CHIPKAART De laatste jaren wordt het meeste gebeld over de OV-chipkaart. Volgens Van Bommel is het voor iedereen een kwestie van wennen en zullen de vragen hierover binnenkort gaan afnemen. ,,Toen de chipkaart werd ingevoerd, vond iedereen het een rotding. Maar het heeft veel voordelen en dat zullen mensen ondervinden. Wie op saldo reist, kan van al het openbaar vervoer in Nederland gebruik maken. Als we over een paar jaar terug zouden gaan naar de strippenkaart, zou niemand dat meer willen.”

Tekst: Suzan Koçak Foto: Frank Jansen en kaartje kopen, in- en uitchecken, rustig gaan zitten en geen overlast veroorzaken. De meeste tieners uit de Haagse regio weten hun weg in het openbaar vervoer feilloos te vinden, maar of zij zich altijd voorbeeldig aan deze regels houden is de vraag. De schooljeugdbegeleiding van openbaarvervoersbedrijf HTM drukt de schoolkinderen daarom haarfijn met de neus op de feiten. ,,Wie gaat er wel eens met het openbaar vervoer?” Alle vingers van de klas brugpiepers van het Diamant College in Mariahoeve schieten pijlsnel omhoog tijdens een voorlichtingsochtend van HTM. Het mag duidelijk zijn dat er ook in deze klas vol met 12- en 13jarigen fervente openbaarvervoergebruikers zitten. ,,In onze regio gaan bijna alle kinderen met het ov naar school,” zegt Irene Wiltenburg van de schooljeugdbegeleiding, ,,Vroeger stond de middelbare school op een steenworp afstand van huis, maar tegenwoordig moeten de kinderen vaak wat verder reizen. Daarnaast zijn er ook ouders die hun kinderen liever naar een school in een ander gedeelte van de stad laten gaan. Je hoort er als tiener echt niet meer bij als je niet met het ov gaat.” Door deze groeiende stroom van scholieren in de trams en bussen kan het niet anders dan dat er zo nu en dan een paar boefjes tussen zitten. ,,De HTM-projecten voor de jeugd zijn enkele jaren geleden opgezet nadat chauffeurs bij de haltes in buurt van middelbare scholen veel overlast ervoeren,” vertelt Wiltenburgs collega John Lugthart. Het gaat dan vooral om het openhouden van deuren, hard muziek draaien of luid met elkaar praten. ,,Maar het zijn helemaal geen rotzakken,” vult Wiltenburg aan. ,,Tieners zijn gewoon jong en druk.” Dat de jongeren geen rotzakken zijn, blijkt ook uit het effect van de projecten. Lugthart: ,,Voorheen werd op bepaalde tramlijnen om de zoveel meter aan de noodrem getrokken, maar sinds we kinde-

E

BLIJ MAKEN De vrolijkste telefoontjes en mails krijgt Van Bommel van passagiers aan wie hij een verloren voorwerp terug kan bezorgen. Zij bellen hem veelal in paniek op, waarna hij via zijn systeem probeert te achterhalen in welke bus ze hun portemonnee of laptop hebben laten liggen. ,,Laatst belde een koppel uit Urk. Tijdens een dagje uit in Den Haag hadden ze hun reistas in de bus laten liggen en wij hebben die opgespoord. Ik moest die week toevallig naar Urk en bood aan om de reistas af te komen leveren. Ik heb dat gedaan en dat vonden ze werkelijk geweldig. Het was voor mij een kleine moeite en ik maakte daar een paar klanten extra blij mee.”

Antoon van Bommel

‘We vinden het fijn om mensen van dienst te zijn’

Geweldig: Antoon van Bommel maakt buspassagiers van Veolia vooral blij als hij ze een vergeten voorwerp terugbezorgt. FOTO FRANK JANSEN

Rollenspel: Irene Wiltenburg en John Lugthart werken aan een beter HTM-imago.

ren in de tram hebben laten ervaren wat er allemaal kan misgaan als er onverwachts aan de noodrem wordt getrokken, gebeurt het eigenlijk nooit meer.” Stiekem, heel stiekem weten de kids natuurlijk allang wat wel en niet mag. Dat blijkt ook uit de voorlichtingsochtend bij Veurs waar de basisregels worden behandeld. Bij vragen vliegen de vingers om de haverklap omhoog en de gedragregels worden moeiteloos opgesomd. ,,Een hond mag niet op een stoel zitten, omdat hij anders op de stoel gaat poepen,” giechelt een van de leerlingen. Ook voor Alyssa (13) zijn de regels niet vreemd. ,,Mijn oma heeft een keertje alle plaatjes met regels die in de tram zijn afgebeeld uitgelegd. Sindsdien weet ik het.” Tramen busbestuurders die in de toe-

15

ov haaglanden


ook werken aan een beter imago

een beetje druk’

‘Je moet bij dit werk heel erg secuur zijn’ De bovenleiding Raf Verloop Beroep: Sinds 6 jaar monteur stroomvoorziening bij HTM Wat komt er kijken bij de functie van monteur stroomvoorziening?

,,Ik ben monteur van de bovenleiding van de tram. Overdag doen we inspectie. Waar het echt ernstig is, proberen we de problemen direct op te lossen. Dan moet de spanning even worden uitgezet op de bovenleiding. Maar de andere werkzaamheden voeren we ’s nachts uit. We hebben dus heel wisselende werktijden. We werken een paar dagen per week overdag, andere ’s nachts.’’ Is het gevaarlijk werk?

,,De mechanische krachten op de bovenleiding zijn 1000 kilo. Zeker in de bochten is de trekkracht enorm. Als daar iets losschiet terwijl je bezig bent, zou je als een raket worden afgeschoten. Het is daarom van belang dat we als team op elkaar zijn ingewerkt en het samen oplossen. Zo zorgen we dat we veilig aan het werk zijn.’’ Hoe is het nachtelijk werk?

,,Je kan lekker aan de slag want er is weinig verkeer. Aan de andere kant moet je zorgen dat je niet teveel lawaai maakt. Als we mee gaan brullen met de radio, zouden mensen die in de buurt wonen niet kunnen slapen.’’ Hebben mensen een verkeerd beeld van jullie werk?

,,Als we klaar zijn met een klus, komen we soms helemaal zwart naar beneden geklommen. Mensen vergissen zich hierdoor wel eens in hoeveel denkwerk bij onze baan komt kijken. We moeten heel secuur zijn.’’ Wat vind je het leukste aspect?

komst Alyssa als passagier hebben, kunnen met een gerust hart verder rijden. ,,Ik vind het zelf ook altijd onwijs irritant als iemand harde muziek draait of heel hard praat in de tram.” Toch is voorlichting volgens Wiltenburg nodig. Bijvoorbeeld over de OV-chipkaart. Het is niet meer vanzelfsprekend dat kinderen, zoals Alyssa, van ouders of familieleden meekrijgen wat ze wel en niet moeten doen in het ov. ,,Daarnaast is herhaling altijd goed.”

Irene Wiltenburg

‘In onze regio gaan bijna alle kinderen met het ov naar school’

De voorlichtingsbijeenkomsten worden gehouden voor kinderen van 12 tot 18 jaar op vmbo-scholen en incidenteel op havo-scholen. Naast voorlichting over gedragsregels, waarbij leerlingen tijdens een rollenspel ook tijdelijk in de huid kruipen van controleur of beveiliger, hebben de jeugdprojecten van HTM ook nog andere intenties. ,,We willen ook graag een beter imago creëren. De HTM-controleur is geen gemene vent die boetes uitschrijft, maar gewoon een mens die zijn werk doet,” zegt Lugthart. HTM denkt daarbij ook al aan de toekomst. ,,We laten de scholieren tijdens projecten natuurlijk ook zien welke banen er allemaal zijn in deze branche. Dit zijn immers allemaal kinderen die nog een beroep moeten kiezen,” vult collega Wiltenburg aan. ,,Wellicht dat we sommige van deze kinderen in de toekomst kunnen verwelkomen als collega.”

‘VRAGENRONDJE IS HET LEUKST’ Niet alleen HTM, maar ook Veolia Transport heeft een scholierenproject waarbij ze leerlingen leren wat er allemaal komt kijken bij het rijden op de bus. ,,We doen dat met zijn tweeën,” vertelt buschauffeur John Mutters die betrokken is bij het project. ,,Mijn collega vertelt binnen in de klas een en ander, daarna komen de leerlingen naar buiten, waar ik met een bus sta. Ik leg ze dan van a tot z uit hoe die bus in elkaar zit. ,,Ik merk dat we er soms vanuit gaan dat jongeren alle kennis ergens oppikken, terwijl dit niet het geval is. Zo weten de meesten niet waarom er puntjes zitten op een stopknopje. Dan zijn ze helemaal verbaasd als ik uitleg dat dit brailleschrift is. ,,Het leukste vind ik het vragenrondje, dat is elke keer weer anders. Behalve de vraag of je naar de gevangenis moet als je een boete niet op tijd betaalt. Die vraag wordt altijd wel gesteld.”

,,We werken in een team van negen man en zijn samen echt een familie. Daarnaast vind ik het werk zelf ook ontzettend leuk. Het is veel buitenwerk en ik ben continue met techniek bezig. Het is elke dag weer een uitdagende baan.’’ —MI

FOTO FRANK JANSEN

“Bij ons is eindelijk de kou uit de vloer dankzij TONZON vloerisolatie met Thermoskussens.”

“En we besparen ook nog eens flink op de stookkosten.”

Illustratie van een kruipruimte met TONZON Vloerisolatie

Nu me

€2 subsi0d,ie per t

helaas m 2 alleen de Gem eentein Den Ha ag

Waarom op die koude vloer blijven wonen? TONZON heeft de meest effectieve oplossing die ook nog eens flink energie bespaart! Hoe werkt het? Aan de onderkant van de vloer, in uw kruipruimte, worden Thermoskussens bevestigd; een opvouwbaar, flexibel en zeer sterk isolatiemateriaal. Deze thermosflesachtige zakken worden gevuld met gratis aanwezige lucht. Het zand in de kruipruimte van het huis wordt afgedekt met een stevige Bodemfolie. Deze dubbele aanpak zorgt ervoor dat de warmte niet meer wordt uitgestraald door de vloer en er geen vocht meer uit de grond de woning binnenkomt. Het milieuvriendelijke systeem maakt radicaal een einde aan de koude vloer en muffe lucht. Comfort van warme vloer Een warme vloer zonder vloerverwarming. Minder last van koude voeten en energiezuinig, want er hoeft minder gestookt te worden. Reumapatiënten melden spontaan bij TONZON dat hun klachten aanzienlijk afnemen door het warmere, drogere klimaat onderin de woning. Vloerverwarming? Gouden besparingstip! Bij woningen met vloerverwarming wordt de kruipruimte van de woning nu nog vaak onnodig mee verwarmd. TONZON Thermoskussens houden ook hier de warmte optimaal tegen. De besparing op het gasverbruik kan oplopen tot wel 40%. Uitvoering Het aanbrengen van TONZON vloerisolatie is veilig uit te voeren, geen giftige chemicaliën, vezeltje of stof. Ook een vrachtwagen komt er niet aan te pas. TONZON heeft een netwerk van gespecialiseerde, erkende installateurs die de complete uitvoering kunnen verzorgen, voor die mensen die het niet zelf willen of kunnen aanbrengen.

EEN TEVREDEN TONZON KLANT Fam. Romeijn, Koog aan de Zaan Waarom vloerisolatie? De buurman is op zoek gegaan naar de beste vloerisolatie en kwam uit op Tonzon. Zij vroegen ons of we mee wilden doen. De vloerisolatie zou zorgen voor een aangenamere temperatuur en minder warmteverlies in de woning. Daarnaast zou het ook zorgen voor minder vocht in de woning omdat de bodem van de kruipruimte ook werd afgedekt met een bodemfolie. Met name dit laatste aspect leek ons erg interessant omdat mijn vrouw last heeft van reuma. Omdat wij gezamenlijk met de buren de opdracht hebben laten uitvoeren kregen we nog een kleine korting van het isolatiebedrijf. Argument: behaaglijker en minder last van reuma Veel mensen laten hun vloer of gevel isoleren om geld te besparen. Dit is natuurlijk mooi meegenomen, alleen hier ging het ons niet om. Het grootste voordeel is voor ons de behaaglijkheid en het verbeterde comfort in de woning. ‘s Nachts zetten wij de verwarming altijd uit. Als je nu ‘s ochtends beneden komt heeft de woonkamer een aangename temperatuur. Voorheen was het altijd koud en duurde het even voor de verwarming de woning weer op een aangename temperatuur had. Bijkomend voordeel is ook dat mijn vrouw na de voerisolatie een stuk minder last heeft van haar reuma.

Meer weten? Kijk op www.tonzon.nl. Bellen of mailen kan ook via 0900 - 28 66 966 (€ 0,10 p/min) of [email protected]. Of scan voor meer informatie de QR-code.

TONZON BV • Postbus 1375 • 7500 BJ Enschede • T: 053 - 433 23 91 • E: [email protected] • www.tonzon.nl

ov haaglanden Opwegnaar Deze tevreden reizigers gingen u voor

Recommend Documents