OUDEJAARSCONFERENCE Terugblik op het afgelopen jaar in een gesprek bij de kapper.
Kind op Zondag
DE DICHTER EN HET MEISJE Jongerenviering, 30 dec. 2013
© Kind op Zondag
1
De dichter en het meisje Oudejaarsviering 2013
Decor: een kapsalon met twee tafels, op beide tafels een staande spiegel. De dichter en het meisje kijken schuin de zaal in, in tegengestelde richting. Aan de wand zijn grote vellen papier geplakt waarop in grote letters typerende woorden voor 2013 staan: examenfraude, zwarte Piet, Kroningslied, afluisteren, shutdown, Fyra, Mandela, nieuwe paus. Op de tafels liggen allemaal oude kranten, waar de dichter en het meisje af en toe in bladeren. Tussen de oude kranten kun je ook een beetje onopvallend dit script neerleggen, zodat je niet alles uit je hoofd hoeft te leren! Zet aan de andere kant van de zaal ergens een tafel neer waar wat audioapparaten op staan, met boxen, mengpaneel etc. Leg daar ook een koptelefoon neer. De kapper gaat daar zitten om het gesprek tussen de dichter en het meisje af te luisteren. Het meisje en de dichter hebben dat niet in de gaten, zij zien niet waar de kapper blijft. De sketches van de dichter, het meisje en de kapper worden afgewisseld met bezinningsmomenten. In dit document vind je suggesties voor liederen, een gebedstekst etc. Uiteraard kun je zelf ook kiezen voor andere invullingen van deze momenten.
‘De dichter en het meisje’ Jongerenviering 30 december 2013
2
1. De dichter zit bij de kapper. Hij kijkt dromerig voor zich uit. Dan komt het meisje binnen: gehaast, chaotisch, rommelend met Ipod, sleutels, sjaal en portemonnee. Uiteindelijk kwakt ze haar tas op tafel en ploft neer op de stoel.
Kapper
Zo! Ook goedemiddag. U bent die mevrouw die een half uur geleden een afspraak had?
Meisje
Ja. De brug stond open ofzo, of ik moest nog wachten tot mijn haar droog was. Ik was met de Fyra. Weet ik veel! Kun je even snel mijn highlights bijwerken, want ik heb straks weer een andere afspraak.
Kapper
Nou, je zult toch even moeten wachten. Die meneer daar is nu eerst aan de beurt.
Meisje
(kijkt naar dichter) Nou, die meneer ziet eruit alsof hij alle tijd heeft. (kijkt een beetje verleidelijk) Zeg schatje, je vindt het vast niet erg als ik even eerst ga hè?
Ergens in de verte klinkt een telefoon.
Kapper
Ik moet even opnemen hoor, ben zo terug.
De kapper gaat af en loopt naar een tafel aan de andere kant van de zaal, waar audioapparatuur op staat. Hij zet een koptelefoon op en drukt op wat knoppen.
© Kind op Zondag
3
2.
De dichter en het meisje blijven samen achter. Het is een tijdje stil. Ze zitten duidelijk te wachten: de dichter neuriet zachtjes voor zich uit. Het meisje trommelt ongeduldig met haar handen op de tafel, gaat anders zitten, pakt haar telefoon, legt hem weer terug.
Meisje
Waar blijft die vent nou? Ik heb niet de hele dag de tijd…
Dichter
Wat zeg je dat mooi. ‘De hele dag de tijd…’ Gaat de tijd niet de hele dag door?
Meisje
Eh… ja. Ben jij filosoof ofzo?
Dichter
Ofzó ja. Ik ben dichter.
Meisje
Ik zei het toch, dat je alle tijd hebt.
Dichter
Je moet de tijd némen, daar gaat het om. Zeker zo aan het eind van het jaar. Laten we het jaar 2013 even doornemen. Wat voor jaar was het voor jou?
Meisje
Nou, ja, goed, ehh weet ik veel. Gewoon naar school geweest enzo, je kent het wel. Soms heb ik het gevoel dat ik meer op school zit dan thuis. Echt vét saai.
Dichter
Het is toch interessant om dingen te leren?
Meisje
Yeah right. Weet je wat ik interessant vind? Die scholieren in Rotterdam die de examens gejat hadden. Weet je dat nog? De grootste examenfraude ooit. Maar ik las ergens, dat ze hun examens niet beter gemaakt hadden dan in andere jaren. Dan denk ik: Zouden ze in andere jaren ook al gefraudeerd hebben? Of hebben ze alleen de vrágen gejat en waren ze te stom om de antwoorden ergens op te zoeken?
‘De dichter en het meisje’ Jongerenviering 30 december 2013
4
Dichter
Stel je voor dat jij de kans zou krijgen om de opgaven van een moeilijk proefwerk vooraf te zien. Zou je dat dan doen?
Meisje
(haalt schouders op) Weet ik veel. Ik zie mezelf niet midden in de nacht naar school toe gaan om in te breken in ieder geval.
Dichter
Nee, dan ben je wel heel erg actief voor school, als je er zelfs ’s nachts naar toe gaat. In ieder geval heeft het begrip examenstress dit jaar wel een heel andere lading gekregen…
Meisje
Waar blijft die kapper nou. Ik moet wel echt zo weg, weet je.
2a. De kapper staat op van zijn tafel. Hij doet zijn koptelefoon af en vertelt aan het publiek: Kapper
Perfect te verstaan allemaal hoor. Goede apparatuur hè, allemaal overgenomen van de Amerikaanse inlichtingendiensten. Ik dacht ik wil wel eens horen wat mensen eigenlijk bespreken als er geen kapper in de buurt is. Zo aan het eind van het jaar ben ik benieuwd wat er nou leeft onder de mensen. Ik weet niet hoe het met jullie is, maar ik zelf word aan het eind van het jaar altijd wat aan het denken gezet. Wat is er allemaal gebeurd, wat is er niet gebeurd? Hoe is de tijd verder gegaan? Hopelijk krijgen we daar in deze viering een beetje zicht op. Aan mijn afluisterapparatuur zal het in ieder geval niet liggen.
ZINGEN: ‘Tijd van vloek en tijd van zegen’, Liedboek 845
© Kind op Zondag
5
3.
De dichter en het meisje zitten allebei in de spiegel te kijken. De dichter gaat met zijn rechterhand heel langzaam door zijn haar. Het meisje pakt met snelle gebaren steeds een pluk bij elkaar tot een soort staart, gooit haar haar los etc. De dichter begint zachtjes te neuriën.
Meisje
Sorry hoor, maar kun je stoppen met dat ge-neurie? Ik word er echt heel nerveus van.
Dichter
Houd je niet van muziek?
Meisje
Ja, van muzíek ja. Niet van dat louzy gepruttel van jou.
Dichter
Tja… Over smaak valt veel te twisten, dat is dit jaar wel weer gebleken. Weet je nog van dat kroningslied?
Meisje
Ja, het koningslied. (ironisch:) Laten we het dáár over hebben zeg, echt leuk. Wat een prutnummer. Zwijmelige rotzooi…
Dichter
En dan die tekst! ‘De dag die je wist dat zou komen…’ zoiets schrijf je toch niet?
Meisje
Zou jij het beter doen?
Dichter
Nou, dat lijkt me wel ja.
Meisje
Hoe dan?
Dichter
(gaat verzitten, denkt even na. Begint dan voor te dragen:) Een verre horizon, onzichtbaar nog; onkeerbaar komt het dichterbij…
Meisje
‘Onkeerbaar?’ Dat is niet eens een woord man!
Dichter
Mijn zin was nog niet afgelopen! Kun je me niet laten uitpraten?
Meisje
Nee, liever niet. Volgens mij was dat ook het probleem met dat hele koningslied. Dat iedereen zo nodig aan het woord moest komen.
‘De dichter en het meisje’ Jongerenviering 30 december 2013
6
Dichter
Ja, daar heb je wel gelijk in. Heel Nederland mocht een zin aandragen en dat werd dan gebruikt. Als je het mij vraagt zijn gewoon alle briefjes met losse woorden door elkaar gewaaid, vandaar al die kronkelige zinnen. ‘Dag die je wist’, ‘w van stamppot eten’…
Meisje
Er waren trouwens al genoeg nieuwe liedjes dit jaar. Ik weet niet of je wel eens in een kerk komt?
Dichter
Af en toe, ja.
Meisje
Vast wel gemerkt dat er dit jaar een nieuw liedboek gekomen is. Man, bij ons in de kerk zitten we ons elke zondag het ongans te zingen aan liedjes die niemand kent.
Dichter
Ze hebben mij ook niks gevraagd, bij het maken van dat liedboek…
Meisje
(spottend:) Hè, wat jammer nou. Waar blijft die kapper nou?
3a. De kapper staat weer op vanachter zijn tafel en richt zich tot de aanwezigen: ‘De kapper komt voorlopig nog niet terug, want die wil nog wel wat meer horen. Wat voor jaar is het voor jullie eigenlijk geweest?’ De kapper gaat met een microfoon de zaal door om wat reacties te laten horen. Na een paar reacties komt een van de jongeren uit het publiek naar voren om voor te gaan in gebed:
© Kind op Zondag
7
Goede God, het afgelopen jaar is er ontzettend veel gebeurd. Er klonken liederen van blijdschap, maar ook van verdriet. Er was gejuich, maar er was ook verontwaardiging en woede. In ons eigen leven en in de wereld om ons heen. Wilt u zijn bij mensen die hulp nodig hebben. Wilt u hen steunen, op deze drempel naar het nieuwe jaar. Amen.
ZINGEN: ‘Groot is uw trouw, o Heer’, Liedboek 885
4. Dichter
Die kapper blijft inderdaad wel lang weg. Blijkbaar een ingewikkeld telefoontje…
Meisje
Zeker een of andere dichter aan de lijn die te sloom is om snel een afspraak te maken.
Dichter
Ha, ha. Niet leuk. Trouwens, wat het afgelopen jaar betreft: Telefoontjes waren nogal in het nieuws hè?
Meisje
O, je bedoelt dat afluisterschandaal. Echt niet normaal, dat gewoon de halve wereld wordt afgeluisterd!
Dichter
Het is nog nooit zo gemakkelijk geweest om de president van Amerika te bellen. Maak niet uit welk nummer je draait, hij luistert toch mee…
Meisje
Zou het nou echt zo zijn dat Nederland ook afgeluisterd werd? Alsof wij zo belangrijk zijn… (denkt even na) Misschien worden we helemaal niet afgeluisterd, maar zegt de regering dat gewoon om een beetje belangrijk over te komen.
Dichter
Ik denk dat de Amerikanen wel ooit begonnen zijn met Nederland afluisteren. Maar toen ze Ivo Opstelten aan de
‘De dichter en het meisje’ Jongerenviering 30 december 2013
8
lijn kregen, dachten ze dat er iets met de verbinding was. (imiteert de stem van Ivo Opstelten): Kijk uhh, u moet dus uhh, goed begrijpen dat uh..
De dichter kijkt weer in de spiegel, lijkt nog na te genieten van zijn eigen grap. Het meisje wordt nu echt ongeduldig.
Meisje
Heeft die kapper een ‘shutdown’ ofzo?
Dichter
Een wat?
Meisje
Een shutdown. Je weet wel, wat dit jaar in Amerika gebeurde. Ze hadden ruzie over de begroting en daardoor gingen op 1 oktober heel veel overheidsdiensten dicht. Weet je trouwens hoe hoog de schuld van Amerika nu is? Achttienduizend miljard. Dat is toch bizar? En dan is de discussie niet hoe die schuld zo snel mogelijk omlaag kan. De enige discussie is, hoeveel ze er nog bij gaan lenen!
Dichter
Die sluiting van de overheidsdiensten, hè. Wie bepaalt eigenlijk welke dingen dan wel en niet gaan sluiten?
Meisje
De president, denk ik. Ze hadden het steeds over nietessentiële diensten toch?
Dichter
Ja. Het zal je maar gebeuren dat jouw afdeling zo wordt genoemd. Stel dat je gaat sluiten en niemand merkt het, dan ga je toch ook wel nadenken… Of stel dat ze vergeten om je afdeling weer te openen omdat niemand het mist!
Meisje
Nou, in ieder geval vind ik het wel een goed idee om zelf ook af en toe even een ‘shutdown’ te nemen. Gewoon, voor de niet-essentiële dingen snap je. Even een shutdown voor mijn huiswerk, voor hockey, voor mijn oppas-adres…
Dichter
… ja, of voor de kapper.
Meisje
Zouden die Greenpeace-activisten die dit jaar in een Russische gevangenis terecht kwamen ook een shutdown hebben?
© Kind op Zondag
9
Dichter
Lijkt me niet. Als je Greenpeace-activist bent, weet je toch dat je bepaalde risico’s loopt? Anders kun je beter op het Tjeukermeer gaan varen ofzo…
Meisje
Misschien is die kapper dát wel aan het doen. In ieder geval: Ik moet zo weg.
4a. De kapper doet zijn koptelefoon weer af en gaat staan. Hij richt zich tot het publiek: Kapper
Klinkt niet eens zo gek: af en toe even een time out, een moment om even tot jezelf te komen. Dat zouden meer mensen moeten doen! Zeker zo aan het eind van het jaar. Laten we het stil maken in onszelf en denken aan mensen die een moeilijk jaar hebben gehad. Wie dat wil, mag vooraan een kaars aansteken bij de paaskaars.
ZINGEN: ‘Bij God alleen verstilt mijn ziel’, Liedboek 62a.
5.
Het meisje pakt vier plukken haar en wil ze door elkaar vlechten. De dichter ziet dat ze een hand tekort komt. Hij kijkt, denkt even na, kijkt de andere kant op. Dan kijkt hij nog eens en vraagt aarzelend:
Dichter
Kan ik helpen?
‘De dichter en het meisje’ Jongerenviering 30 december 2013
10
Meisje
Tss, nee tuurlijk niet. Of nou ja… misschien kun je met één hand even deze pluk vast houden.
De dichter loopt naar het meisje toe en begint haar te helpen. Na het vasthouden van de pluk pakt hij een borstel en begint haar haar te kammen.
Meisje
Weet je wat ik ook bijzonder vond dit jaar? De zwartepietendiscussie.
Dichter
Ja! Piet is nog nooit zo zwart gemaakt als dit jaar.
Meisje
Volgens mij krijgen we voortaan alleen nog zeurpieten… wat een gedoe over iemand die niet eens bestaat!
Dichter
Misschien weet die mevrouw van de VN dat wel niet. Wanneer zullen we haar vertellen dat het maar een spel is?
Meisje
Als je één keer begint om er iets in te zoeken, kan je ook overal wel over vallen. Is Sinterklaas zelf dan niet een beledigend stereotype van een bisschop?
Dichter
Ja, zo kun je bezig blijven. Trouwens, die bisschoppen hebben hun handen toch al wel vol aan hun eigen imago. Weet je nog van die Duitse bisschop die voor zichzelf een paleis had laten bouwen?
Meisje
Gelukkig geeft de nieuwe paus wel het goede voorbeeld. Dat was toch ook bijzonder van 2013: een nieuwe paus, paus Franciscus, de ‘paus van de armen’. Ik vind het bijzonder, hoe hij mensen oproept om niet te gaan voor rijkdom en welvaart.
Dichter
Ja, mooi dat er dat soort voorbeelden zijn. Het jaar 2013 blijft voor mij toch ook wel altijd het jaar dat Nelson Mandela stierf. Wat een man, zeg. Ongelooflijk hoe veel iemand kan betekenen; niet alleen voor zijn eigen omgeving, maar voor de hele wereld.
© Kind op Zondag
11
Meisje
Volgens mij zit mijn haar zo wel goed trouwens, dank je wel! Moet je zelf nog even bijgepunt worden?
Dichter
Nou… graag!
LIED: ‘Om voor elkaar te zijn uw oog en oor’, Liedboek 973
Een van de jongeren uit het publiek komt naar voren en doet de voorbeden. Zet eventueel vóór de viering al een mandje in de hal met losse briefjes en pennen ernaast. De aanwezigen die dat willen, kunnen daar opschrijven waar zij voor zouden willen bidden. Bij de voorbeden kunnen de briefjes dan uit de mand worden gehaald en voorgelezen.
6. Het meisje brengt het haar van de dichter in model. Intussen praten ze:
Dichter
Het is wel een bijzondere situatie zo. Die kapper komt gewoon helemaal niet meer terug!
Meisje
Hij lijkt die trein naar Brussel wel, je weet wel, de Fyra. Aan het begin van het jaar reed die toch nog?
Dichter
Ja. En je kon ook precies waar hij gereden had, want overal lagen losse onderdelen.
Meisje
(pakt een krant van de tafel). Kijk, hier ligt een krant waar het in staat. Op 15 januari 2013 was de helft van de treinen stuk en de andere helft te laat. Twee dagen later vielen 17 van de 20 treinen uit, en toen zijn ze er maar helemaal mee gestopt.
Dichter
Ja, vergeleken met de Fyra valt het bij de NS allemaal nog best mee…
‘De dichter en het meisje’ Jongerenviering 30 december 2013
12
Meisje
Ja, als we zo gaan beginnen! Vergeleken met de oprichter van Alpe d’Huzes, die 160.000 euro achterover drukte, viel het met Henk Krol ook nog wel mee.
Dichter
Waar heb je het over?
Meisje
Alpe d’Huzes, je weet wel. Die fietstocht waarvan de opbrengst gaat naar het onderzoek naar kanker. Geheel belangeloos, er blijft niks aan de strijkstok hangen. Tenminste: dat hebben ze altijd gezegd. Maar nu blijkt dat de oprichter er toch met 160.000 euro vandoor gefietst is. En Henk Krol was fractievoorzitter van de partij 50+. Hij kwam op voor de belangen van ouderen en werd enorm populair. Totdat ze ontdekten dat hij in het verleden geen pensioenpremie voor zijn werknemers had betaald.
Dichter
Ja, zo’n man geloof je toch nooit meer? Je wordt toch niet leider van de ouderenpartij als je zoiets op je geweten hebt? Ik vertrouw die man echt niet meer, hoor. Het zou mij niet verbazen als hij nog veel meer te verbergen heeft. Misschien blijkt hij wel helemaal geen homo ofzo. Heeft ‘ie gewoon stiekem een vrouw en kind ergens in een doorzonwoning in Almere, maar hij durft niet uit de kast te komen als hetero.
Meisje
Waar slaat dat nou weer op? Volgens mij heeft die man gewoon even niet goed opgelet in zijn vorige baan.
Dichter
Juist ja. Gelijk een kapper, kappende met het kappen… en twee naar schoonheid hunkerende zielen in zijn kapsalon…
Meisje
Pardon?
Dichter
Laat maar. Ik ben dichter, weet je nog?
© Kind op Zondag
13
7.
Het meisje kamt het haar van de dichter en bekijkt het resultaat.
Meisje
Hoe vind je het zo?
Dichter
Bijzonder aantrekkelijk, dank u. Weet zeker dat de vrouwen massaal voor me in katzwijm vallen.
Meisje
Yeah right. Heb je eigenlijk een relatie?
Dichter
Ander onderwerp. Zijn er wat de liefde betreft nog roddels over 2013?
Meisje
O ja, tuurlijk. Eva Jinek schijnt een nieuwe knuffelbeer te hebben: je weet wel, Freek Vonk, met die slangen enzo.
Dichter
Leuk, voor iemand die Eva heet.
Meisje
Eh… ja. Maar heb je nou een relatie of niet?
Dichter
Waarom wil je dat zo graag weten?
Meisje
O, niks. Ik dacht gewoon eh…
Op dat moment komt de kapper weer binnen.
Kapper
Zo, daar ben ik al weer!
Meisje
Ál? Man, het jaar is intussen bijna voorbij! Waar was je al die tijd?
Kapper
Ik eh… ik moest even naar iemand luisteren.
Dichter
Nou, diegene moet wel een heel interessant verhaal hebben gehad. We hebben hier uren gezeten!
Kapper
Ja, sorry. Zo aan het eind van het jaar gaat de tijd soms ineens heel snel… Maar ik weet het goed gemaakt. Ik sluit mijn kapsalon voor vandaag en ik trakteer op een oliebol. Gaan jullie mee?
‘De dichter en het meisje’ Jongerenviering 30 december 2013
14
De kapper, de dichter en het meisje gaan af.
ZINGEN: ‘God heeft het eerste woord’, lied 513
‘De dichter en het meisje’ Vieren met jongeren, 30 dec. 2013 Tekst: Erik Idema © Kind op Zondag
© Kind op Zondag
15
