Oude ende nieuwe lof-sangen, die gemeenlijk gesongen worden op de geboorte ons heeren Jesu Christi, van kers-nagt, tot Maria Ligtmisse toe

Oude ende nieuwe lof-sangen, die gemeenlijk gesongen worden op de geboorte ons heeren Jesu Christi, van kers-nagt, tot Maria Ligtmisse toe Johannes Stichter

bron Johannes Stichter, Oude ende nieuwe lof-sangen, die gemeenlijk gesongen worden op de geboorte ons heeren Jesu Christi, van kers-nagt, tot Maria Ligtmisse toe. Gerardus van Bloemen, Amsterdam 1718 (herdruk)

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/stic011oude02_01/colofon.php

© 2011 dbnl

2

Gloria in Excelsis Deo. GLorie zy God in den hoogsten, Ende op der aerden vrede den Menschen Die van goede wille zijn, Wij loven u, Wy gebenedijden u, Wy danken u om u groote glorie, Heere God, Konink der Hemelen, God Vader Almagtig, Heere eenige gebooren Soon Jesu Christe, Heere God, Lam Gods, Soon des Vaders, Die af-neemt die sonden des Werelds, ontfermt u onser, Die afneemt die sonden des Werelds, ontfangt alle ons bidden, Die daer sit aen de regter-hant des Vaders, ontfermt u onser, Want gy zijt alleen heylig, Gy zyt alleen die Heere, Gy zijt alleen die alderhoogste Jesu Christe, Met den heyligen Geest in de glorie Gods, des Vaders Almagtig.

AMEN.

Johannes Stichter, Oude ende nieuwe lof-sangen, die gemeenlijk gesongen worden op de geboorte ons heeren Jesu Christi, van kers-nagt, tot Maria Ligtmisse toe

3

Oude en nieuwe Kersgesange. [EEn Kindeken is ons gebooren] Stemme: Een Kindeken, &c. EEn Kindeken is ons gebooren, In Bethlehem, Des had Herodes tooren, Dat scheen soo wel aen hem. Drie Koningen uytverkoren, Quamen te Jerusalem, Sy vraegden waer hy was geboren, Den Koning der Joden? Wy sagen in Orienten, de Sterre fijn, Wy komen om hem t’ aenbidden, Dat soete Kindekijn. Een Kindeken, &c. Doen Herodes dat vernam, Dat het Kindeken geboren was, Hy wiert toornig ende gram, En hy ontsag hem ras, Dat hy verliesen soude, Sijn rijk was groot, Hy dagt hoe dat hy mogte brengen, Dat Kindeken ter doot. Een Kindeken, &c. Hy vraegde met haestighede, Waer dat kleyne kind geboren was? Tot Bethlehem in der stede, Soo wast dat men daer las, Daer is gebooren den Heere, der Heeren groot, Die ons al sal verlossen, Van de eeuwige doot. Een Kindeken, &c. Herodes sprak tot de Vroeden, Gaet henen ende soekt dat kint, Met also grooten spoeden, Men seyt hy is konink, Konink boven alle Koningen, Soo is hy fijn Men seyt hy sal besitten, Dat Rijk van mijn. Een Kindeken, &c. Als gy ’t kind hebt gevonden, So keert weder tot my, In alsoo korte stonden


4 En segt my waer dat zy, Ik sou het alsoo garen aenbeden, Dat Kleyne kindekijn, Het heefter alsoo seer doorsneden, Dat hert van mijn. Een Kindeken, &c. Maer als die Koningen quamen, Buyten Jerusalem, Met vreugden zy vernamen, Die sterre staen voor hen, Tot dat zy blijdlijk vonden, dat soete kindekijn In doekxkens teer gewonden, By de liefste Moeder zijn. Een Kindeken, &c. Drie Koningen daer aenbaden, Dat kind van derthien dagen out, Sy offerden met waerdigheden, Myrrhe, Wierook ende Gout, Dat deden zy daaromme, Want daar scheen groote noot, Sy sagen al om end’ omme, Van haven was hy bloot. Een Kindeken, &c. Des nagts als zy slapen wouden, Quam den Engel Godts tot hen, Dat sy niet keeren en souden, Al door Jerusalem, Maer door een ander wijke, Zijn sy gekeert, Al in haer Koninkrijke, Soo ons de Schriftuur leert. Een Kindeken, &c. Nu bidden wy desen Kinde, Dat Jesus is genaemt, Dat hy ons wilde brengen, Hier boven in dat soete Land, Daer hem de Engelen eeren, Tot aller tijd, Dat gunne ons God den Heere, Der Heeren gebenedijt. Een Kindeken, &c.

[O Salig, heylig Bethlehem] Stemme: Jerusalem gy, &c. O Salig, heylig Bethlehem, O onder duysent uytverkoren,


5 Ver-eert boven Jerusalem, Want Jesus is in u geboren. O Bethlehem, kleyn groote Stad, Kleyn van begrijp, maar groot van waerden: Gy zyt dat alder-eelste vat, En d’alder-rijkste Stad der aerden. Verheugt u dan, O Israel, Hoe mogt m’ u blijder bootschap bringen? Tot u soo komt Emanuel: Wilt uyt der sonden slaep ontspringen. O Konink, Christe, Prince groot, Hoe wort gy hier aldus gevonden, In hooy en strooy in sulken noot, In arme doexkens teer gewonden? Gy hebt het Firmament gemaekt, Alwaer u loven ’s Hemels geesten: Maar nu geheel bloot ende naakt, Legt gy in ’t midden van de beesten. Gy word geboren in een stal, Niemant bekent, in der nagt stille, Maer d’Engelen singen over al, Beyns met de mensch van goeden wille. O magtig God! O Jesu soet! Wat Liefd’ heeft u daer toe getrokken, Dat gy aen-neemt ons vleesch en bloed, Om ons tot u alsoo te locken? Komt tot dit Kind, gy Adams kind, Hoe kunt gy nog de werelt minnen? Siet hoe Jesus hem met u bind, Offert hem heel u hert en sinnen.

[NU laet ons singen het is tijd] Stemme: Als ’t begint. NU laet ons singen het is tijd, Est puer natur hodie, Die ons allen heeft verblijd, Pro cunctorum crimine, Hodie, hodie, natus est Rex gloriae. Die Soone was van ‘t Hemelrijk,


6 Est puer natus hodie, Is geworden ons gelijk, Pro cunctorum crimine, &c. Die Engelen Gods van ’t Hemelrijk, Est puer natus hodie, Sy songen alle blijdelijk, Pro cunctorum crimine, &c. Gloria in der eeuwigheyd, Est puer natus hodie, al by der heylige Triniteyt, Pro cunctorum crimine, &c. Die Hardertjes op den Velden lagen, Est puer natus hodie. Een groote klaerheyt dat zy sagen, Pro cunctorum crimine, &c. Want ons daer is een kind gebooren Est puer natus hodie, Van eender Maget uytverkooren, Pro cunctorum crimine, &c.

[HOe komt gy in dees donker tijden] Stemme: Franciscus Borgia besiende. Hoe komt gy in dees donker tijden, O aldersoetste Kindeken, Hoe komt gy in dit stalleken, Dees koud’ en bitter armoed’ lijden, O Jesu soet kleyn Kindekijn, Hoe wilt gy soo verworpen zijn. Sijt gy een Konink uyt-verkoren, Hoe ligt gy soo gedekt in ’t strooy, In ’t midden van het ossen-hooy, Soo teer en naeuwelijckx geboren, O Jesu soet kleyn Kindekijn, Hoe wilt gy soo verworpen zijn, O dat de felle Noortsche winden? Veranderden nu in den Zuyd. En komen met een soet geluyt, Haer Schepper ende Konink vinden, O Jesus kleyn Kindekijn, Hoe wilt gy soo verworpen zijn. O dat de scherpe winter buyten,


7 Verandert worden in de Lent, Dat niet dan Roosen hier ontrent, Haer soeten reuk doen uytspruyten, O Jesus kleyn Kindekijn, Hoe wilt gy soo verworpen zijn.

[TOt Bethlehem wilt u spoeden] Stemme: Beata immaculata. TOt Bethlehem wilt u spoeden, Mijn Geest, en sien het Woort, ’t Welk d’Engelen aen de vroeden, Verthoonden soo gy hoort: Sy songen bly, Met melody: Lof God, den Menschen vrede zy. Ik groet u, o Maget schoone, ‘k aenbidt u kleyne Kind, O Konink in uwen Throone, Een Krib, soo ik hier vind? U diep ootmoet, My buygen doet: Dus ick u hoogheyt val te voet. Wat liefde heeft u gedrongen, Te komen in dit dal, Daar armoed’ u heeft gedwongen, Te liggen in een stal: ’t Is noyt geschiet, ’t Welk men hier siet: Die ’t al verleent en heeft nu niet. De Hemelen met haer Zalen, Zijt gy, Heer veel te groot: Hoe laet gy u dan bepalen, In een der Maagden schoot? O suyver Maegt, God dien gy draegt, Heeft niemand meer als u behaegt. Daer loven u ’s Hemels Geesten, Met ’t negenvoudig Choor; Hiet lopen twee stomme Beesten, My schrikt als ick ’t aenhoor: Is dit den Lof, In ’t Konings Hof, Daer men aenbidt uw’r voeten stof!


8 O luyster der heerlijkheden, O glans van ’t eeuwig Ligt, Hoe duyster zyt gy van kleeden! Ja sondig, na ’t gesigt! Dus wel te regt, Ist veel verslegt, Den Heer geworden als een knegt. Fonteyne daar wy na dorsten, O Brood der Eng’len soet, Hoe snakt gy dus na de borsten, Eens Magets die u voed? O wonder groot! Des Heemels Broot, Te sien nu lijden hongers noot. De sterkheyd, Heer uwer handen, Heeft al, dat is, gemaekt; Nu zijnse gehegt met banden, Krank, teder, ende naekt. O Sampson kloek, Dits mijn versoek: Kan u nu binden wol en doek? Die d’Engelen eerst verheugde, Door weedom tranen stort, Hoe is tog, ô Heer die vreugde, Verandert en verkort? ’t Is tot een boet, Mijns quaets ontvroet: My ook dan tranen storten doet. O Prince, ô Heer der Heeren, Mijn God mijn hoogste goet, Laet my tog eens van u leeren, Wat gy al voor my doet, U hert en min, U sagte sin, Hoe goet gy zijt; hoe snoot ick bin.

[HEt viel een Hemels douwe] Op de Wijse: Het was een lodderlyke. HEt viel een Hemels douwe, In een kleyn Maegdekijn, Ten was noyt beter Vrouwe, Dat dede haer Kindekijn, Dat van haer werd gebooren,


9 En zy bleef Maget fijn, O Maget uytverkoren, Lof moet u altoos zijn. Die Maget gink met Kinde, Geen swaerheyt gink haer an, Als Joseph dat versinde, Die goede regtvaardige man, Hy dogt ik wilse laten, Ik ben de Vader niet, Ende trekken mijnder straten, Eer mijn meer schande geschiet. Al van des Hemels Throone, Sprak hem den Engel an: O Joseph! Davids Soone, O goede regtvaardige Man! Blijft alle beyde te gader, Het is boven natuer en kragt, Dat God Almagtig Vader, In haer dus heeft gewragt. Korts daer na is gekomen, Een Keyserlijk gebod, Dat niemant uytgenomen, Hy en quam sonder spot, Van daer hy waer gebooren, Te brengen zijn Tribuyt, Dat dede men daer hooren, En roepen overluyt. Maria en Joseph mede, Quamen te Bethlem waert; Want daer was Josephs stede, Als ons de Schriftuer verklaert: Sy en mogten daer nieuwers inne, Men wees haer altijd voort, De Hemelsche Koninginne, En was daar niet gehoort. In ’t Velt hebben zy gevonden, Een Huys seer dunne gedakt, Binnen alsoo korten stonden,


10 Hebben zy haer Logijs gemaekt, Daer wert die Maget Moeder, Al sonder wee en pijn, Van ’s Menschen Soon en Broeder, Hoe kan hy ons nader zijn? Uyt Moederlijke minnen, Leyde zy hem op haren schoot, Haer herte verbleyde van binnen, Dat dede zijn mondeken rood; Sy kusten hem aen zijn wangen, Sy sugte menig fout, Dat hy quam zijn gevangen, Verlossen jonk en oud. Maria suyver Fontyne, Daer God zijn rust in nam, Bid voor ons algemeyne, Versoent dat Goddelijk Lam? Soo dat wy mogen geraeken, Hier boven in ’t soete dal, Daer vreugt is boven maten, Die eeuwig dueren sal.

[O Kers nagt schoonder dan de dagen] Stemme: Op degemeene Voys. O Kers nagt schoonder dan de dagen, Hoe kan Herodes ’t Ligt verdragen, Dat in u duysternisse blinkt, En wordt geviert en aengebeden, Sijn hoogmoet luystert na geen reden, Hoe scherp die in zijn ooren klinkt. Hy poogt d’onnoosle te vernielen, Door ’t moorden van onnoosele zielen, En wekt een Stad en Land geschrey, In Bethlem, en op den acker: En maekt den geest van Rachel wakker, Die waren gaet door Beemd’ en Wey. Dan na ’t Westen, dan na ’t Oosten, Wie sal de droeve Moeder troosten?


11 Nu zy haer lieve kinders derft? Nu zy die siet in ’t bloet versmooren, Al eerse naeuwlijks zijn gebooren, En soo veel Swaerden root geverft? Zy siet de Melk op de tippen? Van die bestorve en bleeke Lippen, Gerukt nog vers van ’s moeders borst; Zy siet de teere Traentjes hangen! Als dauw aen druppels op de Wangen: Sy sietse vuyl van bloed bemorst. De wink-braen dekt nu met zijn boogjes, Gelooken, en geen lacchend’ oogjens, Die straelden tot in ’t Moeders hert; Als sterren die met haer gewemel: Het aenschijn schiepen tot een Hemel, Eer ’t met een mist betrokken wert. Wie kan d’ellend’ en jammer noemen, En telle soo veel jonge Bloemen? Die doen verwelkten, eerse nog; Haer frisse bladeren ontlooken, En lieffelijk voor yeder rooken; En ’s morgens dronken ’t eerste sog. Soo velt de Zeys de kooren-aren, Soo schud een buy de groene blaren: Wanneer het stormt in ’t wilde wout; Wat kan de blinde staet-sugt brouwen, Wanneerse raest uyt mis-vertrouwen, Wat luyd soo schendig dat haar rout? Bedrukte Rachel schort dat waren, U Kinders sterven Martelaren; En eerstelingen van het zaed: Dat uyt u bloet begint te groeyen, En heerlijk tot Gods eer sal bloeyen! En door geen wreetheyt en vergaat.

[NU Coridon ’t is tijd] Op de Wyse: Hy geeft ons peys, voor dese reys. NU Coridon ’t is tijd, Men gaet den peys verkonden,


12 Den Vreede-maker selfs, Die is ons afgesonden, Messias komt tot ons: Op desen blijden nagt, Die ons die soete vree, En peys heeft meed’ gebragt: Hy geeft ons peys voor dese reys; Voor dese reys, Hy geeft ons peys, Peys, peys, peys, peys voor dese reys, Peys, peys, peys, peys voor dese reys. Hy is in Bethlehem stal, Te midder-nagt gebooren: Een soete Kind’ken kleyn, Die God was van te voren: En daarom woud’ hy zijn, Een mensche van Geboort’; Om tusschen God en ons, Te maken een accoort’, Hy geeft ons peys, Voor dese reys, &c. Siet hoe den Hemel brand, Siet hoe de Sterren swieren; ’t Schijnt ’t zy voor onsen peys Van nu af aen al vieren: Dankt God dan eerst voor al, Doet af-stant van het quaet, Want d’Oorlog is gewis, Een straffe van misdaet, Hy geeft ons peys, Voor dese reys, &c.

[KOmt al te samen naer den stal] Stemme: Wel Jan wat. &c. KOmt al te samen naer den stal, Daer leyt den grooten al, Daer leyt den grooten al, In doekxkens teer gewonden, In de kribb’ op wat Hooy en Strooy, En beweent onse groote sonden; Sus sus Heer, Sus sus Heer, Hout op, hout op, en krijt niet meer. Hy daelt uyt zijnen hoogen throon,


13 En neemt by ons de woon, En neemt by ons de woon, In groot ellendigheden: In een’ arm’ out vervallen kooy, Siet hy heeft in zijn teer leden: Sus sus Heer, Sus sus Heer, Houd op, houd op, en krijt niet meer. MARIA kust haer lieve Kind, Dat zy in Doekxkens wind, Dat zy in Doekxkens wind; Vol Moederlijke minne: d’Engels singen in het aertsche dal: Vree de Menschen van goeden wille: Sus sus Heer, Sus sus Heer, Houd op, houd op, en krijt niet meer. Lof moet daer zijn tot alle tijd, Het Kind gebenedyt, Het Kind gebenedyt, Den Koning nieuw gebooren: Hy verlost ons van d’Helsche pijn, Sonder hem waren wy verlooren, Sus sus Heer, Sus sus Heer, Houd op, houd op, en kryt niet meer.

[HErderkens, en Herderinnekens van Bethlehem] Stemme: Als ’t begint. HErderkens, en Herderinnekens van Bethlehem, En hebt gy niet gehoort, En hebt gy niet gehoort, De stemme onverwagt: ’t Scheen de logt was vol van Engelen, In den stillen middernagt, Sy songen lof en Glorie, Den Alderhoogsten Heer, Den Koninck is gebooren, Gaet en bewijst hem eer, My dogt het was naer Bethlehem; Herderkens naer Betlehem, Herderkens naer Betlehem.


14 Herderkens naer Bethlehem; Is daer het Koninkx Hof? &c. Og neen, og neen, og neen; Maer zijn Hof is een arm stalleken, Gaet bewijst hem eer en lof. Herderkens en Herderinnekens van Bethlehem, Wat saegt gy in den stal, Wat deder eerst voor al? Wat gaefg’ het soete Kind? Heet het dog met vreugden willekom, Want het u soo seer bemint: Wy hebben ’t Kind aenbeden, Het scheen het lagt ons aen; Kleyn giftjens die wy deden, Het was al aengenaem; Beneffens aen dat Kribbeken, Stont den Os en ’t Eselken: Neffens aen het Kribbeken, Stont den Os en ’t Eselken; En wasser niemant meer? &c. Og neen, og neen, og neen, Dan de Moeder die ’t Lief Kindeken, Noemden haren God en Heer. Herderkens en Herderinnekens van Bethlehem’ En gaet nog soo niet weg, Hoort eerst wat ick u seg Blijft nog wat in den stal, Weet gy wel dat dit Lief Kindeken, Ook een Herder wesen sal? Sijn alderbeste weyde, dat salig Hemels Belt, Daer de Engelen hun vermeyden, ’t Getal is ongetelt, ’t Schaepken dat verloren gaet, Waerom hy al d’andere laet, ’t Schaepken dat verloren gaet, Waerom hy al d’andere laet, Soekt hy dat over al, &c.


15 Og ja, og ja, og ja, Daerom komt hy lieve Herderkens, Uyt den Hemel in den Stal, Daerom komt hy, F.

[COridon ey laet, uw’ Schaepkens staen] Stemme: Komt sondig Mensch, &c. COridon ey laet, uw’ Schaepkens staen, Tytire siet eens hoe fraey de Sterren gaen, Tytire siet eens hoe fraey de Sterre gaen, Hoe fraey de Sterren gaen, Og wie sag ooyt in dese middernagt, Den dageraet alhier soo vroeg verwagt, Alhier soo vroeg verwagt, Den dageraet alhier soo vroeg verwaegt. Maer wel hoe, is dit een droom, oft hoor ik wel, O Amijntha, hoort tog dit snaren spel, O Amijntha, hoort dog, hoort dit snaren spel. Sus Mopse, sus hoort hier een stem, Den gloria ras, op naer Bethlehem. Ras op naer Bethlehem. Den gloria ras op naer Bethlehem. Coridon, loopt dan, sa flux ras op de been, Wakker aen het kleyne Kintjen is alleen, Wakker aen het kleyne Kintjen is alleen, Het kintje is alleen, Hy is gebore in dees felle kou, Messias die ons verlosse sou. Ons al verlossen sou. Messias die ons verlossen sou. Coridon maer siet tog eens hy lagt ons aen, Siet de oogskens als twee helle sterren staen, Siet de oogskens als twee helle sterren staen, Twee helle sterren staen, Slaept kleynen Koning, slaep Emanuel, Na, na, na, na, slaep blom van Israel, Slaept blom van Israel, Na, na, na, na, slaep blom van Israel.

[IN ’t midden van des koude nagten] Stemme: Als ’t begint. IN ’t midden van des koude nagten, De liefde stookt een vier,


16 In den stal wilt niet langer wagten, Die het soekt vint het hier; Geen hert soo flou, soo koud, Oft terstont word hier geheel onsteken? Salig hoy, salig stalleken, van God uytverkoren, Salig stroy, salig kribbeken, in u is geboren, Het vier der liefde noyt gesien, noyt gesien te voren. De liefde doet hier Offerhanden, Sy trekt het al tot haer, Het kint doet zy door haer vier branden, Neemt de Kribb’ voor Autaer? Geen hert soo flou, soo kout, Oft terstont wort hier geheel onsteken? Salig hoy, salig stalleken, van God uytverkoren, Salig stroy, salig Kribbeken, In u is geboren, Het vier der liefde noyt gesien, noyt gesien te voren, Den sneeu, den wint uyt Noortsche Landen, Bestormt ’t stalleken, Siet de Liefde nogtans blijft branden, In dit soete Kindeken; Geen hert soo flou, soo kout, Oft terstont wordt hier geheel onsteken? Salig hoy, salig stalleken, van God uytverkoren, Salig stroy, salig Kribbeken, In u is geboren, Het vier der liefde noyt gesien, noyt gesien te voren. Kont gy hier maer een voncxken vinden, Een voncxken maer alleen, Sal u hert heel in Godt verslinden, En van twee maeken een, Geen hert soo flou, soo koudt, Oft terstont wort hier geheel onsteken? Salig hoy, salig stalleken, van God uytverkoren, Salig stroy, salig Kribbeken, In u is geboren, Het vier der Liefde noyt gesien, noyt gesien te voren.


17

[WEllekom Kindeken Jesu soet] Stemme: Als ’t begint. WEllekom Kindeken Jesu soet, Wellekomt die ons komt verlossen, Wellekom, wellekom, Kindeken Jesu soet, Wellekom brenger van alle goet: Maer hoe komt gy sonder mag, Waer zijn u kloeke Eng’le scharen, Die u in ’t midden van den nagt, Hier souden waeken en bewaren. Wellekom Kindeken Jesu soet, Wellekom die ons komt verlossen, Wellekom, wellekom, Kindeken Jesu soet, Wellekom brenger van alle goet. Hoe ligt gy nu soo alleen? Terwijl Herodes rouw’ Soldaten, Om uwent will’ send op de been, Die soeken u langs alle straten. Wellekom Kindeken Jesu soet, Wellekom die ons komt verlossen, Wellekom, wellekom, Kindeken Jesu soet, Wellekom brenger van alle goed, Haest u dan uyt desen stal, Uyt dit gewest, uyt dese palen, Want ’t u het leven kosten sal, Kan u Herodes agterhalen. Wellekom Kindeken Jesu soet, Wellekom die ons komt verlossen, Wellekom, wellekom, kindeken Jesu soet, Wellekom brenger van alle goet: Hy dood de kinderen allegaer, Hy ruktse van de Moeders borsten, Die niet passeren ’t tweede jaar, Maer meest de Moorders naer u dorsten.

[MAria weest gegroet?] Stemme: Als ’t begint. MAria weest gegroet? Door u is voort gekomen,


18 Die van u, en om ons, Ons vleesch heeft aengenomen: Door u, en ook uyt u, Soo dat men seggen moet, Het Goddelijke Vlees, komt uyt u suyver Bloedt. Maria soeten naem, Soet boven honingraten, O suyker soeten naem, wie is ’t die u kan haten: Mijn lippen zijn vol vreugt, Mijn hert, mijn Ziel op springt; Als men Maria noemt, Als men Maria singt. Gy voed u Schepper op, O Maget gy zijt de Moeder, Van hem die is u God, U Vader, en u broeder: Gy spijst het eeuwig woord, Gy laest zijn wonder dorst, Gy geeft aen uwen Heer uw’ Maagdelijke Borst.

[MAria suyver Maagt] Stemme: Als ’t begint. MAria suyver Maagt, Heeft naer een plaets gevraegt: Waer sy in rusten sou, Verstijft van kou, Maer neen de plaets en wasser niet, Voor die het dwingt als een riet, De wereld vind zy heel besmet, Met Afgoden dienst beset. De Maegt van stonden aen, Is in een stal gegaen, En wort daer Moeder goet, Van Jesus soet; Een yeder vol van boosheyd sot, Verstoot hier zijnen eygen God, Sijn eygen Land word hem ontseyt, Als een balling weg geleyt. Trekt dan gy herders al, Na desen droeven stal, Daer ’t nieuw geboren kint, Ligt in den wint, Haest u en wilt niet langer aensien: U soete jonste hem aen te bien, Singt met genugten hant aen hant, Looft Jesus door het gantsche Lant.


19

[AEnsiet hoe Jesus schreyt] Op de Stemme: Als ’t begint. AEnsiet hoe Jesus schreyt, In hooy en strooy geleyt; In doekxkens teer gewonden: Waer in u Majesteyt, God van der eeuwigheyd, Wort gy mensch voor ons sonden. Het schud’ en beeft van kou, Hy weent uyt bitter rou; De traentjes zijn de wonden: O Mensch in Liefden flou, ’t Woort is geworden nou, God is Mensch voor u sonden. En vreest niet sondaer groot, Het Kint is naekt en bloot; Sijn handen zijn gebonden: Hy jaagt van u de dood, Hy helpt u uyt de nood, O Mensch verlaat u sonden. ’t Bloed is in ’t nieuwe Jaer, Gestort voor ons allegaer; Schept nieuwe vreugt en sinnen: Adieu ’t is laeste Jaer, Laat ons dit nemen waer, En Jesum gaen beminnen.

[O Herderkens laet uw’ Bokxkens en schapen?] Stemme: Als ’t begint. O Herderkens laet uw’ Bokxkens en schapen? Den grooten Heer, Die ’t al heeft geschapen, Is voor u geboren, Die al waert verloren, In ’t kribbe geleyt, in eenen stal, O Menschen om Adams val, Hy wort nu gevonden, In doekxkens gewonden: De Moeder en Maget is een: Gid Vader is Vader alleen, Sa rasch Herderkens op de been: Herderkens loopt, loopt, Herderkens loopt, loopt,


20 Herderkens loopt loopt, Herderkens loopt loopt, Na, na, na kindeken teer, Sus, sus, sus: krijt dog niet meer. Komt laet ons gaen besoeken, In doeken, Dat Kindeken teere, Des werelts Heere, Die van ons kudden, Den wolf sal schudden, Die voor ons in een kribbe leyt, Soo heeft ons den Engel geseydt: De herderkens singen, De lammerkens springen Den Hemel en Aerde schiep jeugt, Sy singen Gods Glorie en deugt, Aen de menschen peys en vreugt: Kindeken slaept, slaept, kindeken slaept, slaept, Kindeken slaept, slaept, kindeken slaept, slaept, Na, na, na kindeken teer, Sus, sus, sus: krijt dog niet meer. Maer eer wy gaen al d’ander opwecken, En eer wy van hier naar Bethlehem trekken, Wat sullen wy geven, Om niet te beven, In desen seer langen kouden nagt, Soo dient hem een beddeken sagt, Soo ’t krijten sal willen, Wy sullen het stillen, En paeyen met spelen en sank, En sluyten een heelen nagt lank, Sullen ’t soenen met soet geklank, Singen na, na, na: Zingen na, na, na: Zingen na, na, na, Zingen na, na, na: Na, na, na kindeken teer, Sus, sus, sus: krijt dog niet meer.

[HErders hy is geboren, In eenen kouden nagt] Op de Wijse: Wonderlyk zyn de werken. HErders hy is geboren, In eenen kouden nagt, Die so lang van te vore, de werelt had verwagt, Vrolijk d’herderkens, Zongen de Engeltjens, Zongen met blyde stem, haest u naer Bethlehem. Wy arme slegte lieden, gelijk de Boertjes zijn, Ontwaekten ons gebueren, al in de maneschijn:


21 Liepen met bly geschal, Naer desen armen stal, Al door des Engels stem, spoeyt u naer bethlehem. Wat hebbe wy daer gevonde, een klijn kindekijn In doekjes teer gewonde, by de liefste moeder sijn: d’Oogjes van stonde aen, sagme vol traene staen, Weenen van bitter rouw, In dese felle kouw. Wy offerden te samen, een klijn jong lammeke, Ook koekjes, melk en Sane, voor ’t soete kindeke. Na, na, na kintje teer, sus, sus en krijt niet meer, Doet u klijn oogjes toe, zy zijn van weenen moe. Het kint begost te slape, de moeder sprak ons aen Wel lieve herders knapen, wilt soetjes buyte gaen, U lied’ zy peys en vree, dat brengt u ’t kintjen mee, Want hy is God en heer, komt morge nog al weer.

[HErderkens og hoort dese blyde maer] Stemme: Als ’t begint. HErderkens og hoort dese blyde maer, En vreest hier geen gevaer, Messias uwen Heer, Die daelt ter aerden neer, Mint hem die u bemint, Hy is den God van al, Kom knielt hier om en tom, en heet hem wellekom Kom knielt hier om en tom, en heet hem wellekom Coridon op sa sa naer Bethlehem, En hoort gy niet de stem, Haest u eer dat verdwijnt, Het klaer’ ligt dat daar schijnt, En weet gy niet daer van; en ons wort so vertelt, Messias lang verwagt, Is gekoman in d’ nagt, Messias lang, &c. Laet ons dan gaen daer men het vinden sal, In den gebrooken stal, In hoy in stroy geleyt, also is ’t dat men seyt, Ten is noyt meer geschiet, een Cijter oft een luyt, Wie heeft dit oyt verwagt, In desen koude nagt, Wie heeft dit oyt, &c. Wel laet ons dan met vreugden henen gaen, Gebueren blijft wat staen,


22 Ik heb hier in ’t gesigt, een klaer groot wonder ligt Neen blijf ik draeg wat mee, Neen, neen ’t sou qualijk staan, Misschien is daar van doen, Wat eten voor de noen, Misschien is daer, &c.

[SUlt gy dan Jesu zijn] Stemme: Als ’t begint. SUlt gy dan Jesu zijn, Den agsten dag besneden, En voelen dese pijn, In uw’ soo teere leden? O steen, o herden steen, Wilt dog het kint wat mijden, ’t Is nog ’t is al te kleen, ’t is nog ’t is al te kleen, Om soo voor ons te lijden: Waerom geeft gy ons u bloet, In ’t nieuwe Jaar, in ’t nieuwe Jaar, In ’t nieuwe Jaar, o Jesu soet. O waeren Pellicaen, Der menschen bloedig voeder, Gy trekt ons kleeren aen, om te zijn ons behoeder: Op dat gy soo God, Mensch, Voor ons soud konnen lijden, En naer so lange wensch, en naer so lange wensch, Ons van de dood bevrijden: Bewaert ons dan door u bloed, In ’t nieuwe Jaar, in ’t nieuwe Jaar, In ’t nieuwe Jaar, o Jesu soet. Jesu hoe bequaem, Wort u als nu gegeven, Dien wonderlijken naem, Waer door de Schepsels beven, Dien soeten naem voor wien, den Hemel en aerde, Moest bogen hare knien, moest bogen hare knien, De Helle haar vervaarde: soeten naem gebenedijd In ’t nieuwe Jaar, in ’t nieuwe Jaar, In ’t nieuwe Jaar, zijt en altijd.

[O Herderkens al soetjes al sonder getier] Stemme: Als ’t begint. O Herderkens al soetjes al sonder getier, Messias rust alhier,


23 Na, na, na kintjen kleyn, Na, na, na kintje reyn: Slaept blom van Jesse stam, Nu slaept onnosel Lam, Slaept nieu geboren vorst van Israel, Slaept kleynen konink, slaept Emanuel. Goe liekens van buyten al stillekens al, Die komt in desen stal: Na, na, na kindjen kleyn, Na, na, na kintjen reyn: Slaept blom van Jesse stam, Nu slaept onnosel Lam, Slaept nieu geboren vorst van Israel, Slaept kleynen konink, slaept Emanuel. Houd op van stormen gy noorden wind, ’t Is uwen Heer dit kind, Na, na, na kintjen kleyn, Na, na, na, kintjen reyn, Slaept blom van Jesse stam, Nu slaept onnosel Lam, Slaept nieu geboren vorst van Israel, Slaept kleynen Conink: slaept Emanuel. Nu Jesu, nu slaept: nu isset al gestilt, Nu slaept also gy wilt; Na, na, na kintjen kleyn, Na, na, na, kintjen reyn: Slaept blom van Jesse stam, Nu slaept onnosel Lam, Slaept nieu geboren vorst van Israel, Slaept kleynen Conink, slaept Emanuel. Nog weent gy, nog schreyt gy, uyt bitt’re rouw In dese straffe kouw: Het strooy is al te hert, ’t Doet u teere leden smert, O blom van Jesse stam, Mijn alderstoetste lam, Komt, komt o Jesu rusten in ons hert, Komt, komt o Jesu rusten in ons hert.

[S Nagts als een yegelijk was in rusten] Stemme: o Overschoone pronk. &c. S Nagts als een yegelijk was in rusten, In ’t alderstilste van den nagt, Soo baerde een Maget met wellusten, Dat kleyne kindeken lang verwagt, Segt eens o kind, Waerom gy mind, Den mensch die ‘t niet heeft verdient? Waerom gy nouw, In dese kouw,


24 Geboren zijn wilt van een Vrouw. Vogelkens die met soeter keelen, Al aen den Hemel tiereliert: Viskens die op het water speelen, Vee, ende kruypende Gediert: Komt vraegt dit kind, waerom het mind, Den mensch, die ’t niet heeft verdient? Waerom het nouw, in dese kouw, Geboren zijn wilt van een Vrouw. Herderkens die regt zijt van sinnen; Herten die al meynt dat gy segt, Herderkens die wel weet van minnen: Al is uw’ tale plomp en slegt, Komt vraegt dit kind, waerom het mind, Den mensch, die ’t niet heeft verdient? Waerom het nouw, in dese kouw, Geboren zijn wilt van een Vrouw. Engelkens die van God den Vader, My tot den dienst van ’t kind besteet: Isser van u lien allegader, Yemant die dese reden weet, Waerom dit kind, soo seer bemind, Den mensch die het niet heeft verdient: Waerom hy nou, in dese kouw, Geboren wilt zijn van een Vrouw. Kindeken, dat gy ’t woud uytleggen, Waerom dat gy den mensch soo vrijt: Wat sult gy tog anders seggen, Dan om dat, gy de liefde zijt, Daerom, o kind, is ’t dat gy mind, Den mensch die het niet en heeft verdient; En dat gy nouw, in dese kouw, Geboren zijn wilt van een Vrouw.

[WAt heeft Emanuel misdaen] Stemme: Als ’t begint. WAt heeft Emanuel misdaen, Dat hy zijn bloet alree moet storten,


25 Wat heeft dit lieve kind gedaen, Dat hy de Wet moet onderstaen: Sijn Vader en was Adam niet, Sijn Moeder leefde sonder sonden, ’t Kind is onnosel als gy siet, Hoe is hy hier dan toe verbonden. Wat heeft Emanuel misdaen, Dat hy zijn bloet alree moet storten? Wat heeft dit lieve kint gedaen, Dat hy de Weth moet onderstaen, Dees dagen in de felle kouw, Soo beefden al zijn teere leden, De krib op strooy viel hem soo rouw, En nu soo wort hy nog besneden. Wat heeft Emanuel misdaen, Dat hy zijn bloet alree moet storten, Wat heeft dit lieve kint gedaen, Dat hy de Wet moet onderstaen, Uyt soete min voor een nieuw Jaer, Hy schenkt zijn bloet aen alle menschen, Hy stort het voor ons allegaer, Uyt soete min voor een nieuw Jaer. Wat heeft Emanuel misdaen, Dat hy zijn bloet alree moet storten, Wat heeft dit lieve kint gedaen, Dat hy de Wet moet onderstaen? Ey spaert hem tog ten is geen noot, En laet het kint zijn bloet genieten, Want ’t sal voor ons dog in zijn doot, Aen ’t Kruys genoeg vergieten.

[DEvote Ziel die God mind boven al] Stemme: Als ’t begint. DEvote Ziel die God mind boven al, Komt siet wie dat hier leyt in eenen stal, Het is den Soone van den grooten God, Geboren by de Beesten in dit kot, Al sonder deur oft slot.


26 Die ’t al bekleet, die leyter naekt en bloot, Die ’t al verzaet die leyt in hongers nood: Die ’t al regeert die leyt hier sonder magt, Die ’t al regeert die leyt hier in de nagt, Van yder seer veragt. Den alderrijkste leyt hier in het hooy, Den Coning leyt hier op een bussel strooy, Den stal der beesten is nu zijn Zalet, Een houte kribb’ heeft hy nu voor zijn bet, Hoe is zijn rijk herset. Den heer wort knegt, ja ook God die wort mens Waer door den mensch nu komt tot zijnen wens, Hier siet gy hoe dat God den mensch bemind, Die voor ons is geworden een kleyn Kint, En leyt hier in den wind. Daer staet Maria Moeder ende Maegt, Die aen haer borst het kintje Jesus draegt: Sy laet het suygen van haer hertsen bloet, Sy singt een Lietjen met een reyn gemoet, Na na kindjen soet. By haer staet Joseph dien goeden Man, Hy dient de zuyver Maget waer hy kan: Hy klooft het hout, hy stookt een vierken aen, Hy roert de Pap: ’t word al van hem gedan, In ’t scheynen van de Maen. Den Engel komt van boven uyt de Logt: En heeft de Herders een nieuw maar gebrogt: Sa sa sa Herders laet uw schaepkens al, Een kind gy vinden sult in desen stal, Die u verlossen zal. Sy komen ’t samen na den stal gegaen, Sy brengen Boter, Melk ende Saen, Zy groeten ’t kindjen met zijn Moeder reyn, Zy wiegen hem, en singen in ’t gemeyn, Na, na, na, kindjen kleyn. De Engels zongen uyt dat Hemels Hof,


27 Met soete stem den sank van eer en lof, Glorie zy den Alderhoogsten heer, Ook Peys en Vreed’ aen die beminnen seer, Dat soete kintjen teer. O groote Zondaers agt het u geluk, Aenbid die u sal brengen uyt den druk: Valt hem te voet, en dankt den Heer eenpaer, Ontfangt dat soete kindjen allegaer, Voor eenen Nieuwe Jaar.

[KIndjen soet uytverkoren] Stemme: Als ’t begint. KIndjen soet uytverkoren, Weest gegroet nieuw geboren, Wist ik hoe uw’ te noemen, ‘k Sou uw’ naem willen roemen, O kindjen, soeter als den Honing, Wilt my seggen kleynen Coning, U naemken soet, O kindjen schrijft u naemken soet in ons gemoet, O, o, o, kindjen schrijft uw’ naemken soet, U naemken soet, in ons gemoet. Suyver Maget die u eeren, Wilt ons zijn naemken leeren, Wist ik hem te noemen, ‘k Sou zijn naem willen roemen, Jesus is hem de naem gegeven, Lieven naem die ons doet leven, O Jesu soet, O naem die ver te boven gaet, den honingraet, den honingraet, al verr’, al ver, al verr’, O, o, o, naem die alleen honingraet, al verr’, al verr’, te boven gaet. Jesu soet uytverkoren, Weest gegroet nieu geboren, Nu weet ik u te noemen, ‘k Sal uw’ naem nu gaen roemen, Maer hy moet eerst zijn geschreven, Tot een teeken van het leven, In ons gemoet, O Jesu schrijft uw’ naemken soet


28 in ons gemoet, O Jesu schrijft uw’ naemken soet, in ons gemoed, In ons gemoet, U naemken soet, in ons gemoed, O, o, o, Jesy schrijft uw’ naemke soet, U naemken soet, in ons gemoed.

[SIet de Heem’len hebben, Hun open gedaen] Stemme: Van Cecilia. SIet de Heem’len hebben, Hun open gedaen, Met klaerder Ligt als Sonne, En Sterren ende Maen, En ’s Hemels boden hebben, Ons alhier gebragt, Waer dat wy sien veel meerder, Een ligt in desen nagt, Tyter neemt uw’ Fluytjen, Coridon uw’ Luytjen, Pan u Moesel, Wy t’samen een Liet, Van ’t gene dat aen arm, En slegte lien geschiet. Weest wellekom Vorst des Vredes, God ende Mensch en Kind: Van d’ Heem’len ons bedauwt, Die ons arme Herders vind, Blijde door het singen, die aldersoetste maer, En meeste gaef des menschen, In dese nieuwe Jaar, Mopsus neemt u Veeltjen, Sylvia laet u keeltjen, Klinken tot de eer, van desen jongen Vorst, Die naer ons Zaligheden, Met groot verlangen dorst. Wonder wonderheden, Zijn heden vervult, Wy sien die hier zal dragen, Alleen ons sonden schult, Emanuel, Emanuel, en nog Emanuel, Hy komt tegen te strijden, Zatan en ook de Hel, Klinken de Trompetten, blasen de Cornetten, Buygt ter eeren van, Dit kint dat u bereyt, Den blijden weg en baen, ter eeuw’ger saligheyt.


29

[FLucx op de been gy Herders knaepkens] Stemme: Als ’t begint. FLucx op de been gy Herders knaepkens, Komt laet ons t’saem na bethlehem gaen treen Daer leyt den Herder die ons schaepkens, Wel voor de wolf behoeden sal alleen, Laet ons met spel en sangen hem begroeten, Geven lof en eer, aen des Hemels Heer, Die om onse zonden gekomen is hier neer. Siet hier u Herders hartjen leggen, Herders, schaepjens, lammertjens en als, Lieve Moeder Gods laet u geseggen, Dat wy hem mogen vallen om den hals, ’t Kindeken dat schreyt, en wie sal ’t stillen, Of Joseph sust of Maria kust, Nog en is het Lammertjen niet gerust. O wonder groot, verholentheden, Dat God weent al om een nijdig mensch, Werpt in een stal zijn teere leden, Niet uyt bedrog, maer uyt zijn eygen wensch, ’t Is hem niet van pijn, nog kou, nog kommer, Dat hem treuren doet, want hy nog zijn bloet, Voor al onse zonden uytstorten moet. O Israel wilt met medogen, Komen, en vallen hem nu te voet, Weent om u selfs, en droogt zijn oogen, Komt en doet boet, van u zonden vroet, Vrede sy den mensch, van goeden wille: Zy ook lof en eer, aen des Hemels Heer, Die zijn Soon gesonden heeft op aerden neer.

[SEgt ons Herders, wat gy hebt gaen sien] Stemme: Komt myn Flora, SEgt ons Herders, wat gy hebt gaen sien, Als gy Messias hebt geluk gaen bien, En waert gehoorsaem aen de Engele-stem, Verliet u schaepkens, trok op staende voet, Regt op nae Bethlehem. Wy vonden daer een soet kleyn kindeken,


30 In hooy en strooy gelegt in ’t kribbeken, By een Maget uyt’er maten schoon, Dat God heeft voorgebragt, in dese nagt, Ons hier geleyt ten toon. Het was al daer alsoo slegt en armelijk, Het was voorwaer geen Coninkx Hof of Ryk: Gods Majesteyt en was daer niet ge-eert, Daer en was geen ciersel, als in ’t koninkx Hof, Het was daer al verkeert. Men sag daer niemant meer dan de Herders staen Aenbidden ’t kint by ’t ligt al van de Maen, Hy sprak ons aen, o Herders weest verbleyt, Verheugt u in den Geest, op desen Feest, In sulk verheventheyt. Spet na de stal lief-hebbers van de deugt, Omhelst den Minnaer uwer volle vreugt, En laet niet te minder zijn vernoegt, Want siet naer wensch, uwen God samen mensch Om u by een gevoegt. Komt gy Zondaren siet het kint eens aen, En siet zijn oogjens die vol tranen staen, Ik weet seer wel wat dat hem payen sou, Komt met een diep gesugt, tot hem gevlugt, Met tranen van berou. Hoe minnelijk soud gy daer zijn onthaelt, Ten kan niet werden hier tezijn bepaelt, De krib en strooy, die roepen sonder stem, Dat Gods barmhertigheyt, ons is bereyt, Een zalig Bethlehem.

[KOmt ziel die God mind boven al] Stemme: La Duchesse. KOmt ziel die God mind boven al, Aensiet hem hier die alles heeft geschapen, Nu leggen slapen, in een armen stal: Die ’t al bekleet, lijd naekt en arm gewonden, Die ’t al versaet, wert hongerig gevonden, En daer het al voor swigt, Leyt hier als sonder magt,


31 En die het al verligt, Leyt in duystere nagt, In plaets van ’s Hemels geesten, Dienen hem de stomme beesten, Hy krijt, en beeft van kouw, En hier is vier nog schouw. Mijn God hoe is verset u rijk, Wat heeft bewogen u dees staet t’aenvaerden, Hier op der aerden, werd gy ons gelijk, Dit wonder is ’t begin maer van u minnen, By als gy u sult laten kruyssen, binden, En aen doen ander lijden, en tormenten groot, Waer mee gy komt bevryden, Ons van d’eeuwige doot, Wy waren al verloren, Waert gy Heyland niet geboren, Met een dankbaer gemoed, Vallen wy u te voet. Wat dankbaerheyt mijn God en Heer, Sal ik aen u voor dese weldaet toonen, Om u te loonen, naer vermogen weer, ‘k Heb niet of gy hebt het my al gegeven, ‘k Draeg u weer op mijn handel, en mijn leven, Mijn hert, en ziel, en leden, zal ik van nu aen In uwe dienst besteden, Wilt het niet versmaen En kond ik daer toe wenschen, Al de liefde van de menschen, En nog meer in ’t getal, O Heer ik schonk ’t u al.

[LAet ons met herten reyne, Loven dat soete kindeken kleyne] Stemme: Als ’t begint. LAet ons met herten reyne, Loven dat soete kindeken kleyne, Het brengt ons uyt den weyne. Ons is een kint gebore, een Soone gepresenteert Hy komt de Hel verstooren, als mensch gefigureert Hy wil ons algemeyne, verlossen uyt de pijn, Met zijne bloede alleyne. Laet ons, &c. Des mogen wy wel eere, de maget die hem droeg Den groote Heer der heere, die haer niet en verwoeg Weest vrolyk groot en kleyne, dit soet kindekeyne, Vrijt ons uyt aller pijne. Laet ons, &c.


32 De Vader van hier boven, sprak zijne Engel aen, Wy willen de hel verstoren, en verlosse wijf en man Gaet tot de schoone fonteyne, na hare klaer aenscheyne, En segt haer wat ik meyne, Laet, &c. Groetse my vriendelijke, die schoone suyver jeugt, Ende segt haer blijdelijke, sy mag wel zijn verheugt Want zy en anders gijne, die sal Godts Moeder zijne, Ik ben met haer gemeyne. Laet, &c. Al binne Nazarette, Quam de Engel Gabriel, Ende sprak tot de fiolette, met schoone woorde snel God groet u Maget reine, vol gratie is u aenschijne God is met u gemeyne. Laet ons, &c. By u sal nog beklyve, dat Adam heeft ontvrijt, Want boven alle wijven, soo zijt gy gebenedyt, Gy sult ontfangen greyne, in uwer herten schreyne Des Vaders Soon alleyne. Laet, &c. Sy sprak ootmoedelijke, hoe sou dat komen by, Ik kende sekerlijke, noyt man, ’t verwondert my, Dat ik en anders gene, Gods moeder sou alleene, Mijn hert wert kout als steene. Laet, &c. De Engel sprak tot hare, o weerde suyver maegt En weest met gene vare, ’t is wonder dat gy klaegt Want gy sult sonder pijne, Baere een kindekijne, Ende blijven Maget reyne. Laet, &c. Die maget conforteerde, en dat haer d’engel seyt Ende sy respondeerde, Ik ben daer toe bereyt: In uwe woorden alleyne, sette ik de wille mijne, Siet hier Gods Maget kleyne. Laet, &c. Den engel scheyde van haer, die maget bleef bevrugt, Al sonder pijn, of vaer, of sonder herte sugt Baerde die suyver reyne, die hemelsche doctrijne, Des Vaders Soon gemeyne. Laet, &c. Gelooft soo moet zy wesen, nu ende tot aller tijt, By haer zijn wy genesen, zy bragt ons groote jolijt O weerdige Fonteyne, des Zondaers medicijne, Bid voor ons algemeyne. Laet, &c.


33

[VErheugt u Menschen] Stemme: De koks bruyloft. VErheugt u Menschen, Nu in desen blijden tijt, Dat Messias die wy wenschen, Godes Soon gebenedijd, Die soo lange was verwacht, Is geboren desen nagt, Leyt tot Bethelem verschoven, En van yder een veracht. Kom herderinnen, Gaen wy alle derrewaert Wy sullen dat kind gaen vinden, Daer ’t den Engel heeft verklaert, Lopen wy dog even seer, Tot dat wy vinden onsen Heer, Laet het Vee, by een hier blyven, ‘k Loop al waer ’t nog eens so veer. Philis gaet voore, maekt dat gy de eerste zijt, Neemt doch voor den nieu geboren, Vijf, ses Schapen mee met vlijt, Het komt u daer niet op aen, onsen herderin Diaen, En wy sullen ook wat brengen, ‘k Hoop hy sal het niet versmaen. Hier ist Klarinde, siet hier is den armen stal, Daer den Heer is in te vinde, die ons al verlossen sal Silvia valt op u knien, Laet ons eer en gifte bien, Naer ons armoe en vermogen, Hy sal wil, en hert aensien. Hoe siet Dorinde, ende Stilliana soo, Dat hy leyt in arrem linde, In een krib op hooy en strooy, En hy siet de beesten aen, die hun adem laten gaen Over ’t Kindt om dat te wermen, En in koude by te staen. Let eens Bellinde, Op dit werk van den Heer, Al dat in den stal te vinden Is, dat dient ons tot een leer,


34 Ey Astrea! siet eens aen, d’Oogjens vol van tranen staen, Die tot afstant van de sonden, Dienen ons tot een vermaen. O grooten Heere, Voor ons in arremoet, Op dat gy aen ons sout leere, ’t Werelts treden met de voet, Al dat ydel is versmaen, En alleen naer ’t eeuwig staen, Voor u liefde, liefde geven, daerom is u het gedaen.

[IS dit des Vaders eenig pandt] Stemme: Helaes myn suchjens, &c. IS dit des Vaders eenig pandt, Aen ons belooft, verwagt, en nu gegeven, Is dit den Soon het eeuwig leven, Is dit den Godt dien ’t al heeft in zijn handt, Is dit die door het minste woordt Doen komen kan een nieuwe werelt voort, Is dit die heel den Hemel doet verblijden, Door zijn aenschijn, Komt die hier lijden, En mensch voor ons sijn. Den Hemel stond tot zijn gebodt, En alle schepselen kan hy gebieden, Dees werdt veragt van alle lieden, Verstoten hier in dit vervallen kot, By Os, en Esel, die voor vier, Met hunnen adem hem zijn dienstig hier, Een krib met stroy, in plaets van bed met veeren Herders slegt in schijn, daer hy in plaets van Heeren, Van begroet wil sijn. Waerom mijn God in dit verdriet, Soo arm, om ons eeuwig eens rijk te maken, En ons te leeren al verzaken, Wat dat de werelt geeft en ons aenbied, Dit is de les die hy ons leert, Dat hy ootmoedigheyt van ons begeert, Als wy de minste zijn, soo sal hy geven, Die hier voor ons lijt, Een kroon en salig leven, Ons in eeuwigheyt.


35

[VErblijdt u mensch om dese nieuwe maren] Stemme: Amarille, &c. VErblijdt u mensch om dese nieuwe maren, Verheugt opregt den sondaer na den eys, Den peys komt ons den Engel nu verklaren, Den peys, den peys, den aldersoetsten peys, Den lang gewenste peys, al schenen wy verloren, God, Mensch, en Prins van peys is nu geboren. Hy is uyt ’t Hemel-rijk voor ons gekomen, In ’t dal der tranen! O dien Grooten al, ’s Menschen natuer die heeft hy aengenomen: In een verschoven armen beesten stal: Hy laet zijn Hemels troon, en heeft dit kot verkoren Waer in de Prins van peys wou zijn geboren. Hy leyt verdriet, en kou, in al zijn leden, Door dien hy naekt en bloot komt op dees reys, Maek sondaers vreugt want siet hy brengt u mede Den peys, den peys, den lang verwagten peys, Gelijk gy om den stal van d’Engelen kont horen, Dat God, mens, prins van peys wou zijn gebore. ’t En is geen peys die hy komt verleenen, Met Spangien, Vrankrijk, of Engelsman, Met Polen, Duytschen, Zweden, of Deenen: Met Chinees, Tarter, Turk of Zultan, Nog met Veneetsiaen, Brasiliaen, of Mooren, Die God, mensch, prins van peys ons wint te vore.

[DIe selfs de Son haer ligt eerst heeft gegeven] Stemme: Serbande Royale. DIe selfs de Son haer ligt eerst heeft gegeven, Die leyd hier in den duysteren nagt, Die alle Creaturen geeft het leven, Die wert van yder een veragt, Die leyt hier in een stal, Die is den Heer van al, Siet wat de liefde heeft te weet gebragt. Die alles vryheyt geeft, leyt hier in banden, Al in een Huysken sonder schouw: In wiens aenschijn Seraphinen branden, Leyt hier en schud, en rilt van kouw,


36 Daer voor den Hemel beeft, En ’t geen op aerden zweeft, Die ’t al verblijt leyt in grooten rouw. Die aen het pluym-gedierte gaf de veeren: Leyt hier in hooy, en strooy te sien, Den Schepper van de Koningen en Heeren, Heeft tot geselschap arme lien, En die den Schepter gaf, Krijgt maer een herders staf, Die d’arme herderkens hem komen bien. Die ’t eeuwig woort is, leyt hier sonder spreken, Komt sondaer spreekt nu op ’t is tijdt, En brengt aen ’t kribbeken al u gebreken: En dan voor uwen Godt beleyt, En spreekt hem ootmoedelijk aen, Al ’t geen gy hebt misdaen, In u bekering sal hy zijn verblyt. En biet hem dan eens aen u hert en leven: Segt Heer dit is voor u alleen, ‘k En sal ’t aen vlees, Nog werelt geven, Nog oyt gebruyken tot het geen, Dat my van u hier scheyt: ‘k Bid in der eeuwigheyt, Maekt Heere dog van my een van veen.

[O Menschen weest verheugt] Stemme: Het was een Engelsche, &c. O Menschen weest verheugt, En scheyt nu volle vreugt, Soo seer gy kont of meugt, Om dese bly geboort: Die ik daer heb gehoort, Den Engel heeft in onse wagt, Terstont de maer gebragt. Ik hoorde daer een stem, Gaet heen naer Bethlehem, En buygt u daer voor hem, Want dit is Godes Soon, Die laet des Hemels Throon, En so gy siet in dese schuur, Aenneemt onse natuur. Die ’t alles heeft gemaekt,


37 Komt hier so arm en naekt, en alle pragt versaekt, In desen kouden stal, Heel naekt vol ongeval, Op dat van duyvels slaverny, Hy ons soude maeken vry. Siet wat de liefde doet, O sondaers schept goe moet: En toont opregte boet, Voor ’t geen gy hebt misdaen, Soo stort maer eene traen, Hy al ’t u vergeven sal, Bemint hem boven al.

[OP op Herders na den stal] Stemme: Bell’ Iris. OP op Herders na den stal, Laet u Lammeren, laet u Schapen, Laet u kooy, u rust, u slapen, En besoekt den grooten al: Die soo datelijk is gebooren, En geworden een kleyn kint: Van een Maegt van Godt verkoren, En leyt in de koude wint. In een krib voor Ledikant, Op het hooy voor Zwane veeren; Onder strooy voor sagte kleeren, En een Kamer sonder want, Onversien van Kamenieren, Kinder koester: Voester vrou, Dog hy heeft twee stomme dieren, Die hem warmen in de kou. Voor den drank of Spaensche wijn, Laet hy als twee silver beeke, Uyt zijn teere oogen leeke, Tranen klaer als Kristelijn, En roept stom wilt u verblijden, Maekt van vreugt een bly geschal, Mensch stelt aen een zy het lijden, En zijt vrolijk, vrolijk al. Hoe wel dat in Bethlehem, Niet en is nog was te vinde,


38 ’t Geen hy nogtans seer beminde, Een kleyn Kamerken voor hem: Hoe wel dat sijn Liefste Moeder, Wiert verjaegt van yder een, En St. Joseph zijn behoeder, Most met hem na stal toe treen. Even roept hy liefste mensch, Wilt niet gaen maer haestig loopen: En komt sonder munt hier koopen, Uwer zielen herten wensch, Komt en laet maer uwe sonden, En gebruykt mijn als u God, Hier in doekxkens teer gewonden, Leggen in der beesten kot.

[VErlaet nu Bethlehem, Om na Jerusalem] Stemme: Ik drink de nieuwe Most. VErlaet nu Bethlehem, Om na Jerusalem, Te gaen met hem, die daer om uwen ’t wil, Sijn teere bloet, met vreugt vergieten wil, Komt volgt u Godt en Heer, En siet zijn goetheyt, want al zijn begeer, Is u te geven, ’t eeuwig leven, By der Engelen schaer, looft hem in ’t nieuwe jaer. Joseph en Maria, ontrent agt dagen na, Dat zy den Heer ontfingen, quaemen naer, t’ Jerusalem in den Tempel aldaer, Sy brogten onsen Godt: Om te besnyden na het Joods gebodt, By Simeon d’eerste, Van de geleerste, Die met blydschap daer, hem ontfing in ’t nieujaer. Hy omhelsde den Heer, en loof den meer en meer Sijn goetheyt groot, soo dat een yder een, Was heel verwondert, van dit kintje kleen, Sy liepen metter spoet, Van alle kanten by het kintje soet, En al in vreugden, Zy haer verheugden, Door dat Simeon haer, dit zy in ’t Nieuwe Jaer. Doen Jesus was besneen,


39 Soo gingen zy weer heen, Na Bethelem, alwaer de Herders weer, Met vreugt ontfingen haren opper-Heer: En toonde bly gemoet, Als zy daer sagen weer haer kintje soet, Soo datse liepen, Van vreugden riepen, Sa laet ons te gaer, Hem loven in ’t nieuwe jaer. Gaet dan by Jesus soet, En vraegt hem met ootmoet, Sijn gonst en vree, eert ook de soete Maegt, Die u Godt baerde, want het hem behaegt: Knielt voor haer suyverheyt, Noemt haer Moeder van alle soetigheyt, En vraegt ook mede, Met soete rede, Van Jesus en haer, Een zalig Nieuwe Jaer.

[MAekt plaets o Harderkens komt uyt den stal] Stemme: Als ’t begint. MAekt plaets o Harderkens komt uyt den stal, Siet eens uyt Oost-lant dit groot getal, ’t Loopt al naer Bethlehem al na den stal, Siet de dry Koningen met groote getal, De Sterr’ op ’t Kribbeken blijft stille staen, En zy schamen hun niet in te gaen, Wellekom wellekom wellekom al, Wellekom wellekom in desen stal: Doet offerhanden, en laet wierook branden, Voor ’t kindeken soet, Het sal ’t u nog loonen, met eeuwige Kroonen, Voor tijdelijk goet, Wellekom Koningen, wellekom al, Wellekom wellekom in desen stal. Haer Kroonen worpen zy voor ’t Kindeken, De voetjens kussen zy aen ’t Kribbeken, En seggen wellekom in ’t Stalleken, Het kleyne Kindeken dat lagt hun aen, Siet hoe het grabbelt in de gulde Schael, Siet eens hoe vlijtig dat zijn oogjens staen,


40 Wellekom Koningen, wellekom al, Wellekom wellekom in dese stal, Doet offerhanden, en laet wierook branden Voor ’t Kindeken soet, Het sal ’t u nog loonen, met eeuwige Kroonen, Voor tijdelijk goet: Wellekom Koningen, wellekom al, Wellekomt wellekom in desen stal. Naer d‘ Offerhande siet het Kindeken, Geeft zijnen segen aen de Koningen, Met zijn gebenedijdt handeken, Daer naer het keert hem om, het krege dorst, Het worpt hem aen zijn Moeders borst, Trekt daer een teugsken uyt voor zijnen dorst: De Koningen siende het suygende Kint, Den stal die is vol vreugden, en yegelijk singt, Den Koning die drinkt, Wilt u ook verheugen, En singen met vreugden Den Koning die drinkt, Den Koning die drinkt, Den Koning die drinkt Den Koning die drinkt.

[O Heere groot, O Godt van al] Stemme: Als ’t begint. O Heere groot, O Godt van al, O eenig Soon van God den Vader, Hoe legt gy bloot, in ’t Aertsche dal, Om ons te soeken allegader Uyt den Hemel schoon, Zyt gy ydoon, In ’s Maegdekens Troon, Om ons te soeken allegader. Maria schoon, o suyver vat, Wilt dit kleyn Kint ontfangen reene, Want hy u seer Lief heeft gehadt, En u bemint en anders geene, Boven al dat leeft, En leven heeft, Maria u geeft, Te zijn moeder en maegt alleen. O Jesu soet, Lief Kindekijn,


41 Komt helpt ons uyt dees swaer ellenden, O Jesu goet, Lief Vrindekijn, Wy zijn u spruyt, wilt tot ons wenden, Want gy zijt verwagt, Op desen nagt, Og menschen hier op agt, De Eng’len blijtschap tot u senden.

[O Coridon siet hier den stal] Stemme: Als ’t begint. O Coridon siet hier den stal, Daer ’t kleyne Kintjen leggen sal: Spreekt Tytere de Moeder aen, En vraegt haer eens of wy te samen mogen binnen gaen? Komt Herderkens maer zijt dog stil, My dunkt dat ’t Kindeken wat slapen wil. O lieve Moeder weest gegroet, Zijt wellekom o Kintjen soet, Den Hemel is om u verblijdt, En d’Engelen die seggen dat gy ons verlosser zijt Knielt Herderkens, knielt voor hem neer, Die kleyne Kindeken is uwen Heer. O Kintjen soet hoe legt gy hier, In ’t Kribbeken en sonder vier? Heeft Bethlehem de naeste stadt, Lief Kindeke niet een kleyn kamertje voor u gehad O Herderkens gelijk gy siet, Het Volk van Israel en kent God niet. Loopt Engeltjens laet ook u stem, Eens hooren over Bethlehem? De poorten sullen open gaen, En al de huyse sullen voor Messias open staen, Neen Herderkens al zijnen wensch, Is naer een vierig herte van den Mensch

[STaet vast, o mensch, van het wonder] Stemme: Van Rosalia. STaet vast, o mensch, van het wonder, Die door blixem ende donder, Beven doet den gantschen al: Schudt en beeft hier van de kouwe, En der Eng’len vreugt, van rouwe


42 Schreyt en weent in eenen stal. Vogels hebben hare nesten, Beesten hollen, maer ten besten, Niet en isser voor den Godt: Om te schuylen niet een hoekxken, Om te decken niet een doekcken, Leyt in een verworpen kot. O kleyn Kintjen grooten Heere, Is voor uwe Leedkens teere, ’t Hooy en strooy niet al te hert? Ja ik hoor wel aen zijn kermen, Moeder neemt het op u ermen, Dat ’t hem aendoet groote smert. Waer zijn Son u warme stralen, Laet u hitte nederdalen, Op dit Kintjen naekt en bloot: Voetjens stijf, en Koude handen, Ten waer ’t hert door Liefde b randen, Waer bevroosen lank ter dood.

[TRekt nu Herders te gader] Stemme: Sulamite keert weder. TRekt nu Herders te gader, Naer Bethlehem stegte stal; Want ons is naerder, Gekomen een bewaerder; Bewyst hem eer, voor zijn bermhertigheden: Want hy wil zijn aenbeden; U stem wilt dwingen, om zijnen lof te singen, En met vreugden, in u jeugden, Door goey deugden, Bly op-springen. In een stal wort den Heere, Geboren tot ons boet, om soo te leeren, Met ootmoet te verkeeren, Hy komt ’t serpent door zijne kragt vernielen, En verlossen de Zielen, Die door een vrugte, Adam brogt in swaer sugte. Wilt van stonden, Vry van sonden, Lof vermonden, Met genugte.


43 Het was in den nagt spade, Als ’t Kint ter Werelt quam, met druk belade, In halen onse schade, Daer den nagt was, veel klaerder dan de dagen, Want die dat noyt en sagen, Dat d’Aldermeeste, Die diende ’s Hemels geesten, Liet zijn throone, Liet zijn kroone, En quam woone, By de Beesten. Met regt nu d’Engels singen: Lof zy Gods eenig Kint, dat komt bedwingen, Al des Vyants bespringen, En singen ook, U zy te samen vrede, Die ’t Kint ter aerden bragt mede, Aen al die stille, Zijnen van wille, En betragten, Te versmagten, Te veragten, ’s Werelts grille.

[O Nagt veel klaerder als den dag] Stemme: La dosse stama de la moer. O Nagt veel klaerder als den dag, Waer in een suyver Maegt, Een Maget waer door God door zijn magt, Nu is geboren, lank van te voren, O nagt verwagt. Een Maegt God baert wort niet omgort, De duysternisse verdragen wort, Door ligt dat ons door eygen kragt, Nu is geboren, lank van te vore, O ligt verwagt. Een poorte waer door nooyt Man en quam, Geopent wiert voor ’t soete Lam, t‘ Onsen soening in desen nagt, Nu is geboren, lanck van te voren, O Lam verwagt. O oude Vaders u verheugt, Want gy u al verheugen meugt, U verlossinge in dese nagt, Nu is geboren, Lank van te voren, By u verwagt. O Menschen wilt in desen tijd, En altemael ook zijn verblijd,


44 Uwen Saligmaker in desen nagt, Nu is geboren, Lank van te voren, Soo lank verwagt.

[O Liefste Engeltjens] Stemme: Cur Mundus militat. O Liefste Engeltjens, Segt eens wat maekt gy hier, By dit kleyn Kindeken, so naekt en sonder vier: Die Engels meynen al dat gy hun hebt geseyt, Dat dit lief kindeken is onse zaligheyd. Maer waer het onsen God, En waer hy Heer van al? Soud’ hy gebooren zijn, In eenen beesten stal: En heeft Jerusalem die rijke Coninks stad, Heeft zy niet een Paleys voor haren Godt gehadt. Is hy God eenig Soon, en van der eeuwigheyt Segt eens hoe kan hy zijn, Geboren in den tijt, En wie had oyt gedagt, dat ook een Maget reyn Kost blijven altijt Maegt, en ’t samen moeder zijn. Die Joden seggen ons, en vraegen nu en dan Is zijnen Vader doch, niet eenen Timmerman, Neen ondankbaer Volk, dit nieu geboren Kint, Heeft u voor Abrahams tijt geschapen en bemint. Hoort dan o Herderkens, En knielt eens rond en tom, Siet eens het Kintje soet, Geeft sijnen wellekom, Sijn traene zijn genoeg voor u en allegaer, Maer korts geeft hy zijn bloet voor eenen nieuwe Jaer.

[HOort o Menschen, hoort dit wonder] Stemme: Als ’t begint. HOort o Menschen, hoort dit wonder, Die is meester van den donder, In een kleyne Kribbe leyt, Die daer blixemt door de wolken, Schrik en vrees voor alle volken, Is de Herberg afgeseyt. Die daer blixemt &c. Hy is balling en moet dolen, Die de Vossen geeft haer holen, Waer by dat het alles leeft,


45 Hy moet vluchten, hy moet schuylen, Hem vertrecken in de kuylen, Die de Zon haer luyster geeft, &c. Opent Menschen uwe herten, En bevrijt van alle smerten, Maekt hem daer een bedt bereet, Laet hem rusten in u Ziele, Die de Helle komt verniele, En verdrijven al u leet.

[JEsu is geboren, Godt is nu een Kint] Stemme: Mopse para-bariton. JEsu is geboren, Godt is nu een Kint, Adam heeft ons verloren, Jesu ons weder vint, Een Maget is nu Moeder, Menschen leeft in vreugt; Godt is onse broeder, Menschen u verheugt. Weest gegroet soet Kindeken, Groten Heer van al, Wellekom in ’t Kribbeken In den beesten stal: Maer ik staen verslagen, En ik ben vol rouw, Dat gy moet verdragen, Dese felle kouw. Wilt dit Kint wat wermen, Brengt een weynig vyer, ’t Kint van kouw sal sterven, Blijft het nog lang soo hier, Hebt gy nog hout, nog kolen, Sluyt hem in u hert ’t Kint wort u bevolen, Of vergaet van smert. Schreyt niet meer soet kindeke, Ons hert is voor u, Ons hert is u beddeken, Slaept Jesu, Jesu, ’t Hert is vol vonken, Vol van liefde brant, ’t Hert is u geschonken, Ook Wille en Verstant.

[LAet u Schaepkens Herderkens] Stemme: Fransman hebt gy niet wel geweest. LAet u Schaepkens Herderkens, Hoort de stem van d’Engelkens, Sy verkonden, Met hun monden, U voorwaer, Hier de alderbeste maer. Sa dan spoet u naer den stal, By den grooten God van al, Wilt hem soeken, Daer in doeken, Herderkens


46 Want God is geworden Mensch. Herderinnekens spoet u wat, Trekt naer Bethlehem naer de stadt, Een verkoren, Kint geboren, in de nagt, Hier soo lang van u verwagt. Komt met suyker, broot en saen, Wilt wat Pappeken maeken gaen, Herderinne, treed dog binnen, By het kint, Want het u soo seer bemint. Ag hoe is het hier gestelt, Hier en is geen brood nog gelt, Ag de leden, zijn door sneden, Van dit kint, Door het znijden van de wint. Die het al geschapen heeft, Hier van groote koude beeft, God den Heere, sonder kleere, In het hooy, leyt hier op een buffel strooy. Siet het Os en ’t Eseltjen, Die verwermt het Kindeken? Siet het beven, suchjens geven, In dees kouw, en daer en is vier noch schouw. Coridon och lieven maet, Wel wat hout doch kappen gaet Haelt doch torven, met heel korven, Ras brengt hout, Want dat kintjen is soo kout. Amarillis stoockt wat vier, Want het veel te kout is hier, Haelt wat kolen, ’t is u bevolgen, Ras komt aen, Want men ’t kind moet bakeren gaen. Nimphkens die soo seer bemint, Komt wermt de doekjens van het kint, Komt gy lieden, pappeken sieden, Komt ras aen, Joseph sal het roeren gaen. Brengt een wiegsken uyt de stadt, En komt wiegt het kintjen wat, Uwen Heere, krijt soo seere? Singt sa sa, Jesus kintjen na na na.


47 O gy lieve Moederken, Geeft hem doch een mammeken: Siet het dorsten, naer u borsten, Suyver Maegt, Want zijn hertjen naer u jaegt. Oorlof Jesus liefste kint: Die soo seer den Mensch bemint, Wilt ons geven: in dit leven, Nu te gaer, een goet salig Nieuwe Jaer.

[HErders hebt gy niet vernomen] Stemme: Ik wil voortaen met, &c. HErders hebt gy niet vernomen, Van de komst van uwen Heer, Jesus is te Bethlem gekomen: ’t Is een kint wel alsoo teer? Sa gaet henen hem besoeken, Naer Bethlehem in den stal, Den God van al, Onsen Godt leyt daer in de doeken; Die ons hier verlossen sal. Siet de Herders hier eens lopen, En verlaeten hun schaepkens al, Og wat vreugt was daer te koopen, By Jesus in desen stal? Een yder heeft dit kint aenbeden, Maer onuytspreekbaer was de vreugt, Ende geneugt, Die de Engels daer toonde mede Boven bethlehem met jeugt. De Moeder Gods stont heel verslagen, Soo zy dit volk hoorden aen, Heeft haer kint stil weg gedragen, En in ’t hooy verborgen gaen? Siet de Herders haer ontwelen, Van die vreugt zy hoorden klaer, In ’t openbaer, Soo op Chyters, en Luyt, en Velen, ’t Scheen dat ’t eenen Hemel waer. Sy zijn met vreugt binnen getreden, En Maria toonden ’t kint? Joseph sey met soete reden, Sie, wie de werelt ontbint,


48 Dry Persoonen in het wesen, En men eenen Godt maer vint, en dit soet kint, Nogtans dry seer hooglijk gepresen, Waer van een hier is dit kint. My dunkt ik sien de Herders loopen, Met een groote blijdschap klaer, Som met Boter, Saen en stoopen; Om het kindt te voeden daer, Soete melk met heele kannen, Suyker ende Specery, op dese ty, Quamen daer veel Vrouwen en Mannen, Aen de zy van Jesus bly. Och Mensch komt gy met Speceryen, Aen de Zy van Jesus ook, Dat is dat gy u ziel moet myen, Van allen des Werelts roock, Laet de Werelts met haer prachte? En bemint dit kleyne kint, dat u bemint, Het is geboren op Kers-nachte, En gy het in Bethlehem vint.

[O Liefsten God wel kleyne Kinden] Stemme: Hoe siet men Cupido nu Floreren. O Liefsten God wel kleyne Kinden, Wilt gy geboren zijn van een Vrouw, Om ons van Adams lot t’ ontbinden: Waer door wy steken in den rouw. Wel Jesus ’t is my droef om hooren, Dat gy hier buyten in een schuer, By Bethlehem Stad zijt gebooren, Heel vervallen van hout en muer. Wie heeft hier eerst de maar vernomen ras, My dunckt dat zijn de Herderkens al: Dat Jesus in Bethlehem gekomen was, In een verworpen beesten-stal. De Herderkens gingen haer vertrecken, Naer haer gebueren goedertier, Die sy terstont deden op wecken Trocken naer Bethlehem met pleysier.


49 Een yeder heeft wat by hem gesteken, Want weynig gerief was daer ontrent: Een Lammeken namen zy onbegrepen, En veel beesten meer onbekent. Maria heeft Jesus toe-gegrepen, En set hem op haer schoot seer klaer; Jesus heeft zijn hant uyt-gesteken: En gaf de Herders den segen daer. Maer wat genucht wast niet hier buyten, Boven dit Stalleken seer bemint, Het scheen den Hemel te ontsluyten: Om te vermaeken dit kleyn kint. Jesus heeft groote gemeynsaem gehoude, En speelden met allen de herderkens daer: Al was het noch sulcken bitter koude, De liefde en wiert dat niet gewaer. Hoort eens de stuere Noordsche winden, Bestormen hier rondom den stal, Het schijnt zy ’t kint willen verslinden, Nochtans is hy den God van Al. Dit kint en was maer korts geboren, En men wist dat haest over al: Want de dry Koningen quamen te hooren, Zy reysen met een Ster naer den stal. Maria die stont heel verslagen, Soo daer dees Koningen quamen aen: En quamen naar ’t kindeken Jesus vragen, Om dat de Ster daer bleef stille staen. De Coningen zijn binnen getreden, Maria toonde ’t kint sonder fout: Een soete offerant zy deden, Van Mirrhe, Wierook ende Gout. Herodes quam dit ook te hooren, Als dat den Coning der Coningen groot, Te Bethlehem in den stal was geboren: Hy zwoer hem in stilte de doodt.


50 Och Mensch gedenkt de groote pijne, Die dit onnosel kint voor ons leyt: Laet des Werelts vreugt ydel schijne, Want men weet noyt uur ofte tijt.

[SA Menschen sonder beven] Stemme: Hoe siet men ’t Vleesch-huys, &c. SA Menschen sonder beven, Loopt met de Herderkens al, Den Heer die sal u geven Te Bethlehem inde stal, Gaet gy hem daer besoeken, Hy leyt gewonden in doeken! die ons verlossen sal. Wel God O kleyne kinde, Is u liefde so groot, Om den Mensche te ontbinde: Verlossen hem van de dood, Nochtans des Werelts rallen? En deugt nu niet met alle, door haren handel snoot. Komt Mensch ik moet u schenken, Jesus dat Kleyne Kint, Wil gy het eens gedenken: Wat knoop hy u ontbint, Want Adam door de sonden, Had ons leelijk gebonden, En Jesus noch bemint.

[’t IS al lang genoeg getreurt] Stemme: Als ’t begint. ’t IS al lang genoeg getreurt, ’t Is al lang genoeg getreurt, Sathan u rijk is verbeurt, Geeft den moet verloren, Geeft den moet verloren, Want heden in eenen stal, Die u kracht verpletten sal, Is een kint geboren, Is een kint geboren. Dit kint al is ’t kleyn en teer, Engeltjens, ’t is uwen Heer, Dus vol goede wenschen dus vol goede wenschen Gaet verkondigt over al, Vrede in het aertsche dal, Troost voor alle mensche, troost voor alle mensche, Veel geluks Maria Maegt, Veel geluks Maria Maegt, Die aen Godt soo heeft behaegt,


51 Alderliefste Moeder, Alderliefste Moeder, Wellekomt in ’t kribbeken, Jesu soete kindeken, Gy zijt ons behoeder, Gy zijt ons behoeder.

[HErders wat is ’t van den nacht] Stemme: Als ’t begint. HErders wat is ’t van den nacht, Dat den Haen ontydig kraeyt, En den dag ons vroeg toe lagt, Die de duyster wolk verwaeyt, Aenhoort doch dat soet accoort, Dat des herten droef heyt stoort, Wie roept ons aen, Ik hoor een stem, Herderkens gaet, Herderkens staet, En soekt het kint, dat u bemint, Den God van al, in eenen stal. ‘Herderkens gaet, Herderkens staet, ‘En soekt het kint, dat u bemint, ‘Den Godt van al, in eenen stal, Herders hoort dat spel eens aen, Siet wat wonder hier geschiet, Hoe kan dat te samen staen, Gods lief kint in groot verdriet, Gods lief kint in eenen stal, Die de Schepper is van al; Wat hier gedaen, Ik hoor een stem, ‘Herderkens gaet, &c. tweemael. Frans gebuer, ’t moeseltjen aen, Jan Cousyn ’t fluytjen in d’hant, Hans Compeer dat sal wel gaen, Blaest ’t moeseltjen op dat het spant, Laet dus ’t kintjen met wellust, Dit Lied singen daer het rust, Lammeken soet, Lief wellekom, ‘Herderkens gaet, &c. tweemael. Frans Compeer seer lieven vrient, Leyt een Lammeken aen d’hant, Want dat wel het kintjen dient,


52 Om te spelen aen den bant, Een lam van een soeten krol, Wit van vlies, schoon van den wol, ’t Sa op den gank, Hoort weer den stem, ‘Herderkens gaet, &c. tweemael.

[IN ’t stalleken van Bethlehem] Stemme: Als ’t begint. IN ’t stalleken van Bethlehem, Is dese nagt geboren, Den Koning van Jerusalem, Messias uytverkooren; Hy leyt in hooy hy leyt in strooy, In doekxkens kleyn gewonden, O Mensch om uwe sonden. De Engels singen met jolijt, Den grooten Heer der Heeren, Sy glory nu en t’aller tijt, Wilt zijnen lof vermeeren, Komt lieven mensch, want uwen wensch, Die is geheel vol komen, U sond wort weg genomen, &c. Gaet met de Herders vlijtelijk, Dit kleyne kint aenbidden En soekt geen uytvlugt arm of rijk, Siet God leyt in een kribbe; Seer armelijk om ’t Hemelrijk, U eeuwelijk te geven, Daer gy altijt sult leven.

[RAsch Herders laet Jerusalem] Stemme: Als ’t begint. RAsch Herders laet Jerusalem, En gaet den nieuwen Koning soeken, In een stal te Bethlehem, Gy hem daer vinden sult in doeken, Komt en siet dit wonder werk, God nu geworden een Kindeken, Licht te Bethlehem in een kleyn Kribbeken. God die het al geschapen heeft, Tusschen twee beesten wort gevonden, Op hooy op strooy van koude beeft,


53 In arme luyerkens gewonden, Komt en siet dit wonder werk, &c. Het Osken en het Eselken, Haer schepper kennen ende eeren, Komt al kent ook dit Kindeken, Den grooten God den Heer der Heeren, Komt en siet dit wonder werk, &c.

[O Wonder onverwagt] Stemme: Als ’t begint. O Wonder onverwagt, Wie had het oyt gedacht, Dat nog eens naer des Vaders wensch, Eeuwig God, hier met ons, o menschen sou worde mensch. Die ’t al geschapen heeft, Hier nu van koude beeft, In doekxkens teer gewonden, Op het hooy by den Os geleyt, Hier nu o mensch, God om ons sonden, van koude schreyt. Loopt rasch naer Bethlehem, En gaet besoeken hem, Den Os die sal u leeren, Hoe dat gy het kleyn Kindeken, Maer grooten Godt, o Mensch moet eeren en ’t Eselken.

[O Maria die als heden] Stemme: Als ’t begint. O Maria die als heden, In den Tempel zijt getreden, En hebt aen de Wet voldaen, Daer gy dit moest onderstaen, Want gy schoon zijt als de stralen, Die uyt ’s Hemels hoven dalen, Witter als de silv’re Maen, Klaerder, als klaerder, als klaerder, als de sterren staen, Want gy schoon zijt als de stralen, Die uyt ’s Hemels hoven dalen, Witter als de silv’re Maen, klaerder, als klaerder, als klaerder, als de sterren staen. Die uw’ heden quam ontmoeten,


54 En uw’ kintjen wilde groeten, Salig was den ouden Man, Als hy ’t in zijn armen nam, Hy wenscht ’t ende van zijn dagen, Om de tijdinge te dragen, Aen zijn Vader Abraham, Dat Messias, Messias, Messias tot ons quam. O mogt ik hem ook aenschouwen, En eens in mijn armen vouwen, Met de oude Simeon, Hieten hem so wellekom, Nog om leven, nog om sterven, Soud’ ik Jesum willen derven, Sijnen aldersoetsten naem sal voortaen, Zal voortaen alleen in mijn herte staen.

[LAet ons gaen om te besoeken] Stemme: Als ’t begint. LAet ons gaen om te besoeken, Dat kleyn Kintjen soet van aert Dat Maria heeft gebaert, Voor wie dat des Hemels Geesten, Staen en beven met ootmoet, Leyt hier in ’t midden van de beesten, Siet wat de liefde doet. Die het alles heeft geschapen, En gekleet al wat’er leeft, Leyt hier naekt van kou en beeft, Voor wie dat des Hemels Geesten, staen en beven met ootmoet, Leyt hier in ’t midden van de beesten Siet wat de liefde doet. Soete Kint voor ons geboren, Voor u lijden voor u smert, Siet wy schenken u met smert, nu ons hert, Voor wie dat des Hemels Geesten, staen en beven met ootmoet, Leyt hier in ‘tmidden van de beesten Siet wat de liefde doet.

[IS ’t niet lang genoeg geleden] Stemme: Alida ô soetste diertje. IS ’t niet lang genoeg geleden, In den Hagel kou en wint, Moet gy worden nog besneden,


55 Jesus aldersoetste Kint, Gaet gy alree u bloet vergieten, Die nog zijt soo jonk en teer, Ja o mensch wilt dat genieten, Want zijn Liefde wilt nog meer. Laet gy u alree besnijden, Met soo grooten smert en pijn, Wat sult gy nog moeten lijden, Als gy sult wat ouder zijn, Gaet gy alree u bloet vergieten, Die nog zijt soo jonk en teer, Ja o Mensch wilt dat genieten, Want zijn liefde wilt nog meer. Ag wie souder konnen wenschen, Meerder liefde, meerder goet, Als dat Jesus voor de Menschen, Storten komt zijn dierbaer bloet, Wilt met een dankbaer hert aen vaerden, Hy schenkt het u altegaer, Hout dees gifte vry in waerden, ’t Is voor eenen nieuwe Jaer.

[ALl’eer en lof alleen, Sy Godt het eeuwig een] Stemme: Astrea Waerde Maegt. ALl’eer en lof alleen, Sy Godt het eeuwig een, Die met viervlammend’ Oogen siet, Van ’t hoogst’, al wat om laeg geschiet, Die Spieren, En Nieren, En Harten kent En straf en segen sent, Die veylig, En Heylig, In sig bestaende, heeft begin nog endt. Wy Eng’len brengen mee, De boodschap van de vree, Terwijl de vreede Vorst op d’Aerd’, Uyt God, wort van een Maegt gebaert: Die blijde, Sal lijden, Aen ’t Kruys gehegt, Die Koning, leeft als Knegt: Wiens leven, Wiens sneven, Het Swaert verdoemt, en weer de vreed’ opregt.


56 Waer nu al ’t Menschdom stil Gelaten, goet van wil! Dat elk zijn heyl ontfangen wou, Soo gaern’ als ’t Jesus geven sou! En hoorde, De woorden, Van God, uyt hem, Wiens Star, naer Bethlehem, De Wijsen, Doet rijsen, Slegts op ’t gesigt: Og quaemt gy op zijn stem. Dat ligt wort niet beschout, Van dien in Salem bout, Paleys en Tempel Hemel-hoog, Maer van ’t eenvoudig Herders oog: De Velden, vermelden, Zijn eer al om, Dog Arons Priesterdom, Hoe pragtig, Hoe magtig, Is, voor ’t on uytbaer lof van Jesus, stom. Die ’t al in sig bepaelt, is hier om laeg gedaelt, Uyt God’, door Lugt, en Wolcken heen, Op dat hy voere van beneen, De Zielen, Die knielen, In ned’righeyd, Voor haer een Throon bereyd’, en mede, in vrede, ’t Geloovig Hart met sig ten Hemel leyd.

[MEnsch naer Godes beeld geschapen] Stemme: Ik plagt wel den tyt voor, &c. MEnsch naer Godes beeld geschapen, Komt gy schijnt wat vreugt te rapen, Uyt het snel verdwenen goet, Dat de Ziel veel pijnen doet? Trekt u hert van dese leuren, Eer zy ’t Goddelijk beelt besmeuren, Want al wat het pek aenraekt, Is het schoon, ’t wort vuyl gemaekt. Al zijt gy in sond’ ontfangen, Niet te min hebt gy verlangen, Om te doen nog eenig quaet: Og hoe deert my uwen staet? Loopen, ketsen, swieren, drillen, Hondert duysent sotte grillen,


57 Brengt gy voort met Ziel verlies, Straft men u soo is men vies. Veel en weten niet te spreken, Dan van anders-mans gebreken, Ofte seer onnutten kout, Daer ’t gemoet mee word benout: Valt’er somtijds eens te singen, Hoor veel Goddeloose dingen, ‘k Wenschte wel voor desen tijdt, Dat ’s haer tongen ware quyt. Voor den spiegel ’t hayr op setten, Daer kont gy het best op letten, Eer den Luysbosis geruymt, Dikwils is den Mis versuymt, Tijds genoeg vindt g’ om te praten, En te pronken achter straten, Van den Goddelijken dienst, Houden veel het alder minst. Komt gy dan nog in de Kerken, Dikmaels is ’t om te bemercken; Den persoon, die gy bemindt, (’t Schaemt my dat ik ’t soo bevind) Met een schandig oogen wencksken, ’t Quaet gevonden duyvels strengsken, d’Een trekt d’ander haest van daer: Gaet, en loopt, ‘k en weet niet waer.

[EEn Kindeken is ons gebooren] Stemme: Als ’t begint. EEn Kindeken is ons gebooren, In dees kars nagt, Van een maegt uyt verkooren, Door des Geests kragt, Godt heeft haer doen verklaren, Door d’Engel Gabriel, dat sy een Soon sou baren Maer sy antwoorde snel, hoe kan dit dog geschiede Ik ken geen man, Gods Engel ’t haer bediede, Sy nam ’t woordt an. Een Kindeken, &c. Sy sprak met groot betrouwen,


58 Als sy dit had gehoort, Heer wilt u Maegt aen schouwen, My geschied’ na u woort, en heeft den Heer gepresen, Met Lof-sang soet, Lof, prijs, en eer bewesen, in diep ootmoet. Een Kindeken, &c. Als sy sou worden Moeder, En den tijt was vervult, Joseph haren behoeder, Had met dees Maegt gedult, Want God den Heer der Heeren, Had hem verklaert, En alle zijn begeeren, Geopentbaert. Een Kindeken, &c. Sy reysden na haer palen, Door Keyserlyk gebiet, Om tribuyt te betalen, Maer hoort wat daer geschied’, Zy vonden geene Stede, In Bethlehem, Joseph haer man vol vrede, Nam haer met hem. Een Kindeken, &c. Buyten de Stad zy vonden, Een arme beesten kooy, Daer os en esel stonden Gebonden aan het hoy, Daer baerde zy by nagte, Dees Maget soet, Sonder weedom of klagte, In groot armoet. Een Kindeken, &c. Maria Joseph hebbe, In doeken wit en klaer Neer geleyt in een krebbe, Dit Kint ons Heer voorwaer, Zy hebben aengebeden, Dit magtig kint, Een Godt van eeuwigheden, en seer bemint. Een Kindeken, &c. d’ Engelen Gods vertelden, Dees blijde boodschap ras, Aen d’Herders op den velden, Dat ’t kint gebooren was, ’t Geen haer most salig maken, En ons met haer, Aldus wiert haer de sake, Gans openbaer. Een Kindeken, &c. d’ Engelen songen schoone, Vol vreugde onbezwaert, Glory God in den Throone: En vrede op der aert, Zy nu aen alle menschen, Van goede wil, Die na vrede wenschen, Haten geschil. Een kindeken, &c.


59 Nu bidden wy dit kinde, Den Heer der Heeren groot, Dat gy ons zijn beminde, Wil bystaen in der noot, En wy hem mogen prijse, In eeuwigheyt, In ’s Hemels Paradijse, Voor ons bereyt. Een kindeken, &c.

[O Kers-nagt, een der langste nagten] Stemme: o Kers-nagt, &c. O Kers-nagt, een der langste nagten, Des Hemels ligt door breekt met kragten, Regt midden in u duysterheyt, De sterren glinsteren en flicken, Dat d’ Herders op het velt verschricken, Als ’s werelts vreed’ haer werd’ verbreyt. d’ Engelen schaar, verkondigt haer vrede, Des Hemels ligt wijst haer de stede, Daer Godt en mensch te samen leydt, In eenen stal, tusschen twee beesten, Den grootsten en den aldermeesten, Was op ’t hooy zijn plaets bereyt. Op het hooy, gewonden in doeken, Leyt een kleyn kint, het welk de vloeken, Van ons te voor verdiende straf, Op zijnen schouderen most dragen, En soo door lijden, pijn, en slagen, Most door de dood, gaen in het graf. Om ons met hem te doen verrijsen, En eeuwiglijk loven en prijsen, Voor zijn groote barmhartigheyt, Dat hy hier neder daelt van boven, En op dees aerd’ wil zijn verschoven, Om onser menschen saligheyt. O Lief kindt, en God te gader, t’ Saem met den Heyligen Geest en Vader, Die is, die was, die wesen sal, Van wien, in wien, door wien wy leven, Wilt ons dog die genade geven, Dat wy u kennen Een en Al.


60

[VErblijdt u mensch wie gy zijt] Stem: Sinte Nicolaes Heyligman. VErblijdt u mensch wie gy zijt, Laet u haer, door vreugt opspringen, want u veel heylsame dingen, Zijn geschonken op Kers-tijt. Het welk d’ Engelen ons verklaren, Door haer menigte in de logt, Met gesangen openbaren, Dat nu is ons heyl volbrogt. ’s Hemels geesten zijn verblijdt, Dat den Heylant is geboren, Die belooft was van te voren, En verwagt soo langen tijt, Die Abram en de Propheten, Lang verwagt hebben met smart, Wilt dees Heylant niet vergeten, Prijst hem nu uyt al u hart. Wilt nu mede vrolijk zijn, Met de Engelen vreugdig singen, Die dus blijden bootschap bringen, Dat een kint in koud’ en pijn, In een stal tusschen twee beesten, Op ’t Hooy in een kribbe leyt, ’t Geen nu loven ’s Hemels geesten, Met gesang in vrolijkheyt. Sy singen sonder verschil, Glory in ’t hoogst zy den Heere, Wilt met ons zijn lof vermeere, Gy menschen van goeden wil, Die hier leeft op deser aerde, Vrede heeft u God bereyt, Prijst dit kintjen hoog in waerde, Dat op ’t hooy hier neder leyt. d’Harders hooren dese maer, Als bewaken hare kudden, Begosten uyt vrees te schudden, De Eng’len aenspraecken haer,


61 Wilt niet schricken, ofte beven, Maer zijt in u hart verblijt, Want u is een kint gegeven, Dat u van de doot bevrijt. Doen soo zijn de Harders ras, Te samen met groote hoopen, Na het stalleken geloopen, Dat niet veer van daer en was, Daer vonden sy blydelijke, Met vreugden dit kleene kint, Een Heer van des Hemelrijke, By zijn Moder lief bemint. Sy hebben in d’ arme stal, Met vrolijkheyt aengebeden Dit kintjen van eeuwigheden, En den Schepper van het al; Gepresen zijn lieve Moeder, Die een Maget was altijt, En ge-eert zijnen Behoeder; Blijdelijck in dees Kers-tijt. Laet ons met de Harders al, Met blijdtschap dit kleene kinde Gaen soecken ende gaen vinde, Tot Betlehem in den stal, Aenbidden en wel bedencken, In het herte gants verblijdt, Die vreugde die ’t kint komt schencken, Aen ons menschen op Kers-tijdt.

[LAet ons den Heere loven] Stem: Ick ging op eenen morgen, &c. LAet ons den Heere loven, Die ons dus heeft bemint, Dat hy neerdalt van boven, En wort nu een kleen kint, In pijn, en smart, den mensch gelijk, In armoede verschoven, Om ons te maken rijk. Wy moesten de dood sterven, Gekomen door den val,


62 En eeuwelijken derven, Der Eng’len blijd geschal En ’s Hemels soete melody, Die wy nu weer beerven, dus singt met herten bly. Nu prijst den nieuwen Koning, Dit kint, ons Heer, ons God, Die hier komt tot verschooning, Van onser sonden lot, Neerdalen in dit aertse dal, En kiest tot zijne wooning, Een arme beeste stal. Daer leyt hy by twee beesten, In koude op het hoy, wanneer des Hemels geeste, Singen wel schoon en mooy, Glory zy God sonder verschil, De mensen vrede meeste, die zijn van goeden will. De Herderkens bevroeden, In ’t middel van den nagt, Daer zy haer kudde hoeden, Iets wonders was volbragt, Om dat Godts klaerheyt haer omscheen, Vreef den in haer gemoeden, Als zy waren alleen. Als d’ Engelen verkonden, Aen d’Herders dees nieuwe maer, Soekende, sy hem vonden, by zijne Moeder daer Tot Bethlehem, in eenen kreb, In doeken klaer gewonde, behoed al door Joseph. Soo haest als zy bevinde, Dit woort te wesen waer, Dat desen kleynen kinde, ons Saligmaker daer, Geboren was tot onser vreugt, Sy en al Gods beminde, hebbe haer seer verheugt. Een Sterre uyt den Oosten, De Wijse volgden na, Die haer, en ons vertroosten In ons geleden scha; Dus laet ons singen gloria, Zy u Godt in den hoogsten, Amen, Alleluja.

[OP Christen zielen, Met de Herders op, op] Stemme: La Lande. OP Christen zielen, Met de Herders op, op, Wilt nu met haer neder knielen, Heffen eens u hart in top,


63 Na des Hemels helder ligt, Dat door-straelt d’Harders gesigt, Straks sy voor Godt neder vielen, Door des Engels soet berigt. Door sangen schoone, die de Engelen in de logt Songen met een soeten thoone, Hebben sy den Heer gesogt, Als sy dat woort gloria, Horen singen, voor en na Zy Godt in den hoogsten throone, En de menschen vrede, ja. Sy gaen voortsoeken, Na het Kintjen over al Hier en daer, in alle hoeken, En sy vondent by geval, In een arme beeste kooy, By twee beesten, schoon en mooy, Neer geleyt in witte doeken, In een krebbe op het hooy. Hebbe met reden, Dit kleyn lieve soete Kint, Seer ge-eert en aengebeden, Metter harten seer bemint, Waren vrolijk in ’t gemoet, Vallen ’t Kintjen daer te voet, Wilt met haer aenbidden heden, Uwen Godt, dit Kintjen soet. Hy is geboren, Die ons salig maken sal, ’t Geen hy ons met vreugd’ doet hooren, Daer hy leyt in d’arme stal, In het midden van de nagt, In armoede kleen geagt, Die belooft was van te vooren, En by ons soo lang verwagt. Dus laet ons singen, Met de Herders vrolijk zijn Laet u hart door vreugt opspringen, En met haer soo buyten pijn, God gaen soeken metter vlijt, En gaen vinden gants verblijt, Want ons wonderlijke dingen, Zijn geschonken op Kers-tijt.


64

[GY menschen wilt u verblijden] Stemme: Beata immaculata, GY menschen wilt u verblijden, Verheugt u in ’t gemeen, Dit zijn nu de regte tijden, Tot vreugt voor groot en kleen, Dies zijt verblijt, In dees Kers-tijt, Messias komt die ons bevrijt. d’ Enge’len, zijn komst verhalen, Aen de Herders op haer wacht, Een groot licht, komt haer bestralen In ’t middel van de nacht, Sy songen klaer, Vrede zy haer, Die Godt belijden openbaer. De Herders zijn voort getreden In d’ arme beesten stal, Daer hebben zy aengebeden, Een kint, een Heer van al, Vielen terstont, Neer op de gront, Groeten dit Kint met hart en mont. Zy eeren dit kleyne kinde, Loven dien grooten Heer, Die hem hier had laten binde, Om al zijn leetjes teer, Geleyt op ’t hoy, En esels strooy, In een soo slegte beesten koy. Den Esel en Os verwarmen, Dit kint, een eeuwig Godt, Dat hier leyt en schreyt met karmen, In ’t arme beesten kot, Sijn Moeder soet, Dit Kint begroet, Met Joseph die het wel behoet. In armoed’ is God geboren, Tot onser saligheyt, En heeft ons zijn uytverkoren, Door armoed plaets bereyt, Om door de deugt, Hier na met vreugt, Eeuwig met hem te zijn verheugt.


65

[LAet ons verheugt zijn in den geest] Stemme: Puer nobis nascitur. LAet ons verheugt zijn in den geest, Laet ons met blijdschap singen, Nu singt met vreugde op dit Feest, Aenhoort wat wonder dingen. Een kint ons nu geboren is, Nu laet u sorgen vreesen, Een kint dat ons te voren is, Belooft geweest voor desen. Een kint, ons God van eeuwigheyt, Komt ons nu salig maken, Een kind dat in een krebbe leyt, Daer Os en Esel waken. Een kint dat ons verlossen moet, Komt hier nu van zijn Vader, Een kint dat storten wil zijn bloet, Voor ons menschen te gader. Een kint dat alle dingen weet, Komt van Godt nederdalen, Dat Adam in den Appel beet, Wil dit kleyn kint betalen. Tot Bethlehem in eenen stal, Leyt dit kint kleyn en teder, Een kint, een Schepper van het al, Op hooy, en strooy, ter neder. Hy wort geboren van een Maegt, Die Maget is gebleven, Een Maegt die Godt op ’t hoogst behaegt, Een Maget al haer leven. Een Maget wort nu Moeder Godts, En baert hier sonder smerte, Een Maget die Maegt bleef altoos, Een Maget na Gods herte. Een Maegt baert God en mensch te saem, Een kint, een soet lief kinde, Dat gaet zy suyver en bequaem, Netjes in doeken winden.


66 Een Engel uyt des Hemels Throon, Een bood’ van Godt gesonden, Die komt dees blijde boodschap schoon, Aen d’Herderkens verkonden. Terstont soo volgen voort hier na, Veel die Gods lof vermeeren, En singen alle gloria, Zy God den Heer der Heere. Ook vrede zy op deser aert, De mensch van wille goedig, De Herders gingen onbeswaert, Soeken den Heere spoedig. Zy loopen alle seer geswint, Om haer Heyland te soeken, Zy vinden hier dit kleyne kint, Gewonden net in doeken. Zy vallen voor dit kintjen neer, Hebben dat aengebeden, Zy kenden ’t wel, het was haer Heer, Den Godt van eeuwigheden. Laet ons nu met de Herders gaen, Dit kintjen bidden, smeeken, Bidden dat het aen ons voortaen, Geen hulp en laet gebreken.

[SOeten Jesu uytverkooren] Stemme: O Maria die als heden SOeten Jesu uytverkooren, Die nu zijt gebooren, Van een suyver reyne Maegt, Van een Maegt die God behaegt, Sonder pijn, Weedom of smerte, Sonder drucken in het herte, Van die moeder, van die vrouw, Die God diende seer getrouw. Lieven Jesu, lieve kinde, t’ Bethlem was geen plaets te vinde, Voor u Moeder, nog haer Man, Als haer quam het baren an, Dog zy sogten de gereetsten,


67 Vonden daer een stal der beesten, Daer zy u by nagte baerd’, Joseph haer, en u bewaerd’. Kleynen Jesu, kleyn in wesen: Uwen naem wort hoog gepresen, In de koude midder nagt, Daer de Herders op de wagt, Hooren singen van de Engelen, Die haer stemmen t’ samen mengelen, Glory Godt zy in zijn rijk, En den mensch zy vree gelijk. Kintjen Jesu, teer van leden, Van de Herders aengebeden, Uwe Godheyt wort bekent, Als gy eerst geboren bent; Want zy voor u nedervallen, In een hut der beesten stallen, Daer zy u sien leggen net, Op een arrem stoojen bedt. Rijken Jesu, arm gebooren, Van een Maget uytverkooren, In een hutjen op het velt, Voor de beesten neer gestelt; Daer den Os en Esel schuylen, U verwarmen met haer muylen, Daer geen leg plaets voor u was, Dan op ’t hooy, en dorre gras. Grooten Jesu, kleyne kinde, Die u soekt die kan u vinde, In een arme beesten stal, Als de alderminst’ van al, Op het velt, op dorre heyde, Daer u Moeder u neer-leyde, In een stal, op beesten hooy, In een krib, op esels strooy. Sterken Jesu, sterk van magten, Sterken Heer der heyrkragten.


68 Die den een zyt, en den al, vint men u hier in de stal Van een Maget vast gebonden, Van u Moeder vast gewonden, Met een witten linnen bant, Die de magt hebt in u hant. Goeden Jesu, vol weldaden, Dit doet gy al uyt genaden, Dat gy arm gebore zijt, Tot ons voordeel op dees tijt, Om ons menschen al te sparen, Die anders verlooren waren, Om den mensch te maken vry, Van de helsche slaverny. Jesu Godt van eeuwigheden, Die van d’ Herders aengebeden, En gepresen heden zijt, In de vreugde op Kerts-tijt, Leert my u altijd beminnen, Bestiert al mijn hert en sinnen, Dat ik u geef prijs en dank, Nu en al mijn leven lank.

[HErdertjes ontwaekt u nu] Stemme: Weest over-schoon Herderin, &c. Engel. HErdertjes ontwaekt u nu, Staet ‘er eens op, en weest niet schu, Maer wilt ‘er eens vrolijk wesen, Over dees blijde maer, Waer naer der so lang voor desen, Gewenst is menig Jaer. Herders. Wel wat is dat, dat ons daer steurt? Laet ‘er eens sien wat ons gebeurt? Wie komt ‘er ons hier ontwaken, Met eens soo blijde stem? Wat wil hy dat wy daer maken, Laet ons eens horen hem. Engel. Herdertjes wat vraegt gy al? Loopt ‘er eens ras naer Bethlehems stal, Daer sult gy vinden in doeken, Den groote Heer van al, Wilt hem dog vriendelijk groeten, Hy u verlossen sal. Herders. Komt dan Titer en Carileen, Laet ‘er ons vlytig gaen daer heen: Laet ons hem gaen begroete, En neme elk wat mee, Hy sal ’t wel weer versoete, Hy brengter ons vast de vree.


69

[BLaest nu Fama, blaest trompet] Stemme: La Bell’ Iris. BLaest nu Fama, blaest trompet, Ik sal u met Lauren cieren, En ontsteken vreugde vieren, Want den peys is vast geset. Ag wat kan met meerder wenschen? ’t Kint van Bethlehem maekt vree, Tusschen Godt ende de Menschen, Brengt ’t rantsoen ook selver mee. Musa singt, heft op u stem, Plukt nu loofjes Herderinne; Om een kroontje te beginne, Voor den Vorst van Bethlehem. Israels Godt die was zijn Vader, Is nu Mensch van Abrahams saet: Hoe kost hy ons wesen nader? Komt ootmoedig, voert geen staet. Laet ons sien, waer ’t Kintje leyt, Neemt u moesel, fluyt en veele, Want wy sullen daer wat speele, Houden ’t Kint, ist dattet schreyt. Coridon g’en moet niet vreesen, Voor zijn grootheyt ofte magt, Wy sullen seer wellekom wesen, G’loof den Engel ons verwagt. Gaet gy met een lege hant, Tijter wel dat waer een schande: ‘k Sal wat leggen in ons mande, Want het is ’t gebruyk op ’t Lant, Laet ons dan een suypje maken, Het is kout en in de nagt, Het sal ons daer ook wel smaken, Want wy koomen van ons wagt. Zijt gegroet lief waerde Maegt, Op ’t gesang speel ik een deuntje, Voor het Nieuw gebooren Seuntje: Ik hoop dat het u behaegt.


70 Zijt nu wellekom kleynen Broeder, Wy zijn herders hier ontrent, Arm boertjes, lieve Moeder, Wy en zijn niet hoofs gewent. Op des Engels woort en stem, Komen u Messias soeken: Legt gy hier in arme doeken, In ’t geheugt van Bethlehem. Ag gy zijt daer alle menschen, ’t Is vier duysent Jaer en meer, Nog gestadelijk om wenschen. Welkom, welkom, grooten Heer.

[KIndeken teer hoe legt gy hier] Stemme: ’t Windeken daer het Bos af drilt. KIndeken teer hoe legt gy hier, Heeft Bethl’hem voor u geen vier, Hemels geesten, minst en meesten, Hael een kool uyt ’s hemels sael, En doet ons branden al te mael. O grooten God van Israel, Seeker gy legt hier niet wel, U teere leden, versch besneden, Lijden hier te grooten smert, Komt neemt u rust-plaets in mijn hert. Kindeken soet en schreyt niet meer, Gy zijt ons nieu gebooren Heer, Ons lief broertje, ik een boertje, Sal u dienen soo getrouw, En u wat halen voor de kouw. Hoe komt ’t Heer datje niet en spreekt, Hier is soo veel dat u ontbreekt: Ik gae loopen, haestig koopen, Boter, broot, kaes, melk en meel, Suyker, stroop, koek, en pijpkaneel. Moedertje ik stae hier en gaep, Mijn dunkt u Soontje by naer slaept: Ik sal speelen, soetjens veelen, Singen na na, slaep met lust,


71 Ik wensch den Jongen Konink rust. Suyvre Maget soo ’t u belieft, Eer dat wy gaen, ons dog gerieft: Wilt ontwinden, ons beminden, Om te kussen zijn voetjens teer, Die wy kennen voor God en Heer.

[HOe dus hier in de stille nagt!] Stemme: La duchesse. HOe dus hier in de stille nagt! Veel stemmen, die met soet vermaek soo dringen, En lieffelijk singen, God is in ’t Vlees gebragt, Na Bethlem Herders spoeyt dog ras u gangen, Alwaer gy sult u God en Heer ontfangen, Die alles heeft gegeven, geeft hem selve nu, U offerend’ ziel en leven, daerom weest niet schu, Brengt vree aen alle Menschem Die ’t met hert en Ziele wenschen, En wilt my volgen na, op het Alleluja. Treed Herders in, en siet gy niet, Wie voor u leyt, hier in een stal gebooren, Jesus verkooren, Die u peys aenbiet: Ontwekt, schept moet, want hy leyt hier gebonden, En komt voldoen voor al uw’ boose songen, Hy sal u niet weg stoten hy is veel te goet; Wilt u gemoet ontblooten, doet een kleyne boet, Toont uw’ gebrooken herte, Hy sal heelen al uw’ smerte; Want een gebogen riet, en sal hy breecken niet. Die is, en was, eer alles waer, Leyt hier in pijn, vol swaerheyt en rouwe, In dees felle kouwe, En geen voorraet daer: By d’Os en Esel slegt in arme doeken, Op hooy en strooy daer moet men Jesus soeken: Een stal voor ’s Hemels troone kiest hy hier beneen Om ons alsoo te toone, hoe men na moet treen, En met hem leeren haten, Alle werelts pragt en staten, Om so te gaen met hem, In ’t nieu Jerusalem.


72

[HErders, Ey hoort een nieu en bly geboort] Stemme: Daer was een Vrou. E. HErders, Ey hoort een nieu en bly geboort, Van ’s Vaders Soon, het eeuwig Woort, Te Bethlem gaet hem soeken, Daer leyt het Kint, in kou en in de Wint, Gewonden in arme doeken. H. Is dit Lam, gebooren van de stam? En uyt het saet van Abraham; d’Eng’len, die ons verschenen, Seyden, het was, onsen Messias, Daer na zijn sy verdwenen. I. Herders zijt bly, Hy ist geloovet my, Stelt alle vreese aen een zy: Maer laet ons hem gaen groeten, Geven hem eer, Als onsen Godt en Heer, En kussen hem zijn voeten.. H. Moeder van Godt, Hoe komt gy in dit kot, En waerom op geen Heeren slot? M. Lieve Herderinneke, ‘t Kintjes wensch, Is ‘t herte van den mensch Ook van een slegt boerinneke. H. Welkom ô Heer, Wy danken u van d’eer, Dat gy komt op der aerden neer: Thien duysent suyvere geesten, Geven u lof, al in des hemels hof, Hier legt gy by de beesten, Welkomt soet Kint, Dat ons soo seer bemint, Uw’ liefde my aen u verbint, Doet ons in liefde branden, Neemt voor Autaer, Hert en ziel te gaer, Ons wil tot offerhande.

[IN ‘t midden van dees stille nagt] Stemme: Courante Simples.


IN ‘t midden van dees stille nagt, Wy songen, loof den God, en hielen wagt, Amaril siet, trok soetjens aen mijn mou, Sag een groot ligt, wist niet wat ’t wesen sou. Wy zwegen stil, waerom bevreest,


73 Hoorden een bly gesang, het wasser Feest; Een Engel met een vriendelijke stem, Sey: Herderkens spoet u na Bethlehem. Wy liepen, yder riep zijn maet, Elk dagt hy daer zijn sou veel te laet: Wy vonden daer ’t soet Goddelijke Kint, ’t Ley op het hooy en strooy, in kou en wint. De Maegt knielde voor ’t Kintje neer, Den Os en Ezel verwarmden haer Heer: Ag! daer en waer geen gerijf in den stal Dan een kleyn lampje, en dat was het al. O daer en was geen vyer of schouw, Nogtans soo scheen ’t ons hert verbranden sou, Wy wierden met vreugt vervult altemael, Het stalleken was een hemelsche sael. En sonden ons hutjens van ’t velt, Wel neffens ’t stalleken hebbe gestelt, Gods Moeder sey, herderkens blijft in vree, En brengt morgen, al uw’ gebuerkens mee.

[KOmt, komt lief Broeders] Stemme: Jenne myn schoone. KOmt, komt lief Broeders, Siet de Sterre die blijft staen, Laet de Beesten nemen voeder, En wy sullen veerder gaen, Siet de sterre schijnt soo hel, Ag daer rust Emanuel, Laet ons lanks der aerden kruype, tot den God van Israel. O lieve Moeder sprak Melchior, laet ons sien, U Soon, ons heylant en broeder, t’ Omhelsen wilt niet verbien, Welkom vorst van Israel, O soet kint Emanuel, Welkom rust plaets van de liefde, Gy verlost ons van de Hel. Dit zijn ons schatten, Mirre, Wierook ende Goud, Die den Hemel kan omvatten, En het aertrijk heeft gebout, Voor u ist van geender waert Al bragt ik de gantsche aert, Door dees giften u erkennen, God, Mensch, Konink nieu gebaert. Jesus ons leven, Ontfangt nu het Heydendom


74 ’t Is u tot erf deel gegeven, Wy sullen u naem al om, Gaen verbreyden in ons lant, Laet nog eens u teere hant, Ons den laetsten segen geven, Tot een eeuwig onderpant. Adieu liev’ Moeder, Wy bedanken u van d’eer, En Joseph, kints behoeder, Ons vertrek is Gods begeer, ’t Waer de wensch van ons al, Hier te blijven in de stal, Om te dienen u o Maget En het Kintje boven al.

[PRijst volken en geslagten, den Heer van magten;] Stemme: Komt Heylig Geest, &c. PRijst volken en geslagten, den Heer van magten; Want hy heeft vast gehegt, Op ons al zijn Genade, Dus blijft vroeg ende spade, De Waerheyt Gods opregt. Want hy heeft ons gegeven, de hoop tot ’t eeuwig leven, Ons sendende zijn Kind, Die komt de dood bestrijden, En ons daer van bevrijden: Want hy die overwint. Nu moet den duyvel wijken, En ’t eenemael beswijken, Sijn magt gaet heel te niet, De menschen sullen leeren, Haer God met deugden eeren, Al door dit Kints gebiet. Dit ’s den beloofden Koning, Die uyt des Hemels woning, Op ’t Aertijk is gedaelt, Om weer tot God te trecken, Tot deugden te verwecken, Al die ‘er zijn verdwaelt. Hy is den Heer der Heeren, Die eeuwig sal regeeren, In Koning Davids Troon, Voor hem soo moeten wijken; Al ’s Werelts Koningrijken, En leggen af haer Kroon.

[O Grooten Heer waerom soo kleyn] Stemme: O salig Heylig Bethlehem. Den Mensche. O Grooten Heer waerom soo kleyn, Is eenen Stal van u verkooren, Sijt gy van een Maget reyn, In alle noot soo bloot gebooren.


75

Christ. O Mensch’ ik uyt mijn eeuwig Rijk, Ben op der aerden neer geresen, Om dat gy wilde Godt gelijk, Met Adam, en met Eva wesen. Den Men. O eeuwig woort waer is u stem? Die eertijts Israel dede beven, Waerom een Kint in Bethlehem, Sijt gy van boven ons gegeven? Christ. Om dat gy wilde goet, en quaet, O Mensch’ hovaerdig, door het eeten, Van eenen Appel, tegen raet, Van uwen Heer, en Schepper weten. Den Men. O Meester van de werelt al, Moet gy een plaets voor u gaen soeken? En vint gy niet als eenen Stal, Eylaes! en weynige arme doeken? Christ. O Mensch’ een Vellen-kleet bereyt, Was u van Godt om uwe sonden, Daerom ook mijn onnoselheyt, In arme doekjens is gewonden. Den Men. Waerom, o Jesu Davids Soon, Gebooren Israels behoeder. Kiest gy de krib voor uwen throon, In ’t Hooy geleyt van uwe Moeder? Christ. In dese noot, en ongemak, O Mensch’, om u quade lusten, hier onder dit elendig dak, Om u te lossen moet ik rusten. Den Men. Die van den Hemel zijt ge-eert, En wort gedient van all’ u geesten, Hoe is u hoogheyt soo verneert, Geleyt in ’t midden van die beesten. Christ. Om uwe schult, o Adams kint, Gy by de beesten zijt geleken, De beesten daer gy my by vint, Sijn u gegeven voor een teken. Den Men. O Lang verwagt van Israel, En niet, Eylaes! van haer ontfangen, Hoe sien ik hier, Emanuel,


76 Alreets de tranen op u wangen, Christ. Om u, o Sondaer, ik soo schrey, U sonden my alsoo bedroeven, Ik u nog tot berouw verbey, O mensch’ en wilt niet meer vertoeven.

[MEt dese Nieuwe-Jaere] MEt dese Nieuwe-Jaere, Soo wort ons openbare, Hoe dat een Maget vrugtbare, De werelt heeft verblijd, Geloovet moet zijn dat soete Kindekijn, Ge-eert moet zijn dat soete Maegdekijn, Nu eeuwelijk tot aller tijd. Hoe wel was haer te moede Doe zy in vleys en bloede, Aensag haer herten hoede, Den Heere der werelt wijt. Geloovet &c. Sy baerde hem sonder pijne, Ende bleef reyn Maget fijne, Des sondaers medecijne, Des hebben de Joden spijt. Geloovet &c. Die Engelen songen schoone, Gloria in den Throone, Ter eeren, ende tot loone Van ’t Kint gebenedijd. Geloovet, &c. Als ’t agt dagen waren geleden, Doe wert Jesus besneden Al naerder Joden zeden, ’t Welk ons van sonden vrijt. Geloovet, &c. Uyt Oriente Lande Quamen te offerhande, Drie Koningen onbekande, Gode gebenedijt. Geloovet, &c. Den derthiende dage zijt vroeder, Vonden zy hem by zijne moeder, Joseph was zijn behoeder, So ons de schriftuere belijt. Geloov. &c. Als die drie weeken omme quamen, So ginse na betamen, Onbevlekt van alle blamen ’t Welk was om ons profijt. Geloovet, &c. Aldus ging die Maget simpel En droeg haer Kind ten tempel, Alle Vrouwen tot een exempel Die volgt het met vlijt: Geloovet moet zijn dat soete Kindekijn, &c.


77

Een schoon Liedeken, van het Nieuwe-Jaer. ONtwaekt nu Israel, doet op u ooren, Wilt hooren der Propheten stem, Die ons langen tijd was belooft van te vooren Die is ons nu geboren in Bethlehem, Soo ons de Schriftuere getuygt van hem, Soo sal hy wesen onsen Middelaer; Wilt vreugde bedrijven, Mannen en Wijven Al in dit soete Nieuwe-Jaer. Een Sterre uyt Jacob is opgeresen, Soo als Balaam heeft gepropheteert, Abrahams belofte is geschiet voor desen, Ons Saligmaker is gedecendeert: Den dag die Simeon heeft begeert Die is ons gekomen, noyt blijder maer: Wilt vreugden rapen, Gy Christen Schapen, Al in dit soete Nieuwe-Jaer. Den band van Adam is nu gebroken, Vrede wort verkondigt over al ’t aertrijk: Daer ons Johannes af heeft gesproken, Is ons gekomen tot allen tijd, Uyt liefde geworden puer Menschen, ons gelijk, Om ons te verlossen allegaer: Wilt hem aenkleven, om zijn woort te beleven, Al in dit soete Nieuwe-jaer. Jerusalem wilt u verblijden, Gy Dogter van Zyon laet droefheyt staen, Ons Saligmaker is nu ten tijden Gebooren, na der Schriftueren vermaen, Die herderkens hebben die boodschap ontfaen, Dat ligt schijnt in de Werelt klaer Wilt hem aenbeden, met vrolijkheden, Al in dit soete Nieuwe-Jaer. Gy Heydenen wilt nu ontwaeken, Want dat Woort in vleys geworden regte voort, Ende wilt den ouden Adam versaeken,


78 Want ’t Woord is God, en God is ’t Woort, Door hem alleen komt ons confoort, Door niemant anders weet voorwaer: Wilt hem aenkleven, om zijn woort te beleven Al in dit soete Nieuwe Jaer. O Christen Broeders, dit is u geschonken Al van de Broeders, Liefd’ is ’t fondament, Nu laet Gods Woort in ’t herte ontfonken, ’t Welk van den Vader is neder gesent, Gekomen uyt ter Hemelen Tent, Om te verlossen allegaer, Dus wilt hem loven, die daer was verschoven, Al in dit soete Nieuwe Jaer.

Nieuwe Jaer. Op de Wyse: Ik slaep, ik waek. ’t NIeuwe Jaer begint, Het oud’ is gepasseert Mensch wel versint Wat u nu Jesus leert: Hy dus besneden jonk Toont u een vonk Van zijn groote vyer, Daer hy mee komt hier, Van zijn groote vyer der minnen: O mensch, o edel mensch bruykt sinnen. O Jesu soet Met schaemt ik van u leer, Hoe jonk men moet Sijn vleesch betemmen teer: Ik bid u Heere kleyn, Maekt mijn tog reyn Van al ydelheyt, Mijn hert is bereyt, Van al ydelheyt bevrijt my: O kint, o soete kint besnijt my. O Jesu kleyn My nu eens Jesu weest, Mijn Ziel maekt reyn, Mijn sonden ook geneest, Dat ik in dit Nieuw Jaer Nu mag leven klaer: U Leven en u Leer, Ik bid u o Heer, U Leven en U Leer verklaer my: O Kint, o soete Kint bewaert my.

Van de H. Drie Koningen. Op de Wyse: Nero schoonste van u geburen, &c. HOort al die Jesum wil gaen soeken, Hoort dit exempel naerstig aen, Van drie die veer uyt ’s Werelts hoeken Tot Jesum haestig zijn gegaen. Van drie, &c. Drie mannen wijs en rijp van rade,


79 Princen van Orienten Landt, Des hemels loop sy sloegen gade, Vernamen daer een Ster playsant. Des hemels, &c. Een Sterre klaer, en hel van straelen, Die door de Son niet wort verblindt, Waer mede Godt haer dee vertalen, Van een oud jonk geboren Kindt. Waer mede, &c. Sy zadelden seer ras haer Paerden, En Dromidaren snel te loop, De reys zy haestelijk aenvaerden, Jesum te vinden was haer hoop. De reys, &c. Die Sterre zy naerstig na oogde, Die haer geleyde op dat pas, En na Jerusalem verhoogde, Alwaer des Heeren Tempel was. En na, &c. Hier hebben zy al sonder schromen, Oft schoon Herodes dee verdriet, Na ’t versch-gebooren Kindt vernomen, En ook gekregen klaer bediet. Na, &c. Naer Bethlehem zijn zy gaen rijde, Gelijk haer was gewesen aen, En hebben op den weg seer blijde, De Sterr’ weer vinden voor haer gaen. En hebben, &c. Tot zy quamen op der stede, Daer een rijke armoe’ was te sien, Daer een seer soete Hemels vrede Bereyd was voor de goede Lien. Daer een, &c. Daer Godt van Aerd en Hemelrijke, Voor wien de Engelen staen versaegt, Een arrem Kind, ootmoedelijke Lag aen de borsten van een Maegt. Een, &c. Hier vielen zy neder ter Aerde, En schreyden tranen menigfout, Aenbaden ’t Kind met groot’ eerwaerde, Offerde Myrrh’, Wierook, en Gout. Aenbade &c. Dus Broeders wilt u ras bereyden, Op ’s hemels Ligt neemt ook u merk,


80 Dat u ten eersten sal geleyden Al nae die Catholijke Kerk. Dat u, etc. Daer sult gy krijgen goet advijse, Hoe dat gy Jesum vinden meugt, Die u zijn Ligt dan klaer sal wijse, U hert vervullen ook met vreugt. Die u, etc.

Nieuwe-Jaers-lied. Stem: Soo ’t begint. ’t IS huyden een dag van vrolijkheyt, Soo wy in ’t Nieuwe-Jare Verlaten alle partijdigheyt, En Christus vree bewaren: Wat is dat ons dog twisten doet, In krijg en moord aldus verwoed: De liefde maekt een Christen, De haet teelt Antechrists gebroed, Sy komt ons uyt der Hellen gloet, ’t Is Satans werk te twisten. Hy heeft al lang zijn Nieuwe Jaer, Met haet en nijt gebrouwen, Dies hy de Christenen meest te gaer Door twist brengt in benouwen, Dees heeft hy op de baen gebragt, Hy stookse nog met alder kragt, Soo dat wy seer verflouwen, En storten in verdervens gragt Met hert en ziel, daer hy om lagt, Ist niet tijd op te houwen? Ons ouders waren slegt en regt, Soo was ook haer geloove, Weet sugtigheyd broed dit gevegt, Hout slegt en regt verschoove, Sy bruykten Gods Woord tot Gods min, Dat duyt nu elk een na zijn sin, Dat doet ons dus partijen: Begeeft alsucke twist begin, Haelt slegt en regt geloof weer in, Soo mogen wy ons verblyen.


81 Ons Kindheyds Kerke Kinder-leer, Die hier alleen van noden Het Vader ons, ’t Geloof, niet meer, Benedijst en Thien Geboden, Og laet ons dog hier blyven by, Dees Woord-twist stellen aen een zy, En Satans list verfoeyen: God is de lief’, dit is het slot, Wie in de liefd’ blijft, blijft in God,

Laet ons in Liefde bloeyen. H.L.S. Deugt, verheugt.

[ MYn ziel gy zijt verblind] Stemme: Ik drink de nieuwe Most. MYn ziel gy zijt verblind, Soo gy niet anders mint, Of soekt als eer, Wellust of ’s Werelts goet, Sullen die kunnen pajen u gemoet? Og neen ’t is maer niet, Al wat gy hier op aerde vint of siet; Wellust in gal, En eer in schande, Rijckdom ende al, In niet verkeeren sal. Al wat de weerelt geeft, Al wat de weerelt heeft, Is ydelheyt, al lijkt het groot te zijn, Is maer een droom, bedriegelijke scheijn, Geen ydelheyt vernoegt, Hoe wel met volle maten toe gevoegt, Wat men geniet, Is voor de siel een schadelijk verdriet, Fenijn en anders niet. Om hoog heft u gesigt, Daer staet een wonder ligt, Een nieuwe ster, die u aenwysing doet; Waer gy moet soeken, u al eenig goet, De wyse loopen voor, Gy sult niet doolen, spoedich volgt haer spoort Tot Bethlehem, Daer sult gy vinden, Uwen Godt en Mensch, Die heeft en geeft naer wensch. Wat wonders men hier vint, Een kleyn onnosel kint, Is dit mijn God, is dese arme stal, De wooning van den grooten Heer van al? Och jae hy is mijn God, Mijn bruydegom mijn uytgelesen lot, Met diep ootmoet, Buyg ik mijn knien’ en val u te voet, Jesu mijn hoogste goet. Sie ik u Godheyt aen, En kan geensints verstaen, U waerdigheyt, want gy sonder gelijk, Uyt-


82 munt, in schoonheyt; Sijt wys ende rijk, Hy is dan wel verblint, Die u uyt alle kragte niet bemint Altijt voor my, Ik moet het seggen ’t sy in vreugt of pijn, Sult God mijns herten zijn. Sie ik u mensheyt aen, En kan ook niet verstaen, Wat gy verdient, want dan trekt u min, Tot weeder liefde, geheel mijn hert en sin, u diep ootmoedigheyt, En pijn en schande, die gy voor mijn leijt, Maken bekent, Dat gy door liefde sterke minnaer bent, De sielen tot u wend. Ik heb nu dat ik sogt, Veel beter als ik dogt, Is mijn geluk, onder verworpentheyt, Schuylt groote Jesu uwe Goddelijkheyt, Al wat hy hier versmaet, Die uwe liefde smaekt, is noyt versaet, Ik protesteer, Voor Aerd en Heemel, dat ik u begeer, Voor mijn God en Heer. Waer is nu mirrhe of Goud, of Wierook die gy sout, Wel neemen aen, voor mirrhe, die ik geef, Is droefheyt dat ik soo lang van u bleef Voor Gout heb ik u lief, En geef mijn hert en al tot u gerief, Voor Wierooks brant, Wil ik u bidden brengt met u sterke hand, Mijn in u Vaders land.

[PUer natus in Bethlehem] PUer natus in Bethlehem, Unde gaudet Jesusalem. Amor, amor, amor, amor, Amor quam dulcis est amor! Assumpsit carnem filius, Dei Patris altissimus Amor, &c. Per Gabrielem nuntium, Virgo concepit filium, Amor, &c. Tamquam sponsus de thalamo, Processit matris utero. Amor, &c. Hic jacet in praesepio, Qui regnat sine termino. Amor, &c. Cognovit bos & asinus, Quod puer erat Dominus. Amor, &c. Gaudet chorus Angelicus, Fit gaudium pastoribus. Amor, &c.


83 Et in terris hommibus, Aeterna pax fidelibus. Amor, &c. Reges de Saba veniunt: Aurum, thus, myrham offerunt Amor, &c. Intrantes domum invicem, Salutant Deum hominem. Amor, &c. Unde semper angelicas, Deo dicamus gratias. Amor, &c. PUer nobis nascitur, Rector angelorum, In hoc mundo pascitur: Dominus Dominorum In praesepi ponitur, Sub foeno asinorum, Cognoverunt Dominum: Christum regem Coelorum Nuntiat pastoribus: Angelus de Coelis, Ipsum quem in Bethlehem: Natum ostendit eis. Hunc Herodes timuit: Magna cum dolore, Infantes & pueros: Occidit cum livore. Christus nasci voluit: Nostra pro salute, Sed nobiscum doluit: Hostem sternens virtute. Qui natus est ex Maria: Die hodierna, Perducat nos cum gratia: Ad gaudia superna. Nos de tali gaudio, Cantemus in Choro, In choreis & organo: Benedicamus Domino. Laus & jubilatio: Nosto sit in ore, Et semper angelicas: Deo dicamus gratias. MAgnum nomen Domini Emanuel, Quod annuntiatum est per Gabriel, Hodie, hodie, Apparuit, apparuit in Israel. Facta est laetitia in Bethlehem, De Maria virgine, Natus est Rex gloriae, Eya eya. Virgo Deum genuit, Sicut divina voluit Clementia Gaudete, gaudete, Christus natus hodie, Gaudete, gaudete, Ex Maria Virgine. DEi solemnia, fulget dies, Celebrat Ecclesia, fulget dies ista. Fit porta Christi pervia, fulget dies,


84 Referta plena gratia, fulget dies ista. Genus superni luminis, fulget dies, Processit aula virginium, fulget dies ista. Honor Matris, & gaudium. fulget dies, Immensas preces virginum, fulget dies ista. Praesta pater omnipotens, fulget dies, Per Jesum Christum dominum, fulget dies ista. Qui tecum in perpetuum, fulget dies, Regnat cum sancto spiritu, fulget dies ista. Regnat cum sancto, regnat cum sancto, Regnat cum sancto spiritu, fulget dies ista, Fulget dies ista, fulget dies ista, fulget dies ista, EXulta parva Bethlehem, Bethlehem. Et tu gaude Jerusalem, Alleluja, Alleluja. Nam puer natus hodie, hodie, Qui Rex est coeli curiae. Alleluja, &c. Hic jacet in praesepio, praesepio, Qui regnat sine termino. Alleluja, &c. Cognovit bos & asinus, asinus, Quod puer erat Dominus. Reges de Saba veniunt, veniunt, Aurum, thus, myrrham offerunt. Alleluja, &c. In hoc natali gaudio, gaudio, Benedicamus Domino. Alleluja, &c. DUlcis Iesu; dulce nomen, dulcis Dei genetrix. Dulce coelum, dulce coelum, dulce morris gaudium, Dulcis natus, nobis datus, dulcis Dei filius, Dulcis chorus; dulcis chorus, & dulce praesepium. Pulchrum numen, pulchrum lumen, noctis in solarium, Pulchrum flamen, pulchrum stramen, & pulchrum palarium, Antrum pulchrum: pulchrum sulcrum & pulchrum tugurum, Pulchrae cunae, ut lux lunae, sed puellus pulchrior. Salve virgo, salve virga, quae de Jesse floruit: Salve nate: Nobis date: Quem Maria genuit.


85 Felix tellus, quae per vellus: Rore coeli maduit. Felix homo: Qui pro pomo, vitae panem accipit. Iesu veni: statu leni, cor nostrum refrigere. Carnus aestus: Orti quaestus: Cessent mundi praelia. Cor devotum, te vult totum, nam tu salus omnia: Ergo veni, sumus pleni, fontis tui copia. Pie Iesu, qui pro esu, mali per te vetiti. Nudus nasci, laete pasci; voluisti perpeti. Da salutem, per virtutem, qua polles divinitus. Ut hic donum, illic bonum, acquiramus coelitus. Tuus fletus: Iesu laetus, moestum mundum recreans, Ejulatus, tuus gratus, Patri non concilians. Sed da veré, tecum flere, causam mali crimina: Ut post mortem, coeli fortem, nobis des in saecula. BEata immaculata, virgo puerpera, Quam pura, sunt creatura, tam digna viscera, Concipere, induere, lucem paternae gloriae. O Matrem, quae tuum patrem, fundis in aethere. O florem, quae Coeli rorem, trahis ab ubera! Lactas deum, infantulum, Coeli terraeque dominum. Orate, pro nobis date, noster Emanuel, De fruge, Mariae suge, butyrum, lac & mel; Sunt dulcia, sunt lactea, sunt pura matris ubera. Primaeva feduxit Eva, Dux morientium: Tu plena, salutis vena, Mater viventium, Tu referas? tu revocas, ad Paradisi januas. Nos dentis, mali serpentis, morsus invaserat; Divina, sed medicina, venena dissipat, Tu medicum, das puerum, cujus est nomen oleum Laudemus, invocemus fortem mulierem, Mariam, dulcem & piam, quae vicit doemonem, Hanc cordibus, hand vocibus, hand veneremur moribus. Sis bona, nobis patrona, in ista Bethlehem, Regina, ô Heroina, novae Jerusalem, Te Cherubim, te Seraphin, laudent Maria perpetim.


86 JEsu dulcis memoria, Dans vera cordis gaudia, Sed super mel & omnia, Ejus dulcis praesentia. Ave Iesu Rex gloriae, Veré cordis dilitiae. Nil canitur suavius, Auditur nil jucundius, Nil cogitatur dulcius, Quam Iesus Dei Filius. Iesu spes poenitentibus, Quam pius es petentibus Quam bonus te quaerentibus; Sed quid invenientibus Iesu dulcedo cordium, Fons vivus lumen mentium Excedens omne gaudium, Et omne desiderium. Ave. Nec lingua valet dicere. Nec litera exprimere, Expertus potest credere, Quid sit Iesum diligere. Ave Iesu Rex admirabilis, Et triumphator nobilis, Dulcedo inestabilis, Totus desiderabilis. Ave &c. Mane nobiscum Domine, Et nos illustra lumine. Pulsa mentis caligine mundum replens dulcedine, ave Quando cor nostrum visitas, Tunc lucet ei veritas, Mundi vilescit vanitas, Et inius fervet charitas Ave. Amor Iesu dulcissimus, Et veré suavissimus, Plus millies gratissimus, Quam dicere sufficimus. Ave Qui the gustant esuriunt, Qui bibunt adhuc sitiunt. Desiderare nesciunt. Nisi Iesum quem diligunt. Ave Quem tuus amor ebriat. Novit quid Iesum sapiat, Quam felix est quem sapiat? Non est ultra quod cupiat. Ave Iesu, &c. Desidero te millies, Mi Iesu quando venies; Me laetum quando facies, Me de te quando faties ave O Iesu mi dulcissime, Spes suspirantis animae: Te quaerunt piae lachrymae; Te clamor mentis intimae. Ave Iesu Rex, &c. O beatum incendium! Et ardens desiderium. O dulce refrigerium! Amare Dei Filium. Ave &c. Laus honor virtus gloria, Deo Patri in saecula. Cum Iesu Christo Filio, Et Siritu paraclito. O Quam amabilis, Es bone Iesu, O dulcis Iesu: Quam delectabilis, Es pie Iesu, O cordis jubilum, Mentis solatium, O bone Iesu,


87 Quam admirabilis, Es bone Iesu, O dulcis Iesu: Quam honorabilis, Es pie Iesu, O cordis, &c. Quam venerabilis, Es bone Iesu, O dulcis Iesu: Semper laudabilis, Es pie Iesu, O cordis, &c. Gregi fidelium, Da bone Iesu, O dulcis Iesu: Salutis exitum, Da pie Iesu, Post vitae terminum, Perenne gaudium, O bone Iesu. DIes est laetitiae, In ortu regali, Nam processit hodie, Ventre virginali. Puer admirabilis, Vultu delectabilis, In humanitate, Qui inaestimabilis, Et ineffabilis, In divinitate. Mater haec est Filia, Pater hic est natus, Quis audivit talia? Deus homo natus. Servus est & Dominus, Qui ubique cominus, Nequit apprehendi, Praesens est & eminus, Stupor iste geminus, nequit comprehendi. Orto Dei Filio, Virgine de pura, Ut Rosa de Lilio, Stupescit natura, Quod parit juvencula, Natum ante saecula, Creatorem rerum, Quod uber munditiae, Lac dat pueritiae, Antiquo dierum. Ut vitrum non laeditur, Sole penetrante, Sic illaesa creditur, Virgo post & ante, Felix est puerpera, Cujus clausa viscera, Deum portaverunt, Et beata ubera, Quae aetate tenera, Deum lactaverunt. In obscuro nascitur, Illustrator Solis, Stabulo reponitur, Princeps terrae molis. Fasciatur, dextera, Qui affixit fidera, Dum Coelos ascenditur Concrepat vagitibus, Qui tonat in nubibus, Dum Coelus ascendit. Angelus pastoribus, juxta suum gregem, Nocte vigilantibus, Natum Coeli Regem, Nuntiat cum gaudio, jacentem praesepio,


88 Infantem pannosum, Angelorum Dominum, Et prae natis hominum, Forma speciosum. Orbis dum describitur, Virgo praegnans ibat, Bethlehem quo nascitur, Puer qui nos scribat, In illorum curia, Qui canebant gloria, Novae dignitatis, Deus in sublimibus, Dat pacem hominibus, Bonae voluntatis.

De Vesper-Psalmen Dese navolgende Psalmen worden alle Sondagen gesongen; als ook in de tweede Vesperen van drie Koningen, Pinxteren, en geduurende de Octaven. V Deus in adjutorium meum intende. R Domine ad adjuvandum me festina. Gloria Patri, & Filio: & Spiritui sancto: Sicut erat in pincipio, & nunc, & semper: & in saecula saeculorum. Amen. Na Septuagesima, en door de heele Vasten in plaets van Alleluja, singt men: Laus tibi Domine, Rex aeternae gloriae.

De eerste Psalm 109. DIxit Dominus Domino meo: sede à dextris meis. Donec ponam inimicos tuos: scabellum pedum tuorum. Virgam virtutis tuae emittet Dominus ex Sion: dominare in medio inimicorum tuorum. Tecum principium in die virtutis tuae in splendoribus sanctorum: ex utero ante luciferum genui te. Juravit Dominus, & non poenitebit eum: tu es sacerdos in aeternum secundum ordinem Melchisedech. Dominus à dextris tuis: confregit in die irae suae reges. Judicabit in nationibus implebit ruinas: conquassabit capita in terra multorum. De torrente in via bibet: propterea exaltabit caput. Gloria Patri, & Filio, & Spiritui sancto, Sicut erat in princio, &c.


89

De tweede Psalm 110. Confitebor tibi Domine in tot corde meo: in consilio justorum & congregatione. Magna opera Domini exquisita in omnes voluntates ejus. Confessio & magnificentia opus ejus: & justitia ejus manet in saeculum saeculi. Memoriam fecit mirabilium suorum, misericors & miserator Dominus: escam dedit timentibus se. Memor erit in saeculum testamenti sui: virtutem operum suorum annuntiabit populo suo. Ut detillis haereditatem gentium opera manuum ejus veritas & judicium. Fidelia omnia mandata ejus, confirmata in saeculum saeculi: facta in veritate & aequitate. Redemptionem misit populo suo: mandavit in aeternum testamentum suum. Sanctum & terribile nomen ejus: initium sapientiae timor Domini. Intellectus bonus omnibus facientibus eum: audatio ejus manet in saeculum saeculi. Gloria Patri

De derde Psalm 111. Beatus vir, qui timet Domiuum: in mandatis ejus volet nimis. Potens in rerra erit semen ejus: generatio rectorum benedicentur. Gloria & divitiae in domo ejus: & justitia ejus manet in saeculum saeculi. Exortum est in tenebris lumen rectis: misericors & miserator & justus. Jucundus homo qui miseretur & commedat, disponet sermones suos in judicio: quia in aeternum non commovebitur. In memoria aererna erit justus: ab auditione mala non timebit. Paratum cor ejus sperare in Domino, confirmatum est cor ejus: non commovebitur, donec despiciat inimicos suos. Dispersit, dedit pauperibus, justitia ejus manet in saeculum saeculi: corna ejus exaltabitur in gloria. Peccator videbit, & irascetur, dentibus suis fremet & tabescet: desiderium peccatorum peribit. Gloria.


90

De vierde Psalm 112. LAudate pueri Dominum: laudate nomen Domini. Sit nomen Domini benedictum: ex hoc nunc & usque in saeculum. A solis ortu usque ad occasum: laudabile nomen Domini. Excelsus super omnes gentes Dominus: & super coelos gloria ejus. Quis sicut dominus Deus noster, qui in altis habitat: & humilia respicit in coelo & in terra? Suscitans à terra inopem: & de stercore erigens pauperem Ut collocet eum cum principibus: cum principibus populi sui. Qui habitare facit sterilem in domo: matrem filiorum laetantem. Gloria.

De vyfde Psalm 113. IN exitu Israel de aegypto: domus Iacob de populo barbaro. Facta est Judea sanctificatio ejus: Israel potestas ejus. Mare vidit, & fugit: Jordanis conversus est retrorsum. Montes exultaverunt ut arietes: & colles sicut agni ovium. Quid est tibi mare, quod fugisti: & tu Jordanis, quia conversus es retrorsum. Montes ex ultastis sicut arietes: & colles sicut agni ovium. A facie domini mota est terra: à facie Dei Jacob. Qui convertit petram in stagna aquarum: & rupem in fontes aquarum. Non nobis Domine, non nobis: sed nomini tuo da gloriam. Super misericordia tua, & veritate tua: nequando dicant gentes: ubi est Deus eorum? Deus autem noster in coelo: omnia quaecumque voluit fecit. Simulacra gentium argentum & aurum: opera manuum hominum. Os habent, & non loquentur; oculos habent, & non videbunt. Aures habent, & non audient: nares habent, & non odorabunt. Manus habent, & non palpabunt: pedes habent, & non ambulabunt, non


91 clamabunt in gutture suo. Similes illis fiant qui faciunt ea: & omnes qui confidunt in eis. Domus Israel speravit in Domino: adjutor eorum & protector eorum est. Domus Aäron speravit in Domino: adjutor eorum & protector eorum est. Qui timent Dominum speraverunt in Domino: adjutor eorum & protector eorum est. Dominus memor fuit nostri: & benedixit nobis. Benedixit domui Israel: benedixi domui Aäron. Benedixit omnibus qui timent Dominum: pusillis cum majoribus. Adijciat Dominum super vos: super vos, & super filios vestros. Benedicti vos a Domino: qui fecit coelum & terram. Coelum coeli Domino: terram autem dedit filiis homium. Non mortui laudabunt te Domine: neque omnes qui descendunt in infernum. Sed nos qui vivimus benedicimus Domino: ex hoc nunc & usque in saeculum. Gloria Patri, &c.

Nota. In alle de eerste Vesperen van alle Feestdage des Iaers, in plaets van de Psalm In exitu, wort gesonge dese volgende Psalm 116. Laudate Dominum omnes gentes: laudate eum omnes populi. Quoniam confirmata est super nos misericordia ejus. & veritas Domini manet in aeternum. Gloria.

Na dese Psalm volgt de Hymnus, na de Hymnus ‘t Vers., en na het Vers. den Lofsang Mariae, Luc. I. MAgnificat: anima mea Dominum. Et exultavit spiritus meus: in Deo salutari meo Quia respexit humilitatem ancillae suae: ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes. Quia fecit mihi magna qui potens est: <&= sanctum nomen ejus. Et misericordia ejus à progenie in progenies: timentibus eum. Fecit potentiam in brachio suo: dispersit superbos mente cordis sui. Deposuit potentes de sede: & exaltavit humiles.


92 Esurientes implevit bonis & divites dimisit inanes. Suscepit Israël puerum suum: recordatus misericordiae suae. Sicut locutus est ad patres nostros: Abraham & semini ejus in saecula. Gloria Patri, &c.

Kersdag in de tweede Vesper, en voorts de heele Octave door, de eerste Dixit dominus, de tweede Confitebor. de derde Beatus vir. &c.

En dit de vierde Psalm 129. DE profundis clamavi ad te Domine: Domine exaudi vocem meam. Fiant aures tuae intendentes: in vocem deprecationis meae, Si iniquitates observaveris Domine: Domine quis sustinebit. Quia apud te propitiatio est: & propter legem tuam sustini te Domine. Sustinuit anima mea in verbo ejus: speravit anima mea in Domino. A custodia matutina usque ad noctem: speret Israël in Domino. Quia apud Dominum misericordia: & copiosa apud eum redemptio. Et ipse redimet Israël: ex omnibus iniquitatibus ejus. Gloria Patri, &c.

Dit de vyfde Psalm 131. Memento Domine David: & omnis mansuetudinis ejus. Sicut juravit Domino: votum vovit Deo Iacob. Si introiero in tabernaculum domus meae: si ascendero in lectum strati mei: Si dedero somnum oculis meis: & palpebris meis dormitationem. Et requiem temporibus meis donec inveniam locum Domino: tabernaculum Deo Iacob. Ecce audivimus eam in Ephrata: invenimus eam in campis silvae. Introibimus in tabernaculum ejus: adorabimus in loco, ubi steterunt pedes ejus. Surge Domine in requiem tuam: tu & arca sanctificationis tuae. Sacerdotes tui induantur justitiam: & sancti tui exultent. Propter David servum tuum: non avertas faciem


93 Christi tui. Juravit Dominus David veritatem: & non frustrabitur cam: de fructu ventris tui ponam super sedem tuam. Si custodierunt filii tui testamentum meum: & testimonia mea haec, quae docebo eos. Et filii eorum usque in saeculum: sedebunt super sedem tuam. Quoniam elegit eam in habitationem sibi. Haec requies mea in saeculum saeculi: hic habitabo, quoniam elegi eam. Viduam ejus benedicens benedicam: pauperes ejus saturabo panibus. Sacerdotes ejus induam salutari: & sancti ejus exultatione exultabunt. Illuc producam cornu David: paravi lucernam Christo meo. Inimicos ejus induam confusione; super ipsum autem efflorebit sanctificatio mea. Gloria Patri, &c

Dese Psalmen worden gesongen tot Nieuwe Jaers avondt toe. In de eerste en tweede Vesperen van Ons Heeren Hemelvaert en Transfiguratie, de 1. Dixit Dominus, de 2. Confitebor, de 3. Beatus vir, de 4. Laudate pueri de 5. Laudate Dominum. In de eerste en tweede Vesper van H. Sacraments de 1. Dixit Dominus, de 2. Confitebor, de 3. Psalm.

[Credidi, propter quod locutus sum: ego autem humiliatus sum nimis.] Credidi, propter quod locutus sum: ego autem humiliatus sum nimis. Ego dixi in excessu meo omnis homo mendax. Quid retribuam Domino: omnibus quae retribuit mihi? Calicem salutaris accipiam: & nomen Domini invocabo. Vota mea Domino reddam coram omni populo ejus: pretiosa in conspectu Domini mors sanctorum ejus. O Domine, quia ego servus tuus: ego servus tuus, & filius ancillae tuae. Dirupisti vincula mea: tibi sacrificabo hostiam laudis, & nomen Domini invocabo. Vota mea Domino reddam in conspectu omnis


94 populi ejus: in atriis domus Domini, in medio tui Jerusalem. Gloria Patri.

Dit de vierde Psalm 127. Beati omnes qui timent Dominum: qui ambulant in viis ejus. Labores manuum tuarum quia manducabis: beatus es, & bene tibi erit. Uxor tua sicut vitis abundans: in lateribus domus tuae. Filii tui sicut novellae olivarum: in circuitumensae tuae. Ecce sic benedicetur homo: qui timet Dominum. Benedicat tibi Dominus ex Sion: & videas bona Jerusalem omnibus diebus vitae tuae. Et videas filios filiorum tuorum: pacem super Israël. Gloria Patri, &.

Dit de vyfde Psalm 147 LAuda Jerusalem Dominum: lauda Deum tuum Sion. Quoniam confortavit feras portarum tuarum: benedixit filiis tuis in te. Qui posuit fines tuos pacem: & adipe frumenti satiat te. Qui emittit eloquium suum terrae: velociter currit sermo ejus. Qui dat nivem sicut lanam: nebulam sicut cinerem spargit. Mittit crystallum suam sicut buccellas: ante faciem frigoris ejus quis sustinebit. Emittet verbum suum, & liquefaciet ea: flabit spiritus ejus, & fluent aquae. Qui annuntiat verbum suum Jacob: justitias & judicia sua Israël. Non fecit taliter omni nationi: & judicia sua non manifestavit eis. Gloria, &c

In de eerste en tweede Vesperen van de H. Moeder Gods Maria; Item van de H.H. Maegden en Martelaressen, en Weduwen de 1. Dixit Dominus, de 2, Laudate pueri, dit de 3. Psalm LAEtatus sum in his quae dicta sunt mihi: in domum Domini ibimus. Stantes erant pedes nostri: in atriis tuis Ierusalem Jerusalem, quae aedificatur ut civitas: cujus participatio ejus in idipium. Illuc enim ascenderunt tribus, tribus Domini: testimonium Israël ad confitendum nomini Domini.


95 Quia illuc sederunt sedes in judicio: sedes super domum David. Rogate quae ad pacem sunt Jerusalem: & abundantia diligentibus te. Fiat pax in virtute tua: & abundantia in turribus tuis. Propter fratres meos, & proximos meos: loquebar pacem de te. Propter domum Domini Dei nostri: quaesivi bona tibi. Gloria Patri, &c.

Dit de vierde Psalm 126. NIsi Dominus aedificaverit domum: in vanum laboraverunt qui aedificant eam. Nisi Dominus custodierit civitatem: frustra vigilat qui custodit eam. Vanum est vobis ante lucem furgere: furgite postquam sederitis qui manducatis panem doloris Cum dederit dilectis suis somnum: ecce haereditas Domini, filii; merces, fructus ventris. Sicut sagittae in manu potentis: ita filii excussorum. Beatus vir, qui implevit desiderium suum ex ipsis: non confundetur cum loquetur inimicis suis in porta. Gloria Patri &c.

De 5. Lauda Jerusa fol 94 In de tweede Vesper der H. Apostelen de 1. Dixit Dominus. de 2. Laudate pueri. de 3. Credidi dit de 4

[IN convertendo Dominus captivitatem Sion: facti sumus sicut consolati] IN convertendo Dominus captivitatem Sion: facti sumus sicut consolati. Tunc repletum est gaudio os nostrum: & lingua nostra exultatione. Tunc dicent inter gentes: magnificavit Dominus facere cum eis. Magnificavit Dominus facere nobiscum: facti sumus laetantes. Converte Domine captivitatem nostram: sicut torrens in Austro. Qui seminant in lacrymis: in exultatione metent Euntes ibant & flebant: mittentes semina sua. Venientes autem venient cum exultatione: portantes manipulos suos: Gloria

En dit de vyfde Psalm. DOmine probasti me, & cognovisti me: tu cognovisti sessionem meam, & resurrectienem meam. Intellixisti cogitationes


96 meas de longé: femitam meam, & funiculum meum investigasti. Et omnes vias meas praevidisti: quia non est sermo in lingua mea. Ecce Domine tu cognovisti omnia, novissima, & antiqua: tu formasti me, & posuisti super me manum tuam. Mirabilis facta est scientia ex me: confortata est, & non potero ad eam. Quo ibo à spiritu tuo: & quo à facie tua fugiam? Si ascendero in coelum, tu illices: se descendero in infernum, ades. Si sumpsero pennas meas diluculo: & habitavero in extremis maris. Etenim illuc manus tua deducet me: & tenebit me dextera tua. Et dixi, forsitan tenebrae conculcabunt me: & nox illuminatio mea in deliciis meis. Quia tenebrae non obscurabuntur à te, & nox sicut dies illuminabitur: sicut tenebrae ejus, ita & lumen ejus. Quia tu possedisti renes meos: suscepisti me de utero matris meae. Confitebor tibi quia terribiliter magnificatus es mirabilia opera rua, & anima mea cognoscit nimis. Non est occultatum os meum à te, quod fecisti in occulto; & substantia mea inferioribus terrae. Imperfectum meum viderunt oculi tui, & in libro tuo omnes scribentur: dies formabuntur, & nemo in eis. Mihi autem nimis honorificati sunt amici tui, Deus: nimis confortatus est principatus eorum. Dinumerabo eos, & super arenam multiplicabuntur: exurrexi, & adhuc sum tecum. Si occideris Deus peccatores: viri sanguinum declinate à me. Nonne qui oderunt te domine, oderam: & super inimicos tuos tabescebam? Perfecto odio oderam illos: & inimici facti sunt mihi. Proba me Deus, & scito cor meum: interroga me, & cogosce semitas meas. Et vide, si via iniquitatis in me est: & deduc me in via aeterna. Gloria, &c.

FINIS.


97

Het Gezang in de Vasten. Psalm 50. MIserere mei Deus: secundum magnam misericordiam tuam. Et secundum multitudinem miserationum tuarum: dele iniquitatem meam. Amplius lava me ab iniquitate mea: & à peccato meo munda me. Quoniam iniquitatem meam ego cognosco: & peccatum meum contra me est semper. Tibi soli peccavi, & malum coram te feci: ut justificeris in sermonibus tuis, & vincas cum judicaris. Ecce enim in iniquitatibus conceptus sum: & in peccatis concepit me mater mea. Ecce enim veritatem dilexisti: incerta & occulta sapientiae tuae manifestasti mihi. Asperges me hyssopo, & mundabor: lavabis me, & super nivem dealbabor. Auditui meo dabis gaudium & laetitiam & exultabunt ossa humiliata. Averte faciem tuam à peccatis meis omnes iniquitates meas dele. Cor mundum crea in me Deus: spiritum rectum innova in visceribus Ne proijcias me a facie tua & Spiritum Sanctum tuum ne auferas a me Redde mihi laetitiam salutaris & spiritu principali confirma me: Docebo iniquos vias tuas: & impii ad te convertentur. Libera me de sanguinibus Deus, Deus


98 meae: & exultabit lingua mea justitiam tuam. Domine labia mea aperies: & os meum annuntiabit laudem tuam. Quoniam si voluisses sacrificium, dedissem utique: holocaustis non delectaberis. Sacrificium Deo spiritus contribulatus: cor contritum & humiliatum Deus non despicies. Benigne fac Domine in bona voluntate tua Sion: ut aedificentur muri Jerusalem. Tunc acceptabis sacrificium justitiae, oblationes, & holocausta: tunc imponent super Altare tuum vitulos. Gloria Patri, &c. Of, Requiem, &c.

Register van de Kers-gezangen, volgens ’t A, B. AEnsiet hoe Jesus schreyt,

Fol. 19

All’ eer en lof alleen, zy Godt &c.

55

Blaest nu Fama, blaest Trompet,

69

Beata immaculata,

85

Coridon ey laet uw’ Schaepkens staen,

15

Devote ziel die Godt mind boven al,

25

Die zelfs de Son haer ligt eerst heeft gegeven,

35

Dei Solemnia fulget dies,

83

Dulcis Jesu, dulce nomen,

84

Dies est laetitiae, in ortu regali,

87

Een Kindeken is ons gebooren,

3

Een Kindeken is ons gebooren,

57

Exulta parva Bethlehem,

84

Fluks op de been gy Harders knaepkens, 29 Gy mensch u wilt u verblijden,

64

Hoe komt gy in dees doncker tijden,

6

Het viet een hemelsch douwe,

8

Herderkens en Herderinnekens van Bethleh.

13

Herders hy is gebooren,

20

Herderkens og hoort dees blijde maer,

21


99

Hoort o menschen, hoort dit wonder,

44

Herderkens hebt gy niet vernomen,

47

’T is al lang genoeg getreurt,

50

Herders wat is het van de Nagt,

51

Herdertjes ontwaekt u nu,

68

Hoe dus hier in de stille Nagt,

71

Herders ey hoort een nieuw en blijde maer,

72

’T Nieuwe-jaer begint,

78

Hoort al die Jesum wil gaen soecken,

78

’T is huyden een dag van vroolijckheyt, 80 In ’t midden van dees koude Nagten,

15

Is dit des Vaders eenig pand,

34

Jesu is gebooren, Godt is nu een kint,

45

In ’t stalleken van Bethlehem,

52

Is ’t niet lang genoeg geleden,

54

In ’t midden van dees stille Nagt,

72

Jesu dulcis memoria,

86

Komt al te zamen naer den stal,

12

Kindeken soet uytverkooren,

27

Komt ziel die Godt mint boven al,

30

Kindeken teer hoe legt gy hier,

70

Komt, komt lief broeders,

73

Laet ons met herten reyne,

31

Laet u schaepkens Herderkens,

45

Laet ons gaen om te besoecken,

54

Laet ons den Heere loven,

61

Laet ons verheugt zijn in den geest,

65

Maria weest gegroet,

17

Maria zuyver maegt,

18

Maekt plaets o Herderkens, komt Fr.

39

Mensch naer Godts beeldt geschapen,

56

Met dese Nieuwejaere,

76


Mijn ziel gy zijt verblind,

81

Magnum nomen Domini Emanuël,

83

Nu laet ons zingen het is tijd,

5

Nu Coridon ’t is tijd,

11

O zalig heylig Bethlehem,

4


100

O Kers-nagt schoonder dan den dagen,

10

O Herderkens laet u bokxkens en schapen,

19

O Herderkens! al soetjes, al zonder getier, 22 O menschen weest verheugt,

36

Op, op Herders na den stal,

37

O Heere groot! o Godt van al,

40

O Coridon siet hier den stal,

41

O Nagt veel klaerder als den dag,

43

O liefste Engeltjens,

44

O liefste Godt wel kleyne kinden,

48

O wonder onverwagt,

53

O Maria die als heden,

53

O kers-nagt een der langste nagten,

59

Op Christen ziele met de Herders, Fr.

62

O grooten Heer waerom soo kleyn,

74

Ontwaekt nu Israël,

77

O quam amabilis,

86

Prijst volcken en geslagten,

74

Puer natus in Bethlehem,

82

Puer nobis nascitur,

83

Rasch Herders laet Jerusalem,

52

Sult gy dan Jesu zijn,

22

Snagts als een jegelijk was in rusten,

23

Siet de Hemelen hebben hun open gedaen,

28

Segt ons Herders, wat gy hebt gaen sien, 29 Staet vast, ô mensch! van het wonder,

41

Sa menschen sonder beven,

50

Soeten Jesus uytverkooren,

66

Tot Bethlehem wilt u spoeden,

7

Trekt nu Herders te gader,

42

Verheugt u menschen,

33


Verblijd u menschen om dees nieuwe maere,

35

Verlaet nu Bethlehem,

38

Verblijd u menschen wie gy zijt,

60

Vesper-Psalmen,

88

Wellekom kindeken Jesu soet,

17

Wat heeft Emanuël misdaen.

24

EYNDE


Oude ende nieuwe lof-sangen, die gemeenlijk gesongen worden op de geboorte ons heeren Jesu Christi, van kers-nagt, tot Maria Ligtmisse toe

Recommend Documents