30-5-2012
ORGANIZATIONAL LIFE IN THE DESIGN OF ENTERPRISE ARCHITECTURES The persistent challenge of a discipline and its users Sander Meijer, NGI bijeenkomst 29 mei 2012 Promotieonderzoek onder leiding van prof. Dr. TW Hardjono
Niets uit deze presentatie hergebruiken zonder afstemming met de auteur.
Trends in de maatschappij zijn indicaties van het belang van het beschouwen en incorporeren van sociale en culture aspecten van organisaties in enterprise architecturen Verwachtingen medewerkers Individualisatie Informalisatie Participatie Professionalisering Kennisdeling Horizontale netwerken
Context van een ontwerp
Transformatie publieke sector Elektronische dienstverlening
OneStopShop
Ontzorgen van burgers Life events Aanleiding ontwerp
•"no major enterprise can be successfully prosecuted in which the leaders do not simultaneously guide both the social and the economic activities of their organization." (Whitehead, 1935) •"Society shapes technology according to the needs, values and interests of people who use the technology. Furthermore, information and communication technologies are particularly sensitive to the effects of social uses on technology itself“(Castells & Cardoso, 2006)
1
30-5-2012
Om e-overheidsontwikkelingen binnen de publieke sector te faciliteren worden nieuwe enterprise architecturen gemaakt Uitgaven sinds 1999: 5 mrd De overheid gebruikt veelvuldig de ‘enterprise architectuur’ discipline Advies Postma&Wallage, 2007: gebruik NORA als referentie-architectuur
Organisatie
Referentie architecturen binnen de overheid GEMMA
Processen Informatie
WILMA Enterprise architectuur
Applicatie Techniek
PETRA
NORA
Architectuur kan gezien worden als:
“.. the fundamental organization of a system embodied in its components, their relationships to each other and to the environment and the principles guiding its design and evolution” IEEE 1471
Er zijn een aantal ontwerpissues in de transformatie van de publieke sector Frissen, 2007: traditionele organisatiestructuren, sterke focus op technologie
Postma&Wallage, 2007: uitvoering is een technologische operatie
Raad van State, 2008: Business en ICT zijn ontkoppelde domeinen
Leeuwen, 2009: Eenzijdige focus op ICT en techniek
Management SVB, 2009: Waarborgen rol en positie medewerkers
2
30-5-2012
Daarom de vraag: Hoe beschouwt en incorporeert de enterprise architectuur discipline sociale en culturele aspecten van organisaties in haar ontwerp en ontwerpproces? Het onderzoeksproces
Karakteristieken van het onderzoek pragmatisme ´mixed method´ participatie ´design research´
Literatuur • Onderzoek is gepositioneerd als een ontwerponderzoek in de traditie van de socio-technical ontwerpschool • Literatuur van Trist, Emery, Mumford, Schein • Maar ook van Virtruvius, Jacobs, Christopher uit traditionele architectuur • Weinig literatuur voorhanden uit EA mbt deze onderzoeksvraag. Het belang van de aspecten wordt onderkend, maar geen theorie voorhanden hoe ermee om te gaan. • Wel socio-technische ontwerpbenaderingen in IS research
3
30-5-2012
Het onderzoek richt zich op16 aspecten, sociaal, cultureel en tijdsgebonden
Context van de organisatie in het ontwerp
Effect van het ontwerp op de organisatie
Het onderzoek is gestart met 8 proposities die obv de literatuurstudie zijn geformuleerd 1. De EA discipline beschouwt organisaties als programmeerbare systemen; 2. Het wordt erkend in de EA discipline dat in een ontwerp sociale en culturele factoren evenveel aandacht moeten krijgen als technische onderwerpen; 3. De EA discipline heeft geen instrumenten om sociale aspecten te beschouwen en op te nemen in een ontwerp; 4. De EA discipline richt zich op de objectieve realiteit van organisaties; 5. Tijd is een ongewenste complexiteit in de complexe EA ontwerpen; 6. EA ontwerpen zijn niet geschikt voor de ondersteuning van organisaties die gericht zijn op participatie, verandering en innovatie; 7. EA ontwerpen zijn niet geschikt om fluïde de organisatievormen te ondersteunen; 8. Een onduidelijke definitie van wat EA is maakt het onduidelijk of een EA architect sociale en culturele aspecten kan beschouwen in een ontwerp.
4
30-5-2012
Onderzocht is…
Wat de 16 aspecten zijn in een ontwerpsituatie
Hoe die aspecten zijn beschouwd
Hoe die aspecten terugkomen in het ontwerp
…en de proposities zijn gestest die obv het literatuur onderzoek zijn geformuleerd Na de case
Na de expert panel
Alleen proposities die in alle drie onderzoeksinstrumenten geaccepteerd zijn, zijn opgenomen in de conclusies
Na de enquête Conclusies
5
30-5-2012
Uit dit onderzoek komt onder andere naar voren dat de sociale en culturele aspecten van organisaties door EA beoefenaars wel gezien en gewaardeerd worden, maar niet beschouwd worden als ontwerpparameters Het referentiearchitecturen De overheidsorganisaties zijn vertaald in systemen waarvan de onderliggende aanname is dat zij rationeel en coherent functioneren. Het nieuwe EA ontwerp in de case studie De organisatie is vertaald in een systeem waarvan de onderliggende aanname is dat het systeem rationeel en coherent functioneert.
Expert panel Experts bevestigen dat sociale, culturele en tijdsgebonden factoren belangrijk zijn, beschouwd en geïntegreerd moeten worden in EA ontwerpen. Echter, een aantal factoren voorkomen dat dat gebeurt.
Enquete Social, cultural and temporal aspects worden niet meegenomen in het ontwerp van een EA
How often do you incorporate the culture in the enterprise architecture
Casussen
RESP
5
4
3
2
1 1
Code_F3A9
2 R Sq Linear = 0,077
Respondent 10 Respondent 100 Respondent 102 Respondent 103 Respondent 104 Respondent 105 Respondent 106 Respondent 107 Respondent 108 Respondent 109 Respondent 11 Respondent 110 Respondent 111 Respondent 112 Respondent 113 Respondent 114 Respondent 115 Respondent 116 Respondent 117 Respondent 118 Respondent 119 Respondent 12 Respondent 120
Respondent 121 Respondent 122 Respondent 123 Respondent 124 Respondent 125 Respondent 126 Respondent 127 Respondent 128 Respondent 129 Respondent 13 Respondent 130 Respondent 131 Respondent 132 Respondent 133 Respondent 134 Respondent 135 Respondent 136 Respondent 137 Respondent 138 Respondent 139 Respondent 14 Respondent 140 Respondent 141
Er zijn voorlopig tien factoren geïdentificeerd die beïnvloeden hoe de sociale en culturele aspecten beschouwd en geïncorporeerd worden in EA ontwerpen
Vijf factoren in de EA discipline zelf én vijf organisatorische factoren
6
30-5-2012
Ook blijkt dat De officiële aanbeveling om meer gebruik te maken van enterprise architectuur in de transformatie in de publieke sector niet zal leiden tot minder nadruk op technologie. De enterprise architectuur discipline niet voldoende geëquipeerd is om de sociale en culturele aspecten uit dit onderzoek te beschouwen en te incorporeren. De wijze waarop ontwerpprocessen zijn opgezet en de EA discipline in die processen wordt toegepast waarschijnlijke oorzaken zijn van een dominante focus op technologie in de transformatie van de overheid. De rationele en positivistische filosofische grondhouding van de EA discipline leidt tot een ingenieurs perspectief op organisaties en sociale aspecten van organisaties, met als gevolg een nadruk op programmeerbare componenten van organisaties en een onderwaardering van subjectieve elementen. De aanname dat binnen organisaties en transformatieprocessen een scheiding nodig is tussen de ´business´ en ICT, en de allocatie van de EA discipline aan het ICT domein draagt eraan bij dat in een EA ontwerp de focus ligt op techniek.
7
