Organisatie van psychologen in algemene ziekenhuizen 16 mei 2013 UZ Brussel
VVPAZ, een stand van zaken Stefaan Decorte, AZ Sint-Jan Brugge
VVPAZ, een stand van zaken
VVPAZ, een stand van zaken.
Hoe gaat het met de vereniging? Hoe gaat het met de psychologie in ziekenhuizen? Hoe gaat het met de psychologen in ziekenhuizen?
VVPAZ, een stand van zaken. 300 ledenaantal
276 250
Aanschrijven ziekenhuizen
239
200
Herstart kerngroep 184
Pensioen Gilbert
Laatste kernvergadering
172 163 159
150
129
Eerste congres 99
104
100
65 50
10 0
VVPAZ, een stand van zaken. De psychologische dienst als ziekenhuisfunctie Studienamiddag en contactavond op 01.10.2004 AZ Maria-Middelares-Sint-Jozef Gent Programma: 14.00 - 17.00 studienamiddag - 14.00 Verwelkoming – Dhr Crampe, directielid AZ Maria-Middelares-Sint-Jozef - 14.10 Evolutie van de psychologie in het algemeen ziekenhuis - Stand van zaken – Dhr Defreyne - 14.40 Advies NRZV Psychologische functie – Dhr Allemeesch - 15.10 Pauze - 15.30 Implementatie Advies NRZV Algemene inleiding – Dhr Goddyn - 15.35 In groter regionaal ziekenhuis – Dhr Allemeesch - 15.50 In fusieziekenhuis met meerdere campussen – Mw Smessaert - 16.05 In universitair ziekenhuis – Mw Mallefroy - 16.20 Besluiten en discussie – Dhr Goddyn
VVPAZ, een stand van zaken. 300 ledenaantal
276 250
Aanschrijven ziekenhuizen
239
200
Herstart kerngroep 184
Pensioen Gilbert
Laatste kernvergadering
172 163 159
150
129
Eerste congres 99
104
100
65 50
10 0
VVPAZ, een stand van zaken. Verslag van de vergadering van 22 juni 2004 1. Wettelijke regeling uitoefening klinische psychologie en regeling psychotherapie 2. Deontologische Code 3. De Functieclassificaties en het Instituut voor Functie Classificatie. 4. Visietekst op Dienst Klinische Psychologie. 5. Schijnzelfstandigheid. 6. Honoraria voor psychologen 7. De Europese richtlijn. 8. Zorgprogramma's 9. Ledenwerking
VVPAZ, een stand van zaken. 300 ledenaantal
276 250
Aanschrijven ziekenhuizen
239
200
Herstart kerngroep 184
Pensioen Gilbert
Laatste kernvergadering
172 163 159
150
129
Eerste congres 99
104
100
65 50
10 0
VVPAZ, een stand van zaken.
VVPAZ, een stand van zaken. 300 ledenaantal
276 250
Aanschrijven ziekenhuizen
239
200
Herstart kerngroep 184
Pensioen Gilbert
Laatste kernvergadering
172 163 159
150
129
Eerste congres 99
104
100
65 50
10 0
VVPAZ, een stand van zaken.
Hoe ziet onze vereniging er vandaag uit?
VVPAZ, een stand van zaken. 8 mei 2013: 276 leden
mannen/vrouwen
mannen 17% mannen vrouwen 83%
vrouwen
VVPAZ, een stand van zaken.
afstudeerjaar 3% 8%
10% 17%
1968-1980 1981-1990 1991-2000
62%
2001-2009 2010-
VVPAZ, een stand van zaken.
Universiteit Maastricht 2% elders 1%
Brussel 12%
Leuven 37%
Brussel Gent Gent 48%
Leuven Maastricht elders
VVPAZ, een stand van zaken. Vlaams Braband en Brussel 9% OostVlaanderen 24% WestVlaanderen 26%
tewerkgesteld in
Antwerpen 23%
Limburg 18%
VVPAZ, een stand van zaken. 35
30
25
20 2010 15
2013
10
5
0 Vlaams Braband en Brussel
Antwerpen
Limburg
West-Vlaanderen
Oost-Vlaanderen
VVPAZ, een stand van zaken. Relatief aandeel / provincie
Vlaams Braband en Brussel 35 30 25 20 15
Oost-Vlaanderen
Antwerpen
10 5
2010 2013
0
West-Vlaanderen
Limburg
VVPAZ, een stand van zaken.
1 PAO
22%
1 bijkomende PAO (nog) geen PAO
78%
VVPAZ, een stand van zaken.
2 PAO's
40% 2 bijkomende PAO's 60%
minder
VVPAZ, een stand van zaken.
3 PAO's
13%
3 bijkomende PAO's minder
87%
VVPAZ, een stand van zaken.
Private praktijk
27%
werkt ook zelfstandig werkt niet zelfstandig 73%
VVPAZ, een stand van zaken.
1 / 4 van het geschatte aantal psychologen in ziekenhuizen ledenaantal
300
276
Aanschrijven ziekenhuizen
250
239
Herstart kerngroep
200
184
Pensioen Gilbert
Laatste kernvergadering
172 163 159
150
129
Eerste congres
99
104
100
65
50
10
0
VVPAZ, een stand van zaken.
VVPAZ, een stand van zaken.
VVPAZ, een stand van zaken.
VVPAZ, een stand van zaken.
Waar staat de psychologie in ziekenhuizen?
2011
2009
2007
2005
2003
2001
1999
1997
1995
1993
1991
1989
1987
1985
1983
1981
1979
1977
1975
1973
1971
1969
VVPAZ, een stand van zaken. aantal aanwervingen
25
20
15
10
5
0
1969 1971 1972 1974 1975 1976 1979 1980 1981 1982 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
VVPAZ, een stand van zaken. 300
Aantal VVPAZ-psychologen in ziekenhuizen
250
200
150
100
50
0
VVPAZ, een stand van zaken.
•Pioniers •Degelijke opleiding •Toegenomen levensverwachting •Toename aandoeningen waarmee men moet leren leven •De kost van niet passend ziekte- of gezondheidsgedrag van de patiënt •Kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg •Ethische kwesties •De patiënt krijgt een actieve rol in het gezondheidszorgverhaal Het bio-psycho-sociaal model is een aanvaard model geworden
VVPAZ, een stand van zaken.
•Pioniers •Degelijke opleiding •Toegenomen levensverwachting •Toename aandoeningen waarmee men moet leren leven •De kost van niet passend ziekte- of gezondheidsgedrag van de patiënt •Kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg •Ethische kwesties •De patiënt krijgt een actieve rol in het gezondheidszorgverhaal Het bio-psycho-sociaal model is een aanvaard model geworden
VVPAZ, een stand van zaken.
•Pioniers •Degelijke opleiding •Toegenomen levensverwachting •Toename aandoeningen waarmee men moet leren leven •De kost van niet passend ziekte- of gezondheidsgedrag van de patiënt •Kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg •Ethische kwesties •De patiënt krijgt een actieve rol in het gezondheidszorgverhaal Het bio-psycho-sociaal model is een aanvaard model geworden
VVPAZ, een stand van zaken.
•Pioniers •Degelijke opleiding •Toegenomen levensverwachting •Toename aandoeningen waarmee men moet leren leven •De kost van niet passend ziekte- of gezondheidsgedrag van de patiënt •Kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg •Ethische kwesties •De patiënt krijgt een actieve rol in het gezondheidszorgverhaal Het bio-psycho-sociaal model is een aanvaard model geworden
VVPAZ, een stand van zaken.
•Pioniers •Degelijke opleiding •Toegenomen levensverwachting •Toename aandoeningen waarmee men moet leren leven •De kost van niet passend ziekte- of gezondheidsgedrag van de patiënt •Kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg •Ethische kwesties •De patiënt krijgt een actieve rol in het gezondheidszorgverhaal Het bio-psycho-sociaal model is een aanvaard model geworden
VVPAZ, een stand van zaken.
•Pioniers •Degelijke opleiding •Toegenomen levensverwachting •Toename aandoeningen waarmee men moet leren leven •De kost van niet passend ziekte- of gezondheidsgedrag van de patiënt •Kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg •Ethische kwesties •De patiënt krijgt een actieve rol in het gezondheidszorgverhaal Het bio-psycho-sociaal model is een aanvaard model geworden
VVPAZ, een stand van zaken.
•Pioniers •Degelijke opleiding •Toegenomen levensverwachting •Toename aandoeningen waarmee men moet leren leven •De kost van niet passend ziekte- of gezondheidsgedrag van de patiënt •Kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg •Ethische kwesties •De patiënt krijgt een actieve rol in het gezondheidszorgverhaal Het bio-psycho-sociaal model is een aanvaard model geworden
VVPAZ, een stand van zaken.
•Pioniers •Degelijke opleiding •Toegenomen levensverwachting •Toename aandoeningen waarmee men moet leren leven •De kost van niet passend ziekte- of gezondheidsgedrag van de patiënt •Kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg •Ethische kwesties •De patiënt krijgt een actieve rol in het gezondheidszorgverhaal Het bio-psycho-sociaal model is een aanvaard model geworden
VVPAZ, een stand van zaken.
•Pioniers •Degelijke opleiding •Toegenomen levensverwachting •Toename aandoeningen waarmee men moet leren leven •De kost van niet passend ziekte- of gezondheidsgedrag van de patiënt •Kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg •Ethische kwesties •De patiënt krijgt een actieve rol in het gezondheidszorgverhaal Het bio-psycho-sociaal model is een aanvaard model geworden
VVPAZ, een stand van zaken.
In de directe patiëntenzorg gaat het om: •onderzoek, •indicatiestelling en •behandeling, maar het gaat ook over •management, •Wetenschappelijk onderzoek, •zorginnovatie, •onderwijs en opleiding. Dat vinden we ook terug in ons ledenbestand.
VVPAZ, een stand van zaken.
Binnen de gezondheidszorg neemt diagnostiek een belangrijke en wat onderschatte plaats in. Diagnostiek gaat verder dan een beschrijvende DSM-classificatie van een patiënt. Vooral bij complexe problematiek is verklarende diagnostiek vereist, die inzicht geeft in de etiologie van de stoornis en de samenhang van verschillende stoornissen, in relatie tot de geschiedenis van de patiënt, diens levensomstandigheden en de actuele situatie die aanleiding geeft tot de hulpvraag.
VVPAZ, een stand van zaken.
De indicatiestelling hangt samen met de diagnostiek, maar is meer dan een aanhangsel daarvan: een specifieke diagnose leidt niet zonder meer tot een eenduidige keuze voor een behandeling. Bij indicatiestelling worden enerzijds afwegingen gemaakt over patiëntkenmerken, die van belang kunnen zijn voor de keuze van een behandeling en wat nodig is opdat de behandeling succesvol zou zijn. Anderzijds kunnen ook systemische en andere specifieke contextuele factoren een (legitieme) rol spelen in de keuze voor een behandeling.
VVPAZ, een stand van zaken.
Naast diagnostiek en indicatiestelling is de klinisch psycholoog specialist op het terrein van psychologische behandeling. Het gaat daarbij om: •daadwerkelijke therapie coaching •coaching •begeleiding •vaardigheidstraining •gezondheidsvoorlichting- en opvoeding, ….
VVPAZ, een stand van zaken.
De klinisch psycholoog levert een bijdrage aan zorginnovatie. •op microniveau (eigen professioneel handelen) •op mesoniveau (ontwikkeling en implementatie van nieuwe behandelingen en zorgprogramma’s binnen de eigen afdeling of organisatie) •op macroniveau (maatschappelijke inrichting en organisatie van de zorg). Dat betekent dat hij: - zijn eigen handelen en het zorgbeleid van de organisatie kritisch evalueert, in het licht van nieuwe wetenschappelijke inzichten; - protocollen en richtlijnen ontwikkelt; - nieuwe zorgprogramma’s ontwikkelt, implementeert en evalueert, of dit begeleidt; - deelneemt aan beleidsdiscussies, zowel op instellingsniveau als in breder professioneel en maatschappelijk verband.
VVPAZ, een stand van zaken. •Inhoudelijke ontwikkelingen, •groeiende aantallen psychologen, •financieel krappere kaders Vragen om een kwalitatief goed management op vlak van: •bedrijfsmatige organisatie •een adequate inrichting, •organisatie en aansturing van de inhoudelijke werkprocessen. •aansturing De psycholoog als manager van de psychologen. Hoe zit het met onze opleiding op het gebied van: de ruimer gezondheidszorg, organisatiekunde managementvaardigheden. Loopbaanmogelijkheden.
VVPAZ, een stand van zaken.
Onderwijs en opleiding: psychologische beroepsopleidingen (stageairs) artsen, psychiaters verpleegkundigen
VVPAZ, een stand van zaken. De psychologie heeft een plaats gekregen in alle afdelingen, in elk specialisme en in alle aspecten van de gezondheidszorg binnen ziekenhuizen.
VVPAZ, een stand van zaken. De psychologie heeft een plaats gekregen in alle afdelingen, in elk specialisme en in alle aspecten van de gezondheidszorg binnen ziekenhuizen.
Iedereen psycholoog!
VVPAZ, een stand van zaken.
Waar staan de psychologen in ziekenhuizen?
VVPAZ, een stand van zaken.
Generalist of supergespecialiseerd? Wat zeker naar voor komt is een steeds verder gaande specialisatie van de psychologen naar aandachtsgebieden. Er zijn psychologen die zeer gericht met één taak bezig zijn, maar er zijn er evengoed die aangeven voor wel 10 diensten de zorg op zich te moeten nemen. Het gaat daarbij om collega’s, die zeker een belangrijke ondersteuning vanuit de specialistische kennis die in onze vereniging aanwezig is kunnen gebruiken. Werken vanuit de psychologische wetenschap.
VVPAZ, een stand van zaken. Bezorgdheden: •De fysieke plaats van de psycholoog •De diaspora •Niet het nodige materiaal (testen, computer, …), •Aanwerving •Beoordeling •Geen eigen domein krijgen of daar stukken van aan anderen moeten laten •Financiële Financiële positie (afhankelijkheid van de verwijzer) •Financiële positie in vergelijking met andere specialismen •Gemakkelijk buiten spel gezet worden •Gedicteerd worden anders te werken dan de wetenschap of de deontologie het gebieden •Er steeds alleen voor staan •Geen eigen afdeling
VVPAZ, een stand van zaken. Het bestaan van een in organisatorisch opzicht coherente afdeling ziekenhuispsychologie is een absolute voorwaarde voor een adequate inbedding en integratie van de psychologie in het ziekenhuis. Er dient een duidelijke managementstructuur te bestaan met het oog op het goede verloop van de dagelijkse gang van zaken op de afdeling, op aansturing van alle medewerkers, personeelsaangelegenheden, functioneringsgesprekken, communicatie met de directie (ook managers, hoofden e.d.), budget- en begrotingsbeheer, bestellingen, afstemming van cursussen e.d., beleidsvorming, op uitvoerende taken anderszins, enz. De taken, verantwoordelijkheden en tijdsbesteding van de afdelingsmanager en de andere medewerkers dienen schriftelijk te zijn vastgelegd op een voor elke werknemer toegankelijke wijze, bijvoorbeeld in een afdelingshandboek. Een roulerend coördinatorschap is in organisatietechnisch opzicht de minst stevige variant, het hoofdschap de stevigste. Het maatschapmodel zonder aanspreekpunt of eerst-verantwoordelijke werkt op termijn minder efficiënt.
PAZ – RICHTLIJNEN KWALITEITSVISITATIE MEDISCHE PSYCHOLOGIE IN ALGEMENE EN ACADEMISCHE ZIEKENHUIZEN
VVPAZ, een stand van zaken.
sectie Psychologen in Algemene en Academische Ziekenhuizen (PAZ) van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).
VVPAZ, een stand van zaken.
VVPAZ, een stand van zaken.
Journée d'étude : Psychologue à l'Hôpital - S'organiser : Du Pourquoi au Comment La FFPP organise une journée de débats et de réflexions sur la question de l’organisation de la profession des psychologues à l’hôpital. Cette journée sera spécifiquement centrée sur l’expérimentation telle que proposée par la DGOS.
VVPAZ, een stand van zaken.
Psychologen in ziekenhuizen worden verplicht om zich te verenigen in diensten. Motivatie gaat uit van een verbetering van de kwaliteit van het psychologisch werk in ziekenhuizen en het verbeteren van de positie van psychologen. Een voor iedereen inhoudelijk en fysiek duidelijke plek. De dienst als bewaker van kwaliteit en comfort. Elke psychologische dienst heeft 3 taken: -Klinisch werk -Vormend en onderzoekswerk -Administratie bijhouden.
VVPAZ, een stand van zaken.
VVPAZ, een stand van zaken.
L’utilité d’un service de psychologie au sein d’un hôpital……………...13
Organigramme…………………………………………………………...22 A qui le service de psychologie doit-il rendre compte ?...........................23 La question de la responsabilité……………………………………………...23 La structure complexe de l’hôpital…..……………………………………….24 L’équilibre entre l’horizontalité et la verticalité……………………………24 Les organigrammes…………………………………………………………….27
VVPAZ, een stand van zaken.
Un service de psychologie doit être garant de la fonction psychologique au sein de l’institution hospitalière. Afin que les psychologues puissent assumer leur fonction, le service de psychologie ne devrait dépendre ni du nursing, ni du médical, ni encore du paramédical ou de la DRH (directeur des ressources humaines). C’est le directeur général qui est l’employeur effectif.
VVPAZ, een stand van zaken.
Nood aan een goed wetgevend kader. … want tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren, en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren, en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat. Willem Elschot, het huwelijk.
VVPAZ, een stand van zaken. VVPAZ contesteert het KB van 24 januari 2011, dat de vergoeding voor neuropsychologisch onderzoek met evaluatie van de cognitieve functies bij patiënten met vermoeden van beginnende dementie regelt. •De term “gekwalificeerd helper” zorgt ervoor dat niet-psychologen ingeschakeld worden voor het uitvoeren van deze onderzoeken. •De vaagheid met betrekking tot de omschrijving van het onderzoek zorgt voor de daling van de kwaliteit van de onderzoeken. •De formulering van de wet zorgt voor de paramedicalisering van het beroep van psycholoog, daar waar psychologen volgens de wet geen paramedici zijn. •De nomenclatuur zorgt (binnen niet-universitaire settings) voor geschillen tussen opdrachtgevers en uitvoerders. •Het terugbetalingssysteem sluit niet uit dat de patiënt zelf opdraait voor (een deel) van de kosten van het onderzoek. •Het terugbetalingssysteem zorgt ervoor dat patiënten niet op het daartoe meest zinvolle moment worden getest en vergoed. •We stellen vast dat er oneigenlijk gebruik wordt gemaakt van de wetgeving.
VVPAZ, een stand van zaken.
VVPAZ, een stand van zaken.
Bij deze vraag hebben • de Belgische Federatie van Psychologen, • de Vlaamse Vereniging van Klinisch Psychologen, • l'association de Neuro-psychologues de Bruxelles, • l' Association des Psychologues Cliniciens Francophones • l'Association pour Etude, Modification et Thérapie du Comportement, • l' Association Francophone de Thérapie Centrée sur la Personne, • l’Association des psychologues de la santé et d'institutions hospitalières en • de Vlaamse Vereniging voor Neuropsychologie zich na lezing van de brief en van de nota aangesloten.
VVPAZ, een stand van zaken. Wij vragen u om: 1. In overleg te treden met de beroepsvereniging omtrent de bevindingen uit deze nota. 2. In het KB de term van “gekwalificeerde helper” te vervangen door “klinisch psycholoog” 3. In deze nomenclatuur geen richttijd op te nemen van 45 minuten, maar minimum twee uren te voorzien. 4. Een eigen nomenclatuur uit te werken voor de klinisch psycholoog waaronder het stellen van neuropsychologisch onderzoek bij patiënten met een vermoeden van beginnende dementie. 5. Het beroep van klinisch psycholoog te reglementeren als gezondheidszorgberoep binnen het KB 78.
VVPAZ, een stand van zaken.
Nood aan psychologische diensten Nood aan een goed wetgevend kader Nood aan een VVPAZ
VVPAZ, een stand van zaken. MISSIE Waarom bestaan we? Wat is onze permanente opdracht? Verenigen, profileren, ondersteunen en belangen behartigen van álle psychologen (bachelors en masters, die voldoen aan de voorwaarden om de titel van psycholoog te dragen) in Vlaamse AZ, daar waar dit thans niet of onvoldoende gebeurt in andere verenigingen. Dat betekent samen waar het kan, alleen als het moet.
VVPAZ, een stand van zaken. VISIE Wat is ons gedeeld beeld van de toekomst? Wat willen we zijn, wat willen we doen? Verenigen: Psychologen in algemene ziekenhuizen oproepen om lid te worden, zonder hiervoor lidgeld te moeten betalen Netwerk vormen van Vlaamse Ziekenhuispsychologen, specialismen-overstijgend Profileren: Ondersteunen: Belangenbehartiging:
VVPAZ, een stand van zaken. VISIE Wat is ons gedeeld beeld van de toekomst? Wat willen we zijn, wat willen we doen? Verenigen: Profileren: Profileren als onafhankelijke wetenschappelijke discipline Als onafhankelijke beroepsgroep samenwerken met medische en paramedische beroepen vanuit een bio-psycho-sociaal kader Ondersteunen: Belangenbehartiging:
VVPAZ, een stand van zaken. VISIE Wat is ons gedeeld beeld van de toekomst? Wat willen we zijn, wat willen we doen? Verenigen: Profileren: Ondersteunen: Databank voor verwijzing Uitwisselen van informatie, kennis en ervaring Belangenbehartiging:
VVPAZ, een stand van zaken. VISIE Wat is ons gedeeld beeld van de toekomst? Wat willen we zijn, wat willen we doen? Verenigen: Profileren: Ondersteunen: Belangenbehartiging: 1. Organisatie 2. Rondom deontologie 3. Binnen werkveld 4. Beleid 5. Financiering 6. Wetgeving, specifiek voor ziekenhuispsychologen, maar ook wegen op de meer algemene wetgeving met betrekking tot de positie van psychologen en psychotherapeuten binnen de gezondheidszorg 7. Positionering t.a.v. andere disciplines
VVPAZ, een stand van zaken. Kernwaarden Waar geloven wij in? Naar onze leden toe: 1. Laagdrempelig zijn inzake toetredingsvoorwaarden 2. Het onderling delen van ervaring, informatie, kennis, visies, ... 3. Een kwalitatieve, wetenschappelijk en deontologisch onderbouwde uitoefening van het beroep met zo weinig mogelijk praktische en organisatorische moeilijkheden voor de psychologen 4. Een transparante en erkende positionering van de psycholoog in het ziekenhuis en binnen het hele gezondheidszorgaanbod. Naar onze patiënten toe: Iedere patiënt in een algemeen ziekenhuis heeft recht op een passende, kwaliteitsvolle, door wetenschap gedragen, gefinancierde psychologische zorg, ongeacht de aandoening.
VVPAZ, een stand van zaken. Strategie Wat we moeten doen om onze doelen te bereiken 1. 2. 3. 4. 5.
Lidmaatschap is en blijft gratis Communicatie via e-post Een eigen nieuwsgroep met directe toegang voor alle leden, Organisatie van studiedagen Het organiseren van een jaarlijkse “Dag van de psycholoog” waarmee we de psychologen die daarvoor soms weinig geacht worden en onze wetenschap in het zonnetje willen zetten. 6. Aanwezigheid op sociale media (linked-in, twitter, facebook) 7. Samenwerken met andere verenigingen waar het kan, alléén waar het moet.
VVPAZ, een stand van zaken.
Three Days So much to do: so little done! Ah! yesternight I saw the sun Sink beamless down the vaulted gray,— The ghastly ghost of YESTERDAY. So little done: so much to do! Each morning breaks on conflicts new; But eager, brave, I'll join the fray, And fight the battle of TO-DAY. So much to do: so little done! But when it's o'er,—the victory won,— Oh! then, my soul, this strife and sorrow Will end in that great, glad TO-MORROW. James R. Gilmore (1822-1903
)
