Opvoeden doen we zo…
Opvoeden, hoe doen we dat eigenlijk
anno 2015? We vroegen het 1500 moeders. Dit zijn de opvallendste cijfers van de grote Ouders van Nu Opvoedenquête. Hoe vaak hoor je niet dat het eerste jaar met je baby de zwaarste is. Dat het een kwestie van overleven is, zelfs. Opvallend genoeg blijkt uit onze enquête dat de babytijd tot 1 jaar moeders de minste stress oplevert. Veel stressvoller vinden zij (29%) de periode tussen de 1 en de 3 jaar. Denk aan: driftbuien, kieskeurig met eten, ondeugend zijn, de ontwikkeling van die beruchte eigen mening. Maar ook de periode vanaf zeven jaar vindt 29% van de moeders een zware tijd. Marloes (37, moeder van 2) omschrijft het als volgt: “Zo vanaf een jaar of 7/8 worden kinderen brutaler en willen ze opeens zélf beslissingen maken. Ze hebben een grote mond en het wordt allemaal ineens een stuk serieuzer. Kleine kinderen, kleine problemen. Grote kinderen daarentegen…’ In welke fase van je kind je als moeder de meeste stress ervaart, erom heen kom je bijna niet: 9 op de 10 moeders geeft aan stress te hebben ondervonden van het ouderschap. Maar gedeelde stress is halve stress…toch? Nou, uit onze enquête blijkt dat de partner behoorlijk buiten schot blijft wat betreft het huishouden en verzorgende taken. Nee, het is zeker niet meer alleen de man die op zondag het vlees snijdt, maar écht een grote hulp…nee dat kunnen we uit deze enquête in ieder geval niet opmaken. Zo blijkt van alle huishoudelijke taken 75% ervan op het bordje van de moeder terecht te komen. En dus maar een kwart op dat van de vader. Oké, horen we je denken, maar waarschijnlijk werkt de vader des huizes ook meer. Dat klopt. Maar ook bij de relaties waarbinnen man en vrouw een vergelijkbaar zware baan hebben van 36 uur per week of meer, doet zíj 67% van alle huishoudelijke taken en hij 33%. Is dat opvallend? Misschien. Maar wat wij opvallender vinden: moeders vinden deze verdeling over het algemeen prima. Slechts 12% is ontevreden over de verdeling van de huishoudelijke taken.
Verzorgende types En de verzorging van de kinderen: is dat een beetje gelijkwaardig verdeeld in de Nederlandse huishoudens? In totaal neemt de moeder 73% van alle zorgtaken voor haar rekening en de partner de rest. Een top 5je van de zorgtaken die de moeder altijd of meestal alleen doet: 1.’s Ochtends wassen en aankleden (80%) 2. Tanden poetsen, nagels knippen en oren schoonmaken (76%) 3. eten koken voor de kinderen (68%) 4. Luier verschonen/mee naar de wc (64%) 5. Uit bed als de kinderen ’s nachts wakker worden (57%).
Hoe zijn we zelf opgevoed? Daar zijn we al met al wel over te spreken. Moeders van nu geven hun eigen moeder het gemiddelde rapportcijfer 7,5 voor de opvoeding. En hoewel de moeder dus met een goed gevoel terug kijkt op haar eigen jeugd en manier waarop ze groot gebracht zijn, strookt bij zeven van de tien moeders hun idee over de opvoeding niet met die van hun moeder. Over het algemeen vinden ze oma met hun kleinkind ongeduldig, inconsequent en verwent ze teveel. Ook vinden veel moeders dat oma er ouderwetse ideeën op na houdt, zoals ‘een baby moet huilen’. Dat gaat onherroepelijk voor discussies zorgen want 23% van de moeders vindt dat opa en oma ook verantwoordelijkheid dragen voor de opvoeding van hun kleinkinderen.
Generatiekloofje Toen je eigen moeder moederde en nu je zelf kinderen hebt zit pakweg zo’n 30 jaar. Logisch dus, dat jij waarschijnlijk anders opvoedt dan je moeder deed. De tijden zijn immers veranderd. Had onze moeder in nog maar 56% van de gevallen een betaalde baan, tegenwoordig werkt 75% van de moeders. Opvallend is dat dat voor het stressgevoel toen en nu weinig verschil schijnt te maken. Je moeder ervaarde in 81% van de gevallen stress, tegenover 89% van de moeders nu. Stress blijkt dus inherent aan de combinatie werk en ouderschap, maar it comes with the job. De baan van moeder, wel te verstaan.
Wat doen we dan precies anders? Wij zijn trendvolgers 36% van de moeders probeert mee te gaan in de trends wb opvoeding tegenover 6% van de eigen moeder. Terwijl ook 30/40 jaar geleden waren er opvoedboeken en opvoedgoeroes in overvloed, wat dacht je van Penelope Leach, Thomas Gordon en William Sears. De voorzichtige conclusie die je kunt trekken is dat de moeder van nu veel meer zoekende is naar hoe ze haar kind het best kan grootbrengen. Wellicht is ze onzekerder dan haar eigen moeder, want waar die ‘gewoon’ deed, is de moeder van nu ontvankelijker voor wat de massa vindt en doet.
Zoet houden Het gevoel hebben dat je je kind voortdurend bezig moet houden: 37% van de moeders geeft aan zij vooral dient als entertainment. Terwijl haar eigen moeder dat totaal geen prioriteit vond, slechts 10% van de nu oma’s zegt dit gevoel vroeger te hebben gehad toen de kinderen klein waren. (Deskundige xxx heeft hier wel een verklaring voor: moeders werken meer en voelen zich daar schuldig over naar hun kind toe. In de vrije tijd die ze hebben, willen ze er volledig voor hun kind zijn. Ze overcompenseren als het ware en zijn een 24/7 entertainmentservice.) NB:
wat in rood staat is een idee om nog door een deskundige te laten zeggen. Maar denk niet dat daar tijd voor is…
Vriendjes zijn? 1 op de 3 moeders wil graag vrienden zijn met haar kind, blijkt uit onze enquete. Dit speelden voor hun moeders vroeger amper een rol, slechts 7% vond dat destijds belangrijk. Waren de moeders van toen dan zoveel strenger? Dat opvallend genoeg ook weer niet, zelf geeft maar 8% van de moeders van toen aan dat ze streng was in de opvoeding tegenover 9% nu. Maar goed, als je het de kinderen vraagt in plaats van de moeder krijg je daar wellicht heel andere cijfers. Want wat is streng?
Wat doen we hetzelfde? Je ontkomt er vaak niet aan, ook jij doet dingen wellicht hetzelfde als je moeder. Omdat ze er toch best verstand van had of omdat je het zelf nou eenmaal zo gewend bent. Wat precies? Een corrigerende tik uitdelen, bijvoorbeeld. Je bent misschien geneigd om te denken dat dit vroeger veel meer gebeurde dan nu, maar de cijfers zullen je verbazen. 68% van de moeders destijds deelde wel eens een tik uit, tegenover 67% nu. En snoep als beloning in het vooruitzicht stellen, is blijkbaar ook van alle tijden. Je moeder deed het (69%) en jij maakt je er net zo goed wel eens schuldig aan (75%). Blijkbaar werkt een doosje rozijntjes nu eenmaal goed!
Andere ouders doen ook maar wat Maar liefst 85% van de moeders ergert zich wel eens aan het gedrag van andere ouders. Het meest aan inconsequent gedrag, schreeuwen tegen de kinderen, slaan, ongeduldig zijn, niet optreden of ingrijpen, niet opletten, niet corrigeren, niet luisteren, boos worden, toegeven aan gedram, desinteresse, betutteling en het eeuwige opscheppen. En bijna de helft is van mening dat andere ouders niet streng genoeg zijn voor hun kinderen. Een kwart van de moeders geeft andere ouders dan ook wel eens feedback over hun opvoeding. Wij zijn benieuwd hoe dat valt! Maar hoe veel makkelijker het ook is om te oordelen, 23% durft ook eerlijk toe te geven wel eens jaloers te zijn op de manier waarop andere ouders hun kind opvoeden. Ursula (31, moeder van Chantal, 5 jaar): “Een van onze buren voedt haar kinderen op een ontzettend positieve manier op, ze is heel geduldig, legt uit waarom dingen wel of niet mogen, geeft ruimte aan haar kinderen is ontspannen en heeft eindeloos veel geduld, om jaloers op te worden!”
De professionals Volgens 80% van de professionals uit het primair onderwijs en de kinderopvang zijn moeders niet streng genoeg in de opvoeding. Op een schaal van 0 tot 10 (he-
lemaal niet streng) tot 10 (uitermate streng) geven zij de moeder een 4,4, terwijl de moeder haar strengheid met een 5,6 beoordeelt. Blijkbaar vinden moeders zichzelf dus strenger dan de professional. Uitgedrukt in een rapportcijfer over de algehele opvoeding krijgen moeders een mager zeventje van de professional, om precies te zijn een 6,8. 8% van de deskundigen geeft de moeder zelfs een onvoldoende. Waarom? ‘Omdat zij veel teveel beslissingen over laat aan haar kind en geen nee durft te zeggen’, meent Esther (43, begeleider peuterspeelzaal). ‘Dat het kind nú gelukkig is, dat is wat voor moeders telt. Kinderen zijn tegenwoordig prinsjes en prinsesjes.’ Het advies dat de deskundigen moeders willen meegeven is: Wees consequent, wees duidelijk, geef structuur, luister naar je kind en geniet ervan, maar bepaal zélf de regels, stel grenzen en houd je daaraan. Nee, is nee en ja is ja. Begrip voor de moeder is er ook, zij wil teveel en dit ook nog eens heel goed doen. De stress die de moeder ervaart, wordt ook gesignaleerd in de school en de kinderopvang, maar liefst 95% van de professionals ziet deze stressverschijnselen bij moeders. Maaike (33, leraar basisschool) vat het als volgt samen: ‘De moderne moeder stelt te veel eisen aan zichzelf. Ze wil een goede moeder zijn, perfecte huisvrouw, efficiënte collega, goede vriendin en leuke echtgenote. Er zijn te weinig rustmomenten, met te veel ballen in de lucht en dat breekt een keer op.’ 48% van onze moeders zegt dat wij het tegenwoordig zwaarder hebben als moeder dan zij vroeger. 28% van onze moeders is van mening dat ons leven minder zwaar is 60% van de moeders is van mening dat andere personen buiten de ouders zelf óók verantwoordelijkheid dragen voor de opvoeding van hun kind. Het meest de leerkrachten van de basisschool (50%), gevolgd door de grootouders (23%) Wat we onze kinderen het liefst meegeven is zelfvertrouwen (29%) en eerlijk zijn (23%), gevolgd door zelfstandig kunnen oordelen ofwel een eigen mening hebben (14%). We hebben onze kinderwens in vervulling laten gaan voornamelijk voor ons eigen geluk (38%), gevolgd door de wens om te kunnen zorgen en te vertroetelen (21%). De daarop volgend meest genoemde reden is om iets over te kunnen dragen (18%).
Over het onderzoek De Opvoedenquete van Ouders van Nu is gehouden in februari onder 1.500 Nederlandse moeders van 20 tot 45 jaar, met kinderen van 12 jaar en jonger, door middel van online interviews. Op de variabelen woongebied (provincie en stedelijkheid), leeftijd (in de categorie 20 – 45 jaar) en hoogst genoten opleiding, repre-
senteert deze steekproef de werkelijke verdeling in Nederland. Verder hebben meer dan 100 moeders van de respondenten en 550 professionals van het primair onderwijs en de kinderopvang geparticipeerd. Dit onderzoek is in opdracht van de redactie van Ouders van Nu uitgevoerd door bureau TeraKnowledge® in samenwerking met de afdeling Algemene en Gezinspedagogiek van de Universiteit Leiden.
