Optimaliseren van innovatie in de vissector 2014 – 2020 Introductie regionale innovatieprogramma’s Ed de Heer, oktober 2013 Platform Visserijinnovatie & Blueports
Aanleiding • Innoveren is een langdurig en tijdrovend proces • Er komt minder geld om innovaties te stimuleren • We hebben een regionale structuur van Blueports, deze hebben tot doel het aanjagen van innovatie en het simuleren van economisch activiteit
Visie 2014 - 2020 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Toekomstige rol en positie Gerichte en efficiënte ondersteuning lokale ondernemers Eenvoudige toegang tot kennis Gerichtere inzet van subsidie voor innovatieprojecten Nauwe samenwerking tussen bestaande structuren Regionale regie Continuering centrale afstemming
Innovatieprogramma’s • • • • •
Blueport NoordWest Blueport Urk Innovatienetwerk Visserij Zuidwest Nederland Blueport Lauwersoog Blueport Oosterschelde
Inhoud presentaties • • • • • • •
Status document Focus Sterkten – zwakten / kansen – bedreigingen Strategie Link met EFMZV Prestatie-indicatoren Financiering
Regionaal innovatieprogramma 2014 – 2020 Pim Visser, oktober 2013 Blueport NoordWest
Inleiding Status document • Instrumenteel visiedocument (aug. ‘13) • Concept innovatieprogramma 2014 - 2020 (sept. ‘13) • Discussie financiering, ook in BP-tripartite verband
Focus 1. Kottersector, excl. garnalensector 2. Pelagische sector 3. Viskweek en zilte teelten, inclusief offshore aquacultuur
SWOT kottervisserij Sterkte • Innovatiekracht • Co-management • Kwaliteitsvis
Zwakte • Financiële positie • Technische maatregelen • Imago
Kansen • Masterplan Duurzame Visserij • Masterplan Discard Vermindering • Ketensamenwerking • Organisatiegraad; in Noord Holland diverse maritieme toeleverende bedrijven en onderzoeksinstituten
Bedreigingen • Prijsontwikkelingen • Importvis • Olieprijzen • Discardverbod • Afsluiten visserijgebieden • Maatschappelijk draagvlak • Financiering
SWOT pelagische visserij Sterkte • Verticaal geïntegreerde bedrijven • Gemoderniseerde vloot
Zwakte • Gebrek aan vangstgebieden buiten EU • Discards • Imago
Kansen • Productinnovatie & toegevoegde waarde • Duurzaam en energie arm vissen
Bedreigingen • Tekort aan vangstrechten • Bemanningsproblemen • Imago
SWOT viskweek en zilte teelten Sterkte • Kennis • Ervaring recirculatie systemen • High tech industrie
Zwakte • Slechte concurrentie positie (import) • Te kleinschalig of op pilot basis (offshore, zilte teelten)
Kansen • Samenwerking (3 O’s) • Additionele voedselvoorziening (groei, export) • Werkgelegenheid • Meervoudig ruimtegebruik op zee
Bedreigingen • Import ASC vis • Financiering • Pre-competitieve subsidies
Ontwikkelrichting Strategie • 1 loket voor stimuleren en aanjagen van regionale innovaties (pre-competitief, maatschappelijk gericht) met eigen bevoegdheden & verantwoordelijkheden en VIP Klankbord • Regionaal zwaartepunt met landelijke, provinciale en gemeentelijke afstemming cf Blueboard structuur i.o. • Ondersteuning publieke financiering BP loket, b.v. via NHN
Link met EFMZV • Chapter I, II en III (sustaineble fisheries, aquaculture, fisheries area’s)
Prestatie-indicatoren I Uitgangspunten Blueport NoordWest • Van thema/clusters 2011 - 2014 naar innovatieve speerpunten 2014 - 2020 via BP-subsidie/kennisloket • Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen – in 5 jaar tijd hebben alle visserij-MKB-ers een MVOcursus gevolgd en kennis verkregen m.b.t. afdoden, voedselveiligheid en hygiëne • Verduurzamen – zie volgende twee sheets
Prestatie-indicatoren II Duurzame kotter- en pelagische visserij • aanlandplicht in 5 jaar 50%/50%/50%-oplossingen (selectiviteit, overleving, opwaardering reststromen) • duurzame, innovatieve vistechnieken in 5 jaar aan boord met een brandstofbesparing van > 50 % (ref. 2013) • duurzame visserijketens in 5 jaar 20 – 30 schepen landen aan via marktgericht vissen m.b.v. dashboard pakketten en is in NH draaischijf voor pelagische soorten (import & export)
Prestatie-indicatoren III Duurzame viskweek en zilte teelten • krachtenbundeling kansrijke teelten en in 5 jaar een opschaling van: – yellowtail finfish (100 naar 600 ton/pj) – zilte teelten (0.1 ton naar 1000 ton/pj) – offshore aquaculture (zeewier en MZI’s naar resp. 100 en 10 kton/pj) – ontwikkeling (succesvolle) reproductie van paling en bijbehorende kweek
Financiering 2014 - 2020 Uitgangspunten • NH visserij te kleinschalig om precompetitatief en maatschappelijk gericht onderzoek te financieren, dus publiek • Marien-maritieme innovaties cf EFMZV, nieuw GVB, Maritieme Strategie Visserijgemeenschappen, Blue Growth • In NH 1 kennis- en subsidieloket via NHN met voldoende secretariële en inhoudelijke ondersteuning (kosten ca 75 keuro/pj), exclusief budget seed money (ca 75 keuro/pj) • Bedrijfsgerichte innovaties worden door de markt opgepikt (no-cure/no-pay)
Financiering 2014 - 2020 Drie scenario’s • 75 % EFMZV en 25 % NH co-financiering • 75 % Efro II en 25 % NH co-financiering • 100 % TKI Agro & Food met no cure no pay constructie en bijdrage aan NHN kennisloket
Regionaal innovatieprogramma 2014 – 2020 Herman Vermeer, oktober 2013 Blueport Urk
Inleiding Status document • Plannen Blue Port Urk 2013 – 2014 • IPC projectplan EKO-vation • Projectplan Maritiem Kenniscentrum Berechja
Focus • Versterking ondernemerschap aanvoer • Locale ketenversterking visserijsector • 1 stem (o.a. aanlandplicht) • Continuering Blue Port Urk na feb. 2015
SWOT Visserijsector Urk Sterkte intern • Vakmanschap • Arbeidsethos • Overlevingskracht van de vissers
Zwakte intern • Opleidingsniveau • Individualisme • Verdeeldheid • Gebrek eigen vermogen
Kansen extern • MDV • EKO-vation • Duurzaamheid • Ketenintegratie • Toekomstperspectief • Ruimte om te innoveren • Maritiem Kenniscentrum Berechja
Bedreigingen extern • Gebrek aan communicatie • Financieringsmogelijkheden • Toekomstperspectief • EU regelgeving algemeen • Aanlandplicht
Ontwikkelrichting Agenda BPU • • • • • •
Vertrouwen ontwikkelen in de keten Netwerk- en bedrijfsbezoeken Cross over met Agro sector Verdiepen van de kennisketen Gezamenlijk 1-stem richting Den Haag en Brussel Penvoerderschap EKO-vation IPC
Link met EFMZV • Stimuleren verduurzaming vissersvloot • Ketenversterking (tracking en tracing, communicatie) • Managementskills verbeteren
Prestatie-indicatoren 1 Vertrouwen ontwikkelen in de keten • • • • •
4 gezamenlijke bijeenkomsten o.a. inloopochtenden Netwerk- en bedrijfsbezoeken Individuele gesprekken Jonge ondernemers betrekken bij bestuurlijke processen Jonge ondernemers actieve rol geven bij bijeenkomsten
Prestatie-indicatoren 2 Cross over met Agro Sector • Platform zijn voor kennisdelen • 2 bedrijfsbezoeken over en weer
Verdiepen van de kennisketen • Samenwerking stimuleren MBO-HBO • 4 ondernemers in FLOO regeling
Prestatie-indicatoren 3 1-stem richting Den Haag en Brussel • Gezamenlijke missie en visie • 1 afvaardiging/boodschap naar NL en EU (o.a. aanlandplicht)
Penvoerderschap EKO-vation IPC • Technisch ontwerp multifunctioneel schip • Samenwerkingsverband 19 bedrijven in de keten
Huidige financiering 24 februari 2012 – 24 februari 2015 € 350.000 subsidie € 122.700 cofinanciering -------------------------------- + € 472.700 totaal
Toekomst BPU Wie zijn partners? • Ketenpartijen • Provincie Flevoland • Gemeente Urk
Hoe gaan we financieren na febr. 2015? • Ketenpartijen • Provincie Flevoland & Gemeente Urk • Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij (EFMZV) • TKI Agro Food • Efro II
Regionaal innovatieprogramma 2014 – 2020
Johan van Nieuwenhuijzen, oktober 2013 Innovatienetwerk Visserij Zuidwest Nederland
Inleiding Status document • Instrumenteel visiedocument (aug. ‘13) • Concept innovatieprogramma 2.0 2014 - 2020 (okt. ‘13) • Discussie financiering, ook in BP-tripartite verband
Focus • Kottersector tongvisserij • Flyshootvisserij • Keten/visverwerking
SWOT regio Zuidwest Sterkte
Zwakte
•
•
•
•
Sterk kenniscluster (puls)visserij, incl. leveranciers pulssystemen, puls- en flyshootnetwerk Regio ligt gunstig t.o.v. verstedelijkte gebieden (Randstad, Ruhrgebied, Brussel/Antwerpen) Aanlanding van meer dan 50 % van het tongquotum
• •
• •
Energie-intensiteit en –afhankelijkheid van de vistechnieken Hoge kostprijs per kilo product. Bedrijfskundige competenties en ondernemersvaardigheden Bijvangst tongvisserij Kwetsbare rentabiliteitspositie visserijondernemingen
Kansen
Bedreigingen
• • •
• • • • •
• •
Versterken kenniscluster pulsvisserij Versterken bedrijfskundige competenties Mogelijkheden tot innoveren (energiebesparing, selectiviteit, discards, diversificatie) Pro-actief opstellen richting maatschappij en politiek Coöperatief samenwerken; vlootmanagement, verkoop
Stijgen van de energieprijzen Discardban/aanlandingsplicht discardverbod Bedrijfsopvolging Vergrijzing arbeid Lange doorlooptijd aanpassing EU-regelgeving
Ontwikkelrichting Strategie • • • • •
Stimuleren van technische innovaties Stimuleren ondernemerschap Initiëren samenwerking ondernemer–onderwijs–onderzoek Initiëren proactief onderzoek (Mede) creëren van maatschappelijk en politiek draagvlak
Link met EFMZV • Chapter I en III (sustaineble fisheries, fisheries area’s)
Prestatie-indicatoren Innovaties • 20% ondernemers betrokken bij projecten/onderzoek discardoverleving en -vermindering • 5% kostprijsdaling per jaar van (componenten van) pulsvisserij • 1 nieuwe toepassing van visserijtechniek • 5% kostprijsverlaging per kilo product per jaar • 2 innovatie (proef)projecten per jaar (landelijke – en regionale subsidieprojecten) • Minimaal 1 project per jaar die gebruik maakt van innovatiestimuleringssubsidies EZ
Prestatie-indicatoren Ondernemerschap en kennisontwikkeling • 10-15 deelnemers bij opleiding Ondernemersvaardigheden • minimaal 2 bedrijven per jaar betrokken bij evenementen gericht op consumenten (b.v. World Food Forum) • 5 bijeenkomsten/workshops per jaar met maatschappelijke of technische onderwerpen. • Initiëren minimaal 2 contacten per jaar tussen visserijondernemers, verwerking en/of handel • 1 bijeenkomst per jaar tussen visserijondernemers en politiek • Organiseren permanente voorlichting/informatie over innovaties in de visserij • Minimaal 2 testdagen in testfaciliteit te Stellendam • Versterken samenwerking wetenschap en visserij
Prestatie-indicatoren Samenwerking • Initiëren 1 ketensamenwerking per jaar • Initiëren 1 samenwerking per jaar tussen visserij-ondernemingen op het gebied van markt • Initiëren minimaal 2 contacten per jaar tussen visserij-ondernemers, verwerking en of handel
Financiering 2014-2020 • EFMZV; Innovatienetwerk combineren met FLAG(‘s) • Via samenwerkings- en innovatieprojecten EFMZV • EFRO?
Regionaal innovatieprogramma 2014 – 2020 Conny Loonstra, oktober 2013 Blueport Lauwersoog
Inleiding Status document • • • •
Visiedocument (aug. ‘13) Input van deelnemers Concept innovatieprogramma 2014 - 2020 (sept. ‘13) Discussie financiering
Focus • Garnalenvisserij
SWOT garnalenvisserij Sterkte • Kwalitatief goed product • Innovatieprojecten ten behoeve van verduurzaming • Goed ontwikkelde verkoop en export • Relatief duurzame vismethode
Zwakte • Kennis • Sectororganisatie • Overcapaciteit/aansturing productie • Ondernemerschap • Samenwerking • Financiële positie
Kansen • Diversificatie • Waardevermeerdering • Marketing • Energiebesparing • Ketenverkorting • Samenwerking kennisinstellingen
Bedreigingen • Bemanningsbeschikbaarheid • Olieprijs • Substitutie invoerproducten • Afsluiting visgebieden • Aanscherping milieu wet- en regelgeving
Ontwikkelrichting Strategie • • • •
Kennisoverdracht- en ontwikkeling Innovatie (verduurzaming, nieuwe producten) Ondernemerschap Rentabiliteit (diversificatie, marketing)
Link met EFMZV • Hoofdstuk I: Duurzame ontwikkeling van de visserij • Hoofdstuk III: Duurzame ontwikkeling van visserijgebieden
Prestatie-indicatoren Over 5 jaar: • zijn er nieuwe garnalenproducten op de markt gebracht • vermarkt 20% van de vloot zijn eigen garnalen • heeft 80% van de vloot de training ondernemerschap gevolgd en is er meer bewustwording over een leven lang leren en ondernemen
Jaarlijks worden er: • minimaal 5 onderzoeken uitgevoerd naar verbetering van verduurzaming, innovatie en rentabiliteit door onderwijsinstellingen
Financiering Publieke financiering • Onderzoeken verduurzaming en hygiëne • Kennisoverdracht en -ontwikkeling
Private financiering • Bedrijfsgerichte innovaties en ondernemerschap Financieringsmogelijkheden: zie Blueport NoordWest met cofinanciering vanuit Friesland en Groningen
Regionaal innovatieprogramma 2014 – 2020 Wouter van Zandbrink, oktober 2013 Blueport Oosterschelde
Inleiding Status document • Innovatieprogramma (2012) • Jaarschijf (2013 - 2014) Opgesteld met sector, overheden, kennisinstellingen en NGO’s
Focus • schelpdieren
SWOT zie LEI studie; SAMENVATTING Sterkte • Hoogwaardig product • Goede marktpositie in NW Europa
Zwakte • Organisatie: versnipperd en defensief (licence to produce)
Kansen • Goede marktkansen; groei met 100% • Nieuwe locaties/technieken • Ontwikkelen van vertrouwen met omgeving en overheid • De natuur
Bedreigingen • Zuid Europa/Amerika • Verdere individualisering • Verder de juridische fuik in van nationale visserijregelgeving
Ontwikkelrichting Strategie Meer binnenlandse productie die duurzaam en kostenefficiënt is en een hogere toegevoegde waarde kent met ketenbenadering Productie is in 20 jaar met 50% gedaald - Ambitie terug naar 100%
Link met EFMZV • Zie hoofdstuk Aquacultuur
Prestatie-indicatoren • kg opbrengst in Nederland • € omzet
2014 - 2020 Milestones
Ontwikkelrichting Doelgroep Innovaties die boven bedrijfsniveau uitgaan: b.v. nieuwe locaties, ketensamenwerking, verwilderde Japanse Oester, nieuwe producten, jongeren
Geen Blueport: Innovatie/verbetering 1 bedrijf b.v. efficiënte bedrijfsvoering, verbetering MZI-techniek
Doel Blueport Innovatie van duurzame schelpdierkweek door het organiseren van: 1. samenwerking binnen de sector b.v. productiviteitsmonitoring, ontwikkeling nieuw product, kwaliteit in de keten, jongeren
2. samenwerking met de omgeving b.v. nieuwe locaties, aanpak verwilderde Japanse oester, rijke dijk, bouw rif/mosselbank
3. kennis bij deze innovatie b.v. Centre of Expertise Hogeschool Zeeland, IMARES
4. ondersteuning met overheidsbeleid b.v. MZI-Noordzee, nieuwe locaties
Financiering tot nu toe • • • • •
EU (basis) Rijk (basis en overgangsjaar) Provincie (projectbasis en overgangsjaar) PO Mossel en Nederlandse Oestervereniging (projectbasis) Tijdsinvestering deelnemers (projectbasis)
Financiering
Blueport is initiator
Maatschappelijke/politieke keuze: Waar is de EU-euro het meest effectief besteed? • Wordt de individuele innovatie/verbetering ondersteund of de collectieve innovatieslag of beide? • Wordt de EU-euro effectiever besteed in de voorbereiding (proces) of in de uitvoering (materiaal). • Hoe blijft zo weinig mogelijk in de overhead hangen?
