Optimale biggen voeding Hoe verteerd een big en hoe kan ik hem daarbij helpen Albert Timmerman
Wat zien we in praktijk ? Veel gezondheidsproblemen (Verterings-)diarree Streptococcen Plotse sterfte Oornecrose Tegenvallende prestaties
Tegenvallende prestaties
Hoe kunnen we door middel van voer onze biggen helpen opnemen en verteren en daarmee de weerstand en resultaten te verbeteren???
Agenda 1.
Mond
2.
Maag
3.
Dunne darm
4.
Dikke darm
5.
Oplossingen via voertoepassing
Dunne darm
Dikke darm
mond
Wat gebeurt waar?
Opname van voer : - Varken is gevoelig voor smaak en smaak verschillen - Voorkeur voor zoet-zuur
Kauwen = fijnmalen van het voer : voorbereiden van de vertering Opstart van vertering : amylase
mond
2.5
Een goede voeropname rond spenen is belangrijk voor een goede darmgezondheid. Een te lage voeropname leidt tot darmschade.
Voeropname (keren MEm)
2
1.5
1
0.5
0 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Dagen na spenen
Tight junctions
LUMEN VAN DARM
7
Transcellulaire Paracellulaire permeabiliteit permeabiliteit WAND VAN DARM
enterocyt
Hoe kunnen we de big helpen opnemen: zachte pellets (maar toch slijtvast !!)
mond
Gram/dag
220 200
Zachte pellet
Harde pellet
180 160 140
120 100
ADG
Trial from 1 to 11 days post-weaning
ADFI
dunne matrijzen weinig druk en rustig persen → 4-5 ton per uur
mond
Hoe kunnen we de big helpen opnemen: watergift
De voeropname van gespeende biggen is rechtlijnig gerelateerd aan de wateropname. Bij een 20% lagere wateropname zullen de dieren ook ca. 20% minder voer opname. Niet al het water smaakt hetzelfde. Varkens nemen graag water op indien ze aan de smaak zijn gewend.
Agenda 1.
Mond
2.
Maag
3.
Dunne darm
4.
Dikke darm
5.
Oplossingen via voertoepassing
Dunne darm
Dikke darm
Wat gebeurt waar ? Productie van zoutzuur (HCl) -> daling van pH Activatie van enzyme H+ Pepsinogeen
Functie / effect :
pepsine Splitst eiwit
opslag en mengen van voedsel start-up van eiwit vertering barrière tegen bacteriën lage pH → geleidelijke maag lediging
Hoe kunnen we de maag helpen ? Door…. Verteerbaarheid en oplosbaarheid van het voer te verbeteren Zachte korrels
Harde vs zachte korrel na 15 min
Hoe kunnen we de maag helpen ?
Door…. Verteerbaarheid en oplosbaarheid van het voer te verbeteren Zachte korrels Vorm van het voer
Korrel, kruimel en meel 15 min na oplossen
Hoe kunnen we de maag helpen ? Door….
Digestibility
Verteerbaarheid en oplosbaarheid van het voer te verbeteren Zachte korrels Vorm van het voer Maalfijnheid eiwit + keuze bronnen
400
600
800
1000
Average mealsize in microns
Verschil in hipro soya – ook op brijbedrijven
Hoe kunnen we de maag helpen ? Door…. Verteerbaarheid en oplosbaarheid van het voer te verbeteren De maagwerking te ondersteunen Aandacht voor het calcium niveau en de calciumbron Kombinatie van Maag pH verlagende zuren en antibakteriële zuren Citroenzuur Melkzuur, MCFA’s
Hoe kunnen we de maag helpen ? Door…. Verteerbaarheid en oplosbaarheid van het voer te verbeteren De maagwerking te ondersteunen Aandacht voor het calcium niveau en de calciumbron Kombinatie van Maag pH verlagende zuren en antibakteriële zuren Citroenzuur Melkzuur, MCFA’s Aanzuren drinkwater
Agenda 1.
Mond
2.
Maag
3.
Dunne darm
4.
Dikke darm
5.
Oplossingen via voertoepassing
Dunne darm
Dikke darm
Dunne darm
Wat gebeurt er in de dunne darm ? Belangrijkste functies : - Vertering van het voer - Opname van nutriënten
Productie van natriumbicarbonaat (om pH 4 van maagbrij te neutraliseren) Productie van enzymen Pancreas Enterocyten Grote microflora die darm gezond houdt Functie / effect: Vertering van zetmeel, eiwit en vet Opname van water en nutriënten Immuun barrière tegen schadelijke stoffen / bacteriën
Dunne darm
Hoe kunnen we villus atrofie vermijden ??
Hoge voeropname voor en na spenen Hoog energie niveau in het voer 600
Villi ondersteunen met korte en middellang-ketenvetzuren
500 400 300 200 100 0 0
100
200
300
400
Voeropname moment spenen
500
Agenda 1.
Mond
2.
Maag
3.
Dunne darm
4.
Dikke darm
5.
Oplossingen via voertoepassing
Dunne darm
Dikke darm
Wat gebeurt waar ? Small intestinal: Dikke darm Bacteriële fermentatie van restproducten Hangt dus af van wat er over is! Makkelijk verteerbaar: FEEST (Diarree) Moeilijk verteerbaar: vluchtige vetzuren
Bacteriële overgroei Resultaat: Absorptie van vluchtige vetzuren in het bloed Absorptie van water en electrolyten (Na en Cl)
Dikker darm
Hoe helpen we de dikke darm het voer te verteren ?
Vermijden van onverteerd ruw eiwit in dikke darm Toevoegen van grove ruwe celstof om de fermentatie positief te sturen gerst (Tarwe)bijproducten Fijne delen in voer
Grove ruwe celstof delen in voer
Sneller oplossen voer
Sneller uit elkaar vallen voer in maag
Zeer goede vertering → scherpe voederconversie
Stimuleren maag- en darmwand → betere ontwikkeling
Goede vocht binding → voer zakt niet uit / ideaal voor brijbedrijven
Positieve fermentatie dikke darm → productie vluchtige vetzuren (o.a. boterzuur) en stimulatie groei positieve bacteriën
Agenda 1.
Mond
2.
Maag
3.
Dunne darm
4.
Dikke darm
5.
Oplossingen via voertoepassing
Dunne darm
Dikke darm
Plotselinge uitval oplossingen via voeding (1) Opname voor en na spenen is essentieel → goede darmgezondheid Houd vertering in de gaten : accepteer geen dunne mest !! Voeropname!! Voerkeuze (Ruw eiwit, % zuren, mcfa’s, vezelfractie) Schakel op juiste momenten naar volgende voer Houd rekening met het omnivore karakter van een big : Juiste verdeling van nutriënten over zetmeel, eiwit, vet en ruwe celstof Juiste verdeling tussen grove en fijne delen Streven naar maximale groei vergroot risico op plotselinge uitval
Plotselinge uitval oplossingen via voeding (3) voorkom over vreten!! zorg voor een geleidelijke voeropname zeker bij de hedendaagse genetica
Zorg voor een geleidelijk voeropname verloop
Oornecrose oplossingen via voeding (1) Dikwijls multifactorieel probleem MAAR….altijd te maken met stress en weerstand!! 2 verschillende vormen Oornecrose: van buiten naar binnen Dikwijls als gevolg van verwondingen die ontsteken vechten na spenen Stafylococcen spelen een rol / relatie met smeerwrang (in zomer meer op de huid i.v.m. hogere luchtvochtigheid) Oorzaak voeding: Te lage voederopname voor en na spenen Te weinig weerstand kort na spenen → onvoldoende weerstand om binnen dringen bacteriën tegen te gaan
Oornecrose oplossingen via voeding(2) Oornecrose: van binnen naar buiten Ontstekingsreakties (door toxines, bacteriën,..)
afsterven haarvaten
Hoe werkt dit Slecht verlopen speenproces en daarmee slechte darmgezondheid Lekkage darm: (endo)toxinen gaan de bloedbaan in en verstoppen de haarvaatjes in het oor. Oorzaak voeding: Weinig opname belangrijke nutriënten → slechte weerstand van het big en onbehagen Te weinig voer en drinkplaatsen : 1 / 6 beste resultaten Verteringsproblematiek voorkomen → endotoxinen Dieren remmen, uit schrik voor slechte vertering, is een stress-factor die leidt tot oornecrose Minder / geen oornecrose wanneer veel nutriënten opgenomen (kunnen) worden
Bedankt voor uw aandacht
