Optimaal gebruikmaken van uw advies- en instemmingsrecht Chris Nekeman
Onderwerpen
Inleidende opmerkingen • Medezeggenschap in de onderneming
• Inleidende opmerkingen • Adviesrecht • Instemmingsrecht
− rol OR/GOR/COR − rol bestuurder
• Langdurige samenwerking OR – bestuurder • Informeel circuit • WOR (weg met boekje…..)
Adviesrecht
Adviesrecht
• Indien de wet adviesrecht toekent (art. 25 WOR) • Indien advies aan de OR is gevraagd • Indien de bevoegdheid tot advies is toegekend (art. 32 lid 2 WOR)
Adviesrecht (artikel 25 WOR) • Adviesrecht bij besluiten van financieeleconomische en bedrijfsorganisatorische aard: − overdracht van de zeggenschap − vestigen, overnemen of afstoten van een andere onderneming − aangaan, wijzigen of verbreken van duurzame samenwerking − beëindiging v/d werkzaamheden van (een onderdeel van) de onderneming − inkrimping, uitbereiding of andere wijziging van de werkzaamheden − wijziging in de organisatie v/d onderneming c.q. in de verdeling van bevoegdheden
Adviesrecht • • • •
Voorgenomen besluit Belangrijk Wezenlijke invloed Inhoud adviesaanvraag beweegredenen, personele gevolgen, sociale maatregelen • Eén overlegvergadering
Stappenplan voor efficiënt OR-traject 1. Vooraankondiging en procedureafspraken met OR (art. 24 WOR) 2. Bestuurder dient in adviesaanvraag op te nemen: − overzicht van de beweegredenen − overzicht van de gevolgen voor werknemers − voorgenomen maatregelen met betrekking tot gevolgen − hoe besluit zal worden uitgevoerd − deadline − datum voor overlegvergadering(en)
− − − − − − − −
wijziging van de vestigingsplaats groepsgewijs werven of inlenen van arbeidskrachten doen van een belangrijke investering aantrekken en/of verstrekken van een belangrijk krediet c.q. stellen van zekerheid invoering of wijziging van een belangrijke technologische voorziening maatregelen in verband met de zorg voor het milieu; eigenrisicodragerschap verstrekken van een adviesopdracht aan een deskundige buiten de onderneming
‘Belangrijk’ besluit • Of het al dan niet als ‘belangrijk’ kan worden aangemerkt, hangt mede af van het beleid in de organisatie • Tijdelijk besluit? • Besluit zonder personele gevolgen? • Besluit om iets te doen en om iets niet te doen?
Stappenplan voor efficiënt OR-traject 3. Ten minste één overlegvergadering (art. 25 lid 3 WOR) 4. Informatierondes 5. Advies OR: − positief, (mits…) − negatief, (tenzij…)
6. Na advies: besluit nemen − bij negatief advies: motiveren waarom wordt afgeweken van advies (dit is speelveld in procedure) − met de OR gaan zitten over ‘opschortingsmaand’
De procedure bij de OK • Wanneer? • Besluit stemt niet overeen met advies • Feiten en omstandigheden na besluiten hadden tot ander advies geleid (nieuwe feiten) • Geen advies gevraagd
De procedure bij de OK • Grondslag • Bij afweging belangen niet in redelijkheid tot besluit kunnen komen • Marginale toetsing (primaat van de bestuurder) • Voorzieningen? Besluit intrekken en verbod uitvoeringshandelingen
• Termijn? 1 maand
Recente jurisprudentie • Kennelijk onredelijk besluit: – JAR 2011/69: intentieverklaring tot samenwerking adviesplichtig – JAR 2011/239: onvoldoende informatie
Recente jurisprudentie • Zorgplicht om het medezeggenschapstraject te bewaken ligt bij bestuurder -
• Besluit niet kennelijk onredelijk:
Hof Amsterdam (OK) 26 november 2010, JAR 2011/11 Hof Amsterdam (OK) 3 augustus 2011, JAR 2011/239
– JAR 2011/68: alternatief OR niet realistisch – JAR 2011/129: inrichting bedrijfstructuur is taak bestuurder
Instemmingsrecht (artikel 27 WOR) • Instemmingsrecht t.a.v. besluiten op het gebied van sociaal beleid:
Instemmingsrecht
- regeling m.b.t. pensioenverz., winstdelings- of spaarregeling - arbeids- of rusttijdenregeling of vakantieregeling; - belonings- of functiewaarderingssysteem - regeling m.b.t. arbeidsomstandigheden, ziekteverzuim of re-integratiebeleid - regeling m.b.t. aanstellings-, ontslag- of bevorderingsbeleid
Instemmingsplichtig? - regeling m.b.t. personeelsopleiding en -beoordeling - regeling m.b.t. bedrijfsmaatschappelijk werk - regeling m.b.t. werkoverleg - regeling op het gebied v/d behandeling van klachten - regeling omtrent het verwerken van, alsmede de bescherming van de persoonsgegevens van de in de onderneming werkzame personen - personeelsvolgsystemen (aanwezigheid, gedrag, prestaties)
Instemmingsrecht • Besluit tot vaststelling, wijziging of intrekking van regeling ex artikel 27 lid 1 WOR • Begrip ‘regeling’: voor herhaling toepasbare regels, systeem • Voor een groep werknemers
Stappenplan voor een efficiënt OR-traject 1. Instemmingsaanvraag bestuurder (art. 27 lid 2) - overzicht van beweegreden - overzicht gevolgen werknemers - voorgenomen maatregelen i.v.m. gevolgen
1. 2. 3. 4.
Tenminste één overlegvergadering (art. 27 lid 3) Informatierondes Instemming OR Besluit bestuurder
• Is het voornemen om de toekenning van een extra vrije dag in geval van een verjaardag op een werkdag af te schaffen, instemmingsplichtig?
Beperkingen instemmingsrecht • Ten aanzien van primaire arbeidsvoorwaarden • Ten aanzien van onderwerpen geregeld bij CAO of wet
Instemmingsrecht, sanctie van nietigheid • Instemmingsplichtig besluit zonder instemming OR = nietig • Beroep op nietigheid: binnen 30 dagen • Bedrijfscommissie • Vervangende toestemming kantonrechter: – Toets - onthouden instemming OR is onredelijk of voorgenomen besluit is noodzakelijk door zwaarwegende bedrijfsbelangen
Toetsingskader instemmingsrecht
• Is onthouden van instemming door OR onredelijk? of • Is het voorgenomen besluit noodzakelijk door zwaarwegende bedrijfsbelangen?
Recente jurisprudentie • JAR 2010/5: geen instemmingsrecht op afvloeiingsregelingen sleutelfunctionarissen • JAR 2010/258: geen instemmingsrecht, want geen beoordelingsysteem • JAR 2011/157: OR heeft oordeel bedrijfscommissie niet afgewacht • JAR 2011/251: geen vervangende toestemming, standpunt OR is redelijk
Vragen?
Programma
Actualiteiten pensioenen Mr. Theo Gommer MPLA*
Tevens verbonden aan Gommer & Partners Pensioen Advocaten en voorzitter Nederlandse Orde van PensioenDeskundigen
• • • • •
Inleiding: Pensioen in Nederland Waar staan we in 2012 Gevolgen positie werkgever Gevolgen positie werknemer Gevolgen positie OR
Driehoeksverhouding Werkgever (BV)
Pensioenovereenkomst art. 7 PW
Werknemer (DGA)
Uitvoeringsovereenkomst art. 23 PW
Startbrief art. 21 PW Pensioenreglement art. 35 PW
Uitvoerder: Bpf, Opf, BPR, Verz., BV (DGA)
PensioenAkkoord (1) • AOW: omslagstelsel: − 2020 → 66 jaar, 2025 → 67 jaar − ontslagleeftijd blijft gekoppeld aan AOW-leeftijd − Alle (C)AO’s aangepast
• Werkgeverpensioen: (collectief) spaarstelsel − verhoging pensioen(richt)leeftijd in 2014 ineens naar 67 jaar − wijziging pensioenleeftijd treft:
Aanleiding • • • • • •
Levensverwachting stijgt Kosten pensioen (i.c.m. rendementen) Pensioen is arbeidsvoorwaarde (?) Sociale partners beslissen (nog) Flexibele arbeidsrelaties Wetgever geeft fiscale ‘ruimte’, maar gaat meer sturen
PensioenAkkoord (2) • Spaarloon per 2012 afgeschaft • Levensloop idem, > € 3.000 niet, vroegpensioen; • Vitaliteitsregeling: € 5.000 per jaar, max. € 20.000 • Diverse ‘bonussen’ voor werkgever en werknemer om langer te werken
• nog op te bouwen rechten • tot 2014 reeds opgebouwde rechten?
Uitvoerders • • • • • •
Geen pensioenplicht Wel gelijke behandeling (21 jaar etc.) Bpf: verplicht Opf: wordt ‘duur’, toegevoegde waarde? Verzekeraar? PremiePensioenInstelling
Leidraad 11 AFM: Betaalbaarheid • WFT is van toepassing op pensioenadvies werknemerspensioenen • Beoordeling betaalbaarheid pensioenadvies • Uitgangspunt: passend advies • Passend advies betekent: “ken uw klant principe” • Welke inspanningsverplichting heeft adviseur?
Werknemerspensioen • Werkgever: hoogte pensioenpremie, kosten ‘verzekering’ (o.a. provisie), administratie, inhoud regeling (fiscaal/civieljuridisch), communicatie • Waardeoverdracht zorgplicht/betaalbaarheid rendementsgarantie!! • werknemer: eigen verantwoordelijkheid, communicatie
Communicatie (2) Voorbeeldbrief UPO: Beste Piet, Vanaf 67 jaar krijg je € 10.000 pensioen per jaar, en dat is Met vriendelijke groet,
Communicatie (1) • • • •
UPO, www.mijnpensioenoverzicht.nl Google hoeveel? kleurtjes
Rol OR • Wettelijk: instemmingsrecht pensioen- en uitvoeringsovereenkomst • Zorgplicht: − weet ik waarover ik praat? − passend: wat willen de werknemers, wat kan/wil de werkgever − van zorgen naar belonen? − nieuw is anders!
De Uitvoerder
Conclusie • • • •
Pensioen is leuk Pensioen ‘moet het gewoon doen’ Zo niet: afdwingen! Bij uitvoerder, adviseur en werknemer!
van pensioenlast naar pensioenlust!
Succes & hartelijk dank!
Biedt de ambtelijk secretaris u de helpende hand?
Ron van der Wens
Weet u het? Hoeveel ondernemingsraden in Nederland? a. 9.000 b. 15.000 c. 22.000 Hoeveel ambtelijk secretarissen? a. Meer dan 10.000 b. 2.500 c. 8.000
1982 - 2012 • 1982 eerste ambtelijk secretarissen • 1990 oprichten beroepsvereniging VASMO
Werk OR steeds complexer • Strategische beleidszaken • Vroegtijdiger betrokken • Pro-actiever • Meer aandacht kwaliteit overleg met de bestuurder • Organisatie wordt steeds ingewikkelder
De ambtelijk secretaris van de OR • Secretaris van ambt • Een vak/een professie = geen lid van de OR
• 1997 functie opgenomen in de WOR • 2000 functie in zorg CAO’s • Functie van overlegsecretaris doet intrede • Ambtelijk secretaris ondersteunt ook bestuurder
• Functionaris die de OR beroepsmatig ondersteunt - secretarieel - organisatorisch/coördinerend - beleidsvoorbereidend
Positie AS in de organisatie • Medewerker van de organisatie • Toegevoegd aan OR ter ondersteuning • Vaak solitaire functie • Onafhankelijk • Soms ondersteuning aan OR en bestuurder
Hiërarchische positie
Hiërarchisch leidinggevende in de lijn • Personeelszaken • Stafafdeling • Directeur (geniet geen voorkeur)
Functionele positie Functionele en operationele aansturing door de OR bij monde van voorzitter of DB Taken: • Leiding geven, ondersteunen • Functioneringsgesprekken • Werkoverleg • Ziekteverzuimbegeleiding
Ambtelijk secretaris Ondersteunende taken • Administratief • Secretarieel • Organisatorisch • Beleidsvoorbereidend Met name het (aan)sturen van het systeem van Informeren en geïnformeerd worden. Interngerichte en externgerichte activiteiten.
Nadelen
Voordelen • • • • • • • •
Meer structuur in het OR-werk Meer tijd voor inhoudelijke werkzaamheden Professionele kennis AS bevordert het functioneren Centraal aanspreekpunt en bindende factor (spilfunctie) Maakt informatie inzichtelijk en hanteerbaar Objectieve actor De constante factor (continuïteit) Interne OR-adviseur
• Ambtelijk secretaris kan machtspositie innemen • Ambtelijk secretaris kan zich als OR-lid manifesteren • Ambtelijk secretaris stelt zich niet objectief op of dringt OR eigen mening op
We hebben er recht op! (?)
WOR Artikel 14, lid 1E artikel 17, lid 1 (redelijkerwijs?) Niet zonder meer verplicht OR moet ondernemer overtuigen Uitzondering CAO
Ondersteuning professionele OR De ambtelijk secretaris ondersteunt de OR bij: • het ontwikkelen van de OR-visie • de bepaling van de strategie • het opbouwen en uitwerken van een strategisch netwerk • het benutten van faciliteiten en wettelijke bevoegdheden • ontwikkelen van effectieve en efficiënte werkwijze van de OR.
Gaan..! Opstellen functieprofiel Deelnemen aan sollicitatieprocedure In- of extern Vast, gedetacheerd of freelance Taakverdeling
Werken in een spanningsveld…
OR brengt wensen naar voren Ambtelijk secretaris deskundigheid
Aanstellen ambtelijk secretaris betekent:
waarin veelal tegengestelde belangen en verschillende doelstellingen, taken en opvattingen een rol spelen: • • • •
OR - bestuurder OR - achterban OR onderling DB, voorzitter/secretaris
Doelen en verwachtingen
• Wijzigen werkwijze OR • Werkzaamheden uit handen geven door gehele OR en in het bijzonder bij handhaven gekozen secretaris
Het is moeilijk om in te spelen op verwachtingen die niet voldoende worden uitgesproken
• Ambtelijk secretaris is continue factor in het medezeggenschapswerk en dus een onmisbaar lid van het DB • Voor doelmatige werkwijze van DB is onderlinge afstemming in functie-inhoud van groot belang
Er is zoveel meer…!
• Spin in het web zijn • Andere verbindingen leggen binnen en buiten de organisatie • Bij meerdere beelden de focus scherp krijgen • Solidariteit met het MZ-werk en de raad • De weg links- dan wel rechtsom wijzen
Boost!
• • • • •
Meegroeien in competenties Horizontaal of verticaal verbreden functie Complementair Scholing Aandacht voor transfer
www.tpast.nl
www.digi-as.nl
Nieuwe regels vakantiewetgeving Jo Weerts
Vakantiedagen en vakantiebijslag • • • • •
opbouw bij ziekte vakantiedagen opnemen vertraging feestdagen / parttimer niet opgenomen vakantiedagen – andere baan / overlijden
• verjaartermijn • samenloop ziekte en vakantie • waarde vakantiedag
76
foto
Kluwer
83
Kluwer
Tips • personeelsreglement / voorlichting – verjaartermijn / opbouw bij ziekte – tijdens ziekte op vakantie – ziek tijdens vakantie buitenland
• beleid parttimers (feestdagen) • administratie
Investeer in duurzame inzetbaarheid Radboud Hafkenscheid
Investeer in duurzame inzetbaarheid 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Wat is duurzame inzetbaarheid? Waarom is investeren nodig? Wat als er niets gebeurd? Meten = weten Wat te doen? De rol van de OR Tips
Wat is duurzame inzetbaarheid?
Waarom duurzame inzetbaarheid? • Vervroegd pensioenregelingen worden afgebouwd • Geen hulp van Belastingdienst bij eerder pensioen • Flexibilisering arbeidsmarkt • Doorwerken tot 66 & 67
Waarom is investeren in duurzame inzetbaarheid nodig? • Hoeveel procent van de werknemers gaat met 65 jaar met pensioen?
Wat als er niets gebeurd? • • • • • • • •
Vastroesten Geen uitdaging Afnemende motivatie Te weinig kennis Inflexibele inzetbaarheid Oplopend ziekteverzuim WIA-instroom Afnemende productiviteit
Meten = weten • Work Ability Index (WAI) • Duurzaam Inzetbaarheids Onderzoek (DIO) • BRAVO-check • PMO duurzame inzetbaarheid • Fitscan • Fysiofitheidscan • Etc.
Pas op! Wel meten, maar niets met de uitslagen doen
Werkvermogen
Wat is er aan te doen? Inzet van HR-instrumenten – Motivatie • Ambities • Uitdagend • Leuk
– Competenties • Persoonlijke ontwikkeling • Opleiden/scholen
– Conditie • Fit & vitaal • Leefstijl
De rol van de OR • • • • • •
Meten Preventie Het Nieuwe Werken Mobiliteit Gezond roosteren Aantrekkelijk werkgeverschap
Vragen?
Tips voor de OR • Kengetallen verzamelen • Zet duurzame inzetbaarheid op de overlegagenda • Maak gebruik van je bevoegdheden • Neem het initiatief en kom met voorstellen
