Opleiding luchtverontreiniging, luchtkwaliteit en depositie

Notitie Concept

Contactpersoon Berend Hoekstra Datum 4 april 2012 Kenmerk N001-1111111BWH-V01

Opleiding luchtverontreiniging, luchtkwaliteit en depositie 0 1

2 3

Doel van de opleiding…………………………………………………………………………………2 Inleiding luchtverontreiniging.................................................................................................... 4 1.1 Essenties ........................................................................................................................... 4 1.2 Kader ................................................................................................................................. 5 Effecten van luchtverontreiniging ............................................................................................. 6 Industriële luchtverontreiniging................................................................................................. 7 3.1 3.2 3.3

Kader ................................................................................................................................. 7 Beleid, wet- en regelgeving................................................................................................ 8 Meten van emissies ........................................................................................................... 8

3.4 3.5 3.6

Rekenen........................................................................................................................... 10 Maatregelen ..................................................................................................................... 11 Besluitvorming: vergunningverlening (milieu) .................................................................. 12

3.7 Thema geur...................................................................................................................... 13 3.8 Thema Landbouw ............................................................................................................ 14 4 Luchtkwaliteit.......................................................................................................................... 15

5

4.1 4.2 4.3

Kader ............................................................................................................................... 15 Beleid, wet- en regelgeving.............................................................................................. 16 Meten van de luchtkwaliteit.............................................................................................. 17

4.4 4.5 4.6

Rekenen........................................................................................................................... 17 Maatregelen ..................................................................................................................... 19 Besluitvorming: plannen en projecten (milieu) ................................................................. 20

4.7 Thema fijn stof ................................................................................................................. 21 Depositie ................................................................................................................................ 21 5.1 Kader ............................................................................................................................... 21 5.2 5.3 5.4

Beleid, wet en regelgeving............................................................................................... 22 Meten en rekenen ............................................................................................................ 23 Maatregelen ..................................................................................................................... 24

5.5

Besluitvorming: plannen en projecten (natuurbescherming)............................................ 24

Opleiding luchtverontreiniging, luchtkwaliteit en depositie - versie 1 - Concept

1\24

Concept

Kenmerk N001-1111111BWH-V01

0

Doel en opbouw van de cursus

Doel De opleiding heeft tot doel inzicht te geven in het brede werkveld van luchtverontreiniging door het presenteren van verschillende doorsneden van het vakgebied vanuit de theorie en de praktijk. De cursus geeft een stevig fundament over: • Luchtverontreiniging in alle stappen van de causale milieuketen: activiteiten – emissies – • •

verspreiding – blootstelling en effecten –depositie en effecten - sturing Luchtverontreiniging op verschillende schaalniveaus: Mondiaal – Europees – Nationaal – Lokaal

•

Luchtverontreiniging in alle stappen van de beleidscyclus: Beleid – wet- en regelgeving – uitvoering (Milieuspoor – ruimtelijk spoor) – monitoring en evaluatie Het vaststellen van de luchtverontreiniging door middel van meten en modelleren

•

Het treffen van maatregelen voor het verbeteren van de luchtkwaliteit en de depositie

Doelgroep, kennis- en ervaringsniveau De cursus is voor een ieder die zich wilt specialiseren in de problematiek van luchtverontreiniging, luchtkwaliteit en depositie. De cursus is gericht specifiek op personen werkzaam in dit gebied bij overheid, industrie en adviesbureaus. Er wordt uitgegaan van HBO niveau. Opbouw van de cursus De cursus bestaat uit 5 hoofdthema’s. Elk hoofdthema bestaat uit verschillende modules. De duur van de modules bestaat uit één of meer dagdelen. De cursus omvat in het kort: 1. Inleiding luchtverontreiniging (essenties en kader) 2. Effecten van luchtverontreiniging (mondiaal en lokaal) 3. Industriële luchtverontreiniging (kader, beleid wet en regelgeving, meten, maatregelen, vergunningverlening, geur) 4. Luchtkwaliteit (kader, beleid wet en regelgeving, meten en rekenen, maatregelen, onderzoek in het kader van besluitvorming) 5. Depositie (kader, beleid wet en regelgeving, meten en rekenen, maatregelen, onderzoek in het kader van besluitvorming)

2\24


Concept


42 dagdelen kan in 21 middag/avond combinaties gegeven worden. In hoofdstuk 1 tot en met 5 worden de verschillende modules nader beschreven (doel en puntsgewijze inhoudsbeschrijving).


3\24

Concept


1 Inleiding luchtverontreiniging 1.1

Essenties

Doelstelling • • •

Cursist kent de samenhang tussen bronnen, luchtkwaliteit, depositie en effecten Cursist kent de relevante stoffen en de omvang van de problematiek Cursist heeft inzicht in de samenhang van luchtkwaliteit met nadere thema’s

Aantal dagdelen 1 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Samenstelling lucht – luchtverontreiniging Classificatie van luchtverontreiniging • Chemische samenstelling, fysische toestand, vormingsroute, effecten Denkmodellen lucht • Causale milieuketen • •

Verhouding milieu, gezondheid en veiligheid Schaalniveau en opbouw luchtverontreiniging

Lucht in relatie lucht andere thema’s • Gezondheid • Mobiliteit • • •

Ruimtelijke ordening Economie en bedrijven Milieu (klimaat & energie, afval, geluid, externe veiligheid)

Ontstaan luchtverontreiniging (antropogeen/natuurlijk) – Verspreiding – Gevolgen – Maatregelen Luchtverontreiniging in historisch perspectief en huidige balans Betrokkenen in het werkveld (rollen en taken)

4\24


Concept


1.2

Kader

Doelstelling •

Cursist heeft kennis van de hoofdlijnen van het luchtbeleid

•

Cursist heeft kennis van de samenhang in de Europese en nationale wet- en regelgeving

Aantal dagdelen 1 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Beleid (EU en NL) – milieu, natuur, mobiliteit en ruimte • NEC • NSL •

PAS

Essenties wetgeving en regelgeving (EU en NL) • •

Activiteiten en emissies (stook- en verbrandingsinstallaties, procesinstallaties, oplosmiddelen, veehouderijen) Geur

• •

Luchtkwaliteit Natura2000


5\24

Concept


2 Effecten van luchtverontreiniging Doelstelling •

De cursist heeft kennis van het ontstaan en de verschillende effecten van luchtverontreiniging

Aantal dagdelen 2 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Stoffen en effecten • Effecten op verschillend schaalniveau, termijn en aard • •

Toxicologie Normstelling (grootheid en effecten) – wettelijk en niet wettelijk

Klimaatverandering • Broeikasgassen en aerosolen (witte en zwarte) • Effecten klimaat (opwarming en verkoeling, wolkenvorming) •

Effecten veranderend klimaat op luchtverontreiniging (windklimaat)

Stratosferische ozon • •

Ozonlaag en atmosferische chemie Ontstaan (chloorhoudende gassen) en effecten (verhoogde UV straling)

Aantasting gezondheid • Smog (winter en zomer) en troposferische ozon en • Fijn stof / roet (herkomst en effecten (korte en lange termijn)) •

Zware metalen, dioxinen en POP (herkomst en effecten)

Hinder •

Grof stof en geur

Vermesting en verzuring • •

Herkomst en effect op natuur (te weinig voedingsstoffen, verlies biodiversiteit Effect op mens, materialen en gewassen

Communicatie over effecten

6\24


Concept


3 Industriële luchtverontreiniging 3.1

Kader

Doelstelling • •

De cursist heeft inzicht in aard en omvang van verschillende bronnen De cursist heeft kennis om processen vanuit oogpunt van luchthuishouding te beschrijven en te karakteriseren

•

De cursist heeft kennis van de primaire processen en proceshandelingen binnen de industrie

Aantal dagdelen 2 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Opbouw emissies (Type bronnen, type stoffen en processen) •

Opbouw landelijke emissies

Procesanalyse • • •

Van processchema naar analyse luchthuishouding Emissiebronnen en emissiepunten Emissies (aard, omvang, afgasparameters)

•

Continue, discontinue en fluctuerende bronnen

Processen en proceshandelingen (basis) •

• • • •

•

Scheidingsprocessen gas (adsorptie, absorptie, diffusie, condensatie, strippen etc) vloeistof (destillatie, extractie, adsorptie, kristallisatie, flotatie etc) vaste stofscheiding (cycloneren, zeven, bezinken, filtreren etc) Droogprocessen(direct / indirect) Productie vaste deeltjes (breken, malen, zeven, granuleren, sinteren, etc) Reactoren (chemische reacties) Verbrandingsinstallaties brandstoffen verbrandingscondities (Temperatuur, turbulentie, verblijftijd, zuurstofgehalte) afvalverbrandingsinstallaties Afvalwaterbehandelinginstallaties


7\24

Concept


3.2

Beleid, wet- en regelgeving

Doelstelling •

De cursist heeft kennis van het beleid, wet- en regelgeving met betrekking tot lucht en industrie

Aantal dagdelen 2 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Beleid (EU en nationaal) • 6e milieuactieprogramma • NMP, NSL, PAS •

Actieplan fijn stof voor de industrie

Overzicht wet- en regelgeving (EU en nationaal) • • •

IPPC / IED Stookinstallaties Afvalverbranding

• • •

Oplosmiddelen Overige procesemissies: NeR Veehouderijen

3.3

Meten van emissies


De cursist heeft inzicht in de essenties van het meten van luchtemissies De cursist kan kritisch meetrapportages beoordelen

Aantal dagdelen 3 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Wet- en regelgeving •

8\24

Besluit emissie eisen stookinstallaties A en B, BEMS, Besluit verbranden afvalstoffen, Besluit salpeterzuurfabrieken, Oplosmiddelenbesluit, Besluit handel in emissierechten, Nederlandse Emissie Richtlijn Lucht (NeR)


Concept


Emissie-eisen in vergunningen • Type emissie-eisen (frequentie, middelingtijd en percentiel en de onderlinge relatie) • • •

Vaststellen controleregime conform de NeR (opzet en uitvoering meetprogramma’s Emissie relevante parameters Eisen aan de meetonzekerheid

Processen en emissies • Karakterisering van type processen (continu, fluctuerend en batch) •

Representatieve bedrijfsvoering en emissiemetingen

Herleidingen en correcties van meetresultaten (rekenformules) • •

Correctie voor temperatuur, druk, vocht en zuurstof ppm -> mg/Nm3; emissies in g/GJ en g/GJ (ISO-condities)

Kwaliteitsborging • Kwaliteitsborging laboratoria en Kwaliteitssystemen • Accreditatie volgens NEN-EN-ISO 17025 Type metingen en monsterconditionering • Continue metingen • •

Periodieke metingen met discontinue bemonstering op filters, adsorbens en absorptievloeistoffen Monsterconditionering; verwarming, filtratie, droging, verliezen

Meting van gasvormige componenten (analysers: O2, CO, CxHy, NOx) • Methoden voor continue metingen • • •

Methoden voor periodieke metingen en toepassingsgebied Storende componenten Kwaliteitsbepalende factoren

•

Meetfout

Representativiteit monsterneming • •

Monsternamelocatie en meetopeningen, bepaling representatief meetpunt Vaststellen van concentratieprofielen en relatie met procesvariaties en monsternametijd (NEN-EN 15259)

• •

Kwaliteitsbepalende factoren Isokinetische bemonstering voor stof en stofgebonden componenten


9\24

Concept


Debiet (meting en berekening) • Methoden voor continue metingen • •

Methoden voor periodieke metingen (pitot, S-pitot, vleugelrad anemometer, hittedraad anemometer) en toepassingsgebied Kwaliteitsbepalende factoren

• •

Berekening van rookgasdebiet uit meetresultaten Berekening rookgasdebiet en verbrandingsparameters van brandstoffen

Rapportage • Beoordeling metingen • Meetfout •

Kritische beoordeling rapportage

Geurmetingen en geuranalyse (zie verder thema geur)

3.4

Rekenen

Doelstelling •

De cursist heeft inzicht in verschillende rekenmethodieken om emissies in te schatten

Aantal dagdelen 1 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Emissiebepaling via massabalans Emissiefactoren Indicatieve methoden (opschaling meetresultaten, vergelijkbare processen) Praktijkvoorbeelden (verschillende sectoren, fijn stof)

10\24


Concept


3.5

Maatregelen

Doelstelling •

De cursist heeft inzicht in de verschillende fasen om maatregelen te implementeren

• •

De cursist heeft inzicht en kennis over de essenties van het uitvoeren van haalbaarheidsstudies De cursist heeft kennis van de verschillende reinigingstechnieken en de essenties van de

•

werking van deze technieken De cursist heeft inzicht om de kosteneffectiviteit van maatregelen vast te stellen

Aantal dagdelen 3 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Type maatregelen • • •

Procesgeïntegreerd (inherent schoner) Volumegericht (minder) Procesgericht (procesaanpassing, nageschakelde techniek)

Van inventarisatie tot realisatie • Inventarisatie (procesanalyse, metingen) • • •

Haalbaarheidsstudie Ontwerp (dimensionering, meet- en regeling, materialen) Aanbesteding (eisen, garantiestelling)

•

Realisatie (beoordeling en afname)

Haalbaarheidsonderzoek • • •

procesidentificatie afgas- en stofkarakteristieken technieken bedrijfskarakteristieken

• •

milieuhygiënische en bedrijfseconomische karakteristieken BREF en BBT documenten

Essentie grondslagen verschillende nageschakelde technieken • absorptie, adsorptie, mechanisch, oxidatie, biologisch, etc • essenties van functionering, dimensionering en randvoorwaarden •

vuistregels rekenen


11\24

Concept


Op- en overslag • diffuse stofemissies NeR systematiek / stuifklassen •

opslag van materiaal, oppakken, transport, storten, bewerken vloeistoffen verliezen bij opslagtanks -

lekverliezen maatregelen (dampretour, dampverwerking, drukventiel etc)

Methodiek kosteneffectiviteit Praktijkvoorbeelden

3.6

Besluitvorming: vergunningverlening (milieu)

Doelstelling • • •

De cursist heeft kennis en inzicht in de verschillende stappen in de vergunningverlening De cursist heeft inzicht in de essenties van lucht en vergunningverlening De cursist kan werken met de NeR en het activiteitenbesluit

Aantal dagdelen 3 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Lucht en milieuvergunningen • • •

Proces van vergunningverlening Kwaliteit van vergunningverlening Aanvraag

• • •

Considerans Voorschriften (emissie-eisen, meten en registreren, onderzoeksverplichtingen) Afstemming wettelijke eisen en aangevraagde emissies

NeR en Activiteitenbesluit • Systematiek

12\24

• • •

Emissie-eisen Diffuse emissie Verspreiding door op- en overslag activiteiten

• •

Bijzondere regelingen (branches, oplosmiddelen) Relatie met activiteitenbesluit


Concept


Praktijkvoorbeelden •

3.7

BBT en Bref documenten / emissie-eisen / luchtkwaliteit en geur

Thema geur


De cursist heeft inzicht in het begrippenkader van geur De cursist heeft inzicht in de verschillende meet en rekenmethodes voor geur

Aantal dagdelen 3 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) • Kader en begrippen -

• •

waarneming functie van geur kwaliteit (geur – stank)

geurdrempel, geurherkenning, intensiteit adaptatie Geuremissie – geurwaarneming – beoordeling – verstoring – hinder – klachten Geurbeleid (Nationaal en lokaal) en regelgeving NeR en bijzondere regelingen geur geurverordeningen (zie thema veehouderijen)

Meten en rekenen • Karakterisering geuremissie

•

aan de bron: concentratiemeting en hedonische waarde in het veld : snuffelploegmetingen Karakterisering geurhinder -

TLO klachtenanalyse

Meten • puntbronnen, loef/lijzijde, oppervlaktebemonstering • analyse (NEN-EN 13725 en NVN 2818) -

olfactometrie en werkwijze berekening concentratie; voorbeelden)


13\24

Concept


Rekenen • Geurconcentratie en geuremissie •

middelen, discontinue en fluctuerende bronnen Verspreidingsberekeningen percentielen

Beoordeling geursituatie • Geurgevoelige bestemmingen •

3.8

Cumulatie

Thema Landbouw

Doelstelling •

De cursist heeft inzicht in luchtverontreiniging en veehouderijen (geur, stof, ammoniak)

• •

De cursist heeft kennis van de wet en regelgeving voor veehouderijen De cursist heeft kennis van de verschillende rekenmodellen voor veehouderijen

Aantal dagdelen 1 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Problematiek luchtverontreiniging en veehouderijen (geur, stof, ammoniak) Specifieke wet en regelgeving Modellen voor vergunningverlening

14\24


Concept


4 Luchtkwaliteit 4.1

Kader


De cursist heeft inzicht in aard en omvang van de luchtkwaliteit De cursist heeft inzicht in de samenhang tussen emissies en luchtkwaliteit

Aantal dagdelen 1 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Opbouw luchtkwaliteit (verschillende stoffen en doelgroepen) Verhouding landelijke emissies en lokale blootstelling Verloop concentraties (momentaan – dag – jaar) Trend en ontwikkeling luchtkwaliteit Schaalniveau van emissie naar blootstelling


15\24

Concept


4.2

Beleid, wet- en regelgeving

Doelstelling •

De cursist heeft kennis van het luchtkwaliteitsbeleid

•

De cursist heeft kennis van de wet- en regelgeving

Aantal dagdelen 2 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Europees en nationaal beleid Wet en regelgeving • Wijziging Wet milieubeheer van 11/10/2007 (luchtkwaliteitseisen) Verplichtingen en (uitoefening) bevoegdheden • • •

Besluit en Regeling niet in betekenende mate bijdragen Regeling projectsaldering luchtkwaliteit 2007 Regeling beoordeling luchtkwaliteit 2007 -

•

Grenswaarden Nationaal programma Beoordeling

Basis data (GCN, emissiefactoren, ruwheidskaart, meteorologie) Beoordelingspunten (Toepasbaarheidsbeginsel en blootstellingscriterium) Standaard rekenmethodes

Afronden rekenresultaten voor beoordeling Zeezoutaftrek Besluit gevoelige bestemmingen -

Aangewezen categorieën Afstand Overschrijding grenswaarde

-

Geen toename van aantal ter plaatse verblijvende personen Nieuwe gebouwen en uitbreidingen

Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) • Doel (ontkoppeling besluitvorming en toetsing grenswaarden) • Maatregelen en projecten • •

16\24

Monitoring Tools


Concept


4.3

Meten van de luchtkwaliteit

Doelstelling •

De cursist heeft inzicht in de essenties van het meten van luchtkwaliteit

Aantal dagdelen 2 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit RIVM - meetstations per gebied: • Kader, doel, wettelijke verplichtingen • • •

Overzicht meetstations Continue en discontinue metingen Monsterneming en meetmethode

• • •

Data-acquisitie en dataverwerking Rapportages en voorlichting Organisatie, accreditatie en kwaliteit metingen (QA/QC, onderhoud en validatie)

Andere meetnetten (DCMR, GGD Amsterdam) Lokale metingen uitvoeren • Voor en nadelen • Aanpak voor een meetopzet •

4.4

Passieve monstername

Rekenen

Doelstelling •

De cursist heeft kennis van de eigenschappen van de atmosfeer

• • •

De cursist heeft basiskennis van het gaussisch pluimmodel De cursist heeft kennis van de beschikbare rekenmodellen en de mogelijke inzet daarvan De cursist heeft inzicht in de kritische aspecten van modelonderzoek

•

De cursist heeft ervaring met het uitvoeren van berekeningen met enkele modellen

Aantal dagdelen 4


17\24

Concept


Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Eigenschappen van de atmosfeer • Eigenschappen en opbouw van de atmosfeer • Wind en turbulentie voor horizontaal en verticaal transport van verontreinigingen •

Begrippenkader (stabiliteit en pluimgedrag, menghoogte, inversie ed)

Gaussisch pluimmodel • • •

Basis voor Nieuw Nationaal Model Basis formules Toepassing zoals middelingstijden (korte- en lange-termijntoepassing), percentielen, pluimstijging, depositie en chemisch reactieve componenten (met name NO2).

Grootschalige concentratie Nederland (GCN) • • •

Methodiek Emissies Scenario’s (Toekomstscenario’s (GE scenario) - vaststaand en voorgenomen beleid)

•

Onzekerheden

Regelgeving voor verspreidingsberekeningen voorschrijft (SRM) - generieke gegevens Overzicht en toepassing modellen • SRM 1 (CAR II) • SRM 2 (VLW model) • •

SRM 3 (NNM) Andere modellen (o.a. windtunnel, CFD)

Verspreiding door scheepvaart / luchtvaart / spoor Aanpak onderzoek luchtkwaliteit (doel, aanpak, resultaat) • • •

Invoergegevens Bewerking resultaten Beoordeling

•

Kritische punten

Practicum • •

18\24

Nieuw Nationaal Model NSL Rekentool


Concept


4.5

Maatregelen

Doelstelling •

De cursist heeft inzicht in maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit

• •

De cursist heeft kennis van het opstellen van een plan van aanpak luchtkwaliteit De cursist heeft inzicht in het effect van verschillende maatregelen

Aantal dagdelen 2 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Plan van aanpak verbetering luchtkwaliteit •

•

Doel -

Voldoen aan wet- en regelgeving Anticiperen op toekomst

Inbedden in en samenhang creëren met ander gemeentelijk beleid Monitoren Onderzoek en analyse -

Activiteiten, bronnen en (ruimtelijke) kwaliteit in heden en toekomst (// onzekerheden en gevoeligheid uitgangspunten) Selectie maatregelen (afstemming met mobiliteit, RO, etc)

• • •

Maatregelen (voertuigen, mobiliteit, industrie, landbouw, RO) Proces van totstandkoming plan – strategie – kritische succesfactoren Voorlichting en communicatie

•

Monitoring

Effect van maatregelen (‘Knoppen’ om effecten van verkeer te sturen) • • •

Doorstroming Intensiteit Schoner en zuiniger

•

Afstand


19\24

Concept


4.6

Besluitvorming: plannen en projecten (milieu)

Doelstelling •

De cursist heeft inzicht in de verschillende stappen van idee tot planvorming

•

De cursist heeft inzicht in de kritische stappen van het doen van onderzoek voor ruimtelijke besluitvorming en milieuvergunningen

Aantal dagdelen 2 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Ruimtelijke en infrastructurele besluitvorming • van idee tot planvorming • • •

type plannen fasering en het meenemen van luchtkwaliteit gevoelige bestemmingen

•

koppeling met gebiedsgericht werken (MILO)

Onderzoek luchtkwaliteit

20\24

• • •

aanpak scenario’s beoordeling en toetsing

• •

waarborgen maatregelen Kritische aspecten en onzekerheden in besluitvorming


Concept


4.7

Thema fijn stof

Doelstelling •

De cursist heeft kennis van divers wetenschappelijk onderzoek op het gebied van fijn stof

Aantal dagdelen 1 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Samenstelling en herkomst van fijn stof PM2,5 Secundair fijn stof Aandeel zeezout EC / zwarte rook Trend en ruimtelijke spreiding Scheepvaartemissies

5 Depositie 5.1

Kader

Doelstelling • De cursist heeft inzicht in aard en omvang van de depositie • •

De cursist heeft inzicht in de samenhang tussen emissies, luchtkwaliteit en depositie De cursist heeft kennis van de achtergrond van ecologische effecten

Aantal dagdelen 1 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Opbouw depositie (verschillende stoffen en doelgroepen) Verhouding landelijke emissies en lokale depositie Verloop depositie, trend en ontwikkeling Schaalniveau van emissie naar depositie Achtergrond natuur / ecologie


21\24

Concept


5.2

Beleid, wet en regelgeving

Doelstelling •

De cursist heeft kennis van het natuurbeleid en het depositiebeleid in het bijzonder

•

De cursist heeft kennis van de wet- en regelgeving

Aantal dagdelen 1 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Europees en nationaal beleid Natura 2000 Wet- en regelgeving • Europese Habitatrichtlijn • Natuurbeschermingswet Begrippen kader • Bestaand gebruik •

Significant verstorend effect

Programmatische aanpak stikstof (PAS)

22\24

• • •

Doel Maatregelen en projecten Ontwikkelruimte

• •

Monitoring Tools


Concept


5.3

Meten en rekenen

Doelstelling •

De cursist heeft inzicht in het meten van depositie (nat en droog)

• •

De cursist heeft basiskennis van depositiemodellen De cursist heeft inzicht in de kritische aspecten van modelonderzoek en de onzekerheden daarin

Aantal dagdelen 2 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Achtergronden • • •

Natte en droge depositie Ruwheid, landgebruik en depositiesnelheid Landelijk Grondgebruiksbestand Nederland (LGN)

•

Habitattypen

Meten van droge en natte depositie Grootschalige depositie Nederland (GDN) • Methodiek • • •

Emissies Scenario’s (Toekomstscenario’s (GE scenario) - vaststaand en voorgenomen beleid) Onzekerheden

Overzicht en toepassing modellen • OPS inclusief DEPAC module • •

AERIUS Andere modellen

Aanpak onderzoek depositie (doel, aanpak, resultaat) • Invoergegevens • Bewerking resultaten • •

Beoordeling Kritische punten


23\24

Concept


5.4

Maatregelen

Doelstelling •

De cursist heeft inzicht in maatregelen voor reductie van depositie

•

De cursist heeft inzicht in het effect van verschillende maatregelen

Aantal dagdelen 1 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Maatregelen en hun effect binnen: • Landbouw (stallen en mestaanwending) • Industrie •

5.5

Verkeer (wegverkeer en scheepvaart)

Besluitvorming: plannen en projecten (natuurbescherming)

Doelstelling •

De cursist heeft inzicht in de verschillende stappen van besluitvorming

•

De cursist heeft inzicht in de kritische stappen van het doen van onderzoek voor ruimtelijke besluitvorming en milieuvergunningen

Aantal dagdelen 1 Inhoudsomschrijving (puntsgewijs) Vergunningverlening, voortoets en passende beoordeling Leerpunten uit de jurisprudentie Omgaan met onzekerheden in besluitvorming

24\24


Opleiding luchtverontreiniging, luchtkwaliteit en depositie

Recommend Documents