WDW12034 30.10.2012
OPLEIDING COMPLIANCE VOOR DE VERZEKERINGSSECTOR Page | 1
Context Artikel 87bis van de wet van 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op de financiële sector en de financiële diensten voorziet dat verzekeringsondernemingen een Compliance Officer moeten aanduiden die bevoegd is voor het naleven van gedragsregels. Bovendien bepaalt het Reglement van de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) betreffende de erkenning van Compliance Officers: • Alvorens de gereglementeerde ondernemingen één of meerdere personen in de hoedanigheid van compliance officier die verantwoordelijk is voor de naleving van gedragsregels aanstellen, dienen zijn bij de FSMA een aanvraag tot erkenning van de betrokken persoon of personen in (art. 2 reglement). • Om door de FSMA als Compliance Officer te kunnen worden erkend moet de kandidaat aan een aantal voorwaarden voldoen waaronder het voorleggen van een attest waaruit blijkt dat de betrokken kandidaat-Compliance Officer geslaagd is voor een examen dat werd afgenomen door een opleidingscentrum waarvan het opleidingsprogramma en de examens zijn erkend door de FSMA (art. 3 reglement). De opleiding dient voor de verzekeringsondernemingen de volgende materies te bestrijken (art. 4 van het reglement): • het wettelijke en reglementair kader voor de functie en de opdrachten van een Compliance Officer; • de wetgeving op de landverzekeringsovereenkomst, alsook de uitvoeringsbepalingen van die wetgeving; • de wetgeving op de verzekerings- en herverzekeringsbemiddeling en op de distributie van verzekeringen, alsook de uitvoeringsbepalingen van die wetgeving; • de bepalingen van de wetgeving op het toezicht op de verzekeringsondernemingen; • de bepalingen over de voor de verzekeringsondernemingen geldende organisatorische vereisten bepaald in de wet van 2 augustus 2002 alsook de uitvoeringsbepalingen ervan; • de conform artikel 45, § 2 van de wet van 2 augustus 2002 genomen reglementaire bepalingen om de loyale, billijke en professionele behandeling van de belanghebbende partijen te bevorderen. Ten slotte bestaat er per periode van drie jaar een bijscholingsplicht. Het volgen van de bijscholing dient worden aangetoond aan de hand van een attest dat ter beschikking van de FSMA moet worden gehouden. Deze verplichting om ten minste om de drie jaar aan een door de FSMA erkende opleidingsprogramma deel te nemen is ook van toepassing op de andere medewerkers van de verzekeringsonderneming die de in artikel 87bis, §1, tweede lid van de wet van 2 augustus 2002 bedoelde opdrachten uitvoeren zonder door de verzekeringsonderneming als Compliance Officer te worden aangeduid.
Doelpubliek Elke persoon die binnen een verzekeringsonderneming belast is met taken van Compliance. Page | 2
Programma Wetgevend kader compliance (12 uur)
Leerdoelen • De Compliance Officer kan zijn opdracht beschrijven aan de hand van art. 87bis van de wet van 2 augustus 2002 • Hij kent de voorwaarden/eisen om als Compliance Officer erkend te worden • Hij kan de sancties opsommen die van toepassing zijn bij niet naleving van de regels • Hij kan de domeinen opsommen waarvoor de FSMA controle uitvoert • Hij kan het stelsel van de “twin peaks” uitleggen • Hij kan de verdeling van de bevoegdheden en machten tussen de BNB en de FSMA uitleggen aan de hand van het KB van 3 maart 2011 • Hij kent de inhoud van het reglement • Hij kent het verplichte en facultatieve kader van zijn functie • Hij kent de verplichtingen betreffende reporting en kan ze toepassen • Hij kent de organisatorische aanbevelingen die in de circulaires zijn opgenomen en kan ze implementeren • Hij weet hoe een integriteitsbeleid te bepalen en effectief door te voeren • Hij kent de wet van 10 mei 2007 over discriminatie en kent het verschil tussen segmentatie en discriminatie • Hij weet welke diensten met deze wetgeving worden geconfronteerd en hoe ze de wetgeving moeten toepassen • Hij is in staat de toepassing van de wetgeving inzake discriminatie te controleren • Hij weet wat een belangenconflict is (bv geschenkenbeleid, aankoopbeleid, interne fraude …) • Hij kan een belangenconflict identificeren • Hij is in staat mogelijke maatregelen te treffen om belangenconflicten te voorkomen of te beheren • Hij kan hierover advies verlenen aan de personeelsleden • Hij weet wat er in een memorandum van gezonde beheerspraktijken moet staan, kan er de nodige principes uithalen om het kader te bepalen waarbinnen hij werkt • Hij kent de grote lijnen van een loonbeleid • Hij kan nagaan of dit loonbeleid coherent is en overeenstemt met deugdelijk beheer, de nationale en internationale normen • Hij kent de principes over de effectieve leiding en is in staat de naleving ervan te verifiëren
• Hij kent de reglementering betreffende de bijzondere mechanismen met als doel of gevolg fiscale fraude door derden te bevorderen • Hij weet welke gegevens hij aan de BNB moet overmaken • Hij kent de wet op de transparantie en de externe functies en kan nagaan of de voorwaarden ervan worden nageleefd Page | 3 • Hij is in staat het erkenningsbeleid van zijn onderneming op te volgen • Hij kent de reglementering betreffende vrije vestiging en dienstverlening binnen de Europese gemeenschap en die van toepassing is op de ondernemingen uit zijn groep • Hij kent de reglementering van toepassing op de filialen • Hij kent de reglementering op de portefeuilleoverdracht • Hij is in staat de monitoring waar te nemen aan de hand van een charter waarin de Compliance Officer voldoende middelen worden gegeven om zijn functie uit te oefenen en om te bepalen wat de compliance medewerkers moeten weten en kunnen. • Hij is in staat dit charter op te stellen en overleg over compliance in zijn onderneming te organiseren. • Hij is in staat fiches van compliance risico’s op te stellen. • Hij is in staat elke nieuwe reglementering te screenen die een weerslag zou kunnen hebben op zijn bevoegdheden en op de compliance domeinen. • Hij is in staat om uit elke nieuwe reglementering de gevolgen voor zijn onderneming te trekken
Inhoud • Toezichtsprincipe (Wet 2 augustus 2002) o Finaliteit o Sancties • Praktisch invoeren van de functie van Compliance Officer (KB 3 maart 2011) o Finaliteit o Sancties • Reglement op de erkenning van Compliance Officers (KB 12 maart 2012) o 5 vereisten o Werkingsgebied ratione legae o Permanente vorming • Circulaire Compliance (circulaire PPB/D. 255 dd 2005 en nieuwe circulaire dd 2012) o Toepassingsgebied (ratione materiae, ratione legae) o Definities o Principes - Opdrachten Compliance (principe 1) - Governance structuur (principe 2 en 3) en integriteitspolitiek - Verantwoordelijkheden (principe 4 en 5) en effectieve leiding (mededeling D 97) - Rapportering (principe 6) - Verhouding andere interne controlediensten (principe 7) - Onafhankelijkheid (principe 8 en 11) en compliance charter - Organisatie (principe 9, 10, 12) - Uitbesteding (principe 13) - Delegatie (principe 14)
• Solvency II (tweede pijler) • Deugdelijk bestuur (mededeling D 97 en circulaire 2007-6) o 10 principes • Externe functies voor leiders van gereglementeerde ondernemingen (circulaire 2006-13, reglement van 9 juli 2002 en KB van 20 juni 2012 tot goedkeuring van het reglement van de NBB Page | 4 van 6 december 2011) o Beperking van de vrijheid om externe functies uit te oefenen o Voorwaarden voor de uitoefening van externe functies o Informatieverstrekking aan de toezichthouder o Toezicht • Bijzondere mechanismen (mededeling D 207) • Non-discriminatie o principes o sancties • Belangenconflicten o definitie o te nemen maatregelen • Verloningsbeleid (circulaire CBFA 2009_34) o Principes o Remuneratiecomité o Sancties • Interne controle en interne audit (circulaire 2006-8) o 8 principes o Auditcomité • Uitbesteding (circulaire 2006-1) o Definitie en toepassingsgebied o 10 principes • Vrijheid van dienstverlening • Wet van 9 juli 1975 o Uitoefening van het verzekeringsbedrijf o Bepalingen ter bescherming van de consument (met inbegrip van de artikelen geciteerd in artikel 45, §1, 3°, e) van de Wet 2 augustus 2002) o Transparantie o sancties Opleiders In het Nederlands: Ben Eyckmans (P&V) op 15 en 22 november 2012 (9u – 16u) In het Frans: Jean- Christophe André-Dumont (Allianz) op 13 en 20 november 2012 (9u – 16u)
Gedragscodes Assuralia (1 uur)
Leerdoelen Page | 5 • De Compliance Officer kent de grote lijnen van deze gedragscodes • Hij is in staat te controleren of deze gedragscodes geïntegreerd zijn door de betrokken diensten • Hij is in staat te controleren of de procedures worden nageleefd
Inhoud • • • • • • •
De Gedragsregels van de verzekeringsonderneming Gedragsregels voor klachtenmanagement in de verzekeringsondernemingen Uitbreiding gedragsregels schaderegeling: omgang met slachtoffers van zware ongevallen Gedragsregels schaderegeling verongelukte kinderen Aanbevelingen schaderegeling Gedragsregels betreffende goedkopere hospitalisatieverzekering op vraag Gedragsregels van de rechtsbijstandsverzekeraar
Opleider In het Nederlands: Melissa Thirion (Assuralia) op 29 november 2012 (13u-14u) In het Frans: Melissa Thirion (Assuralia) op 27 november 2012 (9u-10u) Mededinging en oneerlijke marktpraktijken (2 uur)
Leerdoelen • De Compliance Officer heeft kennis van Wet van 6 april 2010 betreffende marktpraktijken en consumentenbescherming (WMPC) • De Compliance Officer is in staat een overzicht te geven van wat mag en niet mag • Hij kan uitleggen wat verboden afspraken zijn en misbruik van machtspositie • Hij weet wat te doen bij een dawn raid door de mededingingsautoriteit • Hij weet wanneer hij hier kan worden geraadpleegd • Hij is in staat de procedure die van kracht is in het bedrijf bij een dawn raid te evalueren • Hij is in staat het personeel hierover voor te lichten • Hij weet wat de Block Exemption Regulation Insurance (BER) inhoudt
Inhoud Page | 6
• De gewoonlijke aandachtspunten van de verzekeringsondernemingen - gedachtewisselingen over de aanbevelingen van de Commissie wat betreft de akkoorden betreffende horizontale samenwerking, daarin inbegrepen: o de compilatie en de verspreiding van gevoelige informatie o de algemene voorwaarden van de contracten en de standaardprocedures o de toetredingsregels o de organisatie van verenigingsvergaderingen • De voor de verzekeringssector specifieke aandachtspunten – de toepassing van de vrijstellingsverordening per categorie 267/2010 voor de verzekeringssector die een samenwerking tussen de verzekeringsondernemingen toelaat: o gemeenschappelijke verzameling / onderzoek van risico's o medeverzekering en herverzekering • Inspecties van de mededingingsautoriteiten, vragen tot inlichtingen, het wettelijke privilege. Opleider In het Nederlands: Irène Antypas (Ashurst LLP) op 29 november 2012 (14u -16u) In het Frans: Irène Antypas (Ashurst LLP) op 27 november 2012 (10u -12u)
Wet Cauwenberghs Informatie aan de klant en publiciteit Bijzonder ingewikkelde gestructureerde producten Wet Cauwenberghs
(3 uur)
(art. 12bis)
Leerdoelen • De Compliance Officer is in staat te controleren of een tussenpersoon erkend is en voor welke takken • Hij kent het acceptatiebeleid voor tussenpersonen, klantenaanbrengers inbegrepen • Hij kent het onderscheid tussen verantwoordelijke voor de distributie (VVD) en personen in het contact met het publiek (PCP) • Hij kent de procedure voor de inschrijving van VVD-ers en PCP-ers en controleert de uitvoering ervan • Hij controleert de bijscholing voor (sub)agenten, VVD-ers en PCP-ers • Hij heeft kennis van de kaderovereenkomst met tussenpersonen en klantenaanbrengers, voor zover zij bestaat • Hij kan met kennis van zaken controleren of deze overeenkomst voldoet aan de circulaire uitbesteding
• Hij kent de clausules die hierin dienen te worden opgenomen en kan de geldigheid ervan controleren • Hij kan nagaan of de procedures die binnen de verzekeringsonderneming zijn opgezet, hem toelaten de nodige controles uit te voeren • Hij controleert of in de procedures voorzien is dat de check-list ter beschikking wordt gesteld en of deze alle verplichte vermeldingen bevat. Page | 7 • Hij controleert of de documenten disclaimers bevatten en of deze correct zijn. • Bij directe verkoop controleert hij of de checklist wordt ingevuld en ondertekend door de klant, of er geen tegenstellingen zijn in het voorstel en de checklist en of het verkochte product overeenstemt met wat de klant wil.
Inhoud • Inleiding o Plaats van de bemiddeling in het verzekeringsbedrijf o Wettelijk kader - Evolutie - Wet van 27 maart 1995 en uitvoeringsbesluiten - Perspectieven • Toepassingsgebied van de wet van 27 maart 1995 • Classificatie van de tussenpersonen o Klassieke categorieën - Makelaar - Zelfstandig agent - Subagent o Aanverwante categorieën - Verantwoordelijke voor de distributie - Persoon in contact met het publiek - Bankverzekering o Bijkomende categorieën (uitgesloten onder voorwaarden) o Categorieën niet bedoeld door de wet: - Tussenpersonen captifs - Bezoldigde agenten - Verzekeringsinspecteurs - Klantenaanbrengers - Andere • Toegang tot het beroep o Principe: voorafgaande inschrijving onderworpen aan voorwaarden o Competenties - Beroepskennis - Praktijkervaring - Anti witwas reglementering o Geschiktheid en professionele betrouwbaarheid, o Beroepsaansprakelijkheidsverzekering o Conformiteit van de producten o Toetreden tot een buitengerechtelijke klachtenregeling
o Een jaarlijks inschrijvingsrecht betalen • uitoefening van de werkzaamheid o Informatieplicht - Administratieve inlichtingen betreffende de tussenpersoon - Specifieke informatie betreffende de onafhankelijkheid van de makelaar Page | 8 - Inlichtingen in verband met de werkmethodes - Modaliteiten o Reguliere bijscholing • Controle en sancties • Verplichtingen van de verzekeringsondernemingen • Grensoverschrijdende bemiddelingsactiviteit o Unieke toelating o Maatregelen van openbare orde Informatie aan de klant en publiciteit
Leerdoelen • De Compliance Officer is in staat te beoordelen of de documenten voldoen aan de wettelijke regels • Hij weet welke verplichte vermeldingen er op de documenten dienen te staan • Hij is in staat te beoordelen of reclame en marketingmateriaal voldoen aan de regels van de WMPC en gedragscode Assuralia • Hij weet wat verkoop op afstand is en wanneer er sprake van is • Hij kent de strengere informatieverplichtingen bij verkoop op afstand
Inhoud • Algemene voorstelling o Gedragscode als aanvulling op wetgevend kader o Basisprincipes • Toepassingsgebied o Productreclame o Individuele levensverzekeringen o Verzekeringsondernemingen of tussenpersonen • Financiële infofiche levensverzekering • Reclame: minimaal te verstrekken informatie o Onderscheid “Above-the-line reclame” en “Below-the-line reclame” o Vermelding van een rendement uit het verleden o Vermelding van een toekomstig rendement o Minimaal te verstrekken informatie in geval van “Above-the-line reclame” o Minimaal te verstrekken informatie in geval van “Below-the-line reclame”
• Verantwoordelijkheid o Mono- en Multi-reclame waar uitsluitend materiaal van de verzekeraar wordt gebruikt dat de tussenpersoon niet wijzigt o Reclame opgemaakt door de tussenpersoon maar goedgekeurd door de verzekeraar Page | 9 o Alle overige reclame • Naleving van de gedragscode • Controle op de naleving van de gedragscode o Interne controle o Externe controle • Inwerkingtreding van de gedragscode • Gedragscode inzake marketing gericht op jongeren o Objectiviteit van de informatie o De relatie ten opzichte van derden o Bescherming en veiligheid • Gedragsregels inzake de verkoop op afstand van financiële diensten o Begrippen en toepassingsgebied o Precontractuele informatieverplichtingen Welke informatie moet worden verstrekt? Welke informatie moet worden verstrekt bij communicatie per spraaktelefonie? Wanneer moet de informatie worden verstrekt? Hoe moet de informatie worden verstrekt? Wie moet de informatie verstrekken? o Default-opties bij verkoop via internet o Herroepingsrecht o Inwerkingtreding van de overeenkomst o Bewijs, aansprakelijkheid en sancties o Standaardclausules •
Wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst (en haar uitvoeringsbepalingen)
BIJLAGEN • Financiële infofiche levensverzekering voor tak 21 • Financiële infofiche levensverzekering voor tak 23 • Financiële infofiche levensverzekering voor tak 26 • Financiële infofiche levensverzekering voor combinatie van tak 21 en tak 23
Bijzonder ingewikkelde gestructureerde producten
Leerdoelen Page | 10 • De Compliance Officer heeft kennis van het moratorium en van de mededeling van de FSMA hieromtrent • Hij kan controleren of dit moratorium wordt nageleefd.
Inhoud • • • • •
Inleiding Onderliggende waarde Strategie Berekeningsformule Transparantie over kosten, kredietrisico en marktwaarde
Opleiders • In het Nederlands: Ben Eyckmans (P&V) op 6 december 2012 (9u-12u) • In het Frans: Jean- Christophe André-Dumont (Allianz) op 4 december 2012 (9u-12u)
Privacy wetgeving (6 uur)
Leerdoelen De Compliance Officer kan persoonsgegevens definiëren Hij kent de rechten en plichten van de verzekeraar Hij kent de bijkomende verplichtingen betreffende medische gegevens Hij weet dat de klant zich kan verzetten tegen gebruik van gegevens voor marketingdoeleinden Hij is in staat een privacy clausule op te stellen Hij weet in welke documenten een privacy clausule opgenomen moet worden Hij weet welke patiëntengegevens doorgegeven mogen worden en aan wie Hij is in staat te controleren of CAO nr. 84 geïmplementeerd is door de HR dienst Hij weet wat mag en niet mag bij het raadplegen van het Rijksregister Hij is in staat betrokken personen en diensten te sensibiliseren om het Rijksregister op correcte manier te raadplegen • Hij weet wat Datassur is en kan beschrijven wat deze organisatie doet • Hij weet welke gegevens hij van Datassur mag gebruiken en in welke context • Hij is in staat betrokken personen en diensten te sensibiliseren om deze gegevens op een correcte manier te gebruiken
• • • • • • • • • •
Inhoud • Definiëring van basisprincipes en –begrippen • Toepassingsgebied Page | 11 • De bijzondere bescherming voor gevoelige en gerechtelijke gegevens en voor gegevens betreffende de gezondheid • Rechten van de personen in het bestand opgenomen • Verplichtingen voor de verantwoordelijke voor de verwerking van de gegevens • Rol van de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer • Strafsancties • Bijzondere situaties (gegevensuitwisseling, elektronische communicatie, patiëntenrechten, antiwitwaswetgeving, privé-detectives, discriminatie, camerabewaking, negatieve lijsten,...) Opleiders • In het Nederlands: Guido Remy (KBC) op 7 februari 2013 (9u-16u) • In het Frans: Jean- Christophe André-Dumont (Allianz) op 5 februari 2013 (9u-16u) OPTIONEEL Wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme, en het Wetboek Vennootschappen (6 uur)
Leerdoelen • De Compliance Officer kent de desbetreffende reglementering alsook de verplichtingen opgelegd aan de verzekeringsondernemingen • Hij kent de taakverdeling tussen verzekeraars en verzekeringsbemiddelaars • Hij kan de monitoring ervan verzekeren.
Inhoud • • • •
De nieuwe antiwitwaswetgeving De verplichtingen voor verzekeringsbemiddelaars en, De taakverdeling tussen verzekeraars en verzekeringsbemiddelaars Gedragscode Assuralia
Opleiders • In het Nederlands: Willy Vanduffel (Proforum) op 26 februari 2013 (9u-16u) • In het Frans: Dominique Fairon (Pictoris) op 19 februari 2013 (9u-16u)
Zelfstudie - casestudy (6 uur) In de loop van de opleiding werken de deelnemers een eigen reporting systeem uit dat toelaat de Page | 12 risico’s binnen de eigen onderneming te beheersen. Ze baseren zich hierbij op de informatie en kennis die ze bij het volgen van de verschillende modules verwerven. De evaluatie van deze casestudy bepaalt mee het resultaat van de eindproef. Examen (4 uur) Het examen bestaat uit meerkeuzevragen. Het vindt zowel in het Nederlands als het Frans plaats op 8 maart 2013 (9u-13u).
Opleiders Jean-Christophe André-Dumont Page | 13
Jean-Christophe André- Dumont is licentiaat in de rechten en licentiaat in verzekeringsrecht en -economie. Hij is als bedrijfsjurist verbonden aan het Algemeen Secretariaat van Allianz Belgium en is er tevens Privacy Officer. In dit kader is hij belast met de opvolging en de interne opleiding inzake de bescherming van het privé-leven maar ook inzake preventie van het witwassen van geld. Hij maakt deel uit van de Assuralia-werkgroep "Bescherming van de Persoonlijke levenssfeer". Daarnaast is hij lid van de redactie van het "Tijdschrift voor Verzekeringen" en werkt hij mee aan wetenschappelijke tijdschriften. Hij is gastdocent bij het Instituut Cooremans (HEFF) en docent aan UCL Mons .
Irène Antypas Irene Antypas studeerde rechten aan Katholieke Universiteit Leuven en in het kader van het Erasmusproject aan de ‘National and Kapodistrian University’ van Athene. Zij volgde eveneens het internationale programma Master of Laws (LL.M.) aan de Vrije Universiteit Brussel. Zij is verbonden aan de afdeling ‘Competition and EU law’ van Ashurst LLP te Brussel. Zij heeft zich gespecialiseerd in alle aspecten van het EU mededingingsrecht en voornamelijk wat betreft de sector gezondheidszorg. Zij is lid van de Brusselse balie.
Ben Eyckmans Ben Eyckmans is licentiaat in de rechten. Hij begon zijn loopbaan als advocaat aan de Balie van Antwerpen (1992 – 1996) en vervolgens aan de Balie van Turnhout (1996-2005). In 2006 ging hij bij AG Insurance (toen nog eerst Fortis Insurance Belgium) aan de slag als Financial Process Manger en Deputy decentralised Compliance officer in Broker Channel - Operations Life & Mortgages. In 2011 werd hij Head of Compliance bij Amlin Corporate Insurance en sinds 1 mei 2012 is hij Chief Compliance Officer bij de P & V Group. Hij is tevens Lid van de werkgroep antiwitwaswetgeving en werkgroep Compliance bij Assuralia.
Dominique Fairon Dominique Fairon heeft een graduaat in economische wetenschappen (verzekeringen) en volgde eveneens een “D.E.S en droit et économie des assurances” (U.C.L.). Zij beëindigt momenteel een master in psychologie. Ze heeft voor verschillende verzekeringsondernemingen gewerkt en tot 2005 was ze verbonden als juridisch adviseur aan een rechtsbijstandkantoor. Nu houdt ze zich voltijds bezig met consultancy op het gebied van financiële producten en verzekeringen. Zij is buitengewoon hoogleraar aan de l'EPFC (ULB) waar ze in het bijzonder de cursus verzekeringsrecht en -ethiek doceert.
Page | 14
Guido Remy Guido Remy is licentiaat in de rechten. Hij is sinds 1986 in dienst bij KBC en momenteel als senior Juridisch adviseur werkzaam binnen de juridische dienst op groepsniveau. Hij is er belast met de opvolging en naleving van en de opleiding betreffende de privacywetgeving. Binnen Assuralia is hij actief als lid van de werkgroepen "Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer", "Discriminatie" en "Patiëntenrechten".
Melissa Thirion Melissa Thirion is licentiate in de rechten (KU Leuven). Sinds 2005 is zij verbonden aan Assuralia als Juridisch Adviseur en sinds 2010 ook als Adviseur Gezondheid. Ze begeleidt de werkgroep Compliance van Assuralia en is het aanspreekpunt van de Compliance Officers uit de verzekeringssector. Zij is eveneens lid van de Raad van Bestuur van het Forum Compliance. Willy Vanduffel Willy Vanduffel is licentiaat in de Rechten (VUB). Hij heeft meer dan 25 jaar ervaring in verzekeringen BOAR zowel voor particulieren als KMO’s en industrie bij één van de grootste Belgische verzekeraars. Hij is sinds 20 jaar opleider, lesgever, coördinator in allerlei vormingscentra en instituten. Hij doceert sinds 12 jaar verzekeringen en aansprakelijkheid in het Hoger Onderwijs. Hij is tevens auteur van verzekeringshandboeken over o.a. Motorrijtuigen, Burgerlijke aansprakelijkheid, Verzekeringsrecht en Technische verzekeringen.
