Open teelt informatiekrant en veehouderij inhoud 1 Water raakt ons allemaal 1 Lieveheersbeestje bindt strijd aan met appelbloedluis 2 Het waterschap blijft onderzoeken 3 Gewasbeschermingsmiddelen in de sloot? 4 Gewasbeschermingmiddelen in akkerbouwgebieden 4 Biodiversiteit, wat is dat eigenlijk? 5 Schone wegen bij oogsten 5 Prioriteiten bij het toezicht in 2007
Mei 2007
Een uitgave van:
5 Slim omgaan met geo-informatie 5 Nieuwe regels Lozingenbesluit 6 Fruitteelt: verschuiving probleemstoffen 6 Schone Bronnen 7 2 006: regels Lozingenbesluit goed nageleefd 7 Geen normoverschrijdingen in weidegebieden 8 Teeltvrije zone en driftarme doppen 2007
In deze krant brengt waterschap Hollandse Delta u op de hoogte van de ontwikkelingen rond de waterkwaliteit in de akkerbouw/spruitkool, fruitteelt en veehouderij. De krant bevat de resultaten van het agrarisch meetnet over 2006. Het waterschap onderzoekt via dit meetnet de aanwezigheid van gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater. Verder treft u een kort overzicht aan van waterschapsactiviteiten die voor de agrarische sector van belang zijn.
Water raakt ons allemaal
Lieveheersbeestje bindt strijd aan met appelbloedluis Appelbloedluis vormt een steeds grotere bedreiging in de boomgaard. Pirimor is een veelgebruikt middel tegen appelbloedluis, maar de werkzame stof pirimicarb komt in het oppervlaktewater terecht. Hollandse Delta draagt daarom bij aan het zoeken naar alternatieve bestrijdingsmethoden.
je er dus weinig aan. Je kunt dan wel minerale olie spuiten, maar dat levert schade op aan het gewas, zodra de bomen groen zijn. “Er zijn wel natuurlijke vijanden, maar daar is altijd wat mee: “Oorwormen en sluipwespen komen bijvoorbeeld pas in mei, en vaak zijn er te weinig om de boel onder controle te houden.” Dus wordt er naarstig gezocht naar een natuurlijke vijand die het woekeren van de appelbloed-
Goudswaard | Fred van de Erve is
luis tegengaat en ook op tijd zijn werk
fruitteler in Goudswaard. Zijn bedrijf
doet. Entocare heeft in 2006 onder-
ligt aan de Nieuwendijk en bestaat uit
zoek gedaan naar de bestrijding van
30 hectare appel- en perenbomen.
appelbloedluis met het viervleklieve-
Hij neemt ons mee naar een oud
heersbeestje (Exochomus quadripus-
hoekje van zijn boomgaard. Daar is
tulatus). Dit onderzoek vond plaats
de Nederlandse Fruittelersorgani-
op relatief kleine veldjes met bomen.
satie NFO in maart gestart met een
Dit lieveheersbeestje is al vroeg in
bestrijdingsproef van appelbloedluis
het voorjaar actief. Door de gunstige
(Eriosoma lanigerum).
resultaten van deze proef besloot de
Na het verdwijnen van middelen als
NFO dit jaar op twee plaatsen een uit-
Kilval en Undeen is de chemische be-
gebreide proef te houden bij fruitte-
strijding van appelbloedluis nagenoeg
lers in Goudswaard en Kesteren.
uitgeput. “Alleen Pirimor helpt nog, maar dat is pas effectief boven de 18 graden. In het vroege voorjaar heb
vervolg op pagina 2
Schoon water is niet alleen een zaak
schermingsmiddelen. Het is ook een
en belangengroeperingen. De agrari-
van waterbeheer, maar evenzeer van
opsteker voor Hollandse Delta.
sche sector wil ook op dit gebied met
de landbouw, de natuur, de recre-
Als waterautoriteit nemen wij de
ons meedenken. Dat sterkt ons in de
atie, drinkwatervoorziening en andere
verantwoordelijkheid om het gebied-
overtuiging dat het lukt om de KRW-
functies in het landelijk en stedelijk
sproces rond de Kaderrichtlijn Water
opgave in Zuid-Holland Zuid op tijd te
gebied. De kwaliteit van het opper-
(KRW) te trekken. In 2009 moeten alle
klaren.
vlaktewater is de afgelopen jaren
Europese landen hun plannen klaar
langzaam iets beter geworden. Dat is
hebben voor verbetering van de eco-
J.M. Geluk
een beloning voor de inspanningen
logische en chemische waterkwaliteit.
Dijkgraaf waterschap Hollandse Delta
van de agrarische sector voor het
Het is een gezamenlijke opgave voor
verantwoord gebruik van gewasbe-
Rijk, provincie, gemeente, waterschap
De waterschappen Hollandse Delta en
heersbeestjes per boom, een veld met
Rivierenland dragen bij in de kosten,
vijf beestjes en een veld met 5 larven.”
omdat zij graag minder bestrijdings-
De larven en volwassen kevers zit-
middelen in het oppervlaktewater
ten in plastic potjes met houtwol en
zien. In dit geval met name pirimicarb.
zijn met een elastiek aan de takken
Toen de NFO vrijwilligers zocht voor
bevestigd.
een bestrijdingsproef, heeft Van de Erve zich meteen aangemeld. Er is wel
Elke twee weken komen Bertin Boer-
gelet op het gebruik van de gewas
tjes en Cora Bergshoeff van Entocare
beschermingsmiddelen. Die mogen
langs om de ontwikkelingen te volgen.
natuurlijk niet leiden tot het sterven
“Wij tellen het aantal kolonies appel-
van de lieveheersbeestjes. “De mees-
bloedluis op een boom en bepalen de
te gewasbeschermingsmiddelen zijn
oppervlakte. “In het najaar worden de
tegenwoordig vrij zacht. Daar kunnen
resultaten bekend. Boertjes wil daar
ze wel tegen. Dat was vroeger wel an-
niet op vooruitlopen. “De proef is net
ders,” weet Fred uit ervaring.
begonnen. Bovendien is er weinig ver-
Vandaar dat 1 hectare van zijn oude
gelijkingsmateriaal met andere jaren.
appelbomen uit 1966 dit seizoen als
Laat ik er dit over zeggen: de proef is
proeftuin is ingericht. “Kijk”, zegt
volledig geslaagd, wanneer spuiten
Fred, “er zijn vier velden van zo’n
niet meer nodig is.” Van de Erve is het
2.000 m , die allemaal anders zijn inge-
daar helemaal mee eens. “Hoe natuur-
richt. Eén veld blijft onbehandeld, er
lijker de bestrijding kan, hoe beter ik
is een veld met twee volwassen lieve
het vind!”
2
•
Normen voor waterkwaliteit
Hoe groot is een plek?
Om te beoordelen of stoffen die in
Voor sommige stoffen is alleen een
Deze norm is voor alle gewasbescher-
oppervlaktewater worden gevon-
voorlopig MTR vastgesteld Dit is een
mingsmiddelen 0,1 µg/l. Voor meet-
den in schadelijke hoeveelheden
norm die is gebaseerd op minder uit-
waarden die worden getoetst aan de
aanwezig zijn, worden meetwaarden
voerig onderzoek dan het MTR en
drinkwaternorm, moeten normover-
getoetst aan landelijke normen: het
die wordt gebruikt bij gebrek aan een
schrijdingen met enig voorbehoud
MTR (Maximaal Toelaatbaar Risico).
MTR.
worden beoordeeld. Een ecologi-
Dit is een ecologische norm die tot
Als er ook geen voorlopig MTR voor
sche norm kan uiteindelijk vele malen
stand komt op grond van laboratorium
een middel beschikbaar is, wordt ge-
hoger, maar ook vele malen lager uit-
proeven en literatuurstudie.
toetst aan de drinkwaternorm.
vallen dan de drinkwaternorm.
•
Volgens het Lozingenbesluit is pleksgewijze onkruidbestrijding toegestaan in de teeltvrije zone en in het talud als er gebruik wordt gemaakt van een driftvrije methode. Bijvoorbeeld een rugspuit met afschermkap of strijkstok. Vaak is er discussie wat nu eigenlijk pleksgewijze onkruidbestrijding is. Het waterschap verstaat hieronder de bespuiting van een plek waar bijvoorbeeld brandnetels of distels groeien. Het gaat daarbij om een vastomlijnde plek. Doorgaans is zo’n plek een paar vierkante meter groot. In de praktijk is soms de gehele teeltvrije zone of het talud over een grote lengte doodgespoten. Hollandse Delta beschouwt dit niet als pleksgewijze onkruidbestrijding. In dergelijke gevallen maken medewerkers van het waterschap een procesverbaal op.
Legenda rwzi Akkerbouw/spruit Fruitteelt Glastuinbouw Grasland/vee Inlaat Referentie
Het waterschap blijft onderzoeken In 2006 heeft Hollandse Delta voor
oppervlaktewater in het werkgebied.
tijdstippen dat er wel gewasbescher-
het vijfde achtereenvolgende jaar op
Ieder monsterpunt wordt vier keer per
mingsmiddelen worden toegepast.
de huidige wijze het de aanwezigheid
jaar bemonsterd: één keer in de winter
De punten waar de monsters worden
gemeten van gewasbeschermingsmid-
periode om te kijken welke middelen
genomen liggen naast agrarische per-
delen in agrarisch gebied. Dit meet-
er worden gevonden in een periode
celen, op plaatsen waar het slootwater
net levert waardevolle informatie
waarin (nagenoeg) niet wordt ge-
een zo betrouwbaar mogelijk beeld
over de verontreinigingraad van het
spoten en drie in het teeltseizoen op
geeft van één bepaalde sector.
•
Tabel 1 meetnet Hollandse Deltagebied 2006
Aantal monsterpunten Bemonsterings-tijdstippen
Akkerbouw/ spruitkool
fruitteelt
glastuinbouw
grasland/ veeteelt
Referentie (natuur)
Effluent awzi
Inlaatwater
41
7
5
5
2
2
2
feb, mei, jun/jul, aug/sep
feb, mei, jul, aug
feb, mei, jul, sep
feb, apr, jun, sep
feb, mei, jul, sep
feb, mei, jun, aug
feb, mei, jun, aug
Aantal middelen in basispakket (voor alle sectoren gelijk)
12
12
12
12
12
12
12
Aantal middelen in sectorpakket (actueel per sector)
28
20
22
8
Alle pakketten (57)
bijna alle pakketten (52)
bijna alle pakketten (52)
Tabel 2 percentage monsters waarin een stof is aan getroffen (basispakket) Percentage aangetroffen Akkerbouw/spruitkool
Fruitteelt
Glastuinbouw
Grasland
2002
2003
2004
2005
2006
2002
2003
2004
2005
2006
2002
2003
2004
2005
2006
2005
2006
Roundup
39
65
46
82
86
58
67
56
70
93
70
80
65
95
100
55
92
carbendazim
Carbendazim
69
90
69
62
50
75
100
82
93
79
100
100
95
95
95
35
32
cholinesterase remmers
groep insecticide
22
21
33
29
50
20
deltamethrin
Decis
diuron
Diuron
50
74
79
glufosinaat-ammonium
Finale
3
0
1
glyfosaat
Roundup
4
8
6
methiocarb
Mesurol
23
6
2
methiocarb-sulfon
Mesurol (afbr.)
0
0
methiocarb-sulfoxide
Mesurol (afbr.)
2
pirimicarb
Pirimor
propoxur simazin
werkzame stof
Merknaam
AMPA (afbr. glyfosaat)
0
0
0
68
37
44
71
0
1
0
0
0
45
26
4
17
15
4
1
4
0
0
0
0
1
0
0
0
0
1
1
0
16
9
18
17
6
Undeen
2
0
0
0
Simazin
6
1
0
20
23
17
Eindtotaal
0
0
0
0
0
100
85
80
25
44
Gewas beschermings middelen in de sloot?
0
0
0
74
37
46
95
100
10
0
10
0
0
27
0
0
12
70
54
5
0
10
40
30
40
36
0
0
35
20
10
25
0
0
0
punten een aantal middelen onder-
0
0
4
0
0
0
5
0
0
0
zocht. Elk monsterpunt vertegenwoor-
0
0
0
0
0
0
5
0
0
0
0
digt een agrarische sector. Er wordt
54
25
37
33
7
45
35
30
35
30
0
0
vooral gekeken naar middelen die voor
1
4
0
4
0
0
0
0
0
0
0
5
0
de betreffende sector van belang zijn.
2
0
8
4
0
4
0
5
5
0
0
0
0
0
Daarnaast wordt op alle meetpunten
21
18
26
27
22
27
24
35
30
26
34
28
14
18
Hollandse Delta heeft op de monster-
het basispakket onderzocht. Het basis pakket bestaat uit twaalf stoffen die
Tabel 3 percentage monsters waarin stof boven norm is aan getroffen (basispakket)
voor meerdere sectoren belangrijk zijn.
Percentage boven norm
Ook stoffen die in het verleden een Akkerbouw 2002
2003
Fruitteelt
2004
2006
2005
2002
2003
Glastuinbouw 2006
Roundup
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
ket wordt op alle punten geanalyseerd,
carbendazim
Carbendazim
2
4
1
3
1
8
13
4
7
0
0
10
0
10
0
0
0
ongeacht de sector. Het doel hiervan
cholinesterase remmers
groep insecticide
0
1
0
4
0
0
deltamethrin
Decis
0
0
0
0
0
diuron
Diuron
0
glufosinaat-ammonium
Finale
glyfosaat
2
1
1
2
4
0
0
1
0
0
Roundup
0
0
0
0
methiocarb
Mesurol
20
5
1
methiocarb-sulfon
Mesurol (afbr.)
0
0
methiocarb-sulfoxide
Mesurol (afbr.)
1
pirimicarb
Pirimor
propoxur simazin
2003
2004
2005
probleem vormden, zijn in het basis-
AMPA (afbr. glyfosaat)
0
2002
2006
Merknaam
0
2005
2006
werkzame stof
0
2004
Grasland 2005
pakket opgenomen. Dit middelenpak-
is om een stabiel pakket in de loop der
0
0
0
4
4
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
In de tabellen is weergegeven in welk
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
percentage van de monsters een mid-
4
1
0
0
0
0
0
25
15
10
25
0
0
0
del is gevonden. Er is ook gekeken in
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
welk percentage van de monsters de
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
concentraties van middelen boven de
5
2
1
1
0
4
4
7
11
0
20
15
15
10
5
0
0
norm zijn. Het totaalbeeld van 2002
Undeen
1
0
0
0
1
0
0
4
0
0
0
0
0
0
0
5
0
tot en met 2006 is te zien in de grafiek.
Simazin
1
1
0
0
0
8
4
0
0
0
0
5
0
0
0
0
0
3
1
0
1
0
2
2
2
2
0
4
4
2
4
0
0
0
Eindtotaal
tijd te kunnen vergelijken.
Glyfosaat Het aantal monsters waarin glyfos-
40%
Middelen Basispakket 2006
niet aangetroffen
boven norm
onder norm
aat (Roundup) en het afbraakproduct daarvan, AMPA, wordt gevonden is opvallend hoog. Het waterschap meet ook gewasbeschermingsmiddelen in stedelijk gebied, daar geldt dit ook.
percentage
30%
Op de referentiepunten in natuurgebieden worden deze stoffen ook in enkele monsters gevonden. Het
20%
waterschap weet niet wat de oorzaak hiervan is. 10%
Minder pieken Wat het meest opvalt is dat het percentage monsters waarin een mid-
0% 2002 2003 2004 2005 2006
2002 2003 2004 2005 2006
2002 2003 2004 2005 2006
2005 2006
2002 2003 2004 2005 2006
akkerbouw/spruitkool
fruitteelt
glastuinbouw
grasland
referentie
del de concentratienorm overschrijdt 2006 lager dan ooit was. Dit geldt niet alleen voor deze twaalf stoffen uit het basispakket, maar voor alle onder zochte stoffen. Het totale percentage monsters waarin stoffen werden aangetroffen was iets lager dan in 2005, maar past binnen de schommelingen van de afgelopen jaren. Het is nog te vroeg om van een dalende lijn te
•
spreken.
Wijziging in het bedrijf? Meld het ons! In een bedrijf kan in de loop der tijd
Lozingenbesluit open teelt en vee
verlening van waterschap Hollandse
ningen > meldingen in het kader van
Vergeet niet om uw naam- en adres
veel veranderen. De situatie op het erf
houderij. Ook kan het bedrijf inmiddels
Delta. U kunt hiervoor gebruik maken
AMvB’s > Open Teelt/veehouderij).
gegevens duidelijk in te vullen.
kan bijvoorbeeld gewijzigd zijn ten op-
van eigenaar zijn veranderd.
van het meldingsformulier op de web-
U hoeft dan alleen die onderdelen in
zichte van de situatie die bij Hollandse
Dergelijke wijzigingen moet u schrifte-
site: www.wshd.nl (onder; Hoe kunt
te vullen die afwijken van uw eerdere
Delta bekend is in het kader van het
lijk melden bij de afdeling vergunning
u… > Vergunningen > Soorten vergun-
melding.
•
Net als in voorgaande jaren, heeft het waterschap in akkerbouw- en spruitkoolgebieden hoofdzakelijk herbiciden in het slootwater gevonden. De stoffen bentazon (Basagran), ethofumesaat (Tramat), isoproturon (Isoproturon), MCPA (MCPA) en glyfosaat en het afbraakproduct van glyfosaat AMPA (Roundup) zijn in meer dan een kwart van alle monsters aangetroffen. Isoproturon zat zelfs in 58% van de monsters. Afname Fluroxypyr (Starane) liet in 2005 een plotselinge toename zien. In 2006 is het percentage monsters waarin het middel werd gevonden gedaald van 27 naar 14. Metribuzin (Sencor) was in 2005 nog een probleemstof, met normoverschrijdende concentraties in 11% van de monsters. Het afgelopen jaar is het nog maar twee keer gevonden, maar daarvan werd in één monster de norm maar liefst 23 keer overschreden.
Insecticide In 2006 is voor het eerst ook imidaclo prid (Amigo) in het pakket voor de
Gewasbeschermingmiddelen in akkerbouwgebieden monsterdatum werkzame stof
merknaam
februari 2006 < norm
> norm
mei 2006
som o.f.*
< norm
juli 2006
> norm
som o.f.*
< norm
> norm
augustus/september 2006 som o.f.*
< norm
> norm
totaal
totaal
totaal
som o.f.*
< norm
> norm
som o.f.*
aldicarb
Temik
0
0
0
0
0
o
0
0
0
0
0
0
0
0
0
aldicarbsulfon
Temik (afbr.)
0
0
0
4
0
0
0
0
0
0
0
0
4
0
0
bentazon
Basagran
0
0
0
8
0
0
24
0
0
28
0
0
60
0
0
chloorfenvinfos
Birlane
0
0
0
0
2
90
0
0
0
0
0
0
0
2
90
chloorprofam
Gro stop
6
0
0
12
0
0
2
0
0
0
0
0
20
0
0
clomazone
Centium
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
dicamba
Brabant mix
0
0
0
6
1
1
11
0
0
1
0
0
18
1
1
dimethoaat
Dimethoaat
0
0
0
2
0
0
10
0
0
7
0
0
19
0
0
esfenvaleraat
Sumicidin
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
ethofumesaat
Tramat
0
0
0
32
0
0
12
0
0
9
0
0
53
0
0
fluazinam
Shirlan
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
fluroxypyr
Starane
0
0
0
9
0
0
12
0
0
2
0
0
23
0
0
hti (afbr. prod. chloortalonil)
Daconil
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
imidacloprid
Amigo
2
5
42
5
17
237
3
12
57
3
16
146
13
51
482
iprodion
Rovral
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
8
0
2
8
isoproturon
Isoproturon
22
0
0
34
2
2
28
0
0
8
0
0
92
2
2
linuron
Linuron
0
0
0
13
0
0
1
0
0
5
0
0
19
0
0
mcpa
Mcpa
0
0
0
25
0
0
24
0
0
10
0
0
59
0
0
metaldehyde
Slakkenkorrels
4
0
0
1
0
0
11
0
0
7
0
0
23
0
0
metazachloor
Butisan s
0
0
0
6
1
1
1
0
0
2
0
0
9
1
1
metribuzin
Sencor
0
0
0
0
1
23
1
0
0
0
0
0
1
1
23
pendimethalin
Stomp
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
procymidon
Sumisclex
0
0
0
2
0
0
1
0
0
1
0
0
4
0
0
propyzamide
Kerb
0
0
0
3
0
0
5
0
0
0
0
0
8
0
0
akkerbouw opgenomen. Het middel
tebuconazool
Matador
0
0
0
3
0
0
4
0
0
5
0
0
12
0
0
komt in glastuinbouw- en fruitteelt-
terbutylazin
Laddok n
0
0
0
0
0
0
1
0
0
2
0
0
3
0
0
gebieden veelvuldig in sloten voor.
thiometon
Ekatin
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
In akkerbouwgebied blijkt het ook in
vinchlozolin
Ronilan
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
bijna 40% van de monsters te zitten.
totaal aantal aangetroffen stoffen < de norm
De hoogste concentraties worden ge-
totaal aantal aangetroffen stoffen > de norm
meten in mei, vlak na de toepassings
totaal som van overschrijdingsfactor
periode in pootaardappelen. Het mid-
Tabel 4 Akkerbouwpakket (sectorpakket)
35
166 5
151 24
42
90 12
354
442 18
57
60 154
607
* o.f. = overschijdingsfactor = aangetroffen concentratie/norm. Dit geeft per stof de mate van normoverschrijding weer.
del breekt langzaam af, waardoor het toch gedurende het hele jaar in sloten
•
wordt teruggevonden.
Werkzaam heden in en langs het water Hollandse Delta stelt eisen aan werkzaamheden in en langs het water.
Biodiversiteit, wat is dat eigenlijk? Het woord biodiversiteit duikt steeds vaker op als het gaat over onze leefomgeving. Wageningen Universiteit heeft sinds kort zelfs een leerstoel biodiversiteit. Ook Hollandse Delta maakt zich druk over de ‘multiculturele samenleving’ van planten en dieren. Wat wordt er eigenlijk mee bedoeld?
In de Keur staat wat er wel en niet
zijn twee proefprojecten bezig, waar
In 1993 heeft Nederland samen met 185
het eerste gebied in ons land, waar de
Hollandse Delta actief aan deelneemt.
andere landen het biodiversiteitsver-
ideeën van burgers en organisaties zijn
dag van de Verenigde Naties onder-
verzameld, gerangschikt en onderge-
Het eerste project is breed van opzet
tekend. Het heeft tot 2004 geduurd,
bracht in een actieplan biodiversiteit.
en gericht op het weren van gewas-
voordat er serieus handen en voeten
Verschillende partijen voeren de pro-
beschermingsmiddelen en meststof-
aan het verdrag van Rio de Janeiro
jecten die in het plan staan onafhan-
fen uit sloten en op stevigere taluds.
werd gegeven. De Hoeksche Waard is
kelijk van elkaar uit.
Er doen zo’n 60 akkerbouwers uit de Hoeksche Waard aan mee en 45 van Goeree-Overflakkee. Samen beheren ze tegen vergoeding 260 kilometer akkerranden. Op dit moment zoeken
is toegestaan. In bepaalde gevallen
Biodiversiteit gaat over de verschei-
waterschap, provincie en agrarische
kan het waterschap via een vergun-
denheid aan levende natuur. Op kleine
natuurverenigingen naar een manier
ning ontheffing geven. Dat hangt
schaal gaat het om de verscheidenheid
om dit proefproject voort te zetten en
altijd af van het waterstaatkundige
aan soorten, op grotere schaal gaat
uit te breiden.
belang. In de vergunning zijn bin-
het om volledige ecosystemen.
dende voorwaarden opgenomen.
De mens kan niet zonder biodiversi-
Het tweede is een project van vier gro-
Voorbeelden hiervan zijn de mini-
teit. Biodiversiteit is nodig voor de
te akkerbouwers. PPO uit Wageningen
male diameter van een duiker, de
productie van schone lucht en zuiver
volgt daar nauwgezet de effecten van
minimale doorvaarthoogte onder een
water. Welbeschouwd is elke sloot en
akkerranden op plaagonderdrukking.
brug of de afstand van een woning
oever een stukje natuur. Hollandse
De laatste rapportage uit 2006 stemt
of bedrijfsgebouw tot de watergang.
Delta probeert de watergangen zo
hoopvol: “Natuurlijke vijanden kun-
De Wet verontreiniging oppervlak-
natuurvriendelijk mogelijk te onder-
nen in een week meer dan de helft van
tewater (Wvo) stelt regels aan het
houden om biodiversiteit een kans te
alle bladluis in een gewas opvreten. In
gebruik van materialen. Zo mag u
geven.
een perceel zomertarwe of aardappelen mét akkerranden zitten hierdoor
geen verontreinigde grond en geen verduurzaamd (geïmpregneerd) hout
Akkerranden
veel minder luizen dan in een perceel
gebruiken in het oppervlaktewater.
Een voorbeeld van biodiversiteit zijn
zonder akkerranden. Meerjarige gras-
Laat u bij uitbreidings- of vernieu-
de akkerranden. Het beheer van ran-
sen en kruiden in akkerranden stimu-
wingsplannen dus vooraf goed in-
den langs landbouwpercelen helpt
leren de voortplanting van loopkevers
formeren. Ook voor informatie over
natuur en milieu een handje. De buf-
en spinnen, die in de akker helpen
andere wettelijke maatregelen in het
ferstroken tussen gewassen en sloten
om plagen te onderdrukken.” Akker-
kader van de waterkwaliteit kunt
moeten er voor zorgen dat mest en
randen zijn dus niet alleen mooi, maar
u contact opnemen met Hollandse
bestrijdingsmiddelen niet in het water
leveren een bijdrage aan biodiversiteit
Delta via het waterschapsloket.
terechtkomen. In de Hoeksche Waard
en schoon oppervlaktewater.
•
•
Schone wegen bij oogsten
richtlijnen
Het binnenhalen van de oogst gaat
ties kunnen veroorzaken in het ver-
den vallen. Voorkomen is dus in dubbel
• Plaats de waarschuwingsborden, voordat u met uw oogst-
vaak gepaard met vervuiling van de
keer. De verzekering van de agrariër
opzicht beter dan genezen. De richt-
openbare weg. Het is bekend, dat
dekt meestal niet de (gehele) schade
lijnen van Hollandse Delta helpen u
modderwegen levensgevaarlijke situa-
en het leed is compleet als er gewon-
op weg.
werk begint. Schuif, borstel of spuit (gladde) modder of grote bonken van de weg. • Probeer zo schoon mogelijk te werken. Maak de weg zo snel mogelijk schoon. Dus ook ‘tussen de bedrijven door.’ • Zorg dat bij de aanvang van het oogstwerk een tractor met schuif en/of borstel en zwaailicht aanwezig is om de weg schoon te maken. • Wijs uw personeel, vrijwilligers en betrokken aannemers op de gevaren van wegvervuiling. Het weer speelt bij de oogst uiteraard een belangrijke rol. Soms kunnen de omstandigheden plotseling veranderen. Door motregen kan een droge modderlaag snel in een spekgladde glijbaan veranderen. Van de weggebruikers wordt verwacht dat zij hun rijgedrag aanpassen. De agrariër blijft echter aansprakelijk voor de vervuiling van de openbare weg. Het plaatsen van de waarschuwingsborden helpt ongelukken voorkomen. Hollandse Delta beschikt over waarschuwings borden die aan de eisen van de verkeerswetgeving voldoen. Gebleken is dat niet alle agrariërs de juiste borden gebruiken. In 2007 zal hier extra aandacht aan worden gegeven. De borden zijn tegen kostprijs te koop bij alle regiosteun punten. Meer informatie via het waterschapsloket. Door een goede naleving van deze richtlijnen hebben zich in het najaar van 2006 vrijwel geen problemen voorgedaan.
•
Samenwerking bij toezicht
Prioriteiten bij het toezicht in 2007
Inspectiediensten van de rijksover-
les, minder administratieve lasten,
In 2007 krijgen bepaalde werkzaam-
driftarme doppen en een kantdop.
• Primaire waterkeringen Alle
heid, provincies, gemeenten, milieu-
betere voorlichting en communicatie
heden extra prioriteit bij de uitvoe-
Daarnaast zal weer minimaal de helft
werkzaamheden op, aan of in water
diensten, politie en waterschappen
zoveel mogelijk via één loket.
ring van toezicht en handhaving.
van de percelen gecontroleerd worden
keringen zullen stelselmatig worden
zien toe op de naleving van milieu
De maatregelen zijn gericht op meer
Dit gebeurt op basis van de cijfers
op de teeltvrije zone.
gecontroleerd worden. Er vinden
regels. Vaak komen ze elkaar tegen
overheidsservice aan de bedrijven.
tevens extra controles plaats op het
bij controles op bedrijven. Om de
• Fruitteelt Ook hier zal met name
onderhoud, zoals het aanwezig zijn
‘controledruk’ op bedrijven te vermin-
Samenwerking vindt nu ondermeer
gecontroleerd worden op de toepas-
van distels, opschot en kale plekken.
deren en het toezicht meer effectief
plaats door informatie-uitwisseling,
over de naleving van de regels en het meerjarenprogramma. • Akkerbouw/open teelten
sing van bestrijdingsmiddelen in de
en efficiënt uit te voeren, werken de
gezamenlijke controles en controles
Het waterschap controleert met
boomgaard. Hierbij zal de nadruk lig-
• Watergangen In 2007 besteedt
toezichthoudende instanties al nauw
voor ook andere instanties. Jaarlijks
name op het spuiten van gewas
gen op het voldoen aan de wijzigingen
Hollandse Delta veel extra tijd aan
samen. Die samenwerking wordt ver-
wordt ook projectmatig gezamen-
beschermingsmiddelen en het strooien
van het Lozingenbesluit open teelt en
controles van de onderhoudstoestand
der uitgebreid en versterkt. Ook toe-
lijk toezicht uitgevoerd. In 2007 zul-
van kunstmest, daarbij zal gekeken
veehouderij.
van de watergangen.
komstige wetgeving speelt in op de
len diverse instanties bijvoorbeeld
behoefte aan samenwerking. Diverse
samen optreden tegen de sloot
wetsvoorstellen komen tegemoet aan
kantbespuitingen met chemische
de veranderingen die het bedrijfsleven
bestrijdingsmiddelen die niet pleks
wenst: minder regels, minder contro-
gewijs zijn uitgevoerd.
worden naar het correct gebruik van
•
•
Slim omgaan met geo-informatie Een aantal akkerbouwers in de Hoek-
plaatsbepaling m.b.v. satellieten (GPS)
organisaties brachten hun kennis van
sche Waard heeft de handen ineen
is het werken met geo-informatie niet
geo-informatie samen met als doel
geslagen om een bijdrage te leveren
langer voorbehouden aan specialisten.
nieuwe inzichten, ideeën, plannen
aan een duurzame ontwikkeling van
Met het project ‘De Hoeksche Waard
en netwerken te realiseren. Water-
het agrarisch cultuurlandschap. Met
op de Kaart’ willen zij een infrastruc-
schap Hollandse Delta was een van de
de komst van goedkope en gebruiks-
tuur ontwikkelen van GPS en GIS in-
deelnemers.
vriendelijke instrumenten, zoals geo-
formatie. In oktober 2006 was er een
grafische informatiesystemen (GIS) en
demodag in Westmaas. Bedrijven en
•
Nieuwe regels Lozingenbesluit In 2007 verandert het Lozingenbe-
maatregelen worden genomen. Over
Hollandse Delta. De folders vindt u op
sluit open teelt en veehouderij op een
deze wijzigingen zijn twee folders ver
website van Hollandse Delta of kunt u
aantal belangrijke punten. Fruittelers
schenen. Eén voor fruittelers en één
aanvragen via het waterschapsloket:,
moeten bijvoorbeeld de teeltvrije
voor de overige sectoren.
telefoon 0900 – 2005 005 of e-mail
zone verbreden naar 9 meter, tenzij
Beide folders zijn al verstuurd naar
[email protected]
er aanvullende emissiebeperkende
agrariërs in het werkgebied van
•
Fruitteelt: verschuiving probleemstoffen Een stof wordt als probleemstof aan-
Tabel 5 Fruitteelt (sectorpakket) Monsterdatum
gemerkt, als deze in minimaal 10% van de monsters in concentraties boven de
werkzame stof
Merknaam
Gegevens
norm wordt gevonden. In 2006 vol-
2,4-D
2,4-D
februari 2006
mei 2006
Aantal < norm
0
0
1
2
3
doen de stoffen ETU (afbraakproduct
Aantal > norm
0
0
0
0
0
van onder meer Thiram) en imidaclo
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
1
1
0
2
Aantal > norm
0
0
0
0
0
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
0
0
1
1
in 2006 nog steeds allemaal in normo-
Aantal > norm
0
0
0
0
0
de drinkwaterproductie. Drinkwater-
verschrijdende concentraties aange-
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
bedrijven, waterschappen, de gewas-
Aantal < norm
0
0
0
0
0
beschermingsmiddelenindustrie en
heen. Het gaat dan om DMST (Eupa-
Aantal > norm
0
0
0
0
0
de land- en tuinbouwsector gaan de
reen-multi), pyrimethanyl (Scala) en
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
knelpunten in het grond- en opper-
Aantal < norm
0
0
0
0
0
Aantal > norm
0
0
0
0
0
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
6
0
2
8
de knelpunten pragmatisch en con-
insecticiden of fungiciden. Herbici-
Aantal > norm
0
0
0
0
0
structief oplossen. Het project vloeit
den worden niet in hoge concentraties
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
voort uit het Convenant Duurzame Gewasbescherming.
prid (Admire) aan deze beschrijving.
amitrol
Amitrol
Voor ETU is de indeling in de categorie probleemstof nieuw, imidacloprid stond ook in 2005 al op de lijst. De overige probleemstoffen van 2005 zijn
troffen, maar minder vaak dan voor-
pirimicarb (Pirimor).
bupirimaat
carbaryl
cyprodinil
Nimrod
Carbaryl
Chorus 50 WG
Onkruid Stoffen die in hoge concentratie worden gevonden zijn hoofdzakelijk
gevonden, maar wel in relatief veel
dichlobenil
Gewasbeschermingsmiddelen kunnen een knelpunt vormen voor de (ecologische) waterkwaliteit, maar ook voor de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater dat wordt gebruikt voor
vlaktewater gezamenlijk te lijf. Dit gebeurt in het project ‘Schone bronnen, nu en in de toekomst’. Door bundeling van krachten en expertise willen zij
0
0
0
0
0
Aantal > norm
0
0
0
0
0
procent of meer van de monsters zijn
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
0
0
0
0
Aantal > norm
0
0
1
1
2
som overschrijdingsfactor
0
0
5
20
25
Aantal < norm
0
0
0
0
0
voor de stoffen bentazon, carbenda-
neemt de NFO actie om de emissie van
Aantal > norm
0
4
1
0
5
zim, isoproturon, methomyl en terbu-
gewasbeschermingsmiddelen naar de
som overschrijdingsfactor
0
138
22
0
160
Eupareen-multi
MCPA en MCPP.
Eigen initiatief Vanuit de fruitteeltsector onder-
sloot verder terug te dringen. In 2006
Totaal
Aantal < norm
DMST
Score
augustus 2006
monsters. Aandachtstoffen die in 25 gevonden zijn dichlobenil (Casoron),
difenoconazool
Casoron
juli 2006
Schone bronnen, nu en in de toekomst
ETU
Zineb, maneb, thiram,etc.
Landelijk zijn vijf tot zes probleemstoffen geselecteerd. Experts uit zo veel mogelijk verschillende disciplines zoeken gezamenlijk naar oorzaken en oplossingen. In 2004 en 2005 zijn
tylazin voorstellen voor oplossingen
Aantal < norm
0
0
0
0
0
gedaan. In 2006 en 2007 gaat ‘Schone
is een proef gestart met een duurzame
Aantal > norm
0
0
0
0
0
bronnen, nu en in de toekomst’ op
aanpak van appelbloedluis.
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
zoek naar oplossingen voor de stoffen
Aantal < norm
0
1
0
0
1
Aantal > norm
1
2
1
1
5
som overschrijdingsfactor
2
427
2
2
432
Aantal < norm
0
0
0
0
0
Aantal > norm
0
0
0
0
0
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
Meer informatie over dit project staat
Aantal < norm
0
0
0
0
0
op: www.schonebronnen.nl.
Aantal > norm
0
0
0
0
0
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
2
2
0
4
Aantal > norm
0
0
0
0
0
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
3
6
3
12
Aantal > norm
0
0
0
0
0
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
5
1
1
7
Aantal > norm
0
0
0
0
0
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
0
0
0
0
Aantal > norm
0
1
0
0
1
som overschrijdingsfactor
0
3
0
0
3
Aantal < norm
0
0
0
1
1
besluiten, omdat een peilbesluit voor
Aantal > norm
0
0
0
0
0
meerdere peilgebieden kan gelden.
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
0
0
0
0
Aantal > norm
0
1
0
0
1
som overschrijdingsfactor
0
4
0
0
4
Aantal < norm
0
0
0
0
0
Aantal > norm
0
0
0
0
0
som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
fenoxycarb
Insegar 25 WG
•
imidacloprid
indoxacarb
kresoxim-methyl
linuron
Admire
Steward
Stroby
Linuron
foto: Entocare
Peilbesluiten digitaal beschikbaar Hollandse Delta heeft het werkgebied verdeeld in meer dan 600 peilgebie-
MCPA
MCPP (mecoprop-p)
pyrimethanil
MCPA
MCPP
Scala
den. Voor elk gebied is de waterstand van de watergangen vastgelegd in een peilbesluit. Er zijn maar 85 peil-
Zo’n besluit bestaat uit een kaart met
tolylfluanide
triadimenol
Eupareen-multi
Exact
een toelichting. Er staat in hoe hoog het water in de watergangen ’s zomers en ‘s winters moet zijn. Vanaf nu kan iedereen deze gegevens op de website
trifloxystrobine
Flint
van Hollandse Delta raadplegen. Het is mogelijk om te zoeken op de naam van het peilbesluit, maar de peilbe-
Totaal aantal aangetroffen stoffen onder norm
0
18
11
10
39
sluiten zijn ook toegankelijk via een
Totaal aantal aangetroffen stoffen boven norm
1
8
3
2
14
overzichtskaart. Het waterschap stelt
Totaal som van overschrijdingsfactor
2
572
29
22
624
de peilbesluiten vast en de provincie keurt ze goed. Een peilbesluit is 10 jaar
•
geldig.
MCPA, dimethenamid-p, pirimifosmethyl, dichlobenil en 2,4-D. In dezelfde periode worden de oplossingen van de eerste reeks stoffen verder geïmplementeerd.
•
akkerbouw
90
70 2000
85
fruitteelt 2001 veeteelt
2002
2003
2004
2005
2006
spuitvrije zone
2006: regels Lozingenbesluit goed nageleefd 80
overig WVO
75
In 2006 zijn de meeste controles uitge-
kele gevallen was dit niet het geval en
vanaf de insteek van het talud
voerd bij de open teelten, waar onder
heeft de teler alsnog 90% driftreduc-
opgeslagen.
akkerbouw. Met name is gelet op
tiedoppen aan de spuit gemonteerd.
teeltvrije zone, het spuiten in het veld,
Bij twee percelen zijn de gewassen uit
Over de gehele linie zijn de regels in
bespuitingen van het talud en opslag
de teeltvrije zone verwijderd.
de akkerbouw beter nageleefd dan
70
2000
2001
2002
2003
van mest e.d. op de percelen. Hollandse Delta is tevreden over het naleven van de regels en hoopt dat deze verbetering zich in 2007 voortzet. Hoe minder vervuilende stoffen er in het water terechtkomen, hoe beter.
2004
100
2005
Naleefgedrag (%) 2000 - 2006
2006
95 90
in 2005. Toch is er een verbetering Tijdens het spuiten in het veld worden
mogelijk. Tijdens bijna een kwart
driftarme doppen of een kantdop nog-
van de controles wordt een over-
100
85
al eens vergeten. Ditzelfde geldt voor
Naleefgedrag (%)Hollandse 2000 treding geconstateerd.
het gebruik van een kantstrooivoor-
Delta zal de handhavingsactivitei-
ziening en een juiste afstelling daar-
ten daarom voortzetten.
75
heeft een grote invloed op de emissie
De veehouderij laat een voortdu-
70
van bestrijdingsmiddelen en meststof-
rende stijging zien in de naleving
fen in het oppervlaktewater.
van de regels. In 2003 zijn veel over- 65 tredingen geconstateerd, met name
In 2006 zijn minder bespuitingen in het
bij de opslag van mest op het be-
talud gesignaleerd dan in 2005. Dit is
drijf. Veel veehouders hebben na de
een positieve ontwikkeling. Juist deze
controle maatregelen getroffen, zo-
bespuitingen veroorzaken een hoge
dat het aantal overtredingen fors is
piekbelasting van (onkruid)bestrijdin
afgenomen. In ruim 92 procent van
95 90
2006 80
van bij het strooien van kunstmest. Dit
De helft van alle percelen, waarop aardappelen, uien, wortelen of bloembollen geteeld zijn, zijn gecontroleerd op de breedte van de teeltvrije zone. In bijna alle gevallen wordt de teeltvrije zone aangehouden. Daar waar de gemeten teeltvrije zone kleiner was dan 1.50 meter, is contact opgenomen met de teler. In de meeste gevallen werd gespoten met een spuitsy-
85
80 75 70
65gsmiddelen in het oppervlaktewater.
steem waarbij een teeltvrije zone van
Ook de opslag van mest heeft geleid
1.00 meter is toegestaan, zoals bij het 60tot minder lozingen in oppervlaktewagebruik van 90% driftreductiedoppen
ter. Op de meeste percelen wordt deze
of separate luchtondersteuning. In en-
opslag2000 ver genoeg2001 (minimaal 2002 5 meter)
glastuinbouw akkerbouw veeteelt fruitteelt spuitvrije zone
60
particulier
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
wijzigingen in het Lozingenbesluit
Het waterschap controleert ook
open teelt en veehouderij, zullen in
particulieren met open teelt en vee-
In de fruitteelt heeft het waterschap
2007 echter meer controles uitgevoerd
houderij activiteiten. De naleving is
weinig controles uitgevoerd in het
worden.
ook hier weer verbeterd.
de gevallen is alles in orde gevonden.
•
afgelopen2004 jaar. Met het oog op de2006 2003 2005
Geen normoverschrijdingen in weidegebieden In weidegebieden worden gewasbe-
Tabel 6 weidegebieden Monsterdatum
schermingsmiddelen in relatief veel monsters aangetroffen. De concen
werkzame stof
Merknaam
Gegevens
februari 2006
april 2006
juni 2006
juli 2006
september2006
Totaal
traties overschrijden de norm echter
2,4-D
2,4-D
Aantal < norm
0
0
0
1
0
1
niet. De onderzoeksresultaten van
Aantal > norm
0
0
0
0
0
0
2006 geven een vergelijkbaar beeld
Som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
0
3
3
2
8
Aantal > norm
0
0
0
0
0
0
Som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
0
0
0
0
0
Aantal > norm
0
0
0
0
0
0
Som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
0
2
1
0
3
Aantal > norm
0
0
0
0
0
0
Som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
0
0
0
0
0
Aantal > norm
0
0
0
0
0
0
Som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
0
5
4
1
10
Aantal > norm
0
0
0
0
0
0
Som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
0
4
2
1
7
Aantal > norm
0
0
0
0
0
0
Som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
0
Aantal < norm
0
0
0
0
0
0
Aantal > norm
0
0
0
0
0
0
Som overschrijdingsfactor
met 2005. Zoals te verwachten is,
bentazon
Basagran
worden in de zomerperiode de meeste middelen gevonden. In de winter en het vroege voorjaar zijn er geen
•
bromoxynil fenol
Bromotril 225 ec
middelen waarneembaar.
ethofumesaat
fluroxypyr
MCPA
MCPP (mecoprop-p)
terbutylazin
Tramat
Starane
MCPA
MCPP
Laddok N
0
0
0
0
0
0
Totaal aantal aangetroffen stoffen < norm
0
0
14
11
4
29
Totaal aantal aangetroffen stoffen > norm
0
0
0
0
0
0
Totaal som overschrijdingsfactor
0
0
0
0
0
0
Onderhoud watergangen: voor 1 december! Een goede aan- en afvoer van water
onderhoud de minste schade aan ge-
gewassen van het land zijn. U kunt dan
is niet mogelijk in ondiepe sloten of
was en slootkant veroorzaakt. Daar-
ook contact opnemen met Hollandse
sloten met veel plantengroei. Dit kan
naast wordt in de onderhoudsperiode
Delta over het uitvoeren van onder-
leiden tot schade aan de gewassen.
de minste schade aan de flora en fauna
houd aan de hoofdwatergangen of de
Goed en tijdig slootonderhoud is daar-
aangericht.
wegsloten. Als het onderhoud niet op tijd is uitgevoerd, stuurt het water-
om van belang. Het waterschap voert elk jaar een schouw op het onderhoud
Het waterschap adviseert om niet met
schap hierover een herinnering aan de
in de watergangen uit. Deze schouw
gewoon of buitengewoon onderhoud
eigenaar.
begint op 1 december. De meeste ge-
te wachten tot begin december, maar
wassen zijn dan van het land, waardoor
om onderhoud uit te voeren zodra de
vervolg op pagina 8
Late gewassen
percelen met late gewassen hoeft pas
digen voor het uitvoeren van het sloot
komen. Dit is niet toegestaan. Behalve
Sommige gewassen staan tot en met
na de oogst uitgevoerd te worden.
onderhoud. Uit oogpunt van sloot
de onkruiden worden ook de grassen
februari op het land. Dit zijn de ‘late
Het gaat bij buitengewoon onderhoud
onderhoud verdient het de voorkeur
beschadigd. De kans groot is dat de
gewassen’. Het zijn over het algemeen
om de hele sloot en bij gewoon onder
om eerst de buitenste gewasrijen te
taluds inzakken en de sloot kan daar-
koolgewassen, zoals spruiten. Winter-
houd om de halve sloot. De andere
oogsten en het onderhoud zo snel
door minder water aan- of afvoeren.
tarwe wordt niet gezien als een laat
helft van de sloot moet gewoon voor
mogelijk daarna te plegen.
Ook de Wet milieubeheer verbiedt het
gewas, omdat het in oktober gezaaid
1 december uitgevoerd zijn.
wordt. Het slootonderhoud kan dan
De reden voor dit uitstel is dat
Verbranden slootmaaisel
voor het zaaien worden uitgevoerd.
Hollandse Delta niet van agrariërs
Soms worden taluds in brand gestoken
Het onderhoud van watergangen langs
verwacht dat zij hun gewassen bescha
om van onkruiden of slootmaaisel af te
•
verbranden van afval.
Teeltvrije zone en driftarme doppen 2007 In deze tabellen staan de teeltvrije zones en driftreductieklassen voor akkerbouw, veehouderij, vollegrondsgroenten, bollenteelt en boomkwekerijgewassen in 2007: Gewas uit bijlage 1 Lozingenbesluit
Teeltvrije zone Drifreductieklasse I
Driftreductieklasse II
Driftreductieklasse III
Akkerbouw en veehouderij NAK pootaardappelen, consumptieaardappelen en fabrieksaardappelen inclusief pootgoed Poot-, plant- en zaaiuien
150 cm
100 cm
50 cm
25 cm
25 cm
25 cm
50 cm
50 cm
50 cm
Colofon
150 cm
100 cm
50 cm
Dit is een uitgave van waterschap
50 cm
50 cm
50 cm
Hollandse Delta, Postbus 469,
150 cm
100 cm
50 cm
Winter- en zomertarwe Winter- en zomergerst Rogge, haver, triticale, vlas, teff, spelt, graszaad, tijdelijk en blijvend grasland Overige gewassen Vollegrondsgroenteteelt Aardbeien, asperges, prei, schorseneren, sla, was-, bos- en winterpeen Overige gewassen Bollenteelt
3300 AL Dordrecht.
Bloembollen en -knollen Boomkwekerijgewassen
Neerwaarts / opwaarts
Neerwaarts / opwaarts
Neerwaarts / opwaarts
Ontwerp en opmaak
bespuiten
bespuiten
bespuiten
Made of Man, Rotterdam
Laan-, park- en vruchtbomen, rozenstruiken, sierconiferen, overige sierheesters en klimplanten
150 cm / 500 cm
Bos- en haagplantsoen en vaste planten
100 cm / n.v.t.
50 cm / 500 cm
Over wshd Waterschap Hollandse Delta
Overzicht Driftreductieklassen Driftreductie klasse
I
II
III
beheert en onderhoudt de water-
Emissiebeperkende maatregelen
Opmerkingen
keringen die het zuiden van Zuid-
Doppen 50% driftreductie
Doppen + kantdoppen uit regeling driftarme doppen LOT 2 november 2005
Holland tegen het water bescher-
Luchtondersteuning
Separate luchtstroom, voorzien van kantdop en GEEN driftarme doppen
men. Het zorgt voor voldoende
Luchtondersteuning
Separate luchtstroom, voorzien van driftarme doppen en kantdop
water in het gebied om te kunnen
Slapdück
Doppen ca 20 cm boven gewas
wonen, werken en recreëren.
Verlaagde spuitboom (30 cm boven gewas)
In combinatie met spuitdoppen ID 90-015/IS 80-02
Hollandse Delta bewaakt ook de
Doppen 90% driftreductie
Doppen uit ‘lijst 90% driftreductiedoppen’, doppen met grotere druppelgrootte eveneens toegestaan
waterkwaliteit in sloten, singels
Verlaagde spuitboom (30 cm boven gewas) met luchtondersteuning
In combinatie met spuitdoppen ID 90-015/IS 80-02
en plassen, zuivert het afvalwater en is verantwoordelijk voor de
Wijziging werkwijze CrossCompliance
(vaar)wegen buiten de bebouwde De regeling met betrekking tot de
Het strooien van (kunst)mest in de
kom, met uitzondering van provin-
Cross-Compliance is veranderd. De
teeltvrije zone blijft wel een overtre-
ciale en rijkswegen.
teeltvrije zone komt niet meer voor in
ding van de randvoorwaarden. Na één
de randvoorwaarden. Het gevolg is dat
waarschuwing wordt hiervan melding
Meer informatie
overtredingen niet meer aan de EU-
gemaakt bij de EU-Desk. In 2006 zijn
Meer informatie vindt u op
Desk van het ministerie van Landbouw
er geen overtredingen gemeld.
www.wshd.nl. Met vragen, klach-
•
worden gemeld .
ten of meldingen kunt u terecht bij het waterschapsloket, tel.nummer:
Lijst 90% driftreductiedoppen
a)
0900 2005 005 (¤ 0,10 p.m.),
Merk
Type
Maat
Spuit-druk
Kantdop
Agrotop
Turbodrop XLTD
110-04
3 bar
Agrotop
Bijzonderheden
e-mail:
[email protected]
Combinatie: Bovenkant type TD-04 (rood) , Onderkant type TCP 110-08 (wit)
TD OC 04 ; TD OC 05; TD OC 06
b)
Agrotop
Turbodrop XLTD
110-05
3 bar
c)
Agrotop
Turbodrop XLTD
110-06
3 bar
d)
Agrotop
Airmix AM
110-03
1 bar
e)
Agrotop
Airmix AM
110-04
1 bar
f)
Agrotop
Airmix AM
110-05
2 bar
g)
Lechler
Venturi ID
120-04
3 bar
h)
Lechler
Venturi ID
120-05
2 bar
i)
Lechler
Venturi ID
120-06
2 bar
j)
Lechler
IDN
120-025
2 bar
Driftarm
k)
Lechler
IDN
120-03
2 bar
Driftarm
l)
Lechler
IDKN
120-04
1 bar
Driftarm
m)
Hardi
S-Injet
120-04
3 bar
n)
Hardi
S-Injet
120-05
3 bar
o)
Hardi
S-Injet
120-06
3 bar
p)
John Deere
Twin Fluïd
TKSS 10/035
6 bar
Venturikant- dop Airmix
Water kwaliteit bij u in de buurt
OC 03; OC 04;OC 05
Lechler IS 80-04; 80-05; 80-06
Informatie over de kwaliteit van het oppervlaktewater in uw omgeving
Hardi
kunt u opvragen bij het waterschaps
B-jet 04; B-jet 05; B-jet 06 Driftarm
loket,telefoon 0900 – 2005 005, 0,35 bar luchtdruk
e-mail
[email protected]. Wij sturen
q)
John Deere
Twin Fluïd
TKSS 10/042
5 bar
Driftarm
0,35 bar luchtdruk
dan de analysegegevens van een
r)
Teejet
Airjet
TK-SS10/35
5 of 6 bar
Driftarm
0,34 bar luchtdruk
monsterpunt bij u in de buurt toe.
s)
Teejet
Airjet
TK-SS10/42
3 of 4 bar
Driftarm
0,34 bar luchtdruk
t)
Teejet
Airjet
TK-SS10/42
5 bar
Driftarm
0,37 bar luchtdruk
