OPEN MONUMENTENDAG 2012: DE TOPPERS UIT HET PROGRAMMA

OPEN MONUMENTENDAG 2012: DE TOPPERS UIT HET PROGRAMMA

Provincie Antwerpen Antwerpen: •

Café Kiebooms

Sinds de accordeonist Leo Kiebooms in 1949 zijn concertcafé opende, is hier bijzonder weinig veranderd. Het café bezit een van de merkwaardigste horeca-interieurs in Antwerpen, een speels samenraapsel van authentieke art-deco en elementen uit de fifties. Vandaag is Kiebooms zowel een buurtcafé als een nostalgische jazzkroeg én een bruisende podiumplek voor jong artistiek talent. Café Kiebooms De Coninckplein 18 2060 Antwerpen Vrij bezoek mogelijk: 10u-20u •

De Studio

Dit gebouw staat vooral bekend als 'Studio Herman Teirlinck' en is sinds 2011 een kunstencentrum: De Studio. Het pand werd in de 18de eeuw gebouwd als 'hôtel particulier', werd ca. 1820 verbouwd tot luxehotel (met de huidige zaal als binnenplaats), werd begin 20ste eeuw een bank en was sinds 1970 de plek van de befaamde toneelschool waar toneelspelend Vlaanderen het vak leerde. De lokettenzaal werd toen theaterzaal. Eigenaar is nu de Provincie Antwerpen. De Studio Maarschalk Gérardstraat 4 2000 Antwerpen Opengestelde delen: eerste verdieping Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten •

De Roma

Deze cinema met 2000 zetels en bijbehorende appartementsgebouwen werd in 1927 gebouwd als 'schouwspelzaal met appartementverdiepingen'. Architect was Alfons Pauwels uit Borgerhout en de inkompartij werd in 1958 heringericht door Rie Haan. Volksschouwburg De Roma werd in 2003 in ere hersteld als monument, concertzaal en cinema, door vrijwilligers die weer cultuur wilden beleven op de

Turnhoutsebaan. Nu is dit een vooraanstaand laagdrempelig cultuurhuis in Borgerhout, Antwerpen en Vlaanderen. De Roma Turnhoutsebaan 286 2140 Borgerhout Vrij bezoek mogelijk: 11u-17u Doorlopend gidsbeurten •

Troubleyn/Laboratorium

De huidige werkplek van de Antwerpse kunstenaar en theatermaker Jan Fabre, het voormalige Ringtheater, werd in 1974 verwoest door een brand. Fabre en architect Dekeyser transformeerden de stadskanker tot een vrijplaats voor kunstenaars. Behalve de (theater)architectuur is ook de collectie permanente kunstwerken van bijzondere waarde, met werk van Tuymans,Delvoye, Borremans, Bijl... Troubleyn/Laboratorium Pastorijstraat 23 2060 Antwerpen Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Gidsbeurten om 11u, 12u, 13u, 14u, 15u, 16u en 17u

Boechout: Falco In 1848 werd op de hoek van de Hovesesteenweg en het Sint-Bavoplein de gemeenteschool gebouwd, met enkele jaren later aanpalend een gemeentehuis. Architect (en kunstschilder) Flor Van Reeth maakte er in 1907 een pittoreske herberg van met art nouveau- en cottage-elementen. De school werd een ontmoetingsplaats en feestzaal waar de Teniersvrienden toneel speelden en culturele activiteiten organiseerden. Later speelde een orgel dansmuziek. De Falco is tot op vandaag een café. Falco Sint-Bavoplein 16 2530 Boechout Opengestelde delen: zaal en café Vrij bezoek mogelijk: 12u-18u

Brasschaat: Sint-Michielscollege In dit norbertijnercollege (1931), een ontwerp van kanunnik Raymond Lemaire, bracht de Vlaamse kunstschilder Alfred Ost (1884-1945) in het interbellum in een aantal gangen religieus getinte houtskooltekeningen aan die nog te bezichtigen zijn. We belichten in een tentoonstelling Osts merkwaardige leven en zijn werk. Sint-Michielscollege - Muurschilderingen Alfred Ost Kapelsesteenweg 72 2930 Brasschaat Opengestelde delen: gangen met muurschilderingen Vrij bezoek mogelijk: 10u-17u Doorlopend gidsbeurten

Duffel: Orgelmakerij Stevens Deze orgelmakerij is nog steeds actief op de oorspronkelijke vestigingsplaats. Reeds in 1875 bouwde orgelmaker Petrus Stevens hier een werk- en woonhuis. Het bedrijf ontwierp maar liefst 250 nieuwe orgels, o.m. 3 in Duffel. Tot de befaamdste behoren de orgels van het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel, de Sint-Gummaruskerk in Lier, het paviljoen Civitas Dei op Expo '58. Met pas ontdekte filmbeelden uit de jaren 1950! Orgelmakerij Stevens Leopoldstraat 34 2570 Duffel Opengestelde delen: inkomhal, atelierruimte en buitenwerkplaats Bezoek enkel o.l.v. een gids: 14u-18u Gidsbeurten om het half uur Reserveren voor bezoek en gidsbeurten noodzakelijk: Dienst Archief en Museum Gemeentestraat 21 015 30 72 13 [email protected] reserveren t.e.m. 06/09/2012

Mechelen: Groot Huis van Boisot De 'verbeelde illusie' staat centraal in de prachtig gedecoreerde 19de-eeuwse vertrekken van dit uitzonderlijke woonhuis. Een metershoge architecturale trompe-l'oeilschildering in de traphal, geschilderd lijstwerk en marmerimitaties in de koetsdoorrit,verborgen doorgangen en oneigenlijke deuren…: ze dragen allemaal bij tot het beeld (en de illusie) van een rijk en symmetrisch opgebouwd stadspaleis. Het huis was nog maar één keer te bezoeken. Groot Huis van Boisot Frederik de Merodestraat 86 2800 Mechelen Opengestelde delen: gelijkvloers Bezoek enkel o.l.v. een gids: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten

Merksplas: Zaal de Kunstvrienden De Koninklijke Maatschappij De Kunstvrienden is in 1883 gesticht door het personeel van de Rijksweldadigheidskolonie van Merksplas om na de werktijd samen te musiceren. Tien jaar later startte de vereniging met de bouw van haar inmiddels beschermde harmoniezaal, die ze nog altijd gebruikt en waar ook de lokale toneelvereniging thuis was. Aan de ingang prijkt in smeedijzer nog het opschrift 'Vermaak na arbeid'. Het podium, het balkon en de zaal waren getuige van jaren speelplezier. Zaal De Kunstvrienden Molenzijde 143 2330 Merksplas Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u

Mol: Malvinahof In restauratie Jakob Smits (1855-1928) noemde zijn schildersatelier, een boerenwoning die hij in 1888 kocht en waar hij later in de schuur zijn atelier bouwde, naar zijn tweede vrouw, Malvina Dedeyn. Sinds 1914, toen Smits het atelier uitbreidde, is het uitzicht ongewijzigd. Momenteel wordt het beschermde pand gerestaureerd. Op Open Monumentendag zijn er foto's te zien die ooit van het atelier zijn gemaakt en enkele oorspronkelijke voorwerpen. Er is ook werk van kunstenaars uit de streek. Malvinahof Achterbos 126 2400 Mol Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u

Schoten: Braembibliotheek Voor het laatst te bezoeken voor restauratie De Braembib, genoemd naar architect Renaat Braem, wordt twee jaar lang gerestaureerd. De boeken zijn al verhuisd naar een nieuwe locatie en dus kun je de bib uitzonderlijk tot in haar kleinste hoekjes verkennen, net voor de werkzaamheden beginnen. Gidsen vertellen hoe het oorspronkelijke ontwerp van Braem in ere hersteld wordt. Een tentoonstelling rond de Vlaamse Erfgoedbibliotheken en randactiviteiten, ook voor kinderen, maken het programma compleet. Braembibliotheek Sint-Cordulaplein 13 2900 Schoten Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten

Sint-Katelijne-Waver: Instituut van de Ursulinen en Sint-Ursula-Instituut Na de oprichting in 1841 stond dit instituut al snel tot ver buiten België hoog aangeschreven. De meisjes kwamen terecht in een omgeving die aansloot bij hun sociale klasse. De opvallende wintertuin (1900) in art nouveau was een schitterende ontvangstruimte voor de bezoekers van de honderden inwonende meisjes. Voor het eerst is ook de pianogalerij, dertig 'oefenhokjes' met elk een buffetpiano, open. Met een tentoonstelling van muziekpartituren. Instituut van de Ursulinen/Sint-Ursula-Instituut Bosstraat 9 2861 Onze-Lieve-Vrouw-Waver Opengestelde delen: wintertuin, empiregang en pianogalerij Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten

Kind- en gezinsvriendelijke activiteit: Hoogstraten: Zoektocht ‘Op zoek naar de schatten van Katrien’ Katrien is haar schatten kwijt en kan geen bezoekers meer ontvangen! Wil jij haar helpen? Haal dan snel een gratis zoektocht bij de bewakers van de kerk. Die is geschikt voor kinderen vanaf 9 jaar, maar met een beetje hulp van papa en mama kunnen ook de kleinsten mee op zoek.

Sint-Katharinakerk Vrijheid 151 2320 Hoogstraten Starturen: doorlopend 13.30u-17.30u Leeftijdscategorie: vanaf 9 jaar

Provincie Limburg Hamont-Achel: Cinema Walburg Cinema Walburg werd in 1957 gebouwd als moderne filmzaal door Henri Van Vlierden-Sevenels, maar al in 1926 werden hier stomme films gespeeld. De bioscoop speelde een belangrijke rol in het sociale en culturele leven van Hamont. Hij bood plaats aan bijna 500 bezoekers en was daarmee een van de grootste zalen uit die tijd in de streek. De bioscoopzaal is met kleine aanpassingen omgebouwd tot een cinema-theatercomplex. Het is de enige Limburgse cinema uit de jaren 1950 die bewaard bleef. Cinema Walburg Kerkstraat 28 3930 Hamont Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten

Hasselt: Zaal Onder den Toren In 1938 werd Zaal Onder de Toren ofte ZOT gebouwd. De feestzaal maakte na WO II deel uit van het toenmalige provinciehuis. In de jaren 1960 werd ze ook gebruikt voor live radio-opnames van de NIR, nu Radio 2. Hier vond het bevrijdingsfeest van de Amerikanen plaats en gaf Jacques Brel voor 600 frank zijn eerste radio-optreden... ZOT is de tentoonstellingszaal bij uitstek van Hasselt. Maak kennis met haar luisterrijke geschiedenis. Zaal Onder de Toren Thonissenlaan 15 3500 Hasselt Opengestelde delen: tentoonstellingsruimte Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u

Sint-Truiden: •

Benedijctijnenabdij - Abtsvleugel - Keizerszaal en Seminariebibliotheek

Abt Jozef Van Herck liet ca. 1770 de abtsvleugel als een keizerlijke residentie inrichten door de Brusselse architect L.B Dewez. Het plafond van de Keizerszaal, een ontvangstruimte, werd beschilderd met het oudtestamentische tafereel 'Jozef (naamgenoot van de abt) ontvangt zijn broeders in Egypte' door Gian Antonio Caldelli. De perspectiefschilderingen op de muren zijn 19de-eeuws. Ook in de andere vertrekken zijn er plafondschilderingen. En de seminariebibliotheek is indrukwekkend. Benedictijnenabdij - Abtsvleugel - Keizerszaal en Seminariebibliotheek Diesterstraat 1 3800 Sint-Truiden Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten

•

Theaterzaal Roxy

Recent gerestaureerd Bioscoop Roxy, later Ciné City, was zowat 60 jaar geleden een van de eerste filmzaaltjes in Sint-Truiden. Het pand heeft sinds kort een nieuwe bestemming: Yves Caspar en Gunter Reniers, twee jonge Truienaars van het theatergezelschap Compagnie Lowie houden er voorstellingen en baten er een artiestencafé uit. Ook andere gezelschappen, acteurs en stand-uppers uit heel Vlaanderen zijn er te gast. Theater De Roxy Rijschoolstraat 51 3800 Sint-Truiden Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten

Tongeren: Schouwburg Casino Het Casino werd in 1846 ingehuldigd en na beschadiging tijdens WO I gerenoveerd. De Koninklijke Muziekmaatschappij, zelf gesticht in 1750, vond er onderdak. Aan de buitenzijde is het gebouw sober, met aan de ingang elementen van de cottagestijl. De grote zaal en hal in neoclassicistische stijl geven een beeld van het belang van het Casino begin 20ste eeuw. Van 1933 tot 1981 werd de zaal ook als bioscoop uitgebaat. Ze wordt nog steeds gebruikt door muziek- en toneelverenigingen. Schouwburg Casino Sint-Truidersteenweg 6 3700 Tongeren Opengestelde delen: inkomhal, foyer en zaal Vrij bezoek mogelijk: 14u-18u Gidsbeurten om het half uur

Zutendaal: Panorama van de Kempen In een speciaal ontworpen zaal van bezoekerscentrum De Lieteberg kun je het enige panoramische schilderij in Vlaanderen bekijken: de 65-jarige Charles Wellens schilderde in 1954 'Panorama van de Kempen', goed voor 33 x 2m! Hij deed dat voor een tentoonstelling en i.o.v. het Sint-Hubertuscomité van Wiemesmeer. Sinds 2010 is het schilderij weer compleet, nadat het jarenlang over verschillende locaties verspreid was. Panorama van de Kempen De Lieteberg, Stalkerweg z/n 3690 Zutendaal Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Gidsbeurten om 10.30u en 14u Reserveren voor gidsbeurten noodzakelijk: Dienst Toerisme Zuurbroekstraat 16 089 25 50 60 [email protected]

Bocholt: Bibliotheek De Priool Deze voormalige jongensschool werd in 1864 ontworpen door provinciaal architect Herman Jaminé en was vanaf 1868 in gebruik. De 'priool' of overdekte speelplaats werd ontworpen door de Luikse ingenieur Paris-Isaac. De school doet sinds 1994 en na een respectvolle verbouwing dienst als hoofdbibliotheek. In de achthoekige centrale hal vinden ook tentoonstellingen plaats. Bibliotheek De Priool Dorpsstraat 2 3950 Bocholt Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u

Kind- en gezinsvriendelijke activiteit: Hasselt: ‘In memoriam’ Ouders en een tweelingbroertje vertellen hoe ze het verlies van hun zoon en broer proberen te verwerken. Een bijzondere productie van HETPALEIS en Hanneke Paauwe, op een bijzondere plek: het oud kerkhof van Hasselt. Kempische Steenweg (t.h.v. nr. 89) 3500 Hasselt Startuur: 17u Duur: 1u Leeftijdscategorie: vanaf 9 jaar

Provincie Oost-Vlaanderen Aalst: Danszaal Gillade De danszaal van de familie Gillade had al in de 19de eeuw veel succes met café-chantants en dansavonden met het draaiorgel. Toen de weduwe Gillade besloot een volledig nieuwe zaal te bouwen (1923), ontwierp Jules Lippens deze schitterende zaal 'Folies Bergère' in art deco. Sinds 2007 is ze in volle glorie hersteld en nu doet ze dienst als polyvalente zaal van het lyceum. In 2008 won ze de Monumentenprijs Oost-Vlaanderen. Danszaal Gillade Louis D'Haeseleerstraat z/n 9300 Aalst Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten

Intergemeentelijk project: Deinze/Sint-Martens-Latem Deinze en Sint-Martens-Latem laten je oude en nieuwe kunstenaars ontmoeten die zich lieten en laten inspireren door de landschappen en monumenten bij de Leie. Je maakt met hen kennis dankzij hun kunstwerken, woningen en ateliers, grafmonumenten...

•

Sint-Martinuskerk en kerkhof

Recent gerestaureerd Op dit kerhof liggen zowel Albijn Van Den Abeele, die de eerste Latemse schildersgroep aantrok, als de grote beeldhouwer George Minne. De witgekalkte hallenkerk is het visuele symbool van Sint-MartensLatem. Binnen valt een altaarschilderij van Gustaaf Van De Woestijne op. De preekstoel van 1771 heeft een indrukwekkende dubbele trap. De kerk werd vaak geschilderd door de Latemse groep. De kerk is pas gerenoveerd. Gidsbeurten door de leerlingen van het Koninklijk Atheneum Erasmus Deinze. Dorp z/n 9830 Sint-Martens-Latem Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten •

Gemeentelijk Museum Gevaert-Minne

Recent gerestaureerd Kunstschilder en zoon van een industrieel Edgard Gevaert trok in 1925 naar een eigen ontwerp een landhuis op in een 16de-eeuwse renaissancestijl. Zijn eerste schildersatelier is nog steeds herkenbaar aan de grote ramen en ook de oude eetplaats is bewaard. In 1993 opende de gemeente er het Museum Gevaert-Minne met werken van Leiekunstenaars. Dat ging dit jaar na een intensieve restauratie weer open. Gidsbeurten door de leerlingen van het Koninklijk Atheneum Erasmus Deinze. Kapitteldreef 45 9830 Sint-Martens-Latem Bezoek enkel o.l.v. een gids: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten •

Voormalig woonhuis Emiel Claus en atelier van Jenny Montigny

Villa Zonneschijn (19de eeuw) was de atelierwoning van schilder Emiel Claus. De ligging aan een Leiebocht en de oriëntatie, waardoor het avondlicht gefilterd door de bomen op het water schittert, trokken hem aan. In de tuin vind je zijn graf door Georges Minne. Achter de herdenkingsplaat stond vroeger Claus' atelier met zicht op de Leie. In het huis ernaast woonde en werkte Jenny Montigny, leerlinge en minnares van de schilder. Gidsbeurten door de leerlingen van het Koninklijk Atheneum Erasmus. Emiel Clauslaan 95/101 9800 Astene Opengestelde delen: aangeduide delen Bezoek enkel o.l.v. een gids: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten •

Fietstocht: ‘Leiekunst verbeeld in monumenten. Fietsen langs de Leie tussen Deinze en SintMartens-Latem’

Deinze en Sint-Martens-Latem laten je kunstenaars ontmoeten die zich lieten inspireren door de Leielandschappen en monumenten. Je maakt met hen kennis dankzij hun kunstwerken, woningen en ateliers, grafmonumenten... De tocht verbindt Deinze en Sint-Martens-Latem, via Sint-Martens-Leerne en omgekeerd via Deurle en Bachte. Vertrekplaatsen: Gemeentehuis Sint-Martens-Latem, Dorp 1 9800 Deinze

Of Gemeentelijk Museum Gevaert-Minne, Kapitteldreef 45 9830 Sint-Martens-Latem Vertrekuur: 10u-18u Duur: 2u Afstand: ca. 25km

Maldegem: •

Cinema Sint-Cecilia

Van deze cinema uit 1929 is de voorgevel nog goeddeels intact en bleef ook binnen de indeling goed bewaard, een zeldzaamheid in Vlaanderen. Cinema Sint-Cecilia Nieuwstraat 23 9990 Maldegem Opengestelde delen: aangeduide delen Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten •

Feestzaal D’Havé

Dit gebouw werd in 1931 opgericht door Theofiel D'Havé en speelde een belangrijke rol in het sociale leven van Adegem (films, toneelvoorstellingen, vergaderruimte van verenigingen...). Er zijn nog sporen terug te vinden van dit verleden: zo is de zolderverdieping nog authentiek. Historische foto's zullen ongetwijfeld herinneringen oproepen. Feestzaal D’Havé Dorp 56 9991 Adegem Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten •

Oud Stadhuis – Rococozaal

Het Oud Stadhuis (1653) was met het aanpalende schepenhuis tijdens het ancien régime het administratieve centrum van het Ambacht Maldegem. Het werd in 1833 verkocht aan de familie Van Mullem, die het in 1955 schonk aan de kerkfabriek van Sint-Barbara. Hier was 100 jaar lang ook de fanfare Sint-Cecilia thuis. De vergaderzaal is opgeluisterd met een decoratie in neorococo die zo goed als authentiek bewaard bleef. Met korte concertjes van de bigband Friday Night Blasters. Oud Stadhuis - Rococozaal Marktstraat 36 9990 Maldegem Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u

Sint-Niklaas: •

Huis Jan Buytaert

Recent herbestemd Dit herenhuis uit de 2de helft van de 19de eeuw heeft een monumentale hal en salons, en een indrukwekkende stadstuin. De voorbije decennia werd het bewoond door kunstenaar, verzamelaar en docent Jan Buytaert (1939-2011), een leerling van Oscar Kokoschka die hier o.m. vanuit het zolderraam stadsgezichten maakte. Bij zijn dood schonk hij het gebouw en zijn collectie aan een stichting om er een kunstencentrum op te richten. Het wordt nu voor het eerst opengesteld door de vzw Warp. Huis Jan Buytaert Apostelstraat 20 9100 Sint-Niklaas Bezoek enkel o.l.v. een gids Gidsbeurten om het uur •

Huis Janssens

In restauratie Deze voormalige woning werd gebouwd in 1878 i.o.v. Alfons Janssens, dichter, kunstliefhebber en de jongste zoon van een rijke textielfamilie. In 1909 werd het herenhuis omgevormd tot museum, een functie die het nog heeft. Het herbergt de collectie van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas. Het restauratieproject dat momenteel wordt voorbereid wil de sfeer van het vroeg20ste-eeuwse museum verzoenen met hedendaagse eisen. Huis Janssens Zamanstraat 49 9100 Sint-Niklaas Opengestelde delen: gelijkvloers en eerste verdieping Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Gidsbeurten om het uur •

Wandeling ‘Sprakeloos in de Elisabethwijk’

Met zijn boek 'Sprakeloos' bracht schrijver Tom Lanoye de buurt waar hij opgroeide opnieuw tot leven. Aan de hand van citaten uit het boek en foto's verzameld door buurtbewoners en het stadsarchief schetsen we een beeld van de sociale en bouwkundige geschiedenis van deze boeiende interbellumwijk. Vertrekplaats: hoek Koningin Elisabethlaan/Prins Karelstraat 9100 Sint-Niklaas Vertrekuur: 10u, 13.30u en 15.30u Duur: 1.30u Afstand: 1,5km

Kind- en gezinsvriendelijke activiteit: Gent: Workshop ‘Fabeldieren’ Met prenten uit middeleeuwse 'bestiaria' stellen we onze eigen fabeldieren samen, zoals je die ook kunt zien op de fragmenten van glasramen in Het Pand. U-Gent – Het Pand Onderbergen 1 9000 Gent Start: 14u, 15u en 16u Duur: 45’ Leeftijdscategorie: vanaf 6 jaar Reserveren noodzakelijk: Gentinfo 09 210 10 10 Reserveren t.e.m. 06/09/2012

Provincie Vlaams-Brabant Beersel, Dworp: Vormingscentrum Destelheide Destelheide is een creatie van architect Paul Felix. Tussen 1964 en 1971 gaf hij vorm aan een tijdloos gebouw uit glas, hout en beton, in symbiose met de omgeving. De no-nonsense architectuur met haar heldere en sobere vormen laat de hoofdrol aan het prachtige landschap. Tegelijk zijn alle ruimtes uiterst functioneel ingericht voor creatieve activiteiten, wat de opzet was. Vormingscentrum Destelheide Destelheidestraat 66 1653 Dworp Bezoek enkel o.l.v. een gids Reserveren voor bezoek en gidsbeurten noodzakelijk: Dienst Toerisme Gemeenveldstraat 1 02 359 16 36 [email protected] Reserveren t.e.m. 31/08/2012 Gidsbeurten om 11u, 14u en 15u

Diest: Bustocht ‘Ontdek kunstenaar Jan Heylen’ Diestenaar Jan Heylen (1931-1967) was in zijn korte carrière baanbrekend. Zo stelde hij beeldhouwwerken tentoon op Expo'58. Hiervan staan twee metaalsculpturen in Diest. Ceramiek van hem is verwerkt in huisgevels. We bezoeken zijn atelier en de hal van zijn woning in Molenstede, beide ontworpen door zijn broer Luc. Vertrekplaats: Infobalie, Dienst Toerisme, Koning Albertstraat 16 3290 Diest Vertrekuur: 12u, 14u en 16u Duur: 1.30u

Reserveren noodzakelijk: Dienst Cultuurbeleid Den Amer, Nijverheidslaan 24-26 013 46 06 47 [email protected] Reserveren t.e.m. 07/09/2012

Leuven •

Centrale bibliotheek

Na de verwoesting van de oude universiteitsbibliotheek in 1914 ontstond een internationale hulpactie om fondsen te verzamelen voor een nieuwe bib in Leuven. Vanuit de USA kwam heel wat geld. Ook de architect, Whitney Warren, was een Amerikaan. In 1928 werd de majestueuze bibliotheek, opgetrokken in neorenaissancestijl, ingehuldigd. De huidige collectie is opgebouwd sinds WO II. In de 78m hoge toren hangt een beiaard, die bezocht kan worden. Centrale Bibliotheek Mgr. Ladeuzeplein 21 3000 Leuven Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Gidsbeurten om 11u, 12u, 13u, 14u, 15u, 16u en 17u •

Stadsschouwburg

In 1867 mocht Leuven zijn schouwburg inhuldigen, een ontwerp van stadsarchitect Lavergne. Na de oorlogsbrand van 1914 werd de schouwburg wederopgebouwd. De ruwbouw was voltooid in 1931, het luxueuze interieur in 1938. De decoratie en inrichting bleven in grote mate bewaard. Opmerkelijk zijn de rijkelijke materiaalkeuze, de wandschilderingen en bas-reliëfs in vergulde omlijstingen, de zaalkoepel met een monumentale doekbeschildering... De schouwburg is in de jaren 1990 bij de tijd gebracht. Stadsschouwburg Bondgenotenlaan 21 3000 Leuven Vrij bezoek mogelijk: 14u-18u Gidsbeurten om 14.30u, 15.30u, 16.30u en 17.30u

Scherpenheuvel-Zichem: •

Literaire Ernest-Claes-wandeling – De Demerbroeken

De Demerbroeken, waar Claes' geboortehuis ligt, komen voor in menig boek van hem, zoals 'De Witte', 'Wannes Raps' en 'Floere het fluwijn'. We lezen fragmenten en bezoeken het Claesmuseum. Vertrekplaat: Ernest Claesstraat 152 3271 Zichem Vertrekuur: 14u •

Literaire Ernest Claes-wandeling – Zichem

De markt van Zichem met het Ernest Claesmonument (1964) en een muziekkiosk is het vertrekpunt van een wandeling in het dorpscentrum. Onderweg maak je kennis met Claes' leefwereld. Enkele acteurs

vertolken Wannes Raps en Pastoor Munte, twee bekende personages uit Claes' boeken. We bezoeken ook locaties waar de boeken verfilmd werden. Vertrekplaats: Markt z/n 3271 Zichem Vertrekuur: 14.30u en 16u

Kind- en gezinsvriendelijke activiteit Tervuren: Op stap met Eekhoorn Vic Eekhoorn Vic neemt de kinderen op sleeptouw langs vele interessante monumenten in Tervuren. Speciaal voor Open Monumentendag werd een aantal nieuwe opdrachten uitgewerkt. Vertrekplaats: Hof van Melijn, Melijndreef 6 3080 Tervuren Vertrekuur: 14.30u Duur: 2u Leeftijdscategorie: vanaf 6 jaar

Provincie West-Vlaanderen Anzegem: Villa Zonnekracht Deze excentrieke villa is de realisatie van een van de meest gedurfde bouwkundige kunstenaarsidealen uit het interbellum in België. Ze werd ontworpen door bouwheer Lieven Colardyn, beeldhouwer en kunstschilder, en de jonge architect Lucien De Munnynck. Het zou Vlaanderens meest zuiver kubistische kunstenaarshuis van deze omvang zijn. Villa Zonnekracht Tiegemberg 56 8573 Tiegem Vrij bezoek mogelijk: 13u-18u Gidsbeurten om het uur

Avelgem: Villa Huib Hoste Dit beschermde landhuis (1919) was oorspronkelijk landelijk gelegen en is een vroeg werk van de internationaal erkende architect Huib Hoste, die erin slaagde de principes van het modernisme, in het bijzonder van de beweging De Stijl, op een persoonlijke manier te interpreteren. Hoste bouwde het i.o.v. de familie Vandemeulebroecke-Staelens. Mevrouw Staelens was de schoonzus van Stijn Streuvels. Het huis wordt momenteel als atelier gebruikt door beeldend kunstenaar Hervé Martijn. Villa Huib Hoste Oudenaardsesteenweg 80 8580 Avelgem Bezoek enkel o.l.v. een gids: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten

Brugge: Stadsschouwburg De Brusselse architect Gustave Saintenoy ontwierp deze stadschouwburg in 1865 met sobere neoklassieke voorgevels en een rijk, eclectisch interieur. Typisch 19de-eeuws is de keuze voor de hoefijzervormige toneelzaal. Plafonds, loges en balkons zijn rijkelijk versierd door de Brusselse schilder C. Braeckman. De fantastische sprookjesluchter met zijn 204 lichtpunten komt uit Berlijn. Stadsschouwburg Vlamingstraat 29 8000 Brugge Bezoek enkel o.l.v. een gids, doorlopende gidsbeurten Dit monument is ook open op andere dagen dan Open Monumentendag: ook op za 08/09: doorlopend gidsbeurten van 14u tot 18u

Jabbeke: Permekemuseum De modernistische eigen woning met atelier van Constant Permeke (1886-1952), 'De Vier Winden', werd 1959 als Permekemuseum geopend. De kunstenaar had ze zelf ontworpen, de plannen waren van architect Pierre Vandervoort en het gezin Permeke nam er in 1929 zijn intrek. De collectie omvat voornamelijk schilderijen, tekeningen en beeldhouwwerken van Permeke zelf. Daarnaast zijn er ook documenten, foto's, briefwisseling en persoonlijke herinneringen over de kunstenaar. Permekemuseum Gistelsteenweg 341 8490 Jabbeke Vrij bezoek mogelijk: 10u-12.30u en 13.30u-18u Gidsbeurten om 11u, 14u en 16u

Lichtervelde: Cinema De Keizer Deze cinema van begin jaren 1920 is in België de enige nog overgebleven familiezaal uit de pionierstijd. Dit is één brok nostalgie: het balkon, de rode fluwelen klapstoelen, de houten plankenvloer, de zijwanden die onderaan gecapitonneerd zijn en bovenaan met kroonluchters versierd... Je kunt een predigitaal kijkje achter de schermen nemen. Cinema De Keizer Neerstraat 11-13 8810 Lichtervelde Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Gidsbeurten om 13.30u, 14u, 14.30u, 15u, 15.30u en 16u Reserveren voor gidsbeurten noodzakelijk Dienst Cultuur Marktplaats 2 051 72 94 41 [email protected] reserveren t.e.m. 05/09/2012 groepjes van max. 6 personen

Intergemeentelijk project: Regio Kortrijk - CINEMA: Oude lokale filmzalen, pellicule, de filmoperator in z’n hokje, de ijspraline tussendoor, een journaal als voorprogramma en af en toe de ruimte voor een wat pikantere film… Alles ruimde plaats voor multi- en megaplexen buiten de stedelijke centra. Op Open Monumentendag 2012 zoeken ze in de regio Kortrijk de lokale cinema’s terug op, openen de deuren en dompelen het publiek onder in de sfeer van de lokale bioscoop. •

Budascoop

Dit bioscoopcomplex, de vroegere Pentascoop, is sinds een tiental jaar de alternatieve filmzaal van Buda Kunstencentrum. De Pentascoop (1975) was het eerste cinemacomplex in België met 5 zalen. Twee daarvan zijn recent omgebouwd tot podiumzalen. Budascoop Kapucijnestraat 10 8500 Kortrijk Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten •

Ciné Palace

Bedreigd In 1922 werd Dancing Palace geopend. Sinds 1950 was het een bioscoop en het was lang de enige cinema in Kortrijk waar erotische films werden vertoond. Nu is dit een centrum voor sociaal-artistieke buurtwerking. Het monument wordt wellicht afgebroken in 2013. Ciné Palace Zwevegemstraat 13 8500 Kortrijk Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten •

Limelight

Bedreigd Deze bioscoop, 'De Gouden Lanteern', werd in 1921 in art-decostijl gebouwd naar een ontwerp van de Kortrijkse architect Acke. De naam veranderde in de jaren 1970 in Kinema Orly en na verbouwingen werd dit in 1980 de Limelight. Begin 21ste eeuw vond muziekcentrum De Kreun er enkele jaren onderdak. De zaal staat te koop en wordt wellicht gesloopt. Limelight Jan Persijnstraat 6 8500 Kortrijk Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Doorlopend gidsbeurten

•

Stadarchief Majestic

Cinema Majestic opende als buurtbioscoop in 1942 zijn deuren. In de crisistijd voor bioscopen startte de familie Bert er met een nieuw concept: twee zalen, comfortabele zetels en een optimale filmkwaliteit, het prille begin van wat de Kinepolisgroep is geworden. Nu vind je hier het stadsarchief.

Stadsarchief Majestic Gentsestraat 13 bis 8530 Harelbeke Bezoek enkel o.l.v. een gids: 10u-18u •

Van de Franco-Belge tot de Olympia: een ontmoeting met 5 oude Wervikse bioscopen

In het stadscentrum van Wervik kun je met een brochure in de hand maar liefst 5 verdwenen cinema's ontdekken: Franco-Belge, Palace, Majestic, Olympia en Forum. We vertellen pikante cinemaverhalen en kijken terug op de periode van de reis- en de tentbioscopen. Spektakel! Vertrekplaats: Speiestraat 16 8940 Geluwe Vertrekuur: 10u-18u Afstand: ca. 2km

Oostende: •

MU.zee

Mu.ZEE is hét kunstmuseum aan zee voor Belgische kunst van 1830 tot vandaag. Het herbergt een rijke collectie die is gegroeid uit de samenwerking van de Provincie West-Vlaanderen en Stad Oostende. Vertegenwoordigers van de Oostendse scène à la Spilliaert en Ensor vormen er een belangrijk deel van. Het imposante modernistische gebouw van architect Gaston Eysselinck (+1953) werd in 1947 ontworpen i.o.v. de coöperatieve S.E.O. (Spaarzaamheid Economie Oostende en deed jaren dienst als warenhuis. Mu.ZEE Romestraat 11 8400 Oostende Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Gidsbeurten om 11u, 14u en 16u •

Woningen Prins Karel & Alfred Bastien (Memoriaal Prins Karel)

Na zijn periode als prins-regent (1944-1950) legde prins Karel zich in Raversijde toe op de schilder- en tekenkunst. Je kunt er o.a. zijn schildersatelier bezoeken. Ook de schilder Alfred Bastien had een tijd een woning in het domein van de prins. Hier zijn, naast een werk van Bastien zelf, ook werken van prins Karel exclusief te bewonderen. We belichten nog andere kunstenaars uit de koninklijke familie en kunstenaars die het domein bezochten of banden hadden met de prins, o.m. Marvin Gaye. Woningen Prins Karel & Alfred Bastien (Memoriaal Prins Karel) Nieuwpoortsesteenweg 636 8400 Oostende Vrij bezoek mogelijk: 10u-18u Gidsbeurten om 10.30u, 13.30u en 15.30u Reserveren voor gidsbeurten noodzakelijk: Provinciedomein Raversijde Nieuwpoortsesteenweg 636 059 70 22 85 [email protected] Reserveren t.e.m. 09/09/2012

•

Ontdek de sporen van Oostendes rijke cinemaverleden

De auteurs van het boek 'De wonderlijke wereld van pluche en pellicule', dat de geschiedenis van de Oostendse cinema's vertelt, nemen je mee op een exclusieve ontdekkingstocht door de binnenstad, op zoek naar sporen van het rijke Oostendse cinemaverleden. Met onderweg enkele verrassingen. Vertrekplaats: Monacoplein 1 9400 Oostende Vertrekuur: 11u, 14u en 16u Duur: 1.30u

Kind- en gezinsvriendelijke activiteit: Brugge: Zoektocht ‘De indiaan in Gezelle’ Een zoektocht voor kinderen in de tentoonstelling van Gezelle/Bruggemuseum: Gezelle vertaalde Longfellows indianenepos 'Song of Hiawatha' en wist veel af van de indianencultuur, vandaar... Gezelle/Bruggemuseum Rolweg 64 8000 Brugge Vertrekuur: doorlopend 10u-18u Ook op za 08/09, doorlopend 14u-18u Leeftijdscategorie: vanaf 6 jaar

Kind- en gezinsvriendelijke activiteit: Oostende: Zoektocht ‘Kunstenaars en componisten op de Atlantikwall’ We gaan op zoek naar de prinselijke en andere kunstenaars die hier woonden en werkten, en naar hun vrienden. En waarom kregen oorlogsbunkers namen van componisten? Atlantikwall Raversijde Nieuwpoortsesteenweg 636 8400 Oostende Vertrekuur: doorlopend 10u-18u Leeftijdscategorie: Vanaf 6 jaar Reserveren noodzakelijk: Provinciedomein Raversijde Nieuwpoortsesteenweg 636 059 70 22 85 [email protected] Reseveren t.e.m. 09/09/2012