VERDIEPING: DE PRIORITEITEN VAN NEDERLAND KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM Nederland heeft drie prioriteiten voor het voorzitterschap opgesteld: een innovatieve EU, een EU die zich beperkt tot hoofdzaken en een EU die verbindt. Maar wat betekenen deze drie prioriteiten in de praktijk? In deze opdracht koppelen leerlingen de prioriteiten aan concrete voorbeelden (zoals de zelfrijdende auto als voorbeeld van innovatie). In deze opdracht leren leerlingen ook wat de Raad van Ministers is, in welke samenstellingen deze raad bestaat, en wat het voorzitterschap inhoudt.
LEERDOEL
Leerlingen kennen de drie prioriteiten van Nederland en weten hier voorbeelden bij te noemen. Leerlingen weten wat de Raad van Ministers is. Leerlingen weten wat het voorzitterschap van de Raad van Ministers inhoudt.
NIVEAU Havo-vwo
BENODIGDHEDEN
Opdrachtblad A: De Raad van Ministers Opdrachtblad B: De prioriteiten van het Nederlands voorzitterschap
BRONNEN
europa-nu.nl: http://bit.ly/1NEldce en http://bit.ly/1NoaiDM rijksoverheid.nl: http://bit.ly/1lju8VC subpoort.com: http://bit.ly/1LLGrzu
DUUR 45 minuten
HANDLEIDING 1.
Begin de les met een korte introductie. ‘Van 1 januari tot en met 30 juni 2016 vervult Nederland het voorzitterschap van de EU.’ Vraag of leerlingen weten wat dit betekent. Van welk onderdeel van de EU wordt Nederland de voorzitter? Van de Raad van de Europese Unie, ofwel: Raad van Ministers. Wat houdt het voorzitterschap in? o Nederland zit de vergaderingen van de Raad van Ministers voor en beheert de agenda. o Nederland zorgt dat het overleg met andere Europese instellingen, zoals de Europese Commissie en het Europees Parlement, goed verloopt. Wat is de Raad van Ministers? In de Raad van Ministers zijn de regeringen van alle 28 lidstaten van de EU vertegenwoordigd. Samen met het Europees Parlement moet de Raad van Ministers wetsvoorstellen van de Europese Commissie
goedkeuren of afkeuren. Nationale regeringen kunnen dus via de Raad van Ministers invloed uitoefenen in de EU. De raad heeft elke keer een andere samenstelling, afhankelijk van het onderwerp waarover gesproken wordt. Als het over onderwijs gaat, dan komen de 28 vakministers van Onderwijs bijeen. 2.
Vertel dat de leerlingen eerst de Raad van Ministers verder gaan bestuderen. Er zijn tien samenstellingen van de Raad. Het hangt af van het onderwerp welke Nederlandse vakminister (of staatssecretaris) vertegenwoordiger is in de Raad. Dat is niet altijd even logisch. Bijvoorbeeld: in de Raad Algemene Zaken zitten alle ministers van Buitenlandse Zaken. En in de Raad Buitenlandse Zaken kan (uiteraard) de minister van Buitenlandse Zaken zitten, maar afhankelijk van het te bespreken onderwerp kan het ook de minister van Defensie of van Ontwikkelingssamenwerking zijn.
3.
Deel opdrachtblad A uit. Vertel de leerlingen dat ze gaan beredeneren in welke samenstelling van de Raad van Ministers deze tien Nederlandse ministers zitten. Ze mogen een lijntje trekken tussen de minister en de samenstelling van de raad. Ze moeten daarbij op twee dingen letten: Iedere minister moet verbonden worden aan één raad. Er zijn twee raden waar twee ministers bij horen. --> Let op: Het overzicht is niet volledig. Sommige ministers zitten eigenlijk in meerdere samenstellingen, bovendien worden staatssecretarissen buiten beschouwing gelaten in de opdracht. In het antwoordmodel vindt u een compleet overzicht van alle raden met bijbehorende ministers en staatssecretarissen. Bij de bespreking kunt u hier verder op in gaan. Het belangrijkste is dat de leerlingen leren dat de verschillende Europese ministers elkaar telkens in wisselende samenstellingen treffen, afhankelijk van het onderwerp.
4.
Nederland heeft als voorzitter drie aandachtspunten geformuleerd: Een EU die zich richt op hoofdzaken --> Er moet betere wet- en regelgeving komen met minder administratieve kosten en lasten. Wetgeving moet gericht zijn op hoofdzaken van de EU, en niet op zaken die nationale parlementen ook zelf kunnen regelen. Een EU die door innovatie zorgt voor groei en banen --> De concurrentiepositie van de EU moet verbeterd worden. Om dit te bereiken wil Nederland de digitale markt versterken, belemmeringen voor innovatie in de interne markt wegnemen, nationale beleidshervormingen stimuleren en vernieuwing stimuleren. Een EU die verbindt --> De EU moet investeren in een betere verbinding met burgers, maatschappelijke organisaties, nationale parlementen en andere Europese instanties. Maar wat betekenen deze prioriteiten concreet?
5. 6. 7.
Deel opdrachtblad B uit aan leerlingen per tweetal. Laat leerlingen de kaartjes uitknippen en vervolgens de opdracht maken. Bespreek de opdracht na tien minuten klassikaal na aan de hand van het antwoordmodel.
Opdrachtblad A: De tien samenstellingen van de Raad van Ministers In de Raad van Ministers komen vakministers uit de 28 lidstaten bijeen om over een onderwerp te praten. De samenstelling van de Raad hangt af van het onderwerp. Hieronder zie je een aantal Nederlandse Ministers. Verbind iedere minister aan een van de samenstellingen van de Raad in het midden. Er zijn twee Raden waar twee ministers bij horen.
Raad Algemene Zaken
Raad Buitenlandse Zaken
Raad Concurrentievermogen (Interne Markt, Industrie, Onderzoek en Ruimtevaart)
Raad Economische en Financiële Zaken
Raad Justitie en Binnenlandse Zaken
Raad Vervoer, Telecommunicatie en Energie
Raad Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken
Raad Onderwijs, Jeugdzaken, Cultuur en Sport
Raad Landbouw en Visserij (Hier komt niet de minister, maar de staatssecretaris van Economische Zaken)
Raad Milieu (Hier komt niet de minister, maar de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu)
OPDRACHTBLAD B: PRIORITEITEN VAN HET NEDERLANDS VOORZITTERSCHAP Bij welke prioriteiten horen onderstaande voorbeelden? Knip de kaartjes uit en maak drie rijen: Een Unie die zich beperkt tot hoofdzaken Een innovatieve Unie, die zich richt op groei en banen Een Unie die verbindt (EU en parlementen, burgers en maatschappelijke organisaties)
De EU wil banen creëren door de economie te stimuleren.
De Europese regels voor webwinkels moeten minder streng worden. Want dan kunnen webwinkels makkelijker hun spullen in andere landen verkopen.
De EU moet beter samenwerken met nationale parlementen.
De ontwikkeling van zelfrijdende auto’s moet op de Europese agenda komen.
De EU moet burgers en maatschappelijke organisaties beter betrekken en meer invloed geven.
Er zijn allerlei administratieve Europese regels waar bedrijven aan moeten voldoen. De EU moet zorgen dat er minder regels komen.
De EU stimuleert vernieuwing en duurzaamheid door subsidies te geven aan onderzoek naar opkomende technologieën.
Het moet makkelijker worden voor ondernemers om in andere Europese landen zaken te doen.
De EU moet zich inzetten voor het behoud van de rechtsstaat en vrijheid van meningsuiting.
De EU moet zich niet bemoeien met zaken die lidstaten zelf kunnen regelen. Zoals zorg, onderwijs, pensioenen en belastingen.
De EU moet zich richten op zaken waar Europa sterker van wordt. Zoals welvaart, vrijheid en veiligheid.
De EU moet handelsverdragen afsluiten, bijvoorbeeld met China en Japan.
ANTWOORDMODEL: DE TIEN SAMENSTELLINGEN VAN DE RAAD VAN MINISTER S De Raad van Ministers vergadert in wisselende samenstelling, afhankelijk van het beleidsterrein waarover gesproken wordt. Sommige ministers kunnen in meerdere samenstellingen van de raad plaatsnemen (bijvoorbeeld minister Bert Koenders: die kan zowel bij Algemene Zaken als bij Buitenlandse Zaken aanschuiven). Er zijn ook samenstellingen van de raad waarin alleen de staatssecretaris plaatsneemt. In de opdracht hebben we tien Nederlandse ministers uitgekozen. Er zijn per Nederlandse minister vaak meerdere antwoordopties mogelijk. Liliane Ploumen ontbreekt, maar zij vertegenwoordigt Nederland wel eens in de Raad van Ministers, namelijk als de Raad Buitenlandse Zaken spreekt over ontwikkelingssamenwerking. Stef Blok ontbreekt ook in de opdracht, er is geen samenstelling van de Raad van Ministers waarin hij Nederland vertegenwoordigt. Naast de tien samenstellingen van de Raad van Ministers kent de Europese Unie ook nog de ‘Europese Raad’. Deze bestaat uit de staatshoofden en regeringsleiders van alle EU-lidstaten. De Europese Raad heeft geen wetgevende taak, maar stelt de strategie van de EU vast, de algemene beleidslijnen van de EU. Mark Rutte zit namens Nederland in de Europese Raad.
Raad Algemene Zaken
Bert Koenders
Raad Buitenlandse Zaken
Bert Koenders Jeanine Hennis-Plasschaert (Liliane Ploumen)
Raad Concurrentievermogen
Henk Kamp (Staatsecretaris Sander Dekker)
Raad Economische en Financiële Zaken
Jeroen Dijsselbloem (Staatssecretaris Eric Wiebes)
Raad Justitie en Binnenlandse Zaken
Ard van der Steur Ronald Plasterk (Staatssecretaris Klaas Dijkhoff)
Raad Landbouw en Visserij
(Staatssecretaris Martijn van Dam)
Raad Milieu
(Staatssecretaris Sharon Dijksma)
Raad Onderwijs, Jeugdzaken, Cultuur en Sport
Jet Bussemaker (Staatssecretaris Martin van Rijn) (Staatssecretaris Sander Dekker)
Raad Vervoer, Telecommunicatie en Energie
Melanie Schultz van Haegen Henk Kamp (Staatssecretaris Sharon Dijksma)
Raad Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken
Lodewijk Asscher Edith Schippers Ronald Plasterk Henk Kamp
ANTWOORDMODEL: PRIORITEITEN VAN HET NEDERLANDS VOORZITTERSCHAP Een innovatieve Unie, die zich richt op groei en banen
De EU moet banen creëren. De Europese regels voor webwinkels moeten minder streng worden. Want dan kunnen webwinkels hun spullen makkelijker in andere landen verkopen. De ontwikkeling van zelfrijdende auto’s moet op de Europese agenda komen. De EU moet duurzame en innovatieve ideeën stimuleren. Het moet makkelijker worden voor ondernemers om in andere Europese landen zaken te doen. De EU moet handelsverdragen afsluiten, bijvoorbeeld met China en Japan.
Een Unie die zich beperkt tot hoofdzaken
Er zijn allerlei administratieve Europese regels waar bedrijven aan moeten voldoen. De EU moet zorgen dat dat minder wordt. De EU moet zich niet bemoeien met zaken die lidstaten zelf kunnen regelen. Zoals zorg, onderwijs, pensioenen en belastingen. De EU moet zich richten op zaken waar Europa sterker van wordt. Zoals welvaart, vrijheid en veiligheid. De EU moet zich inzetten voor het behoud van de rechtsstaat en vrijheid van meningsuiting.
Een Unie die verbindt (EU en parlementen, burgers en maatschappelijke organisaties)
De EU moet beter samenwerken met nationale parlementen. De EU moet burgers en maatschappelijke organisaties beter betrekken en meer invloed geven. (Om de democratische legitimiteit van de EU te versterken.)
LESTIPS Naast deze werkvorm bestaat er nog veel meer interessant lesmateriaal over de Europese Unie. Hieronder vindt u een aantal tips.
LESMATERIAAL EUROPEES PARLEMENT INFORMATIEBUREAU IN NEDERLAND
Lesmodule over het Nederlands voorzitterschap van de EU Gratis te bestellen op: http://bit.ly/1QanXik
Europees Parlement Ambassador Schoolprogramma Dit programma heeft tot doel leerlingen op een aantrekkelijke en interactieve manier bewust te maken van de invloed van de Europese Unie in hun dagelijks leven. Het programma beschikt over lesmateriaal voor de onderbouw en de bovenbouw. http://bit.ly/1QanXik
Europa-nu.nl Onafhankelijke website met veel informatie over de EU. www.europa-nu.nl
LESMATERIAAL PRODEMOS
Werkvormen op website Allerhande werkvormen over de EU voor verschillende onderwijsniveaus vindt u op de website van ProDemos: www.prodemos.nl/lesmateriaal-eu
10 werkvormen over de EU De tien beste werkvormen van ProDemos over de EU zijn gebundeld in een werkvormenboekje. Dit werkvormenboekje kunt u bestellen in de webshop van ProDemos voor €3,50 http://tinyurl.com/ProDemos-Webshop-Readers
Onderwijskrant Actueel over vluchtelingen In september verscheen een Onderwijskrant Actueel met vier werkvormen en lestips over vluchtelingen. Een van de werkvormen is een rollenspel over de raad van ministers die een besluit moet nemen over de opvang van vluchtelingen. www.prodemos.nl/OA-Vluchtelingen
