21-01-2013
Zelfstandig genoeg? U ondernemer? Dat bepalen wij wel! Grenzen aan de keuze voor ondernemerschap Door: mr drs R.J.M.M. van den Hurk
[email protected]
Opbouw voordracht • Doel: kiezen fiscaal optimaal haalbare structuur gegeven de activiteiten 1.Algemene inleiding ondernemerschap 2.Praktijk behandelen a.d.h.v. de vragen op de VAR-formulieren 3.Eigen BV? 4.Conclusies 22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
2
Onderneming? • • • •
Onderneming voor Handelsregister? Onderneming voor inkomstenbelasting Onderneming voor BTW? Hoeft helemaal niet synchroon te lopen: • Verhuren winkelruimte is onderneming voor BTW, niet voor Handelsregister • Schilder misschien wel ondernemer voor BTW, maar niet voor IB (geen winst)
22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
Zelfstandig genoeg?
3
1
21-01-2013
Waarom graag ondernemer? • Ondernemingsfaciliteiten, o.a.: • Investeringsaftrek • Herinvesteringsreserve
• Ondernemersfaciliteiten, o.a.: • MKB-winstvrijstelling
• Mits voldaan aan urencriterium: • Zelfstandigenaftrek • Oudedagsreserve 22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
4
Adviseur: onderneming? • Inkomstenbelasting: • • • • •
organisatie van kapitaal en arbeid deelname aan economisch verkeer objectief winststreven/winstverwachting ‘risico’, ‘zelfstandigheid’ Geen onderneming: dan resultaat uit overige werkzaamheden (Box I), vermogensbeheer (Box III) of hobby
22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
5
Adviseur: ondernemer? • Inkomstenbelasting: ondernemer = • Iemand die een onderneming heeft (voor zijn rekening en risico) en die • rechtstreeks verbonden voor schulden; of: • zelfstandig beroep • advocaat, notaris, arts, etc
22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
Zelfstandig genoeg?
6
2
21-01-2013
Adviseur: BTW-ondernemer? • • • • •
organisatie van kapitaal en arbeid deelname aan economisch verkeer Winstverwachting hier niet van belang! geen ondernemer dan privé Omzet ondernemer niet per se BTWbelast: hangt af van wat de prestatie is • Vrijgesteld: diensten arts, (erkend) leraar, bank • Belast: wat niet in de wet vrijgesteld is • Diensten, leveringen
22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
7
ZZP-er: resultaat uit overige werkzaamheden • Wanneer? • Als geen IB-onderneming (en geen loon) • Maar als reden is geen winstverwachting, dan geen row maar hobby
• Nadeel: geen ondernemersfaciliteiten • De facto wel ondernemingsfaciliteiten
• Elk jaar opnieuw toetsen • bij overgang row => onderneming: faciliteit 22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
8
Verklaring arbeidsrelatie • Door VAR is opdrachtgever gedekt als hij geen LB + SVW inhoudt op vergoeding • Tenzij hij weet dat VAR onjuist is • NB: geen standpunt over BTW
• Er zijn 4 VAR’s: WUO, ROW, dga en loon • Zie art. 3.156 en 3.157 Wet IB 2001
• “Beleidsregels beoordeling dienstbetrekking” • zie www.wetten.nl: “loonheffing, beleidsregels etc.”
• VAR aanvragen nu via site Belastingdienst 22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
Zelfstandig genoeg?
9
3
21-01-2013
Een paar formaliteiten • Geen VAR aanvragen kan ook: beoordeling is dan risico opdrachtgever • Fiscus kan andere VAR afgeven dan gevraagd: HR 23-11-2012 • Tandarts werkte via eigen BV voor derde • Hij wilde VAR-dga, maar kreeg VAR-loon!
• Bij wijziging van omstandigheden nieuwe VAR vragen 22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
10
Zelfstandigheid • Gezagsverhouding => dienstbetrekking • Eén opdrachtgever: kan leiden tot afhankelijkheid => gezagsverhouding • Niet per se, denk aan grote schilderklus, detachering, softwareontwikkelopdracht • Indicatie: al zoekend naar nieuwe opdracht?
• Ondernemingsrisico? 22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
11
Risico • Risico => belangrijke aanwijzing voor ondernemerschap • Toetscriteria: • • • •
Investeringen nodig “Vast werk” of risico leegloop Debiteurenrisico Aansprakelijkheid?
22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
Zelfstandig genoeg?
12
4
21-01-2013
Zelfstandigheid: (ex-)werknemer • Wat bieden afgesloten contracten voor zekerheid voor de ‘ondernemer’ • Detachering bij één klant voor twee jaar? • ‘zzp-er’ met werkgarantie bij oude werkgever als afvloeiingsregeling? • Geen eigen investeringen en geen reëel risico: acceptatie ondernemerschap heel onzeker
• NB: wel/niet arbeidsovereenkomst is niet doorslaggevend voor fiscale status! 22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
13
Zelfstandigheid: mix onderneming/baan • Ook bij meerdere ‘klanten’ risico dat werk voor 1 of meer klanten = loon! • Dan dus ondernemer én werknemer • • • •
Lastig voor urencriterium Zeker aan de orde bij aanvang onderneming Jurisprudentie: o.a. Hof L’warden 15-5-2012 Dynamisch: opdrachtgever kan werkgever worden en omgekeerd (hoewel lastiger)
22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
14
Casus: ondernemer • Hockeytrainer: Rb Arnhem 15-5-2012 • Trainer van Heren 1 van “D” • Coaching, marketingadviezen
• VAR-WUO terecht geweigerd? Nee • • • •
Opdracht ipv arb.ovk. uitdrukkelijk beoogd Risico: incasso, geen ontslagbescherming Risico: arb.ong. en schade Zelf tijd indelen
22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
Zelfstandig genoeg?
15
5
21-01-2013
Casus: geen ondernemer • Betonreparateurs: Hoge Raad 23-11-2012 • Tot mei 2009: werknemer van A BV • Vanaf mei 2009: vennoten in vof
• VAR-WUO terecht geweigerd (VAR-ROW) • A BV enige opdrachtgever • A BV verstrekt materialen en gereedschap • Zelfde werktijden, zelfde veiligheidsplan, zelfde aanwijzingen als toen werknemer
• Idem: HR 23-11-2012 iz. bouwvakkers • Daar rechtbank: ondernemer, want ondernemersrisico’s 22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
16
Casus: ondernemer • Kunstenares: Hof Leeuwarden 15-5-’12 • • • • • •
3 dagen per week in dienstbetrekking Vanaf 2005 contract met galerie Eerst thuis, v.a. 2008 gehuurde werkplaats Investering: computer, camera, bestelauto Reclame: kaartjes, foto’s, internet Verlies 2005 € 8.765, 2006 € 284, 2007 € 2.221, 2008 € 154
• Uitspraak Hof: inspanningen t.b.v. naamsbekendheid leidend tot stijgende lijn inkomsten => voordeel redelijkerwijs te verwachten => onderneming 22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
17
Partner werkt mee • Meewerkaftrek • Arbeidsbeloning • Man-vrouwfirma • Hoofdelijkheid => liever niet bij samenwonen of huw.vw. • Als partner ondersteunend en firma ongebruikelijk dan toch geen zelfst.aftrek 22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
Zelfstandig genoeg?
18
6
21-01-2013
Casus: geen ondersteunende werkzaamheden • Loodgieter: Hof Leeuwarden 29-5-2012 • Man-vrouwfirma • Man ziek, vrouw geen diploma’s maar wel: • Administratie, klantcontacten, offertes uitwerken, beslissende stem bij investeringen
• Uitspraak: niet ondersteunend => voldoende uren => zelfstandigenaftrek
22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
19
Samenwerking • Maatschap, v.o.f., c.v. • Geen rechtsvorm: privé-gebondenheid blijft
• IB: ondernemerschap IB ieder voor zich beoordelen (en aangeven) • Misschien één persoon alle risico’s • Visserij-c.v.’s
• BTW en KvK: samenwerkingsvorm is ondernemer 22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
20
Bijzondere situaties • Sommige functies kunnen niet door BV: • commissaris • “aan persoon verknochte werkzaamheden” • lid bezwaarschriftencommissie: HR 11-1-2013
• Commissaris: • Fictieve dienstbetrekking => LB • BTW: ondernemer sinds 1-1-2013? 22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
Zelfstandig genoeg?
21
7
21-01-2013
Aanloopverliezen • Stel inspecteur niet direct akkoord met onderneming, wat dan? • Bezwaar, beroep • Praktisch voordeel: dan track record
• Art. 3.10 IB: zodra wel onderneming, verlies laatste 5 jaar alsnog aftrekbaar • Maar toch ongunstiger, want de faciliteiten in die 5 jaar zijn verloren 22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
22
Werk voor derden: managementBV ipv loondienst? • Voordeel: één fee • Meer vrijheid in maken kosten • in IB kosten werknemer meestal niet aftrekbaar • Kan ook met loon via cafetaria-regeling
• Juridisch: niet in privé aansprakelijk (?) • Maar ook: geen arbeidsovereenkomst
• Vpb + ab over winst BV lager dan top IB • NB: door gebruikelijk-loonregeling voordeel klein
• Nadeel: bewerkelijker • Evt. nadeel: BTWZelfstandig bij vrijgestelde opdrachtgever genoeg?
22-01-2013
23
BV of privé-ondernemer • BV: verlies ondernemersfaciliteiten • BV: verlies alleen verrekenbaar als BV ook zelf winst heeft • In privé verlies verrekenbaar met ander inkomen in zelfde jaar of eerder/later
• Blijft over: beperking aansprakelijkheid • Maar als opdracht, dan art. 7:404 BW 22-01-2013
Zelfstandig genoeg?
Zelfstandig genoeg?
24
8
