Ook wie weg is, is gezien? Cameratoezicht in openbare ruimtes, een kwantitatieve analyse.
1
Overzicht presentatie • • • • •
Onderzoekscontext Onderzoeksvragen en -design Methodologie Resultaten Conclusies en aanbevelingen
2
Onderzoekscontext
3
Onderzoeksteam • Katho Kortrijk: Expertisecentrum Maatschappelijke veiligheid. • In opdracht van: FOD Binnenlandse Zaken Een kwantitatieve analyse van cameratoezicht in publieke plaatsen.
4
Introductie • Cameratoezicht: een belangrijk element binnen een breder geheel van veiligheidsmaatregelen. • Recente stijging in publieke en private plaatsen MAAR geen nieuw fenomeen. • Vaak gebruikt in de strijd tegen criminaliteit, onveiligheid en overlast. • VRAAG: Is deze toename van cameratoezicht gerechtvaardigd? Geen eenvoudig antwoord mogelijk! 5
Introductie Wenst tot meer sociale veiligheid
Verhoogde supervisie
Verhoogd veiligheidsgevoel
Implementatieargumenten Beperken overlast
Bewaren openbare orde Beschermen van eigendom 6
Effecten van cameratoezicht • Voorgaand onderzoek
– Weinig consistente bevindingen – Moeilijkheden: methodologische problemen
• Doelen van cameratoezicht: dichotoom
– Objectieve veiligheid: criminaliteit en overlast – Subjectieve veiligheid: (on)veiligheidsgevoelens
• Finaliteiten: – – – –
Preventieve functie: afname criminaliteit Repressieve functie: interventies Juridische functie: bewijslast en identificatie Informatieve functie: optimaliseren van (politie-)toezicht 7
Objectieve veiligheid • Objectief: Toename in objectieve veiligheid – Afname in criminaliteit en overlast – Niet eenduidig bewezen
• Mogelijke effecten: – – – –
Gewenst effect Ongewenst of omgekeerd effect ‘Nul impact’ Onduidelijk effect
• Effecten variëren naargelang het criminaliteitstype:
• Criminaliteit, misdaden of minder zichtbare vormen van criminaliteit: geen direct effect. • Vermogensdelicten, drugsdelicten en inbraak: negatief effect
8
Objectieve veiligheid Bijkomende/onverwachte effecten • Verplaatsingseffect – Afname van criminaliteit in de onderzoekssite – Toename van criminaliteit in de bufferzone • Diffusie van voordelen – Tegenovergestelde van verplaatsing – (bijkomende) reductie van criminaliteit in de bufferzone 9
Subjectieve veiligheid • Geruststellend effect: criminaliteit wordt gezien • Contraproductief effect: Stimuleren het gevoel van onveiligheid. De kans op slachtofferschap is niet onwaarschijnlijk. • Situatie van valse zekerheid: burgers nemen meer risico’s. Het gedrag is niet (meer) aangepast aan de feitelijke situatie. Verschil: bewoners ~ voorbijgangers 10
Onderzoekvragen en -design
11
Onderzoeksvragen 1) Wat is het effect van cameratoezicht in de publieke ruimte op de criminaliteit, overlast en het onveiligheidsgevoel in een gedefinieerd gebied en dit in het algemeen en voor specifieke vormen van criminaliteit? 2) In welke mate is er sprake van onverwachte effecten zoals diffusie van voordelen en het verplaatsingseffect? 3) In welke mate heeft cameratoezicht een impact op de administratieve aanpak en de politie-interventies
12
Onderzoeksdesign
3
• Case studies – Intensief bestuderen in natuurlijke situatie van een klein aantal cases met de nodige flexibiliteit.
• Bij voorkeur 3 sites: – Onderzoekssite (1) – Buffersite (2) – Controlesite (3)
1 2
13
Selectie cases • Convenience sampling: – Theoretische gronden ( ≠ statistische) – Min. 2 Vlaamse, 2 Waalse, 2 Brusselse steden – Opvallende, erg geschikte cases met als doel maximaliseren variatie
• Criteria: – Camera’s geïmplementeerd op de site, bij voorkeur zonder bijkomende maatregelen. – Criminaliteit kan in kaart worden gebracht. – Vergelijking met een controlesite mogelijk (indien niet, controle met de rest van de stad). – Controle site (en buffersite) hebben gelijkaardige criteria als de onderzoekssite. 14
Methodologie
15
Data verzameling • Objectieve parameters: • Bestuderen van de aanwezige documenten en politiestatistieken; • Evolutie in het aantal feiten, met focus op specifieke onderdelen.
• Moeilijkheden: • Beperkte beschikbaarheid van volledige criminaliteitscijfers • Beperkte statistieken in de marge voor- of na de cameraimplementatie • Niet steeds een statistisch analist beschikbaar • Politie registratie niet altijd consistent • Kans op toename criminaliteit door verhoogde registratie feiten 16
Data verzameling • Subjectieve parameters: • • • •
In 3 steden/gemeenten onveiligheidsbevraging Retrospectief onderzoek; Post-survey (10-15 min invultijd); Focus op specifieke onderdelen.
• Moeilijkheden: - Best te bevragen in recent verleden; - Enquetes: tijds-intensief; - Beperkte respons ; - Afwezigheid van de inwoners in de voor-cameraperiode: missings, 17
Resultaten
18
Effect op criminaliteit en overlast • Effectiviteit? – Niet eenduidig aan te geven – Afhankelijk van: • De lokale context • Complexiteit van het probleem • Andere bijkomende maatregelen
19
Alle steden samen Voor
8000
Na
+ 6,36%
7000 6000 5000 4000
-2,01%
+ 8,80%
Algemeen: ongewenst Diefstallen: nul Geweld: nul Fraude en bedrog: te weinig cases
3000 2000 1000 0
3281 3215
3240 3525
6419 6827
Onderzoekssite
Bufferzone
Controlesite
Algemene criminaliteit: GEWENST EFFECT Beperkt verplaatsingseffect
20
Case 1 (32 maanden voor en na) Camera’s • Domes
Toezicht • Live in combinatie met
• Functionel andere taken e mappen
Bijkomend • Heraanleg straten
Effecten enkele • Algemene binnen
onderzoeksite controlesite • Sensibiliseringscampagnes
én
criminaliteit:
ongewenst
effect: verhoogde registratie • Overlast: Onduidelijk effect • Diefstallen
en
beschadigingen:
ongewenst effect: verhoogde registratie • Geweld en bedreigingen:
ongewenst
effect: verhoogde registratie • patrouilles
• Fraude en bedrog: Nul effect
21
Case 2 (12 maanden voor en na) Camera’s: vaste, speeddomes, geluidsdetectie, functionele mappen Toezicht: live naast uitvoeren andere taken + automatische alarmering Bijkomend: zonaal veiligheidsplan + GAS-wetgeving 140
Voor
+25,47%
Na
120 100 -18,84%
80 -7,84%
60
Algemeen: ongewenst Diefstallen: nul Geweld: nul Fraude en bedrog: te weinig cases
40 20 0
106 133 Onderzoekssite
51
47
Buffersite
69
56
Controlesite
Overlast: ONGEWENST EFFECT
22
Case 3 (27 maanden voor en na) Camera’s • Mobiel camerasysteem • PTZ camera’s (pan-tilt-zoom) • Domes • Infra-rood camera’s. • Camera’s op interventievoertuigen.
Toezicht Live toezicht naast andere taken.
Bijkomend
Effecten
• Heraanleg markt • Algemene criminaliteit: Gewenst • Toevoeging drempels
Bij evenementen: • Dienst integrale veiligheid volledig live uitgebouwd cameratoezicht
effect
• Overlast: (beperkt) gewenst effect. Beperkt eventueel door verhoogde registratie. Diffusie van voordelen • Diefstallen en beschadigingen: Gewenst effect. Geen bijkomende of onverwachte effecten • Geweld en bedreigingen: Nul effect • Fraude en bedrog: Beperkt gewenst effect
23
Case 4 (16 maanden voor en na) Camera’s: domes, infra rood Toezicht: algemeen beperkt toezicht Bijkomend: weinig tot geen bijkomende maatregelen Voor
1200
Na
Overlast: nul Diefstallen: Onduidelijk Geweld: nul Fraude en bedrog: nul
+20,47%
1050 900 750 600 450 300 150 0
-40,07%
-5,58% 197 186
889 1071
Onderzoekssite Buffersite
277 166 Controlesite
Algemene criminaliteit: ONDUIDELIJK EFFECT Eventueel verplaatsingseffect
24
Case 5 (22 maanden voor en na) Camera’s: gefixeerde camera’s, domes, cyberdome Toezicht: Live toezicht Bijkomend: algemene werken binnen de stad Voor
1200
Na
+8,41%
1000 800 600
-4,47%
+16,63%
537 513
499 582
916 993
Onderzoekssite
Buffersite
Rest van de stad
Algemeen: onduidelijk Overlast: ongewenst Geweld: nul Fraude en bedrog: nul
400 200 0
Diefstallen en beschadigingen: BEPERKT GEWENST EFFECT
25
Case 6 (24 maanden voor en na) Camera’s: domes Toezicht: beperkt tot geen (live) toezicht Bijkomend: weinig tot geen bijkomende maatregelen Voor 500
Na 3000
-25,11%
2500
400
Na
+20,06%
2000
300
1500
200
0,00%
100 0
Voor
474 355
147 147
Onderzoekssite
Buffersite
Algemeen: onduidelijk Overlast: onduidelijk Geweld: nul Fraude en bedrog: te weinig cases
1000 500 0
205 246 4 6 Rest van de stad
Diefstallen en beschadigingen: GEWENST EFFECT 26
Case 7 (24 maanden voor en na)
Camera’s: domes, infra rood Toezicht: Live toezicht naast andere taken Bijkomend: Algemene veranderingen binnen de stad, Evolutie camera’s met veranderingen in de camerabewaking 70 60
Voor
Na
-40,68%
50
+48,00%
40 30
+33,33%
20 10 0
Algemeen: nul Overlast: onduidelijk Diefstallen: nul Geweld: nul
59
35
Onderzoekssite
15
20
Buffersite
25
37
Controlesite
Fraude en bedrog: GEWENST EFFECT
27
Opvallend • (Klein) preventief effect zowel in onderzoekssite als buffersite
• Weinig effectief voor agressie en geweld • Vermogensdelicten: heroriëntering (daling + verplaatsing) • Verhoogde registratie feiten: – Camoufleert preventief effect – Dark number wordt zichtbaar • Verhoogde en efficiëntere controles • Effectiever optreden politie • Meerwaarde bij de opheldering van feiten 28
Effect op onveiligheidsgevoelens • Camera’s: belangrijke rol bij burgers • Idee dat camera’s aanwezig zijn = bron van geruststelling • Belangrijk: buurtsfeer! Voorkeur: combinatie van veiligheidsmaatregelen (vb. camera’s) + bevorderen buurtsfeer/ sociale cohesie 29
Privacy-issue Antwoord categorieën
Frequentie
%
Helemaal akkoord
16
4,6
Akkoord
40
11,5
Neutraal
94
27,0
Niet akkoord
116
33,3
Helemaal niet akkoord
82
23,6
Tabel: Frequentieverdeling: cameratoezicht-privacy: Algemene privacy (n= 348).
30
Camerabewustzijn Site Antwoord Onderzoekssite Ja Neen Weet ik niet Buffersite Ja Neen Weet ik niet Controlesite Ja Neen Weet ik niet
Frequentie 57 23 33 30 58 53 18 40 35
Procentueel 50,4 20,4 29,2 21,3 41,1 37,6 19,1 42,6 37,2
Tabel: Frequentietabel camerabewustzijn per site (vraag: 'Hangen er camera's binnen uw buurt?‘) (n= 348).
31
Onveiligheidsgevoelens Camera’s aanwezig Ja Neen
Subjectieve onveiligheid
Camera-effectiviteit
32
Variabelen
Buurtsfeer
Corrected model Intercept Site Camerabewustzijn Camera: effectiviteit Camera: probleem Gepercipieerde buurtsfeer Tussenkomst buren Leeftijd Financiële draagkracht Geslacht Kinderen Diploma Interactieterm: camerabewustijn* camera-effectiviteit
Partial eta squared
0.169*** 0.011 0.006 0.004 0.011 0.019* 0.073*** 0.036** 0.000 0.007 0.014* 0.000 0.007 0.018*
Tabel: invloed op onveiligheidsgevoelens
33
Bijkomende/onverwachte effecten •
Moeilijk éénduidig te registreren – Variabel: • Stad • Context • Maatregelen
• • •
Verplaatsingseffect: algemeen, vermogensdelicten en fraude en bedrog Diffusie van voordelen: overlast Geen bijkomend effect: geweld
•
Soms tegenstrijdigheden: bemoeilijkt besluitvorming
Broken windows perspectief: daling sociale en fysieke overlast = daling zwaardere vormen delinquent gedrag
34
Geregistreerde overlast: absolute cijfers
Diffusie van voordelen Voor
900
Na
+10,07%
800 700 600
-7,20%
-4,44%
500 400 300 200 100 0
597
554
Onderzoekssite
473
452
Buffersite
715
787
Controlesite
Geregistreerde overlast Algemene analyse (alle steden samen)
35
Politie-interventies • Gerichter / efficiënter • Indien cijfergegevens beschikbaar: stijging aantal interventies waargenomen. • Impliceert wel live toezicht of intelligentiesystemen + kwaliteitsvolle beelden
36
Conclusie en aanbevelingen
37
Praktijklessen • Cameratoezicht niet enige maatregel • Vaak gemengde en onduidelijke effecten: moeilijk om enkel aan camera’s toe te schrijven • Variabele invloed: Afhankelijk van factoren zoals de specifieke context, de specifieke prioriteiten, specifieke types van cameratoezicht en de specifieke politiezones met elk een verschillend beleid. • Sterk context-afhankelijk 38
Tips bij plaatsing • Hot spots, hot times, hot crimes
– Probleemanalyse – Bestuderen ingezette methoden en technieken – Vooral strijd tegen overlast (daling + diffusie van voordelen) – Camera’s: geen wondermiddel! • Belang:
- ‘Blauw op straat’ - Integrale strategieën
• Verplaatsbare systemen: lichte voorkeur 39
Tips bij plaatsing • Doelmatigheid – Formuleren specifieke doelstellingen! • Wat? • Eenduidige categorieën • Brede, integrale aanpak
– Realistische eisen • Vb. Geen agressie en bedreigingen tegengaan met camera’s, wel overlast. – Let op kwaliteit van de beelden (resolutie) 40
Tips bij plaatsing • Omgevingsanalyse – Bepaal de geschikte locatie van de systemen • (Licht)weerspiegelingen • Blinde vlekken
• Onderhouden van de systemen • Vaak contractueel vastgelegd
41
Tips bij plaatsing • Communicatie – Naar bevolking/bewoners – Camera’s vaak geen probleem of aantasting privacy – Geregeld informeren! – Bewustwording aanwezigheid verhogen • Media • Pictogrammen
42
Tips bij plaatsing • Live toezicht – 100% live toezicht of intelligentie: ongewenst effect bij de overlastfeiten = verhoogde registratie – geen live toezicht: op bijna alle vlakken een onduidelijk of een nul effect (Live) opvolgen beelden vereist – MAAR: niet steeds haalbaar: » Te hoge kostprijs » Beperkte concentratiemogelijkheden toezichthouders » opvangen door intelligentievormen als hulpmiddel Gedegen opleiding toezichthouders = belangrijk!
43
Tips bij plaatsing • Evaluatie – Werden vooropgestelde doelstellingen behaald?
• Integraliteit – Integreren camera’s in breder pakket maatregelen – Goede resultaten: bij aanpak in deelaspecten • Vb. Sociale cohesie: belangrijk deelaspect (versterken en additief).
44
Concluderend • Geen of/of verhaal maar en/en • Camera’s geen wondermiddel, maar een deeltje van het geheel • Context bepalend voor doelstelling camerabeleid
45
