Onze conclusie: ‘Het gaat om openheid, vertrouwen en creativiteit: open source. Dat te mogen organiseren is een bron van inspiratie. En het wordt niet alleen leuker, maar ook mooier, sneller en beter.’
appm nieuwsbrief 12 voorjaar 2010
organisatieontwikkeling en professionalisering
advies
management
infra en mobiliteit
ruimte en vastgoed
Ons motto: “Met veel plezier aan mooie opdrachten werken.”
water
energie en klimaat
gebied, bereikbaarheid, infrastructuur en mobiliteit, een klimaatbestendig, waterrijk en duurzaam Nederland.
Moed en Visie houden we ons bezig met de inrichting, ontwikkeling en herstructurering van ons stedelijk en landelijk
APPM Management Consultants organiseert met zo’n 70 managers en adviseurs een Mooier Nederland. Met Passie,
Inhoud 5
6
Bevlogenheid
Elektrisch vervoer: Van hype naar serieus alternatief
12
Het Ruhrgebied opnieuw uitgevonden
20
26
Inspiratie, bevlogenheid en durf Nieuwe steden zoeken eigen identiteit
32
Pleidooi voor de onafhankelijke procesmanager
40
De passie van Monique
48
Crisis bestrijd je met goede plannen
54
Korte berichten
56
Zoeken naar de balans - Pieter Jan Postma
62
Bouwen aan een beter leven
66
Gaan voor Olympisch goud
3
Bevlogenheid Veel professionals, experts, en ook bewoners en actievoerders hebben een bevlogenheid die aanstekelijk werkt. Hoe trek je stilliggende projecten vlot, overbrug je fel bevochten tegenstellingen? Hoe geef je vaart aan eerder onhaalbaar geachte ambities? Oftewel, hoe benut je die bevlogenheid? Ruimte voor creativiteit en originaliteit is essentieel. Dat vraagt om een andere aanpak. Om openheid en vertrouwen. Hierdoor, en door de nieuwe en soms onverwachte samenwerkingen die daarvoor nodig zijn, worden processen op het eerste gezicht complexer. Het is ook wel even wennen. Processen van gebiedsontwikkeling, herstructurering en infrastructuur verlopen meestal moeizaam, vanwege de verschillende en vaak strijdige belangen. De kunst is daarom mensen bij elkaar te brengen, partijen te laten samenwerken, en gezamenlijk te bouwen aan de beste oplossingen. Werkend aan een mooier Nederland, liggen de werkelijke belangen immers in elkaars verlengde, en kunnen deze elkaar zelfs versterken! Het gaat om openheid, vertrouwen en creativiteit: open source. Dat te mogen organiseren is een bron van inspiratie. En het wordt niet alleen leuker, maar ook mooier, sneller en beter.
4
Hotze Hofstra
5
Elektrisch vervoer:
Van hype naar serieus alternatief Elektrisch vervoer is aan een onstuitbare opmars begonnen. Uit een onderzoek van APPM onder 25 grote en middelgrote Nederlandse gemeenten blijkt dat er 16 zeer actief zijn. APPM heeft zowel de Europese als Nederlandse situatie onderzocht. Daaruit blijkt dat Londen en Amsterdam koplopers zijn in Europa. Enkele opvallende conclusies uit het onderzoek. En enkele aanbevelingen om het elektrisch vervoer te stimuleren. >
6
Gemeenten kunnen meer samenwerken, kennis delen en initiatieven op elkaar afstemmen
7
> Londen profileert zich als ‘Europese hoofdstad van
het zogenaamde ‘Formule E-team’ in het leven
elektrisch vervoer’ en heeft al voorzichtig de eerste
geroepen dat de achterstand moet wegwerken en
resultaten geëvalueerd. In geheel Europa blijkt het
een coördinerende rol moet gaan spelen. Gemeenten
initiatief vooral bij lokale overheden en private
geven inderdaad aan behoefte te hebben aan een
partijen te liggen; ze hebben in alle opzichten een
centrale regisseur – en aan een centrale geldschieter
voorsprong op de centrale overheden en ook op de
uiteraard.
EU. Doorgaans kiezen de steden voor één van de drie volgende modellen: zelf de regie ter hand nemen;
PRofeSSIoneel TeGenSpel
marktinitiatieven kanaliseren en randvoorwaarden
Gemeenten kunnen meer samenwerken, kennis
scheppen; of afwachten en het initiatief geheel aan
delen en initiatieven op elkaar afstemmen bij de
de markt laten.
invoering van elektrisch vervoer. Bovendien kunnen ze door een bundeling van kracht en kennis beter en
8
FoRmule E-Team
professioneler tegenspel bieden aan de grote private
Ook in Nederland kunnen Rijk, provincies en
partijen die begerig naar de nieuwe markt kijken: de
stadsregio’s nog wat leren van lokale overheden
nationale en internationale energieleveranciers, de
en private partijen. Verkeer en Waterstaat heeft
infrastructuur-aanbieders en de vertegenwoordigers >
9
> van de automobielindustrie. Daarnaast hebben
netwerk van oplaadpunten wel door de markt of
zeker kleinere gemeenten behoefte aan een auto-
andere overheden wordt opgepakt. Het is echter te
riteit tot wie ze zich kunnen wenden met vragen
verwachten dat tot pakweg 2020 publiek geld bij
van technische, praktische en bestuurlijke aard.
de infrastructuur moet, simpelweg omdat aanleg,
Gemeenten ervaren het als een gemis dat het Rijk, en
onderhoud en exploitatie niet veel eerder rendabel
Europa evenmin, een eenduidig signaal afgeeft over
zijn. Bovendien kan de overheid door aanbesteding
de voor- en nadelen van de verschillende opties. Wat
van de infrastructuur standaardisatie afdwingen en
is het ‘redelijke alternatief’? Aardgas, biobrandstoffen
haar eigen ideeën kwijt over wenselijke laadlocaties,
of elektriciteit? De voorkeuren van de hogere
parkeer- en betaalsysteem, vormgeving, veiligheid,
overheden wisselen bovendien met de tijd, wat de
enzovoort.
verwarring er niet minder om maakt. Elektrisch vervoer is niet langer een hype. Als Rijk, OplaadpunTen
provincies en stadsregio’s een grotere rol nemen en
Speciale en onmiddellijke aandacht verdient
als er meer vanuit de gebruiker gedacht gaat worden,
de standaardisatie van oplaadpunten. De
kunnen we de introductie ervan bespoedigen.
toegankelijkheid (lees: klantvriendelijkheid) daarvan is een belangrijke succesfactor voor elektrisch vervoer. Denk daarbij aan stekkers, voltages en betaal- en toegangssystemen. De consument moet met zijn elektrisch voertuig en zijn toegangspas bij elk oplaadpunt in Nederland terecht kunnen en overal hetzelfde systeem aantreffen, zoals we dat van tankstations gewend zijn. Nu al zijn er uiteenlopende soorten oplaadpunten op de markt. De rijksoverheid
TIm van BeeK |
[email protected]
ziet tot op dit moment voor zichzelf vooral een rol
WIllemIJn van meuRS
weggelegd in de snelle introductie van elektrische
10
auto’s en vermoedt wellicht dat de uitrol van een
11
12
Het Ruhrgebied opnieuw uitgevonden
13
Het Ruhrgebied is in 2010 de culturele hoofdstad van Europa. Voor velen even slikken, want de regio staat synoniem voor verontreinigende bedrijvigheid en hardwerkende kompels. Das war einmal. Het krimp- en herstructureringsgebied ondergaat een spectaculaire transformatie. Begin oktober organiseerde APPM een tweedaagse excursie naar het Ruhrgebied. Doel was ons los te maken van de waan van de dag en te laten inspireren door de bijzondere manier waarop onze oosterburen de revitalisering van dit industriegebied en zijn steden aanpakken. De dialoog tijdens de excursie werd versterkt doordat de groep bestond uit uiteenlopende relaties en APPM-collega’s. TRanen Het Ruhrgebied was tot ver in de jaren tachtig nog volop in bedrijf, toen de laatste stekker eruit werd getrokken. Wat resteerde was een reusachtig verouderd industrieel areaal en een laag opgeleide beroepsbevolking die met tranen in de ogen toekeek hoe de kolen voortaan vanuit Rotterdam werden binnengevaren. De werkloosheid explodeerde, jongeren trokken weg, binnensteden kampten met leegstand. >
14
In relatief korte tijd is het Ruhrgebied van een no go area getransformeerd naar een aantrekkelijke regio
15
> Gevoel vooR uRGenTIe
VeRKlaRInGen
Sindsdien werken de drie deelstaten er hard aan om
Waar is dat succes aan te danken? We noemen een
het Ruhrgebied opnieuw uit te vinden. Leidend is het
paar verklaringen:
gevoel van urgentie; iedereen realiseert zich dat er
1. Er wordt massief ingezet op en vastgehouden aan
een grote en brede opgave ligt. Bindend is het besef
kwaliteit, ook als dat betekent dat het ontwikkel-
dat de oude mijnen en fabriekscomplexen waardevol
proces tien jaar langer moet duren. Het gerenom-
cultureel erfgoed vormen en dat het niet alleen
meerde Engelse Foster + Partners bijvoorbeeld heeft
onbegonnen werk is alles ‘op te ruimen’, maar ook
een visie op Duisburg ontwikkeld. Eerst voor de
een vorm van culturele barbarij.
binnenhaven, nu voor de gehele binnenstad. De visie fungeert als leidraad, niet als dwangbuis.
IdYllISChe BeeKJeS
2. De lange adem wordt mede mogelijk gemaakt door
Niet alles is rozengeur en maneschijn. Om maar wat
de oprichting van een apart ontwikkelbedrijf, dat
te noemen: de bestuurlijke constellatie is complex en
voor 100% in handen van de overheid is en over
resulteert onder meer in een versplinterde aansturing
voldoende middelen beschikt. Het ontwikkelbedrijf
van het gebied. Wat dit betreft is er veel gelijkenis
ontkomt aan de traditionele bureaucratie, maar
met de Randstad. Toch, in relatief korte tijd is het
wordt wel direct politiek aangestuurd. Dit vehikel
Ruhrgebied van een no go area getransformeerd naar
combineert het beste van twee werelden: de
een aantrekkelijke regio. Oude fabrieken zijn groene
wendbaarheid en slagvaardigheid van de markt
oases en culturele centra geworden, vieze stroompjes
met het geweten van de publieke sector. Daarbij
idyllische beekjes, spoorcomplexen hoogwaardige
wordt knap aanspraak gemaakt op Europese
openbaar vervoersverbindingen, stedelijke binnenhavens aantrekkelijke woongebieden. De deelstaten
subsidies en de valkuil van ‘staatssteun’ vermeden. 3. Er wordt interdepartementaal gedacht en gewerkt.
hebben nog veel werk te verzetten, maar het is
Niet als sluitstuk, maar als uitgangspunt. Zonder
verbazingwekkend wat er de afgelopen tien jaar van
integrale visie en aanpak komt een project niet van
de grond is gekomen.
de grond. Mooi voorbeeld is ‘Project Dortmund’. Een integraal programma van onderwijs,
16
economisch beleid, ruimtelijke ontwikkeling en
17
> citymarketing waarmee Dortmund de omslag wil maken naar kennisindustrie. De stad haalt hoge technische opleidingen binnen, richt speciale bedrijventerreinen in en ontwikkelt aantrekkelijke woongebieden voor hoog opgeleide kenniswerkers; dat is het startpunt. Dit alles draagt ze nationaal
Er wordt massief ingezet op en vastgehouden aan kwaliteit, ook als het ontwikkelproces tien jaar langer duurt
en internationaal uit. Het is niet meer smerig, maar hip om in Dortmund te wonen! 4. Er wordt groots gedacht. Neem het voormalige hoogovencomplex de Zollverein. Hier is niet zozeer afbreken als wel nieuwe functies toevoegen het parool. Het resultaat is opmerkelijk. Voor een aanpak als deze is nooit een passende MKBA te maken. Uiteraard moet de herontwikkeling ooit een positief resultaat opleveren, maar de overheid durft het risico aan. Er is nog een lange weg te gaan voor het Ruhrgebied, maar ook al een lange weg afgelegd. De mijnstreek definieert zichzelf opnieuw en blijft daarbij trouw aan haar oorspronkelijke identiteit.
Ronald de haaS |
[email protected] eRIK van deR KooIJ |
[email protected]
18
19
Inspiratie, bevlogenheid en durf Het ministerie van Verkeer en Waterstaat droomt van ‘een OV-systeem van Olympische kwaliteit’. Om die droom werkelijkheid te maken, is een systeemsprong noodzakelijk. Een aantal EU-landen heeft die stap al gemaakt. Nederland loopt achter en de achterstand wordt alleen maar groter. Wat gaan we er aan doen? >
20
21
> Als bereikbaarheid een graadmeter voor succes is,
Geld alS STuRInGSmIddel
dan staat de Randstad er niet best voor. Het merendeel
Er zal in de dichtbevolkte Randstad flink moeten
van de files is hier geconcentreerd en de filevorming
worden geïnvesteerd in het OV. Tegelijkertijd moet
blijkt erger te zijn dan in andere polycentrische
het OV-gebruik fiscaal worden gestimuleerd en het
gebieden. Het aantal uren dat mensen in Nederland in
autogebruik ontmoedigd. Een kilometerheffing past
de file staan is de afgelopen tien jaar met 71 procent
in dit model. Voorwaarde is wel dat de opbrengsten
toegenomen. Willen we duurzame bereikbaarheid,
worden gebruikt voor openbaar vervoer.
dan ligt de enige echte oplossing in een superieur OV-
Ook een breed, consequent, homogeen en integraal
systeem dat de auto als favoriet vervoermiddel van zijn
parkeerbeleid kan een bijdrage leveren. Verder is het
troon stoot.
te rechtvaardigen van het bedrijfsleven een financiële bijdrage te vragen als tegenprestatie voor een goede
LaTenTe vRaaG
bereikbaarheid.
Volgens de OESO ontbreekt het in de Randstad aan een coherent OV-systeem. Het geloof in het
RuImTelIJK BeleId
openbaar vervoer wordt overwegend met de mond
OV-gebruik kan bovendien worden gestimuleerd door
beleden. Dit geldt met name voor de dichtbevolkte
woningbouw, werkgelegenheid en andere functies
gebieden. In de praktijk gaat daar nog steeds (te)
rond OV-knooppunten te concentreren. Je brengt de
veel geld naar het verbeteren van de automobiliteit.
klant als het ware naar het OV toe, dus het gebruik zal
Inspiratie, bevlogenheid en durf is nodig om de focus
toenemen. De bezettingsgraad verbetert, waardoor
te verleggen. Maar helaas, de boekhouder is aan de
het aanbod omhoog kan. Er ontstaat een opwaartse
macht. De populariteit van hoogwaardige regionale
spiraal.
verbindingen als RandstadRail en de Zuidtangent
22
overtreft de stoutste verwachtingen. De feitelijke
AanSTuRInG
gebruikscijfers tonen aan dat er een latente vraag is
Een heikel punt is de gefragmenteerde aansturing van
naar hoogwaardig openbaar vervoer. Laat daarom de
ons openbaar vervoer. De negen concessieverleners
ambities leidend zijn, niet de MKBA’s!
in de Randstad focussen logischerwijs op het eigen centrum. Gevolg: er is te weinig oog voor de >
23
> verplaatsingen tussen de verschillende gebieden en de aansluiting tussen de modaliteiten. Stel de reiziger meer centraal bij de inrichting van de OV-concessies. Maak OV-aanbieders maar ook concessieverlenende overheden voor hun inkomsten meer afhankelijk van de klant. Concessies kunnen zodanig op elkaar worden afgestemd dat ketenintegratie tot stand komt. En ketenintegratie kan verder worden gestimuleerd door het presteren van de keten te belonen in plaats van de vervoerbedrijven afzonderlijk. DuuRZaam BeReIKBaaR Wil de Randstad haar partij meeblazen in de globale concurrentie, dan moeten we streven naar duurzame bereikbaarheid. Daar is een systeemsprong voor nodig: ketenmobiliteit met het openbaar vervoer als hart. Dat vergt een andere manier van denken en doen: een ‘culturele en financiële modal shift’ naar het openbaar vervoer . Dit is een verkorte versie van een artikel in OV Magazine, geschreven door Jeske Reijs, beleidsadviseur bij de provincie Noord-Holland, en Pepijn van Wijmen van APPM.
24
pepIJn van WIJmen |
[email protected]
25
Eind januari vond de derde dinerbijeenkomst van de
Nieuwe steden zoeken eigen identiteit
Nederlandse New Town Ronde Tafel (NNTRT) plaats. Deze keer ging de discussie over de identiteit en cultuur van de nieuwe steden, het ontluikend zelfbewustzijn en het type mensen dat er woont en werkt. Bert van Meggelen (adviseur culturele planologie) inspireerde de aanwezigen met zijn verhaal over Almere als culturele hoofdstad van Europa. De NNTRT is een initiatief van APPM en INTI (International New Town Institute) en faciliteert een inspirerende ontmoeting tussen directeuren stedelijke ontwikkeling van Nederlandse New Towns: Zoetermeer, Purmerend, Nieuwegein, Haarlemmermeer, Almere, Houten, Spijkenisse en Capelle aan den IJssel. De achterliggende gedachte is dat nieuwe steden vergelijkbare problemen hebben maar die niet in gezamenlijkheid oplossen. APPM heeft de ervaring dat als je mensen uitnodigt om in een informele, prettige sfeer bij elkaar te komen, er een gezonde afstand tot de waan van de dag wordt gecreëerd. Er ontstaan discussies die leiden tot verdieping van inzicht en verbreding van de horizon. SoCIaal-CulTuRele IdenTITeIT Per bijeenkomst schuift een wisselende gast aan om de New Town-ervaringen die worden besproken van
26
achtergrond te voorzien. Tot nu toe zijn er drie >
27
Moeten de New Towns zich spiegelen aan de grote Oude Steden? Moeten ze ‘compleet’ zijn of ‘complementair’? 28
> bijeenkomsten geweest. Met name de sociaalculturele identiteit bleek een belangrijk thema. De discussie daarover werd aangezwengeld door Arnold Rijendorp, stadssocioloog, lid van de VROMraad en bijzonder hoogleraar sociale en ruimtelijke ontwikkelingen van nieuwe stedelijke gebieden aan de Universiteit van Amsterdam. Rijendorp stelde dat je ooit ‘rijk en geslaagd’ was als je naar een New Town >
29
Veel nieuwe steden proberen dat imago te veranderen.
Nieuwe steden moeten hun RTL4 -publiek serieus nemen
WaT IS de BaSIS?
CulTuRele HoofdSTad
De vraag is wat ze willen zijn. Moeten de New Towns,
Almere heeft hardop de gedachte uitgesproken
zoals zo vaak gebeurt, zich spiegelen aan de grote
in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa te willen
Oude Steden? Moeten ze ‘compleet’ willen zijn of
worden. Een idee dat door velen in eerste instantie
‘complementair’? Waarom moet iedere stad zo nodig
met hoongelach werd ontvangen. Toch denkt de stad
een concertgebouw hebben? De conclusie overheerste
dat ze verschillende thema’s in te brengen heeft die
dat de nieuwe steden hun ‘RTL-4-publiek’ serieus
haar een kans geven, zo legde Bert van Meggelen uit.
moeten nemen.
Van Meggelen zoekt voor Almere uit welke plaats
De nieuwe steden zetten City Marketing met wisselend
de stad zou kunnen verwerven binnen het concept
succes in als instrument om de stad completer te maken
Culturele Hoofdstad. Hoe dan ook zal alleen al de
of in ieder geval in een bepaalde richting te bewegen.
kandidatuurstelling een impuls kunnen geven aan de
Geconstateerd werd dat je je eerst moet afvragen
ontdekking van de eigen culturele identiteit. Er zal
wat je basis is, voordat je een bepaalde kant opgaat.
samenwerking en uitwisseling tot stand komen met
Voorbeeld: een nieuwe stad wilde starters aantrekken
andere New Towns in Europa, een ontwikkeling waar
en ging voor die doelgroep woningen bouwen. Maar
alle New Towns in Nederland van kunnen profiteren.
> verhuisde, maar dat ten tijde van de compacte stadperiode het imago van middelmatigheid ontstond.
bij gebrek aan uitgaansleven trokken de starters weer weg. Moraal van het verhaal: onderzoek wie je als nieuwe stad bent, accepteer dat, wees er trots op en borduur daar op voort. maaRTen BouTen |
[email protected] pepIJn van WIJmen |
[email protected]
30
31
Pleidooi voor de onafhankelijke procesmanager
Omvangrijke gebiedsontwikkelingen kunnen sneller, beter, prettiger. Dat is niet alleen een kwestie van inhoudelijke deskundigheid, maar ook en vooral van goede en open samenwerking. Leg op tafel die agenda’s, speel open kaart en verlies de gezamenlijke belangen geen moment uit het oog! En laat een onafhankelijke procesregisseur, vrij van ballast, fungeren als verbindende schakel tussen de partijen.
32
>
33
Voor je het weet is de procesmanager verstrikt in een kluwen van belangen > Gebiedsontwikkelingen kennen per definitie een veelheid aan spelers: verschillende overheden, meerdere marktpartijen, alle met hun eigen posities en wensen. Doorgaans levert een van deze partijen de procesmanager. Die staat voor een schier onmogelijke opgave. Hij moet de vaak wijzigende belangen van de eigen achterban bedienen en tegelijk die van de andere partijen - als die al bekend zijn! Ondertussen moet hij door iedereen geaccepteerd worden als een onafhankelijke autoriteit. Voor je het weet is de procesmanager verstrikt in een kluwen waarvan niemand nog weet waar het ene draadje begint en het andere eindigt. TRouW aan de opGave De oplossing ligt voor de hand: stel gezamenlijk een externe procesmanager aan. Een externe procesmanager (m/v) heeft geen ‘organisatiebelang’, voor hem bestaat alleen het projectbelang, het gezamenlijke eindresultaat. Hij is per definitie trouw
34
aan de opgave. Als onafhankelijke speler wordt >
35
> hij niet gehinderd door voorgeschiedenis, interne strubbelingen of andere contraproductieve ballast. Hij kan vanuit een neutraal middelpunt bruggen slaan en als onafhankelijke speler integraal denken en handelen.
Een externe procesmanager heeft geen ‘organisatiebelang’, voor hem bestaat alleen het gezamenlijke eindresultaat
Lef Nut en noodzaak van de onafhankelijke
verlopen de besluitvormingsprocedures? Ook een
procesmanager wordt breed gedeeld en breed
groot netwerk is onontbeerlijk.
beleefd, zo is onze ervaring. Toch komen we hem
Met die basis kan hij de verschillende wensen van de
in de praktijk zelden tegen. Wellicht omdat er lef
verschillende partijen helder krijgen en met elkaar en
nodig is. De deelnemers aan het proces moeten zich
met het beoogde eindresultaat verknopen. Hij slaat
kwetsbaar en open durven opstellen, een deel van
bruggen en dicht kloven. Steeds houdt hij de focus op
de regie uit handen geven. De factor macht speelt
het eindresultaat, voor zichzelf en voor de anderen.
een rol. Vertrouwen is belangrijk: vind maar eens
De weg daarheen zet hij zodanig uit dat er recht
een procesmanager aan wie je een deel van je ziel en
wordt gedaan aan ieders belangen.
zaligheid durft prijs te geven. DenK mee!
36
NoodZaKelIJKe KWalITeITen
APPM spreekt uit ervaring. Wij zijn als proces-
Het zijn allemaal heel begrijpelijke en deels ook
managers onder meer betrokken bij de ontwikkeling
legitieme bedenkingen. Toch denken wij dat er winst
van een regionaal OV-net in de Metropoolregio
zit in deze constructie, mits de manager over de juiste
Amsterdam, waar de provincies Noord-Holland en
kwaliteiten beschikt. Hij moet weten welke belangen
Flevoland, de stadsregio Amsterdam en de gemeenten
er bij de verschillende partijen spelen; alleen dan
Amsterdam en Almere als opdrachtgevers fungeren.
kan hij wederzijds begrip kweken. Verder moet de
Verder bij projecten op en rond de stations Den Haag
procesmanager de weg kunnen vinden binnen de
CS en Muiderpoort, met naast gemeenten ook NS en
vaak complexe organisaties. Hoe werken ze? Hoe
Prorail. >
37
Nut en noodzaak van de onafhankelijke procesmanager wordt breed beleefd Onze conclusie: Complexe projecten met veel spelers zijn erbij gebaat als ze door een onafhankelijke procesmanager worden getrokken. Daarmee wordt veel tijd en geld bespaard en neemt de kwaliteit van het eindresultaat fors toe. Bovendien is de kans op frustraties en negatieve energie tijdens het proces aanmerkelijk kleiner. Ingewikkelde projecten worden weer leuk! Eens of niet eens? Reacties naar Monique Hollander,
[email protected]
monIQue hollandeR |
[email protected]
38
SuZanne van BRandWIJK |
[email protected]
39
De paSSIe van MonIQue NaleS
Het is belangrijk dat een kind een passie heeft Maakt sport Nederland mooier? Monique Nales denkt van wel. Ze ziet het bij haar zoon Sander, met zijn twaalf jaar een honkballer die vier keer per week traint en ook op school prima presteert. ‘Hij is gegroeid, heeft meer verantwoordelijkheidsgevoel gekregen.’ Monique over haar passie die Sander heet. >
40
FoTo: RoB JelSma FoToGRafIe
41
‘We hadden het over mijn nieuwe rol als moeder, niet over mijn werk’ > Ooit, in 1997, verruilde ze het dynamische Europese hoofdkantoor van een Amerikaanse multinational voor het kantoortje van het piepjonge APPM. ‘Bij het Amerikaanse bedrijf organiseerde ik beurzen en congressen in Europa. Heel leuk, maar ze gingen reorganiseren. Bovendien had ik net mijn zoon Sander gekregen en wilde ik het wat rustiger aan doen. Bij APPM kon ik “typen en archiveren”. Dat klonk in eerste instantie wel erg rustig vergeleken met mijn vorige baan, maar het gesprek met Piet Brandjes, de oprichter van APPM, was zo leuk. We hadden het voornamelijk over mijn nieuwe rol als moeder, niet over werk. Het klikte. De volgende dag kon ik beginnen, in het kantoortje boven het BP tankstation in Hoofddorp. Piet ving me op. “Hier zijn de kasten,” zei hij, “daar staat de computer. Nu moet ik naar een afspraak. Dag!”’ NoG STeedS pleZIeR Veel vrijheid, eigen verantwoordelijkheid, aandacht voor de mens. Typisch APPM. Dat bleef zo, ook toen
42
het bedrijf groeide naar de huidige omvang >
MonIQue NaleS
43
Op de Baseball Academy wordt toptalent van twaalf tot achttien jaar opgeleid voor het grote werk
> van meer dan zeventig mensen. Monique is verantwoordelijk voor het personeel, de financiën en de communicatie, maar kan dat al lang niet meer alleen. ‘Ik werk nog steeds met veel plezier. Dat geldt voor iedereen die bij APPM werkt. Het is erg prettig om zoveel vertrouwen te krijgen. Tegelijk maakt het soms onzeker. Je moet het wel waarmaken!’ >
44
FoTo: RoB JelSma FoToGRafIe
45
‘Al die jongens zijn zo bezield bezig, met zoveel inzet en toewijding’
verantwoordelijkheidsgevoel gekregen. Vier keer per week moet hij trainen plus elk weekeind wedstrijden. Ik dacht: gaat dat wel in combinatie met school? Maar het blijkt geen probleem, de sport zorgt juist voor een enorme drive.’
> BaSeBall ACademY
TRoTS
Dat brengt het gesprek op zoon Sander. Een
Trots is een woord dat Monique vaak in de mond
honkballer van twaalf jaar die op de Baseball
neemt. ‘Ontzettend trots’ is ze als moeder op
Academy Kennemerland de Rabbits zit, een van
haar zoon. Trots is ze ook op zijn team, dat ze in
de zes Baseball Academy’s van Nederland. Daar
alle opzichten ziet groeien. En trots is ze ook als
wordt toptalent in de leeftijdscategorie van twaalf
medewerker van APPM, omdat haar bedrijf er uit
tot achttien jaar opgeleid voor het grote werk. De
enthousiasme en overtuiging voor gekozen heeft een
academy’s geven bovendien clinics aan middelbare
aantal jonge honden te ondersteunen in hún passie.
scholen om jongeren aan het sporten te krijgen. InZeT en ToeWIJdInG APPM sponsort de Rabbits. De achterliggende gedachte is Nederland mooier te maken, ook door middel van sport. Monique gelooft daarin. Zodra ze vertelt over het geluk dat haar zoon in het honkbal vindt, begint ze te stralen. ‘Al die jongens zijn zo bezield bezig, met zoveel inzet en toewijding. Het is heel belangrijk voor een kind een passie te hebben. Ze worden er gedisciplineerd van, leren samenwerken, kunnen hun frustraties kwijt. Sander is een ander
46
kind geworden. Hij is gegroeid. Hij heeft meer
47
Crisis bestrijd je met goede plannen
Waar zijn de plannen voor een mooier Nederland? Weg met die grauwsluier! Aan de slag! Wij denken dat er nog genoeg mogelijk is, maar dat er voorlopig een eind is gekomen aan de traditionele top down megaprojecten waarin overheden en markt volledig de dienst uitmaken. Opknippen en iedereen mee laten doen. Open source gebiedsontwikkeling
48
maRnIX noRdeR, WeThoudeR GemeenTe den haaG
noemen we dat. >
49
> Misschien zijn de grote projecten die nu vastlopen
OveRZIChTelIJK en BeTaalBaaR
wel slechte plannen. En heeft economische voorspoed
We denken dat we hiermee een aantal voorwaarden
wel verbloemd dat er te veel lucht in deze plannen
benoemen die projecten haalbaar maken. De tijd
zat. De huidige malaise knijpt de lucht eruit en
van groot opgezette pps-constructies is voorbij. De
laat zien dat het tijd is voor andere projecten. Voor
organisatie, financiering en risicobeheersing zijn te
projecten die de economie uit het slop trekken.
complex en komen niet meer rond. Deel plannen op, maak projecten overzichtelijk en betaalbaar. Benut
URGenTIe leIdT ToT KWalITeIT
daarbij de dynamiek in de markt. En ‘de markt’, dat
Dat er wel degelijk iets mogelijk is, zien we in onze
zijn niet meer alleen de traditionele vastgoedpartijen,
eigen APPM-praktijk. Twee voorbeelden: Erasmusveld
maar ook energie-leveranciers, belangenorganisaties,
in Den Haag en Stompwijk in de gemeente
bewonersgroepen, ondernemers, enzovoort. Iedereen
Leidschendam-Voorburg. Voor beide projecten is
doet mee!
volop belangstelling vanuit de markt, en beide worden uitgewerkt en uitgevoerd volgens de
EvoluTIonaIR pRoCeS
oorspronkelijke ambities. En die zijn niet gering,
Dat vergt een ander soort masterplannen en een
zonder megalomaan te zijn. Ze zijn vanuit de
andere kijk van de overheid. Een overheid die
gebruikers, vanuit de samenleving opgebouwd. Daar
regisseert en faciliteert. Die niet dwingt maar loslaat.
wordt urgentie gevoeld, van alle kanten wordt eraan
Wel visie, geen keurslijf. Onderdruk de neiging het
geduwd en getrokken, maar wel dezelfde kant uit. De
hele traject van begin tot eind dicht te timmeren
projecten zijn overzichtelijk, behapbaar, te managen
met aantallen, detailontwerpen, businesscases, noem
in tijd en geld. Er is begonnen met het oogsten van
maar op. De (schijn)zekerheid van blauwdrukken
laaghangend fruit. We zijn begonnen! Dat geeft
ruilen we in voor een ontwikkelstrategie met maar
moed en inspiratie, wat een goede basis is om verder
enkele echte zekerheden. Een plan wordt stapje
te werken. Stapje voor stapje werken we naar het
voor stapje uitgerold, flexibel, naar gelang de vraag.
eindresultaat toe.
Een onderbreking halverwege in de ontwikkeling is geen ramp, maar geeft nieuwe ruimte. Publieke
50
opdrachtgevers moeten daarbij glasheldere rand- >
51
> voorwaarden stellen, zodat je én de energie uit markt en samenleving maximaal benut én tegelijkertijd zorgt dat je al die energie kanaliseert in mooie plannen. PuBlIeKe onTWIKKelaaR Van de overheid mogen we meer procesmanagement en initiatief verwachten. Kom achter je bureau vandaan, zoek je counterpart in de markt op, om vanuit gezamenlijkheid de mogelijkheden die er zijn op te pakken. Deel je kennis, want kennis voor jezelf houden is machtsdenken. Zolang de overheid de eigenaar van kennis blijft, blijft zij ook de eigenaar van de problemen. Things grow by sharing. Ook voor de markt geldt: zoek zelf de kansen op. Doe dat samen met de bewoners, ondernemers, belangengroepen en andere partijen die iets willen en kunnen betekenen voor hun omgeving. Wellicht moet in dit proces een ‘publieke ontwikkelaar’ een rol krijgen, een gebiedsregisseur, een partij die tussen overheid en markt in staat en door beide kanten wordt vertrouwd. De nieuwe economie biedt kansen voor een nieuwe aanpak. Biedt kansen voor open source gebiedsontwikkeling. hoTZe hofSTRa |
[email protected]
52
maChIel BaKX
|
[email protected]
53
met vervoerders, winkeliers en horecaondernemers heeft APPM het Actieplan Slimme en Schone Stedelijke Distributie opgesteld. Hierin staan maatregelen beschreven die moeten zorgen voor een slimme en duurzame bevoorrading van de stad. APPM heeft de verantwoordelijke uitvoerende partijen bij elkaar gezet en deze geprikkeld de abstracte problematiek te vertalen naar concrete acties. Parallel aan dat proces is de uitvoering van een aantal maatregelen in gang gezet. Het resultaat is geen ´papieren tijger´, maar een resultaatgericht actieplan. De maatregelen die hierin beschreven staan, worden samen met vertegenwoordigers van de sector verder uitgewerkt. Zo wil de gemeente winkelbevoorrading met stille voertuigen in de vroege ochtend- of avonduren mogelijk maken. Daarnaast stimuleert ze vervoerders en verladers hun vrachten te bundelen, terwijl tegelijkertijd gekeken wordt naar slim-
› p. 54
mere manieren om winkelstraten te bevoorraden. Ook zet de gemeente in op het gebruik van schone
› korte › berichten ›
Namens de gemeente Amsterdam en in samenwerking
2
voer- en vaartuigen en de ontwikkeling van over-
slaglocaties aan de rand van de stad, van waaruit de distributie slim en schoon kan plaatsvinden.
› Openbaar vervoer Zeeland de › goede kant op De provincie Zeeland experimenteert met nieuwe vormen van openbaar vervoer. Doel is om te toetsen welke vorm van openbaar vervoer het meest tegemoetkomt aan de behoeften van de bewoners. De ervaringen worden gebruikt voor de nieuwe OV-concessie in 2014. APPM verzorgt in opdracht van de provincie het programmamanagement van de experimenten. De eerste resultaten zijn merkbaar. Diverse experimenten zijn in gang gezet, zoals gratis openbaar vervoer voor 65+, openbaar vervoer in de avonduren en Dynamische Reizigers Informatie Systemen. Daarnaast merken de Zeeuwen dat de provincie
het verbeteren van het openbaar vervoer serieus neemt. Een communicatiecampagne ‘OV Zeeland, de goede kant op’ is gestart, met advertenties in huis-aan-huisbladen, tv-spotjes op Omroep Zeeland en een OV-krant voor ieder huishouden.
› p. 55
› korte › berichten ›
1
› Amsterdam organiseert slimmere › bevoorrading binnenstad
Zoeken naar de balans Is Pieter Jan Postma een dromer? Een droom heeft hij in ieder geval wel: zeilen, en daarin de beste ter wereld worden. Maar een dromer in de zin van: ‘los staan van de werkelijkheid’, nee, dat niet. Pieter Jan werkt keihard voor zijn succes, behaalt resultaten, en doet dat allemaal op zijn eigen manier. Daarin komen hij en zijn hoofdsponsor APPM met elkaar overeen. >
56
57
> In de zomer van 2009 nam Pieter Jan een grote stap. Hij maakte de KNWV, het Watersportverbond, duidelijk dat hij op een andere manier wilde trainen dan de bond voor ogen stond. ‘In plaats van een van bovenaf opgelegde manier van coachen, zie ik meer in samenspel met een grote eigen verantwoordelijkheid voor de sporter,’ verklaart de zelfbewust Finn-zeiler.
‘Maar ik wil voor geen geld concessies doen aan datgene waarin ik geloof’ KeuZeS Hij is ervan overtuigd dat hij dan meer ontspannen is en daardoor beter presteert. Zijn keuze leidde ertoe dat hij de financiële steun van de bond kwijtraakte, ‘maar ik wil voor geen geld concessies doen aan datgene waarin ik geloof’. Tot zijn blijdschap bleven zijn andere sponsors, waaronder hoofdsponsor APPM, hem wél trouw. Dat geeft hem het gevoel dat anderen zijn ideeën een kans willen geven. Zelf denkt hij dat zijn goede prestaties in de tweede helft van het WK 2009 zeker het gevolg zijn van zijn keus. Na een slecht begin
58
behoorde hij na de tweede series bij de besten, >
59
> waardoor hij op een knappe twaalfde plaats
MeeR afSTand
eindigde. Op de wereldranglijst van de Finn-zeilers
In zijn voorbereiding neemt Pieter Jan wat meer
bezet Pieter Jan momenteel de derde plaats.
afstand van het zeilen dan in voorgaande jaren. Hij volgt nu een studie Technische Bedrijfskunde en
WeReldKampIoenSChap
verwacht in juni zijn diploma te behalen. ‘Ik heb het
In 2010 staan hem een aantal mooie races te wachten.
gevoel dat deze afstand me veel oplevert. Het voelt af
De eerste grote race van het seizoen is het Europees
en toe onnatuurlijk, ik heb de resultaten en inzichten
Kampioenschap in Split, van 8 tot 16 mei.
steeds bereikt door alsmaar door te gaan. Vastbijten,
De grote thuiswedstrijd is de Delta Lloyd Regatta
niet loslaten. Nu zoek ik naar een balans. Ik waardeer
bij Medemblik, van 26 tot 30 mei. Pieken moet hij op
het enorm dat de sponsoren me hierin vertrouwen en
het wereldkampioenschap in San Francisco, van
geduld betonen. Deze bedrijven hebben hart en zijn
27 augustus tot 4 september.
erg loyaal, ik ben er trots op dat ze mij steunen.’ Toen deze nieuwsbrief werd geschreven, was
‘Ik voel in mijn lichaam nergens meer blessures en ben de zwakke plekken in lichaam en geest aan het versterken’
60
zijn nieuwe specialised boot en specialised mast onderweg, de basisingrediënten om te knallen in het nieuwe seizoen. ‘Ik voel in mijn lichaam nergens meer blessures en ben de zwakke plekken in lichaam en geest aan het versterken. De watertrainingen beginnen in maart, en ik ben heel benieuwd hoe dat gaat voelen. Ik heb er zin in!’
61
Bouwen aan een beter leven
Habitat for Humanity bouwt woningen en opent harten. Sinds haar ontstaan is de organisatie betrokken geweest bij de constructie van 350.000 huizen waarin meer dan 1,75 miljoen mensen wonen. Hun levens zijn veranderd, maar ook die van de westerse vrijwilligers met wie ze eendrachtig steen
62
op steen stapelden. >
63
> Habitat is in 1976 in Amerika opgericht en telt nu wereldwijd 95 vestigingen, waarvan één in Haarlem. Kerntaak: het bieden van degelijke en veilige
‘Na zo’n reis staan mensen anders in het leven’
huisvesting aan gezinnen in ontwikkelingsgebieden. ‘Je bouwt in een maand een huis waarvan generaties
hoe ze met elkaar omgaan. Velen worden hierdoor
profijt hebben,’ kenmerkt directeur Jennifer Lemke
geconfronteerd met de essentie van hun bestaan. Ze
het werk van de non-profit organisatie. Ze benadrukt
vragen zich af: doe ik eigenlijk wat ik wil? Ik zie vaak
dat het geen weggeefprogramma is. ‘We vinden
dat mensen na zo’n reis anders in het leven staan. Ze
het van essentieel belang dat het initiatief lokaal
gaan lang uitgestelde plannen uitvoeren, sommigen
gedragen wordt. Mensen moeten zelf aangeven dat
zeggen hun baan op, anderen sluiten zich aan bij
ze hun situatie willen verbeteren. De toekomstige
onze organisatie, als professional of als vrijwilliger.’
huiseigenaar helpt mee met de bouw en betaalt de lening voor de woning terug.’
Je RaaKT elKaaRS leven Het gebeurt natuurlijk niet altijd, maar Lemke
BeduuSd
vindt het een mooi bijproduct. ‘Ook voor de lokale
Habitat organiseert ook ‘bouwreizen’. Vrijwilligers
bevolking betekent zo’n samenwerking heel veel.
onder wie jaarlijks zo‘n zes APPMers, geven zich
Ze vinden het heel bijzonder dat mensen uit een ver
bij Habitat op en kunnen mee op reis om ter
vreemd land meehelpen hun toekomst te verbeteren.
plekke aan de slag te gaan. Gewoon het eerlijke
Je raakt elkaars leven. Bij de een gaat er een belletje
bouwvakkerswerk: sjouwen, stenen stapelen,
rinkelen, voor de ander verandert alles. Maar voor
timmeren, metselen. Velen komen beduusd terug.
iedereen is het een fantastische ervaring.’
Lemke heeft daar wel een verklaring voor: ‘Je stapt uit je dagelijkse routine en comfortzone en krijgt de zeldzame kans een heel andere cultuur van dichtbij mee te maken, op een veel intensievere manier dan wanneer je op vakantie bent. Je ziet
64
wat mensen beweegt, hoe ze werken, hoe ze leven,
65
Gaan voor Olympisch goud Team APPM heeft een fantastisch schaatsjaar achter de rug. We hebben mooie prestaties neergezet en geacteerd op alle grote podia van de wereld, met als hoogtepunt de Olympische Spelen in Canada. >
66
67
YuRI SolInGeR
68
> De resultaten hebben duidelijk gemaakt dat ons
Jij bent de enige die verantwoordelijkheid kan nemen
team geen eendagsvlieg is. Toen we drie jaar
voor je leven en je koers kan bepalen, maar verlies
geleden voor het eerst de baan op stapten, schrok
daarbij de belangen van je teamleden niet uit het oog.
de schaatswereld op. De gevestigde orde zag zich
Dan haal je als individu het beste uit jezelf en bereik
geconfronteerd met een stel kwajongens dat met
je als collectief de mooiste prestaties. De totale
een geheel eigen werkwijze successen boekte. Onze
bottum-up benadering. Het is prachtig om te zien dat
aanpak was de APPM-aanpak: samenwerken in
het werkt. Bij APPM en bij ons. We zijn trots op deze
vrijheid, met plezier en passie. Bepaal zelf hoe je je
samenwerking en gaan gezamenlijk de toekomst met
persoonlijke groei wil vormgeven, maak zelf keuzes.
veel vertrouwen tegemoet. >
69
Ted-Jan Bloemen
> Ondertussen ontstaat er een interessante relatie tussen schaatsers en managers. In mei organiseert APPM zijn jaarlijkse inspiratiedagen, waarbij het bedrijf zich bezint op wat was, wat is en wat komen gaat. De gehele schaatsploeg, inclusief coaches en begeleiders, zal daarin meedraaien, als waren zij APPMers. Schaatsers en managers, twee werelden. In de ene staan de fysieke uitdagingen centraal, in de andere de intellectuele. Wat ons verbindt is de mentaliteit, het doorzettingsvermogen, de passie voor het vak, de wil om iets moois neer te zetten. Dat doen we ieder op onze eigen manier, maar we kunnen veel van elkaar leren. We merken dat sponsoring voor APPM méér is dan geld overmaken en daarna hun logo op onze sportkleding drukken. We gaan een volgende ontwikkelingsfase in. Wat die precies gaat opleveren is nog niet duidelijk, maar één ding is zeker: schaatsers en managers gaan voor Olympisch goud.
70
71
Resultaten team APPM Rhian Ket NL kampioen (1500 m) > NK afSTanden HeeRenveen
Michel Mulder 3
Michel Mulder 7 e (500 m)
(500 m)
Rhian Ket 5 e (1500 m)
e
(500 m)
> OlYmpISChe Spelen
Michel Mulder 3 (500 m, B groep)
Ronald Mulder 11
> UTReChT CITYBoKaal
> NK AllRound
e
e
Michel Mulder 1e overall klassement
(500 m)
Ted-Jan Bloemen 2 e overall, Tim Roelofsen 4 e overall
> EIndhoven TRofee
+ 4 e (500 m)
> WoRld Cup SalT LaKe CITY Ronald Mulder NL record van 34.52 sec. (500 m)
> WoRld Cup HeeRenveen e
e
> NK SupeRSpRInT HooRn
Lars Elgersma 5 e (500 m)
Ronald Mulder 3
Ronald Mulder 10
Lars Elgersma 8 e (1000 m)
Ronald Mulder 2 e (500 m)
> WoRld Cup CalGaRY
> WoRld Cup ERfuRT
Ted-Jan Bloemen 1e overall klassement
Ronald Mulder 3 e (500 m) Lars Elgersma 6 e (1000 m)
> WK SpRInT OBIhIRo
Rhian Ket 1e (1000 m B-groep)
Ronald Mulder 3 + 5 (1000 m), 6 (500 m), 4 overall e
e
e
Lars Elgersma 2e (1000 m), 8e overall
e
> WoRld Cup fInale heeRenveen Ronald Mulder 3e + 2e (500 m), 5e overall klassement
> AKT - AeGon KWalIfICaTIe ToeRnooI
Ronald Mulder 3 72
e
(500 m)
> WK allRound heeRenveen
Ted-Jan Bloemen 3 (5.000 m en 10.000 m), 4 e
e
overall
73
Colo fon Nummer 12 · jaargang 6 · voorjaar 2010
uITGave APPM Management Consultants RedaCTIe Piet Brandjes Monique Nales Pepijn van Wijmen TeKST Vincent Westzaan VoRmGevInG 52 graden noorderbreedte DRuKWeRK Druno en Dekker PRoduCTIe
Spicalaan 8 2132 JG Hoofddorp
t 023 5621630 f 023 5627610
[email protected] www.appm.nl
Ceresstraat 35 4811 CB Breda
t 076 5210639 f 076 5202582
[email protected] www.appm.nl
Röntgenlaan 19c 2719 DX Zoetermeer
t 079 3600044 f 079 3617222
[email protected] www.appm.nl
APPM Alles uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of overgenomen als er voor publicatie schriftelijke toestemming van de redactie is.
74
appm nieuwsbrief 12 voorjaar 2010
