Milieuinvesteringen. in beeld (2) Het Milieucharter, een bron van inspiratie

Milieuinvesteringen in beeld (2)

Het Milieucharter, een bron van inspiratie

INHOUD Voorwoord ............................................................................................................. 3 1. Duurzaam omgaan met energie en mobiliteit ........................................... 4 2. Producten en processen ................................................................................ 9 3. Bedrijfsmatig afval ........................................................................................ 16 4. Van milieuzorg tot communicatie ............................................................... 20 5. Beheersen van emissies .............................................................................. 26

Milieu-investeringen in beeld is een uitgave van ecoTips/Recorder bvba Samenstelling en redactie: Eefje Hernalsteen, Philippe Tavernier, Katrien Moens, Ilse Dewaele en Laeti Lemahieu Eindredactie: Guido Redant Grafische vormgeving: Evelyn Vermeersch Druk: Drukkerij Geers Offset, Gent-Oostakker Foto’s, grafieken en bijdrages van Algist Bruggeman Gent (p29), Alpro Wevelgem (p22), Arcelor Gent (p22), Barias Roeselare (p19), Cargill Gent (p17), Cargill Izegem (p5), Chemcopack Kallo-Beveren (p24), Continental Benelux nv Mechelen (p19), Daikin Oostende (p18), Deceuninck Gits (p13), Depovan Rumbeke (p27), Drukkerij De Cuyper Zele (p15, 17), Dynea Gent (p8), Emerson & Cuming Microwave Products Westerlo (p13, 17), Genencor International Brugge (p7), Halléns nv (p4), Honda Europe Gent (p8, 16), Initial Textiles (p21), Matec Hooglede (p28), Optima-T Lichtervelde (p10), OVMB Gent (p5), Peleman Industries nv Puurs (p23), Philips Advanced Metal Solutions (p11), Plastal Gent (p5), Politiezone Gavers Deerlijk (p14), Primeur-Vanelo Sint-Eloois-Vijve (p6), Renotec Geel (p6, 11), Rio Tinto Minerals Gent (p24), Sadef Gits (p10, 29), Sadef Hooglede (p7), Silo Cleaning Gent (p15), Silo Cleaning Kallo (p30), Specialty Polymers Antwerp (p28), TCT Belgium Willebroek (p30), Toyota Vehicls Logistics Centre Zeebrugge (p25), Vanheede Environment Group Rumbeke (p26), Waak Kuurne (p23), Westlandia Ieper (p20), Zoo Antwerpen (p21) 2

Milieu-investeringen in beeld

ecoTips

Milieuinvesteringen in beeld

Van Milieucharter naar Charter Duurzaam Ondernemen Sinds de start van het Milieucharter in 1993 wordt in samenspraak met de bedrijven continu aan het initiatief gesleuteld om het nog beter af te stemmen op nieuwe uitdagingen en op nieuwe opportuniteiten voor de bedrijfswereld. In 2006 werd een eerste stap gezet in de richting duurzaam ondernemen, met de lancering van het ‘West-Vlaams Milieucharter voor de Dienstensector’. Het ‘dienstencharter’ was meteen een schot in de roos. In 2006 namen vijf bedrijven deel, in 2007 waren dat er vijftien. Op basis van de opgedane ervaring en in nauw overleg met de bedrijven werd nu ook het Milieucharter voor de Productiesector herschreven. Zes nieuwe beleidsprincipes en tien thema’s vormen het kloppende hart van het nieuwe West-Vlaams Charter Duurzaam Ondernemen. Ook nu werd erover gewaakt dat het nieuwe protocol toegankelijk blijft voor elke onderneming, ongeacht haar grootte of haar sectoractiviteit. Voor de uitbouw van het West-Vlaams Charter Duurzaam Ondernemen konden de initiatiefnemers POM West-Vlaanderen, VOKA Kamer van Koophandel West-Vlaanderen en Bureau Veritas Certification rekenen op de steun van de Vlaamse overheid. Ook in de andere provincies wordt overwogen om het oorspronkelijke Milieucharter uit te breiden tot een Charter Duurzaam Ondernemen. Uitgangsprincipes bij de nieuwe thema’s van het West-Vlaams Charter Duurzaam Ondernemen zijn de drie P’s (People - Planet - Profit) en de communicatie en dialoog met de relevante stakeholders. Nieuwe accenten worden gelegd op elementen als mensvriendelijk ondernemen, respect voor de diversiteit als afspiegeling van de regionale verscheidenheid in de bevolking, aandacht voor de betrokkenheid van werknemers, duurzaam aankopen en de maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen. Een assertief, concurrentieel bedrijf besteedt immers op een evenwichtige manier gelijkmatig aandacht aan de economische (profit), de ecologische (planet) en de sociale (people) impact van zijn activiteiten.

Philippe Tavernier POM West-Vlaanderen

ecoTips

Milieu-investeringen in beeld

3

3. Bedrijfsmatig afval

Het beheersen van bedrijfsmatig afval blijft ook vandaag nog een van de meest rendabele milieudisciplines voor het bedrijfsleven, waarin de winwinsituatie zonder meer duidelijk is. Waar het gaat over verpakkingsafval, spelen de belangrijkste maatregelen in op gewichtsvermindering, bijvoorbeeld door dunnere folies te gebruiken, op het vereenvoudigen van het verpakkingsconcept, waardoor minder verpakking nodig is per eenheid verpakt product of op het vervangen van eenmalige verpakkingen door herbruikbare equivalenten. Bij het reduceren van de hoeveelheid productieafval wordt ernaar gestreefd om de reststromen zo zuiver mogelijk te houden, waardoor ze opnieuw als grondstof in het proces gebracht kunnen worden. De letterlijke betekenis van win-win: minder afvalkosten, minder grondstoffenverbruik.

Kartonafval als vulmateriaal Bij Honda Europe in Gent, het logistieke centrum van Honda in Europa worden grote hoeveelheden kartonnen dozen gebruikt. In eerste instantie worden deze zo veel mogelijk hergebruikt. Dozen die niet hergebruikt kunnen worden (bijvoorbeeld door beschadigingen) werden als afvalkarton opgehaald. Om dit kartonafval te reduceren, werd in een proefproject een Ecofiller gehuurd. De eco-filler maakt van afvalkarton kartonmatjes die als opvulmateriaal kunnen gebruikt worden. Op 1 uur kan 10 m2 karton verwerkt worden tot matjes. Het gebruik van de kartonmatjes heeft nog bijko16

Milieu-investeringen in beeld

ecoTips

mende voordelen naast afvalvermindering: er moet geen vulmateriaal gekocht worden zoals piepschuim en andere materialen en de dealer die de levering binnenkrijgt, heeft maar één afvalstroom meer, zijnde karton. Wegens de goede resultaten van de Ecofiller (10% minder kartonafval op jaarbasis) werd deze na het proefproject aangekocht.

Bij Honda Europe wordt 10% van het kartonafval met de Ecofiller verwerkt tot kartonmatjes.

Transportband voor papierafval bij Drukkerij De Cuyper in Zele.

Het voorreksysteem van de wikkelfolie in de nieuwe afzakmachine zorgt bij Cargill voor een besparing van 4,5 ton folie per jaar.

Nieuwe verpakkingsmachine met oog voor preventie, economie én milieu

Lopende band voert automatisch papierafval af

Cargill is een extractiebedrijf van sojabonen in de Gentse kanaalzone. Een gedeelte van het eiwitrijke sojaschroot wordt vermalen tot sojabloem. 50% van de productie wordt als verpakt zakgoed afgeleverd. De vervanging van de bestaande afzakmachine en de ingebruikneming van een voorreksysteem voor de wikkelfolie zorgde voor winst op vlak van zowel preventie, economie als milieu.

Bij Drukkerij De Cuyper in Zele werden vroeger de stelkaternen drukwerk opgevangen in rolcontainers en manueel naar buiten gerold om daar geledigd te worden. In oktober 2006 werd een lopende band geïnstalleerd waardoor het papierafval van de twee rotatiepersen automatisch en rechtstreeks naar een buitenstaande perscontainer wordt gebracht die elke nacht wordt afgehaald ter lediging. Naast een zorgvuldige selectie van papierafval, zorgt dit systeem ook voor tijdsbesparing bij de werknemers. Het papierafval wordt vervolgens verkocht en gerecycleerd.

Bij de installatie werd rekening gehouden met het comfort en veiligheid van de medewerkers: bij betreding gaat de machine over tot volledige stilstand, de lichaamsbelasting is beperkt tot het vullen van de zakkenwagen, de interne geluidsmeting voldoet aan de nieuwe normen en de machine is volledig stofarm. Bovendien werd de installatie volledig gebouwd volgens de ATEX-richtlijn. De economische winst zit in de verhoogde productiecapaciteit wat zorgt voor een verminderde vaste productiekost en een bijkomende besparing op de afvalkost. De nieuwe afzakmachine zorgt voor volledig gesloten zakken op een goed gestapeld pallet. Dit vermindert lekken en zo is er minder omgevingsen milieuvervuiling. Het aantal gescheurde zakken is sterk verminderd met minder papierafval als resultaat. Het voorreksysteem van de wikkelfolie zorgt voor een minimumbesparing van 4,5 ton folie per jaar. Door de omkasting van de blower werd ook het geluid naar de omgeving beperkt.

Afvalproduct wordt opnieuw grondstof Aan de hand van de gegevens van het Integraal Milieujaarverslag (IMJV) en de facturen voor afvalverwerking, inventariseerde Emerson & Cuming Microwave Products uit Westerlo de hoeveelheid en de kost van de verschillende afvalstromen. Al snel kon een top drie geselecteerd worden: spoelwater (41,40%), zuiver polyurethaan snijresten (21,04%) en gedipte polyurethaan snijresten (13,94%) vertegenwoordigden het grootste aandeel in de afvalstromen. De eerstvolgende afvalstroom ging slechts over 4,19%. Wanneer de verkregen gegevens vergeleken werden met de kosten, dan bleek ook hier dat de spoelwaters een zeer hoog percentage vertegenwoordigden.

ecoTips

Milieu-investeringen in beeld

17

Na het in kaart brengen van de verkregen informatie onderzocht het bedrijf de mogelijkheden om deze afvalstromen te reduceren. De zuivere polyurethaan snijresten worden terug verkocht en genereren dus inkomsten. De hoeveelheid ligt mathematisch vast door de vorm van het product. Hier zijn dus geen mogelijkheden tot reductie. De gedipte polyurethaan snijresten vormden ook een belangrijke kost maar hier werd in het verleden al heel wat werk geleverd om deze hoeveelheid te verminderen. Er werd dus gekozen om te werken rond de spoelwaters. Tijdens een productievergadering werd de idee gelanceerd om de overspray van de spuitcabine en het spoelwater apart te houden en de overspray te recupereren. Dit werd enkele jaren geleden ook al geprobeerd maar door vele verstoppingsproblemen werd dit stopgezet. Recent werd echter de formulatie gewijzigd waardoor de coatingvloeistof een veel beter coagulatiegedrag vertoonde. Dit idee was zeker de moeite waard om terug te proberen. De overspray werd gescheiden van het spoelwater opgevangen. Testen wezen uit dat de eigenschappen van de gerecupereerde coating zeer dicht lagen bij die van de originele vloeistof. Met dit gerecupereerde materiaal werd een test uitgevoerd en de eigenschappen van het product lagen binnen de gestelde vereisten. Na een testperiode van een week, waren er nog steeds geen verstoppingspro18

Milieu-investeringen in beeld

ecoTips

blemen gesignaleerd zodat de werkwijze definitief geïmplementeerd werd. Dit alles resulteerde in een dubbele besparing: het gerecupereerde product is geen afval meer, maar grondstof. Per run kan ongeveer een vijfde van de verbruikte coating gerecupereerd worden.

Nieuw containerpark zorgt voor veiligheid en efficiëntie De verhuis van het bestaande containerpark voor de selectieve inzameling van afval bij Daikin Oostende, om reden van ruimtebesparing en verhoogde toegankelijkheid voor de towtrucks die het afval aanvoeren, was aanleiding om meteen ook enkele belangrijke verbeteringsprincipes in de praktijk te brengen. Daarbij werd vooral aandacht besteed aan het verhogen van de veiligheid aan nieuwe persen en het verbeteren van de ergonomie bij het ledigen van rolcontainers door gebruik te maken van een kip-/kantelsysteem. Verder werd ervoor gezorgd, door middel van een eenvoudig staalprofiel op de parkvloer, dat elke trailer zijn vaste locatie heeft en houdt. Daardoor wordt ook de veilige doorgang voor voetgangers gevrijwaard. Betonblokken scheiden de voetgangers van rollend materieel. Ook de afwerking van het dak en de aangepaste verlichting zorgen voor een verhoogde veiligheid.

Bij Daikin Oostende zorgt een eenvoudig staalprofiel op de parkvloer ervoor dat elke trailer zijn vaste locatie heeft in het containerpark.

Nieuwe technologie bij NV Continental Benelux maakt de spuittak overbodig. Naast de reductie van afval, resulteert deze investering in een grondstoffenbesparing van ongeveer 40%.

In de spuitcabine van Emerson & Cuming Microwave Products wordt de overspray gescheiden van het spoelwater opgevangen.

Grondstoffenbesparing en reductie van spuitgietafval in één klap NV Continental Benelux in Mechelen ontwikkelt en produceert hoogtechnologische elektronische remsystemen en actieve wielsensoren. Bij het veiliger en comfortabeler maken van mobiliteit, heeft Continental in haar bedrijfsvoering aandacht voor het milieu. Zo werd in de afdeling sensoren op zoek gegaan naar mogelijkheden om de spuitgietafvalstroom te verminderen en werden mogelijkheden voor hergebruik onderzocht. Het inzetten van een hotrunner op de nieuwe lijnen - in plaats van de traditionele matrijzen maakt de spuittak overbodig. De kunststof in de hotrunner blijft immers vloeibaar zodat het afval dat ontstaat in dit productieproces enorm daalde. Naast de reductie van afval, resulteerde deze investering in een grondstoffenbesparing van ongeveer 40%. Maar Continental zocht verder! De mogelijkheid werd onderzocht om het kunststofafval van de spuittakken van de oudere lijnen met traditionele matrijzen te vermalen. Bij het gebruik van traditionele matrijzen maakt de spuittak, die afval wordt, 40% uit van het totale gewicht (sensor + spuittak). Na een testperiode en intense besprekingen werden afspraken gemaakt met de klant om voor de productie van sensoren maalgoed in te zetten ter vervanging van nieuwe grondstoffen. Het bedrijf installeerde een maalmolen en de vermalen spuittakken werden voortaan ingezet als grondstof in het productieproces.

een besparing qua grondstoffen maar ook wat betreft de kosten voor ophalen en verwerken van het spuitgietafval. Beide maatregelen leverden samen een besparing van grondstoffen op van 50%. Jaarlijks worden nu bovendien 1200 m 3 spuittakken minder afgevoerd als afval. De investering in de hotrunner en de maalmolen werd binnen de vooropgestelde termijn van 2 jaar terugverdiend.

Grotere verpakking bespaart kosten Barias (Roeselare) is gespecialiseerd in het uitvoeren van eenvoudige of moeilijk te automatiseren verpakkingsopdrachten van diepvriesproducten. De investeringen van Barias zijn niet enkel gericht op efficiëntie en het halen van de strengste kwaliteitsnormen op gebied van diepvriesvoeding. Barias draagt ook duurzaamheid en een beter milieu hoog in het vaandel. Zo werd samen met een diepvriesbroodfabrikant gezocht naar een manier om de hoeveelheid verpakkingsafval te reduceren. Voor een bepaalde opdracht, waarbij drie verschillende stokbroden in één nieuwe doos verpakt moesten worden, werd overgeschakeld naar één herbruikbare box voor alle stokbroden. Dat vermijdt niet alleen een massa verpakkingsafval en veel manueel werk bij het openen van de dozen, het is bovendien goedkoper voor de klant! Dit voorbeeld wordt verder doorgetrokken naar andere klanten. Dat is niet altijd gemakkelijk omdat niet ieder bedrijf kan afvullen in grote boxen. Toch wordt bij offertes - in de mate van het mogelijke - de vergelijking opgegeven tussen bulkdozen en individuele dozen.

Het investeren in een hotrunner en het inzetten van vermaalde spuittakken betekenden niet alleen ecoTips ecoTips

Milieu-investeringen Milieu-investeringen in in beeld beeld

19 19

Voor meer informatie omtrent deze brochure en het Milieucharter: [email protected] • [email protected] • [email protected]

Deze katern vormt een nieuw luik in de informatiecampagne die door de POM West-Vlaanderen, VOKA Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen, Kempen en Mechelen; en ecoTips in samenwerking met de deelnemende Milieucharterbedrijven werd opgezet rond concrete eco-efficiënte investeringen gerealiseerd in het kader van de Milieucharterdeelname van deze bedrijven. Hoewel deze investeringen vaak zijn uitgewerkt in functie van een specifieke situatie, eigen aan de onderneming of aan het gevoerde productieproces, blijken veel van de geselecteerde initiatieven een overdrachtelijke waarde te hebben, waardoor ze ook in andere bedrijven en sectoren zeker hun nut zullen bewijzen.