Ontwikkelingen in het verzekeringstussenpersonenrecht

Amsterdam Centre for Insurance Studies

Ontwikkelingen in het verzekeringstussenpersonenrecht mr. dr. Cees de Jong


Waarover ga ik het hebben? !  !  !  !  ! 

Premie-‐incassorecht Beloning verzekeringstussenpersoon Beheerst beloningsbeleid Twee verschillende rechtsverhoudingen Aansprakelijkheid opvolgende tussenpersoon

ACIS-‐symposium

6 november 2015

2


Premie-incassorecht Art. 4:104 lid 1 W. (m.i.v. 1 januari 2017) Tenzij anders wordt overeengekomen of de bemiddelaar zich bij de verzekering tegenover de verzekeraar tot betaling van premie en kosten als eigen schuld heeK verbonden, verzorgt bij schade-‐ verzekeringen de bemiddelaar voor de verzekeraar het incasso van de premies. Ter zake van dit premie-‐incasso is hij jegens de verzekeraar te allen Mjde rekening en verantwoording schuldig. ACIS-‐symposium

6 november 2015

3


Premie-incassorecht Art. 4:104 lid 2 W. (m.i.v. 1 januari 2017) Het eerste lid is niet van toepassing op betalings-‐ beschermers of individuele arbeidsongeschiktheids-‐ verzekeringen. Onder betalingsbeschermer wordt verstaan: een verzekering ter dekking van het risico dat de verzekeringnemer betalingsverplich>ngen uit hoofde van een overeenkomst inzake krediet niet kan nakomen.

ACIS-‐symposium

6 november 2015

4


Premie-incassorecht Contractueel recht op premie-‐incasso Voor een bemiddelaar blijK het mogelijk de premies voor betalingsbeschermers en individuele arbeids-‐ ongeschiktheidsverzekeringen te incasseren indien dit wordt overeengekomen tussen de verzekeraar en bemiddelaar. Kamerstukken II 2013/14, 33 918, nr. 3, p. 71

ACIS-‐symposium

6 november 2015

5


Beloning verzekeringstussenpersoon Directe beloning (1/5) “Bemiddelaars en adviseurs zijn in beginsel vrij om met de cliënt hun beloning overeen te komen, zolang er maar geen sprake is van een beloning die gelet op de aard en de omvang van de dienstverlening als kennelijk onredelijk kan worden beschouwd.” Stb. 2011, 515, p. 15

ACIS-‐symposium

6 november 2015

6


Beloning verzekeringstussenpersoon Directe beloning (2/5) Het provisieverbod geldt ingevolge art. 86 c lid 2 sub a BGfo niet voor provisies die rechtstreeks worden verschaK door de cliënt of degene die namens hem optreedt, tenzij de hoogte ervan kennelijk onredelijk is gelet op de aard en reikwijdte van de dienstverlening.

ACIS-‐symposium

6 november 2015

7


Beloning verzekeringstussenpersoon Directe beloning (3/5) “Bij de beoordeling of er sprake is van een kennelijk onredelijke provisie is van belang hoe deze provisie moet worden gekarakteriseerd. [eiseres] heeK geste;ld en aannemelijk gemaakt dat de provisie die door haar in rekening is gebracht een ‘fixed fee’ is.”

ACIS-‐symposium

6 november 2015

8


Beloning verzekeringstussenpersoon Directe beloning (4/5) “Uit het document ‘opdrachtbevesMging en persoonlijk profiel’ en uit de ‘Honorariumovereenkomst’, stukken die zich in alle onderzochte dossiers bevinden, blijkt dat [eiseres] met de klant vooraf een vast bedrag is overeengekomen.” Rechtbank Roberdam 4 juni 2015, ECLI:NL:RBROT:2015:3892, r.o. 3.4

ACIS-‐symposium

6 november 2015

9


Beloning verzekeringstussenpersoon Directe beloning (5/5) “Omdat de door [eiseres] in rekening gebrachte vergoeding een fixed fee is, kan het inbouwen van een zekere marge bij de vaststelling van de vergoeding niet als onredelijk, laat staan kennelijk onredelijk, worden beschouwd. Gelet op het hanteren van een fixed fee was [eiseres] naar het oordeel van de rechtbank niet gehouden een urenregistraMe bij te houden ter verantwoording van haar honorarium.” Rechtbank Roberdam 4 juni 2015, ECLI:NL:RBROT:2015:3892, r.o. 3.5

ACIS-‐symposium

6 november 2015

10


Beheerst beloningsbeleid Wet beloningsbeleid financiële ondernemingen ! In werking sinds 7 februari 2015 ! Vastgelegd in het nieuwe hoofdstuk 1.7 WK ! Vervangt de BGfo-‐regeling (art. 86a)

ACIS-‐symposium

6 november 2015

11


Beheerst beloningsbeleid Adviseurs, bemiddelaars en gevolmachHgd agenten !  Beloningsbeleid op schriK stellen !  Beschrijving beloningsbeleid opnemen in jaarverslag !  Beschrijving beloningsbeleid plaatsen op website

ACIS-‐symposium

6 november 2015

12


Beheerst beloningsbeleid Beloningsvormen: vaste beloning Onvoorwaardelijk vastgestelde beloning, waarbij vooraf vaststaat welk bedrag wordt betaald voor verricht werk. ! Maandsalaris, vakanMegeld en derMende maand ! Niet prestaMeajankelijke overwerkvergoeding ! Werkgeversbijdrage Zorgverzekeringswet ! Vast tarief (per uur, per dagdeel, …)

ACIS-‐symposium

6 november 2015

13


Beheerst beloningsbeleid Beloningsvormen: variabele beloning Niet op voorhand vaststaande beloning, die ajankelijk is van een gerealiseerd doel of geleverde prestaMe. !  Winstuitkering !  Provisie !  ProducMe-‐ of prestaMebonus !  TransacMe-‐ of omzetgerelateerde beloning

ACIS-‐symposium

6 november 2015

14


Beheerst beloningsbeleid Maximale variabele beloning (1/3) Geldt voor natuurlijke personen werkzaam onder de verantwoordelijkheid van de adviseur, bemiddelaar resp. gevolmachMgd agent – ongeacht hun funcMe ! Werknemers in vaste dienst ! Werknemers op contractbasis ! Ingehuurde krachten (freelancers, uitzendkrachten)

ACIS-‐symposium

6 november 2015

15


Beheerst beloningsbeleid Maximale variabele beloning (2/3) Toekennen van een hogere beloning is mogelijk, indien de betrokkene niet onder een cao valt en mits: ! Het gemiddelde van alle onder verantwoordelijkheid van de adviseur, bemiddelaar resp. gevolmachMgd agent werkenden niet hoger is dan 20% variabel, én ! De variabele beloning van een persoon niet hoger is dan 100% van diens vaste beloning op jaarbasis

ACIS-‐symposium

6 november 2015

16


Beheerst beloningsbeleid Maximale variabele beloning (3/3) Toekennen van gegarandeerde variabele beloning is verboden, tenzij: ! Het gemiddelde van alle onder verantwoordelijkheid van de adviseur, bemiddelaar resp. gevolmachMgd agent werkenden niet hoger is dan 20% variabel, én ! De variabele beloning van een persoon niet hoger is dan 100% van diens vaste beloning op jaarbasis

ACIS-‐symposium

6 november 2015

17


Twee verschillende rechtsverhoudingen Portefeuille: kapstok voor aansprakelijkheid (1/2) “Een assuranMetussenpersoon dient tegenover zijn opdrachtgever de zorg te betrachten die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend beroepsgenoot mag worden verwacht. Het is zijn taak te waken voor de belangen van de verzekeringnemers bij de tot zijn portefeuille behorende verzekeringen.” HR 10 januari 2003, ECLI:NL:HR:2003:AF0122, m.nt. M. Mendel, r.o. 3.4.1

ACIS-‐symposium

6 november 2015

18


Twee verschillende rechtsverhoudingen Portefeuille: kapstok voor aansprakelijkheid (2/2) Bezwaren tegen de huidige toepassing:

Het WK-‐begrip portefeuille heeK aan betekenis ingeboet door het schrappen van portefeuillerechten ! Het WK-‐begrip ziet enkel op de rechtsverhouding met de verzekeraar ! Er wordt geen rekening gehouden met thans gebruikelijke bedieningsconcepten ! Strikt genomen moet het gaan om bestaande verzekeringen ! 

C.J. de Jong, ‘De reikwijdte van de privaatrechtelijke zorgplicht van de verzekeringstussenpersoon’ in: M.L. Hendrikse & J.G.J. Rinkes (red.), Knelpunten in het verzekeringsrecht. Deel 3, Zutphen: Uitgeverij Paris 2012, p. 37. ACIS-‐symposium

6 november 2015

19


Twee verschillende rechtsverhoudingen Portefeuille: verzekeringen (1/2) Een verzekering die door bemiddeling van een bemiddelaar tot stand is gekomen of naar de portefeuille van een bemiddelaar is overgeboekt, behoort in de relaMe tot de betrokken verzekeraar tot de portefeuille van die bemiddelaar zolang die verzekering daaruit niet is overgeboekt. Art. 4:102 WK

ACIS-‐symposium

6 november 2015

20


Twee verschillende rechtsverhoudingen Portefeuille: verzekeringen (2/2) “De portefeuille van de tussenpersoon wordt gevormd door de verzekeringen die door zijn bemiddeling tot stand zijn gekomen of aan hem in beheer zijn gegeven.” Kamerstukken II 1989/90, 20 925, nr. 10, p. 19

ACIS-‐symposium

6 november 2015

21


Twee verschillende rechtsverhoudingen Rechtsverhouding met verzekeraar én cliënten (1/3) “Bij een portefeuilleoverdracht gaat het om het overdragen van twee verschillende rechtsverhoudingen: enerzijds de in paragraaf 4.3.8.3 bedoelde rechts-‐ verhouding, die een webelijke basis heeK, en anderzijds de op de overeenkomst van opdracht gebaseerde rechtsverhouding tussen de verzekeringstussenpersoon en de betreffende cliënten.” C.J. de Jong, ‘ Portefeuillerecht: een privaatrechtelijke paragraaf in de WK’, NTHR 2009/1, p. 17 ACIS-‐symposium

6 november 2015

22


Twee verschillende rechtsverhoudingen Rechtsverhouding met verzekeraar én cliënten (2/3) “Met recht heeK DE JONG, NTHR 2009, p. 17, erop gewezen dat het bij een portefeuilleoverdracht om het overdragen van twee verschillende rechtsverhoudingen gaat: enerzijds de in de WK bedoelde rechtsverhouding tussen de verzekeraar en de tussenpersoon en anderzijds de op de overeenkomst van overdracht gebaseerde rechtsverhouding tussen de tussenpersoon en zijn cliënten.” Asser/Wansink, Van Tiggele & Salomons 7-‐IX* 2012/78

ACIS-‐symposium

6 november 2015

23


Twee verschillende rechtsverhoudingen Rechtsverhouding met verzekeraar én cliënten (3/3) “Met het woord ‘assuranMeportefeuille’ kan zowel worden gedoeld op het object van bemiddeling (de verzekeringen die via de verzekeringstussenpersoon zijn gesloten) als op het geheel van contractuele relaMes die de verzekeringstussenpersoon met de verzekering-‐ nemers onderhoudt.” Conclusie van A-‐G F.F. Langemeier d.d. 23 januari 2015, ECLI:NL:PHR:2015:28, punt 2.2.

ACIS-‐symposium

6 november 2015

24


Aansprakelijkheid opvolgende tussenpersoon Portefeuilleovername in recente jurisprudenHe

Hoge Raad 6 maart 2015, ECLI:NL:HR:2015:525 ! Rechtbank Limburg 10 juni 2015, ECLI:NL:RBLIM:2015:4887 ! Geschillencommissie Financiële Dienstverlening 24 maart 2015, nr. 2015-‐099 ! Geschillencommissie Financiële Dienstverlening 5 oktober 2015, nr. 2015-‐285 ! Geschillencommissie Financiële Dienstverlening 8 oktober 2015, nr. 2015-‐294 ! 

ACIS-‐symposium

6 november 2015

25


Aansprakelijkheid opvolgende tussenpersoon Intermediairwijziging/Portefeuilleovername (1/3)

“Een verzekeraar is gehouden om een schriKelijk verzoek tot intermediairwijziging te honoreren. Dit is vastgelegd in art. 4:103 lid 2 WK. (…) In civielrechtelijke zin kan het verzoek tot intermediairwijziging worden opgevat als (een uitvloeisel van) de door de verzekeringnemer gedane opzegging van de met zijn verzekeringstussenpersoon gesloten overeenkomst van opdracht.”

De Jong 2009, p. 20

ACIS-‐symposium

6 november 2015

26



“Dit brengt met zich dat met de overnemende verzekerings-‐ tussenpersoon een nieuwe overeenkomst van opdracht moet worden gesloten. De verzekeringnemer zal duidelijk moeten maken wat hij van zijn nieuwe verzekerings-‐ tussenpersoon verlangt. Diens opdracht zal minimaal moeten inhouden, dat hij de verzekering voortaan zal beheren en in het kader daarvan nazorg zal plegen. Een bijkomende taak zou kunnen zijn dat hij nagaat of aan de naar zijn portefeuille overgeboekte verzekeringen tekortkomingen kleven.” C.J. de Jong, ‘Aansprakelijkheid van de opvolgende verzekeringstussenpersoon’, TAV 2015/1, p. 35 ACIS-‐symposium

6 november 2015

27



“In geval van een portefeuilleovername, dus wanneer een deel of het geheel van de portefeuille van de ene verzekeringstussenpersoon met diens toestemming wordt overgeboekt naar de portefeuille van een andere verzekeringstussenpersoon, is er sprake van contract-‐ overneming. Deze ziet niet op een verzameling verzekeringen maar op de overeenkomsten van opdracht die ten grondslag liggen aan de rechtsverhouding van de overdragende verzekeringstussenpersoon met zijn klanten.”

De Jong 2012, p. 49 ACIS-‐symposium

6 november 2015

28



“In geval van een portefeuilleovername, dus wanneer een deel of het geheel van de portefeuille van de ene verzekeringstussenpersoon met diens toestemming wordt overgeboekt naar de portefeuille van een andere verzekeringstussenpersoon, is er sprake van contract-‐ overneming. Deze ziet niet op een verzameling verzekeringen maar op de overeenkomsten van opdracht die ten grondslag liggen aan de rechtsverhouding van de overdragende verzekeringstussenpersoon met zijn klanten.”

De Jong 2012, p. 49 ACIS-‐symposium

6 november 2015

29


Aansprakelijkheid opvolgende tussenpersoon Wanneer is de nieuwe tussenpersoon aansprakelijk? !  Bij intermediairwijziging, mits uitgebreide opdracht !  Bij verkrijging onder algemene Mtel !  Bij overname van (de aandelen van) het bedrijf !  Bij overname van enkel de portefeuille, indien de nieuwe tussenpersoon verwijtbaar heeK gehandeld

ACIS-‐symposium

6 november 2015

30

Ontwikkelingen in het verzekeringstussenpersonenrecht

Recommend Documents