Ontwerpbeschikking. Westermeerwind BV behorende bij Ontwerpbeschikking 1

Ontwerpbeschikking Ontwerpbeschikking van Gedeputeerde Staten van Flevoland voor een oprichtingsvergunning ingevolge de Wet milieubeheer voor Westermeerwind BV.

Westermeerwind BV Ontwerpbeschikking

behorende bij 992473 1

1

AANVRAAG .................................................................................................................................................... 4 1.1 1.2 1.3 1.4

2

PROCEDURE .................................................................................................................................................. 5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8

3

RIJKSCOÖRDINATIEREGELING ....................................................................................................................... 5 VERGUNNINGPLICHT EN VERGUNNINGSITUATIE .............................................................................................. 6 BEVOEGD GEZAG EN IVB-CATEGORIE ............................................................................................................ 7 COÖRDINATIE WM/WVO/BOUWVERGUNNING ............................................................................................... 7 MER ......................................................................................................................................................... 7 ONTVANKELIJKHEID .................................................................................................................................... 8 WELKE PROCEDURE IS VAN TOEPASSING ........................................................................................................ 8 VERLOOP VAN DE PROCEDURE ...................................................................................................................... 8

OVERWEGINGEN N.A.V. HET MILIEU-EFFECTRAPPORT....................................................................... 8 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

4

SOORT AANVRAAG EN DATUM VAN ONTVANGST .............................................................................................. 4 GLOBALE OMSCHRIJVING VAN DE INRICHTING EN DE LIGGING EN OMGEVING ..................................................... 4 WAARVOOR WORDT DE VERGUNNING AANGEVRAAGD. .................................................................................... 4 TERMIJN VOLTOOIEN EN IN WERKING BRENGEN VAN DE INRICHTING ................................................................. 5

ALGEMEEN ................................................................................................................................................. 8 VERLOOP VAN DE M.E.R.-PROCEDURE .......................................................................................................... 9 TOETSINGSADVIES COMMISSIE VOOR DE MILIEU-EFFECTRAPPORTAGE ............................................................... 9 BESCHRIJVING VAN ALTERNATIEVEN ........................................................................................................... 10 ADVIEZEN EN INSPRAAKREACTIES NAAR AANLEIDING VAN HET MER................................................................ 11

OVERWEGINGEN MET BETREKKING TOT DE AANVRAAG ................................................................... 15 4.1 ALGEMEEN ............................................................................................................................................... 15 4.2 BEST BESCHIKBARE TECHNIEKEN (BBT) ..................................................................................................... 15 4.3 NATUURBESCHERMINGSREGELGEVING ......................................................................................................... 16 4.3.1 Europese regelgeving................................................................................................................. 16 4.3.2 Habitatrichtlijn .......................................................................................................................... 16 4.3.3 Vogelrichtlijn .............................................................................................................................. 16 4.3.4 Nationale weten regelgeving................................................................................................. 16 4.3.5 Natuurbeschermingswet 1998 (Nb-wet)................................................................................. 16 4.3.6 Flora- en faunawet (Ffw).......................................................................................................... 17 4.3.7 Ecologische Hoofdstructuur en de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur ................... 17 4.4 PROVINCIALE REGELS EN BELEID (VERORDENING VOOR DE FYSIEKE LEEFOMGEVING FLEVOLAND, OMGEVINGSPLAN, BELEIDSREGEL VERGUNNINGVERLENING) ...................................................................................... 17 4.4.1 Verordening voor de fysieke leefomgeving Flevoland......................................................... 18 4.4.2 Omgevingsplan............................................................................................................................ 18 4.4.3 Beleidsregel vergunningverlening ........................................................................................... 18 4.4.4 Beleidsregels geur. .................................................................................................................... 18 4.4.5 Milieuzorg.................................................................................................................................... 18 4.5 OVERWEGINGEN PER MILIEU-ONDERWERP ................................................................................................... 19 4.5.1 Lucht............................................................................................................................................. 19 4.5.2 Luchtkwaliteitseisen.................................................................................................................. 19 4.5.3 NeR................................................................................................................................................ 19 4.5.4 Geur.............................................................................................................................................. 19 4.5.5 Geluid........................................................................................................................................... 20 4.5.6 Stiltegebied Steile Bank............................................................................................................ 21 4.5.7 Indirecte hinder.......................................................................................................................... 21 4.5.8 Slagschaduw en lichtschittering .............................................................................................. 21 4.5.9 Lichtuitstraling........................................................................................................................... 22 4.5.10 Bodem....................................................................................................................................... 22 4.5.11 Afvalwater............................................................................................................................... 23 4.5.12 Afval ......................................................................................................................................... 23 4.5.13 Energiegebruik........................................................................................................................ 23 4.5.14 Externe veiligheid .................................................................................................................. 23 4.6 RECHTSTREEKS WERKENDE REGELINGEN DIE VAN TOEPASSING ZIJN ................................................................ 24



4.7 4.8

TERMIJN VERGUNNING .............................................................................................................................. 25 GOEDKEURINGSPROCEDURE ....................................................................................................................... 25

5

BESLUIT ....................................................................................................................................................... 26

6

ONDERTEKENING ....................................................................................................................................... 26



1

Aanvraag

1.1 Soort aanvraag en datum van ontvangst Op 4 november 2009 hebben wij een aanvraag van Westermeerwind B.V. (hierna: de aanvrager) ontvangen voor een vergunning krachtens de Wet milieubeheer, ook wel milieuvergunning genoemd, hierna te noemen de Wm-vergunning, voor - het oprichten en in werking hebben van een inrichting (artikel 8.1, tweede lid, Wet milieubeheer juncto artikel 1.5 van het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer (hierna aangehaald als: Barim) juncto bijlage 1, onder categorie d, van het Barim). Voor de aangevraagde activiteiten geldt een m.e.r.-beoordelingsplicht. De oorspronkelijke aanvraag voorzag in de oprichting en het in werking hebben van een windturbinepark in het IJsselmeer bestaande uit drie lijnopstellingen met in totaal 55 windturbines inclusief de bijbehorende voorzieningen, waaronder een transformatorstation op het land aan de Westermeerdijk. Met de aanvulling die wij op 22 april 2010 hebben ontvangen vervallen een zevental windturbines aan de Westermeerdijk. Hiermee komt het totaal aantal aangevraagde windturbines op 48 stuks. 1.2 Globale omschrijving van de inrichting en de ligging en omgeving De turbines worden voor de kust van de Noordermeerdijk en Westermeerdijk in de gemeente Noordoostpolder, provincie Flevoland en gemeente Lemsterland, provincie Fryslân. De lijnsopstellingen van de windturbines ligt tussen de kilometerpalen 6,0 en 12,3 aan de Noordermeerdijk en tussen kilometerpalen 13,6 en 20,9 van de Westermeerdijk. Alle turbines, met uitzondering van 6 turbines in de lijn parallel aan de Noordermeerdijk, staan binnen de grenzen van de gemeente Noordoostpolder. De genoemde 6 turbines staan binnen de grenzen van de gemeente Lemsterland. De kadastrale informatie is uitgebreid opgenomen in de aanvraag. De afstand van de lijnopstellingen tot de dijk bedraagt voor de Noordermeerdijk circa 900 meter, voor de Westermeerdijk circa 530 meter en 1200 meter voor respectievelijk lijn 1 en lijn 2. De afstand tot de dichtstbijzijnde woning bedraagt circa 1,3 km voor de opstelling langs de Westermeerdijk en 1,7 km voor de opstelling langs de Noordermeerdijk. Op ruime afstand van het windpark, circa 1,5 km, bevindt zich een Beschermd Natuurmonument bij de kust van Friesland. Dit is tevens aangewezen als stiltegebied door de provincie Fryslân. Het transformatorstation wordt gerealiseerd bij de Westermeerdijk in de gemeente Noordoostpolder, ter hoogte van Westermeerweg 35a. De afstand van het transformatorstation tot de dichtstbijzijnde woning bedraagt circa 550 meter. De inrichting is gelegen in het Natura2000-gebied IJsselmeer. 1.3 Waarvoor wordt de vergunning aangevraagd. De aanvraag voorziet in de oprichting en in werking hebben van een windpark bestaande uit drie lijnopstelling met in totaal 48 windturbines inclusief de bijbehorende voorzieningen. De aangevraagde windturbines zijn van het type SWT 3.6 van fabrikant Siemens en hebben een ashoogte van 95 meter en een rotordiameter van circa 107 meter. Het geïnstalleerd vermogen per windturbine bedraagt 3,6 MW. Het windturbinepark zal een geïnstalleerd opwekkend vermogen hebben van 172,8 MW. De turbines worden geplaatst met een onderlinge afstand van circa 500 meter. De afstand tussen de twee lijnen bij de Westermeerdijk is circa 600 meter. De elektriciteit die door de windturbines wordt opgewekt wordt in de windturbine omgezet naar een spanningsniveau van 33 kV. De opgewekte stroom van de turbines wordt met een zeekabel getransporteerd naar de IJsselmeerdijk. De IJsselmeerdijk wordt gekruist met een landkabel die over het land loopt naar het transformatorstation. Om de elektriciteit te kunnen afzetten op het landelijke hoogspanningsnet wordt het spanningsniveau in het 110/33 kV transformatorstation omgezet naar een spanningsniveau van 110 kV. In het transformatorstation staan twee transformatoren opgesteld, met elk een vermogen van 145 MVA. De transformatoren zijn van het type ONAN, Oil Natural Air Natural, wat inhoudt dat de transformator olie gekoeld is en dat de olie Westermeerwind BV Ontwerpbeschikking


passief aan de lucht wordt gekoeld (geen ventilatoren). Het transformatorstation maakt onderdeel uit van de inrichting. Vanwege de organisatorische, de functionele en de technische binding tussen de windturbines wordt het geheel gezien als één inrichting in de zin van de Wet milieubeheer. Nu gelijktijdig nog drie andere Wm-vergunningaanvragen voor windturbineparken in de Noordoostpolder vallend onder de Rijkscoordinatieregeling zijn ingediend (waarvan twee bij Gedeputeerde Staten van Flevoland en twee bij het College van Burgemeester en wethouders van de gemeente Noordoostpolder) is het zaak om verschillende inrichtingen te onderscheiden aan de hand van de geldende criteria. Uit de aanvraaggegevens en uit nader onderzoek blijkt ons: - dat de aanvrager (Westermeerwind B.V.) volledige zeggenschap heeft; - dat de 48 windturbines en het transformatorstation als één geheel zijn aan te merken dat geheel zelfstandig kan en zal functioneren; - dat er geen bindingen zijn met de overige te realiseren windturbineparken. Ook wat betreft andere in de directe omgeving gelegen “inrichtingen” is ons niet gebleken dat die (gaan) behoren tot de aangevraagde inrichting. De Wm-vergunning wordt voor onbepaalde duur aangevraagd. 1.4 Termijn voltooien en in werking brengen van de inrichting De aanvrager verzoekt op grond van artikel 8.18 lid 2 van de Wm om een verlenging van de termijn waarbinnen de inrichting moet zijn voltooid en in werking moet zijn gebracht. Op basis van de in de aanvraag genoemde argumenten wordt vastgesteld dat de inrichting binnen 5 jaar na onherroepelijk worden van de onderhavige vergunning, in werking moet zijn.

2

Procedure

2.1 Rijkscoördinatieregeling Per 1 maart 2009 zijn artikel 9b, c en d van de Elektriciteitswet 1998 (Staatsblad 2008, 416) en het Uitvoeringsbesluit rijkscoördinatieregeling energie-infrastructuurprojecten (Staatsblad 2009, 73) in werking getreden. Daardoor zijn artikel 3.28 en artikel 3.35, eerste lid van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) van toepassing op de besluitvorming voor windpark Noordoostpolder. De Minister van Economische Zaken is de aangewezen minister, in de zin van artikel 3.35 Wro, die daarbij de coördinatie van de besluitvorming op zich neemt. Op grond van het uitvoeringsbesluit is op dit besluit de Rijkscoördinatieregeling van toepassing. Op grond van artikel 3.31, derde lid en artikel 3.32 in samenhang met artikel 3.35, vierde lid van de Wro is dit besluit daarom voorbereid met toepassing van de uniforme openbare voorbereidingsprocedure als bedoeld in afdeling 3.4 Algemene wet bestuursrecht en de bijzondere regels in artikel 3.31, derde lid. Dit besluit is één van de besluiten die vereist zijn voor de uitvoering van windpark Noordoostpolder. De Minister van Economische Zaken heeft als aangewezen minister een gecoördineerde voorbereiding van de besluiten voor windpark Noordoostpolder bevorderd. Onderhavig besluit is samen met het inpassingsplan en enkele andere besluiten op aanvraag als volgt voorbereid: • op PM is een kennisgeving met betrekking tot het ontwerp gepubliceerd in de Staatscourant. Kennisgeving heeft ook plaatsgevonden in enkele huis-aan-huisbladen; • op PM is door de minister van Economische Zaken een ontwerp van het besluit aan de aanvragers gezonden; • het ontwerp van het besluit heeft van PM tot en met PM ter inzage gelegen bij het ministerie van EZ, de gemeente Noordoostpolder, gemeente Lemsterland en provincie Flevoland; • er zijn [aantal] informatieavonden georganiseerd, op [data], waarbij de mogelijkheid werd geboden mondeling zienswijzen naar voren te brengen.



Op grond van artikel 3.32 in samenhang met artikel 3.35 Wro worden dit besluit, het inpassingsplan en enkele andere besluiten die vereist zijn voor windpark Noordoostpolder gelijktijdig door de Minister van Economische Zaken bekendgemaakt. Tevens doet de Minister van Economische Zaken daarvan mededeling in de Staatscourant, enkele huis-aan-huisbladen en langs elektronische weg. Insprekers, grondeigenaren en beperkt gemachtigden op die gronden worden apart geïnformeerd. Zienswijzen over het ontwerpbesluit kunnen worden ingediend bij: Inspraakpunt Windpark Noordoostpolder Bureau Energieprojecten Postbus 223 2250 AE Voorschoten Ook kunnen zienswijzen mondeling naar voren worden gebracht op voornoemde informatieavonden. 2.2

Vergunningplicht en vergunningsituatie

Vergunningplicht Met ingang van 1 januari 2008 is de Wet milieubeheer gewijzigd en is het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer (Barim) in werking getreden. In bijlage 1 van dit besluit zijn de vergunningplichtige inrichtingen (ook wel aangeduid als type C-inrichting) opgenomen. De onderhavige inrichting is vergunningplichtig omdat de inrichting valt onder categorie d van bijlage 1 van het Barim. Tot categorie d behoren inrichtingen die m.e.r.-beoordelingsplichtig zijn. De inrichting is volgens het Barim een type C inrichting. Tot de onderhavige inrichting behoort niet een gpbv-installatie (een installatie als bedoeld in bijlage 1 van de EG-richtlijn geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging). In artikel 1.4, derde lid, van het Barim wordt aangegeven voor welke activiteiten van een vergunningplichtig bedrijf rechtstreeks (van rechtswege) regels opgenomen in het Barim, van toepassing zijn. Wij beschouwen deze aanvraag mede als melding op grond van artikel 1.10 van het Barim. De aanvraag bevat een enkele activiteit waarvoor ingevolge artikel 1.4, derde lid, van het Barim rechtstreeks (van rechtswege) regels opgenomen in het Barim van toepassing zijn. Het gaat dan om de lozing van hemelwater dat niet afkomstig is van een bodembeschermende voorziening. Lozing van dit hemelwater op het oppervlaktewater is ingevolge het Barim toegestaan. Deze activiteit wordt dan ook niet gereguleerd in de onderhavige Wm-vergunning. Voor de vraag welke randvoorwaarden gelden voor deze activiteiten dient dan ook niet de onderhavige vergunning te worden geraadpleegd, maar de tekst van het Barim en van de Regeling algemene regels voor inrichtingen milieubeheer. Vergunningsituatie De aanvraag heeft betrekking op het oprichten en in werking hebben van een nieuwe inrichting waarvoor nog geen eerdere Wm-vergunning is verleend. Wijziging Besluit algemene regels inrichtingen milieubeheer In de Staatscourant van 31 augustus 2009 met nummer 12902 heeft de Minister van Vrom een ontwerp voor een wijziging van het Barim gepubliceerd over windturbines. In het Barim is reeds een paragraaf opgenomen die betrekking heeft op een bepaalde categorie van windturbines. De voorgenomen wijziging is er volgens de daarbij gaande Nota van toelichting gericht om, voor zover mogelijk, alle windturbines onder het beoordelingsregime van Barim te brengen. Het Barim regelt onderwerpen als geluid, slagschaduw, lichtschittering, externe veiligheid en (indirect) bodem in relatie tot windturbines. De specifiek aan windturbines gerelateerde onderwerpen in Barim zijn uitputtend bedoeld. Dit betekent dat in de Wm-vergunning die in onderhavige situatie van toepassing blijft, dan geen ruimte is om nadere regels (voorschriften) te stellen met betrekking tot die onderwerpen. Wel biedt het Barim dan (beperkte) mogelijkheden om via maatwerkvoorschriften af te wijken van de Barim-geluidnorm voor windturbines. De Minister van Vrom heeft op 8 april 2010 de “Circulaire geluidhinder veroorzaakt door windturbines; beoordeling in het kader van de vergunningverlening op basis van de Wet milieubeheer” uitgebracht. Deze Circulaire (kenmerk: 2010010074) biedt het bevoegd gezag voor de vergunningverlening een handvat bij de beoordeling van vergunningaanvragen voor windturbines die Westermeerwind BV Ontwerpbeschikking


met voornoemde Barim-wijziging (in ontwerp) onder het regime van Barim komen te vallen. Deze Circulaire is betrokken in de besluitvorming door te anticiperen op de gevolgen van de wijziging van het Barim (en onderhangende ministeriële regeling). 2.3 Bevoegd gezag en Ivb-categorie Het windpark betreft een inrichting genoemd in bijlage 1 van het Inrichtingen- en vergunningenbesluit (Ivb), te weten categorie 20.1 a 1°, inrichtingen voor het omzetten van windenergie in elektrische energie. Onderdeel van de inrichting is het transformatorstation met een totaal geïnstalleerd vermogen van 290 MVA. De transformatoren zullen niet in een gesloten gebouw worden geplaatst. Deze activiteit valt onder categorie 20.1 b van bijlage 1 van het Ivb, “transformatorstations, met een niet in een gesloten gebouw ondergebrachte transformatoren, met een maximaal gelijktijdig in te schakelen elektrisch vermogen van 200 MVA of meer”. Op grond van het bepaalde in categorie 20.5 uit bijlage I van het Ivb is Gedeputeerde Staten van de provincie Flevoland bevoegd gezag voor de inrichting. 2.4 Coördinatie Wm/Wvo/Bouwvergunning Op de procedures voor deze en andere vergunningen is de rijkscoördinatieregeling uit de Wet ruimtelijke ordening van toepassing. Op 4 november 2009 heeft de aanvrager bij ons een aanvraag om een Wm-vergunning ingediend. Op dezelfde dag heeft de aanvrager een aanvraag om een Wvo-vergunning ingediend bij het Waterschap Zuiderzeeland. Een exemplaar van het aanvraagformulier (zonder bijlagen) is als bijlage bij de aanvraag om de Wm-vergunning gevoegd. Op 3 december 2009 hebben wij van de aanvrager de volledige Wvo-aanvraag (inclusief bijlagen) als aanvulling op de Wm-aanvraag ontvangen. Beide ontwerpbesluiten zijn inhoudelijk afgestemd. Voor verwezenlijking van de aangevraagde activiteiten is een bouwvergunning benodigd. De gevraagde Wm-vergunning treedt in zijn geheel niet in werking zolang de bouwvergunning die vereist is voor het initiatief niet is verleend (Wet milieubeheer, art. 20.8). 2.5 MER Ingevolge de Wet milieubeheer en het Besluit milieu-effectrapportage moet voor bepaalde activiteiten een milieu-effectrapportage (m.e.r.) worden opgesteld. Hiermee wordt bereikt dat er voldoende milieu-informatie beschikbaar is voordat milieurelevante besluiten (zoals een milieuvergunning) genomen kunnen worden die belangrijke nadelige gevolgen voor het milieu kunnen hebben. Zo kan mogelijke schade aan het milieu zoveel mogelijk worden voorkomen of beperkt. In de bijlage bij het Besluit milieu-effectrapportage 1994 is aangegeven voor welke activiteiten het opstellen van een m.e.r. verplicht is en voor welke activiteiten beoordeeld moet worden of het opstellen van een m.e.r. noodzakelijk is (m.e.r.-beoordelingsplichtige activiteiten). In onderhavige vergunningaanvraag is sprake van het oprichten en in werking hebben van een inrichting als bedoeld in categorie 22.2 van onderdeel D van de bijlage bij het Besluit milieueffectrapportage 1994: “Het oprichten, wijzigen of uitbreiden van één of meer met elkaar samenhangende installaties voor het opwekken van elektriciteit door middel van windenergie”. Voor besluiten inzake een activiteit van deze categorie met een gezamenlijk vermogen van 15 megawatt (elektrisch) of meer en/of 10 windturbines of meer geldt een m.e.r.-beoordelingsplicht. De vergunningaanvraag betreft een inrichting met een geïnstalleerd opwekkend vermogen van 172,8 MW en bestaande uit 48 windturbines. Daarmee valt deze activiteit binnen de capaciteitsgrens van categorie 22.2 en is de besluitvorming op de vergunningaanvraag dus m.e.r.-beoordelingsplichtig. De aanvrager heeft, samen met de overige initiatiefnemers voor 3 andere windparken in de Noordoostpolder, evenwel besloten op vrijwillige basis een gezamenlijk milieu-effectrapport (hierna te noemen MER) op te stellen. Hij heeft daarom afgezien van het indienen van een aanmeldingsnotitie (Wet milieubeheer, art. 7.8a) en wij hebben daarom ook geen besluit genomen over de vraag of voor de voorgenomen activiteit wel of geen MER opgesteld behoefde te worden. In hoofdstuk 4 wordt verder ingegaan op het MER. Westermeerwind BV Ontwerpbeschikking


2.6 Ontvankelijkheid De aanvraag is op 4 november 2009 door ons ontvangen. Bij beoordeling van de aanvraag bleek dat de aanvraag een voldoende beeld geeft van de activiteiten in de inrichting en de te verwachten milieubelasting in de omgeving. Daarmee voldoet de aanvraag aan artikel 5.1 van het Ivb en is dus ontvankelijk. 2.7 Welke procedure is van toepassing Op grond van artikel 8.6 Wm is afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing op de voorbereiding van deze beschikking. 2.8 Verloop van de procedure De aanvraag is door ons op 4 november 2009 ontvangen en is door ons op 11 november 2009 doorgestuurd naar de wettelijke adviseurs en betrokken bestuursorganen, te weten: College van burgemeester en wethouders van de gemeente Noordoostpolder (wettelijk adviseur); College van burgemeester en wethouders van de gemeente Lemsterland (wettelijk adviseur); Gedeputeerde Staten van de Provincie Fryslân (wettelijk adviseur); College van burgemeester en wethouders van de gemeente Urk (betrokken bestuursorgaan). Dit besluit is één van de besluiten die vereist zijn voor de uitvoering van windpark Noordoostpolder. De Minister van Economische Zaken heeft als aangewezen minister een gecoördineerde voorbereiding van de besluiten voor windpark Noordoostpolder bevorderd. Op 23 november 2009 hebben wij van de Minister van Economische Zaken een zogenaamde termijnbrief ontvangen. Bij brief van 23 februari 2010 is deze termijn verlengd en ook bij brief van 9 april 2010 heeft de Minister de eerder bepaalde termijn voor het aanleveren van ontwerpbesluiten nogmaals verlengd. De laatste termijn voor het toezenden van de ontwerpbesluiten is bepaald op 21 mei 2010. Op 3 december 2009, op 1 maart 2010, op 18 maart 2010 en op 22 april 2010 hebben wij aanvullingen op de aanvraag ontvangen. De aanvulling van 3 december 2009 betreft twee ontbrekende bijlagen bij de WVO vergunningaanvraag. Met de aanvulling van 3 maart 2010 zijn enkele drukfouten rechtgezet en is verzocht om de aanvraag tevens te zien als een melding op grond van het Barim. De aanvulling van 18 maart 2010 betreft de aanvulling van het MER naar aanleiding van de bevindingen van de Commissie voor de milieu-effectrapportage tijdens de toetsing en naar aanleiding van de inspraakreacties. De aanvulling van 22 april 2010 betreft de wijziging van het aantal turbines (van 55 naar 48), gewijzigd akoestisch onderzoek naar aanleiding van de “Circulaire geluidhinder veroorzaakt door windturbines; beoordeling in het kader van de vergunningverlening op basis van de Wet milieubeheer” van 8 april 2010. Met deze laatste aanvulling is tevens de gewijzigde locatie van het transformatorstation aangevraagd.

3

Overwegingen n.a.v. het milieu-effectrapport

3.1 Algemeen In het kader van het MER worden de vier initiatieven voor windparken in de Noordoostpolder als één project beschouwd. Voor de afzonderlijke windparken zijn wel afzonderlijke Wet milieubeheervergunningen nodig. Voor onderhavige aanvraag is het algemene deel van het MER, het locatiespecifieke deel Westermeerdijk Buitendijks, de bijlagen en de twee samenvattingen van belang. Het opgestelde MER is als bijlage bij de aanvraag gevoegd. Het opgestelde MER is gekoppeld aan het Rijksinpassingsplan (plan-MER) en aan de vier milieuvergunningen (besluit-MER). Voor de besluitvorming over het Rijksinpassingsplan is het opstellen van een MER verplicht. Voor de besluitvorming over de Wet milieubeheeraanvragen geldt een zogenaamde m.e.r.-beoordelingsplicht. Dat betekent dat het bevoegd gezag moet beoordelen of het voor een bepaald initiatief noodzakelijk is dat er een MER wordt opgesteld. Gezien de omvang van het project en de ligging van de locaties, hebben de initiatiefnemers besloten om op



vrijwillige basis een gecombineerde MER op te stellen. Het opgestelde MER bestaat uit een algemeen deel en vier locatiespecifieke delen, voor elke locatie een apart deel. Het MER is bedoeld om de gevolgen van de voorgenomen activiteit voor het milieu inzichtelijk te maken en zo de milieubelangen een volwaardige plaats bij de besluitvorming op de aanvraag te geven. De gevolgen voor het milieu van onderhavige vergunningaanvraag worden in paragraaf 4.5 “Overwegingen per milieu-onderwerp” verder uitgewerkt. De procedure is uitgevoerd overeenkomstig Afdeling 3.5 van de Algemene wet bestuursrecht. 3.2 Verloop van de m.e.r.-procedure Op 4 maart 2004 zijn door de Koepel Windenergie Noordoostpolder voor de windparken Noordoostpolder startnotities ingediend bij de toenmalige bevoegde gezagen, burgemeester en wethouders van Noordoostpolder en burgemeester en wethouders van Lemsterland. De procedures voor de MER-en zijn formeel gestart met de bekendmaking van de startnotities begin 2004. De publicatie van de startnotities is bekend gemaakt in het regioblad “De Noordoostpolder” op 11 maart 2004 en de “Zuid-Friesland” van 7 april 2004. Tevens is de commissie voor de milieueffectrapportage verzocht een advies uit te brengen. Op 24 mei 2004 is laatstgenoemd advies uitgebracht. De commissie heeft in haar advies eveneens de binnengekomen opmerkingen verwerkt. Naar aanleiding daarvan hebben B&W van Noordoostpolder en B&W van Lemsterland op respectievelijk 20 juli 2004 en 27 september 2004 richtlijnen vastgesteld voor deze ontwikkeling. Door de invoering van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening en wijzigingen in het Besluit milieueffectrapportage 1994 en de Elektriciteitswet en doordat duidelijk is geworden dat twee van de vier transformatoren een vermogen hebben van meer dan 200 MVA en in de buitenlucht worden geplaatst, zijn momenteel GS van Flevoland en B&W van Noordoostpolder bevoegd gezag voor het besluit-MER behorende bij de milieuvergunningen en de Minister van Economische Zaken voor het plan-MER behorende bij het Rijksinpassingsplan. Op 22 oktober 2009 heeft Pondera Consult namens Windmolenproject Westermeerdijk Binnen v.o.f. en Westermeerwind BV het MER bij ons ingediend. Voor de aanvaarding hebben GS van Flevoland kennis genomen van de richtlijnen zoals deze in 2004 zijn vastgesteld door B&W van Noordoostpolder en B&W van Lemsterland. Op 3 november 2009 hebben Gedeputeerde Staten van Flevoland geoordeeld dat het MER voldoende uitwerking geeft aan de door de bevoegde instanties opgestelde richtlijnen en de wettelijke eisen die worden gesteld aan het MER en hebben het MER daarom aanvaardbaar geacht. De kennisgeving over de indiening van het MER en de aanvragen om vergunning op grond van de Wet milieubeheer is vervolgens op 11 november 2009 gepubliceerd in de een aantal huis-aan-huisbladen en hebben daarna gedurende zes weken ter inzage gelegen, namelijk van 12 november 2009 tot en met 23 december 2009 op: • de gemeentehuizen van Urk, Noordoostpolder, Lemsterland, Gaasterland; • het provinciehuis van de Provincie Flevoland te Lelystad; • het provinciehuis van de provincie Fryslân te Leeuwarden. 3.3 Toetsingsadvies Commissie voor de milieu-effectrapportage De Commissie voor de milieu-effectrapportage heeft op 24 maart 2010 het toetsingsadvies uitgebracht over de juistheid en volledigheid van het MER. De Commissie is van oordeel dat in het MER en de aanvulling tezamen de essentiële informatie aanwezig is voor de besluitvorming over het rijksinpassingsplan en de Wm-vergunningen. Zij wijst er op dat er onzekerheden bestaan over de omvang van de positieve effecten en adviseert dat het aan te bevelen is een monitoring- en evaluatieprogramma op te zetten aangezien in Nederland weinig tot geen ervaring is met een windpark van deze omvang. Daarbij vragen zij aandacht voor aanlegen exploitatiefase en milieueffecten, energieopbrengst en de ecologische (meer)waarde van de scheepvaartveiligheidsvoorziening. Van de zijde van de initiatiefnemers van de verschillende windturbineparken is na overleg met de bevoegde gezagen besloten om een integrale monitoring- en evaluatieprogramma voor de effecten



op vogels en vleermuizen op te zetten en een integrale analyse daarvan op te stellen. De borging hiervan zal plaatsvinden in het kader van de vergunning volgens de Natuurbeschermingswet 1998. Het advies betreffende nautische veiligheidsaspecten wordt in het rijksinpassingsplan behandeld. Het advies betreffende de stabiliteit van dijklichamen (aanlegfase) heeft betrekking op de keurontheffingen die door het Waterschap Zuiderzeeland zijn verleend. De navolgende twee adviezen hebben wel betrekking op aspecten die in de milieuvergunning worden behandeld en worden om die reden hier besproken. 1. De Commissie adviseert om bij de besluitvorming stil te staan bij de aanvaringsrisico’s (“vervolg-effecten”) voor de natuur en de drinkwatervoorziening. De Commissie acht een uitgebreide studie naar deze risico’s niet zinvol, aangezien er te weinig gegevens beschikbaar zijn om deze goed uit te kunnen voeren. Zij adviseert om: - in contact te treden met de betreffende bevoegde instanties (waaronder Rijkswaterstaat en de Provincie Flevoland) over een eventueel op te stellen calamiteitenplan. Overweging naar aanleiding van dit advies: In de milieuvergunning voor het buitendijks opgestelde windturbinepark wordt een calamiteitenplan voorgeschreven, gericht op de handelingen ter voorkoming van vrijkomen en/of verdere verspreiding van milieugevaarlijke stoffen ingeval van een aanvaring. Onderdelen hiervan zijn onder meer protocollen voor alarmering relevante instanties, treffen van verontreinigingsreductie en – bestrijdingsmaatregelen. 2. De Commissie adviseert bij de besluitvorming over het rijksinpassingsplan rekening te houden met de mogelijkheid dat cumulatie van geluid optreedt rond de locaties aan de Noorder- en Westermeerdijk. Overweging naar aanleiding van dit advies: Bij de beoordeling van de optredende geluidniveaus wordt in het kader van deze vergunning rekening gehouden met de cumulatie van het geluid veroorzaakt door alle vier nieuw aan te leggen parken samen. Bij toetsing aan de norm zal cumulatief moeten worden voldaan aan de betreffende norm. Deze systematiek sluit tevens aan bij het advies uit de “Circulaire geluidhinder veroorzaakt door windturbines; beoordeling in het kader van de vergunningverlening op basis van de Wet milieubeheer”. 3.4 Beschrijving van alternatieven In het MER zijn vier alternatieven met elkaar vergeleken. Deze alternatieven verschillen in formaat van de turbines (3-4 MW, 5-8 MW) en in de afstand tussen de windturbines (4 of 5 keer de rotordiameter). In hoofdstuk 7 van het MER zijn voor de locatie Westermeerdijk buitendijks de volgende alternatieven en varianten van het MER beschreven: • WMDbi3/4(4D): 3-4 megawattklasse turbines waarbij 42 turbines met een onderlinge afstand van 417 meter kunnen worden geplaatst, met een totaal geïnstalleerd vermogen van 151 megawatt; • WMDbi5/8(4D): 5-8 megawattklasse turbines waarbij 36 turbines met een onderlinge afstand van 490 meter kunnen worden geplaatst, met een totaal geïnstalleerd vermogen van 216 megawatt. Daarnaast is een alternatief ontwikkeld uitgaande van een afstand tussen de turbines van 5D. Bij dit alternatief zijn wederom twee variaties mogelijk in de uitvoering: • WMDbi2/3(5D): 2-3 megawattklasse turbines waarbij 34 turbines met een onderlinge afstand van 521 meter kunnen worden geplaatst, met een totaal geïnstalleerd vermogen van 122 megawatt; • WMDbi5/8(5D): 5-8 megawattklasse turbines waarbij 28 turbines met een onderlinge afstand van 641 meter kunnen worden geplaatst, met een totaal geïnstalleerd vermogen van 168 megawatt. Op basis van een effectenanalyse kan gesteld worden dat de 5-8 megawattklasse turbines het meest milieuvriendelijk zijn aangezien deze leiden tot de grootste milieuwinst (duurzame energie) en lokaal het minst effect veroorzaken op ecologie en landschap vanwege het feit dat met minder turbines een hogere milieuwinst kan worden bereikt. Voor wat betreft hinder als gevolg van geluid en slagschaduw zijn de varianten met lagere vermogens milieuvriendelijker, echter de hinder van



de 5-8 megawattklasse turbines kan door aanvullende maatregelen wel voldoen aan het geldende wettelijke kader. De varianten met een onderlinge afstand van 5D scoren het beste op natuur en ecologie. Aangezien het verschil in aantal turbines tussen de WMDbi5/8 op 4D en 5D slechts 4 turbines is, verdeeld over de totale lengte van de opstelling, zijn de effecten van de 5D variant naar verwachting vergelijkbaar met de 4D variant, met als verschil dat bij de 4D variant de milieuwinst (energieopbrengst) significant hoger is (bijna 22%). Vanwege de potentiële milieuwinst scoort de variant WMDbi5/8(4D) daarmee het best. Dit is dan ook het meest milieuvriendelijke alternatief. Het voorkeursalternatief van de initiatiefnemer bestaat uit de 3-4 megawattklasse met een onderlinge afstand van 4D. De belangrijkste reden hiervoor is de onzekerheid rond de hoogte van de subsidie en over de technische mogelijkheden en beperkingen van de 5-8 megawattklasse. De 3-4 megawattklasse heeft zich al op vele plaatsen bewezen, wat voor de 5-8 megawattklasse niet het geval is. De conclusie van het MER is dat de locale effecten voor het voorkeursalternatief niet significant zijn en maximaal zijn ingepast. Wij onderschrijven deze conclusie. 3.5 Adviezen en inspraakreacties naar aanleiding van het MER Naar aanleiding van de publicatie van het MER zijn 688 inspraakreacties binnengekomen. Hiervan zijn 66 reacties uniek. De wettelijke adviseurs zijn gevraagd advies uit te brengen op het MER. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), de provincie Fryslân en gemeente Lemsterland hebben hierop gereageerd. Een deel van de inspraakreacties is te relateren aan deze vergunningaanvraag. De adviezen van de RCE en de provincie Fryslân hebben betrekking op het onderwerp cultuur en landschap. Het advies van de gemeente Lemsterland heeft betrekking op meerdere onderwerpen. Hierna wordt ingegaan op de voor deze aanvraag relevante inspraakreacties. De namen van de indieners worden om praktische redenen niet expliciet genoemd. Daarvoor wordt verwezen naar de door de bevoegde gezagen opgestelde tabel met inspraakreacties en antwoorden, die deel uitmaakt van de Antwoordnota. Daar zijn ook de inspraakreacties en antwoorden te lezen die betrekking hebben op de andere in procedure zijnde vergunningaanvragen voor de windturbineparken. De antwoordnota met tabel en antwoorden liggen bij de procedurestukken ter inzage. De inspraakreacties zijn gerubriceerd naar milieuaspect (geluid, slagschaduw etc.). Over geluid (-hinder) is naar voren gebracht a. dat ten onrechte van de nieuwe geluidnorm Lden in het MER wordt uitgegaan, terwijl deze nog niet door het parlement en de Raad van State is goedgekeurd; b. dat de MER-richtlijn vraagt om uit te gaan van de bestaande geluidsnormen; c. dat landbouwgeluid in de geluidbeoordeling (ook cumulatief) moet worden meegenomen; d. dat de nieuwe geluidnorm minder bescherming biedt en vooral ’s nachts; e. er wordt geen rekening gehouden met laag frequent geluid veroorzaakt door windturbines; f. er is geen inzicht verschaft in de huidige geluidssituatie van de bestaande windturbines aan de Westermeerdijk; g. dat onduidelijk is hoe de Lden bescherming biedt: bijvoorbeeld overdag overschrijdingen die ’s nachts mogen worden gecompenseerd of andersom?; h. of de Lden is te meten en te handhaven; i. dat de geluidseffecten in de woningen niet is beschreven; j. over de relatie geluidsoverlast en gezondheid; k. dat de geluidsberekeningen in het MER niet betrouwbaar is omdat de onderlinge afstand tussen de turbines nog niet bekend is en deze factor daarbij van belang is; l. dat het MER niet aangeeft wat te doen bij overschrijding van de norm; m. dat cumulatie van geluid van de verschillende windturbineparken al dan niet in combinatie met een solitaire turbine kan optreden; n. dat in het MER geen rekening wordt gehouden met het zogenaamde Van den Berg-effect; o. dat voor grote delen van het jaar de geluidbelasting kan oplopen tot 55 dB(A); p. dat in het MER geen nachtnorm is opgenomen; q. dat de turbines niet alle zijn gecertificeerd en de bronvermogens van de turbines wel eens hoger kunnen uitpakken.



Over slagschaduw is naar voren gebracht r. dat het MER slagschaduwhinder van windturbines op landbouwpercelen en buitenverblijven niet meeneemt; s. dat het energierendement niet wordt gehaald als de (rotorbladen van de) turbines vanwege slagschaduw stil moeten staan; t. dat slagschaduwhinder gezondheidsproblemen oplevert bij mensen met epilepsie; u. er wordt in het MER nergens gesproken over de gevoelsmatige hinderlijke slagschaduw; v. dat het plaatsen van zonneschermen ter voorkoming van slagschaduwhinder geen optie is en wie betaalt het? Over veiligheid is naar voren gebracht w. of de veiligheid van het publiek (op de fiets- en wandelpaden) is gewaarborgd als er een wiek afbreekt, ijsafzetting plaatsvindt of brand in de gondels ontstaat; x. dat het dijklichaam schade kan oplopen wanneer turbine-onderdelen afbreken; y. dat het MER spreekt over één (mogelijk beperkt kwetsbaar) object: een varkenshouderij zonder woonhuis, maar in deze schuur leven duizenden varkens en werken mensen, zodat moet worden gesproken over een kwetsbaar object (mens EN dier) binnen de relevante veiligheidscontour; z. dat het MER niet ingaat op de mogelijke milieugevolgen van een aanvaring van schepen met een of meer windturbines (buitendijks geplaatste park); aa. dat het MER niet ingaat op de externe veiligheid voor omwonenden en Urk met het oog op gevolgen van een aanvaring van een schip met gevaarlijke stoffen en een windturbine. Over toetsing aan EHS is naar voren gebracht bb. Het MER stelt voor het EHS gebied Rotterdamse hoek dat, in verband met de vigerende agrarische bestemming, alleen rekening gehouden hoeft te worden gehouden met de actuele natuurwaarden en nog niet met de potentiële". Dit is niet juist: Het (inmiddels uit 10 ha) bestaande natuurontwikkelingsgebied moet conform het Natuurbeheerplan Flevoland voldoen aan de potentiële natuurwaarden behorend bij de EHS. Overwegingen naar aanleiding van de inspraakreacties a. In het MER wordt de 'Circulaire geluidhinder veroorzaakt door windturbines; beoordeling in het kader van de vergunningverlening op basis van de Wet milieubeheer' gevolgd, waarin wordt geadviseerd de geluidhinder veroorzaakt door windturbines in het vervolg te beoordelen op een beoordelingswijze die in deze circulaire wordt beschreven. De daarbij behorende nieuwe geluidnorm wordt vastgelegd in het Barim en treedt naar verwachting in 2010 in werking. Barim is een Algemene maatregel van bestuur, die tot stand komt zonder Staten-Generaal (Eerste en Tweede Kamer). Er is dus geen goedkeuring van de Eerste en Tweede Kamer vereist. Wel moet de Raad van State adviseren. b. In §4.8 van het Algemeen Deel van het MER is het toetsingskader voor geluid beschreven. In aanvulling op de beoordeling conform de nieuwe Lden norm is in bijlage 7 van bijlage I van het MER de geluidsbelasting bepaalt conform de huidige beoordelingsnorm LAr,LT (langtijdgemiddeld beoordelingsniveau). c. Landbouwgeluid vanuit inrichtingen wordt gereguleerd door de daarvoor verleende milieuvergunning of het van toepassing zijnde Besluit landbouw milieubeheer. Cumulatieve effecten vanuit inrichtingen wordt volgens de ‘Circulaire geluidhinder veroorzaakt door windturbines; beoordeling in het kader van de vergunningverlening op basis van de Wet milieubeheer’ alleen toegepast bij ‘nieuwe’ windturbine-inrichtingen. d. Het beschermingsniveau van de nieuwe norm(en) sluit aan bij de huidige normstelling in Barim en ook met de uitvoeringspraktijk bij vergunningverlening. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt de Lden het beste de hinder – en andere gezondheidseffecten - te kunnen voorspellen. De beleving van geluidbelasting in de nacht wordt in de Lden meegewogen door bij de werkelijke niveaus 10 dB op te tellen en specifiek voor het beoordelen van nachtelijk lawaai is Lnight. De geluidbelasting in de nacht telt daardoor bij de toetsing aan de normstelling veel zwaarder mee dan dezelfde belasting overdag. In de beoordeling wordt het laag frequent hoorbare geluid in het frequentiegebied vanaf circa 50 Hz meegenomen. e. Bij de MER is het geluid in het frequentiegebied vanaf ca. 50 Hz meegenomen en beoordeeld. Derhalve is ook aandacht besteed aan de hoorbare geluiden met relatief lage frequenties. Het geluid van windturbines bij nog lagere frequenties is niet relevant. Westermeerwind BV Ontwerpbeschikking


f. g. h.

i. j.

k.

l. m.

n.

o. p. q. r.

Inzicht in bestaande situatie turbines Westermeerdijk is opgenomen in §5.8 van het locatiespecifiek deel voor Westermeerdijk Binnendijks. Bij de nieuwe normering wordt niet langer uitgegaan van dag-, avond- en nachtwaarden. Het betreft een jaargemiddelde norm. Ja, er is een concept meet- en beoordelingsmethode van februari 2010 dat op de website van Vrom is gepubliceerd. Wij hebben de tekst daarvan als bijlage opgenomen bij deze vergunning. De Handhaving vindt plaats op basis van gegevens over het geproduceerd bronvermogen van de windturbines, waarmee berekend wordt of er sprake is van overschrijding van de normen. De nieuwe norm(en) gelden op de gevel van woningen. Uit onderzoek naar de dosis-effectrelatie voor windturbinegeluid is gebleken dat de mate van hinder die met de nieuwe normstelling wordt geaccepteerd goed vergelijkbaar is met wat geaccepteerd wordt in de normstelling voor andere geluidbronnen (zoals wegen railverkeerslawaai). In het MER zijn de maximale effecten in beeld gebracht, die optreden bij de kleinste onderlinge afstand (4D). De vergunningaanvraag geeft concreet de variant aan, waarop dient te worden beslist. De bijbehorende berekeningen gaan uit van de aangevraagde variant en zijn betrouwbaar. Het MER geeft wel degelijk aan dat maatregelen kunnen worden getroffen om geen normoverschrijding te veroorzaken. In die gevallen waar windturbineparken relevante cumulatieve geluideffecten veroorzaken die zorgen voor normoverschrijding worden maatregelen en/of voorzieningen getroffen die dit voorkomen. De aanvragen zijn daarop aangepast, zodat cumulatief beschouwd geen normoverschrijding ontstaat. De Circulaire van 8 april 2010 geeft aan dat geen rekening hoeft te worden gehouden met geluid van bestaande inrichtingen (bijvoorbeeld landbouwinrichtingen met bestaande solitaire turbine). Het onderzoek van de heer Van den Berg heeft betrekking op windschering. Paragraaf 4.8 van het Algemeen deel van het MER geeft aan, dat de Lden voor de geluidnormering en – berekening is toegepast. Voordeel van deze nieuwe normering en rekenmethode is dat deze beter rekening houdt met het zgn. effect van windschering. Windschering is het effect dat in de nachtperiode, als de windsnelheid op maaiveld laag is en er dus weinig achtergrondgeluid is, de wind op grote hoogte nog wel hard kan waaien (op hoogte, 80 tot 100 meter, waait de wind veel constanter). De ‘oude’ systematiek beoordeelt de wind op veel lagere hoogte waar de windsnelheid lager zou kunnen zijn. Het bronvermogen van de turbine bepaalt het geluidniveau op de gevel van woningen. Bij benutting van het maximaal vermogen zal nooit 55 dB kunnen worden veroorzaakt. De ‘Circulaire geluidhinder veroorzaakt door windturbines; beoordeling in het kader van de vergunningverlening op basis van de Wet milieubeheer’ van 8 april 2010 geeft aan dat met de wijziging van Barim een nachtnorm wordt vastgelegd. De certificering betreft enkel de veiligheid van de windturbine. In de praktijk kan het voorkomen dat windturbine iets meer of minder bronvermogen levert dan volgens specificatie. Dit heeft geen invloed op de normstelling, want die blijft hetzelfde. In het MER is aansluiting gezocht bij de meest recente milieuhygiënische inzichten met betrekking tot slagschaduwhinder, zoals verwoord in het besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer. De windparken NOP komen naar verwachting in 2010 te vallen onder de werking van het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer en de daarop gebaseerde Regeling algemene regels voor inrichtingen milieubeheer. Dit heeft tot gevolg dat het aspect slagschaduw(hinder) wordt getoetst aan de regels gesteld van voornoemd Besluit en de Regeling. Volgens die regels behoeven bescherming tegen slagschaduw ‘uitwendige scheidingsconstructie van geluidgevoelige gebouwen of woonwagens’, voor zover zich in die constructie ramen bevinden. Die bescherming geldt dan alleen als voldaan wordt aan bepaalde randvoorwaarden betreffende de afstand tot de windturbine, de slagschaduw-duur per dag, en het aantal dagen per jaar dat slagschaduw kan optreden. Gezien het voorgaande krijgen landbouwpercelen geen bescherming tegen slagschaduw. Wel zal, doordat de windturbines allemaal worden voorzien van een automatische stilstandvoorziening, dit mede effect op landbouwpercelen hebben. Overigens zijn in de Regeling bepalingen opgenomen ter voorkoming/beperking van lichtschittering (naar de omgeving). Er moeten niet reflecterende materialen of coatinglagen worden toegepast die voldoen aan bepaalde reflectiewaarden overeenkomstig een NEN-EN-ISO norm



s. t.

u.

v.

w.

x. y.

z.

aa.

bb.

(of daaraan gelijkwaardig). Deze bepalingen hebben effect op de omgeving en dus ook op landbouwpercelen. Het rendementsverlies als gevolg van stilstand door slagschaduwhinder is minimaal; Het MER beschrijft in bijlage K de milieueffecten die kunnen optreden, waarbij die effecten worden beoordeeld aan de hand van objectieve criteria vastgelegd in weten/of regelgeving. Deze criteria bieden een algemeen beschermingsniveau. In beginsel wordt er geen rekening gehouden met bijzondere of persoonlijke situaties. De effecten van snel ronddraaiende rotorbladen op de gezondheid met name in situaties met veel contrastwerking en langdurige blootstelling is bij de totstandkoming van de regelgeving onderzocht. Dit betreft onderzoek naar de zgn. flikkerfrequentie die in bepaalde gevallen leiden tot epilepsieaanvallen. Hinderlijke flikkerfrequenties zullen niet optreden bij het type turbine dat onderwerp is in het MER en het type dat nu is aangevraagd. Zie ook de beantwoording van t). De paragraaf over slagschaduw in de Regeling algemene regels voor inrichtingen milieubeheer is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek over de effecten van slagschaduw op de gezondheid van de mens. De Regeling biedt een algemeen beschermingsniveau. Daarbij speelt ‘gevoelsmatige hinderlijke slagschaduw’ geen rol, want dat is niet objectiveerbaar. De windturbines worden voorzien van een automatische stilstandvoorziening om te voorkomen dat het algemeen beschermingsniveau overschreden wordt. Het plaatsen van zonneschermen is in het MER slechts genoemd als mogelijkheid om slagschaduw(hinder) zoveel mogelijk terug te dringen. Maatregelen als een automatische stilstandvoorziening op de windturbine voorkomt slagschaduw(hinder) op woningen. Met deze stilstandvoorziening kan aan de norm voor slagschaduw worden voldaan. Wandel en fietspad zijn geen (beperkt) kwetsbare objecten. Het gevaar voor personen die gebruik maken van de wandel- of fietsroute is beperkt te achten, omdat het aantal aanwezige personen nabij het windturbinepark beperkt zal zijn en deze zich daar slechts voor korte duur begeven. De kans op afbrekende turbineonderdelen is klein doordat de turbines voldoen aan ontwerp- en constructie-eisen, mede met het oog op de veiligheid. De turbines moeten type-gecertificeerd zijn. Bij normaal onderhoud behoort inspectie van de onderdelen en zullen gebreken aan het licht komen. Deze zaken worden gewaarborgd in onderhavige vergunning. Zie onder w). In het MER is aansluiting gezocht bij de meest recente milieuhygiënische inzichten met betrekking tot veiligheid, zoals verwoord in het besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer. De windparken NOP komen naar verwachting in 2010 te vallen onder de werking van het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer en de daarop gebaseerde Regeling algemene regels voor inrichtingen milieubeheer. Het Barim definieert de begrippen ‘kwetsbare objecten’ en ‘beperkt kwetsbare objecten’. Dergelijke objecten (waar zich personen bevinden) krijgen meer of minder bescherming afhankelijk van de verblijfsfunctie. De varkenshouderij valt onder ‘beperkt kwetsbaar’. De bescherming ziet alleen op personen en niet op dieren. De commissie m.e.r. adviseert om bij de verdere besluitvorming stil te staan bij de vervolgeffecten voor natuur en drinkwatervoorziening. In dit verband denkt zij aan preventieve middelen en het eventueel opstellen van een calamiteitenplan. In de onderhavige vergunning wordt een calamiteitenplan voorgeschreven, gericht op de handelingen ter voorkoming van vrijkomen en/of verdere verspreiding van milieugevaarlijke stoffen ingeval van een aanvaring. Onderdelen hiervan zijn onder meer protocollen voor alarmering relevante instanties, treffen van verontreinigingsreductie en – bestrijdingsmaatregelen. Onder meer in §5.8 van het Algemeen Deel van het MER is ingegaan op de soorten gevaarlijke stoffen die getransporteerd worden door de Vaargeul Amsterdam-Lemmer en de frequentie hiervan. Daarbij is, op basis van de Risicoatlas Hoofdvaarwegen Nederland, aangegeven dat er geen risico’s voor de omgeving ontstaan aangezien er geen sprake is van plaatsgebonden risico of groepsrisico. De aanwezigheid van windturbines heeft geen effect op risico's voor woningen of Urk, omdat deze allemaal buiten het invloedsgebied liggen van de soorten gevaarlijke stoffen, die over de vaargeul worden getransporteerd. Dit gebied kent nog geen beschrijving van de wezenlijke kenmerken en waarden, die wordt door provincie Flevoland in 2010 vastgelegd. Er is nu een elzen-iepen bosje en het overgrote deel van het reeds als EHS begrensde gebied moet nog worden omgevormd van agrarische doeleinden naar natuurdoelen. Nu Rotterdamse Hoek geïsoleerd ligt van overige EHS



4

Overwegingen met betrekking tot de aanvraag

4.1 Algemeen De artikelen 8.8 tot en met 8.11 Wm omvatten het toetsingskader voor de beslissing op de aanvraag. Hierna geven wij aan hoe de aanvraag zich tot dat toetsingskader verhoudt. Hierbij beperken wij ons tot die onderdelen van het toetsingskader die ook werkelijk op onze beslissing van invloed zijn. De hierna genoemde gevolgen voor het milieu die de inrichting kan veroorzaken zijn mede beoordeeld in hun onderlinge samenhang, gezien de technische kenmerken van de inrichting en de geografische ligging van de inrichting. 4.2 Best Beschikbare Technieken (BBT) Ingevolge artikel 21, eerste lid, van de Richtlijn 96/1/EG van de Raad van de Europese Unie van 24 september 1996 inzake geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging (hierna: IPPCrichtlijn), treffen de Lid-Staten de nodige wettelijke en bestuursrechtelijke maatregelen om uiterlijk drie jaar na de inwerkingtreding aan deze richtlijn te voldoen. Ter verdere implementatie van de IPPC-richtlijn zijn op 1 december 2005 de wet van 16 juli 2005 tot wijziging van de Wet milieubeheer en de wet verontreiniging oppervlaktewateren en het besluit van 8 oktober 2005, houdende wijzigingen van het inrichtingen- en vergunningenbesluit milieubeheer in werking getreden. Ingevolge artikel 8.11, derde lid, Wm dienen in het belang van het bereiken van een hoog niveau van bescherming van het milieu aan de vergunning voorschriften te worden verbonden, die nodig zijn om de nadelige gevolgen die de inrichting voor het milieu kan veroorzaken, te voorkomen of, indien dat niet mogelijk is, zoveel mogelijk – bij voorkeur bij de bron – te beperken en ongedaan te maken. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat in de inrichting ten minste de voor de inrichting in aanmerking komende beste beschikbare technieken worden toegepast. Overeenkomstig artikel 8.11, vierde lid, Wm juncto artikel 5a.1 Inrichtingen- en vergunningenbesluit milieubeheer (Ivb) dienen wij bij de bepaling van beste beschikbare technieken te betrekken, rekening houdend met de voorzienbare kosten en baten van maatregelen, en met het voorzorg- en het preventiebeginsel: − de toepassing van technieken die weinig afvalstoffen veroorzaken; − de toepassing van minder gevaarlijke stoffen; − de ontwikkeling, waar mogelijk, van technieken voor de terugwinning en het opnieuw gebruiken van de bij de processen in de inrichting uitgestoten en gebruikte stoffen en van afvalstoffen; − vergelijkbare processen, apparaten of wijzen van bedrijfsvoering die met succes in de praktijk zijn beproefd; − de vooruitgang van de techniek en de ontwikkeling van de wetenschappelijke kennis; − de aard, de effecten en de omvang van de betrokken emissies; − de data waarop de installaties in de inrichting in gebruik zijn of worden genomen; − de tijd die nodig is om een betere techniek toe te gaan passen; − het verbruik en de aard van de grondstoffen, met inbegrip van water, en de energie-efficiëntie; − de noodzaak om het algemene effect van de emissies op en de risico’s voor het milieu te voorkomen of tot een minimum te beperken; − de noodzaak ongevallen te voorkomen en de gevolgen daarvan voor het milieu te beperken. Overeenkomstig artikel 8.11, vierde lid, Wm juncto artikel 5a.1 Ivb dienen wij bij de bepaling van de beste beschikbare technieken rekening te houden met de Regeling aanwijzing BBT-documenten. Met de in tabel 1 van de bij deze regeling behorende bijlage opgenomen documenten moet rekening



worden gehouden, voor zover het de daarbij vermelde installaties betreft als bedoeld in bijlage 1 van de EG-richtlijn geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging (gpbv-installaties). Met de in tabel 2 van de bij deze regeling behorende bijlage opgenomen documenten moet rekening worden gehouden, voor zover deze betrekking hebben op onderdelen van of activiteiten binnen de inrichting. Uit de aanvraag blijkt dat de voor de inrichting in aanmerking komende BBT zullen worden toegepast. De gevraagde vergunning hoeft daarom niet te worden geweigerd. 4.3

Natuurbeschermingsregelgeving

4.3.1 Europese regelgeving Voor de Europese natuurbeschermingsregelgeving zijn twee richtlijnen van belang: de Habitatrichtlijn en de Vogelrichtlijn. 4.3.2 Habitatrichtlijn De in 1992 vastgestelde Europese Habitatrichtlijn heeft als doel de biologische verscheidenheid te bevorderen. Deze richtlijn houdt de verplichting in om natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna die voor de Europese Unie van belang zijn in stand te houden. Iedere lidstaat moet op zijn grondgebied de gebieden die voor het behoud van de onder de richtlijn vallende natuurlijke habitats en wilde flora en fauna het belangrijkst zijn, identificeren en vervolgens aanwijzen als Speciale Beschermingszones. 4.3.3 Vogelrichtlijn De in 1979 vastgestelde Europese Vogelrichtlijn heeft als doel alle op het grondgebied van de Europese Unie in het wild levende vogels en hun habitats te beschermen en beheren. Deze richtlijn ziet speciaal toe op de bescherming van de leefgebieden voor in het wild levende vogels. Ook ingevolge deze richtlijn kunnen Speciale Beschermingszones worden ingesteld. 4.3.4 Nationale weten regelgeving De implementatie van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn heeft in Nederland zijn grondslag gekregen in de Natuurbeschermingswet 1998 en de Flora- en faunawet. 4.3.5 Natuurbeschermingswet 1998 (Nb-wet) Doel van de Nb-wet is het geven van wettelijke bescherming aan gebieden met bijzondere en/of kwetsbare natuur- en landschapswaarden. Met de Nb-wet is beoogd de gebiedsbeschermingsbepalingen uit de Habitat- en Vogelrichtlijn te implementeren in de Nederlandse wetgeving. Binnen de provincie Flevoland zijn door de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, het IJsselmeer, het Markermeer, de Oostvaardersplassen, de Lepelaarplassen en de randmeren aangewezen als “Speciale beschermingszone” ter uitvoering van de Vogelrichtlijn. Daarmee dient de vraag of voorgenomen activiteiten in deze gebieden of in de nabijheid van deze gebieden, in overeenstemming zijn met de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn, overeen met de vraag of een vergunning ingevolge de Nb-wet is vereist en zo ja, of die vergunning kan worden verleend en onder welke voorwaarden. De inrichting is gelegen nabij het Natura 2000-gebied IJsselmeer. Uit de passende beoordeling, die onderdeel uitmaakt van het MER, blijkt dat significante negatieve effecten zijn uitgesloten ten aanzien van het behalen en/of behouden van de instandhoudingsdoelstellingen. Vanwege mogelijke effecten is een vergunning op grond van de Natuurbeschermingswet 1998 nodig voor de inrichting. De aanvraag voor deze vergunning is bij ons ingediend. De procedure voor de verlening van deze vergunning loopt mee in de Rijkscoördinatieregeling. Er bestaat geen ruimte voor beoordeling van de verenigbaarheid met de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn in het kader van de onderhavige milieuvergunning.



4.3.6 Flora- en faunawet (Ffw) Het onderdeel van de Europese Habitatrichtlijn dat niet ziet op de aanwijzing van gebieden, maar op de bescherming van specifieke inheemse en uitheemse dieren plantensoorten, wordt in één wet geregeld: de Ffw. Deze wet biedt, uit het oogpunt van het natuurbehoud, bescherming aan in- en uitheemse planten- en diersoorten die in het wild leven. Ook maakt de Ffw het mogelijk een bepaald (kleinschalig) gebied alsmede een bepaalde soort aan te wijzen die van wezenlijke betekenis zijn. Deze aanwijzing vormt het centrale onderdeel van de Flora- en faunawet. Van belang is dat, ingevolge artikel 4 lid 1 Ffw, een lijst van beschermde inheemse diersoorten is opgesteld. Bij constatering van een zeldzame dier- of plantensoort binnen een gebied waar de realisatie van een bepaald project beoogd wordt, speelt de vraag of met de aanwezigheid van deze soort op basis van één of meerdere wettelijke kaders rekening gehouden dient te worden. De inrichting kan gevolgen hebben voor flora- en fauna. Diverse onderzoeken zijn uitgevoerd om de gevolgen te bepalen. Er zijn geen nadelige gevolgen voor flora. Wel kunnen effecten optreden op fauna. Het betreft vogels welke aanvaringsslachtoffer kunnen worden. Dit kunnen ook vogels betreffen die voor de instandhoudingsdoelstelling van het IJsselmeer van belang zijn (Nb-wet). In het MER is bij mitigerende maatregelen aangegeven dat de turbines stilgezet kunnen worden. Om te bepalen of dit noodzakelijk is en om te bepalen wanneer dit wenselijk is zal: • Monitoring plaats vinden op de aantallen slachtoffers en de omstandigheden waaronder aanvaringsslachtoffers vallen (bijvoorbeeld bij specifieke windsnelheden). • Op basis van de monitoring wordt met experts van het ministerie van LNV en provincie Flevoland afgestemd of maatregelen noodzakelijk zijn en hoe deze ingevuld worden. De belangrijkste maatregel die daarbij wordt beschouwd is het toepassen van een stilstandvoorziening bij specifieke omstandigheden. Het ministerie van LNV is bevoegd gezag inzake de Ffw. Het ministerie van LNV heeft besloten dat er geen ontheffing in het kader van de Ffw nodig is voor dit initiatief. 4.3.7 Ecologische Hoofdstructuur en de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur Het IJsselmeer maakt deel uit van de landelijke en van de provinciale Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Het IJsselmeer is hierin een belangrijk onderdeel van de zogenaamde “natte as” die van zuidwestelijke Delta tot aan het Lauwersmeer loopt. Van belang voor de geplande windturbines aan de Westermeerdijk is de Rotterdamse Hoek. De Rotterdamse Hoek is oorspronkelijk aangelegd als eendenkooi. Uit onderzoek door Rijkswaterstaat in het kader van de dijkversterking rond de Noordoostpolder is echter gebleken dat deze functie in de achterliggende jaren niet tot stand is gekomen. ’s Winters is het een rustplaats voor allerlei eenden. De Rotterdamse Hoek is begrensd als nieuwe natuur, daarmee is het onderdeel van de provinciale EHS. Van dit gebied is inmiddels 10 hectare verworven door de provincie ten behoeve van natuurontwikkeling. De Nota Ruimte stelt voor dit soort gebieden; “indien het gebied wel als EHS is begrensd, maar een agrarische bestemming heeft, hoeft alleen rekening te worden gehouden met de actuele natuurwaarden en nog niet met de potentiële. Dit betekent dat voortzetting of uitbreiding van het agrarisch gebruik over het algemeen mogelijk is”. Het voorgenomen initiatief zal de bestaande natuurwaarden niet aantasten. Provinciale regels en beleid (Verordening voor de fysieke leefomgeving Flevoland, Omgevingsplan, beleidsregel vergunningverlening) Bij de verlening van een milieuvergunning kunnen de volgende provinciale regels en beleidslijnen van belang zijn: - Verordening voor de fysieke leefomgeving Flevoland; - Omgevingsplan; - Beleidsregel vergunningverlening; - Beleidsregels geur. Onderstaand wordt per punt een afweging weergegeven. 4.4



4.4.1 Verordening voor de fysieke leefomgeving Flevoland In de Verordening op de fysieke leefomgeving zijn gebieden met een bijzondere milieubescherming aangewezen. De inrichting van Westermeerwind BV is niet gelegen in een grondwaterbeschermingsgebied of in of in de nabijheid van een stiltegebied binnen Flevoland. 4.4.2 Omgevingsplan Het Omgevingsplan provincie Flevoland 2006 (hierna te noemen Omgevingsplan) is door Provinciale Staten van Flevoland op 2 november 2006 vastgesteld en is op 5 december 2006 in werking getreden. Bij de beoordeling van vergunningaanvragen dient op grond van de Wet milieubeheer op grond van artikel 8.8, tweede lid onder a van de Wet milieubeheer rekening te worden gehouden met het Omgevingsplan. De aangevraagde activiteiten zijn niet in strijd met het Omgevingsplan. 4.4.3 Beleidsregel vergunningverlening Bij de beoordeling van een aanvraag voor een milieuvergunning hanteren GS de Beleidsregel vergunningverlening milieuwetgeving 2008, zoals vastgesteld op 29 januari 2008. Onder punt 1.1. van deze beleidsregel hebben GS de uitgangspunten voor de beoordeling van een milieuvergunning vastgelegd. Uitgegaan wordt van de meest recente landelijk geldende normen, richtlijnen, vereisten en inzichten (voor zover niet reeds genoemd in tabel 2 behorende bij de ministeriële Regeling aanwijzing BBT-documenten) zoals het Beleidsstandpunt verwijdering baggerspecie, de PGS/CPR-richtlijnen, de NEN/NEN-EN normen, de SIKB-protocollen (Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer) en normen die daar indirect uit voorvloeien. Onder de punten 1.2 tot en met 1.4 wordt in de beleidsregel ingegaan op respectievelijk de vergunning op maat, de bescherming van de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur, en op het aspect geluid. 4.4.4 Beleidsregels geur. Bij de beoordeling van een aanvraag voor een milieuvergunning hanteert de provincie de Beleidsregels voor de beoordeling van geurhinder 2008. Deze beleidsregels vervangen de “Beleidsregels voor de beoordeling van geurhinder in de milieuvergunning en de ruimtelijke ordening” die per 1 mei 2004 in werking waren. De Beleidsregels voor de beoordeling van geurhinder 2008 vormen inhoudelijk een voortzetting van de uit 2004 stammende beleidsregels, wijziging van die beleidsregels is enkel ingegeven door het feit dat de bevoegdheden van Gedeputeerde Staten als gevolg van de invoering van de Wet ruimtelijke ordening zijn gewijzigd. In deze beleidsregels zijn de volgende uitgangspunten en beleidslijnen vastgelegd. Onderscheid wordt gemaakt tussen gevoelige, minder gevoelige en niet-gevoelige bestemmingen. Dit onderscheid is vertaald naar de normstelling. Bij nieuwe situaties en gevoelige bestemmingen wordt bij de toetsing vooraf aan de normstelling rekening gehouden met de onzekerheden bij de prognose en modellering van geurverspreiding. De toetsing aan de bovenstaande beleidslijnen is in dit hoofdstuk in de “Overwegingen per milieu-onderwerp” onder “Geur” verder uitgewerkt. 4.4.5 Milieuzorg Bedrijfsintern milieuzorgsysteem De aanvraag bevat geen informatie over een (gecertificeerd) milieuzorgsysteem voor de inrichting. Ook niet over de aanwezigheid van een milieuzorghandboek of –werkboek. Op grond van onze beleidsregels vergunningverlening kan een vergunning op hoofdzaken alleen worden verleend als binnen de inrichting een volledig en extern gecertificeerd milieuzorgsysteem van kracht is. Daarom is deze vergunning conventioneel van opzet, dus met gedetailleerde voorschriften. Bedrijfsmilieuplan In de aanvraag is geen bedrijfsmilieuplan opgenomen. Daarom is in deze vergunning geen rekening gehouden met een bedrijfsmilieuplan. Milieulogboek In voorschrift 1.1.2 is aangegeven welke gegevens gemeten en geregistreerd worden.



4.5 4.5.1

Overwegingen per milieu-onderwerp Lucht

4.5.2 Luchtkwaliteitseisen De Wet milieubeheer, en de daarop gebaseerde regelgeving, bevat de wettelijke grenswaarden voor de luchtkwaliteit in Nederland. De Wet milieubeheer bevat wettelijke grenswaarden, streefwaarden en plandrempels voor zwaveldioxide, stikstofdioxide, zwevende deeltjes (PM10, ook wel fijn stof genaamd), lood, koolmonoxide en benzeen, ozon, arseen, cadmium, nikkel en benzo(a)pyreen (PAK). De grenswaarden geven kwaliteitsniveaus aan voor de buitenlucht. Daarbij zijn alle locaties van belang, met uitzondering van de arbeidsplek. De grenswaarden gelden niet voor de arbeidsplaats als bedoeld in de Arbeidsomstandighedenwet. De grenswaarden uit de Wet milieubeheer die in Nederland in de praktijk knelpunten kunnen opleveren zijn: 40 μg/m3 • Jaargemiddelde concentratie NO2 (stikstofdioxide): 40 μg/m3 • Jaargemiddelde concentratie PM10 (fijn stof): 50 μg/m3 welke niet meer dan 35 • 24-uursgemiddelde concentratie PM10 maal per jaar mag worden overschreden. De concentraties van de overige stoffen uit de Wet milieubeheer- te weten zwaveldioxide (SO2), koolmonoxide (CO), stikstofoxide (NOx), lood (Pb), benzeen, ozon, arseen, cadmium, nikkel en benzo(a)pyreen (PAK) – komen in Flevoland nergens in de buurt van de grenswaarden voor de desbetreffende stoffen. Daarom is het redelijk om bij de beoordeling van de gevolgen van deze inrichting voor de luchtkwaliteit alleen nader in te gaan op de concentraties voor NO2 en PM10. Er treden geen emissies naar de lucht op ten gevolge van de inrichting. De enige emissiebronnen van NO2 of fijn stof als gevolg van de activiteiten binnen de inrichting zijn verkeersbewegingen van en naar de inrichting. Doorgaans is geen personeel aanwezig. Er is dan ook zeer beperkt verkeer van en naar de inrichting. Geconcludeerd kan worden dat de aangevraagde verandering niet leidt tot een overschrijding van de in de Wet Milieubeheer opgenomen grenswaarden voor luchtkwaliteit. 4.5.3 NeR Het bevoegd gezag dient bij de bepaling van de voor een inrichting in aanmerking komende beste beschikbare technieken rekening te houden met bij ministeriële regeling aangewezen documenten (artikel 5a.1 Ivb). In de Regeling aanwijzing BBT-documenten is, o.a., de NeR (Nederlandse emissierichtlijn lucht) aangewezen als document waarmee het bevoegd gezag rekening houdt, voorzover dit document betrekking heeft op onderdelen van of activiteiten binnen de inrichting. Onderdelen van of activiteiten binnen de inrichting vallen niet onder een van de BREF’s genoemd in bijlage II van de Regeling aanwijzing BBT-documenten. Voor emissies naar de lucht die niet zijn geregeld in een BREF of in een specifieke algemene maatregel van bestuur of ministeriële regeling, geldt het algemene toetsingskader van de NeR. Bij normale bedrijfsvoering zal geen emissie naar de lucht optreden. In geval van lekkage van vermogenschakelaars kan zwavelhexafluoride emitteren. Omdat bij de normale bedrijfsomstandigheden geen emissie optreedt zijn overeenkomstig de NeR geen emissienormen gesteld. 4.5.4 Geur Er treedt geen geuremissie op ten gevolge van de inrichting.



4.5.5 Geluid Als de windturbines in bedrijf zijn veroorzaken deze een geluidemissie. Ook het transformatorstation heeft een significante geluidemissie. Om de geluidbelasting ter plaatse van woningen in kaart te brengen is een akoestisch onderzoek opgesteld dat als bijlage bij de aanvraag is gevoegd (rapport ‘Windpark Westermeerwind, Akoestisch onderzoek Siemens SWT 3.6 MW’, kenmerk R068291aaA7.dv van 27 oktober 2009 opgesteld door LBP). Windturbines Uit het ontwerp voor een wijziging van het Barim dat op 31 augustus 2009 is gepubliceerd in de Staatscourant (nummer 12902) in combinatie met de in april 2010 verschenen Circulaire van VROM valt op te maken dat in artikel 3.14a van Barim voor ‘een windturbine of een combinatie daarvan’ (binnen de inrichting) een geluidnorm zal worden vastgelegd van 47 dB Lden en 41 dB Lnight op de gevel van gevoelige gebouwen en bij gevoelige terreinen op de grens van het terrein. Verder vermeldt het artikel dat het bevoegd gezag in geval van bijzondere lokale omstandigheden bij maatwerkvoorschrift een andere waarde kan stellen. Als voorbeeld van die omstandigheden wordt in de Nota van Toelichting gegeven stiltegebieden. Ook wordt cumulatie van geluid nader geregeld. Dit onderdeel is van toepassing op de situatie dat ‘nieuwe’ inrichtingen voor windturbines (al dan niet gefaseerd in werking gebracht) samen kunnen zorgen voor cumulatieve effecten van geluid, op gevoelige gebouwen en gevoelige terreinen, die de normen overstijgen. Door het stellen van maatwerkvoorschriften door het bevoegd gezag kunnen deze effecten worden voorkomen. De berekeningsmethodiek voor Lden is gebaseerd op de nog niet gepubliceerde rekenmethodiek waarvan in de wetswijziging is aangegeven dat deze in een ministeriële regeling wordt vastgelegd. Toetsend aan de normstelling aan de hand van de gegevens uit het bij de aanvraag gevoegde akoestisch rapport kan er worden geconcludeerd dat bij alle woningen wordt voldaan aan de grenswaarde van 47 dB Lden. Op het moment van opstellen van het rapport was nog niet bekend dat de voorgenomen wijziging van Barim ook betrekking heeft op cumulatieve effecten en introductie van een separate nachtnorm. Daarom is de aanvraag op 22 april 2010 aangevuld met akoestische berekeningen (rapport ‘Windparken Noordoostpolder, akoestisch onderzoek – cumulatie vier windparken’, kenmerk R068291aaB4.dv van 16 april 2009, opgesteld door LBP 1 ) over de nachtnorm en daarnaast cumulatieve geluidseffecten die kunnen optreden bij woningen van derden als het aangevraagde windturbinepark gelijktijdig in werking is met de overige in de nabijheid geprojecteerde windturbineparken die vallen binnen de Rijkscoördinatieregeling. Het gaat om de lijnopstelling ‘Noordermeerdijk binnendijks’, de lijnopstelling Westermeerdijk en de lijnopstelling “Zuidermeerdijk”. Uit de berekeningen volgt dat de deelbijdrage van windpark Westermeerwind ten hoogste 41 dB Lden en 35 dB dB Lnight bedraagt. Maatgevend voor de geluidbelasting van dit park zijn de woningen Westermeerweg 35a+b (rekenpunt 128). Voor dit park zijn geen geluidsreducerende maatregelen noodzakelijk ten gevolge van de gecumuleerde geluidbelastingen. Aan de vergunning zijn voorschriften verbonden om geluidhinder als gevolg van het inwerking hebben van de windturbines te voorkomen. Deze voorschriften zijn gebaseerd op de voorgenomen wijziging van Barim en Rarim. De hoogste bijdrage van dit park aan de Lden en Lnight waarden wordt in de voorschriften als geluidnorm opgenomen. Hiermee wordt geborgd dat rekening houdend met cumulatie, aan de gestelde normstelling uit het gewijzigde Barim wordt voldaan. Onder het beoordelingsregime van het Barim zal dit voorschrift, ingevolge het algemene overgangsrecht, nog drie jaar als maatwerkvoorschrift gaan gelden. Transformatorstation Op het geluid van het transformatorstation is Afdeling 2.8 ‘Geluidhinder’ van het Barim volgens ‘de reikwijdte’ van Barim (artikel 1.4 Barim) niet van toepassing. Dit betekent dat geluidvoorschriften gesteld (kunnen) worden in de Wm-vergunning.

1

Dit ‘cumulatie’ rapport is als bijlage III gevoegd bij het gewijzigde akoestisch onderzoeksrapport voor Windpark Westermeerwind, kenmerk R068291aaB3.dv van 21 april 2010. Westermeerwind BV Ontwerpbeschikking


Twee van de drie transformatorstations die op de locatie aan de Westermeerdijk worden geprojecteerd hebben een elektrisch vermogen van meer dan 200 MVA en zijn op grond hiervan aangewezen als categorie van inrichtingen die in belangrijke mate geluidhinder kunnen veroorzaken (artikel 2.4 Inrichtingen en vergunningen besluit). Het terrein waarop de drie transformatorstations en het koppelstation van TenneT komt te staan is daarom zoneringsplichtig ingevolge de Wet geluidhinder. De in het rijksinpassingsplan vastgelegde geluidzone vormt het toetsingskader voor de beoordeling van de geluidimmissie van het transformatorstation. Uit het akoestisch onderzoek blijkt dat de geluidbelasting ter plaatse van de nabijgelegen woningen ten hoogste 38 dB(A) etmaalwaarde bedraagt. Deze waarde is inclusief 5 dB tonaliteitstoeslag. De geluidbelasting op de geluidzone bedraagt maximaal 42 dB(A). Bij het bepalen van de geluidzone is rekening gehouden met de gecumuleerde geluidbelasting ten gevolge van de drie transformatorstations en het koppelstation. Voor het zoneringsonderzoek is uitgegaan van dezelfde uitgangspunten. Hierdoor is het aannemelijk dat met de bijdrage van het transformatorstation Westermeerwind inpasbaar is binnen de vastgestelde geluidzone. Het geluid van de windturbines wordt niet betrokken bij de toetsing aan de geluidzone aangezien het geluid van windturbines in artikel 1b lid 2 van de Wet geluidhinder hiervan is uitgezonderd. Als gevolg van het schakelen met vermogensschakelaars kunnen er maximale geluidniveaus (LAmax) optreden. Uit het geluidonderzoek blijkt dat deze schakelingen niet leiden tot hoge piekgeluidniveaus bij de woningen. Aan de vergunning worden voorschriften opgenomen ter beperking van de geluidbelasting ter plaatse van woningen. 4.5.6 Stiltegebied Steile Bank Het beschermd natuurmonument voor de kust van Friesland is aangewezen als stiltegebied. Op grond van de provinciale milieuverordening Fryslân is het verboden de heersende natuurlijke rust te verstoren. Op grond van de ruime afstand tot de rand van het stiltegebied (1,5 km) en het gegeven dat tussen de windturbines en het stiltegebied de drukbevaren vaargeul Amsterdam-Lemmer is gelegen, hoeft niet gevreesd te worden voor verstoring van de heersende natuurlijke rust. De geluidsbelasting van de inrichting tezamen met dat van overige windparken op het beschermd monument en stiltegebied is volgens de nieuwe berekening berekend op maximaal Lden 34 dB en Lnight 27 dB. Het hoogste geluidimmissieniveau (bij windsnelheden vanaf circa 9 m/s op 10 meter hoogte) bedraagt 24 à 30 dB(A). Dit leidt niet tot verstoring van de natuurlijke rust van het gebied. 4.5.7 Indirecte hinder Het aantal verwachte verkeersbewegingen ten behoeve van de inrichting beperkt zich tot enkele keren per week voor controle, onderhoud of reparatie. Gezien de afstand tussen een inrit en woningen is de geluidemissie van deze bewegingen te verwaarlozen. 4.5.8 Slagschaduw en lichtschittering Als gevolg van de hoogte van de windturbine ontstaat slagschaduw. Om de slagschaduwduur op de woningen te bepalen is een slagschaduwonderzoek uitgevoerd. Het onderzoek en de resultaten zijn neergelegd in rapport “Onderzoek naar de slagschaduwhinder van een op te richten windpark in het IJsselmeer nabij de Noordoostpolder”, kenmerk VG-NOPbu34.TS1, augustus 2009 van Van Grinsven Advies. Het rapport is als bijlage bij de aanvraag gevoegd. Als norm voor de maximaal aanvaardbare slagschaduwhinder is aansluiting gezocht bij de norm uit het Barim. Hierin is aangegeven dat maximaal 17 dagen per jaar 20 minuten of meer slagschaduw mag vallen op woningen van derden indien de afstand tot gevoelige objecten minder dan 12 maal de rotordiameter bedraagt. De afstand tot woningen bedraagt minder dan 12 maal de rotordiameter. De norm van maximaal 17 dagen per jaar 20 minuten of meer is door Van Grinsven Advies getoetst door de maximale slagschaduwduur per jaar te bepalen. Daarbij is als norm 6 uur slagschaduw per jaar gehanteerd. 17 dagen per jaar 20 minuten slagschaduw komt overeen met 5 uur en 40 minuten, daarbinnen vallen echter niet de dagen met minder dan 20 minuten slagschaduw. Met hantering van 6 uur als grens wordt derhalve met zekerheid voldaan aan de norm uit het Barim.



Uit de rapportage van Van Grinsven Advies blijkt dat bij de woningen geen hinderlijke slagschaduw optreedt. Zeer hinderlijke flikkerfrequenties boven (tussen 2.5 – 14 Hz) treden volgens het rapport van Van Grinsven niet op. Hinder bij de woningen ten gevolge van lichtschittering van de zon op de rotorbladen zal niet optreden aangezien de rotorbladen worden voorzien van een antireflecterende coating. Wij zullen het toepassen van antireflecterende coating van de rotorbladen voor alle windturbines voorschrijven in de voorschriften. 4.5.9 Lichtuitstraling De windturbines worden voorzien van veiligheidsverlichting ten behoeve van vliegtuigen. Deze lichten die naar de hemel schijnen zorgen niet voor lichthinder naar de omgeving. Er wordt geen contourverlichting aangebracht. 4.5.10 Bodem Het kader voor de bescherming van de bodem Wij hanteren de Nederlandse Richtlijn Bodembescherming (NRB) als het primaire toetsingskader voor de beoordeling van bodembedreigende activiteiten. Deze richtlijn is genoemd in bijlage 2 van de bijlage bij de Regeling aanwijzing BBT-documenten. Bij de toetsing van de activiteiten aan de NRB is het van belang welke activiteiten als potentieel bodembedreigend moeten worden beschouwd. De activiteiten in de aanvraag dienen getoetst te worden aan de NRB. Daarbij is als uitgangspunt genomen (verwoord in het nationale bodembeleid) dat er bij bedrijfsmatige bodembedreigende activiteiten door het aanleggen van voorzieningen en het treffen van maatregelen een verwaarloosbaar risico (sluit belasting van de bodem vrijwel uit) moet worden behaald. Alleen indien dit laatste niet redelijk is kan ook een aanvaardbaar risico worden vergund. Bij een aanvaardbaar bodemrisico wordt een mogelijke belasting van de bodem geaccepteerd mits deze belasting gesignaleerd wordt en geanticipeerd is op bodemherstel. De gevolgen van de aangevraagde activiteiten voor de bodem Windturbines: Vanwege de plaatsing in het water zie paragraaf 4.5.11. Transformatorstation: De energie- en aardingstransformatoren bevatten transformatorolie. Het betreft een hoeveelheid van 35.000 kg. Als transformatorolie kan bijvoorbeeld Shell Diala B worden gebruikt. De transformatoren zijn een gesloten installatie. Onder de transformatoren is een opvangbak aanwezig die voldoende capaciteit heeft om alle transformatorolie uit de transformator op te vangen. Hemelwater dat op de transformatoren in de opvangbak terechtkomt wordt via een olieafscheider geloosd op het oppervlaktewater. In het gebouw behorende bij het transformatorstation bevinden zich tevens diverse accu’s welke accuzuur bevatten. De accu’s zijn gesloten en zijn geplaatst boven een lekbak met voldoende capaciteit om alle accuzuur op te vangen indien noodzakelijk. Beoordeling en conclusie Alle activiteiten binnen de inrichting zijn getoetst aan de Nederlandse Richtlijn Bodembescherming bedrijfsmatige activiteiten (NRB). Uit de toetsing is gebleken dat voor de bodembedreigende activiteiten bodembeschermende maatregelen en voorzieningen aanwezig zijn. Bij het stellen van de voorschriften hebben wij met het bovenstaande rekening gehouden. Voor het transformatorstation zijn zoals in de aanvraag staat vermeld bodemonderzoeken uitgevoerd (rapport “Windpark aan de Westermeerdijk te Noordoostpolder”, rapportnummer MB7734). In verband met de verplaatsing van het transformatorstation naar een locatie 60 meter



verder landinwaarts, kan het voornoemde rapport niet als referentie dienen voor deze nieuwe locatie. Hiervoor wordt een nieuw referentieonderzoek voorgeschreven. Het risico dat door de aangevraagde activiteiten in combinatie met de getroffen en te treffen voorzieningen een bodemverontreiniging ontstaat is verwaarloosbaar conform het gestelde in de NRB. Het is dan ook niet noodzakelijk dat de bodemkwaliteit jaarlijks wordt gecontroleerd; volstaan kan worden met een eenmalig onderzoek van de bodem na beëindiging van activiteiten. Door het vaststellen van de bodemkwaliteit zowel aan het begin als bij beëindiging van de bodembedreigende activiteit wordt inzichtelijk gemaakt of ten gevolge van deze activiteit een verontreiniging van de bodem is opgetreden. Hiertoe dienen de gevonden waarden gerelateerd te worden aan de vastgestelde kwaliteit van de bodem die nog niet is beïnvloed door de aangevraagde activiteiten en zoals opgenomen in de aanvraag (de zogenaamde nulsituatie). Bij het stellen van voorschriften hebben wij met het voorgaande rekening gehouden. 4.5.11 Afvalwater Binnen de inrichting wordt geen water gebruikt. Afstromend hemelwater van de windturbines wordt geloosd op het oppervlaktewater. Lozing van dit hemelwater op het oppervlaktewater is ingevolge het Barim toegestaan. Deze activiteit wordt dan ook niet gereguleerd in de onderhavige Wm-vergunning. Voor de vraag welke randvoorwaarden geldt voor deze activiteiten dient dan ook niet de onderhavige vergunning te worden geraadpleegd, maar de tekst van het Barim en van de Regeling algemene regels voor inrichtingen milieubeheer. Het hemelwater dat op de transformatoren valt wordt door een olie-afscheider geleid en vervolgens geloosd op het oppervlaktewater. Voor de lozing is een vergunning op grond van de Wet verontreiniging oppervlaktewateren aangevraagd. In de windturbine bevinden zich gevaarlijke stoffen die bij lekkage tot verontreiniging van het oppervlaktewater kunnen leiden. Voor vrijkomen van deze stoffen hoeft niet gevreesd te worden aangezien deze alle in gesloten installaties worden toegepast. Bij lekkage worden deze stoffen opgevangen in de gondel of in de mast. Bij het ontwerp van de gondel is rekening gehouden met het mogelijk optreden van lekkages (incidenten). De gondel kan de totale hoeveelheid stoffen opvangen. Speciaal voor de versnellingsbakolie is, vanwege de hoeveelheid, een speciale opvangbak onder de versnellingsbak aangebracht. 4.5.12 Afval Binnen de inrichting komen geen afvalstoffen vrij, behoudens stoffen die vrijkomen tijdens onderhoud en/of reparatie van de installaties (bijvoorbeeld afgewerkte olie). Eventueel vrijkomende afvalstoffen worden direct na een servicebeurt afgevoerd naar een erkende verwerker. 4.5.13 Energiegebruik Het energiegebruik van diverse onderdelen van de installatie, zoals pompen, besturingssystemen en dergelijke bedraagt een fractie van de energie die wordt geproduceerd door de windturbines. Netto vindt geen gebruik van energie plaats. 4.5.14 Externe veiligheid 4.5.14.1 Besluit Externe Veiligheid Inrichtingen Het Besluit Externe Veiligheid Inrichtingen (BEVI) en de bijbehorende Regeling Externe Veiligheid Inrichtingen (REVI) zijn van toepassing op Wm-vergunningplichtige risicovolle bedrijven en nabijgelegen gevoelige objecten. Het BEVI maakt bij de risicovolle inrichtingen onderscheid in twee typen: “QRA-inrichtingen” (= “niet-categoriale inrichtingen”), waarvan de ligging per situatie vastgesteld moet worden (art. 15, 1e lid, onderdelen a t/m d) alsmede categoriale inrichtingen: inrichtingen waarvoor vaste veiligheidsafstanden gelden (art. 4, 5e lid, onderdelen a t/m d). Westermeerwind BV Ontwerpbeschikking


De in de aanvraag beschreven inrichting van Westermeerwind BV valt in geen van beide typen inrichtingen en is daarom geen risicovol bedrijf in de zin van het BEVI. Het Besluit externe Veiligheid Inrichtingen is daarom niet van toepassing op deze vergunning. 4.5.14.2 Risicozonering windturbines Aan de Westermeerdijk bevinden zich een aantal beperkt kwetsbare objecten (varkensschuren etc.). Het ontwerp voor een wijziging van het Barim bevat een aantal voorschriften met betrekking tot het plaatsgebonden risico door één of meer windturbines voor kwetsbare objecten (in casu woningen) en beperkt kwetsbare objecten (varkensschuur). Uit de beoordeling volgt dat het risico niet hoger is dan de gestelde normen voor deze objecten van respectievelijk 10-6 en 10-5 per jaar. Nu aan de normen kan worden voldaan, is het niet nodig om dit in voorschriften vast te leggen. 4.5.14.3 PGS-richtlijnen Voor een groot aantal risicovolle installaties en activiteiten zijn richtlijnen vastgesteld beschreven in de Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PGS). In die publicaties zijn technische en organisatorische maatregelen opgenomen om (grote) ongevallen te voorkomen en de gevolgen zoveel mogelijk te beperken. Een aantal van deze PGS-richtlijnen zijn opgenomen in tabel 1 van de bijlage bij de Regeling aanwijzing BBT-documenten. Op grond van deze regeling dient met deze documenten rekening te worden gehouden, voor zover deze documenten betrekking hebben op onderdelen van of activiteiten binnen de inrichting. In onze Beleidsregels vergunningverlening milieuwetgeving hebben wij vastgelegd dat wij bij de beoordeling van een aanvraag voor een milieuvergunning uitgaan van de landelijk geldende normen en richtlijnen, vereisten en inzichten. Op grond hiervan hanteren wij, voorzover toepasselijk, ook de niet in de Regeling aanwijzing BBT-documenten genoemde PGSrichtlijnen. In de aanvraag zijn geen opslagen beschreven die vallen onder een PGS-richtlijn. 4.5.14.4 Veiligheidsnorm windturbines De windturbine SWT 3.6 voldoet aan de internationale ontwerpnorm voor windturbines IEC 61400-1 ed.2 design requirements. Met de certificatie wordt bevestigd dat de turbine is ontworpen voor een levensduur van tenminste 20 jaar. De turbine voldoet aan de eisen die worden gesteld aan de materialen voor wat betreft onder andere vermoeiing (zoals metaalmoeheid), vocht inwerking en corrosie om de levensduur te waarborgen. De veiligheidssystemen zijn zodanig ontworpen dat de turbine onder alle omstandigheden veilig kan functioneren. Ook in geval van storingen aan de turbine zorgen de veiligheidssystemen ervoor dat de windturbine stil wordt gezet. De werking van de veiligheidssystemen wordt zowel autonoom door de turbine (softwarematig) als door periodieke inspectie- en onderhoudsbeurten gecontroleerd. 4.5.14.5 Brandveiligheid In de gondel is een brandblusser aanwezig tijdens onderhoud en reparatiewerkzaamheden. ook in de turbinevoet is een brandblusser aanwezig. De turbine is voor het grootste gedeelte gefabriceerd van niet-brandbare materialen. In de turbine zijn op diverse punten rookdetectors geïnstalleerd. Op het moment dat de rook wordt gedetecteerd wordt de turbine automatisch stilgezet en slaat de koeling af om zuurstoftoevoer voor eventuele brand te beperken. Wij achten de maatregelen en voorziening om een eventuele brand te beheersen voldoende. 4.6 Rechtstreeks werkende regelingen die van toepassing zijn De aanvraag bevat een enkele activiteit waarvoor ingevolge artikel 1.4, derde lid, van het Barim rechtstreeks (van rechtswege) regels opgenomen in het Barim van toepassing zijn. Op 1 november 2008 is het Gebruiksbesluit in werking getreden. Het Gebruiksbesluit is rechtstreeks van toepassing op deze inrichting. In dit besluit zijn onder meer regels opgenomen met betrekking tot het keuren van brandblusmiddelen. De verplichtingen uit het Gebruiksbesluit dienen onverkort te worden nagekomen.



4.7 Termijn vergunning De te verlenen vergunning valt buiten de werkingssfeer van artikel 8.17 Wm, het wettelijk kader voor een tijdelijke vergunning. Dit betekent dat deze vergunning verleend wordt voor onbepaalde tijd. 4.8 Goedkeuringsprocedure In deze vergunning wordt bij enkele situaties voorgeschreven dat bepaalde plannen en rapportages ter goedkeuring aan ons moeten worden overlegd. Op onze beschikking is de procedure volgens hoofdstuk 4.1 “Beschikkingen” van de Algemene wet bestuursrecht van kracht.



5

Besluit

Gelet op de Wet milieubeheer, de aanvraag van 4 november 2009 met de aanvullende gegevens en het hiervoor overwogene hebben wij besloten: - aan Westermeerwind B.V. onder het stellen van voorschriften vergunning te verlenen voor het oprichten en in werking hebben van een windturbinepark aan de kust in het IJsselmeer bestaande uit 3 lijnopstellingen van in totaal 48 windturbines met bijbehorende voorzieningen in de gemeente Noordoostpolder; - de termijn van de voor het voltooien en in werking brengen van de inrichting, met toepassing van artikel 8.18, tweede lid van de Wm, conform het verzoek van de aanvrager vast te stellen op vijf jaar, na het onherroepelijk worden van de gevraagde vergunning; - dat de op 4 november 2009 ingediende aanvraag met de daarbij behorende bescheiden, alles voor zover niet strijdig met de bovenstaande overwegingen en de voorschriften, deel uitmaken van de vergunning met uitzondering van het Mer. - dat de op 3 december 2009, 1 maart 2010, 18 maart 2010 en 22 april 2010 ontvangen aanvullingen op de aanvraag deel uitmaken van de vergunning.

6

Ondertekening

Lelystad, Gedeputeerde Staten van Flevoland, de secretaris,

de voorzitter,

Bijlage(n) Bijlage 1: Voorschriften Bijlage 2: Tekst meet- en rekenvoorschrift geluid windturbines



BIJLAGE 1: ONTWERP VOORSCHRIFTEN Behorende bij:

Aanvraag om Wm vergunning voor windturbinepark Westermeerwind BV (buitendijks)


behorende bij 992473

1

INHOUDSOPGAVE

1 2 3 4 5 6 7

ALGEMEEN ............................................................................................................... 3 BODEM...................................................................................................................... 4 VEILIGHEID .............................................................................................................. 6 SLAGSCHADUW EN LICHTSCHITTERING .............................................................. 6 GELUID WINDTURBINES ......................................................................................... 8 GELUID TRANSFORMATORSTATION ..................................................................... 9 BEGRIPPEN ............................................................................................................ 10



2

VOORSCHRIFTEN 1

ALGEMEEN

1.1.1 Indien zich binnen de inrichting een ongewoon voorval voordoet als bedoeld in artikel 17.1 Wet milieubeheer dient hiervan conform artikel 17.2 Wet milieubeheer terstond mededeling te worden gedaan aan de Milieuklachtencentrale van de Provincie Flevoland, telefoon nr. 0320 – 265400 ( 24 uur per dag bereikbaar). In aanvulling op het bepaalde in artikel 17.2 Wet milieubeheer dient de mededeling onverwijld schriftelijk te worden bevestigd. 1.1.2 Van de inrichting moet een centraal registratiesysteem aanwezig zijn waarin informatie omtrent onderhoud, metingen, keuringen, controles en gegevens van relevante milieu-onderzoeken worden bijgehouden. In het registratiesysteem moet ten minste de volgende informatie zijn opgenomen: - De schriftelijke instructies voor het personeel; - De resultaten van in de inrichting uitgevoerde milieucontroles, keuringen, inspecties, metingen, registraties en onderzoeken (zoals keuringen van brandblusmiddelen, visuele inspectie van bodembeschermende voorzieningen, bodemonderzoek etc); - Meldingen van ongewone voorvallen, die van invloed zijn op het milieu, met vermelding van datum, tijdstip en de genomen maatregelen; - Afgiftebewijzen van (gevaarlijke) afvalstoffen; - Registratie van het energie- en waterverbruik; - Het bedrijfsnoodplan; - Registratie van klachten van derden omtrent milieu-aspecten en daarop ondernomen acties; - Een afschrift van de vigerende milieuvergunning(en) met bijbehorende voorschriften en meldingen; 1.1.3 De onderstaande documenten moeten in ieder geval tot aan het beschikbaar zijn van de resultaten van de eerst volgende meting, keuring, controle of analyse, maar ten minste gedurende vijf jaar in de inrichting worden bewaard en ter inzage gehouden voor daartoe bevoegde ambtenaren: - metingen, keuringen en controles aan installaties of installatie-onderdelen welke zijn voorgeschreven in deze vergunning; - registers, rapporten en analyseresultaten welke ingevolge deze vergunning moeten worden bijgehouden. 1.1.4 Degene die de inrichting drijft is verplicht aan een daartoe door het bevoegd gezag aangewezen ambtenaar op diens eerste verzoek het registratiesysteem ter inzage te geven. 1.1.5 Voor de gehele inrichting dient een actueel bedrijfsnoodplan opgesteld te worden waarin wordt voorgeschreven hoe dient te worden gehandeld bij calamiteiten of bedrijfsstoringen zoals brand, lekkages en ernstige verontreiniging van water, bodem en/of lucht. Westermeerwind BV Ontwerpbeschikking


3

1.1.6 Binnen de inrichting mogen geen (gevaarlijke) afvalstoffen worden opgeslagen. 1.1.7 Gebruikte poetsdoeken, absorptiematerialen en overige gevaarlijke afvalstoffen, die vrijkomen bij onderhoudswerkzaamheden en bij het verwijderen van gemorste smeerolie en hydraulische olie, dienen te worden bewaard in vloeistofdichte en afgesloten emballage die bestand is tegen inwerking van de betreffende afvalstoffen. 1.1.8 De binnen de inrichting ontstane (gevaarlijke) afvalstoffen dienen afgevoerd of aangeboden te worden aan een erkende verwerker. 1.1.9 Indien een windturbine definitief buiten werking wordt gesteld, moet deze worden verwijderd, tenzij de windturbine in goede staat van onderhoud wordt gehouden. 1.1.10 Het transformatorstation dient, uitgezonderd de noodzakelijke toegangen, aan alle zijden te zijn afgesloten door een doelmatige minimaal 2 meter hoge omheining. In de omheining mogen muren van een gebouw of watergangen met een minimale breedte van twee meter zijn opgenomen. 1.1.11 Bij de ingang van het transformatorstation dient een bord te staan waarop duidelijk leesbaar tenminste het volgende is vermeld: • “Verboden toegang voor onbevoegden”; • Naam en telefoonnummer van de beheerder; • Milieuklachtentelefoon (0320 – 265 400); 1.1.12 Een vet- of olie-afscheider of slib/zandvanger voldoet aan de NEN-EN 1825-1 en -2 en moet zo dikwijls dit voor de goede werking daarvan noodzakelijk is, minimaal twee maal per jaar worden geïnspecteerd en indien noodzakelijk worden ontdaan van vet-, olie- of slib/zandafzetting. 2

BODEM

2.1.1 Het bodemrisico van binnen de inrichting plaatsvindende bodembedreigende activiteiten moet door het treffen van doelmatige bodembeschermende maatregelen en voorzieningen voldoen aan bodemrisicocategorie A (verwaarloosbaar bodemrisico) zoals gedefinieerd in de NRB. 2.1.2 Een bodembeschermende voorziening is zodanig uitgevoerd dat: a. gemorste of gelekte vloeibare bodembedreigende vloeistoffen effectief worden opgevangen en kunnen worden opgeruimd; b. er geen hemelwater op of in terecht kan komen, tenzij het hemelwater regelmatig van of uit de voorziening wordt verwijderd. c. Deze bestand is tegen de inwerking van de desbetreffende vloeibare bodembedreigende stoffen en de condities waaronder deze stoffen worden gebruikt of opgeslagen. Westermeerwind BV Ontwerpbeschikking


4

2.1.3 Brandbare vloeistoffen die op een bodembeschermende voorziening zijn gemorst worden direct opgeruimd. 2.1.4 Een lekbak waarin vloeibare bodembedreigende stoffen in verpakking of in een opslagtank wordt opgeslagen, heeft een opvangcapaciteit van tenminste 110% van de inhoud van de grootste verpakkingseenheid of opslagtank, met dien verstande dat de opvangcapaciteit ten minste 10% is van de inhoud van alle opgeslagen stoffen. 2.1.5 Uiterlijk drie maanden na het van kracht worden van deze vergunning wordt een rapport met de resultaten van een onderzoek naar de bodem- en grondwaterkwaliteit op de locatie van het transformatorstation toegestuurd aan het bevoegd gezag. Deze rapportage dient als referentie voor een eventuele toekomstige verontreiniging van grond en grondwater ter plaatse van het transformatorstation. 2.1.6 Indien in de inrichting een bodembedreigende activiteit is verricht wordt uiterlijk binnen 6 maanden na beëindiging van de inrichting, een rapport met de resultaten van een onderzoek naar de bodemkwaliteit toegezonden aan het bevoegd gezag. In dit rapport wordt ten minste vermeld: a. De naam en adres van degene die het onderzoek heeft verricht; b. De wijze waarop het onderzoek is verricht; c. De aard en de mate van de aangetroffen verontreinigende stoffen en de herkomst daarvan; d. De mate waarin de bodemkwaliteit is gewijzigd ten opzichte van de situatie bij de oprichting of de verandering van de inrichting voorzover die situatie is vastgelegd in een rapport; e. De wijze waarop de en de mate waarin de bodemkwaliteit wordt hersteld. 2.1.7 De onderzoeken en rapporten, bedoeld in voorschriften 2.1.5 en 2.1.6, worden uitgevoerd onderscheidenlijk opgesteld door een persoon of een instelling die daartoe beschikt over een erkenning op grond van het Besluit uitvoeringsbeleid bodembeheer. 2.1.8 Indien uit het rapport, bedoeld in voorschrift 2.1.6, blijkt dat de bodem als gevolg van activiteiten in de inrichting is aangetast of verontreinigd, draagt degene die de inrichting drijft er zorg voor dat binnen zes maanden na toezending van dat rapport aan het bevoegd gezag de bodemkwaliteit is hersteld tot: a. De situatie bij oprichting of verandering van de inrichting voor zover die situatie is vastgelegd in een rapport; b. De achtergrondwaarden als bedoeld in het Besluit bodemkwaliteit indien er geen rapport als bedoeld in onderdeel a beschikbaar is. Herstel vindt plaats zover dat met de best beschikbare technieken redelijkerwijs haalbaar is. 2.1.9 Herstel van de bodemkwaliteit als bedoeld in voorschrift 2.1.8 geschiedt door een persoon of een instelling die beschikt over een erkenning op grond van het Besluit uitvoeringsbeleid bodembeheer.



5

2.1.10 Degene die de inrichting drijft meldt de aanvang en de afronding van de werkzaamheden, bedoeld in voorschrift 2.1.8, direct aan het bevoegd gezag. 2.1.11 De onderzoeken, bedoeld in de voorschriften 2.1.5 en 2.1.6, richten zich uitsluitend op de bodembedreigende stoffen die door de werkzaamheden ter plaatse een bedreiging voor de bodemkwaliteit vormen of vormden en op de plaatsen waar bodembedreigende activiteiten plaatsvinden, zullen plaatsvinden dan wel hebben plaatsgevonden. 3

VEILIGHEID

3.1.1 Een windturbine wordt ten minste eenmaal per kalenderjaar beoordeeld op de noodzakelijke beveiligingen, onderhoud en reparaties door een deskundige op het gebied van windturbines. Afschriften van die periodieke controles moeten gedurende 5 jaar worden bewaard in het centrale registratiesysteem en te allen tijde ter inzage beschikbaar zijn voor het bevoegd gezag. 3.1.2 Ten behoeve van het voorkomen van risico’s voor de omgeving en ongewone voorvallen, dan wel voor zover dat niet mogelijk is het zoveel mogelijk beperken van de risico’s voor de omgeving en de kans dat ongewone voorvallen zich voordoen en de gevolgen hiervan moet een windturbine voldoen aan de veiligheidseisen opgenomen in NEN-EN-IEC 61400-1 ed. 1 of diens rechtsopvolgende norm. Voor de windturbine moet door een geaccrediteerde instantie een certificaat zijn afgegeven waaruit blijkt dat de windturbine voldoet aan de veiligheidseisen. 3.1.3 Indien wordt geconstateerd of indien een redelijk vermoeden bestaat dat een onderdeel of onderdelen van de windturbine een gebrek bezitten, waardoor de veiligheid voor de omgeving in het geding is, wordt de windturbine onmiddellijk buiten bedrijf gesteld en het bevoegd gezag daaromtrent geïnformeerd. De windturbine wordt eerst weer in bedrijf genomen nadat alle defecte onderdelen zijn gerepareerd of zijn vervangen. 3.1.4 Indien een windturbine als gevolg van het in werking treden van een beveiliging buiten bedrijf is gesteld, wordt deze pas weer in werking gesteld nadat de oorzaak van het buiten werking stellen is opgeheven. 3.1.5 Een windturbine wordt niet in werking gesteld als zich een zodanige ijslaag op de rotorbladen heeft afgezet, dat door loslatend ijs de veiligheid voor de omgeving in het geding is.

4

SLAGSCHADUW EN LICHTSCHITTERING

4.1.1 Ten behoeve van het voorkomen of beperken van slagschaduw en lichtschittering is de windturbine voorzien van een automatische stilstandvoorziening die de Westermeerwind BV Ontwerpbeschikking


6

windturbine afschakelt indien slagschaduw optreedt ter plaatse van gevoelige objecten voor zover de afstand tussen de windturbine en de gevoelige objecten minder dan 12 maal de rotordiameter bedraagt en gemiddeld meer dan 17 dagen per jaar gedurende meer dan 20 minuten per dag slagschaduw kan optreden en voor zover zich in de door de slagschaduw getroffen uitwendige scheidingsconstructie van gevoelige objecten of woonwagens ramen bevinden. De afstand geldt van een punt op ashoogte van de windturbine tot de gevel van het gevoelige object. 4.1.2 Ten behoeve van het voorkomen of beperken van slagschaduw en lichtschittering wordt lichtschittering bij het in werking hebben van een windturbine zoveel mogelijk voorkomen of beperkt door toepassing van niet reflecterende materialen of coatinglagen op de betreffende onderdelen. Het meten van reflectiewaarden vindt plaats overeenkomstig NEN-EN-ISO 2813 of een daaraan gelijkwaardige methode.



7

5

GELUID WINDTURBINES

5.1.1 Het windturbinepark voldoet ten behoeve van het voorkomen of beperken van geluidhinder aan de norm van ten hoogste 41 dB Lden en aan de norm van ten hoogste 35 dB Lnight op de gevels van woningen aan de Westermeerweg . 5.1.2 Onverminderd het gestelde in voorschrift 5.1.1 voldoet het windturbinepark ten behoeve van het voorkomen of beperken van geluidhinder aan de norm van ten hoogste 38 dB Lden en aan de norm van ten hoogste 32 dB Lnight op de gevels van woningen aan de Noordermeerweg. 5.1.3 De metingen en berekeningen van de geluidemissie ter bepaling van de bronsterkte van de windturbine(s) worden uitgevoerd overeenkomstig de methode zoals beschreven in bijlage 2 van deze vergunning. 5.1.4 Bij de bepaling van het equivalente geluidsniveau van de windturbine(s) wordt rekening gehouden met: • de over een kalenderjaar energetisch gemiddelde bronsterkte volgens de methode beschreven in bijlage 2 van deze vergunning; • de invloed van de omgeving en de meteorologische omstandigheden op de geluidsoverdracht. 5.1.5 De bepaling van het equivalente geluidsniveau vanwege windturbine(s) vindt plaats volgens de methode beschreven in bijlage 2 van deze vergunning. 5.1.6 Bij de bepaling van het equivalente geluidsniveau, bedoeld in voorschrift 5.1.5, wordt gebruik gemaakt van door het KNMI aangeleverde langjarig gemiddelde windprofiel op ashoogte, tenzij wordt aangetoond dat gegevens beschikbaar zijn die een beter beeld geven van de geluidemissie van de windturbine(s). 5.1.7 Indien de vaststelling van de geluidsbelasting vanwege de windturbines plaats vindt ten aanzien van de gevel van woningen, of andere geluidsgevoelige gebouwen en bij gevoelige terreinen op de grens van het terrein, bevindt het immissiepunt zich op dat punt van de gevel, waar de hoogste geluidsbelasting optreedt. 5.1.8 Van de methode beschreven in bijlage 2 van deze vergunning, kan geheel of gedeeltelijk worden afgeweken indien aannemelijk wordt gemaakt dat: a. het een belangrijke tijdbesparing of kostenbesparing oplevert en in de betreffende situatie nagenoeg even nauwkeurig is dan een van de methode beschreven in bijlage 2 van deze vergunning; b. in de betreffende situatie belangrijk nauwkeuriger is dan een van de methode beschreven in bijlage 2 van deze vergunning, of voldoende nauwkeuriger is dan een van de methode beschreven in bijlage 2 van deze vergunning, of voldoende nauwkeurig is en de methode beschreven in bijlage 2 van deze Westermeerwind BV Ontwerpbeschikking

Behorende bij 992473

8

vergunning in de betreffende situatie niet leidt tot een voldoende representatief equivalent geluidsniveau. 5.1.9 Ten behoeve van de handhaving stelt de exploitant op verzoek van het bevoegd gezag onverwijld de volgende gegevens ter beschikking: a. binnen 3 maanden na afloop van het kalenderjaar de emissieterm LE zoals bedoeld in formule 3.4 van bijlage 2 van deze vergunning gebaseerd op de effectieve werking gedurende het afgelopen kalenderjaar, b. voor de duur van een handhavingsmeting als beschreven in bijlage 2 van deze vergunning de benodigde gegevens ter bepaling van de momentane windsnelheid op ashoogte. 5.1.10 De drijver van de inrichting registreert de gegevens als bedoeld in voorschrift 5.1.9, welke gedurende vijf kalenderjaren worden bewaard en ter inzage gehouden voor het bevoegd gezag. 6

GELUID TRANSFORMATORSTATION

6.1.1 Het langtijdgemiddelde beoordelingsniveau LAr,LT veroorzaakt door het transformatorstation, mag ter plaatse van de woningen Westermeerweg 35, 35a, 35b en 37, inclusief de toeslag van tonaliteit van 5 dB, niet meer bedragen dan: 40 dB(A) tussen 07.00 en 19.00 uur; 35 dB(A) tussen 19.00 en 23.00 uur; 30 dB(A) tussen 23.00 en 07.00 uur. Deze waarden gelden voor waarneemhoogte van 5 meter boven lokaal maaiveld. 6.1.2 Het maximale geluidsniveau LAmax veroorzaakt door het transformatorstation, mag ter plaatse van de woningen aan de Westermeerweg niet meer bedragen dan: 50 dB(A) tussen 07.00 en 19.00 uur; 45 dB(A) tussen 19.00 en 23.00 uur; 40 dB(A) tussen 23.00 en 07.00 uur. Deze waarden gelden voor waarneemhoogte van 5 meter boven lokaal maaiveld. 6.1.3 Het meten en berekenen van de geluidsniveaus en het beoordelen van de meetresultaten moet plaatsvinden overeenkomstig de Handleiding meten en rekenen Industrielawaai, uitgave 1999.



9

7

BEGRIPPEN

BODEMBESCHERMENDE MAATREGEL: Op de gebezigde stoffen en gebruikte bodembeschermende voorziening toegesneden beheermaatregel gericht op reparatie, schoonmaak, onderhoud, actie bij incidenten, bedrijfsinterne controle, inspectie of toezicht, ter voorkoming van immissies in de bodem of herstel van de effecten van zulke immissies op de bodemkwaliteit, waarvan de uitvoering is gewaarborgd. BODEMBESCHERMENDE VOORZIENING: Een vloeistofkerende voorziening, een vloeistofdichte vloer of verharding of een andere doelmatige fysieke voorziening, ter voorkoming van immissies in de bodem. EQUIVALENT GELUIDSNIVEAU: Equivalent geluidsniveau als bedoeld in artikel 1 van de Wet geluidhinder. GELUIDSNIVEAU: Geluidsniveau in dB(A) als bedoeld in artikel 1 van de Wet geluidhinder. GEVEL: Gevel als bedoeld in artikel 1 juncto artikel 1b, vijfde lid, van de Wet geluidhinder. GEVOELIGE GEBOUWEN: Woningen en gebouwen die op grond van artikel 1 van de Wet geluidhinder worden aangemerkt als andere geluidsgevoelige gebouwen, met uitzondering van die gebouwen behorende bij de betreffende inrichting. GEVOELIGE TERREINEN: Terreinen die op grond van artikel 1 van de Wet geluidhinder worden aangemerkt als geluidsgevoelige terreinen, met uitzondering van die terreinen behorende bij de betreffende inrichting. KNMI: Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut. Lden: Maat ter bepaling van de geluidsbelasting of een andere geluidwaarde op een plaats en vanwege een bron over alle perioden van 07.00—19.00 uur, van 19.00—23.00 uur en van 23.00—07.00 uur van een jaar als omschreven in bijlage L onderdeel 1. van richtlijn nr. 2002/49/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 25 juni 2002 inzake de evaluatie en de beheersing van omgevingslawaai (PbEG L 1 89). L E: Jaargemiddeld geluidvermogen in octaafband i per beoordelingsperiode in dB(A). Waarbij i = 1,2…9 (31,5, 63…8000 Hz). Lnight: Geluidsbelasting op een plaats en vanwege een bron over alle perioden van 23.00— 07.00 uur van een jaar als omschreven in bijlage 1, onderdeel 2, van richtlijn nr. 2002/49/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 25 juni 2002 inzake de evaluatie en de beheersing van omgevingslawaai (PbEG L 189). NRB: Westermeerwind BV Ontwerpbeschikking


10

Door InfoMil uitgegeven Nederlandse richtlijn bodembescherming bedrijfsmatige activiteiten. VERWAARLOOSBAAR BODEMRISICO: Een situatie als bedoeld in de NRB waarin door een goede afstemming van bodembeschermende voorzieningen en bodembeschermende maatregelen de kans op een verandering van de bodemkwaliteit, ten gevolge van een immissie van een stof, verwaarloosbaar is gemaakt. VLOEISTOFDICHTE VLOER OF VERHARDING: Vloer of verharding direct op de bodem die waarborgt dat geen vloeistof aan de niet met vloeistof belaste zijde van die vloer of verharding kan komen. WINDTURBINE: Apparaat voor het opwekken van elektrisch of thermisch vermogen uit wind.



11

Reken- en meetvoorschrift windturbines

concept, 2 februari 2010

INHOUDSOPGAVE

1

INLEIDING..................................................................................................... 3

2

STANDAARDMEETMETHODE ...................................................................... 5 2.1 Principe van de meting .................................................................................. 5 2.2 Apparatuur..................................................................................................... 5 2.3 Meetprocedure .............................................................................................. 6 2.3.1 Geluidsmetingen ................................................................................... 6 2.3.2 Windsnelheid op ashoogte..................................................................... 9 2.3.3 Windsnelheid ten behoeve van achtergrondgeluidcorrectie .................... 9 2.3.4 Windrichting, temperatuur en luchtdruk .................................................. 9 2.4 Verwerking van de meetgegevens ................................................................. 9 2.4.1 Correctie windsnelheid op ashoogte ...................................................... 9 2.4.2 Correctie voor stoorgeluid .................................................................... 10 2.4.3 Bepaling windsnelheidsafhankelijk geluidsvermogen ........................... 10 2.4.4 Bepaling van de correctiefactor voor de richtwerking (optioneel) .......... 11 2.5 Geluidsvermogen bij windsnelheden hoger dan Vrated ................................... 11 2.6 Handhaving ................................................................................................. 12

3

STANDAARDREKENMETHODE ................................................................. 13 3.1 Principe van de berekening .......................................................................... 13 3.2 Beschrijving van de bron .............................................................................. 13 3.3 De basisformules ......................................................................................... 14 3.4 De emissieterm LE ....................................................................................... 15 3.4.1 De berekening ..................................................................................... 15 3.4.2 Bepaling van de bronsterkte ................................................................ 15 3.4.3 Bepaling windsnelheidsverdeling ......................................................... 15 3.4.4 Bijzondere situaties ............................................................................. 16 3.5 De geometrische uitbreidingsterm Dgeo......................................................... 16 3.6 De luchtdemping Dlucht.................................................................................. 16 3.7 De term Drefl ................................................................................................. 16 3.8 De schermwerking Dscherm ............................................................................ 19 3.8.1 Eisen aan afschermende objecten ....................................................... 19 3.8.2 Schematiseren van objecten tot scherm .............................................. 19 3.8.3 Berekening Dscherm ............................................................................... 20 3.9 De term Dveg ................................................................................................ 26 3.10 De term Dterrein ......................................................................................... 26 3.11 De bodemdemping Dbodem ........................................................................ 28 3.11.1 Geometrie ........................................................................................... 28 3.11.2 Aard van de bodem ............................................................................. 29 3.11.3 Berekening van Dbodem ......................................................................... 29 3.12 Dempingsterm voor woongebieden Dhuis .................................................. 31 3.13 De meteocorrectieterm Cmeteo ................................................................... 31

4 4.1 4.2

DEFINITIES ................................................................................................. 32 Symbolen .................................................................................................... 32 Begrippen .................................................................................................... 34

2

1

INLEIDING Het voorliggende rekenen meetvoorschrift beschrijft de methode om de geluidsbelasting in de omgeving ten gevolge van windturbines en windturbineparken te bepalen. Het voorschrift is in eerste instantie bedoeld voor moderne, hoge windturbines, maar is in principe geschikt voor alle windturbines met horizontale as. Er gelden geen beperkingen met betrekking tot de bronhoogte, de afstand tussen bron en ontvanger, het aantal windturbines, of de technische uitvoering daarvan. Aanleiding voor het uitbrengen van deze regeling is de wijziging van het beoordelingssysteem. Bij het voorgaande stelsel gold het langtijdgemiddelde beoordelingsniveau LAr,lt in de dag-, avond- en nachtperiode als dosismaat en waren de normen gebaseerd op het Activiteitenbesluit c.q. de Handreiking industrielawaai en vergunningverlening. De exacte normering was afhankelijk van de Windnormcurve, waarbij de grenswaarde afhankelijk werd gesteld van de windsnelheid op 10 meter hoogte. Uit diverse onderzoeken is echter gebleken dat die beoordelingssystematiek geen goede indicator is voor hinderbeleving, vooral bij hoge windturbines. Bij het nieuwe beoordelingssysteem wordt overgegaan op de Europese dosismaten Lden en Lnight. Bij deze systematiek wordt de geluidsbelasting op de beoordelingspunten gemiddeld over alle etmaal-, respectievelijk nachtperioden van een jaar. Tevens bleek dat de gangbare extrapolatiemethode voor de bepaling van de windsnelheid op ashoogte, van belang voor het kunnen vaststellen van de geluidproductie, vooral in de nachtelijke periode tot een te lage waarde leidt. Ten gevolge van de zwakkere koppeling tussen luchtlagen kan ´s nachts op ashoogte van moderne turbines een verrassend hoge winsnelheid optreden. De daarmee gepaard gaande hogere geluidsemissie werd onvoldoende in de berekeningen meegenomen. In de hier beschreven rekenen meetmethode wordt aangegeven op welke wijze de emissie van de turbine of turbines, op meer representatieve wijze, afhankelijk van de windstatistiek op ashoogte bepaald wordt. Voorts wordt een rekenwijze beschreven waarin het effect van de statistische verdeling van de windrichting en –snelheid voor de overdracht van het geluid verdisconteerd is. Het voorschrift omvat een standaardmeetmethode om de windsnelheidsafhankelijke geluidsemissie van windturbines te bepalen indien deze gegevens niet reeds bekend zijn en een standaardrekenmethode, waarmee de geluidsbelasting in de omgeving wordt berekend. Er wordt geen immissiemeetmethode aangereikt. De mogelijkheid om Lden door controlemetingen bij geluidsgevoelige bestemmingen vast te stellen, vervalt dus. Hiertoe zouden metingen moeten worden verricht bij alle mogelijke meteorologische omstandigheden, wat praktisch gezien niet goed uitvoerbaar is. Het voorschrift is uitsluitend gericht op equivalent geluid; piekgeluiden zijn bij windturbines niet relevant. De regeling biedt verder geen mogelijkheden om een toeslag toe te kennen voor tonaal of impulsachtig geluid. Het karakteristieke geluid van windturbines is immers meegenomen bij de normstelling.

Standaardmeetmethode De geluidsemissie van windturbines is afhankelijk van de windsnelheid ter hoogte van de as van de rotor. Voor de exacte bepaling van de jaargemiddelde situatie is het daarom van belang om emissiegegevens te verwerven, behorende bij een groot aantal verschillende windsnelheden. De windbranche is sterk internationaal georiënteerd. Om uitwisseling van gegevens te vergemakkelijken, sluit de standaardmeetmethode goed aan bij de wijdverbreide norm NEN-EN-IEC-61400 deel 11 (2002). De belangrijkste verschillen met deze norm zijn:

3

 

Het te bemeten windsnelheidsgebied wordt uitgebreid van 6-10 m/s op 10 meter hoogte tot alle relevante snelheden op ashoogte. Het geluidsvermogen wordt gerelateerd aan de windsnelheid op ashoogte in plaats van op de standaardhoogte van 10 meter.

Om de volgende redenen vormen deze verschillen in de praktijk geen belemmering voor het gebruik van door de leverancier opgegeven geluidsspecificaties:  Gewoonlijk hebben leveranciersgegevens betrekking op een uitgestrekter windsnelheidsgebied dan in de IEC norm is voorgeschreven.  Het op 10 meter hoogte betrokken geluidsvermogen kan foutloos worden geëxtrapoleerd naar ashoogte, mits de windsnelheid is gemeten conform de vermogenscurve methode. Dit is vrijwel altijd het geval.

Standaardrekenmethode Voor wat betreft de overdrachtsberekeningen is zo veel mogelijk aansluiting gezocht bij de Handleiding Meten en Rekenen Industrielawaai, uitgave 1999 van het Ministerie van VROM. Methode II.8, die de verzwakkingstermen bij gunstige overdrachtsomstandigheden beschrijft, is (behoudens enkele tekstuele aanpassingen) integraal overgenomen. De meteocorrectie, die geen onderdeel uitmaakt van methode II.8, is wel gewijzigd. De reden hiervoor is dat de verdeling van de windrichting over de windroos niet symmetrisch is. In Nederland is het zuidwesten de overheersende windrichting. Deze windrichting komt niet alleen het meest voor, maar ook de krachtigste winden komen uit die windstreek. Bij overdracht over grote afstanden is gemiddelde overdrachtsdemping in noordoostelijke richting hierdoor lager dan in andere richtingen. Bij andere bronnen dan windturbines (wegen, spoorwegen, industrieterreinen) is dit effect zo klein dat het wordt verwaarloosd. Bij vrijwel alle windturbines neemt de geluidsproductie echter sterk toe met de windsnelheid en doordat de krachtigste winden uit het zuidwesten komen, bestaat er een correlatie tussen geluidsproductie en overdrachtsrichting. Dit leidt er toe dat het effect van een verhoogde geluidsbelasting in noordoostelijke richting wordt versterkt. In geval van windturbines is de asymmetrische verdeling van de windrichting verdisconteerd door meteocorrectieterm afhankelijk te stellen van de richting van de ontvanger ten opzichte van de bron. Het effect hiervan treedt in werking bij grote afstanden tussen windturbine en ontvanger.

4

2

STANDAARDMEETMETHODE

2.1

Principe van de meting Het doel van de meting is het bepalen van het geluidsvermogen per octaafband als functie van de windsnelheid op ashoogte. Ter bepaling van het jaargemiddelde geluidsvermogen dient de geluidsemissie bij een uitgestrekt windsnelheidsgebied te worden gemeten. De geluidsmetingen worden verricht in asrichting, benedenwinds van de turbine (referentierichting). In andere richtingen dan de referentierichting is de geluidsuitstraling van windturbines doorgaans lager. Daarom wordt een (optionele) procedure geboden om een correctiefactor voor de richtwerking vast te stellen. Deze factor is relatief ten opzicht van het in referentierichting uitgestraalde geluidsvermogen. De windsnelheid op ashoogte wordt afgeleid uit het gemeten elektrisch vermogen van de turbine. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de vermogenscurve van de turbine. Deze curve geeft de relatie tussen de windsnelheid op ashoogte en het opgewekte elektrische vermogen. Deze methode is nauwkeuriger dan het extrapoleren van de windsnelheid, gemeten op relatief lage hoogte (bijvoorbeeld 10 meter). De geluidsmetingen worden verricht op betrekkelijk korte afstand van de turbine. Om verstoring met stromingsgeluid rond de microfoon en variërende bodemeffecten te voorkomen wordt de microfoon op een vlakke reflecterende plaat bevestigd, zodat er bij elke frequentie sprake is van drukverdubbeling en dus 6 dB toename van het geluidsniveau. De resultaten van de geluidmetingen worden aangevuld met meteorologische data en met gegevens die door de exploitant van de turbine geleverd dienen te worden, zoals het opgewekte elektrische vermogen en de oriëntatie van de as van de turbine ten opzichte van de heersende windrichting.

2.2

Apparatuur Bij de geluidsmetingen wordt de volgende apparatuur gebruikt: a) Een rondomgevoelige microfoon met een diameter van ten hoogste 1/2”. b) Een instrument waarmee de A-weging kan worden uitgevoerd. c) Een integrerende octaafbandanalysator. d) Een akoestische ijkbron, die geschikt is voor het gebruikte type microfoon. e) Een ronde geluidsreflecterende plaat met een diameter van minstens 1 meter, vervaardigd van akoestisch hard materiaal; bijvoorbeeld 12 mm multiplex. f) Een voorziening om windgeruis te onderdrukken zonder daarbij het resultaat te beïnvloeden; bijvoorbeeld de helft van een akoestische windbol. De functionaliteit van de onder b) en c) genoemde instrumenten is meestal samengevoegd in één apparaat. De meetketen dient te voldoen aan de relevante specificaties voor klasse 1 apparatuur van de NEN-EN-IEC-publicatie 61672 en de octaafbandfilters aan NEN-EN-IEC 61260. De akoestische ijkbron voldoet aan de norm voor klasse 1 apparatuur conform NEN-EN-IEC 60942. De specificaties van de instrumentatie dienen minstens iedere twee jaar te worden gecontroleerd. De meteorologische toestand wordt als volgt geregistreerd: g)

Windsnelheid met een nauwkeurigheid van 0,2 m/s bij windsnelheden van 1 tot 15 m/s.

5

h) i) j)

Windrichting met een nauwkeurigheid van 6°. Luchtdruk met een nauwkeurigheid van 1 kPa. Temperatuur met een nauwkeurigheid van 1°C.

2.3

Meetprocedure

2.3.1

Geluidsmetingen Meetposities en meetopstelling Het geluidniveau ten gevolge van de turbine wordt op één verplichte positie en optioneel op 6 posities bepaald. De optionele meetpunten zijn gelijkmatig verdeeld over een cirkel met straal R0, zoals aangegeven in figuur 2.1 en 2.2. Hierbij stelt R0 de horizontale afstand voor tussen het meetpunt en de verticale hartlijn van de turbinemast. Deze afstand is circa:

2.1)

R0=H+D/2, met H D

de verticale afstand tussen het maaiveld en de ashoogte; de diameter van de rotor.

Het verplichte referentiemeetpunt P1 bevindt zich benedenwinds van de windturbine en dient ter bepaling van het geluidsvermogen van de turbine. De meetpunten P2 t/m P6 worden gebruikt bij de vaststelling van de correctiefactor voor de richtwerking van de turbine (optioneel). Tijdens de metingen dient de as van de rotor parallel te zijn met de op ashoogte heersende windrichting. Verder mag de richting van de as P1-P4 tot ±15° afwijken van de heersende windrichting.

windrichting

P4

P3

P5

R0=H+D/2 α3 = 120°

α2 = 60° P6

P2 ‫׀‬α0‫≤׀‬15°

P1 (ref. meetpunt)

figuur 2.1

bovenaanzicht van de geluidmeetposities

6

windrichting D

R1 H

R4

P1(ref. meetpunt) P4 R0=H+D/2 D

figuur 2.2

R0=H+D/2

schematische weergave meetposities P1 (benedenwinds) en P4 (bovenwinds); doordat het middelpunt van de rotor niet samenvalt met het middelpunt van de mast zullen R1 en R4 (in geringe mate) verschillen.

De directe omgeving van de meetpositie en het gebied tussen de microfoon en de windturbine dient vrij te zijn van obstakels die van invloed zijn op het resultaat. Bij de metingen is de microfoon op de reflecterende plaat bevestigd met de hartlijn van de microfoon gericht op de windturbine, zoals aangegeven in figuur 2.3. Hierbij sluit de reflecterende plaat goed aan op de bodem.

richting turbine

microfoon windbol reflecterende plaat bodem

figuur 2.3

weergave van de meetopstelling

7

Meetcondities Bij dichte mist of neerslag mag niet worden gemeten. Voor en na iedere serie metingen dient het meetsysteem te worden gekalibreerd met een akoestische ijkbron. Bij langdurige metingen dient het meetsysteem ook tussentijds te worden gekalibreerd. Indien blijkt dat de kalibratiewaarden meer dan 0,5 dB afwijken van de initiële waarden, zijn de meetresultaten niet geldig. Periodes waarin sprake is van stoorgeluid met een discontinu karakter (zoals incidentele voertuigpassages, vogels, vliegtuigen) worden niet meegenomen in de analyse. Wanneer er sprake is van stoorgeluid van continue aard (zoals windgeruis) wordt hiervoor gecorrigeerd.

Metingen ter bepaling van het windsnelheidsafhankelijke geluidsvermogen De metingen ter bepaling van het windsnelheidsafhankelijke geluidsvermogen van de windturbine worden uitgevoerd op meetpunt P1. Bij de metingen worden de equivalente A-gewogen octaafbandspectra met middenfrequenties van 31,5 tot 8000 Hz vastgesteld over periodes met een duur van minimaal 1,0 minuut. De metingen dienen te worden uitgevoerd bij windsnelheden op ashoogte (VH) die variëren tussen Vci tot 95% van Vrated. Hier wordt onder verstaan: Vci laagste windsnelheid waarbij de turbine in bedrijf is (cut in snelheid); Vrated windsnelheid, waarbij de turbine juist het nominale vermogen levert. Bij iedere gehele waarde van de windsnelheid VH dienen binnen een marge van ±0,5 m/s minstens drie metingen te worden verricht. De totale meetset bedraagt ten minste 30 metingen van minimaal 1,0 minuut. Om voldoende gegevens te verkrijgen bij alle relevante windsnelheidscondities kan het noodzakelijk zijn om meerdere meetsessies te organiseren. Bij controlemetingen ten behoeve van handhaving kan het meetprogramma echter worden ingeperkt, zie paragraaf 2.6.

Rondommetingen ter bepaling van de richtingsindex (optioneel) Ter bepaling van de richtingsindex van de windturbine worden simultaan metingen verricht op de meetpunten P1 tot en met P6. Volstaan wordt met de bepaling van het equivalente totale A-gewogen geluidsniveau ten gevolge van de windturbine. De meetserie bestaat uit ten minste 10 metingen per positie met een duur van ieder minimaal 1,0 minuut. De windsnelheid op ashoogte ligt tijdens de metingen tussen 0,75 Vrated en 0,95 Vrated. Geluidsmetingen ter bepaling van stoorgeluid De stoorgeluidcorrectie geschiedt op basis van metingen van het achtergrondgeluid bij uitgeschakelde windturbine. Tijdens de achtergrondmetingen dienen geluidmeetpositie, meetopstelling en omstandigheden overeen te komen met de situatie bij ingeschakelde turbine. Het bereik van de te bemeten windsnelheden moet overeenstemmen met de windtoestand op die hoogte bij ingeschakelde turbine.

8

2.3.2

Windsnelheid op ashoogte De windsnelheid op ashoogte wordt afgeleid van het opgewekte elektrisch vermogen en de vermogenscurve van de installatie. De vermogenscurve moet zijn vastgesteld volgens een gangbare en controleerbare richtlijn. De periodes waarover het gemiddelde vermogen wordt vastgesteld, hebben een duur van 1,0 minuut en vallen samen met die van de geluidsmetingen. Bij sommige windturbines kan de geluidsemissie softwarematig worden gestuurd door het verlagen van het rotortoerental (geluidsmodus). Het rendement is dan wel lager dan bij het toerental dat voor energieopwekking het meest optimaal is. Voor een geluidsmodus geldt daardoor een afwijkende vermogenscurve. Vanzelfsprekend dient de te hanteren vermogenscurve betrekking te hebben op de modus die tijdens de metingen is ingesteld. Alternatieve methoden ter bepaling van de windsnelheid op ashoogte kunnen worden toegepast, indien wordt aangetoond dat de nauwkeurigheid ervan gelijkwaardig is aan of beter is dan de vermogenscurve methode. Het afleiden van de windsnelheid op ashoogte uit metingen op relatief lage hoogte (bijvoorbeeld 10 meter) is onvoldoende nauwkeurig, tenzij sprake is van een kleine windturbine, waarvan de ashoogte lager is dan 20 meter.

2.3.3

Windsnelheid ten behoeve van achtergrondgeluidcorrectie Ter bepaling van de correctie voor stoorgeluid wordt de windsnelheid (VA ) gemeten op een afstand van 2D bovenwinds van de turbine, zowel bij ingeschakelde als bij uitgeschakelde turbine. Hierbij wordt een hoogte aangehouden van 5 tot 10 meter boven het plaatselijke maaiveld. De periodes waarover de gemiddelde windsnelheid wordt bepaald, komen overeen met die van de geluidsmetingen.

2.3.4

Windrichting, temperatuur en luchtdruk Informatie over de windrichting op ashoogte, de oriëntatie van de rotoras ten opzichte van de wind, temperatuur en luchtdruk kan worden overgenomen van het informatiesysteem van de turbine. Als alternatief kunnen de metingen worden uitgevoerd op de in paragraaf 2.3.3 aangegeven positie.

2.4

Verwerking van de meetgegevens

2.4.1

Correctie windsnelheid op ashoogte In het algemeen is de vermogenscurve genormeerd op standaard atmosferische omstandigheden (veelal pref = 101,3 kPa en Tref = 288°K). Bij grote afwijkingen ten opzichte van de standaardcondities worden de met behulp van de vermogenscurve afgeleide windsnelheden gecorrigeerd voor de energie-inhoud van de heersende wind volgens:

2.2)

 pref T VH  VD   pTref

VH VD pref Tref p

1/ 3

   

, waarbij

gecorrigeerde windsnelheid op ashoogte in m/s; windsnelheid, afgeleid van de power curve in m/s; referentie luchtdruk; referentie luchttemperatuur; luchtdruk in kPa;

9

T

2.4.2

luchttemperatuur in K.

Correctie voor stoorgeluid Het niveau van het stoorgeluid Lstoor wordt berekend op basis van achtergrondmetingen op het betreffende geluidmeetpunt bij uitgeschakelde turbine. Hiertoe worden de geluidsniveaus op P1 (of P1-P6) uitgezet tegen de windsnelheid, gemeten op de in paragraaf 2.3.3 aangegeven posistie. Vervolgens worden de coëfficiënten bepaald van het tweede graads polynoom dat zo goed mogelijk aansluit bij de meetwaarden.

2.3)

Lstoor (VA )  a0  a1VA  a2VA2

VA

windsnelheid op 5 tot 10 meter hoogte boven het maaiveld, gemeten op een afstand van 2D bovenwinds van de turbine

De 1-minuutgemiddelde geluidsniveaus, gemeten bij ingeschakelde turbine worden vervolgens gecorrigeerd voor stoorgeluid met: 2.4)

 L * / 10 L / 10  Leq  10 lg10 eq  10 stoor  , waarbij  

Leq Leq* Lstoor

geluidsniveau ten gevolge van de turbine; geluidsniveau ten gevolge van de windturbine inclusief stoorgeluid; niveau van het stoorgeluid, berekend met de op dat moment heersende windsnelheid (VA) volgens formule 2.3.

Ten behoeve van de geluidsvermogensbepaling geschiedt stoorgeluidcorrectie met formule 2.3 en 2.4 per octaafband. Bij het bepalen van de correctiefactor voor de richtwerking kan worden volstaan met correctie van totale A-gewogen niveaus. Het stoorgeluidsniveau Lstoor wordt beperkt tot een waarde die ten minste 3,0 dB onder het niveau bij ingeschakelde turbine ligt.

2.4.3

Bepaling windsnelheidsafhankelijk geluidsvermogen De op P1 gemeten octaafbandniveaus bij ingeschakelde turbine worden uitgezet tegen de windsnelheid op ashoogte. Vervolgens wordt per octaafband de best passende derde graads polynoom berekend van de relatie tussen het geluidniveau in de betreffende octaafband en de gecorrigeerde windsnelheid op ashoogte VH:

2.5)

Leq,i (VH )  b0,i  b1,iVH  b2,iVH 2  b3,iVH 3

i

1,2…9 (31,5, 63…8000 Hz)

Hieruit worden vervolgens bij iedere gehele waarde van de windsnelheid in m/s op ashoogte in het bereik van Vci tot en met Vrated de equivalente octaafbandniveaus Leq,i,j berekend. Het geluidsvermogen per octaafband wordt vervolgens berekend met: 2.6)





LW ,i , j  Leq,i , j  6  10 lg 4R12  Leq,i , j  5  20 lgR1 , waarbij

LW,i,j R1

geluidsvermogen per octaafband i en per windsnelheidsklasse j afstand tussen meetpunt P1 en het middelpunt van de rotor, zoals aangegeven in figuur 2.

10

j 6

2.4.4

integer, gelijk aan de windsnelheid in m/s vanaf Vci tot en met Vrated correctie voor drukverdubbeling als gevolg van meting op reflecterende plaat

Bepaling van de correctiefactor voor de richtwerking (optioneel) Voor iedere meetwaarde op meetpunt k (k = 1,2,…6) wordt het verschil bepaald met het niveau dat simultaan is geregistreerd op referentiepositie P1. Hierbij wordt als volgt rekening gehouden met het verschil in afstand tot het middelpunt van de rotor:

2.7)

R  Lk  LAeq,k  LAeq,1  20 lg k  , waarbij  R1 

∆Lk

richtingsindex in dB op meetpunt k, relatief ten opzichte van het referentiemeetpunt gemeten equivalente geluidsniveau in dB(A) op meetpunt met index k afstand van meetpunt met index k tot het middelpunt van de rotor 1,2…6

LAeq,k Rk k

Vervolgens wordt de correctiefactor voor de richtwerking berekend uit: 2.8)

L 

1 6

6

 L

k

k 1

Deze correctiefactor is relatief ten opzichte ten opzichte van het in referentierichting uitgestraalde geluidsvermogen en neemt doorgaans een negatieve waarde aan.

2.5

Geluidsvermogen bij windsnelheden hoger dan Vrated De vaststelling van de windsnelheid op ashoogte op basis van de vermogenscurve geeft betrouwbare resultaten tot aan de windsnelheid Vrated waarbij de turbine het nominale vermogen (Prated) levert. Als het windaanbod hoger is dan het nominale vermogen van de windturbine wordt de overtollige windenergie niet benut voor de opwekking van elektriciteit. De vermogenscurvemethode is daarom voor waarden boven Prated niet direct bruikbaar en dientengevolge hoeven voor windsnelheden die uitstijgen boven Vrated geen metingen verricht te worden. Voor de berekening van het jaargemiddelde geluidsvermogen is de informatie bij hoge windsnelheden echter wel nodig. Vrijwel alle moderne turbines beschikken over een zogenaamde pitch regeling. Hierbij wordt het aandrijfvermogen boven het nominale vermogen gereduceerd door verkleining van de invalshoek van de rotorbladen. Bij dergelijke turbines is het geluidsvermogen boven Prated nagenoeg onafhankelijk van de windsnelheid. Daarom wordt voor dergelijke windturbines uitgegaan van:

2.9)

LW,i,j = LW,i,Vrated

bij Vrated < j ≤ Vco

Hierbij stelt Vco de hoogste windsnelheid voor, waarbij de turbine in bedrijf is (cut out snelheid). Bij een beperkte groep windturbines wordt het elektrisch vermogen boven Prated passief gereduceerd, doordat de rotorbladen in overtrektoestand geraken (stall regeling). Bij stall geregelde turbines neemt de geluidsemissie boven Prated in de regel sterk toe met de windsnelheid. Voor dit type windturbines mag worden uitgegaan van formule 2.9 als de windsnelheid op ashoogte niet meer dan 10% van de tijd hoger is dan Vrated. Indien niet aan deze voorwaarde wordt voldaan, dient een specialistische

11

meet- of rekenmethode te worden gehanteerd ter bepaling van het geluidsvermogen in het betreffende windsnelheidsgebied.

2.6

Handhaving Handhaving door middel van immissiemetingen is door de invloed van stoorgeluid en problemen ten aanzien van representativiteit niet goed mogelijk. Daarom worden handhavingsmetingen toegespitst op controle van het geluidsvermogen. Het bepalen van het geluidsvermogen bij alle voorkomende windsnelheden kan tijdrovend zijn en is in het algemeen niet nodig. Daarom kan - ter beoordeling van het bevoegd gezag - worden volstaan met steekproefsgewijze controle van het geluidsvermogen. De uitvoering en uitwerking hiervan geschiedt conform de methode die in voorgaande paragrafen is beschreven, met uitzondering van het volgende:  Bij de te onderzoeken gehele waarde van de windsnelheid op ashoogte (index j) worden binnen een marge van ±0,5 m/s minstens zes metingen verricht met een duur van ten minste 1,0 minuut per meting.  De totale A-gewogen niveaus worden beschouwd in plaats van octaafbandniveaus.  Op de gemeten totale A-gewogen niveaus wordt lineaire regressie uitgevoerd, waarna het geluidsvermogen bij de gehele waarde van de windsnelheid op ashoogte (index j) wordt berekend. Een afwijking van het totale A-gewogen niveau van tot 2,0 dB valt binnen de toegestane marge. Bij de bepaling van de windsnelheid op ashoogte wordt in principe uitgegaan van door de exploitant aan te leveren productiegegevens. De gegevens kunnen in veel gevallen extern worden getoetst door registratie van het rotortoerental.

12

3

STANDAARDREKENMETHODE

3.1

Principe van de berekening De geluidsbelasting wordt uitgedrukt in Lden en Lnight. De beoordelingsmaat Lden is het gewogen jaargemiddelde van het equivalente geluidsniveau met een toeslag van 5 dB voor de avond- en 10 dB voor de nachtperiode. De maat Lnight is het gemiddelde equivalente geluidsniveau over alle nachtperioden in een jaar. Het equivalente geluidsniveau Leq wordt berekend als de som van de jaargemiddelde geluidsemissie LE, de geluidsoverdracht van de bron naar het beoordelingspunt bij gestandaardiseerde (gunstige) omstandigheden ∑D en de meteocorrectieterm Cmeteo. De berekening wordt uitgesplitst per dag-, avond- en nachtperiode. De emissieterm wordt bepaald uit de convolutie van het windsnelheidsafhankelijke geluidsvermogen en de langjaargemiddelde lokale windsnelheidsverdeling op ashoogte. Indien de bron niet kan worden gekenmerkt door een zuivere monopool en dus niet in alle richtingen gelijkmatig uitstraalt, kan de richtingsindex worden meegewogen. De geluidsoverdracht bij gestandaardiseerde omstandigheden wordt getypeerd door een positieve verticale geluidssnelheidsgradiënt. Dit betekent wind in de richting van het beoordelingspunt en een geringe invloed van de temperatuursgradiënt. De methode om de overdracht te berekenen is integraal overgenomen uit de Handleiding Meten en Rekenen Industrielawaai, uitgave 1999 van het Ministerie van VROM (methode II.8). Deze methode wordt veelvuldig gebruikt bij andere geluidsbronnen van industriële aard en behoeft om die reden geen nadere toelichting. Met de meteocorrectieterm wordt het verschil tussen de gestandaardiseerde en de gemiddelde overdrachtssituatie in rekening gebracht. De hier gebruikte term wijkt, zoals reeds aangegeven, af van de in de HMRI-1999 gedefinieerde term als gevolg van het meenemen van de windrichtingstatistiek. De correctieterm is daarom afhankelijk van de richting van de ontvanger ten opzichte van de bron.

3.2

Beschrijving van de bron De geluidsuitstraling ten gevolge van een windturbine kan worden gemodelleerd met één puntbron, indien de horizontale afstand tussen de hartlijn van de mast en het immsiepunt ten minste gelijk is aan de ashoogte, vermeerderd met de helft van de rotordiameter, ofwel rHOR ≥ H + D/2. H D

ashoogte rotordiameter

De hoogte van de puntbron hb ten opzichte van het maaiveld ter plaatse komt daarbij overeen met de hoogte van de rotoras: hb = H

13

3.3

De basisformules De geluidsbelasting ten gevolge van windturbines wordt uitgedrukt in de dosismaat Lden. Deze maat geeft de jaargemiddelde geluidsbelasting weer, waarbij de avond- en nachtperiodes zwaarder wegen dan de dagperiode. De berekening van Lden en Lnight gaat als volgt:

3.1)

Ldag Lavond  5 Lnacht 10    12  4 8 Lden  10 lg 10 10  10 10  10 10  24 24 24    

Lnight = Lnacht Hierbij representeren Ldag, Lavond en Lnacht de equivalente A-gewogen geluidsniveaus Leq per dag-, avond- en nachtperiode. De beoordelingsperioden zijn als volgt gedefinieerd: dag 07:00-19:00 uur; avond 19:00-23:00 uur; nacht 23:00-07:00 uur. Het jaargemiddelde equivalente A-gewogen niveau Leq per beoordelingsperiode volgt uit: 9 N

3.2)

Leq  10 lg  10

Leq,i ,n / 10

, waarbij

i 1n 1

Leq,i,n i n

bijdrage aan het equivalente niveau van één octaaf (index i) van één windturbine (index n) per beoordelingsperiode 1,2…9 (31,5, 63…8000 Hz) 1,2,…N (N is het aantal windturbines)

Leq,i,n wordt berekend uit het jaargemiddelde geluidsvermogen van de windturbine, verminderd met de gemiddelde geluidsoverdracht naar het immissiepunt. Berekend wordt het invallend geluid. De berekening gaat per octaafband, per beoordelingsperiode en per windturbine: 3.3)

Leq,i,n = LE - Dgeo - Dlucht - Dref - Dscherm - Dveg - Dterrein - Dbodem - Cmeteo, met LE Dgeo Dlucht Drefl Dscherm Dveg Dterrein Dbodem Cmeteo

jaargemiddeld geluidsvermogen van de turbine in octaafband i in de betreffende beoordelingsperiode afname van het geluidsniveau door geometrische uitbreiding afname van het geluidsniveau door absorptie in lucht afname door reflectie tegen obstakels (deze term is negatief) afname ten gevolge van afscherming door akoestisch goed isolerende obstakels (dijken, wallen, gebouwen) afname vanwege geluidsverstrooiing aan en absorptie door vegetatie afname door verstrooiing en absorptie door installaties op het industrieterrein voor zover deze niet in de overige termen is begrepen afname ten gevolge van reflectie tegen, verstrooiing aan en absorptie door bodem (deze term kan ook negatief zijn) term die het verschil in rekening brengt tussen de gestandaardiseerde geluidsoverdracht (meewind) en de gemiddelde meteorologische situatie

In de navolgende paragrafen wordt op de verschillende termen nader ingegaan.

14

3.4

De emissieterm LE

3.4.1

De berekening De emissieterm LE representeert het jaargemiddelde geluidsvermogen per octaafband dat door de turbine wordt uitgestraald. Het wordt berekend uit het windsnelheidsafhankelijke geluidsvermogen van de installatie, de lokale langjaargemiddelde windsnelheidsverdeling op ashoogte en de correctiefactor voor de richtwerking. De berekeningen worden uitgesplitst per dag-, avond- en nachtperiode. De emissieterm wordt als volgt berekend:

3.4)

 Vco U j  L / 10  LE  10 lg  ( 10 W ,i , j )  L , waarbij  j V 100   ci 

LW,i,j ∆L Uj j Vci Vco

3.4.2

bronsterkte per octaafband i en per windsnelheidsklasse j in dB(A) correctiefactor voor de richtwerking van windturbines in dB frequentie van voorkomen van windsnelheidsklasse j op ashoogte per beoordelingsperiode in procenten windsnelheden in gehele getallen op ashoogte in m/s, gelegen tussen Vci en Vco laagste windsnelheid waarbij de turbine in bedrijf is (ci = cut in) hoogste windsnelheid waarbij de turbine in bedrijf is (co = cut out)

Bepaling van de bronsterkte De broneigenschappen LW,i,j en ∆L volgen uit de in hoofdstuk 2 beschreven of een daaraan gelijkwaardige procedure. Indien geen richtingsinformatie beschikbaar is, geldt ∆L= 0 dB. In dat geval wordt het jaargemiddelde geluidsvermogen van de turbine mogelijk in enige mate overschat, wat vanuit milieuhygiënisch oogpunt acceptabel wordt geacht.

3.4.3

Bepaling windsnelheidsverdeling De windsnelheidsverdeling voor de dag-, avond- en nachtperiode is in tabellen beschikbaar op vaste roosterpunten in Nederland. De gegevens zijn afkomstig van het KNMI en zijn gebaseerd op langjarige windstatistiek. De coördinaten in het horizontale vlak (Lat,Lon in decimale graden) zijn gedefinieerd volgens het WGS 84 stelsel. De hoogte (z in meters) is relatief ten opzichte van de gemiddelde maaiveldhoogte. De lokale windsnelheidsverdeling op ashoogte wordt berekend door trilineaire interpolatie tussen de waarden op de omringende roosterpunten. De hiervoor benodigde gegevens zijn beschikbaar op de website www.windenergie.nl. Ter beoordeling van het bevoegd gezag kan gebruik gemaakt worden van andere gegevensbronnen. Dit is bijvoorbeeld noodzakelijk als de ashoogte van de windturbine buiten het hoogtebereik van de beschikbare tabellen ligt. Het is hierbij wel van belang dat de gegevens betrekking hebben op de bewuste ashoogte en dat onderscheid wordt gemaakt tussen de dag-, avond- en nachtperiode.

15

3.4.4

Bijzondere situaties Bij bepaalde typen windturbines kan de emissieterm worden beïnvloed door het tijdelijk programmeren van een zogenaamde geluidsmodus. Hierbij wordt het rotortoerental actief lager ingesteld, wat resulteert in een lagere geluidsemissie. In dat geval bestaan er dus meerdere relaties tussen het geluidsvermogen en de windsnelheid op ashoogte. De geluidsemissieterm wordt dan berekend door energetische sommatie over alle voorkomende bedrijfsmodi, waarbij Uj naar rato over de bedrijfsmodi wordt verdeeld. Een andere wijze van beperken van de geluidemissie is het tijdelijk stop zetten van de turbine, bijvoorbeeld bij harde wind tijdens de geluidgevoelige nachtelijke periode. In die situatie wordt Uj gebaseerd op de gemaximeerde tijdsduur waarbij de turbine bij die windsnelheid in bedrijf is.

3.5

De geometrische uitbreidingsterm Dgeo In de overdrachtsberekening wordt uitgegaan van uitbreiding over een hele bol volgens:

3.5)

Dgeo= 10 lg(4πri 2) = 20 lg ri + 11, met ri

3.6

afstand tussen het broncentrum en het immissiepunt

De luchtdemping Dlucht De luchtabsorptie wordt bepaald uit:

3.6)

Dlucht= alu(f) ri De waarden voor de luchtabsorptiecoëfficiënt alu zijn vermeld in tabel 3.1.

tabel 3.1

De luchtabsorptiecoëfficiënt in dB/m in octaafbandwaarden (ISO 9613-1: 1993, bij een temperatuur van 10°C en een relatieve vochtigheid van 80%)

middenfrequentie octaafbanden [Hz]

31,5

alu [dB/m]

2.10

3.7

-5

63 7.10

125 -5

2,5.10

250 -4

7,6.10

500 -4

1,6.10

1000 -3

2,9.10

2000 -3

6,2.10

4000 -3

1,9.10

8000 -2

6,7.10

De term Drefl Indien er geen reflecterende objecten zijn geldt: Drefl = 0 dB. Indien er wel reflecterende objecten zijn, worden hieraan de volgende eisen gesteld om in de berekening als reflecterend object te worden aangemerkt:  het reflecterend object heeft dwars op het geluidspad afmetingen die groter zijn dan de betreffende golflengte van het geluid;  het object wordt vanuit de bron en/of vanuit het immissiepunt gezien onder een hoek van tenminste 5° in het horizontale vlak;  de hoogte van het object moet groter zijn dan:

16

-2

3.7)

hb + rbr/16 of ho + ror/16, met rbr ror ho hb  

afstand van de bron tot het reflecterend object afstand van het immissiepunt tot het reflecterend object ontvangerhoogte bronhoogte

het object heeft een min of meer vlakke en geluidsreflecterende wand. Bomenrijen en open procesinstallaties worden zo buitengesloten; het geluid kan via een reflectie (zoals bij een optische spiegeling) het immissiepunt bereiken (zie figuren 3.1 en 3.2).

Bronsterkte van de spiegelbron De reflectie wordt in rekening gebracht door een spiegelbron te veronderstellen. Als de overdrachtsomstandigheden voor bron en spiegelbron weinig verschillen, dan wordt geen aparte spiegelbron in rekening gebracht, en is: 3.8)

Drefl = 10 lg (1 + ρ) Enkele waarden voor ρ, de reflectiecoëfficiënt voor de geluidsenergie, worden gegeven in tabel 3.2. Blijkt dat de geluidsbijdrage via de reflectie sterk verschilt van de bijdrage via de directe weg, bijvoorbeeld door aanwezigheid van een afscherming (figuur 3.3), dan wordt deze spiegelbron als een aparte bron berekend en is Drefl = 0 dB. Voor de bronsterkte van de spiegelbron geldt:

3.9)

(LW,i,m)spiegel = LW,i.m + 10 lg ρ

Opmerkingen  

reflecties tegen de bodem worden door toepassing van Dbodem in rekening gebracht; spiegelbronnen mogen worden verwaarloosd als hun bijdrage meer dan 7 dB onder het geluidsimmissieniveau van de bron ligt.

Het pad van het gereflecteerde geluid wordt gelijk aan dat van een gereflecteerde lichtstraal gedacht. De bron B wordt gespiegeld in het vlak van de reflecterende wand W. Naar I1 zijn geen reflecties mogelijk: Drefl = 0 dB Naar I2 zijn wel reflecties mogelijk: Drefl = -2 dB

figuur 3.1

Toelichting op optische spiegeling

17

In beide gevallen zijn het directe geluidspad en het pad langs de reflecterende straal van gelijke grootteorde en zijn de overdrachtsomstandigheden niet sterk verschillend. Er kan met één bron gerekend worden, waarbij Drefl = -2 dB.

figuur 3.2

Geen spiegelbron, Drefl = -2 dB

De directe straal wordt afgeschermd door gebouw A en de gereflecteerde straal gaat langs het gebouw. De overdrachtseffecten langs de directe weg en langs de gereflecteerde weg verschillen sterk. Nu moet spiegelbron B spiegel apart in rekening worden gebracht.

figuur 3.3

Wel spiegelbron in rekening brengen en Drefl = 0 dB

18

tabel 3.2

Waarden voor de reflectiecoëfficiënt ρ Aard van het object

Reflectiecoëfficiënt ρ

vlakke harde wanden

1

wanden van gebouwen met ramen en kleine uitbouwen

0,8

fabriekswanden voor 50% bedekt met openingen, installaties en pijpen

0,4

cilinders met harde wanden (tanks, silo’s)

d sin( / 2) 2rbm

open installaties

0

d= rbm = Ψ=

diameter cilinder afstand bron tot het midden van de cilinder m supplement van de hoek tussen de lijnen B-m en l-m

3.8

De schermwerking Dscherm

3.8.1

Eisen aan afschermende objecten Een object wordt als scherm in rekening gebracht als: 2  de massa per eenheid van oppervlakte tenminste 10 kg/m bedraagt;  het object geen grote kieren of openingen heeft; procesinstallaties, bomen e.d. worden dus niet als scherm in rekening gebracht;  de horizontale afmeting dwars op de lijn van bron naar immissiepunt groter is dan de golflengte van het geluid. Ofwel (zie figuur 3.4 en 3.6): sl + sr > λ Bij schermen van geringe hoogten wordt een correctiefactor Hf toegepast volgens formule 3.15.

3.8.2

Schematiseren van objecten tot scherm Elk object wordt geschematiseerd door een vlak dun scherm met rechte verticale randen links LL' en rechts RR'. De bovenrand LR van het scherm hoeft niet horizontaal te zijn. Als gebouwen afschermen en de afmetingen van het gebouw in de richting van bron naar immissiepunt niet verwaarloosbaar zijn ten opzichte van de afstand tussen bron en immissiepunt, kan het gebouw worden gerepresenteerd door een prisma met een viertal rechte lijnstukken die verticaal op een rechthoekig grondvlak staan. De lijnstukken mogen ongelijk van lengte zijn. Elk zijvlak kan als scherm dienst doen.

19

3.8.3

Berekening Dscherm Door de lijn bron-immissiepunt BI wordt een verticaal vlak V geplaatst. Indien één of meer schermen wordt doorsneden door lijn BF, worden op elk scherm drie punten bepaald (zie figuur 3.5), te weten: K T Q

het snijpunt van de lijn BI met het scherm; de top van het scherm in vlak V (snijpunt V met lijn LR); het snijpunt van het (verlengde) schermvlak met een gekromde geluidsstraal, die de geluidsoverdracht beschrijft als het scherm er niet zou zijn (kromtestraal = 8r).

Het punt Q ligt altijd boven K en wel op een afstand ∆h, die volgens onderstaande formule wordt berekend uit de horizontale afstand bron-scherm r1 en de horizontale afstand immissiepunt-scherm r2 volgens: 3.10)

h 

r1r2 16(r1  r2 )

De afstand tussen Q en T is de effectieve schermhoogte he. Als Q boven T ligt is he negatief.

figuur 3.4

Toelichting bij de bepaling van sl en s bij een gebouw

figuur 3.5

Toelichting op de geometrische parameters bij de berekening van D scherm

20

figuur 3.6

Toelichting op de berekening van Dscherm

Er worden drie situaties onderscheiden, die vervolgens behandeld worden: a. V snijdt geen enkel scherm; b. V snijdt één scherm; c. V snijdt meer dan een scherm.

a. V snijdt geen scherm In het geval dat vlak V geen enkel afschermend object snijdt, kunnen slechts grote, hoge objecten in de omgeving van de lijn van bron naar immissiepunt het geluidsveld van een puntbron beïnvloeden. Bij de berekening worden deze diffracties buiten beschouwing gelaten. 3.11)

Dscherm = 0 dB Opmerking: in speciale gevallen kan het bronvermogen worden opgesplitst in kleinere deelbronnen. Zo wordt het effect van de discontinuïteit wel/geen afscherming sterk afgezwakt.

b. V snijdt één scherm Uit de plaats van de punten K, Q en T enerzijds en de punten B en I anderzijds kunnen de lengten van de rechte verbindingslijnen k1 = BK, k2 = KI, q1 = BQ, q2 = QI, t1 = BT en t2 = TI worden berekend (zie figuur 3.5). Hieruit is de verticale omweg εv te bepalen volgens: 3.12)

Als T boven K ligt:

εv = t1 + t2 - q1 - q2

Als T onder K ligt:

εv = 2(k1 + k2) - t1 - t2 - q1 - q2

De horizontale omwegen worden berekend door de situatie op het horizontale referentievlak te projecteren. De projecties van B en I zijn B' en I' en de rechten LL' en RR' snijden het referentievlak in L' en R' (zie figuur 3.6). 3.13)

De rechter omweg:

εr = B'R'' + R''I' - r1 - r2

De linker omweg:

εl = B'L'' + L''I' - r1 - r2

Van elk van de omwegen wordt een Fresnelgetal N bepaald:

3.14)

Nv(f) = 0,0059 εv f

21

Nr(f) = 0,0059 εr f Nl (f) = 0,0059 εl f Voor de frequentie f wordt bij berekening in octaafbanden de middenfrequentie van de laagste tertsband in de octaafband ingevuld (deze is gelijk aan foct/21/2) en bij berekening in tertsbanden de middenfrequentie van de betreffende tertsband. Uit het Fresnelgetal wordt de afscherming per schermrand berekend, uitgaande van de veronderstelling dat elke rand oneindig lang is. De bijdragen van de verschillende overdrachtswegen worden gesommeerd. Dscherm wordt gecorrigeerd indien de hoogte van het scherm boven het laagste van de twee aan het scherm grenzende maaivelden (hsr- hma) klein is. Voor obstakels die sterk afwijken van een ideaal dun scherm wordt een term ΔD in rekening gebracht in formule 3.15. Indien Nv ≤ -0,1 Dscherm = 0 dB Indien Nv > -0,1

3.15)

1     1 1 1    D , waarbij: Dscherm  10Hf lg     20Nv  3 20Nr  3 20Nl  3    

Hf Hf ΔD

tabel 3.3

(hsr - hma) f /250 1 zie tabel 3.3

als (hsr-hma) f / 250 < 1 als (hsr-hma) f / 250 ≥ 1

De waarden voor ΔD van obstakels die van de ideale schermvorm afwijken ΔD [dB]

0

Betreft   

alle gebouwen; dunne wanden met een helling kleiner dan 20° met de verticaal; grondlichamen waarbij de hellingen van de taluds aan beide zijden opgeteld niet meer dan 70° bedragen;



grondlichamen uit de groep ΔD = 2 als boven op het grondlichaam een obstakel uit bovenstaande categorie staat dat tenminste even hoog is als het grondlichaam



grondlichamen waarbij de hellingen van de taluds aan beide zijden opgeteld tussen 70° en 165° liggen; grondlichamen met daarop een obstakel uit de eerste groep ΔD = 0 dat minder hoog is dan het grondlichaam

0

2



Als Dscherm ≤ 0 dB dan wordt Dscherm = 0 dB Als Dscherm ≥20 dB dan wordt Dscherm = 20 dB

Opmerking: indien het scherm veel breder is dan hoog gaat de formule 3.15 over in de formule van het oneindig lange scherm (ΔD = 0 verondersteld).

3.16)

Dscherm = 10Hf lg (20Nv + 3)

22

c. Vlak V snijdt twee of meer schermen We onderscheiden hier twee situaties namelijk: c.1 c.2

de algemene situatie; het bijzondere geval waarbij zowel dichtbij de bron als dichtbij het immissiepunt een scherm staat en waarbij de onderlinge afstand tussen de schermen groot is.

c.1 Algemene situatie We onderscheiden:  Voor geen of slechts één van de schermen geldt he ≥ 0. In deze gevallen wordt alleen het scherm met de grootste verticale omweg berekend volgens de procedure van het enkele scherm. (Dit betekent, in het geval dat he kleiner dan nul is, dat met het scherm dat in absolute waarde gerekend de kleinste omweg bezit verder wordt gerekend). 

Meer schermen met he ≥ 0. Voor de berekening van Dscherm wordt een goede benadering gevonden door de Dscherm van het meest afschermende object te bepalen met de procedure van het enkele scherm. Gebouwen e.d. worden in deze berekening vereenvoudigd tot een enkel scherm waarbij de zijpaden worden berekend langs de verticale hoeklijnen met de grootste horizontale omweg.

Als de onderlinge afstand r12 (zie figuur 3.7) tussen de schermen voldoet aan: r12 / ri >0,2 kan de volgende rekenprocedure worden gebruikt, die in figuur 3.8 schematisch wordt aangegeven: 1. 2.

3.17)

Alle schermen met he < 0 worden verwijderd. Van de overgebleven schermen wordt het punt Si (berekend bij scherm i) bepaald. Si ligt op een afstand s onder de top van het scherm.   1 s  he 1   1  h / s  h / s e l e r  

sl en sr zijn hierin de afstand van de linker-en rechterzijkant tot V. Bij gebouwen zijn dit de afstanden van de verst verwijderde verticale hoeklijnen van het gebouw ter linker- en rechterzijde van V.

23

figuur 3.7

De geometrie bij meerdere schermen tussen bron en immissiepunt

figuur 3.8

Toelichting op de berekening van Dscherm bij meerdere schermen 3.

4.

De verbindingslijnen tussen bron B en S i en tussen het immissiepunt I en S i worden bepaald. Vervolgens wordt de lijn BS j geselecteerd, die vanuit de bron gezien de grootste elevatie heeft. Tevens wordt de lijn IS k geselecteerd, die vanuit het immissiepunt gezien de grootste elevatie heeft. Indien de lijnen BSj en ISk hetzelfde scherm betreffen, wordt Dscherm berekend door voor dit scherm de procedure van het enkele scherm te volgen. In de overige gevallen wordt het snijpunt P van de lijnen BS j en ISk bepaald. Door dit snijpunt wordt een verticale lijn, p, gedacht. Op p worden twee punten bepaald te weten:

24

-QB, snijpunt p met de lijn BQj; -QI, snijpunt p met de lijn IQk. Bepaal de hypothetische omweg εh εh = BP + PI + - BQB- IQl

3.18) 5. 3.19)

Vervolgens wordt Dscherm berekend door Dscherm = 10lg (0,118 εh f + 3), met f

de middenfrequentie van de laagste tertsband in een octaafband bij berekening in octaafbanden of de middenfrequentie van de tertsband bij berekening in tertsbanden.

De waarde van Dscherm wordt in deze situatie als volgt begrensd: 4,8 ≤ Dscherm ≤ 20 dB c.2 Bijzondere situatie Een bijzondere rekenprocedure kan worden gevolgd als een scherm zich relatief dicht bij de bron bevindt (scherm 1) en een ander dicht bij het immissiepunt (scherm 2). Voorwaarde is dat (zie figuur 3.9) rB1 < 0,2 r rl2 < 0,2 r Dscherm is nu de som van twee termen. Dscherm = D1 + D2 0 ≤ Dscherm ≤ 40 dB

figuur 3.9

Toelichting op de geometrie bij een bijzondere situatie

D1 wordt bepaald volgens de procedure van het enkele scherm voor scherm 1. Indien voor scherm 1 geldt he ≥ 0, dan wordt voor de berekening van D2 een fictieve bron aangenomen op de top van scherm 1. Is h e < 0, dan wordt geen fictieve bron aangenomen maar wordt met de werkelijke plaats van de bron gerekend. D 2 wordt berekend volgens de procedure van het enkele scherm. Aanbevolen wordt, als de afscherming nabij het immissiepunt groter is dan die bij de bron, de procedure om te draaien en eerst de afscherming nabij het immissiepunt te berekenen en vervolgens met een (fictief) immissiepunt de afscherming bij de bron. Als meer schermen bij bron

25

en/of immissiepunt aan bovenstaande voorwaarde voldoen, worden de schermen met de hoogste waarde voor (D1 + D2) gebruikt in de berekening.

3.9

De term Dveg Indien zich in het gekromde geluidspad (zie formule 3.10) van geluidsbron naar immissiepunt dichte vegetatie bevindt, bestaande uit een combinatie van bomen, struiken of heesters, zodanig dat het zicht volledig verdwenen is, mag daarvoor een geluidsreductie worden gehanteerd. Deze geluidsreductie in de overdracht is frequentie-afhankelijk en is opgenomen in tabel 3.4. Als extra eis voor het toepassen van deze reductie geldt dat de hoogte van de vegetatie tenminste 1 m hoger dient te zijn dan de hoogte van het gekromde geluidspad ter plaatse van de afscherming (zie figuur 3.10). In de praktijk zal slechts in uitzonderingsgevallen aan de eisen van ondoorzichtbaarheid worden voldaan. Indien verschillende afzonderlijke vegetaties, die voldoen aan deze specificaties, de gekromde straal doorsnijden (regelbeplanting) mag de reductie voor iedere groep afzonderlijk worden toegepast. De reductie geldt zowel voor de zomer als de winter, mits aan de eisen van ondoorzichtbaarheid wordt voldaan. Voor veel beplantingen zal dit in de winter niet het geval zijn. De volgens tabel 3.4 te berekenen reductie mag dan slechts voor de helft in rekening worden gebracht. Voorts mag in geen geval met meer dan 4 beplantingsstroken worden gerekend.

tabel 3.4

Geluidsreductie die in rekening kan worden gebracht voor één strook dichte vegetatie, welke meer dan 1 m boven het gekromde geluidspad van bron naar immissiepunt uitsteekt Middenfrequentie octaafbanden [Hz] Dveg [dB]

31,5

63

125

250

500

1k

2k

4k

8k

0

0

0

1

1

1

1

2

3

figuur 3.10 Het gekromde geluidspad gaat door twee `regels' vegetatie

3.10

De term Dterrein Op industrieterreinen kan, door geluidsverstrooiing als gevolg van de aanwezigheid van installaties en objecten op het terrein, een extra verzwakking optreden. Deze wordt samengevat onder de term Dterrein. Als Dterrein in rekening wordt gebracht mag geen schermwerking van schermen op het bedrijfsterrein worden toegepast. Dterrein is zeer specifiek voor het type terrein, de dichtheid van obstakels en de hoogte

26

daarvan. Het verdient daarom aanbeveling Dterrein door metingen vast te stellen, waarbij de meethoogte overeen moet komen met de geluidsstraal die naar de (verder gelegen) relevante immissiepunten gaat. Voor bedrijven met open procesinstallaties kan voor planningsdoeleinden met drie typen diffuse afschermende objecten worden gerekend. Hiervoor wordt het volgende indicatieve model gehanteerd. 3.20)

Dterrein = t (f) rt Dterrein ≤ Dmax, met t(f) rt Dmax

frequentie-afhankelijke factor voor de geluidsverzwakking door industrieterreinen, de indicatieve waarden van t(f) staan in tabel 3.5. het deel van de gekromde geluidsstraal, dat door de `open' installaties gaat (zie ook figuur 3.11). Als de geluidsstraal zich voornamelijk boven de installaties bevindt kan dit deel niet tot rt worden gerekend. maximale type-afhankelijke dempingswaarden (zie tabel 3.5).

figuur 3.11 Toelichting rt

tabel 3.5

Geluidsverzwakking t(f) in dB/m door verstrooiing door, reflectie tegen, en afscherming door open procesinstallaties (deze tabel is indicatief) Middenfrequentie octaafbanden [Hz]

125

250

500

1k

2k

4k

8k

Dmax [dB]

31,5

63

type A

0

0

0,02

0,03

0,06

0,09

0,1

0,1

0,1

10

type B

0

0

0,04

0,06

0,11

0,17

0,2

0,2

0,2

20

tankenparken

0

0

0,002

0,005

0,015

0,02

0,02

0,02

0,02

10

Bovengenoemde typen installaties kunnen gedefinieerd worden als:   

Type A: open procesinstallaties die per 30 m afstand door de installaties een bedekkingsgraad hebben van circa 20%; Type B: open procesinstallaties die per 30 m afstand door de installaties een bedekkingsgraad van meer dan 20% hebben. Tanken-parken: open procesinstallaties waar vele (opslag)tanks staan opgesteld.

De waarden uit de tabel dienen met de nodige voorzichtigheid te worden toegepast en gelden uitsluitend ter indicatie. Indien het toepassen van andere waarden

27

(bijvoorbeeld verkregen uit metingen of anderszins) leidt tot betrouwbaarder resultaten, hebben deze de voorkeur.

3.11

De bodemdemping Dbodem In de term Dbodem zijn de effecten van absorptie door, reflectie tegen en verstrooiing aan de bodem verdisconteerd. Dbodem wordt per octaafband bepaald.

figuur 3.12 Onderverdeling van bodemgebieden

3.11.1

Geometrie In het model wordt een drietal gebieden onderscheiden (zie figuur 3.12).

a. Brongebied Het gebied dat vanaf de bron in de richting van het immissiepunt een lengte heeft van rb.

3.21)

rb = 30 hb

als ri ≥ hb

rb= ri

als ri < 30 hb

b. Ontvangergebied Het gebied dat vanaf het immissiepunt in de richting van de bron een lengte heeft van ro.

3.22)

ro = 30 ho

als ri ≥ ho

ro= ri

als ri < 30 ho

c. Middengebied Dit is het gebied tussen bron- en ontvangergebied. Overlappen het bron- en ontvangergebied elkaar dan wordt geen middengebied verondersteld.

28

3.11.2

Aard van de bodem De volgende bodemtypen worden onderscheiden met behulp van de bodemfactor B.

a. Harde bodems: B = 0 Dit zijn alle bodems die bestaan uit asfalt, bestrating, water, beton en alle bodems waarop veel reflecterende en geluidsverstrooiende objecten staan zoals open procesinstallaties e.d. Vele industrieterreinen zijn als hard aan te merken.

b. Absorberende bodems: B = 1 Absorberende bodems zijn alle bodems waarop vegetatie voor kan komen met weinig of geen geluidsverstrooiende objecten. Voorbeelden zijn grasland, akkerland met en zonder gewas, bossen, heide, tuinen.

c. Gedeeltelijk absorberende bodems: B = n/100 Als een gebied voor n% uit absorberende bodem bestaat, dan is de bodemfactor 3.23)

B = n/100

3.11.3

Berekening van Dbodem De term Dbodem is uit een drietal deeltermen opgebouwd die het effect van de bodem in het bron-, en immissiegebied en eventueel het midden gebied aangeven.

3.24)

Dbodem=Db,br + Db,ont + Db,mid De berekening van Db,br en Db,ont is volledig analoog. De berekening van het effect van het middengebied gaat op een andere wijze.

29

tabel 3.6

De bodemverzwakking in het bron- en immissiegebied Middenfrequentie octaafband [Hz]

Db,br of Db,ont [dB]

31,5

-3

63

-3

125

-1 + Bb (a(h) + 1)

250

-1 + Bb (b(h) + 1)

500

-1 + Bb (c(h) + 1)

1000

-1 + Bb (d(h) + 1)

2000

-1 + Bb

4000

-1 + Bb

8000

-1 + Bb

met

2

2

a(h)  3,0e-0,12( h - 5) (1  e-r i / 50 )  5,7e-0,09h (1  e-2,8.10

-6

ri

2

)

2

b(h)  8,6e-0,09h (1  e-r i / 50 ) 2

c(h)  14,0e-0,46h (1  e-r i / 50 ) 2

d (h)  5,0e-0,90h (1  e-r i / 50 )

Opmerking: voor h = ho = 5 m geldt:

3.25)

a(5)  3,0(1  e-r i / 50 )  0,6(1  e-2,8.10

-6

ri

2

)

b(5)  0,9(1  e-r i / 50 )

c(5) = 0,0 d(5) = 0,0

De term Db,br Db,br wordt berekend uit de afstand ri tussen bron en immissiepunt, de bodemfactor Bb van het brongebied en de (gecorrigeerde) bronhoogte h. De bodemfactor Bb blijft betrokken op de echte bronhoogte hb. De hoogte h is gelijk aan de bronhoogte tenzij er afscherming optreedt met een positieve verticale omweg (Dscherm ≥ 4,8) en bovendien de bronhoogte minder dan 5 m bedraagt. In dat geval geldt: 3.26)

h = hb

als hb ≥ 5 m of he ≤ 0

h = hb +(ri –rbs)he/ri

als hb < 5 m en he > 0

De term Db,ont De berekening van Db,ont is analoog aan Db,br (zie tabel 3.6).

30

De term Db,mid De verzwakking ten gevolge van het middengebied wordt bepaald uit de bodemfactor van het middengebied Bm en de factor m (zie tabel 3.7).

tabel 3.7

De bodemverzwakking in het middengebied Middenfrequentie octaafband [Hz]

Db,mid [dB]

31,5 en 63

-3 m

125 en hoger

+3 m (Bm - 1)

met:

3.12

m=0

als ri ≤ 30 (hb + ho)

m = 1 - 30 (hb + ho)/ri

als ri > 30 (hb + ho)

Dempingsterm voor woongebieden Dhuis Voor het bepalen van een gemiddelde dempingsterm voor woongebieden kan gebruik worden gemaakt van de ICG rapporten GF-HR-01-03 (1989) en GF-HR-01-05 (1989).. Met die methode kan voor een specifieke stedenbouwkundige situatie de term Dhuis worden berekend, zijnde een gemiddelde waarde voor het betreffende gebied.

3.13

De meteocorrectieterm Cmeteo De meteocorrectie voor windturbines wordt als volgt vastgesteld:

3.27)

Cmeteo  0

voor r ≤ 10(hb+ho)

  h  h0   1  Cmeteo  51  10 b  1  cos(   45) r 2      

voor r > 10(hb+ho), met

β hb ho r

hoek tussen het noorden en de verbindingslijn tussen bron en ontvanger (in graden) bronhoogte met hb = H ontvangerhoogte horizontale afstand tussen bron en ontvanger

31

4

DEFINITIES

4.1

Symbolen symbool

eenheid

omschrijving

∆L

dB

correctiefactor voor de richtwerking van windturbines

alu

dB/m

luchtabsorptiecoëfficiënt

B

-

bodemfacor

Bb

-

bodemfactor van het brongebied

Bm

-

bodemfactor van het middengebied

Bo

-

bodemfactor van het ontvangergebied

Cmeteo

dB

meteocorrectieterm

D

m

rotordiameter

d

m

diameter cilinder

Db,br

dB

bodemverzwakking in het brongebied

Db,mid

dB

bodemverzwakking in het middengebied

Db,ont

dB

bodemverzwakking in het ontvangergebied

Dbodem

dB

demping ten gevolge van de bodem

Dgeo

dB

afname van het geluidsniveau door geometrische uitbreiding

Dlucht

dB

afname van het geluidsniveau door absorptie in lucht

Dmax

dB

maximale type-afhankelijke dempingswaarden

Drefl

dB

afname door reflectie tegen obstakels (deze term is negatief)

Dscherm

dB

afname ten gevolge van afscherming door obstakels

Dterrein

dB

afname door demping t.g.v. installaties op het industrieterrein

Dveg

dB

afname vanwege geluidsverstrooiing aan en absorptie door vegetatie

f

Hz

frequentie

H

m

verticale afstand tussen het maaiveld en het middelpunt van de rotor

hb

m

bronhoogte = H

he

m

effectieve schermhoogte

hm

m

hoogte van meetpunt ten opzichte van plaatselijk maaiveld

hma

m

hoogte maaiveld ten opzichte van referentievlak

ho

m

beoordelingshoogte ten opzichte van plaatselijk maaiveld

hsr

m

hoogte van het scherm ten opzichte van referentievlak

i

-

1,2…9 (31,5, 63…8000 Hz)

j

-

integer windsnelheden op ashoogte, gelegen tussen vci en vco

LAeq,k

dB(A)

gemeten equivalente geluidsniveau op meetpunt met index k

32

symbool

eenheid

omschrijving

Leq

dB(A)

geluidsniveau ten gevolge van de turbine

Leq*

dB(A)

geluidsniveau ten gevolge van de windturbine inclusief stoorgeluid

Lstoor

dB(A)

stoorgeluids bij uitgeschakelde turbine (achtergrondgeluid)

LE

dB(A)

jaargemiddeld geluidsvermogen in octaafband i per beoordelingsperiode

LW,i,j

dB(A)

bronsterkte per octaafband i en per windsnelheidsklasse j

N

-

Fresnelgetal

p

p

luchtdruk

pref

kPa

referentie luchtdruk; veelal p ref = 101,3 kPa

R0

m

horizontale afstand tussen P k en de verticale hartlijn van de mast

R1

m

kortste afstand tussen meetpunt P1 en het middelpunt van de rotor

rbm

m

afstand bron tot het midden van de cilinder m

rbr

m

afstand van de bron tot het reflecterend object

ri

m

afstand tussen het broncentrum en het immissiepunt

Rk

m

afstand van meetpunt met index k tot het middelpunt van de rotor

ror

m

afstand van het immissiepunt tot het reflecterend object

rt

m

deel van de gekromde geluidsstraal, dat door de `open' installaties gaat

T

T

luchttemperatuur

t(f)

dB/m

factor voor de geluidsverzwakking door industrieterreinen

Tref

K

referentie luchttemperatuur; veelal Tref = 288 K

Uj

%

frequentie van voorkomen van windsnelheid j op ashoogte per periode

VA

m/s

windsnelheid op 5-10 meter hoogte boven het maaiveld

Vci

m/s

laagste windsnelheid waarbij de turbine in bedrijf is

Vci

m/s

laagste windsnelheid waarbij de turbine in bedrijf is

Vco

m/s

hoogste windsnelheid waarbij de turbine in bedrijf is

VD

m/s

windsnelheid, afgeleid van de power curve

VH

m/s

gecorrigeerde windsnelheid op ashoogte

Vrated

m/s

windsnelheid, waarbij de turbine juist het nominale vermogen levert

αk

°

hoek tussen windrichting/rotoras en de lijn tussen bron en ontvanger

β

°

hoek tussen het noorden en de verbindingslijn tussen bron en ontvanger

ΔD

dB

tophoekcorrectie

εh

m

horizontale omweg om scherm

εv

m

verticale omweg om scherm

ρ

-

reflectiecoëfficiënt

Ψ

°

supplement van de hoek tussen de lijnen B-m en l-m

33

4.2

Begrippen

Begrip

Omschrijving

Avondperiode

De beoordelingsperiode van 19.00 tot 23.00 uur

Beoordelingshoogte

De hoogte van het beoordelingspunt boven het maaiveld

Beoordelingspunt

Het punt waar de geluidsbelasting wordt berekend en getoetst aan (eventuele) grenswaarden De beoordelingsperiode van 07.00 tot 19.00 uur

Dagperiode

Monopool

 1 t2 p 2    A LAeq  10 lg  2 dt , , met t  t    2 1 t1 p0  pA A-gewogen momentane geluidsdruk p0 referentiegeluidsdruk van 20 μPa Het geluidsniveau dat op een gevel invalt zonder dat hierbij de eigen gevelreflectie betrokken wordt Rondom gelijk uitstralende puntbron

Nachtperiode

De beoordelingsperiode van 23.00 tot 07.00 uur

Referentierichting

Richting die samenvalt met de rotoras (benedenwinds)

Richtingsindex

Het in een bepaalde richting uitgestraalde geluidsvermogen, verminderd met het geluidsvermogen dat in referentierichting wordt uitgestraald Het op een emissiemeetpunt optredende geluid, veroorzaakt door andere geluidsbronnen dan de windturbine Het verband tussen het elektrisch vermogen en de windsnelheid op ashoogte bij standaard atmosferisch omstandigheden

Equivalent geluidsniveau

Invallend geluidsniveau

Stoorgeluid Vermogenscurve

34

Ontwerpbeschikking. Westermeerwind BV behorende bij Ontwerpbeschikking 1

Recommend Documents