c
1
-
.
Is-Gravenhage, 11 September,I 1 9 5 6 .
40 36310
UrnEIhI
.
I k heb de e e r Vner E x c e l l e n t i e h i e r b i j aa.n t e
/
A''
bieden een exemplaar van h e t orgaan van de Jongeren Vredes Actie "Vre e a s t r i jd" van 26 Augustus j -1, w a a r b i j de aandacht moge worden g e v e s t i g d hand van den redacteur J.PIIO3T,
O-
h e t a r t i k e l van de
g e t i t e l d : "Het prijsgeven
van de h e i l i g e bodem", en i n h e t b i j z o n d e r o p h e t a r t i k e l van h e t l i d van de Studenten Vredes A c t i e , D r s . J.RUTTINH t e X g e l d o o r n , g e t i t e l d : "Ingriipende problemen", waarin h i j z i c h 0 9 Liet standgunt s t e l t , d a t b u r g e r l i j k e d i e n s i weigering (algemeene s t a k i i i g ) en sabotage s t r i jämethoden a i j n , d i e menig a r i t i - r n i i i t a i r i s t d o o r z i j n gezeten gedwon-
gen, a a l toepassen, V o o r t s vermeldt de l a a t s t e b l a d z i j d e , dat men
z a l t r a c h t e n i n h e t na j a a r een Algemeene Luchtbeachermingsv e r e e n i g- i n g 0 9 t e r i c h t e n , v a a r m i n overveging w o r d t gegeven of e r voor een l i d ozn de 3 . v . ~ . i n dezd vereeniging n i e t "ee:i s o e c i a l e taak'' t e vinden i s " t e r bescherming van
ons v o l k " .
Z..E.den M i n i s t e r van Defensie a.i. * 11 I1 17 I1 van 3innenlandsche Zakeri :i n 11 ?1 van J u s t i t i e .
NO. 16
-
26 AUG. 1936 ACHTSTE 3 AARGA N G
E S S T RIJ D
ORGAANVAN DE -JONGERENVREDES ACTIE EN DE STUDENTENVREDES ACTIE
JEUGD, JONGEREN E N M A A T S C H A P P I J Sinds lang maakt het spraakgebruik een duidelijk verschil tussen jeugdbeweging en jongerenbeweging, zonder dat dit verschil evenwel dieper doordacht en verantwoord wordt, dan als leeftijdsverschil alléén. Algemeen gesproken kan men zeggen, dat ,de jeugdbeweging de leeftijdsgroep van 15 tot 21 of 23 omvat, de jongerenbeweging de leeftijdsgroep van ongeveer 20 tot 30. Voor een uiterst klei= gedeelte vallen ze derhalve oyer elkaar heen, al zouden de in statuten vastgelegde leeftijdsgrenzen misschien een andere schijn wekken. Maar deze reglementaire grenzen zijn practisch van geen enkel belang, met één belangrijke uitzondering echter. immers: bij de beginleeftijd der jeugdbewegingen staan de aspiranten zich evenmin te verdringen als bij de beginleeftijd der jongerenbeweging, terwijl het uittreden hieruit zo om en bij de 30ste verjaardag een zó veelvuldig proces is, dat vrijwel niemand de eindgrens van 35 jaar in volle glorie van zijn lidmaatschap bereikt. Slechts de afsluiting van de jeugdbeweging: het uittreden op 21- of 23-jarige leeftijd is een groot ding, dat door het massale verlies van besturend kader iedere organisatie telkenjare schokt en tegelijk persoonlijk een bijna tragisch accent kan dragen van liefgeworden
werk en groep te moeten verlaten, zonder
nieuw doel.
D e vele discussies betreffende de ,,aansluiting” tussen jeugdbeweging en volwassen
organisaties hebben van de moeilijkheden die hier liggen niets opgelost en ook niets op
kunnen lossen, omdat ze nooit tot de kern zijn doorgedrongen, en nimmer het onvergelijkelijke van jeugdbeweging en volwassen beweging definitief hebben erkend. Want bij de jeugdbeweging is het doel middel. terwijl bij de volwassenen in het gunstigste geval het doel waarlijk doel, doch helaas meestal het middel doel is. Om door een voorbeeld dit te verduidelijken: het belangrijke van de blauwe jeugdbeweging in ons land is niet de mate waarin zij ons land
drankvrij helpt maken, maar bijna uitcluitend: de mate waarin de aangesloten jeugd een groeimogelijkheid vindt voor haar psychische krachten, een vervulling van haar psychische behoeften, een ordening van haar psychische driften. Het te bereiken doel is hierbij in wezen secundair, al moet het uiteraard aan bepaalde eisen voldoen, wil het als middel van jeugdige zelfopvoeding bruikhnn_r_7ijn. D e v rolwassbìbeweging is geen zelfopvoedinc J, omdatie periode van snelle groei voor de ’ neeste Iden behoorlijk voorbij is. Op gro nd van a dan niet toereikende argumenten wil meneen bepaald doel bereiken, en ge: lam en lijk-.^ het mogelijk een sterker druk u i t te oefer n dan afzonderlijk. D e organisa tie draag hier geheel het karakter van mcachtsvor& ng, dat aan de jeugdbeweging steeds ontk-eekt, tenzij bepaalde ,,leiders” di’t element er ten onrechte in brengen. H2t is mij OP het ogenblik onmogelijk OP d +zeverschillen uitvoeriger in te gaan. Maar v -or iede., die de jongerenbewegingen k mt, za] ht?t onmiddellijk duidelijk zijn, dat jLi’st deze y’erschillen dáárin tot een blijvend , en kerimerkende spanning leiden, die st:eds,oni,pgelost en zelfs onoplosbaar, zow’ etekenis als het tekort demonst., e jongeren verschillen van de je1 lirdat zij de puberteit volledig achte:’ , hebben en maatschappelijke bind: :zitten, die d e jeugd mist. Zelfs d e gc -‘ i iappelijke werkloosheid kan dit 8
niet
-
::Jaan
maken.
Maar de jongeren
ver‘ c ,i tegelijk van de volwassenen, d o c i : nun bindingen minder sterk en hec i+ :In, hun overtuigingen minder welbewust Iwel verstard, hun gevoelens minder bezo ken of ook verzonken dan die der ouderen. Zoals de jongeren naar leeftijd instaan tussen jeugd en volwassenen, zo dragen ze ook van beide groepen enkele kenmerken: de jongeren kunnen zich niet organiseren Om het georganiseerd-zijn gelijk de jeugd en tóch leeft vooral bij de pas uit de J
126 REDACTIE : Hein Vrind, John Pront, Wenda Heymans. REDACTIE-ADRES : voor volgend nr., Roelofsstraat 84, 's Gravenhage. ADMINISTRATIE: Dick v. d. Zee, Tugelaweg 1481, Amsterdam O., Giro 221299. CENTR. SECR. I.V.A.: Dierenscheloan 54, Den Haag. SECR. S. V. A. : Wouwermonstraat 4, Haarlem. De schrijvers zijn persoonlijk verantwoordeluk voor de inhoud hunner bydragen. ABONNEMENTSPRIJZEN: niet-leden: f 1,60 p. j., leden der I. V. F.-organisaties f 1,25 p. j. buitenland f 2,- (alles bij vooruitbetaling),' Losse nummers 5 c. ADVERTENTIE-ADRES : Schermer's Drukkerij en Uitgeverij, Boisword.
jeugdbeweging komenden die behoefte nog sterk, - zij kunnen zich ook niet organiseren voor het zakelijke doel alléén, al komt bij de ouderen onder hen dit nuchtere en , welbewuste als een overheersende trek naar voren. D e jongste jongeren verwachten van hun jongerenbeweging iets, dat de oudste B jongeren onmogelijk kunnen geven; de oudste jongeren willen met hun jongerenbeweging iets, waartoe de jongste jongeren onmogelijk in staat zijn. Aan deze tweeledigheid ontkomt alleen die jongerenbeweging, die ook bij de oudste leden een onmatige dosis puerilisme vertoont en derhalve in I staat is op ,de meest onzakelijke wijze zich te buiten te gaan aan fraseologie en rheto' riek. Het Nationaal Jongeren Verbond is van dit ,,eerlijke puerilisme", voorzover het niet bewust geëxploiteerd wordt door demagogen en militairen, een merkwaardig voorbeeld. Ten aanzien van de vrede kan noch mag men zich de bedwelming van het grote woord veroorloven: daarvoor is de situatie te ernstig, de taak te zwaar. Zonder de zakelijkheid, die noch zichzelf overschat noch de tegenstander onderschat, kan geen enkele vredesbeweging in staat zijn tot het v.ervullen van haar taak. Ook d e JonFren Vre!desactie niet. Maar naast deze zablijkheid,, die het eerste kenmerk van de vowassen vredesacties zou moeten zijn en viorlopig Blaar grootste tekort uitmaakt, moe de joiigerenbeweging een aanvulling vinden, wcl.ardoor het mogelijk wordt indercaad de le.eftijdsgroep te omvatten, zoals dE in de s.tBtuten staat aangegeven. Deze aaivulling k an niet uitsluitend bestaan in het cebruik v an bepaalde, tot nu toe niet aangavende pr opagandamethoden, maar zal dieien te zi jn: een duidelijker op de voorgroid plaatc.en van de Idee, welke normgevend s voor c m werk. Te zeer is, zo niet verlorer, dan toich verzwegen de waarheid, dat ome vredqsstrijd niet enkel is een radicale srijd t e g e n oorlog en oorlogsvoorbereiding, naar eve@zeer: een radicale arbeid vóór devrede. ,In de politieke en economische werdd om ~ n s heen verdwijnt de vrede, met dc daarlran onafscheidelijke begrippen vrijhad en gerechtigheid, steeds verder achte; de -horizon, waar éven een glans gescheren 'neeft. Steeds dreigender doemen militairm ie en geweldsaanbidding, chauvinisme en *demagogie op als angstwekkende donderwolken. Het is onze taak onbevreesd te zijn in het vreselijkste noodweer, maar óók: te tonen ons geloof in andere waarden en waarheden dan de thans geldende. Onze actie mag niet wezen: een strijd van nu tegen gevaren van nu, maar : een strijd van eeuwig, terwille van een eeuwig menselijk goed. I
1 1
'Ja=+
'<
1 TF,="-=..-.-.-
. 1
- -. -
G. STUIVELING. * I
-_ --
-
7
1
. - ,._ -
-
F.
VÓÓR DE INZET! Kameraden, Dit nummer bereikt jullie, als' nog weinige uren ons scheiden van de belangrijke bijeenkomst, waarmede wij dit belangrijke najaar inzetten. Wij vertrouwen, dat wie enigszins kan, aanwezig zal zijn. Wij vertrouwen, dat men de onderwerpen, die behandeld gaan worden, als de centrale punten zal zien van de strijd waarin wij staan. Wij vertrouwen, dat de bizondere Alg. Vergadering, die Zaterdagmiddag aanvangt, de mogelijkheid zal scheppen, dat het door ons opgezette werk tot uitvoering zal kunnen komen. Tegenover de ernst van de tijd zijn we verplicht ons strijdmiddel, onze organisatie, zo gaaf mogelijk te doen zijn. Dat kan, indien ieder wil. Is de mogelijkheid geschapen, dan zal d e Alg. Besturen Conferentie zich met het werk gaan bezig houden en over de uitvoering beslissen. Daarna volgen de besprekingen. Wij hebben de overtuiging, dat deze J.V.A.Conferentie van beslissende betekenis voor de organisatie zal zijn en roepen daarom in volle ernst alle leden op tot het welslagen door hun aanwezigheid bij te dragen. HET HOOFDBESTUUR.
Mededelingen. Roe1 van Heusden, alg. penningm., is wegens vacantie onbereikbaar van 29 Augustus tot 14 September. Bestellingen van contributiezegels, mits per giro gedaan, worden in die tijd wel uitgevoerd. Opgelet: Adreswijziging. Jan Booy (organisatie-kern) is verhuisd naar de Savornin Lohmanlaan 29 b, Rotterdam-C. Inleiders Zomerconferentie. Onderwerp: de Jongeren - G. Stuiveling. Onderwer . Anti-fascisme of anti-militairisme (Ir. Eondius gevraagd). Onderwerp: Massa-psychol. middelen 4 dr. J. W. Schotman. Zondagavond wordt de conferentie toegesproken door Elisabeth Zemike. A. J. D. van Oosten komt van de revue vertellen.
Volgend nummer van ,,Vredesstrijd" verschijnt 11 September. Inzendingen etc. voor of op 5 Sept. aan het redactie-adres: Roelofsstraat 84, Den Haag. Het nieuwe secretariaat der redactie wordt in het volgend nummer bekend gemaakt.
-
:-y
1
.It
'-1
",-=+fl
qccc
127 '_
,."
,i
X E . - T P R I J S G E V E N V A N DE HEILIGE BODEM (Pr.)
De bouw van de kazematten is in volle
i .gang. Een kleine twintig zeker. Het weer-
fónds heeft de nodige gelden daarvoor verschaft. Nu gaat het legerbestuur over tot het instellen van speciale bataljons, niet beho'rend tot de eigenlijke samenstelling van het veldleger. Bataljons, die speciaal belast zullen zijn met de verdediging tegen de z.g. strategische overvallen. D.W.Z. tegen overvallen op plekken waar de intocht in ons land het gemakkelijkst is. Het spreekt reeds vanzelf dat die plekken niet aan de grens liggen. Want de gehele grens is, behalve waar zij door water wordt gevormd, gemakkelijk te overschrijden. De verdediging zal dus geschieden achter de rivieren. D e rivieren die het hart van het land (Utrecht en Holland) omsluiten. Dat zijn IJssel en Maas. Dat betekent de duidelijke bevestiging van wat wij steeds betoogden: ,,naar de grenzen snellen"; ,,huis en haard verdedigen'.'; ,,elke duimbreed gronds den vijand bestrijden"; en dergelijk fraais is onwerkelijk en leugenachtig! D e grens wordt niet verdedigd. Maar ook gehele stukken van het grondgebied worden prijsgegeven. Onzentwege kan het gehele grondgebied prijsgegeven worden.- D e regering, die dat* doet, zülIén- we ars- volkomen christelijk en vaderlandslievend erkennen. Maar het prijsgeven geschiedt om verderop beter te kunnen vechten en heeft dus allerminst een pacifistische strekking. Bekijken w e eens de ligging van de ons bekende kazematten. Niet alle kazematten zijn bekend. Toen minister Colijn bij de verdediging van het Weerfonds in de Tweede Kamer antwoordde op de vraag, waar de kazematten zouden worden gebouwd, zeide hij: ,,Men zal mij ten goede houden, dat ik op deze vraag geen antwoord geef, althans niet in bizonderheden. Laat ik dit zeggen, die kazematten zullen worden gebouwd op alle punten waar ze nodig zijn en daarbij zal geen onderscheid worden gemaakt tussen de
Conferentie-mededelingen. Allereerst wordt de aandacht er op gevestigd, dat het H.B. nader heeft vastgesteld, dat de Buitengewone Algemene Vergadering gehouden zal worden op Zaterdagavond 29 Augustus, aanvang 6.30 uur (half zeven). In verband daarmede wordt de Afdelings Besturen Conferentie gehouden op Zondagmorgen 30 Augustus. Verdere mededelingen omtrent de inleidingen worden op een andere plaats in dit nummer vermeld. D e reiskosten der afgevaardigden worden eerst volledig door de afdelingen betaald. Verrekening met het Fiscaat volgt later. D e deelnemers worden verwacht tussen 5 uur en half zeven en eten in die tijd het meegebrachte brood op! Wie bericht ontvangt omtrent de wijze van reizen, dient zich daaraan stipt te houden. Wie geen bericht ontvangt, reist op eigen
landgrenzen van ons land. Dit antwoord gaat zo ver als ik op dit punt gaan kan." De opmars van een vijand zal dus moeten worden tegengehouden tot de mobilisatie in het (achter)land is voltrokken. Waar komt nu deze eerste frontlijn? Gaan we de ons bekende kazematten na, dan vinden we de lijn: Kampen/Zwolle, Deventer, Zutfen, Westervoort, Nijmegen, Oefelt, Venlo, Buggenum, Roermond. Achter Maas en IJssel. Daarvoor liggen: een strook van d e provincie Limburg, de gehele Achterhoek en Overijsel. Natuurlijk zullen in die. streken wel enige militaire groepen zich bevinden om de opmars door manoeuvres etc. te vertragen, maar met de bedoeling zich tenslotte achter de rivieren terug te trekken. Dat is tegenover een inval uit het Oosten. Tegenover het Zuiden vinden we langs de Maas: Heusden, Hedel, Ravesteyn en Grave. Dat betekent het prijsgeven van geheel het midden en het Oosten van Noord-Brabant. D e grenstroepen worden geofferd of teruggetrokken. Ziedaar hoe het ,,oprollen van het front" wordt voorbereid. De actie der Zuidelijke burgemeesters voor sterkere bewapening is vrij zeker ingegeven door de wetenschap, dat. de moderne oorlogsvoering de verdediging van hun steden uitsluit. Dit wijst op een stille strijd tussen twee stromingen in het militairisme, die in België nog veel sterker . aan de dag treedt. D e ene, de oude, die werkelijkheid maakt van het niet-prijsgeven van een ,,duimbreed gronds" zonder strijd. D e andere, die deze fabel alleen nog maar propageert, maar rekening houdt met de gewijzigde techniek en technische mogelijkheden van het oorlogvoeren. Deze strijd is in ons land niet uitgestreden. Het zal de taak zijn i van een strijdbaar anti-militairisme dit crisis-punt van het militairisme op de daartoe geschikte wijze te bestuderen en te benutten. Zijn wij daartoe in staat? Zijn wij daartoe strijdbaar genoeg? $t
gelegenheid en uiteraard zo goedkoop mogelijk. Treinreizigers gaan per trein tot Hilversum of Bussum en dan per Gooise tram tot aan de halte Huizerhoogt. Vlak daarbij is het Meenthuis. Meegenomen moet worden: 1 . brood voor Zaterdagavond; 2. lakens of slaapzak en toiletgerei (geen dekens); 3. muziekinstrumenten, fototoestellen e.d. 4 . de vaste wil, er aan mee te werken dat deze conferenties de goede geest in de J.V.A. bevorderen. Leden uit omliggende afdelingen kunnen, zonder voorafgaande aanmelding, de Buitengewone A.V. meemaken, tegen betaling van 45 cent, mits zij dezelfde avond nog vertrekken. ROEL VAN HEUSDEN.
I28
INGRIJPENDE dat men hierdoor onschuldigen benadelen (J. R.) Het is een bekend feit, hoe in bepaalzou. Het wordt natuurlijk iets anders, indien de antimilitairistische kringen gepleit wordt een levensmiddelen-fabriek ook leger-levevoor een zo consequent mogelijke anLimCiranties heeft, of het vervoer van bepaald2 tairistischeToÛding, terwijl ik-dezelfde kringoederen van belang is voor het leger. In gen burgerlijke dienstweigering, massale déze gevallen is staking geboden. Deze bestaking en sabotage als absoluut ongeoordrijven zijn directe onderdelen van het oorloofde strijdmethoden worden gequalifilogsapparaat. Iedere winst, op dit gebied ceerd en een sterke scheiding wordt gegemaakt, staat even laag als de winst, die maakt tussen civiele en militaire dienstweidirect wordt gemaakt in de wapenindustrie. gering. De genoemde voorbeelden zouden natuurlijk Onmiskenbaar is er qebrek aan inzicht en met nog andere zijn uit te breiden. het feit; dat het nalaten van burgerlijke i b. Industrieën en bedrijven van direct of dienstweigering in tijd van oorlog gelijk kan zijdelings belang voor het leger. staan met oorlogvoeren. Het is buitengewoon moeilijk, om zuiver die Wij twijfelen er niet aan, of het zal ons worindustrieën af te grenzen, die wel eens van den toegegeven voor het geval van de didirect nut zouden kunnen zijn voor de oorrecte oorlogsindustrieën (munitiefabrieken). log. Denken wij, om een geheel willekeurig Wij zullen echter hieronder aantonen, dat voorbeeld te noemen, aan de chemische indeze stelling eveneens geldt voor nog tal dustrie. Een chemische fabriek kan, hoewel van andere gevallen. in vredestijd volkomen onschadelijk, in tijd Wij wensen dan de volgende schematische van oorlog grondstoffen gaan fabriceren, indeling van het probleem te maken: welke van belang zijn voor springstoffen, 1. burgerlijke (civiele) ongehoorzaamheid ~dienstweigerin~~i~a~ zowel i r i g , gifgassen, legertransport, en nog tal van andere takken van dienst. Vele van deze in bepaalde industrieën als in bepaalde grondstoffen zijn tegelijkertijd èn voor muopenbare bedrijven. nitie- en gifgasfabrieken, èn voor het dagea. Industrieën en bedrijven die van geen lijks leven noodzakelijk. direct belang zijn voor het leger; Het zou zeker veel te ver voeren, in extenso b. Industrieën en bedrijven, van direct alle mogelijkheden na te gaan, die op dit geof zijdelings belang voor het leger. bied liggen. Wij wijzen slechts op de cursus 2. Sabotage, d.i. vernieling, of het onklaar over ,,Enkele toxicologische, chemische en maken van bepaalde (rÖFeKdëÖf "on?oetechnische problemen in den oorlog", les 7 rende) goederen. en 8 (te verkrijgen bij het D.B. der S.V.A.) a. Sabotage van andermans goederen. Wij citeren daaruit de volgende gegevens: b. Sabotage van eigen goederen. Gifgassen en springstoffen worden gefabrila. Staking in industrieën en bedrijven, die ceerd door chemische industrieën van de van geen direct belang zijn voor het leger. meest verschillende soort, de pharmaceutiIn tijd van oorlog is feitelijk ieder bedrijf en sche industrie, kleurstofindustrie, bepaalde iedere industrie in de oorlogsvoering ingekunstzijdefabrieken, koolteerindustrie, celschakeld. Immers: zou er consequent in alle ' luloïdindustrie, lakindustrie, nitro-cellulosebedrijven in oorlogstijd worden gestaakt, filmindustrie, vuurwerkindustrie en luciferdan ZOU het economische leven over alle liindustrie. Verder moeten genoemd worden ' niën dusdanig ontwricht worden, dat voor tal van bedrijven, die oplosmiddelen fabride desbetreffende natie geen oorlogvoering ceren, welke van primair belang zijn voor de meer mogelijk zou zijn. Alle levensmiddegifgas- en springstof-fabrikatie (gevariëerde len-industrieën zouden stil liggen. Alle verbedrijven als de Bataafsche, de Ned. Gistkeer zou stop staan. Men zou de meest nooden Spiritusfabriek te Delft, enz.) - en nog zakelijke dingen moeten ontberen. Gebrek vele andere (metallurgische, metaal- en olie-) en ontevredenheid zouden weldra oproeren industrieën. doen ontstaan - en er zou een ware chaos Het heeft vanzelfsprekend geen zin, reeds in optreden. E e n dergelijke toestand zou iedere
staat van oorlog uitsluiten, dus de vrede be-
vredestijd geen dienst te nemen in een be-
is een staking in bedrijven, die niet direct
van oorlog wel eens van.meer of minder di.
vorderen. Maar niettegenstaande dit effect,
met de oorlogvoering in verband staan, niet geoorloofd. Immers: door in die bedrijven te staken, is men genoodzaakt een aantal onschuldige slachtoffers te maken, .wat zeker niet gerechtvaardigd wordt door het te bereiken effect. Inderdaad geldt hier, dat het doel. niet alle middelen heiligt. Een staking b.v. in levensmiddelen-fabrieken,die alleen produceren voor de burgerbevolking, is ongeoorlaofd, omdat van een dergelïjke staking d,e onschuldige bevolking het eerst de dupe zou worden. Een staking in het zuiver civiele verkeerswezen is ongeoorloofd, om-
drijf, waarvan men verwacht, dat het in tijd
rect belang zou kunnen worden voor het leger. Echter: merkt men van een dusdanig bedrijf, dat het op een gegeven moment de oorlogstoestand, hetzij in het binnenland, hetzij in het buitenland, helpt bestendigen, dan is men natuurlijk als antimilitairist verplicht, dit bedrijf vaarwel te zeggen, wil men zich niet schuldig maken aan inconsequentie. Wij willen weer een voorbeeld noemen. Van heel verschillende zijden wordt beweerd, dat de Italiaansche regering tijdens de oorlog in Abessynië fantastisch grote bestellingen aan chinine heeft geplaats bij de N.V.
129 Ned. Kininefabriek te Maarssen. Deze geneesmiddelenindustrie is dus tot op zekere hoogte oorlogsindustrie. Zij heeft - en wel in zeer sterke mate - de voortgang van het Italiaanse roofleger in Abessynië bevorderd. Een dergelijke koloniale strooptocht is zonder chinine ondenkbaar. Het geval is des te pijnlijker, omdat de Ned. chinine-industrie de enige was, waarbij de Italiaanse regering terecht kon, - de bestelling kon nergens anders geplaatst worden. Had de N.V. Ned. Kininefabriek de sanctie-politiek toegepast, dan zou Italië hierdoor een flinke klap gekregen hebben. Het organiseren van een staking in een zodanig bedrijf, op het moment dat het zich als het ware in de wapenindustrie inschakelt, zou natuurlijk het meest effectief zijn. Schrikt men om de een of andere reden terug, deze te organiseren, dan is o.i. tenminste een ontslagaanvrage de aangewezen weg. 2 a. Sabotage van andyermans go;ceLeVoor dit punt is zeer ze er geen op ossing te geven. Waar vele antimilitairisten zich stellen tegenover civiele dienstweigering en sabotage, geloven wij, dat zij, wat de sabotage aangaat, eigenlijk alleen op het oog hebben: de vernieling van andermans goederen. Wij geloven, dat wij ieder op dit punt vrij moeten laten. Of men deze strijdmethode ac: Cepteert of niet, hangt er van af, in hoeverre men staat op het beginsel der absolute geweldloosheid, - of men geweldloosheid alleen wil toepassei tegenover levende wezens, -of ook wil uitbreiden over de dode materie. Natuurlijk zal men hebben te zorgen, dat door de toepassing der sabotagemaatregelen geen mensenlevens gevaar lopen. Hij, die sabotage toepast, en daardoor levens in gevaar brengt, is geen haar beter .dan degeen, die de soldaten naar het front zendt met het motief, daar te gaan vechten voor de vrede. Ook de mate waarin, de wijze waarop de sabotage wordt uitgevoerd, kan van invloed zijn. Men kan saboteren, door machines geheel en al te vernielen, of haar door een kleinigheid met zekerheid tot staan te brengen. Een bedrijf, dat ingeschakeld staat op een electrisch krachtstation, kan door vernieling tot staan gebracht worden - maar ook door het onnoozel losmaken van enige draden of contacten. Het blijkt wel, dat de mogelijkheden en omstandigehden, waarin sabotage uitgevoerd kan worden, legio zijn, zodat geen algemene regels gegeven kunnen worden. 2 b . Sabotage van eigen -gceber.eg. Deze strii dmethode--di'eñtX-wÖrden toeaeDast. als van den burger wordt geëist, d a f hij bezittingen ter beschikking van d e (militaire) overheid zal stellen. Bijv.: auto's en paarden voor leGertransporten, fabrieken voor de bereiding van gifgassen, munitie, enz. D e behandeling van dit punt komt dus neer op de behandeling van de vraag: is het bijv. een pacifistisch fabrikant geoorloofd zijn fabriek te saboteren, indien de legerleiding van hem eist, dat hij gifgassen of munitie zal gaan produceren? Deze vraag lijkt wellicht wat theoretisch. Ons zijn echter vooraanstaande I--....--- _
_ _ --
--
Dersonen uit de Nederlandse' chemische in~
1 _ 1 . -
-__.
& T ~ r e g e r i n g ,en dce er zich' zelis -miss c h i e n ge n zouden verzetten.1;2etc'-afs&Ìí. van auto's e.d. zal reeds meer voorkomen, en menig antimilitairist zal in d e toekomst voor de vraag-komen te staan wat hij doen moet: zijn vehikel vernietigen, òf het af staan ter vernietiging van mensenlevens. O.i. is d e sabotage van eigen goederen geoorloofd. Niemand heeft, moreel bezien, het recht, een ander zonder meer het zelfbeschikkingsrecht over zijn bezittingen te ontnemen. Doet men dil toch, en wel met een strategisch oogmerk, dan heeft men zelf het recht, de ander deze immorele daad onmogelijk te maken, door de twistappel van d e aardbodem te doen verdwijnen. Het gaat hier bovendien meestal om de verdwijning van een stuk materie, dat geen absolute waarde bezit. Alvorens dit artikel te besluiten, willen wij enkele waarschuwingen geven. D e hier gegeven opmerkingen moeten niet als een starre wet worden opqevat. Zij zijn niet meer dan hetgeen zij slechts bedoelen te zijn: een aantal eenvoudige richtlijnen. Verder is de verdeling van de stof schematisch. In de praktijk zullen de gevallen la, lb, 2a en 2b meestal hand in hand gaan. Wii hoDen te hebben aanuetoond. dat civiele di&nst&*ering en sab8tage e e n X a g stukken ziin.waarvan men zic% maar mau afmaken met het parool: ,,dat is communi; tisch". Een dergelijk. overijld woord is even lachwekkend als de door onze tegenstanders zo vaak gelanceerde lieflijkheid, dat de hele vredesbeweging bolsjewistisch is. Civiele dienstweigering en sabotage zijn ingrijpende problemen, waarvoor menig antimilitairist in de toekomst zal komen te staan, terwijl ongetwijfeld menigeen - niet uit het oogpunt van effect - maar door zijn geweten zich gedrongen zal voelen, om deze strijdmethoden toe te passen. -1-
--_--I-
u -
~
J. RUTTINK. Districten Gelderland en Overijsel. Niettegenstaande de zeer ongunstige weersomstandigheden (die, helaas, vele adspirant-deelnemers hebben weerhouden, van d e partij te zijn), is het door de districten Gelderland en Overijssel op 11 en 12 Juli te Lochem georganiseerde kampeer-weekend, annex sprekers-cursus, uitstekend geslaa d. Hein van Wijk, de leider en inleider, overtrof zic&eU en iiiustreerde zijn betoog op d e hem eigen wijze. Weliswaar zondigde hij zelf tegen de grondbeginselen van het spreken, het ,,stand up. speak up, shut up", maar uit het feit, dat dit de luisteraars opviel, blijkt wel, in hoe vruchtbare bodem zijn woorden gevallen zijn. Ook vele deelnemers hebben proeve van spreek-bekwaamheid afgelegd (wie denkt niet aan het nieteindigende gesprek, dat, tot in het holst van d e nacht, de mensen uit de slaap hield) en Hein's bemoedigende kritiek heeft menigeen, die twijfelde aan zijn kunnen, een hart onder de riem gestoken. D e stemming was prima en de vele plensbuien hadden slechts deze uitwerking, dat het merendeel een frisse onderdompeling in Lochem's natuurbad op de koop toe nam. In September wordt de cursus voortgezet: nog een maand om ons terdege te oefenen, teneinde weìbeslagen ten ijs te komen.
D.
'
130 Leerzame nuchterheid ! Drie beproefde en ervaren piloten der K.L.M. hebben aan de leden van de Staten-Generaal het volgende schrijven verzonden en als manifest gepubliceerd: Aan het Nederlandse Voikl AMSTERDAM-TWENTE V.V. ‘7.30 Amsterdam 9.00 8.10 Twente * 8.20 Dienstregeling K.L.M. Nederland is nog veertig minuten breed, Elk. jaar wordt het smaller. En van IJsel. Hollands Mep of Noordzeekust liggen reeds voor het normale verkeersvliegtuig van vandaag onze grote steden minder - soms veel minder dan twintig minuten verwijderd. Binnen twintig minuten kan men echter niet: 1. een luchtaanval waarnemen; 2. het vermoedelijk doel daarvan bepalen; 3. d e takken van afweer bij dat doel alarmeren; 4. eventueel aldaar beschikbare afweervliegtuigen bemannen, startklaar maken en een vijand op oorlogshoogte tegemoet brengen. Het lot dier steden is hiermee in geval van oorlog reeds bij,open lucht in alle nuchterheid bepaald hetzij bij dag, hetzij bij nacht. Bij bewolkte lucht echter kan een blindvliegend aanvaller, zo hij wil door radio in de rug geleid, tot de laatste minuten onzichtbaar blijven en i s z i j n gewaarborgd succes zo mogelijk nog vollediger, temeer, waar onze alle door water gemarkeerde steden bij dag en nacht gemakkelijk te vinden en de afweervliegtuigen niet of nauwelijks sneller dan moderne bommenwerpers zijn. Hij zal in oorlogstijd onze steden niet sparen. Het zwakke punt van een weermacht ligt in deze tijd niet meer aan het front maar in het moreel van de burgerbevolking daarachter. Wie dat moreel vernietigt, vernietigt de strijdkracht van het leger. Men k m het vanuit de lucht gemakkelijk vernietigen en zal dit dus - ook al terwille van het eigen volk - zo snel mogelijk doen. Een zeer groot aantal kleine thermietbrandbommen en een aantal zwaardere scherfbommen om de bevolking uit de resten hunner kelders en huizen op straat te jagen, vervolgens gas het spel is gewonnen. Gij en de uwen vormt met onze cultuur de bij voorbaat verloren inzet van dit spel als ons land zich in een oorlog zou laten meeslepen. Het gaat hier niet om politieke inzichten, niet om aanvechtbare meningen; het is een kwestie van minuten en kilometers en die kan men niet tegenspreken. Iedere vakman weet, dat een luchtaanval op een doel in een minder dan 100 km diepe strook door d e snelheid van de moderne bommenwerper zonder
Dat dit schrijven tot nadenken kan stemmen is zeker. Zullen onze volksvertegenwoordigers tot nadenken gebracht worden? De redactie van het Vaderland schijnt alleen maar woedend te zijn geworden. Daaruit is alleen te verklaren, dat dit blad. in het onderschrift bij deze brief de volgende, nog nooit gepresteerde vergelijking maakt : ,,Hier . . . . . begeven zij zich op het zeer technische terrein der landsverdediging dat in het gehéél niet het hunne is. Het feit, dat zij zeer bekwame verkeersvliegers zijn, verandert daaraan niets hoegenaamd - evenmin als b.v. beroepschauffeurs als zoodanig een oordeel van waarde kunnen uitspreken over den oorlog met gemotoriseerde strijdkrachten. Tenslotte bewegen wij ons allen vrij geregeld op den aardbodem: daarom zijn wij nog niet allemaal eerste-rangs-deskundigenin den lando or1o g !” Deze brief moet wel zeer raak getroffen hebben, als een redactie zo buiten zichzelf is, dat zij tot een dergelijke vergelijking, die met alle logica spot, komt. Het is leerzaam!
GRENZEN.
is: voor de nationale verheffing van het
-
-
-
’
mankeren slaagt. Iedere Nederlander leeft in zo een strook; zijn leven, zijn cultuur, zqn bezit is volkomen overgeleverd aan de bedoelingen van een luchtaanvaller; van dat alles blilft precies zoveel over als die aanvaller wenst. D e praktijk van ons werk leert dat. Het is d e nuchtere, volstrekt onbevooroordeelde overtuiging van vakmensen, die van hun land houden en voor d e naam daarvan willen opkomen, maar die oog voor d e werkelijkheid hebben; die het noodzakelijk achten, dat ieder die werkelijkheid onverblind kenne. Wij willen voor d e eer van dit land staan als wie ook maar nuchterder en scherper dan wie ook kunnen wij in ons vak beoordelen, in welke chaos d e moderne oorlog een klein. smal land in zijn geheel zou herscheppen als dit er in zou toestemmen, die te gaan voeren. Dit wilden wij onder Uw aandacht brengen. Schiphol, 5 Augustus 1936. w.g. E. VAN DIJK. W. VAN VEENENDAAL. A. VIRULY. Gezagvoerders der K.L.M.
(Pr.) Spanje blijft ten prooi aan een verwoede burgeroorlog. Wij kunnen er niet over zwijgen. Voor onze ogen zien wij wederom wat militairisme, nationalisme, fascisme voor de mensheid betekenen. En, evenals bij de gewelddaden waaraan Italiaanse en Abessijnse mensen in dit jaar ten onder gingen, kunnen wij niet veel méér dan slechts toeschouwers zijn. Zij het met afkeer en opstandigheid, met sympathie en verwarring in het hart.
Laconiek schrijven grote bladen in Europa over een strijd tussen ,,de patriotten” en ,,de roden”. D e patriotten zijn de opstandelingen. D e roden? Zij, die de, door alle landen erkende, wettige regering van Spanje vormen! Het nationalisme is niet alleen een ziekte, die o.a. ook blind maakt. Het nationalisme is bot. Zo bot, dat het geen nationalist ter wereld gelukt het tragi-komische en voor het nationalisme vernietigende element in de Spaanse situatie te erkennen. Het is zelfs de vraag
-
of hij het ziet. Het element, dat wij bedoelen Spaanse volk strijden het Vreemdelingenlegioen, de Maren e.a. niet-Spanjaarden tegen ditzelfde Spaanse volk! En de wereld lacht niet, maar neemt ernstig en spreekt van.. . . patriotten. Z o kan straks ,,de Nederlandse natie” haar superioriteit als ras over opstandige Indonesiërs tonen, door middel van gemilitairiseerde inlandse, dus uit Indonesiërs bestaande troepen. En alle oudere en jongere kinderen van en rond b.v. het Nationaal Jongeren Verbond zullen niet over voldoende rede beschikken, daarvan besef te hebben of over voldoende moed om, zo zij het al zouden beseffen, dit te erkennen. Dat is nationalisme. Wij moeten leren uit hetgeen gebeurt, opdat de toekomst ons paraat vindt. E r zijn nog andere kanten. Doen we een greep. Het is slechts weinigen duidelijk, waarom b.v. Engeland en Frankrijk zo strikt ,,neutraal“ zijn in dit conflict. Deze neutraliteit bevordert zonder twijfel de winst-mogelijk-
131 heid der fascisten C.S. Dat de belangen der West-Europese beschaving in gevaar zouden worden gebracht, indien Europa in deze dagen met een nieuw moord-centrum werd verrijkt(?), gaven wij reeds aan en wordt ook in West-Europa begrepen. Maar evenmin de materiële belangen als de geestelijke (democratie!) blijken de houding tegenover die burgeroorlog te bepalen. Zijn er dan nòg -hogere belangen? Welke? D e enige, die wij kunnen aangeven zijn: D e Engelse nationalisten (die hards) stellen Engeland vòòrop. Bij alles. Volkenbondspolitiek met enig risico voor Engeland wordt veroordeeld. Hitler en trawanten worden bezocht, beaaid, bewonderd, enz. - E.'s belan I Niet met Rusland bemoeien - niet E.'s t e l a n g ! Abessinië: wè1 E.'s belang, maar.. . . aarzeling. Spanje: E. belang, maar. . . neutraal. Neutraal wil hier zeggen de kant van het niet-E. belang. Hoe 'zit dat? Wat zijn dan de uiteindelijke belangen of drijfveren? Right of wrong, de winst. Het kapitalistische belang. En uiteindelijk tast geen Spaans, geen Italiaans en geen Duits fascisme de winst principiëel aan. Zeker niet in die mate als een eventueel sovjetof syndikaal-Spanje. Ziedaar de grens van het Engelse nationalisme. Van ieder nationalisme. Verdediging der belangen, der geheiligde goederen, enz. Maar in laatste instantie zal een Spanje, dat aan de wetten der kapitalistische economische. orde gehoorzaamt het daarin gestoken kapitaal netjes rente doen opleveren. Italië's industrie, bankwezen, koloniale exploitatie, enz., door wat worden zij anders mogelijk gemaakt dan door buitenlands kapitaal? Z o wordt de grens van het belang van de natie, van het volk, het z.g. nationaal belang, glorieus overschreden op het ogenblik, waarop (men vergeve ons het ouderwetse woord) het klasse-belang een rol speelt. Dat belang kent geen grenzen. Maar ook wijzelf naderen' de grenzen van onze eigen mogelijkheden om stelling te nemen. In het vorig nummer stelden wij reeds de bizondere moeilijkheid aan het licht, de heldhaftige verdediging door het Spaanse volk gevoerd, in volle omvang te steunen. Hoewel wij als organisatie hierin geen partij behoeven te kiezen, zijn wij als levende jonge mensen wel zodanig aangeraakt, dat wij ons standpunt willen bepalen. Het is duidelijk, dat hier het oude vraagpunt of antimilitairisme volstrekt gelijk te stellen is met geweldloosheid, op de voorgrond treedt. E n
voor hen, voor wie dit nog geen vraagpunt is geweest, zal het duidelijk zijn, dat hier
voor elke anti-militairict een zeer groot probleem Iigt. Want hier, bij deze Spaanse tragedie, nadert een pacifistische beweging wel zeer scherp de grenzen. Wil een beweging zich laten gelden, wil zij invloed, enige invloed, trachten uit te oefenen te midden van de huidige gebeurtenissen (wij spreken niet van een niet-zichtbare toekomst!), dan is de houding van: ,,eigenlijk wel sympathiek, maar het moest eigenlijk anders en daarom staan we er niet bij", dan is die houding een eigen uitsluiting. Men kan nog zoveel middelen noemen.. . . er was in de concrete situatie van het Spaanse moment geen
andere keuze dan deze. D e mensen kènden daar de mogelijkheid van een geweldloze ondergang niet eens! Wij schrijven dit om de zaak zo scherp mogelijk te stellen - niet om te kiezen of tot een keus te dwingen. Wèl staan wij als groep voor de naderende vraag: zijn wij bijeen om ons te laten gelden in deze tijd of niet? Wat ieder persoonlijk wenst te doen is zijn of haar zaak. Maar het gaat hier om de groep. Merkwaardig is het, dat het I.A.M.B., het revolutionair-socialistisch-anarchistisch en anti-militairistisch bureau op dit ogenblik in de 'oproep tot steun aan de geestverwanten voor het Spaanse volk verklaart: ,,Opnieuw is gebleken, hoezeer het militairisme in wezen een volksvijandige strekking heeft, hoe het steeds een wapen in de handen +an de bezittende klasse, dat zich altijd tegen de massa des volks keert. Indien d e Spaanse arbeiders zich niet tegen de rebellen verzet hadden, ware er thans een fascistisch bewind in Spanje geweest. Dit kan ook door hen niet geloochend ,worden, die zich bewust zijn van de gevaren, welke voor een werkelijk socialisme dreigen van d e kant der gevolgde strijdmethoden, (door hen) die de mogelijkheden welke hier liggen voor een onwikkeling in dictatoriale (bedoeld is de dictatuur van het proletariaat [Pr.]) richting, (dus) voor een militairiseering der revolutie, inzien". (Persdienst I.A.K., No. 177). Hetgeen niet anders betekent dan het aanvaarden en het steunen van de wijze, waarop het Spaanse volk zich zijn moordenaars van het lijf tracht te houden. Even merkwaardig en voor onze lezers ter overdenking is d e gelijktijdige publicatie in The Times van de hand van George Lansbury, oud-leider der Britse Labour-Party, waarin hij van het Engelse parlement vraagt een verklaring van protest tegen de inval van legers van vreemdelingen, die buitenaf betaald en uitgerust worden. Hij zegt dan: ,,Zij, die de menselijke slachting afkeuren moeten dat doen te allen tijde." ,,Nood kent geen gebod, is een helse leer om onder te leven". ,,Tot dusver keuren de meeste christelijke voorgangers het slachten van christenen door christenen goed, als dat geschiedt op bevel van de regeringen. Ik wens een beroep te doen op de Times om deel te nemen aan de leiding van een grote veldtocht, die de regering en alle hoofden van christelijke kerken de verklaring zal ontlokken, dat wij,
het Britse volk, bereid zijn de leiding te nemen in een beroep op een wapenstilstand in Spanje, waarin de ware wensen des volks tot uiting kunnen komen, en dat wij als voorafgaande voorwaarde de eis stellen, dat geen staat zich in de zaken van Spanje zal mengen". Tenslotte verklaart L. nog eens, alleen menslievende bedoelingen op het oog te hebben, wanneer hij eindigt: ,,Europa mag niet verdeeld zijn in vijandelijke politieke of economische kampen. Wij moeten leven en laten leven en elke natie moet de kans gegeven worden, te beslissen over haar eigen lot, zonder tussenkomst van anderen". Ook dit bevat een weg! Men denke. Maar liefst niet voor zich alleen. - . .
132
'
KRONIEK.
Esperanto.
Een Aas. Luchtbeschermings Vereniging. In het..najaar zal men trachten een grote vereniging voor alle burgers te stichten om de Luchtbescherming populair en voor ieder begrijpelijk te maken. In Nederland blijken de massa's slechts langzaam voor de angstpsychose te winnen. Het organisatieschema dezer nieuwe vereniging ligt voor ons. Het zal veel en groot zijn. Ieder Bid overwege t.z.t. of hij/zij ter bescherming wan ons volk niet ook lid dezer verenigin.g zal moeten worden. Wij kunnen er onze speciale taak vinden. De propaganda in geval van oorlog. De Engelsman W. Rowan heeft een boek geschreven ,,The Spy Menace". Hoofdstuk C. bevat de propaganda in geval van .oorlog. Wij vinden het nodig om de inhoud van dit hoofdstuk te publiceren:
Heb ik in de vorige artikeltjes laten uitkomen, dat Esperanto geboren is uit het grote verlangen naar Vrede onder de mensen, en dus m.i. als 't ware voorbeschikt is om als internationale taal door alle vredesverenigingen gebruikt te worden, thans wil ik enige medeaelingen doen over de taal zelf. Het getuigt werkelijk van kortzichtigheid en gebrek aan logica onder de leiders van de Vredesbeweging, dat men dit eenvoudig middel om in internationaal verkeer elkaar te leren verstaan nog niet in toepassing brengt. Dit is te minder te begrijpen, omdat op ander terrein juist de Vredesmensen blijk geven van gezond inzicht en zich niet door verouderde leuzen van de wijs laten brengen. ZOU het mogelijk kunnen zijn, dat daardoor juist op ander gebied een zekere bewustzijnsvernauwing optreedt, zodat men niet direct inziet, welke voordelen het gebruik van een internationale taal in het internationaal verkeer met zich meebrengt? Wellicht kunnen de volgende artikeltjes over Esporanto enige verheldering teweeg brengen. Straks zal er immers weer een internationale Vredesconfezentie te Brussel gehouden worden. Natuurlijk zal men daar weer een zee van tijd zoek h e n g e n om de moeilijkheden van het taalverschil te verminderen. Gezien d e resultaten op andere int. conferenties, zal het wel weer sukkelen blijven. Waarin onderscheidt zich Esperanto nu van andere talen? W e zouden dit als volgt kunnen aangeven: ie. door haar eenvoudige grammatica, die eigenlijk uit slechts 16 regels bestaat, en door haar logische bouw, waarbij geen uitzonderingen voorkomen, als het ware een standaard-grammatica is, waaraan men de grammatica's van andere talen kan toetsen. 2e. door d e internationale grondslag, waarop ze is gebouwd. De woordstammen, door Dr. Zamenhof genomen, zijn ontleend aan de bestaande nationale talen. Bijv.:
1. Propaganda in het binnenland om de geestdrift voor de oorlog te doen ontvlammen: ,.het betreft een verdedigingsoorlog tegen de vernietigingswil des vijands". Valse geruchten over afschuwelijke wreedheid van het vijandelijke leger. Vervalste foto's, agitatie voor oorlogsleningen. Bestrijding van alle meningen, die de weerstandskracht zouden kunnen verzwakken. 2. Defaitisten worden naar het vijandelijke land gestuurd, lastercampagne tegen de leden der regering van dit land, geruchten over gefantaseerde oproeren in het vijandelijke land en over stakingen. Ook de verspreiding van geruchten over grote overwinningen zijn nodig, want de vijandelijke legerleiding moet die logenstraffen en dat schokt het in haar gestelde vertrouwen. 3. In landen, die neutraal blijven, worden berichten verspreid met de strekking, dat de vijand deze oorlog heeft voorbereid en dat zijn berichten leugenachtig zijn; voorts berichten over de eigen militaire successen, maar vooral niet te overdreven. Tegenspraak van alle berichten, welke de vijand over de wreedaardigheid van d e eigen troepen heeft verspreid. 4. In landen, die neutraal blijven, maar enigszins onzeker in hun houding zijn, niet overdreven berichten over eigen succes, maar wel overdreven berichten over de nederlagen des vijands. 5. In neutrale landen, waarvan te vrezen is, dat zij zich bij d e vijand aansluiten, taktische verspreiding van berichten, welke laten doorschemeren, dat de oorlog niet lang meer zal duren.
Aldus de inhoudsopgave. Waar is de veldprediker? ZO JUIST VERSCHENEN :
EEN HISTORISCH MOMENT de betekenis der nieuwe sovjef-grondwet, met inleiding van Dr. JAN ROMEIN
a
Nederlands leren muur uur tafel lamp tuin
Esperanto lerni muro hor0 tablo lampo garden0
Uit dit alles blijkt, dat Esperanto niet maar zo iukraak is samengesteld, doch tot stand is gekomen na een zorgvulige keuze uit alle talen1), waardoor Esperanto niet is geworden een dode verzameling van woorden, maar een *levend element heeft behouden, terwijl ze tevens het toppunt van eenvoud is in vergelijking met andere talen. 3e. Door deze eenvoud en.logische bouw is Esperanto met enige inspanning in korte tijd te leren, en kan men zich in Esperanto na een jaaY studie gemakkelijker uitdrukken dan bijv. na vijf of zes jaar studie in een van d e moderne talen. Zelfs d e Oosterse voìken zoals Chinezen en Japanners leren de taal gemakkelijk in 2 jaar, terwijl men daar voor'Engels bijv. 7 B 8 jaar nodig heeft. Het is opmerkelijk, dat de heer Marujsura, directeur van het 6e Lyceum te Tokio, Esperanto als verplicht leervak in het eerste leerjaar heeft ingevoerd inplaats van het Engels. In China zijn thans 50 Esperanto-verenigingen, terwijl er 5 bladen in Esperanto worden geredigeerd. F. WEEKE. (Wordt vervolgd).
Prijs 10 cent, franco per post 12 ct. Alle talen is te algemeen gezegd. Dr. Zamenhof koos de woordstammen '.alleen uit de voornaamste Europese talen. De vele talen van Azië en Afrika (de inheemse talen van Amerika en Australië betekenen weinig meer) bleven er buiten. (Red.). I)
KOOP OP DE A.V. ! SPAAR PORTO ! In Huizen zul le ons vinden met een uitgebreide boekentafel en een groot aantal brochures, die tegen belachelijke prijzen worden u i t v e r k o c h t I
O' HULP GEVRAAGD ! Welke Adamse J.V.A.-er wil ons, tegen bescheiden vergoeding, halve dagen komen helpen 2
LANTAARN-UITGEVERIJ-AMSTERDAM Oosteinde 12
Engels Frans Duits to learn apprendre lernen wall mur Mauer hour heure Stunde table table Tisch lamp lampe Lampe garden .jardin Garten
-
Tel. 35364
-
Giro 55540
Door de volgende afdelingen werd de laatste nota van de administratie Vredesstrijd nog niet voldaan : Almelo, Amsterdam S.V.A.. A eldoorn, Beverwijk, Bilthoven, Delft, Gorredijk, den zaag, Cronin en, den Helder, Hilversum, Hoorn, Rotterdam, Utrecht, Jacob.
g.
Het is noodzakelijk, dat per ommegaande de betreffende nota wordt voldaan op giro 221299. DICK v. d. ZEE.
