Ons Patent Boekje. Bernard Gravez. Een handige gids voor kmo-bedrijfsleiders over intellectuele eigendom

Ons Patent Boekje Bernard Gravez

Een handige gids voor kmo-bedrijfsleiders over intellectuele eigendom

Ons Patent Boekje Bernard Gravez

Een handige gids voor kmo-bedrijfsleiders over intellectuele eigendom

Het Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT) is een overheidsagentschap opgericht in 1991 door de Vlaamse regering, voor de ondersteuning van technologische innovatieprojecten in Vlaanderen. Eind 2006 kende het IWT aan het juridisch adviesbureau iFORi de opdracht toe om een sensibiliserende publicatie in verband met intellectuele eigendomsrechten voor innovatieve KMO’s te schrijven. iFORi, dat op dat vlak een uitgesproken ervaring heeft, en in concreto auteur Bernard Gravez werd hierin ondersteund door een stuurgroep van innovatieadviseurs, stafmedewerkers van interfacediensten en Patlib-centra. Naast de auteur dankt het IWT ook de leden van de stuurgroep voor hun actieve deelname. Stuurgroepleden: Maka De Lameillieure & An Cosaert (Innovatiecentrum West-Vlaanderen) Dominic De Groote (Interface UGent) Christa De Permentier (Interface VUB) Wim De Clercq (LRD KULeuven) Annemie Hautekiet (VLAO Oost-Vlaanderen) Geert Huyghebaert (Innovatiecentrum Oost-Vlaanderen) Dirk Iserentant (VIB) Bjorn Kiekens (Innotek) Michael Catrysse & Jan Laperre (Patlib Centexbel) Marc Sevenants (Innovatiecentrum Limburg) Bas Sturm (Innovatiecentrum Vlaams-Brabant) Wim Van den Boeck (IMEC) Meredith Van Dooren (Patlib WTCB) Marie-Claire Vandevelde (IBBT) Kristel Allewijn (IWT) Tania De Roeck (IWT) Wettelijk depot: D/2012/7037/3 Tweede uitgave De tweede uitgave (2011) is een actualisering en verdere aanpassing van de eerste uitgave van 2007, en werd voorbereid en afgewerkt door IWT met ondersteuning door de leden van de overleggroep voor publieke dienstverleners op het vlak van intellectuele eigendomsrechten (o.a. innovatieadviseurs, stafmedewerkers van interfacediensten, Patlib-centra, het Agentschap Ondernemen en de officiële registratiediensten (Dienst voor de Intellectuele Eigendom van de FOD Economie, Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom)). Auteur (oorspronkelijke versie 2007): Bernard Gravez Opmaak: n’lil Druk: Comith Copyright © 2007 (Bernard Gravez), 2011 (IWT) – Lic. IWT Mits bronvermelding is reproductie toegelaten doch enkel voor persoonlijke en niet-commerciële doeleinden. Dit is een uitgave van: IWT Koning Albert II-laan, 35 bus 16 BE-1030 Brussel Tel. + 32 2 432 42 00 Fax + 32 2 432 43 99 E-mail: [email protected] URL: http://www.iwt.be Hoewel met de grootste zorg samengesteld, kunnen de uitgevers noch de auteur instaan voor de juistheid en de volledigheid van de hierin opgenomen informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade die hieruit zou kunnen ontstaan. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. De vermelding van bedrijven, producten, websites of andere informatiebronnen van derden in deze uitgave is alleen ter informatie bedoeld en betekent niet dat de uitgevers of de auteur deze bedrijven, hun producten, website of andere informatiebronnen steunt of aanbeveelt, of enige aansprakelijkheid terzake aanvaardt. Hoewel gebaseerd op gebeurtenissen uit de realiteit, zijn de cases opgenomen in deze uitgave fictief en enige gelijkenis met bestaande personen en bedrijven berust dan ook op louter toeval. Alle in deze publicatie genoemde merknamen, productnamen of logo’s zijn handelsnamen of geregistreerde merken van de respectievelijke bedrijven en eigendom van hun respectievelijke eigenaars.

2

VOORAFJE Koken als uitgangspunt om intellectuele eigendom aan te prijzen?! Als kok is dit niet onmiddellijk het eerste waar je aan denkt, ook niet als ondernemer. En toch leer je na een tijd dat je beschermen ook een deel is van je mogelijk succes, je zakelijk bestaan. Je knowhow, je bedrijfsnaam, je merk, je product, je logo, enz. vormen wie je bent, waarvoor je staat, wat je creëert of wat je onderscheidt. Gelukkig kreeg ik deze boodschap al vroeg mee van een professional met heel wat ervaring in deze materie. Je investeringen in (familie)tijd, (doorgedreven)energie en (spaar)geld worden door intellectuele bescherming voor een stuk op veilig gesteld. De Smaakbom® - de explosieve snack -, Légumaise® - de mayonaise van de toekomst - of Follade® - de culinaire “Fol” gezondheidsfilosofie om uit te lepelen -, zijn o.a. allen voorbeelden van merken die samen met mijn keukengeheimen een onderdeel vormen van het creatief patrimonium dat ik als ondernemer aan het opbouwen ben. Laat “Ons Patent Boekje” uw professionele aanzet worden om de stap te zetten om uw ideeën en creativiteit te laten beschermen. Ik wens u als ondernemer dan ook alle succes toe.

Frank Fol – De Groentekok ®

www.degroentekok.com Future Food bvba Culinary Pea-oneer bvba The Veggie Painter nv

3

INLEIDING Vandaag de dag stellen we vast dat u als Vlaamse kmo mooie innovaties weet te realiseren en heel wat inspanningen levert om nieuwe producten en diensten te lanceren. Het ontbreekt echter nog vaak aan de nodige basiskennis om een gedegen beleid op te zetten rond de bescherming en de valorisatie van de knowhow die u hier insteekt en de intellectuele rechten die u hierop geniet of kan genieten. Met “Ons Patent Boekje” hebben wij de ambitie om u een reeks suggesties, wenken en inlichtingen te verschaffen, die een nuttige handleiding vormen bij de bescherming en het dagdagelijkse beheer van uw knowhow en uw intellectuele rechten. Vat de titel van uw boekje dus gerust figuurlijk op. Ons opzet was met name u een voortreffelijk, dus patent boekje te kunnen aanbieden waarin een nochtans niet-evidente materie op een heldere manier wordt gebracht, in de hoop dat u als kmo zo knappe innovatieprojecten weet te ‘klaar te stomen’. Heeft u bij het lezen van “Ons Patent Boekje” nog vragen, dan staat een heel team ‘hulpkoks’ voor u klaar. Uw lokale innovatieadviseur van het Vlaams Innovatienetwerk (VIN) kan u steeds vrijblijvend contacteren voor een eerste advies of een gesprek. U leest alles hierover in Hoofdstuk 9 over de Hulpkoks. Weet dat het menu dat wij u vandaag voorschotelen in de toekomst ook steeds verder aangevuld en herwerkt zal worden. Zoals elke goede chef zullen we blijvend aandacht hebben voor nieuwe trends en nieuwe producten en diensten die op de markt komen. Deze smaakmaker wil zeker geen allesomvattend vademecum zijn, eerder een teaser met focus op de technologische en industriële innovaties binnen uw kmo. Ons hoofdgerecht bestaat dan ook vooral uit octrooien en octrooi-informatie. Andere ‘ingrediënten’ zoals bijvoorbeeld modellenbescherming worden eerder in een klein tussengerechtje verwerkt. Verder is een hoofdstuk gewijd aan de juridische aspecten van de samenwerking tussen bedrijven onderling en bedrijven en de kennisinstellingen. Wij willen ook vooral aandacht besteden aan snelle en eenvoudige ‘bereidingen’, noem het tips, die u als Vlaamse kmo-bedrijfsleider in staat stellen om zelf al een beetje uw potje te koken. Wij durven er op wedden dat dit naar meer zal smaken en dat wij u, na dit voorsmaakje, aan de kook hebben gekregen om uw knowhow en uw intellectuele rechten daadwerkelijk de aandacht te geven die ze verdienen. Maar laten we niet vergeten dat Vlaanderen een land is van ondernemers, van kmo-bedrijfsleiders met beide voeten op de grond en gezond boerenverstand. Dus laten we beginnen bij het begin en ons de vraag stellen of het sop de kolen wel waard is, want koken kost geld. Blader dus snel verder naar hoofdstuk 1 en ontdek hoe de vork echt in de steel zit. U zult merken, het zijn niet alleen koks die lange messen dragen, of met andere woorden schijn kan soms bedriegen.

5

INHOUDSOPGAVE 1. KOKEN KOST GELD P RAKTISCH: U ontdekt hier meteen de lacunes binnen uw eigen kmo en wij leggen u uit wat u meteen zelf al kan doen.

P.10

1. BESCHERMING VAN UW INTELLECTUELE EIGENDOM IS SOMS GEWOONWEG GRATIS Ontdek wat gratis is en u bovendien kosten kan besparen.

P.12

2. BESCHERMING VAN UW INTELLECTUELE EIGENDOM KOST SOMS NIET VEEL Ontdek hoe u door een kleine preventieve investering aanzienlijke kosten kan vermijden.

P.14

3. PREVENTIEF MERKENONDERZOEK KAN GRATIS EN KAN U BOVENDIEN VEEL KOSTEN BESPAREN Leer hoe u zelf in paar minuten kan nagaan of uw merk al geregistreerd is. P.15 4. PRO-ACTIEF ONDERZOEK VAN OCTROOIDATABANKEN KAN GRATIS EN KAN U BOVENDIEN VEEL KOSTEN BESPAREN OF OPPORTUNITEITEN OPLEVEREN Leer hier hoe u zelf de gratis octrooidatabanken kan raadplegen. Leer hoe u vroegtijdig de innovaties van uw concurrenten kan ontdekken en beschikbare technologie kan opzoeken. P.17 5. EEN OCTROOI: DE KOSTPRIJS Ontdek met welke kosten u nu allemaal rekening moet houden want er is meer dan de kost voor de aanvraag zelf.

P.20

6. EEN OCTROOI: UW NOODZAKELIJKE FREEDOM TO OPERATE Zie welk gevaar u als kmo loopt indien u zelf geen octrooibescherming aanvraagt.

P.21

7. EEN OCTROOI: EEN MOOI FINANCIEEL CADEAU Ontdek dat 80% van uw netto inkomsten uit octrooien vrijgesteld kunnen zijn van belastingen.

P.22

8. EEN OCTROOI: VAN COST NAAR PROFIT Hoe haalt u een maximale return uit uw octrooi?

P.23

9. EEN OCTROOI: BIJKOMENDE FINANCIËLE ONDERSTEUNING Weet dat u ook subsidies kan aanvragen. Ontdek waar u terecht kunt voor advies en begeleiding.

P.23

2. KOKEN: de ingrediënten

RAKTISCH: In een overzichtelijke tabel leert u in een P oogopslag wat en hoe u kan beschermen.

P.24

1. DE NAAM OP ZICH VAN UW HANDELSZAAK OF VENNOOTSCHAP Maak kennis met ingrediënten als merken, handelsnamen, vennootschapsnamen & domeinnamen.

P.26

2. DE NAAM OP ZICH VAN UW PRODUCT OF DIENST EN DEZE NAAM IS VERSCHILLEND VAN DE NAAM VAN UW VENNOOTSCHAP OF HANDELSZAAK Maak kennis met ingrediënten als merken & domeinnamen.

P.28

3. UITERLIJKE KENMERKEN VAN UW PRODUCT- OF FIRMANAAM LOS VAN OF IN COMBINATIE MET DE NAAM ZELF Maak kennis met ingrediënten als auteursrecht & beeldmerken. P.30 4. UITERLIJKE KENMERKEN VAN UW PRODUCT ZELF EN/OF HAAR VERPAKKING Maak kennis met ingrediënten als auteursrecht & 3D vormmerken, modellen & octrooien.

P.32

5. EEN TECHNISCHE UITVINDING Nog eens de belangrijkste aspecten van een octrooi op een rij.

P.36

6. IDEEËN Ontdek dat u hierop geen monopolie kan verwerven.

P.36

3. KOKEN: de bereiding

PRAKTISCH: Tips bij het nemen van de juiste beslissingen rond de bescherming van uw intellectuele eigendom.

P.38

1. DE JUISTE INGREDIËNTEN KIEZEN Hoe nu beschermen? Door middel van een octrooi, een merk, een geregistreerd model,… of een combinatie?

P.39

1.A. HEB IK WEL EEN OCTROOI NODIG? Ontdek dat een octrooi niet altijd per definitie de beste keuze is en u soms beter een alternatief zoekt.

P.39

1.B. HEB IK WEL EEN MERK NODIG? Waarom zelf investeren in een merk? Ontdek hoe u het ook anders kan aanpakken.

P.43

2. DE JUISTE TIMING Leer hoe u dankzij de keuze van de juiste procedure aan kosten kan uitstellen.

P.43

3. DE JUISTE AANPAK Enkele eenvoudige tips voor een geslaagd project.

P.45

4. DE JUISTE DOSERING Ontdek de gevaren bij onbehoedzaam investeren in de bescherming van uw intellectuele eigendom.

P.46

4. VASTGEKOOKT

PRAKTISCH: Ontdek wat de meest efficiënte manier is om het bestaan van uw intellectuele eigendom te bewijzen. P.48

1. DE NOTARIS Wat kan een notaris voor u doen? Wanneer niet en wanneer wel op hem een beroep doen?

P.51

2. HET REGISTRATIEKANTOOR Hoe gaat dit praktisch in zijn werk?

P.52

3. DE GERECHTSDEURWAARDER Ontdek wat een deurwaarder voor u kan vastleggen.

P.53

4. HET online I-DEPOT De voor- en nadelen van zo een envelop op een rijtje. Ontdek het on-line i-DEPOT.

P.53

5. ESCROW Ontdek waarom escrow handig kan zijn bij software.

P.54

6. EEN AAN ZICHZELF GERICHTE AANGETEKENDE BRIEF Leer wat de gevaren zijn!

P.55

7. DE BEHEERSVENNOOTSCHAPPEN Ontdek bij wie u een auteurswerk kan laten vastleggen.

P.55

5. SAMEN KOKEN

RAKTISCH: Ontdek hoe u kan samenwerken met anderen en P waar u rekening moet mee houden als u voor uw onderzoek in zee wil gaan met een universitaire onderzoeksinstelling. P.56

6. KANT-EN-KLARE BEREIDINGEN

PRAKTISCH: Leer snel waar u zeker aandacht moet voor hebben als u een contract wil onderhandelen. P.60

1. ROND DE ONDERHANDELINGSTAFEL GAAN ZITTEN Leer welke gevaren er schuilen achter een intentieverklaring. Ontdek de specifieke wetgeving van toepassing op onderhandelingen rond commerciële samenwerkingsovereenkomsten.

P.61

2. U WIL EEN OCTROOI(AANVRAAG) KOPEN Weet waar u aandacht moet voor hebben om verrassingen te vermijden.

P.63

3. U WIL EEN GEBRUIKSRECHT OF LICENTIE VERWERVEN Waar moet u zeker rekening mee houden.

P.64

4. U WIL COMMERCIEEL SAMENWERKEN Agent of distributeur? Leer wat het verschil is en hoe u beschermd bent.

P.65

7. MEE-ETERS

RAKTISCH: Leer hier hoe u moet vermijden dat anderen P met ‘uw’ intellectuele rechten gaan lopen.

P.66

1. HET FIRST TO FILE-PRINCIPE Ontdek het principe.

P.67

2. WIE IETS CREËERT, GENIET HIER PERSOONLIJK AUTEURSRECHTEN OP Het is niet omdat u ervoor betaalt dat de auteursrechten bij u liggen! Leer hoe u de auteursrechten verwerft van uw eigen werknemers, leveranciers, onderaannemers & partner.

P.67

3. NAMAAK Ontdek wat u zelf al meteen het best kan doen. Laat geen bewijzen verloren gaan!

P.69

8. KEUKENGEHEIMEN & ONTHULLINGEN

P.70

PRAKTISCH: Leer hier een aantal alternatieve beschermingsmogelijkheden kennen.

1. HET BELANG VAN GEHEIMHOUDING VÓÓR EEN OCTROOI(AANVRAAG) Vermijd dat uw uitvinding publiek domein wordt en door iedereen kan gebruikt worden.

P.71

2. HET BELANG VAN GEHEIMHOUDING VAN KNOWHOW BOVENOP EEN OCTROOI Ontdek dat zelfs al is uw octrooi gepubliceerd u het anderen toch moeilijk kan maken om de vrijgegeven technologie te gebruiken.

P.71

3. GEHEIMHOUDING IN PLAATS VAN EEN OCTROOI Als een octrooi geen optie is…

P.72

4. ONTHULLING Als u geen bijkomend octrooi wil nemen op uw verbeteringen is onthulling een aangewezen strategie.

P.74

5. NOODZAAK VAN EEN INTERN BELEID Vermijd dat u niet meer gedekt bent door uw geheimhoudingsovereenkomst. Uw interne organisatie is vaak de zwakste schakel.

P.75

9. HULPKOKS PRAKTISCH: Leer hier wanneer u best een beroep doet op derden.

P.76

1. DE OFFICIËLE INSTANTIES Massa’s informatie voor u ter beschikking.

P.77

2. DE VLAAMSE INNOVATIEADVISEURS Zij helpen Vlaamse bedrijven bij hun innovatieprojecten met hun kennis(sen), creativiteit en geld.

P.78

3. DE PATLIB-CENTRA Voor al uw vragen over octrooien & opzoekingen in octrooidatabanken.

P.78

4. DE VRIJE OCTROOIGEMACHTIGDEN Ontdek waarom u best op een octrooigemachtigde een beroep doet. Hoe een gemachtigde kiezen? Waar ze vinden?

P.79

5. DE MERKEN - & MODELLENGEMACHTIGDEN Ontdek waarom u soms beter een merkendepot aan hen overlaat.

P.81

6. DE IP-CONSULTANTS Voor een benadering van intellectuele eigendom vanuit business-perspectief.

P.82

7. DE GESPECIALISEERDE ADVOCATEN Hoe een advocaat kiezen? Waar deze specialisten vinden?

P.83

8. DE BEHEERSVENNOOTSCHAPPEN Meer dan SABAM alleen! Kijk even of hun diensten interessant zijn voor uw kmo.

P.83

10. KEUKENLATIJN PRAKTISCH: Leer hier hoe u zelf een correcte copyright notice kan opmaken.

P.84

1. KEUKENJARGON Vele dure woorden voor u uitgelegd in bijlage.

P.85

2. KEUKENSYMBOLEN ® © en andere symbolen: iedereen kent ze, maar wat betekenen ze juist? Zin en onzin van deze symbolen.

P.85

BIJLAGEN

P.90

Bijlage bij hoofdstuk 1. LINKS NAAR GRATIS ONLINE DATABANKEN

P.91 P.93 P.93 P.98 P.102

Bijlage bij hoofdstuk 7. CONTACTGEGEVENS & FORMULIEREN DOUANE EN FOD ECONOMIE

P.103

Bijlage bij hoofdstuk 8. MODEL GEHEIMHOUDINGSOVEREENKOMST

P.105

Bijlage bij hoofdstuk 9. NUTTIGE ADRESSEN EN CONTACTGEGEVENS

P.111

Bijlage bij hoofdstuk 10. KEUKENJARGON: VELE DURE WOORDEN EVEN VOOR U UITGELEGD MET HANDIGE DOORVERWIJZING NAAR DE JUISTE PAGINA IN HET BOEK

P.103 P.103

P.105

P.111 P.121 P.121

B ijlagen

Bijlage bij hoofdstuk 5. STRAMIEN SAMENWERKINGSOVEREENKOMST ACHTERGRONDINFORMATIE BIJ SAMENWERKINGSOVEREENKOMSTEN TUSSEN BEDRIJVEN EN ONDERZOEKSINSTELLINGEN CONTACTGEGEVENS UNIVERSITAIRE INTERFACEDIENSTEN EN STRATEGISCHE ONDERZOEKSCENTRA

1. Koken kost geld Ons Patent Boekje

1. Koken kost geld

MAAR HET SOP IS DE KOLEN WEL DEGELIJK WAARD!

1 mm

10

Ons Patent Boekje 1. Koken kost geld

Misschien denkt u dat de bescherming van uw intellectuele eigendom een dure zaak is, eerder iets voor grote ondernemingen, maar zeker niets voor een kmo zoals die van u.

Waarom zou u er als kmo geen aandacht aan besteden: > als het u geld kan opbrengen; > als het u heel wat kosten kan besparen; > als u er fiscaal voordeel uit kan halen; > als u kan genieten van steunmaatregelen vanuit de overheid; > als het u helpt een oppor tuniteit vroegtijdig te ontdekken; > als het u helpt markt bedreigingen of nieuwe concurrenten vroegtijdig op te sporen?

Wist u dat er een fun damentele VRIJHEID VAN KOPIE geldt? U dacht dat kopiëren verboden was? U dacht verkeerd! Het recht op kopiëren is een fundamenteel recht, dat in het verlengde ligt van de vrijheid van handel. Dit staat in het zogenaamde "decreet d’Allarde" tot afschaffing van het gildenwezen. Dit decreet dateert uit 1791, maar is op de dag van vandaag nog steeds van kracht! Intellectuele rechten vormen dus een uitzondering op de regel. Kan u geen intellectueel recht inroepen, dan kan u ook geen monopolie claimen. Eenieder is dan vrij om uw vinding na te maken en te verhandelen, evenwel rekeninghoudend met de eerlijke handelsgebruiken.

Stel, uw kmo ontwikkelt en produceert grasmachines. Zou u dan geweten hebben dat er bijvoorbeeld al octrooien bestaan voor genetisch gemanipuleerd gras, dat stopt met groeien op 2 cm? Waarschijnlijk niet, maar wanneer zou u het dan wel geweten hebben? Eens het op de markt kwam en dus eigenlijk te laat? Was het dan niet beter geweest om hier gewoonweg op te kunnen anticiperen? Dan kon u tenminste met deze kennis uw bedrijfsactiviteit aanpassen aan deze bedreiging.

Ontdek verder in dit hoofdstuk hoe u ook zelf de bedreigingen voor uw activiteiten vroegtijdig kan opsporen!

Niet overtuigd? Lees dan zeker verder!

11


Maar laten we beginnen met deze vaststelling:

1. BESCHERMING VAN UW INTELLECTUELE EIGENDOM IS SOMS GEWOONWEG GRATIS Inderdaad, van sommige intellectuele rechten kan u, ook als kmo, genieten zonder dat het u ook maar iets hoeft te kosten en zonder dat u er veel moeite moet voor doen. U bent dus beschermd zonder het misschien goed en wel te beseffen. Alleen moet u er even aandacht aan besteden want, zelfs al is het gratis, het wordt toch al te vaak verwaarloosd. We halen 2 concrete voorbeelden aan: de bescherming van uw vennootschapsen handelsnaam en het auteursrecht.

Wist u dat:

Wist u dat: w vennootschapsnaam en uw han •u delsnaam wel degelijk beschermd zijn, zelfs al heeft u geen geregistreerd merk? U geniet kosteloos van deze bescherming. zelfs zonder een geregistreerd merk te •u hebben, effectief kan optreden tegen vennootschappen die plots dezelfde vennootschapsnaam gaan gebruiken? zelfs zonder een geregistreerd merk •u te hebben, effectief kan optreden tegen handelaars die plots dezelfde handelsnaam gaan gebruiken binnen dezelfde regio voor eenzelfde soort activiteiten? • uw handelsnaam soms zelfs sterker is dan een geregistreerd merk? Zo kan iemand die een overeenkomstig merk nieuw registreert, u niet verbieden om uw handelsnaam nog verder te gebruiken. Om het eerste gebruik van een handelsnaam te bewijzen kan het nuttig zijn de handelsnaam te laten registreren bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO).

•a uteursrechten niet moeten geregistreerd worden? U geniet dus automatisch en kosteloos van deze bescherming. nderaannemers die voor u iets creë•o ren, de auteursrechten op hun werk behouden ook al heeft u betaald voor dat werk? et eenvoudigweg volstaat om de •h overdracht van die auteursrechten naar uw kmo op papier overeen te komen met uw onderaannemer?

Surf meteen al eens naar de website van de KBO: http://kbopub.economie.fgov.be/kbopub/ zoekwoordenform.html. Het duurt geen 2 minuten om er via de “Public Search” zelf achter te komen of: >u w handelsnaam wel degelijk (correct en volledig) is opgenomen in de KBO. > Check “naam onderneming”; >K ijk na of al uw vestigingen opgenomen zijn, want hoe meer vestigingen, hoe ruimer de geografische omvang van uw activiteiten en hoe ruimer dus de mogelijke beschermingsomvang; > Check de naam van uw vestigingseenheid; > anderen eenzelfde handelsnaam gebruiken. Is uw inschrijving in de KBO niet correct of onvolledig, dan kan u op de genoemde website de formele aanpassingsformulieren terugvinden.

12


Geeft u er geen aandacht aan, ook al is het gratis, dan kan het u veel geld kosten.

Een Vlaamse kmo contacteerde begin jaren ’90 een grafisch bureau om etiketten voor hun producten te ontwerpen. Eens de offerte ontvangen, werd deze door de kmo gewoon even ondertekend voor akkoord en kon het bureau onmiddellijk aan de slag. Het etiket werd een origineel geheel van foto’s van het product, genomen door het bureau, gecombineerd met grafische elementen. Jaren later ontving onze Vlaamse kmo een factuur van enkele tienduizenden euro. De factuur bleek afkomstig van het grafisch bureau. Ze had uitgerekend hoeveel miljoenen stuks van de door hen ontwikkelde etiketten, de afgelopen 10 jaar door de kmo werden gereproduceerd en hierop wou zij nu auteursrechten innen.

Dat het grafisch bureau intussen in zware financiële problemen zat, speelde natuurlijk een rol, maar feit bleef dat zij volkomen gerechtigd waren om deze auteursrechten te claimen. De kmo kon hiertegen niets opwerpen, aangezien zij destijds nergens contractueel de overdracht van de intellectuele rechten op de foto’s en het ontwerp van het etiket schriftelijk was overeengekomen. In tegendeel, in de algemene verkoopsvoorwaarden op de ondertekende offerte, stond expliciet gestipuleerd dat alle intellectuele rechten aan het bureau voorbehouden bleven. Het feit dat de kmo destijds voor het ontwerp betaald had, betekent niet dat het grafisch bureau later geen auteursrechten meer mag vorderen.

Een gespecialiseerde jurist werd er bijgehaald. Hoewel er eigenlijk geen enkele grond bestond, werd de factuur door de kmo geprotesteerd. Nu was het aan het grafisch bureau om de kmo te dagvaarden, maar zover kwam het gelukkig niet. De kmo was zich terdege bewust van de aanzienlijke som geld die ze kon verloren hebben, louter door onvoldoende aandacht te hebben voor haar intellectuele rechten. Meteen werd besloten om het uitgespaarde geld nuttig te spenderen aan de screening van de intellectuele eigendom.

Ga snel naar hoofdstuk 7: Mee-eters, en ontdek of uw intellectuele rechten wel degelijk bij u liggen.

13


2. BESCHERMING VAN UW INTELLECTUELE EIGENDOM KOST SOMS NIET VEEL Inderdaad, van sommige intellectuele rechten kan u genieten mits een relatief kleine investering. Toch beves tigen de cijfers dat Vlaamse kmo’s en Belgen hier in het algemeen weinig aandacht aan besteden. Als u er geen aandacht aan besteedt, kan het u nochtans wel veel geld kosten! We halen 2 concrete voorbeelden aan: de bescherming van uw domeinnaam en uw merk.

Wist u dat:

Wist u dat:

•E ind 2009 zijn er 978.000 .bedomeinnamen geregistreerd (bron: dns.be) Ter vergelijking: in NL zijn er eind 2009 3.678.000 .nl domeinnamen geregistreerd (bron: sidn.nl). • Eind 2009 waren er ongeveer 3.000.000 .eu domeinnamen geregistreerd (bron eurid.eu) waarvan: • 3% door Belgen • 13% door Nederlanders • 30% door Duitsers

•7 0% van alle merken die in de Benelux geregistreerd worden, aangevraagd worden door Nederlanders?

Lees ook verder in dit hoofdstuk dat hetzelfde gevaar schuilt in het toenemend aantal Europese octrooien en het beperkt aantal octrooien, ingediend door Belgische bedrijven.

Het gevaar is reëel dat u als Vlaamse kmo steeds vaker zal stoten tegen de exclusieve rechten van Nederlandse bedrijven. Dit betekent dat de kans alsmaar groter wordt dat: • u door een Nederlandse firma, die over een ouder geregistreerd merk beschikt, verplicht wordt om elk gebruik van uw naam meteen stop te zetten; •u het alsmaar moeilijker zal krijgen om een naam te vinden en te gebruiken die nog

beschikbaar is, en ook beschikbaar zal blijven in de toekomst. Uw bewegingsruimte, ook in eigen land, dreigt hierdoor aanzienlijk ingeperkt te worden. Het is dus essentieel dat ook u, als Vlaamse kmo, zoveel mogelijk uw merken registreert.

De relatief lage kostprijs, zeker voor een domeinnaam, maakt het economisch haalbaar om preventief te werken bij de bescherming van uw intellectuele rechten.

Stel, u bent een Vlaamse kmo: een kwekerij van anjers, die handel drijft onder de naam KANJERS. U registreert de domeinnaam “KANJERS.COM”. De .be-domeinnaam was ook nog beschikbaar en registratie zou u in 2009 maar zo’n 20,- EUR/jaar gekost hebben, maar wat bent u nu met 2 domeinnamen? Niet veel later registreert iemand effectief de domeinnaam “KANJERS.BE” en hij plaatst hierop

14

weinig verhullende foto’s van kanjers van vrouwen in de fleur van hun leven … U lacht? Het zal u maar overkomen en zo’n dingen komen vaker voor dan u zou vermoeden. De preventieve afscherming van die domeinnaam had maar een paar tientallen euro’s per jaar gekost, een peulschil in vergelijking met de schade die u als kmo in dergelijk geval lijdt!


Heeft u geen: > .be-domeinnaam surf dan meteen al eens naar de website van het DNS: http://www.dns.be. In enkele minuten kan u er via de “WHOIS” functie zelf achter komen of ‘uw’ domeinnaam nog beschikbaar is en zoniet, wie deze geregistreerd heeft;

Geeft u geen aan dacht aan preventieve bescherming, ook al kost het niet veel, dan kan het u veel geld kosten.

> .com-domeinnaam surf dan meteen al eens naar de website van InterNIC: http://www.internic. org/whois.html. Ook hier duurt het geen 2 minuten om er via de “WHOIS” functie zelf achter te komen of ‘uw’ domeinnaam nog beschikbaar is en zoniet, wie deze geregistreerd heeft; > .eu-domeinnaam surf dan meteen al eens naar de website van het EURid: http://www.eurid.eu. Het vraagt ook hier maar enkele minuten tijd om er via de ‘WHOIS’ functie zelf achter te komen of ‘uw’ domeinnaam nog beschikbaar is en zoniet, wie deze geregistreerd heeft.

De registratie van een .eudomeinnaam varieert en kan vandaag anno 2011 al aan 15,- EUR. Een .eudomeinnaam proberen recupereren van iemand die onrechtmatig ‘uw’ .eu-domeinnaam registreerde, kost via de alternatieve geschillenbeslechting (ADR – Alternative Dispute Resolution) van EURid reeds 1.850,- EUR tot 3.710,- EUR. En dit alleen al om de zaak voor te brengen!

Reken daar nog eens erelonen van advocaten bij en u komt al gauw aan gemiddeld 3.000 tot 6.000,- EUR kosten. Met dit geld kan u gedurende 20 jaar minstens 5 domeinnamen preventief registreren en betalen!

3. P REVENTIEF MERKENONDERZOEK KAN GRATIS EN KAN U BOVENDIEN VEEL KOSTEN BESPAREN U kan zelf volledig gratis de merkenregisters consulteren en nagaan of ‘uw’ merk nog beschikbaar is en of er al identieke of gelijkaardige merken bestaan. Surf dus meteen al eens naar het online Merkenregister van het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE): http://register.boip.int/bmbonline/intro/show.do. Het duurt maar heel even om er zelf achter te komen of ‘uw’ merknaam nog beschikbaar is en zoniet, wie deze gedeponeerd of geregistreerd heeft. Het Merkenregister bevat niet alleen alle geregistreerde merken, maar ook alle merkaanvragen (gede poneerde merken waarvan de procedure nog loopt en die dus nog niet geregistreerd werden) die geldig zijn in de Benelux. Dit zijn niet alleen de Beneluxmerken zelf, maar ook de gemeenschapsmerken (merken die via 1 procedure in gans de Europese Gemeenschap, en dus ook de Benelux, aangevraagd werden) en internati onale merken waarbij ook de registratie in de Benelux aangevraagd werd. U kan voor het onderzoek ook een beroep doen op een merkengemachtigde of op een jurist gespeciali seerd in intellectuele eigendom (zie ook voor meer informatie in het hoofdstuk 9: Hulpkoks). Hij of zij heeft de vereiste kennis en expertise om de onderzoeksresultaten correct te interpreteren en de risico’s juist in te schatten. Zo bent u gerust dat u zeker niet de verkeerde conclusies trekt uit de onderzoeksresultaten en weet u hoe u best ageert. In de bijlagen achteraan bij dit Hoofdstuk vindt u onder A.1. een overzicht van de gratis online merkendatabanken.

15


Geeft u er geen aandacht aan, ook al is het gratis, dan kan het u veel geld kosten.

Een Vlaamse kmo actief in de reclamesector, ontwikkelt in opdracht van haar belangrijkste klant een grootse reclamecampagne voor de pan-Europese lancering van een nieuw autoaccessoire. Deze klant is een multinational en één van de belangrijkste wereldspelers binnen haar sector, waardoor de opdracht immens is, evenals de belangen die ermee gemoeid zijn. Een mislukte lancering is gewoon geen optie, niets mag aan het toeval overgelaten worden.

De hele campagne wordt opgehangen aan een baseline die het reclamebureau voor het product heeft ontwikkeld. De advertenties worden aangemaakt, de reclamefilmpjes ingeblikt, radiospots opgenomen, de pers ingelicht, … En dan loopt er iets fout, waardoor de hele campagne noodgedwongen meteen wordt ingetrokken. Frappant is dat dit alles perfect kon vermeden worden. Door een eenvoudige zoektocht in de merkendatabanken (overigens volledig gratis online beschikbaar!) had men al na 15 minuten beseft

Bent u op zoek naar een nieuw sterk merk dat niet alleen goed klinkt, maar ook nog eens juridisch volledig onderzocht is, weet dan dat er bureaus bestaan die zich gespecialiseerd hebben in naamcreatie. Bovendien kunnen zij marketingstrategische ervaring combineren met juridische merkenrechtelijke kennis.

16

dat de betreffende baseline niet mogelijk was, omdat het ooit al eens geregistreerd was als merk door een andere multinational, actief in de automobielsector. Een kwartiertje aandacht voor de intellectuele rechten en het belang van een preventieve en pro-actieve omgang, had kunnen vermijden dat: • een dure campagne voortijdig diende stopgezet te worden; • de naam en faam van de kmo zwaar geschaad was; • de kmo haar belangrijkste klant verloor.


4. PRO-ACTIEF ONDERZOEK VAN OCTROOIDATABANKEN KAN GRATIS EN KAN U BOVENDIEN VEEL KOSTEN BESPAREN OF OPPORTUNITEITEN OPLEVEREN Wist u dat: > jaarlijks +/- 1 MILJOEN octrooidocumenten gepubliceerd worden? >8 0% van alle technische informatie gepubliceerd wordt in deze octrooidocumenten en vaak nergens anders? >d eze documenten voor u gratis online beschikbaar zijn? Volgens berekeningen van het Europees Octrooibureau (EOB): even Europese bedrijven, >g jaarlijks alleen al, meer dan $20 MILJARD uit aan dubbel onderzoek, louter omwille van een gebrek aan informatie; >h eeft 2/3 van de Europese bedrijven gedurende de laatste 5 jaar nooit gebruik gemaakt van octrooidatabanken.

Het wiel opnieuw uitvinden Een kmo actief in de milieusector, meende dat de toekomst van de waterzuivering lag in de membraantechnologie. De mensen binnen de kmo kenden de markt door en door en zagen dat wereldwijd geen enkel van hun concurrenten al een dergelijk systeem op de markt had gebracht. Vastberaden over de opportuniteit van deze technologie, werd binnen de kmo een ambitieus O&O-programma opgestart, waarvoor topspecialisten werden aangetrokken. Na twee jaren intensief onderzoek, met het vooruitzicht op een eerste prototype het daaropvolgende jaar, werd een internationale vakbeurs bezocht. Zo konden ze alvast hun deelname het jaar daarop voorbereiden en intussen, overtuigd van hun gelijk, even meewarig kijken naar de weldra

verouderde systemen van de concurrenten. Tot hun grote consternatie zagen ze op die beurs plots een stand met een systeem zoals zij er nu al twee jaar één aan het ontwikkelen waren, maar dan wel volledig operationeel en eigenlijk nog beter dan datgene wat zij finaal zouden gelanceerd hebben. Niet alleen was hun systeem al verouderd nog voordat het op de markt kwam, er werd bovendien jarenlang geïnvesteerd in een project dat totaal zinloos bleek te zijn. De fabrikant, hen tot dan toe totaal onbekend, was immers al jaren in het bezit van meerdere octrooien rond de toepassing van de membraantechnologie in de waterzuivering. Een eenvoudige controle van de octrooidatabank had in feite al volstaan om in te zien dat het systeem gewoonweg al bestond en hun onderzoek weggesmeten geld zou zijn geweest.

Het zal u maar overkomen: u zit uren te zwoegen in de keuken aan de bereiding van een lekkere waterzooi, om dan de koelkast te openen en vast te stellen dat er al een klaargemaakte waterzooi in stond. Frustrerend, want alle moeite is voor niets geweest! Het komt er dus op aan om eerst al eens in de koelkast te kijken en te zien wat er al klaargemaakt is, alvorens zelf aan de bereiding te beginnen.

17


U ook niet? Als kmo volgt u ongetwijfeld met argusogen de nieuwe producten en technologieën die uw concurrenten op de markt brengen. Als bedrijfsleider weet u waarschijnlijk perfect wat er allemaal in de winkelrekken verschijnt. U bezoekt misschien jaarlijks enkele internationale vakbeurzen en u leest hoogstwaarschijnlijk vaktijdschriften om op de hoogte te blijven van de innovaties die op de markt verschijnen. U bent alert, en dit kan alleen maar positief genoemd worden. Wat als u nu eens wist wat uw concurrenten ontwikkelen, en dit nog voor het op de markt komt? Waarom niet gewoon eens op geregelde tijdstippen systematisch alle nieuwe octrooien van uw concurrenten opvragen? Zo’n zoektocht stelt u bovendien ook in staat vroegtijdig (potentiële) concurrenten te ontdekken waarvan u het bestaan nog niet kende. Deze nieuwe speler zal immers alvorens de markt op te gaan waarschijnlijk zijn vernieuwend product of zijn innovatieve methode om tot

zijn product te komen eerst geoctrooieerd hebben. Een octrooidatabank is ook een onuitputtelijke bron van gratis beschikbare technologie en business opportuniteiten! >e en octrooi is namelijk steeds territoriaal beperkt. Concreet houdt dit in dat een octrooi, eens verleend, enkel een monopolie toekent in die landen waar het octrooi ook effectief werd aangevraagd, is verleend en wordt in stand gehouden. In alle andere landen is de technologie die beschermd wordt door het octrooi dus VRIJ TE GEBRUIKEN. Wist u dat een groot aantal octrooien enkel ingediend worden in de Verenigde Staten maar niet in Europa? Als Vlaamse kmo kunt u deze technologie perfect zelf gaan gebruiken en zelfs commercialiseren in België en de rest van Europa, zonder een inbreuk te plegen op dit octrooi. >E en octrooi wordt al snel aangevraagd maar wordt finaal vaak nooit toegekend, wat maakt dat de technologie die vervat zat in de octrooiaanvraag publiek

domein wordt en dus VRIJ TE GEBRUIKEN. Zo wordt via de PCT procedure (zie hoofdstuk 2: De Ingrediënten) vaak een octrooi aangevraagd in verschillende tientallen landen maar wordt het octrooi finaal, als het überhaupt al wordt toegekend, maar toegekend in slechts een paar landen. Reden hiervoor is vaak dat de aanvrager niet (meer) in staat is of bereid is in elk van de landen waar hij het octrooi wou indienen de nodige taksen te betalen. LET OP: wordt een octrooi finaal niet verleend omwille van het feit dat er reeds prior art was die vervat zat in eerdere octrooien of octrooiaanvragen dan is de technologie misschien toch niet vrij te gebruiken en dient men natuurlijk eerst de status van deze eerdere octrooien of octrooiaanvragen te checken. Bent u vertrouwd met het Five Forces Model van Michael E. Porter (1979) dan kan het belang van proactief onderzoek van de octrooidatabanken als volgt schematisch voorgesteld worden1:

Early detection of…

New entrants

Suppliers

Competitors

Customers

- supplier’s forward integration - own backward inegration

- f reedom to operate and product clearance

-C ustomer’s backward integration

- s ubstitutes for suppliers products

-C omparison of patent portfolios (eg Xlicensing)

- own forward integration

- Novelty search (appeal)

-o ther uses for own technology

- c ompetitor’s R&D- patentingand marketing strategy

Value Chain

Substitute

in bound > operation > out bound

- technological advantages

Bold: Threats Italic: Opportunities

- determination of switching costs

> Why patent information? 1. © 2006 European Patent Office (Johannes Schaaf)

18


Surf dus eens naar de gratis on line octrooidatabank Esp@cenet: http://be.espacenet.com. In een aantal muisklikken komt u er zelf achter welke octrooien uw concurrenten allemaal hebben aangevraagd. Nadat u de taalkeuze gemaakt heeft, verschijnt er links op het scherm een volledig overzicht van alle zoekmogelijkheden.

De IE trainers, onder coördinatie van het IWT te vinden bij elk innovatiecentrum houden op geregelde tijdstippen cursussen, specifiek gericht naar kmo’s, waar u leert zoeken in de gratis online octrooidatabanken. Meer info via de website van de Innovatiecentra (www.innovatiecentrum.be).

In een octrooidatabank kan u onder meer zoeken op: >n aam van de octrooiaanvrager, bijvoorbeeld de naam van uw concurrent. Let op: de octrooiaanvrager is de (rechts)persoon die het octrooi heeft aangevraagd. Misschien is uw concurrent niet de aanvrager van het octrooi maar heeft hij het octrooi naderhand gekocht of in licentie genomen en staat hij geregistreerd als octrooihouder of licentienemer. Hou er ook rekening mee dat uw concurrent misschien een andere vennootschap gebruikt dan zijn exploitatievennootschap voor het aanvragen of houden van octrooien. Een eigen zoektocht levert u alvast een eerste resultaat op maar aarzel zeker niet een beroep te doen op een specialist voor een diepgaander onderzoek alvorens uw beleid hierop af te stemmen (zie kader hieronder);

• De Dienst Intellec tuele Eigendom (DIE) van de FOD Economie helpt u, net als de PATLIBcentra, bij het doorzoeken van de octrooidatabanken (zie hoofdstuk 9: Hulpkoks). • Heeft u nood aan een volledig onderzoek en/of deskundig advies bij de interpretatie van de zoekresultaten, neem dan zeker contact op met een octrooigemachtigde (zie hoofdstuk 9: Hulpkoks).

>e en of meerdere trefwoord(en), bijvoorbeeld betreffende een technologie die u wil zoeken of zelf wil ontwikkelen of inzake een technologisch probleem waar u mee worstelt. Let op: levert een bepaalde zoekterm geen of weinig octrooidocumenten op, trek hieruit dan geen voorbarige conclusies! Maak bij uw zoektocht ook gebruik van synoniemen of schrijf afkortingen ook voluit (bv. In Mould Labeling voor IML) en aarzel vooral niet een beroep te doen op een specialist als second opinion (zie kader). Hou ook in gedachte dat opzoekingen specifiek op basis van een merknaam van een product of een technologie niet mogelijk is; > octrooiklasse(n) Sinds 1972 worden alle octrooien gerangschikt volgens een uniform systeem van codes, de International Patent Code (IPC), dat u toelaat gerichte opzoekingen te doen binnen een bepaald domein. De IPC code is opgebouwd uit een combinatie van letters en cijfers. De letters A, B, C, D, E, F, G, H staan voor 8 secties van onderwerpen. Iedere sectie is onderverdeeld in klassen door middel van twee cijfers. Iedere klasse is op haar beurt verdeeld in onderklassen door middel van letters. Iedere onderklasse kent weer een onderverdeling in hoofdgroepen en ondergroepen. De International Patent Code (IPC) voor bijvoorbeeld rubberen schoeisel is A43B1/10:

In de Bijlagen achteraan dit hoofdstuk vindt u onder A.5. een overzicht van een aantal courante online octrooidatabanken.

A

SECTIE

43 KLASSE

uman H necessities Footwear

B

ONDERKLASSE C haracteristic features of footwear; parts of footwear

1

HOOFDGROEP

10 ONDERGROEP

F ootwear characterised by the material F ootwear made of rubber

Inmiddels zijn er meer dan 70.000 IPC klassen en onderklassen. Bij uw zoektocht kan u gebruik maken van een online tool op de website van WIPO (World Intellectual Property Organization): http://www.wipo.int/ classifications/ipc/ipc8. Met behulp van zogenaamde catch words vindt u de IPC klasse die het nauwst aansluit bij uw technologiedomein. Een Nederlandstalige versie van de IPC-classificatie kan u terugvinden op de website van het Nederlandse Octrooicentrum, de nationale dienst voor octrooiverlening en octrooiinformatie van Nederland: http:// www.octrooicentrum.nl onder de rubriek “informatie uit octrooien”. Het Europees Octrooibureau heeft de IPC klassen verder verfijnd. Het resultaat is de ECLA classificatie met meer dan 130.000 klassen. Deze classificatie vind je terug in de octrooidatabank Espacenet.

19


“HELP! Mijn concurrent heeft een nieuw product op de markt gebracht dat hij heeft geoctrooieerd.” MAAK VAN UW PROBLEEM EEN OPPORTUNITEIT! De hele filosofie achter een octrooi is net dat u als concurrent , via de publicatie van het octrooi, perfect kan achterhalen welke technologie er nu achter dit nieuwe product zit, zodat u het kan: • t rachten te omzeilen (door bijvoorbeeld hetzelfde resultaat te bereiken maar via een andere weg) of zelfs; • trachten te verbeteren. Opzet is dat iedereen binnen de industrie tot hetzelfde niveau komt qua innovatie, alleen kan uw concurrent nu wel een monopolie hebben van 20 jaar op zijn technologie. Maar u hoeft intussen helemaal niet stil te zitten. U bent nu in staat om de stand van de techniek te verhogen, door op uw beurt te gaan innoveren en een nog betere technologie te ontwikkelen of door eenzelfde resultaat te bereiken via een andere weg. Bovenstaande opzoekingstips geven u de mogelijkheid opzoekingen naar de stand van de techniek in uw technologisch domein te verrichten. In octrooiregisters komt u meer te weten over de juridische status van specifieke octrooidocumenten: zo kan u zien of de octrooiaanvraag al dan niet wordt voortgezet, de instandhoudingstaksen jaarlijks worden betaald of er eventueel oppositie is gevoerd. Een aantal van deze octrooiregisters geven we u ook in de bijlagen mee.

Een octrooigemachtigde kan samen met u analyseren wat de grenzen zijn van het octrooi van uw concurrent, zodat u weet of en hoe u ernaast kan werken zonder in aanvaring te komen met de rechten van uw concurrent.

5. EEN OCTROOI: DE KOSTPRIJS

Voor de opmaak en de indiening van een octrooiaanvraag bent u wettelijk niet verplicht om een octrooigemach tigde in te schakelen. Strikt genomen kan u dit perfect zelf doen. Lees echter in hoofd stuk 9: Hulpkoks, wat de meerwaarde is van een octrooigemach tigde.

20

Eén ding staat vast: voor vele kmo’s is de kostprijs van een octrooi geen evidente zaak. Dit moet er net voor zorgen dat u als kmo weldoordacht omgaat met een octrooi. Het moet een bewuste keuze zijn, een beslissing die u neemt met kennis van zaken. Opzet van dit en andere hoofdstukken, is alle elementen aanreiken die voor u van belang zijn bij uw keuze om al dan niet een octrooi aan te vragen. Essentieel element is natuurlijk de kostprijs. Die is onder te verdelen in 3 groepen: >d e initiële aanvraagkosten, bestaande uit het ereloon van de octrooigemachtigde voor de opmaak van de octrooiaanvraag en de officiële indieningstaksen;

>d e procedurekosten, waaronder ook de vaak hoge vertaalkosten; >d e kosten voor de instandhouding van het octrooi (officiële jaartaksen).


Als we al deze kosten al eens samentellen, dan komen we naar schatting uit op ruwweg: >6 .000,- EUR voor een Belgisch octrooi (met nieuwheidsonderzoek) gedurende 10 jaar; >3 0 à 35.000,- EUR voor een octrooi aangevraagd via de Europese procedure in 6 landen gedurende 10 jaar al dan niet voorafgegaan door een nationale indiening; > 40 à 45.000,- EUR voor een octrooi aangevraagd via de PCT-proce dure in 8 landen (binnen en/of buiten Europa) gedurende 10 jaar. Deze PCT-procedure (ingevoerd door de Patent Cooperation Treaty die beheerd wordt door WIPO, de World Intellectual Property Organisation) maakt het mogelijk om via 1 centrale aanvraag een octrooiaanvraag in te dienen in verschillende landen tegelijkertijd. Echter na deze centrale aanvraag volgt dan een nationale of

regionale verleningsprocedure waarbij de procedure dus uiteinAfhankelijk van de keuze van de delijk niet centraal octrooiprocedure, kan u het tijdstip verder gezet wordt van betaling van belangrijke uitgaven maar in elk van deze zoals vertaalkosten en instandhoulanden (of groep van dingstaksen, strategisch inplannen. In landen) afzonderlijk. elk geval is het aangewezen dat u al De nationale taksen inkomsten tracht te generen uit uw verschillen van land octrooiaanvraag nog voordat de grote tot land en de uiteinkosten betaald moeten worden. delijke kostprijs van zo’n PCT-procedure hangt dus in ruime > de kosten voor de handhaving mate af van welke landen u spevan het octrooi en de namaakcifiek heeft gekozen. bestrijding. Hierbij willen we ook de nog vaak Misschien doet dit u meteen besluivergeten of onderschatte bijkoten af te zien van enig octrooi. Toch mende kosten plaatsen: moet u beseffen dat de kost wel > de bewakingskosten: want wie een belangrijke, maar zeker geen investeert in een octrooi, wil doorslaggevende reden mag zijn. toch weten wanneer iemand een inbreuk pleegt op zijn octrooi;

In hoofdstuk 3: De bereiding, vindt u meer informatie over deze strategische aanpak.

6. EEN OCTROOI: UW NOODZAKELIJKE FREEDOM-TO-OPERATE De aanschaf van een octrooi is niet goedkoop, maar u wil als kmo-bedrijfsleider toch die vrijheid hebben: met uw product of technologie naar de markt gaan wanneer u wil, naar de markten die u zelf verkiest, waarbij u niet wil vasthangen aan monopolies van anderen. We moeten u echter waarschuwen dat u als Vlaamse kmo alsmaar meer het risico loopt in uw bewegingsvrijheid belemmerd te worden, door de grote toevloed van octrooien die in België toegekend werden aan buitenlandse octrooihouders!

Van alle internationale octrooiaanvragen (via de PCTprocedure) werden er in 2009 maar 1% door Belgen aangevraagd. Van alle Europese octrooien werden er 583 toegekend aan Belgen (vgl. met 1595 toegekende octrooien voor Nederlanders).

Als we alleen al het aantal Europese octrooiaanvragen per miljoen inwoners bekijken in het jaar 2009 dan hebben Nederlanders met 408 octrooien bijna 3 keer zoveel octrooien aangevraagd dan Belgen (151).

Ook de overheid beseft dit en moedigt, via een aantal voor u interessante maatregelen, de kmo’s aan om octrooiaanvragen in te dienen.

21


Als we uw markt voorstellen als een bord tomatensoep, waarbij de balletjes octrooien weerge ven die in handen zijn van con currenten (bruine balletjes zijn toegekend aan buitenlandse concurrenten, het gele balletje aan een Belgische concurrent), en waar u dus als Vlaamse kmo niet aan mag raken, dan moet u eens trachten om met uw lepel een deel te verorberen zonder ook maar tegen 1 balletje te bot sen. Ook al bent u de gelukkige eigenaar van dat ene octrooi, dan nog is het heel moeilijk om te manoeuvreren tussen alle andere balletjes.

7. EEN OCTROOI: EEN MOOI FINANCIEEL CADEAU >H aalt u inkomsten uit uw technologie zonder hierop een octrooi te hebben, dan betaalt u minstens 33,99% belastingen. >H eeft u voor uw technologie wel een octrooi, dan betaalt u op deze inkomsten slechts 6,8% belastingen! Concreet wordt vanaf het aanslagjaar 2008, 80% van uw netto inkomsten uit octrooien (na aftrek van de vergoedingen die uw vennootschap aan derden heeft uitbetaald) vrijgesteld van belasting. Het gaat hierbij om inkomsten uit nieuwe producten die u pas vanaf 1 januari 2007 heeft gecommercialiseerd (ongeacht de datum van de octrooiaanvraag). Let op, het gaat niet alleen om inkomsten die u ontvangt wanneer u uw technologie in licentie geeft aan anderen, maar ook om inkomsten

22

als u (daarnaast of uitsluitend) het octrooi zelf gebruikt in uw eigen productie of dienstenaanbod. De aftrek heeft dan betrekking op de inkomsten die u als octrooihouder zou ontvangen hebben, mocht u het octrooi wel in licentie gegeven hebben. Bovendien geldt de octrooiaftrek ook voor netto inkomsten uit octrooien die u verworven heeft of in licentie genomen heeft van anderen (na aftrek van de vergoedingen die uw vennootschap aan derden heeft uitbetaald en dus reeds heeft afgetrokken en bij aankoop na aftrek van de afschrijvingen op de aankoopsom), maar dan wel op voorwaarde dat u de geoctrooieerde producten en procédés heeft verbeterd. Het voordeel van de octrooiaftrek wordt in dat geval beperkt tot de toegevoegde waarde die u wist te creëren.

Nog dit: de octrooiaftrek is niet van toepassing wanneer u uw octrooi overdraagt. Het is dus fiscaal gezien veel voordeliger om een licentie te verlenen aan een derde, in plaats van het aan hem te verkopen!


8. EEN OCTROOI: VAN COST NAAR PROFIT Uit het voorgaande blijkt nogmaals dat het essentieel is om uw octrooi te vermarkten en zoveel mogelijk te valoriseren. Uit onderzoek van de TU Eindhoven in Nederland is gebleken dat van de zowat 4.000 octrooien die Nederlanders tussen 1992 en 1997 hebben aangevraagd bij het Europees Octrooibureau, er slechts 60% daadwerkelijk een commerciële toepassing kregen. Niets wijst erop dat dit in België

anders zou liggen. 40% van alle octrooien blijft dus gewoon in de schuif liggen. Om een maximale return te halen uit uw octrooi, moet u reeds van bij de octrooiaanvraag aandacht hebben voor de valorisatiemogelijkheden en de beschermingsomvang van uw octrooi. Tracht het zo

ruim mogelijk te nemen, zodat u een monopolie verkrijgt op zoveel mogelijk toepassingen. Vraagt u enkel een octrooi aan voor die specifieke toepassing die voor uw eigen kmo interessant is, dan laat u mogelijk heel wat inkomsten uit uw octrooi liggen.

9. EEN OCTROOI: BIJKOMENDE FINANCIËLE ONDERSTEUNING Los van de belastingsaftrek kan u bijvoorbeeld via steunmaatregelen van het IWT, 15 tot 80% van de aanvaarde kosten gesubsidieerd zien. LET OP: ook bij subsidieaanvragen is timing niet onbelangrijk aangezien het vaak een vereiste is dat u de kosten die u gesubsidieerd wil zien nog niet gemaakt heeft voordat de subsidieaanvraag werd ingediend of zelfs voordat het subsidiedossier werd goedgekeurd! Interessant is dat de steunmaatregelen van IWT voor intellectuele eigendom ook een betoelaging voorzien voor de voorbereidende werkzaamheden op de registratie van intellectuele eigendomsrechten

(IER). Wilt u dus voordat u een innovatieproject opstart preventief al eens een vooronderzoek in de octrooiliteratuur laten uitvoeren om na te gaan of de technologie misschien al niet bestaat – hetgeen altijd raadzaam is- dan is het dus mogelijk om een deel van deze kosten gesubsidieerd te zien. De steunmaatregelen van IWT voor kmo’s voorzien een tussenkomst in zowel de personeels- als de werkingskosten die verbonden zijn aan intellectuele eigendomsrechten.

•U kan een volledige subsidieleidraad, opgemaakt door het Vlaams Agentschap Ondernemen, gratis downloaden op hun website www.agentschapondernemen. be onder de rubriek “Publicaties”. Kies “Financiering en steunmaatregelen” en u vindt de hele brochure onder de link “U denkt innovatief”;

Het gaat om kosten verbonden aan opzoekingen in IER-databanken en ook aan de registratie van de IER zelf. Midden 2008 werd de nieuwe financieringsmaatregel voor bijkomende IE-steun een feit. Kmo’s kunnen op deze maatregel een beroep doen indien ook het bijhorend innovatieproject of de bijhorende haalbaarheidsstudie al IWT-steun genoot. Toelichting en aanvraagformulier vindt u op de IWT-website (bij elke type van bedrijfssteun voor bedrijven onder de rubriek “Documenten”).

• V oor eerstelijns advies rond subsidie mogelijkheden of andere bijkomende financiële ondersteuning, kan u zich richten tot de innovatieadviseurs en subsidieadviseurs van de verschillende intermediaire organisaties. Ga hiervoor naar Hoofdstuk 9: Hulpkoks, en hun contactgegevens kan u achteraan in het boek in de bijlagen terugvinden; • U kan zich ook steeds wenden tot het IWT of al eens een kijkje gaan nemen op hun website http://www.iwt.be met informatie over de verschillende steunprogramma’s die door hen wor den aangeboden.

23

Ons Patent Boekje 2. Koken: de ingrediënten

2. KOKEN: DE INGREDIËNTEN

1 mm

24


Weet alvast dat: > een ‘patent’ hetzelfde is als een octrooi (of brevet). Een merk wordt niet ‘gepaten teerd’, maar geregistreerd (ingeschreven in een regis ter) nadat het gedeponeerd of aangevraagd werd; > er zelden een ideaal beschermingsmiddel is, maar wel een meest aange wezen beschermingsmiddel of combinatie van mid delen. Elk ingrediënt heeft zijn specifiek doel en zijn specifieke kenmerken met elk hun voor- en nadelen; > een cumul van verschil lende ingrediënten best mogelijk is en soms aange wezen, om een volledige afscherming te bekomen. Op uw logo rust auteurs recht, maar bij gebruik als merk moet ook een merk registratie aangevraagd worden; > een ingrediënt nooit gewoonweg in de plaats kan gesteld worden van een ander duurder ingredi ënt, in de verwachting dat men dan dezelfde bescher ming geniet, maar aan een voordeligere prijs. Zo kan een model nooit een goed kope vervanging zijn van een octrooi. Iets wat louter nodig is om een technisch effect te verkrijgen, is namelijk net uitgesloten van bescherming als model.

Hieronder vindt u een overzicht van alle ingrediënten die toelaten uw vindingen en creaties te beschermen om - zo mogelijk - een monopolie te verwerven op de exploitatie van die vinding of creatie.

De bescherming van een glas. Een model, merk en/of octrooi? Bescherming als model kan, maar: e louter conische vorm van het •d glas is mogelijk niet meer nieuw en dus niet meer beschermbaar als model. Wel kan voor het glas mogelijk een merk aangevraagd worden. Dit niet alleen voor de naam op het glas, maar ook voor het glas zelf, als 3-dimensioneel merk. Een merk moet immers niet nieuw zijn, maar wel onderscheidend. e ribbels onderaan in het glas •d zijn niet beschermbaar onder een modelregistratie, want ze zijn noodzakelijk om een technisch effect te verkrijgen. Ze zorgen er namelijk voor dat, bij het vastnemen van het glas, het bier niet opwarmt door de lichaamswarmte van uw hand. Mocht het nieuw zijn en voldoende uitvinderswerkzaamheid hebben, dan zou hier eventueel een octrooi kunnen voor aangevraagd worden.

Weergave met instemming van InBev n.v.

Alles hangt dus af van wat u precies wil beschermen en van wat u nog kan beschermen, rekeninghoudend met de beschermingsvoorwaarden van elk ingrediënt.

25


WAT WIL U BESCHERMEN?

1. DE NAAM OP ZICH VAN UW HANDELSZAAK OF VENNOOTSCHAP

Waar wil u het beschermd zien? Bescherming als

Voorwaarden

België

Vennootschapsnaam

Dat die naam alzo gepubliceerd staat in het Belgisch Staatsblad. Geen gebruiksplicht, dus ook al gebruikt u een andere handelsnaam of merk voor uw handelsactiviteiten, uw vennootschapsnaam blijft beschermd.

Enkel lokaal of regionaal in België in die stad of regio waar u echt actief bent

Handelsnaam

Dat u onder die naam ook effectief handel drijft.

U kan uw handelsnaam als uithangbord laten registreren bij uw inschrijving in de Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO)

België

Benelux woordmerk

U kan geen merk laten registreren voor België alleen maar telkens voor de 3 Benelux landen tezamen.

Buiten de Benelux nog 1 of 2 andere landen

Benelux woordmerk + uitbreiding nationaal in de andere landen

Buiten de Benelux nog 3 of meer landen uit de Europese Gemeenschap

Gemeenschapsmerk

De naam: 1) moet voldoende onderscheidend vermogen hebben, de naam mag niet beschrijvend zijn2 2) moet nog beschikbaar zijn 3) mag geen aanleiding geven tot verwarring of associatie met een ouder merk dat voor dezelfde of voor soortgelijke waren of diensten is gedeponeerd. 4) mag niet ter kwader trouw gedeponeerd 5) mag het publiek niet misleiden omtrent de aard, hoedanigheid of geografische herkomst van uw producten of diensten 6) mag geen aanleiding geven tot verwarring met een algemeen bekend merk 7) mag niet strijdig zijn met de goede zeden of openbare orde

Buiten de Benelux nog 3 of meer landen uit de Europese Unieen daarbuiten

Benelux woordmerk + uitbreiding internationaal via de World Intellectual Property Organisation (WIPO)

Op het internet

Domeinnaam

De naam moet nog beschikbaar zijn en voldoen aan de algemene voorwaarden van de betrokken domeinnaam organisatie 3) mag geen aanleiding geven tot verwarring of associatie met een ouder merk dat voor dezelfde of voor soortgelijke waren of diensten is gedeponeerd. 4) mag niet ter kwader trouw zijn gedeponeerd 5) mag het publiek niet misleiden omtrent de aard, hoedanigheid of geografische herkomst van uw producten of diensten 6) mag geen aanleiding geven tot verwarring met een algemeen bekend merk 7) mag niet strijdig zijn met de goede zeden of openbare orde

Opmerking

U kan eerst het merk in de Benelux deponeren en dan uitbreiden naar die andere landen, eventueel binnen een prioriteitstermijn van 6 maanden.

1 procedure voor meteen alle 27 lidstaten van de EU. Is wel alles of niets procedure: wordt de registratie in 1 land geweigerd dan wordt het ook in geen enkel van de andere landen geregistreerd.

Denk aan preventieve bescherming van zowel .be, .eu als .com domeinnaam

1. Z ie achteraan in het boek in de bijlagen bij hoofdstuk 10 voor informatie onder de rubriek Keukenjargon en in de bijlagen bij hoofdstuk 9. voor de adresgegevens van de officiële instanties. 2. Z ie hoofdstuk 1: Koken kost geld, onder punt 3 rond merkenonderzoek en achteraan het boek in de bijlagen bij hoofdstuk 1. voor een link naar de gratis on line te consulteren merkenregisters.

26


Duurtijd bescherming

Toegekend door1

Vanaf de publicatie van de oprichtingsakte (of wijzigingsakte) in het Belgisch Staatsblad en zolang de vennootschap bestaat.

Automatisch bij publicatie.

Vanaf het eerste gebruik in de handel en dit zolang u het gebruikt.

Automatisch vanaf het eerste gebruik in de handel

Na registratie retro-actief vanaf de depotdatum en dit voor 10 jaar.

BENELUX-BUREAU VOOR DE INTELLECTUELE EIGENDOM (BBIE)

Best zo snel mogelijk eens uw naam gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke opstart van uw handelszaak. U heeft 5 jaar de tijd om uw merk ook effectief te gaan gebruiken.

Indien een volgende depot verricht werd binnen de prioriteitstermijn van 6 maanden geldt de beschermingsduur retro-actief vanaf de depotdatum van het eerste depot.

BENELUX-BUREAU VOOR DE INTELLECTUELE EIGENDOM (BBIE) en de bevoegde merkendienst van elk van die andere landen

Binnen de Benelux best zo snel mogelijk eens uw naam gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke opstart van uw handelszaak. U heeft 5 jaar de tijd om uw merk ook effectief te gaan gebruiken. Uitbreiding naar de andere landen best binnen de 6 maanden na het depot binnen de Benelux zodat u kan genieten van de prioriteitstermijn.

Europees Bureau voor harmonisatie binnen de interne markt (Office for Harmonization in the Internal Market, OHIM)

Best zo snel mogelijk eens uw naam gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke opstart van uw handelszaak. U heeft 5 jaar de tijd om uw merk ook effectief te gaan gebruiken.

Basisdepot via BENELUX-BUREAU VOOR DE INTELLECTUELE EIGENDOM (BBIE)

Binnen de Benelux best zo snel mogelijk eens uw naam gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke opstart van uw handelszaak. U heeft 5 jaar de tijd om uw merk ook effectief te gaan gebruiken. Uitbreiding naar de andere landen best binnen de 6 maanden na het depot binnen de Benelux zodat u kan genieten van de prioriteitstermijn.

Verplicht via een agent bij:

Best zo snel mogelijk eens uw naam gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke opstart van uw handelszaak. U heeft helemaal geen plicht om uw domeinnaam ook effectief te gaan gebruiken

Telkens na betaling taksen is de beschermduur onbeperkt verlengbaar voor nieuwe periodes van 10 jaar.

Zolang de instandhoudingstaksen betaald worden (in principe jaarlijks)

DNS voor .be-domeinnamen

Wanneer aanvragen

EURid voor .eu namen

27



2. D E NAAM OP ZICH VAN UW PRODUCT OF DIENST EN DEZE NAAM IS VERSCHILLEND VAN DE NAAM VAN UW VENNOOTSCHAP OF HANDELSZAAK Waar wil u het beschermd zien? Bescherming als

Voorwaarden

Opmerking

België

Beneluxmerk

Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Beneluxmerk.


Beneluxmerk + nationaal merk in de andere landen

De naam: 1) moet voldoende onderscheidend vermogen hebben, de naam mag niet beschrijvend zijn 2) moet nog beschikbaar zijn2 3) mag geen aanleiding geven tot verwarring of associatie met een ouder merk dat voor dezelfde of voor soortgelijke waren of diensten is gedeponeerd. 4) mag niet ter kwader trouw gedeponeerd 5) mag het publiek niet misleiden omtrent de aard, hoedanigheid of geografische herkomst van uw producten of diensten 6) mag geen aanleiding geven tot verwarring met een algemeen bekend merk 7) mag niet strijdig zijn met de goede zeden of openbare orde


Gemeenschapsmerk

Buiten de Benelux nog 3 of meer landen uit de Europese Unie en daarbuiten

uitbreiding internationaal via de World Intellectual Property Organisation (WIPO)

Op het internet

Domeinnaam


U kan eerst het merk in de Benelux deponeren en dan uitbreiden naar die andere landen, eventueel binnen een prioriteitstermijn van 6 maanden.

1 procedure voor meteen alle 27 lidstaten van de EU. Is wel alles of niets procedure: wordt de registratie in 1 land geweigerd dan wordt het ook in geen enkel van de andere landen geregistreerd. Na een basisdepot in de Benelux kan u uitbreiden naar die andere landen via 1 depot waarna het een nationale procedure doorloopt in elk van de door u gekozen landen. Deze uitbreiding kan eventueel binnen een prioriteitstermijn van 6 maanden.

De naam moet nog beschikbaar zijn en voldoen aan de algemene voorwaarden van de betrokken domeinnaam organisatie 3) mag geen aanleiding geven tot verwarring of associatie met een ouder merk dat in dezelfde of voor soortgelijke waren of diensten is gedeponeerd. 4) mag niet ter kwader trouw zijn deponeren 5) mag het publiek niet misleiden omtrent de aard, hoedanigheid of geografische herkomst van uw producten of diensten 6) mag geen aanleiding geven tot verwarring met een algemeen bekend merk 7) mag niet strijdig zijn met de goede zeden of openbare orde

Denk aan preventieve bescherming van zowel .be, .eu als .com domeinnaam

1. Zie achteraan in het boek in de bijlagen bij hoofdstuk 10. voor informatie onder de rubriek Keukenjargon en in de bijlagen bij hoofdstuk 9. voor de adresgegevens van de officiële instanties. 2. Z ie hoofdstuk 1: Koken kost geld, onder punt 3 rond merkenonderzoek en achteraan het boek in de bijlagen bij hoofdstuk 1. voor een link naar de gratis on line te consulteren merkenregisters.

28



Toegekend door1

Wanneer aanvragen


Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Beneluxmerk

Best zo snel mogelijk eens de naam van uw product of dienst gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke lancering van uw product of dienst. U heeft 5 jaar de tijd om uw merk ook effectief te gaan gebruiken.


Binnen de Benelux best zo snel mogelijk eens de naam van uw product of dienst gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke lancering van uw product of dienst. U heeft 5 jaar de tijd om uw merk ook effectief te gaan gebruiken.Uitbreiding naar de andere landen best binnen de 6 maanden na het depot binnen de Benelux zodat u kan genieten van de prioriteitstermijn.

Europees Bureau voor harmonisatie binnen de interne markt (OHIM)

Best zo snel mogelijk eens de naam van uw product of dienst gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke lancering van uw product of dienst.


Binnen de Benelux best zo snel mogelijk eens de naam van uw product of dienst gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke lancering van uw product of dienst. U heeft 5 jaar de tijd om uw merk ook effectief te gaan gebruiken.Uitbreiding naar de andere landen best binnen de 6 maanden na het depot binnen de Benelux zodat u kan genieten van de prioriteitstermijn.

Verplicht via een agent bij:

Best zo snel mogelijk eens de naam van uw product of dienst gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke lancering van uw product of dienst. U heeft helemaal geen plicht om uw domeinnaam ook effectief te gaan gebruiken

Indien een volgende depot verricht werd binnen de prioriteitstermijn van 6 maanden geldt de beschermingsduur retro-actief vanaf de depotdatum van het eerste depot. Telkens na betaling taksen is de beschermduur onbeperkt verlengbaar voor nieuwe periodes van 10 jaar.


Telkens na betaling taksen is de beschermduur onbeperkt verlengbaar voor nieuwe periodes van 10 jaar. Zolang de instandhoudingstaksen betaald worden (in principe jaarlijks)

DNS voor .be-domeinnamen EURid voor .eu namen

29



3. U ITERLIJKE KENMERKEN VAN UW PRODUCT- OF FIRMANAAM LOS VAN OF IN COMBINATIE MET DE NAAM ZELF Uiterlijke kenmerken van uw naam zoals een specifieke grafische vormgeving: een logo, het lettertype, de kleur(encombinatie) of de totaalopmaak.


Voorwaarden

Opmerking

Wereldwijd

Auteurswerk

Het werk moet origineel zijn, het moet de uitdrukking zijn van de intellectuele inspanning van diegene die het gecreëerd heeft. Let op: het moet niet gaan om ‘kunst’. Kunstzinnigheid is geen voorwaarde! Een logo dat voldoende origineel is kan dus bescherming genieten onder het auteursrecht.

Enkel hetgeen veruiterlijkt wordt, wordt beschermd door het auteursrecht, niet het of de achterliggende idee, theorie, methode of principe! Er is geen gebruiksplicht van het werk. Zorg voor de correcte overdracht van de auteursrechten indien de auteur een werknemer of een onderaannemer is.2

België

Beneluxmerk Dit kan zijn: 1) een beeldmerk (een logo, een kleurmerk)





Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Beneluxmerk + nationaal merk in een of twee andere landen.


Gemeenschapsmerk

Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Gemeenschapsmerk.

Buiten de Benelux nog 3 of meer landen uit de Europese Unieen daarbuiten

Beneluxmerk + uitbrei ding internationaal via de World Intellectual Property Organisation (WIPO)

Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Beneluxmerk +uitbreiding internationaal via WIPO.

1. Z ie achteraan in het boek in de bijlagen bij hoofdstuk 10 voor informatie onder de rubriek Keukenjargon en in de bijlagen bij hoofdstuk 9. voor de adresgegevens van de officiële instanties. 2. Zie hierover meer in hoofdstuk 7: Mee-eters. 3. Zie evenwel hoofdstuk 4: Vastgekookt, in verband met de bewijslast en de voordelen van een vaste datum registratie.

30



Toegekend door1

Wanneer aanvragen

Vanaf het moment dat het werk op enige wijze veruitwendigd (tastbaar, hoorbaar of waarneembaar) werd tot 70 jaar na de dood van de auteur te rekenen vanaf 1 januari van het jaar van zijn of haar overlijden. Bij medewerking tussen verschillende auteurs is dit 70 jaar na de dood van de langstlevende auteur. Bij anonieme werken waarop de naam van de auteur niet voorkomt (vaak het geval bij logo’s) bedraagt de duur van de bescherming 70 jaar na 1 januari van het jaar waarin het werk voor het publiek toegankelijk is gemaakt.

Vormloze bescherming: er moet dus geen enkel formaliteit vervuld worden of geen enkele titel uitgereikt worden door een officiële instantie om de bescherming te genieten. 3

Hoeft niet aangevraagd te worden, het recht ontstaat automatisch door de creatie en vanaf het moment dat het werk veruitwendigd (tastbaar, hoorbaar of waarneembaar) werd.





Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Beneluxmerk + nationaal merk in een of twee andere landen


Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Gemeenschapsmerk.


Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Beneluxmerk +uitbreiding internationaal via WIPO.

31



4. UITERLIJKE KENMERKEN VAN UW PRODUCT ZELF EN/OF HAAR VERPAKKING Uiterlijke kenmerken van uw product en/of haar verpakking zoals een specifieke: vorm (industriële vormgeving), grafische vormgeving, geluid, etc.


Voorwaarden

Opmerking

België

Vooreerst geldt specifiek voor vormmerken: 1) dat de vorm niet bepaald is door de aard van de waar; 2) dat de vorm geen wezenlijke waarde aan de waar geeft; en 3) dat de vorm niet noodzakelijk is om een technisch effect te bekomen.

Cf. hetgeen reeds vermeld werd bij Beneluxmerk.

Beneluxmerk (3D of 2D-vormmerk, beeldmerk, kleurmerk)

Daarnaast gelden de voorwaarden die reeds vernoemd werden bij het Beneluxmerk.



Cf. hetgeen hoger reeds vermeld werd bij Beneluxmerk + nationaal merk in 1 of 2 andere landen.


Gemeenschapsmerk

Cf. hetgeen hoger reeds vermeld werd bij Gemeenschapsmerk.


Beneluxmerk + uitbrei ding internationaal via de World Intellectual Property Organisation (WIPO)

Cf. hetgeen hoger reeds vermeld werd bij Beneluxmerk + uitbreiding internationaal via WIPO.

Wereldwijd

Auteurswerk

Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij auteurswerk.

België15

Nationaal octrooi

Buiten België in meerdere landen van de Europese Octrooiorganisatie (European Patent Organisation, EPO)

EP octrooi

De vorm moet een uitvinding zijn die: 1) nieuw is;3 4) voldoende uitvinderswerkzaamheid toont; 2) een technische effect genereert en dus industrieel toepasbaar is

Buiten Europese landen ook nog andere landen

Nationale octrooi(en)

Buiten de rechtstreekse opstart van een PCT-procedure kan men ook na een nationale indiening binnen de prioriteitstermijn van 12 maanden uitbreiden naar de PCT-procedure. Uiteindelijk zal een EP- en nationale octrooien verleend worden.

Europese Unie

Niet-geregistreerd gemeenschapsmodel

Enkel bescherming tegen slaafse kopie

Buiten rechtstreeks opstart van een EP-procedure kan men ook na een nationale indiening binnen de prioriteitstermijn van 12 maanden uitbreiden naar de EP-procedure.

1. Z ie achteraan in het boek in de bijlagen bij hoofdstuk 10. voor informatie onder de rubriek Keukenjargon en in de bijlagen bij hoofdstuk 9. voor de adresgegevens van de officiële instanties. 2. Zie hoofdstuk 3: De bereiding, voor meer informatie i.v.m. territoria en procedures. 3. Z ie hoofdstuk 1: Koken kost geld, onder punt 4 rond onderzoek octrooidatabanken en achteraan het boek in de bijlagen bij Hoofdstuk 1. voor een link naar de gratis on line te consulteren octrooidatabanken. 4. Zie evenwel hoofdstuk 4: Vastgekookt, in verband met de bewijslast en de voordelen van een vaste datum registratie.

32



Toegekend door1

Wanneer aanvragen


Cf. hetgeen reeds vermeld werd bij Beneluxmerk.


Cf. hetgeen hoger reeds vermeld werd bij Beneluxmerk + nationaal merk


Cf. hetgeen hoger reeds vermeld werd bij Gemeenschapsmerk.


Cf. hetgeen hoger reeds vermeld werd bij Beneluxmerk + uitbreiding internationaal via WIPO.

Na verlening retro-actief vanaf de indieningsdatum en dit voor 20 jaar mits betaling jaartaksen.

De Dienst voor de Intellectuele Eigendom (DIE) van de FOD Economie

Zo snel mogelijk na het doen van de vinding en voor enige publiekmaking.


Het Europees Octrooibureau van de Europese Octrooiorganisatie.


Het Europees Octrooibureau van de Europese Octrooiorganisatie en de nationale octrooibureaus van de nietEuropese landen.

3 jaar

Vormloze bescherming: er moet dus geen enkel formaliteit vervuld worden of geen enkele titel uitgereikt worden door een officiële instantie om de bescherming te genieten.4

Einde van dit tabel op de volgende pagina

33



Voorwaarden

Opmerking

Benelux

De vorm of tekening: 1) moet nieuw zijn en een eigen karakter bezitten; 2) mag niet noodzakelijk zijn om een technisch effect te verkrijgen; 3) mag niet strijdig zijn met de goede zeden of openbare orde; 4) mag geen computerprogramma zijn.

U kan geen model laten registreren voor België alleen maar telkens voor de 3 Benelux landen tezamen.

Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Benelux tekening of model

1 procedure voor meteen alle 27 lidstaten van de EU.

Europese Unie

Benelux tekening of model

Gemeenschapsmodel

Anders dan bij (langlopende) octrooiaanvragen vindt er bij een modelaanvraag geen officieel voorafgaand nieuwheidsonderzoek plaats.

Anders dan bij (langlopende) octrooiaanvragen vindt er bij een modelaanvraag geen officieel voorafgaand nieuwheidsonderzoek plaats.


Internationaal via de World Intellectual Property Organisation (WIPO)

Anders dan voor merken is voor een modelaanvraag via WIPO geen voorafgaand nationaal basisdepot nodig en hoeft u dus niet eerst een depotaanvraag in de Benelux te verrichten. Voor slecht een beperkt aantal landen binnen de EU2 en daarbuiten3 kan via deze procedure een aanvraag ingediend worden.

1. Z ie achteraan in het boek in de bijlagen bij hoofdstuk 10. voor informatie onder de rubriek Keukenjargon en in de bijlagen bij hoofdstuk 9. voor de adresgegevens van de officiële instanties. 2. 8 in 2007. 3. 39 in 2007.

34



Toegekend door1

Wanneer aanvragen



BENELUX-BUREAU VOOR DE INTELLECTUELE EIGENDOM (BBIE) U kan de aanvraag van het model uitstellen tot 1 jaar na de eerste openbaarmaking.

Indien een volgende depot verricht werd binnen de prioriteitstermijn van 6 maanden geldt de beschermingsduur retro-actief vanaf de depotdatum van het eerste depot.

U kan de publicatie (en dus de bekendmaking) van het depot uitstellen tot maximaal 12 maanden voor een Beneluxdepot en tot maximaal 30 maanden voor een Europees depot. Binnen de Benelux best zo snel mogelijk eens het ontwerp ervan vastligt, zelfs nog voor de eigenlijke lancering van uw product. Uitbreiding naar de andere landen best binnen de 6 maanden na het depot binnen de Benelux zodat u kan genieten van de prioriteitstermijn.

Telkens na betaling taksen is de beschermduur onbeperkt verlengbaar voor nieuwe periodes van 5 jaar tot een maximum van 25 jaar voor Benelux- en Gemeenschaps-modellen. Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Benelux tekening of model


World Intellectual Property Organisation (WIPO)

World Intellectual Property Organisation (WIPO)

Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Benelux tekening of model

35



5. EEN TECHNISCHE UITVINDING


Voorwaarden

België2

Nationaal octrooi

Buiten België in meerdere landen van de Europese Octrooiorganisatie (European Patent Organisation, EPO)

EP-octrooi (European patent)

De vorm moet een uitvinding zijn die: 1) nieuw is;3 2) voldoende uitvinderswerkzaamheid toont; 3) een technische effect genereert en dus industrieel toepasbaar is

Buiten Europese landen ook nog andere landen

Nationale octrooi(en)

Wereldwijd

fabrieksgeheim

Opmerking

Buiten rechtstreeks opstart van een EP-procedure kan men ook na een nationale indiening binnen de prioriteitstermijn van 12 maanden uitbreiden naar de EP-procedure. Buiten de rechtstreekse opstart van een PCT-procedure kan men ook na een nationale indiening binnen de prioriteitstermijn van 12 maanden uitbreiden naar de PCT-procedure. Uiteindelijk zal een EP- en nationale octrooien verleend worden.

Geheimhouding

Zie hierover meer in Hoofdstuk 8 Keukengeheimen

1. Z ie achteraan in het boek in de bijlagen bij hoofdstuk 10. voor informatie onder de rubriek Keukenjargon en in de bijlagen bij hoofdstuk 9. voor de adresgegevens van de officiële instanties. 2. Zie hoofdstuk 3: De bereiding, voor meer informatie i.v.m. territoria en procedures. 3. Z ie Hoofdstuk 1: Koken kost geld, onder punt 4 rond onderzoek octrooidatabanken en achteraan het boek in de bijlagen bij Hoofdstuk 1. voor een link naar de gratis on line te consulteren octrooidatabanken. 4. Zie evenwel hoofdstuk 4: Vastgekookt, in verband met de bewijslast en de voordelen van een vaste datum registratie.


6. IDEEËN Op een idee kan men nooit een monopolie verwerven en voor een idee op zich kan men dan ook geen intellectuele eigendomstitel bekomen.1 Waar wil u het beschermd zien? Bescherming als

Voorwaarden

Opmerking

Wereldwijd

Geheimhouding

Zie hierover meer in Hoofdstuk 8 Keukengeheimen

fabrieksgeheim

1. Zie evenwel hoofdstuk 3: De bereiding onder punt 1.a. in verband met het marketingoctrooi. 1. Z ie achteraan in het boek in de bijlagen bij hoofdstuk 10. voor informatie onder de rubriek Keukenjargon en in de bijlagen bij hoofdstuk 9. voor de adresgegevens van de officiële instanties. 3. Zie evenwel hoofdstuk 4: Vastgekookt, in verband met de bewijslast en de voordelen van een vaste datum registratie.

36



Toegekend door1

Wanneer aanvragen


De Dienst voor de Intellectuele Eigendom (DIE) van de FOD Economie

Zo snel mogelijk na het doen van de vinding en voor enige publiekmaking.


Het Europees Octrooibureau van de Europese Octrooiorganisatie.


Het Europees Octrooibureau van de Europese Octrooiorganisatie en de nationale octrooibureaus van de nietEuropese landen.

Geen aanvraag op zich4


Toegekend door2

Wanneer aanvragen

Onbeperkt tot vrijgave

/

Geen aanvraag op zich3

37

Ons Patent Boekje 3. Koken: de bereiding

3. KOKEN: DE BEREIDING MAAR HET SOP IS DE KOLEN WEL DEGELIJK WAARD!

1 mm

38


De ingrediënten zijn nu gekend. Nu is het gewoon nog een kwestie van de beste beschermingsmix te bereiden, de juiste ingrediënten te kiezen en slimme combinaties te maken, waarbij de duurste combinatie niet per definitie de beste is. De juiste timing en juiste dosering zijn daarentegen essentieel.

1. DE JUISTE INGREDIËNTEN KIEZEN 1.a. H EB IK WEL EEN OCTROOI NODIG? Zout is een basisingrediënt dat in vele bereidingen niet mag ontbreken. Zonder zout zouden zelfs de bestbereide gerechten flauwtjes smaken. Nochtans zijn er vele bereidingen die net geen zout zullen verdragen. Hetzelfde geldt voor een octrooi. Een octrooi is vaak een basisingrediënt voor een geslaagde beschermingsmix. Zonder octrooi zouden zelfs de beste technologieën maar flauw beschermd zijn. Nochtans heeft een octrooi evenzeer een aantal inherente nadelen, nadelen die ervoor zorgen dat het in uw specifiek geval misschien net niet aangewezen is om een octrooi aan te vragen. Dus zelfs al is uw uitvinding perfect octrooieerbaar, toch kunnen er argumenten zijn om hier alsnog van af te zien:

Zie tabel op de volgende pagina

39


KENMERKEN

NADEEL

STRATEGISCHE AFWEGINGEN DIE U MOET MAKEN

Na de octrooiaanvraag (in principe 18 maanden daarna) wordt uw uitvinding PUBLIEK gemaakt.

Anderen kunnen uw uitvinding dus zien en deze bestuderen, verbeteren en/of namaken. Ook de procedure die u gekozen heeft voor de bescherming van uw octrooi wordt dan zichtbaar voor iedereen. Dit is strategische informatie die uw concurrenten kunnen gebruiken: • uw concurrent zal kunnen nagaan of uw octrooiaanvraag al dan niet veel kans maakt op verlening; • uw commerciële strategie: men kan zien in welke landen u het octrooi heeft aangevraagd en hieruit afleiden in welke landen u plant te produceren en/of commercialiseren; • uw financiële strategie: men weet perfect wanneer u welke taksen dient te betalen en hoe omvangrijk deze zijn (zie infra: case Overdaad schaadt).

> Is er een afdoende hoeveelheid knowhow nodig die niet is opgenomen in de octrooiaanvraag? Dit zorgt er immers voor dat de geïnteresseerde lezer, zelfs al is de octrooiaanvraag gepubliceerd, de uitvinding moeilijk zelfstandig zal kunnen realiseren bij gebrek aan kennis van deze knowhow. > Hoelang zou het duren om op basis van de gepubliceerde octrooiaanvraag de uitvinding na te maken en heb ik dan voldoende middelen om deze namaak te bestrijden? > Hoelang zou het duren om op basis van de gepubliceerde octrooiaanvraag te komen tot verbeteringen? Hoe snel zal uw uitvinding verouderd zijn en hoe snel zal ze marktpotentieel verliezen?

Het octrooi verleent u een monopolie maar dit is maar tijdelijk en van beperkte DUUR: 20 jaar + eventueel bijkomend 5 jaar via een aanvullend beschermingscertificaat voor geneesmiddelen of voor gewasbeschermingsmiddelen.

U heeft maar een beperkte periode om naar de markt te stappen en het octrooi te vermarkten.

Eens uw technologie ontwikkeld is, is het raadzaam om zo snel als mogelijk een octrooi aan te vragen om onnodige risico’s te vermijden. Maar wat als u dan nog moet starten met al de rest? > Zie ook verder onder punt 3 en in hoofdstuk 5: Samen koken, over het belang van een multidisciplinaire aanpak vanaf de start van het ontwikkelingsproject. > Zie ook Hoofdstuk 1: Koken kost geld, onder punt 8 over het belang van de vermarkting van uw octrooi. • Hoelang is uw time-to-market? • Is uw product of technologie al marktklaar of nog in ontwikkeling? • Heeft u meteen toegang tot de markt of heeft u nog vergunningen nodig en hoelang duurt deze aanvraagprocedure? • Heeft u financieel voldoende middelen voor de vermarkting of moet u nog op zoek gaan naar financiële middelen of partners? • Hoever staat uw interne organisatie? Is er voldoende gekwalificeerd personeel of moet u nog aanwervingen doen? En hoe snel kan u dan de gewenste profielen vinden en aanwerven? • Staat uw verkoopsnetwerk al op punt of moet u nog op zoek gaan naar handelsvertegenwoordigers, licentienemers, agenten, distributeurs, etc.? • Is de markt nu al rijp voor uw product of technologie? Is er al een marktbehoefte of moet deze nog bewerkt worden?

De beschermingsomvang van het octrooi is dus steeds beperkt tot de geformuleerde toepassingsgebieden. (zie ook in Hoofdstuk 1: Koken kost geld, onder punt 8 het belang van een ruime beschermingsomvang). Een octrooi is ook steeds een momentopname.

> Is de uiteindelijke beschermingsomvang voldoende om de investering te verantwoorden? > Is uw monopolie dusdanig ruim dat u afdoende exploitatiemogelijkheden heeft? > Bent u verplicht om nog een licentie te verkrijgen op een ander octrooi om naar de markt te kunnen stappen? > Is uw technologie of product af of nog in ontwikkeling? > Wat als u constant verder ontwikkelt en verbeteringen aanbrengt of nieuwe varianten ontwikkelt? > Kan u een basisoctrooi nemen? Heeft u voldoende middelen om fencing, surrounding of blanketing1 te gaan doen, allemaal octrooistrategieën om via meerdere octrooien een heel technologiedomein voor uzelf af te bakenen.

De bescherming van een octrooi is In alle landen waar u geen octrooi heeft aangevraagd steeds territoriaal beperkt. of de aanvraag heeft laten vallen behoort uw vinding tot het publiek domein en geld terug de vrije concurrentie (zie in Hoofdstuk 1: Koken kost geld, dit principe verder uitgelegd).

> Kan u alle relevante afzetmarkten en idealiter ook alle mogelijke productielanden afdekken? > Heeft u in deze landen dan ook al commercialiseringmogelijkheden via licentienemers, agenten, distributeurs, etc. of kan u een louter preventieve bescherming in die landen (financieel) verantwoorden?

De kostprijs

> Heeft u nog voldoende middelen om na de aanvraag ook nog de kosten voor de verdere procedure, de vertalingskosten en de nationale instandhoudingstaksen te (blijven) betalen? (zie Hoofd stuk 1: Koken kost geld, voor een inschatting van de kosten)

Wat u geoctrooieerd wilt zien moet in de octrooiaanvraag duidelijk afgebakend worden.

Duur

1., Zie voor een definitie in de bijlagen achteraan bij hoofdstuk 10: Keukenlatijn.

40


KENMERKEN

NADEEL

STRATEGISCHE AFWEGINGEN DIE U MOET MAKEN

Geen automatische afdwinging van uw octrooibescherming.

Geen automatische afdwinging van uw octrooibescherming.

> U moet de namaak nog kunnen opsporen. Kan u uw eigen geoctrooieerde product makkelijk onderscheiden van namaakproducten? Zoniet, kan u terugvallen op traceringstechnieken (bv. Door middel van onzichtbare inkt of tags, codenummers, softwaresleutels, etc.)? Heeft u naast een beschermingsstrategie ook een bewakingsstrategie om namaak op te sporen in die landen waar u het octrooi verleend gekregen hebt? Kan u in elk van deze landen meteen juridische actie ondernemen of moet u dan nog eerst op zoek naar locale advocaten en andere specialisten die u ter plaatse kunnen bijstaan? > U moet de namaak nog bewijzen en gelijk hebben is niet altijd gelijk krijgen. > Kan u de dure procedurekosten dragen en dit tijdens de volledige duur ervan? > Is uw octrooi sterk genoeg want voor de tegenpartij is de beste verdediging, nog altijd de aanval. Ook de geldigheid van uw eigen octrooi zal in het geding naar voren komen.

Strategisch gezien, kan het dus aangewezen zijn alsnog op zoek te gaan naar alternatieven: • Mogelijk via geheimhouding.

Lees hierover ook meer in hoofdstuk 8: Keukengeheimen & onthullingen.

Dhr. Dyson had een revolutionaire stofzuiger ontwikkeld. Hij dacht dat de eerste de beste grote fabrikant van stofzuigers, aan wie hij zijn ontwerp zou tonen, meteen zijn uitvinding zou willen op de markt brengen. Tot zijn grote verbazing draaide het even anders uit. Hoewel de interesse in zijn ontwikkeling groot was, wou geen van zijn gesprekspartners zijn stofzuiger zonder stofzuigzak produceren en op de markt brengen. Het enige wat ze wilden horen was of zijn uitvinding al dan niet was geoctrooieerd en, indien dit niet zo was, hoeveel het zou kosten om zijn uitvinding te kopen. Dyson had 1 ding niet ingezien: u en ik kopen met z’n allen jaarlijks voor meer dan 200 miljoen EUR aan stofzuigzakken! De beste beschermingsstrategie voor een grote fabrikant van stofzuigers was dus om de uitvinding niet te octrooieren, maar deze in zijn kluis te bewaren om alzo zijn eigen markt te beschermen.

De black box-strategie Voor de bescherming van bepaalde productieprocessen of samenstellingen van producten is het aangewezen de opgebouwde knowhow niet te octrooieren. Het meest legendarische voorbeeld is natuurlijk de Coca-Cola formule. Voorbeelden die hier in de lijn van liggen zijn samenstellingen van verven en van polymeren. Het typische aan elk van deze samenstellingen is dat een octrooiname de bekendmaking kan impliceren van elk van de componenten van de samenstelling en hun bereidingswijze maar, al even problematisch, dat het opsporen van namaak geen evidente zaak is.

41


•M ogelijk door te trachten zo veel mogelijk de bescherming van uw vinding en uw monopolie op de exploitatie ervan contractueel af te dwingen. U kan in principe, rekening houdend met de (Europese) verbodsbepalingen inzake mededingingsbeperkende afspraken, perfect contractueel bepaalde verplichtingen om iets niet te doen overeenkomen met andere partijen. Concreet erkent en aanvaardt de contractpartij dat de vinding uw eigendom is en dat hij hierop geen enkel recht heeft en afziet van het recht uw vinding te exploiteren en deze geheim te houden. Deze aanpak kadert bijvoorbeeld binnen een commerciële samenwerking. ogelijk door een combinatie van beiden, wat een gecontroleerde •M vrijgave mogelijk maakt. ogelijk omgekeerd via een preventieve of defensieve publicatie •M of onthulling. Hierdoor wordt blokkering van uw exploitatievrijheid vermeden omdat daarna een octrooiname door derden niet meer mogelijk is.

Lees hierover meer in hoofdstuk 8: Keukengeheimen & onthullingen, onder punt 4.

Ook al is uw vinding op zich niet octrooieerbaar toch kan het soms interessant zijn om een (Belgische) octrooiaanvraag in te dienen louter omwille van marketingdoeleinden. Dit zogenaamde marketingoctrooi heeft op zich weinig juridische waarde en biedt dus weinig of geen bescherming, maar het geeft u wel het voordeel dat uw vinding toch geoctrooieerd is en als dusdanig kan gecommuniceerd worden. Op een internationale vakbeurs of bij klanten uitpakken met een product

42

waarop vermeld staat dat het ‘patent pending’ is onder nummer zoveel, maakt bij menig bedrijf deel uit van de marketing ook al is het patent zelf juridisch waardeloos. Concreet wordt er dan louter een octrooi aangevraagd door de indiening van de octrooiaanvraag en de betaling van de indieningstaksen maar wordt de procedure dan au fond meteen gestaakt, aangezien het effectief bekomen van het octrooi van in het begin nooit mogelijk was of ook nooit de bedoeling was.


1.b. HEB IK WEL EEN MERK NODIG? Naast de innovatie op zich, geeft ook de naam een onderscheidend vermogen aan uw vennootschap en haar producten en diensten. Het onderscheidt uw vennootschap, uw producten en/of diensten van die van uw concurrenten. Nochtans zijn er afhankelijk van uw commerciële politiek situaties mogelijk waarbij de uitbouw van een eigen merkenportefeuille op zich onnodig is: kunt er voor opteren om niet alleen te werken onder het merk van •U een derde maar ook zijn volledig concept en knowhow te gebruiken: franchising. ent u bewust een lokale speler dan kan uw handelsnaam op zich •B al voldoende bescherming bieden. Bent u de eerste in de regio die producten onder die productnaam verkoopt dan is uw ‘freedom to operate’ veiliggesteld en kunnen toekomstige merkhouder u niet verhinderen blijvend die naam te gebruiken.

Lees hierover meer in hoofdstuk 1: Koken kost geld, onder punt 1 en in hoofdstuk 2: De bereidingen.

kunt er voor opteren om uw product of dienst te laten vermarkten •U door een derde onder zijn eigen (distributie)merk: private labeling. kunt er voor opteren om uw zaak of product te promoten onder een •U collectief merk (bijvoorbeeld Keurslager of Woolmark). kunt er voor opteren om niet alleen te werken onder het merk van •U een derde maar ook zijn volledig concept en knowhow gebruiken: franchising.

Lees hierover meer in hoofdstuk 6: Kant-en-klare bereidingen.

2. DE JUISTE TIMING

Hou er rekening mee dat het toch enige tijd kan duren alvorens u uw octrooi toegekend krijgt: • v oor een Belgisch octrooi in principe op 18 maanden te rekenen vanaf de indieningsdatum of de voorrangsdatum indien het recht van voorrang van een eerdere octrooiaanvraag werd ingeroepen; • voor een Europees octrooi gemiddeld 5 jaar.

43


‹ De lange looptijd tussen de octrooiaanvraag en de uiteindelijke definitieve toekenning van het octrooi betekent niet dat u al die tijd niet naar buiten kan komen met uw uit vinding. Belangrijk is de datum van de octrooiaanvraag. Is dit bijvoorbeeld 1 juni 2007, dan zal u bijvoorbeeld pas op 23 augustus 2012 uw Europees octrooi ver krijgen, maar u bent dan wel retroactief beschermd vanaf 1 juni 2007. Hetzelfde geldt voor een merk of model: u bent retroactief beschermd vanaf de depotda tum en niet vanaf de registratiedatum. ‹ Het octrooi dat u indient, is niet altijd het octrooi dat u op het einde van de

rit eventueel verleend krijgt! Zo kan u verplicht worden bepaalde claims uit uw octrooiaanvraag te laten varen of in te perken, om alsnog het octrooi verleend te krijgen. Hou hier dus rekening mee bij de valorisatie van uw octrooiaanvraag. Ken geen rechten toe of geef geen garanties, waarvan u niet zeker bent dat u ze wel kan geven. Maak in uw contracten anders desnoods voorbehoud voor een mogelijke inperking van de beschermingsomvang van uw octrooi. Een alternatief is het invoeren van milestones in het contract waarbij bepaalde clausules gelden op het moment dat een bepaalde kaap in de pro cedure succesvol doorlopen werd of op voorwaarde dat bepaalde claims al dan niet dienden ingeperkt te worden.

Strategisch is het mogelijk om bij een octrooiaanvraag de voor u meest geschikte timing uit te werken via: > de prioriteitsermijn: een moeilijk begrip voor een logische oplossing. •V roeger kon een uitvinder met paard en kar naar Brussel rijden om zijn octrooiaanvraag in te dienen. Reed hij vervolgens naar Parijs, dan kon hij strikt genomen zijn octrooiaanvraag niet meer indienen, want de uitvinding was niet meer nieuw. Ze was immers al ingediend in Brussel. Om dit euvel te verhelpen werd de indiener van een octrooi de kans geboden om gedurende één jaar tijd overal (met paard en kar) zijn octrooi te gaan indienen. In Parijs zou onze uitvinder dan een fictieve datum op zijn aanvraag krijgen, met name de datum van zijn eerste indiening, in dit geval in Brussel. •V oordeel is dat dit recht u de kans biedt om bijvoorbeeld eerst enkel een octrooi in te dienen in België en dan, afhankelijk van het succes, alsnog te beslissen om binnen de prioriteitstermijn van 1 jaar deze octrooiaanvraag uit te breiden naar andere landen. Er zijn een aantal essentiële verschillen die maken dat er voor merken of modellen ande re wetmatigheden gelden bij de strategische invulling van de tijdsfactor: > MERKEN: Er bestaat ook een prioriteitstermijn van 6 maanden voor merken. Voor merken geldt echter geen nieuwheidsvereiste. Het merk moet enkel nog beschikbaar zijn en dan nog is het aan de betreffende merkhouder om op te treden. De dienst waar u het merk gedeponeerd heeft, zal uw registratie niet weigeren omdat het merk niet meer beschikbaar is. Anders dan bij octrooien, kan u ook na de prioriteitstermijn

nog steeds uw merk indienen in een ander land, maar dan zal de depotdatum de echte datum zijn waarop het merk werd ingediend in dat land. > MODELLEN: Voor modellen geldt wel een nieuwheidsvereiste maar anders dan voor octrooien is er ook een respijttermijn (grace period) van 12 maanden voor de ontwerper van het model. Concreet houdt dit in dat de ontwerper tot 12 maanden na de eerste bekendmaking van zijn model een modeldepot kan verrichten zonder dat deze eerdere bekendmakingen nieuwheidsschadelijk zijn en dus zouden verhinderen dat zijn model nog registreerbaar is.

> de keuze van de aanvraagprocedure Ook op dit vlak kunnen een aantal strategische afwegingen gemaakt worden: •B ij de aanvraag in België van een nationaal octrooi voor 20 jaar wordt er automatisch een officieel verslag van nieuwheidsonderzoek en een schriftelijke opinie met betrekking tot de octrooieerbaarheid van de uitvinding opgesteld.

44


OPTIE 1: financieel efficiënte weg + maximaliseren van uw kansen op verlening van het aangevraagde octrooi Buiten het feit dat je zelf best een goede voorbereiding kan maken met opzoekingen naar de stand van de techniek in de octrooidatabank en hierover voorafgaand aan de indiening extern een second opinion in te winnen, bestaat de eerste route uit een nationale indiening gevolgd door een versneld opvragen van het nieuwheidsrapport en de schriftelijke opinie inzake octrooieerbaarheid zodat u de resultaten ervan kunt meenemen om een beslissing te nemen om de procedure al dan niet verder te zetten en om dus al dan niet uit te breiden naar Europa. M.a.w. laat deze procedure u dus toe 1) tijdig te stoppen met de ganse octrooiaanvraag en zelfs te verhinderen dat een en ander in de openbaarheid komt en 2) tijdig te stoppen en geen dure Europese procedure op te starten. OPTIE 2: u wil een octrooi aanvragen in meerdere landen (ook in nietEuropese), dan kan u strategisch opteren voor de PCT-procedure. eze procedure heeft het grote voordeel dat u bij de indiening van het D octrooi in de PCT-procedure een maximum aan landen kan aanduiden, maar dat u de nationale (of regionale) fase waarin uw octrooi wordt overgemaakt aan de nationale of regionale octrooi-instanties kan uitstellen tot 30 (en soms 31) maanden na de datum van uw octrooiaanvraag.

Toch deze nuancering: wilt u uw octrooiaanvraag uiteindelijk enkel uit breiden naar 3 Europese landen of meer, dan is de PCT-procedure veel duurder dan een gewone Europese octrooiaanvraag.

oncreet heeft u dus 30 maanden de tijd om met uw uitvinding naar die C landen te gaan en te kijken of het interessant kan zijn om effectief in dat land een octrooi aan te vragen. ent u overtuigd van het commercieel potentieel van uw uitvinding in die B landen, dan betaalt u de taksen voor de nationale (of regionale) fase binnen de 30 maanden na uw octrooiaanvraag. et aanduiden van een maximaal aantal landen maakt ook dat u minder H in uw kaarten laat kijken. ANDERE OPTIES houden bv. rekening met:

• de taal van de indiening om latere hoge vertalingskosten te verminderen o kan men bijvoorbeeld opteren om eerst in Nederland een nationaal octrooi te nemen aangezien daar sinds Z kort de mogelijkheid bestaat om naast het Nederlands ook in het Engels een octrooiaanvraag in te dienen. Men combineert dan het voordeel van een financieel doenbare indiening in een nationale procedure met een beperking van de latere vertalingskosten in het geval men beslist de octrooiaanvraag uit te breiden naar andere – lees: Engelstalige – landen. • verlaagde taksen van het nieuwheidsonderzoek o kent de Belgische overheid (automatisch) een korting toe op de taksen te betalen voor het nieuwheidsZ onderzoek.

3. DE JUISTE AANPAK > De noodzaak van een multidisciplinaire aanpak ab initio Voor de bereiding is het essentieel dat iedereen in dezelfde richting in de mayonaise draait, of ze gaat schiften. Alle lijnverantwoordelijken en disciplines (ook extern expertise zoals juridisch adviesverlening) worden best van meet af aan betrokken bij een geplande innovatie, productontwikkeling of creatie. Zo vermijdt u dat er producten of systemen worden ontwikkeld waarvan de sales- of marketingmensen aanvoelen dat hier (nog) geen markt voor bestaat. Lees hierover meer in hoofdstuk 5: Samen koken.

45


> First things first De bescherming van uw innovaties tegenover derden is essentieel. Nochtans mag u ook andere partijen niet over het hoofd zien: • uw eigen werknemers of onderaannemers;

Lees hierover meer in hoofdstuk 7: Mee-eters.

• uw R&D partners;

Lees hierover meer in hoofdstuk 5: Samen koken.

w licentiegevers: is uw vinding een verbetering van of een combinatie met een bestaand product, creatie •u of technologie waarop u als licentienemer bepaalde gebruiksrechten heeft dan is het verstandig dit contract na te lezen en te kijken: – of u daartoe het recht heeft: soms kunnen u dergelijke gebruiksrechten contractueel ontzegd worden; –o f u geen informatieplicht heeft: vaak is het zo dat u contractueel verplicht wordt verbeteringen of combinaties schriftelijk te melden; –o f u überhaupt het (exclusieve) eigendomsrecht heeft op deze verbetering of combinatie en of u derhalve het recht heeft hiervoor intellectuele eigendomstitels zoals een octrooi aan te vragen: de kans is reëel dat de licentiegever automatisch (mede)eigenaar wordt van deze vinding en u dus niet eigenhandig zomaar een octrooiaanvraag kan indienen. > Bescherming is nooit een doel op zich, maar wel een middel Essentieel is dus de vraag wat u met het resultaat zou willen EN KUNNEN doen. Wat zijn met andere woorden de valorisatiemogelijkheden en intenties. > Realisme met kennis van uw mogelijkheden Kijk ook altijd eerst eens hoe u tot het gewenste resultaat wil komen. Gaat u het hele project zelf, intern binnen de eigen onderneming, (kunnen) realiseren of is hulp van buitenaf noodzakelijk of wenselijk?

4. DE JUISTE DOSERING

Koken kost geld. Voor vele kmo’s is het geen en/en-verhaal, maar een of/of-verhaal. Bij de juridische bescherming van uw creaties en vindingen is het in de eerste plaats belangrijk steeds oog te hebben voor de realiteit binnen uw onderneming: Een ideale bescherming is niet de beste bescherming maar de meest haalbare bescherming! Hierbij wordt rekening gehouden met: - financiële beperkingen - operationele en organisatorische beperkingen - de technologie zelf.

46


Een kmo, actief als distributeur van machines voor de assemblage, werd in haar dagelijkse contacten met klanten als bevoorrechte getuige geconfronteerd met de noden van die klanten en de beperkingen van de op de markt beschikbare machines. Dit gegeven bracht de onderneming tot de strategische keuze om additioneel ook zelf tijd en middelen te investeren in de ontwikkeling van een innovatieve machine die zou beantwoorden aan de verzuchtingen van de klanten. En zo geschiedde. Een eerste machine werd ontwikkeld en een eerste octrooi aangevraagd. Al gauw stond een grote wereldspeler (voor wie deze kmo ook als distributeur optrad) aan haar deur, met het verzoek gesprekken op te starten rond een overname. Strategisch werd echter de beslissing genomen om de kandidaat-overnemers nog even op hun honger te laten zitten en om alle mensen en middelen in te zetten voor de verdere ontwikkeling van de machine, zodat de waarde van de ven-

nootschap nog hoger Overdaad schaadt zou worden. Intussen werden de distributieactiviteiten gewoon stopgezet aangezien de kandidaat-overnemer toch enkel interesse hadden in de octrooien en de knowhow. Nieuwe octrooien werden ingediend en de kmo achtte het moment rijp om rond de onderhandelingstafel te gaan zitten. Haar verbazing was groot toen deze geen interesse meer bleek te hebben in een overname. Punt was dat deze wereldspeler inzag dat deze vennootschap geen inkomsten meer had en tegelijkertijd aankeek tegen een enorme schuldenlast als gevolg van de gedane investeringen in de ontwikkeling. Ook wist hij dat weldra de octrooien in de nationale fase zouden komen en dus aanzienlijke sommen aan taksen dienden betaald te worden. De kans was dus reëel dat deze kmo ofwel failliet zou gaan, ofwel dat zij de octrooiaanvragen voor een appel en ei zou verkopen.

Als toetje, het verhaal van de Fisher Space Pen, één van de klassiekers uit de innovatieliteratuur. We spreken midden jaren ’60. De strijd om het heelal en de planeten kende zijn hoogtepunt. De ruimtevaart was de motor achter heel wat innovaties, aangezien de uitzonderlijke omstandigheden in de ruimte veeleisende producten vroegen. Dit konden heel gesofisticeerde producten zijn, maar ook gewone dagdagelijkse producten zoals bijvoorbeeld een pen. Men moest in de ruimte immers ook kunnen schrijven. Het probleem was duidelijk, men had nood aan schrijfmateriaal dat kon functioneren in gewichtloze toestand en onder grote temperatuurschommelingen. De bestaande balpennen voldeden niet, aangezien er door de gewichtloosheid geen inkt meer vloeide naar de pen. Het Amerikaanse bedrijf Fisher kwam na jaren onderzoek en ontwikkeling met een sterk staaltje technologie op de markt: de Fisher Space Pen (http://www.spacepen.com). Het was een pen die in gewichtloze toestand kon schrijven doordat de inkt, door middel van een gas, naar de pen gestuwd werd. Bovendien bleef de pen functioneren onder extreme temperaturen van –50° tot +200° Celsius. Interessant is dat de Russen met hetzelfde probleem geconfronteerd werden en dat we dus kunnen vergelijken hoe zij dit probleem op een innovatieve manier opgelost hebben. Hun oplossing was een cilinder van grafiet die in een houten staafje werd gestoken. Inderdaad, een potlood! De lessen die hieruit getrokken moeten worden, doet, u niet enkel een beroep moet doen op de personeel, maar op mensen die nauw betrokken eenvoudige arbeider van Fisher, met het nodige gekomen als de Russen.

is dat wanneer zich een probleem voormeest aangewezen resources, vaak R&D zijn bij het probleem. Mogelijk was een gezond verstand tot dezelfde oplossing

47

Ons Patent Boekje 4. Vastgekookt

4. VASTGEKOOKT

Laat het u niet ontglippen, simpelweg omdat u het niet kan bewijzen.

1 mm

48


Los van de bescherming van uw intellectuele rechten, is het vaak ook raadzaam de creatie of het bestaan zelf van uw vinding, auteurswerk, ontwerp, concept, etc. of die van uw werknemers of partners te (laten) documenteren en vast te (laten) leggen.

Binnen een onthullingstrategie wordt het bestaan zelf van de creatie reeds gedocumenteerd en vastgelegd via een publicatie in bijvoorbeeld een (periodieke) uitgave op papier zoals een tijdschrift.

U leest hierover ook meer in hoofdstuk 8: Keukengeheimen & onthullingen.

Binnen een geheimhoudingsstrategie is er het alternatief van de zogenaamde ‘vaste datumregistratie’ het meest aangewezen middel. De wet voorziet dat een notaris of een registratiekantoor een ‘vaste datum’ kan verlenen aan documenten, waardoor de datum op deze akten tegenstelbaar wordt aan derden. Daarnaast bestaan er ook nog andere middelen die u toelaten de datum waarop uw creatie of vinding bestaat te bewijzen, om het aan een rechter voor te leggen. Wij sommen ze in dit hoofdstuk even voor u op.

49


Wanneer kan vaste dagtekening voor u nuttig zijn als bewijs?

VOORDELEN

ij de ontwikkeling van een technologie die u (nog) >B niet wil of kan octrooieren.

• Indien u een geschil heeft, vergemakkelijkt dit uw bewijslast aanzienlijk.

Bijvoorbeeld: Tijdens een ontwerpfase kan het mogelijk nog te vroeg zijn om al een octrooi aan te vragen. U loopt intussen wel het risico dat anderen zelfstandig dezelfde technologie ontwikkelen en wel (al) een octrooiaanvraag indienen. Aan de hand van een vaste dagtekening kan u eventueel voorgebruik bewijzen en, ondanks het octrooi van die andere, de technologie zelf nog ten persoonlijke titel gebruiken in België.

•H et legt de datum vast waarop uw creatie al bestond.

>B ij de ontwikkeling van een model dat u (nog) niet wil of kan registreren. Ook hier kan u eventueel voorgebruik bewijzen, indien anderen eerder eenzelfde model geregistreerd hebben. ij R&D personeel of partners en softwareontwik>B kelaars.

•H et legt de identiteit van de ontwerper of de rechthebbende vast. • Het legt de inhoud van uw creatie vast. •V ermelding van de vaste datum registratie kan preventief werken en mogelijke namakers ontmoedigen. • Meestal relatief lage kostprijs. • Snelle en eenvoudige procedures. • In sommige gevallen hebt u ook meteen een back-up van uw creatie die veilig bewaard wordt buiten uw bedrijfsgebouwen. NADELEN • GEEN bescherming op zich!

Om de knowhow of software door hen ontwikkeld of door uw bedrijf aan hen ter beschikking gesteld, gedocumenteerd vast te leggen. Zo kan bijvoorbeeld bij het verlaten van de firma, een eventuele schending van het fabrieksgeheim gemakkelijker bewezen worden. Of er kan bij een stopzetting van de samenwerking geen discussie ontstaan van welke zaken de intellectuele eigendom overgedragen werd.

U leest hierover ook meer in: hoofdstuk 7: Mee-eters en in hoofdstuk 5: Samen koken.

> Bij de creatie van een auteurswerk. Het auteursrecht ontstaat automatisch en de bescherming is niet onderworpen aan enige registratie. Wordt de creatie niet meteen publiek gemaakt, dan zorgt een vaste datumregistratie ervoor dat de bestaansdatum van die creatie eenvoudig kan bewezen worden. > Bij onthulling van confidentiële informatie. Vaak is het niet gemakkelijk om duidelijk af te bakenen wie op een gegeven moment welke informatie heeft vrijgegeven. Vaste datumregistratie kan het eenvoudiger maken om te bewijzen dat de geheimhoudingsovereenkomst werd geschonden. > Bij onthulling van een merk of een naam. Heeft u de naam nog niet als merk geregistreerd, maar wil u de naam al onthullen aan anderen, dan kan het soms aangewezen zijn die naam te laten vastleggen, zodat een eventueel depot te kwader trouw makkelijker kan aangetoond worden.

50

De datum die geregistreerd wordt, is de datum waarop u de creatie laat vastleggen en niet de creatiedatum! Het is dus essentieel om zo snel mogelijk na de creatiedatum tot vaste datumregistratie over te gaan!


Een jonge ondernemer heeft een uniek winkelconcept en dito naam bedacht en wil hier rond een bedrijf opstarten. Aan een merkendepot had hij nog niet gedacht en zelfs al had hij dit wel gedaan, dan nog had hij geen geld om in dit stadium al te investeren in een dergelijk depot. Hij knoopt eerste verkennende gesprekken aan met mogelijke partners, die eventueel geld willen investeren in zijn op te richten vennootschap. Hij ervaart dat het heel moeilijk ligt om in deze prille fase zo’n mensen al een geheimhoudingsovereenkomst te laten ondertekenen en waagt het erop om zijn concept en de originele naam te onthullen. Het duurt niet lang tot deze potentiële partners afhaken. Uiteindelijk gaat onze jonge ondernemer alleen van start en opent een eerste winkel onder de bewuste naam die hij bedacht had.

Groot was zijn verwondering toen hij een aangetekend schrijven ontving van een advocaat, waarin hij aangemaand werd elk gebruik van die naam te staken, aangezien deze naam als merk geregistreerd was door zijn cliënten. Deze cliënten bleken de mensen te zijn aan wie hij alles had onthuld. In het geschil gaven deze toe dat er een ontmoeting was geweest, maar dat net zij diegenen waren die de naam bedacht en onthuld hadden aan de jonge ondernemer. Had onze ondernemer de datum van het bestaan van deze naam laten vastleggen voor de datum van die ontmoeting, dan had hij eenvoudigweg kunnen aantonen dat het depot van de naam door die mensen te kwader trouw was en dus nietig.

1. DE NOTARIS U kan een notaris verzoeken een authentieke akte op te stellen omtrent het bestaan van uw vinding, auteurswerk, ontwerp, concept, etc. De notaris zal het origineel van de notariële akte (de minuut) bewaren. De documenten en materialen (waaronder ook gegevensdragers zoals cdrom’s) zal hij onder de minuten

bewaren en van een vaste dagtekening voorzien. Concreet worden deze dan onder een gesloten omslag aan het origineel van de notariële akte gehecht. De notaris kan u een voor eensluidend verklaard afschrift van de originele akte bezorgen voor uw bewijsvoering. Dit is een zogenaamde expeditie of uitgifte

die door de notaris ondertekend wordt en voorzien wordt van zijn zegel. De kosten van het depot hangen in ruime mate af van de omvang van de akte. Neem hiervoor gerust contact op met uw notaris. U vindt hun contactgegevens ook op http://www.notaris.be.

•D e kluizen van een notariskantoor zijn vaak niet specifiek uitgerust voor de bewaring van magnetische dragers met zodoende een risico op verlies van gegevens. • E en notaris verifieert nooit de inhoud van het geen neergelegd wordt. Zeker bij het depone ren van broncodes, kan u best bijkomend een expert inschakelen, die nagaat of het gedepo neerde materiaal leesbaar en compleet is en bijgevolg bruikbaar.

51


VOORDELEN een beperkingen qua omvang en aard van de •G stukken die de notaris onder de minuten kan bewaren. een beperkte bewaartijd en dus ook geen bijko•G mende kosten en administratie voor het verlengen van de bewaring. •U heeft meteen ook een back-up die bewaard wordt buiten uw onderneming. •H et origineel blijft steeds bewaard bij de notaris en wordt nooit afgegeven. kan de voorwaarden voor de uitgifte van een •U expeditie vastleggen en moduleren: u kan bepa-

len wie onder welke voorwaarden zo’n kopie kan opvragen. Zo bent u zeker dat enkel daartoe bevoegde personen dit opvragen en dit alleen voor een heel specifieke doel. •H et wettelijk gereglementeerde ambt van de notaris biedt u zekerheid rond de continuïteit van de bewaring. Dit in tegenstelling tot privéondernemingen die gelijkaardige diensten aanbieden. NADELEN en notaris is niet altijd vertrouwd met dit soort •E aktes.

2. HET REGISTRATIEKANTOOR Op het registratiekantoor (De Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie –AAPD, zie: http://fiscus.fgov.be/interfakrednl/Taken/overzicht.htm onder de rubriek Registratie) kan u documenten met betrekking tot uw vinding, auteurswerk, ontwerp, concept, etc. laten voorzien van een vaste dagtekening. Het document wordt niet bewaard op het registratiekantoor, maar wordt u meteen terugbezorgd. Dit nadat hierop een stempel werd aangebracht met vermelding van ondermeer het aantal pagina’s van uw document, de datum van de registratie en het boek, blad en vak van het register waarin uw registratie genoteerd werd bij de Administratie. Een dergelijke registratie kost momenteel1 25,- EUR per document. 1. Anno 2011

•G eef geen documenten onder omslag af, want zo wordt enkel de omslag geregistreerd en niet de inhoud! • Geef geen cd-rw of een andere herschrijfbare gegevensdrager af. In voorkomend geval heeft u geen bewijs van vaste dagtekening van de inhoud en kan er dus aange voerd worden dat u de inhoud na registratie heeft gewijzigd.

Het adres, de contactgegevens en de openingsuren van het dichtstbijzijnde registratiekantoor vindt u op: http://annuaire.fiscus.fgov.be/qw/inputcom.php?co_competence=26020&lang=nl. 52


3. DE GERECHTSDEURWAARDER U kan aan een gerechtsdeurwaarder vragen om een vaststelling te doen van het feit dat u op een bepaalde dag in het bezit bent van een vinding of een creatie. U kan hem vragen om deze te beschrijven en te documenteren met de door hem genomen foto’s en eventueel ander materiaal, door u overhandigd. Van zijn vaststellingen maakt hij een proces-verbaal op. Dit PV, met de daarin opgenomen documenten of de daaraan gehechte extra documenten, wordt u toegestuurd, nadat het eerst door hem geregistreerd werd op het registratiekantoor. De kostprijs hangt in ruime mate af van de omvang van de vaststellingen en het PV, maar u moet rekening houden met een gemiddelde kost van zo’n 250,- EUR

U kan een gerechtsdeurwaarder zoeken via de website http://www.eu-procedure.be. Na de taalkeuze vindt u in de linker kolom “Gerechtsdeurwaarder opzoeken”.

U kan de gehanteerde tarieven terugvinden op de website http://www.gerechtsdeurwaarders.be In de linkerkolom onder de rubriek “Tarieven en intrestvoeten”.

Een gerechtsdeurwaarder kan voorwerpen verzegelen. Zo kan een omslag met inhoud, bijvoorbeeld een cd-rom verzegeld worden en mee gehecht worden aan het PV, zodat ook deze cd-rom vaste dagtekening krijgt.

Een deurwaarder kan enkel zuiver materiële feiten vaststel len en kan geen uitspraak doen over de gevolgen. Concreet zal een deurwaarder vaststellen dat u hem zaken toont en dat u beweert dat deze door u wer den ontwikkeld. Hij kan niet in zijn PV vastleggen dat hij op basis van de door u getoonde stukken, vaststelt dat u de eigenaar bent van deze vinding of creatie. Dergelijke gevolg trekkingen kan een deurwaar der niet maken.

4. HET I-DEPOT U kan via een i-DEPOT het materiaal waarop uw vinding, auteurswerk, ontwerp, concept, etc. beschreven staat deponeren bij het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE). Het depot kan verricht worden via: De i-DEPOT envelop (zie ook: http://www.boip.int/nl/ ideeen/actionIdepot.html) Deze gekartonneerde envelop bestaat uit twee compartimenten. In elk van de beide compartimenten stopt u identiek hetzelfde materiaal (papieren

documenten, cd-rom’s, etc.) waarin uw creatie zo helder mogelijk omschreven of afgebeeld wordt. U plakt de envelop dicht en stuurt hem (bij voorkeur aangetekend) terug naar het BBIE. Bij ontvangst wordt uw envelop door het BBIE verzegeld en op beide compartimenten wordt een vignet gehecht waarop de ontvangstdatum en -tijd duidelijk staan vermeld. Compartiment 1 wordt naar u teruggestuurd om zelf te bewaren. Compartiment 2 wordt ongeopend bewaard in de archieven van het

BBIE. De bewaartermijn is 5 of 10 jaar, maar kan onbeperkt verlengd worden met bijkomende periodes van 5 jaar. Zoniet, wordt de envelop vernietigd. Zes maanden voor de vervaldag ontvangt u hiervoor een herinneringsbrief van het BBIE. VOORDELEN • Goedkoop (vanaf 45,- EUR). NADELEN • Compartiment 2 kan u maar 1 keer als bewijsmiddel opvragen.

53


Kan u zo lang niet wachten en dient de envelop de dag zelf nog ingediend te worden, weet dan dat sommige specialisten zoals IE consulenten deze envelop steeds op voorraad hebben en zij voor u meteen het nodige kunnen doen. Het elektronische i-DEPOT Via de website van het BBIE kunt u direct een i-DEPOT indienen. In vier stappen wordt u gevraagd om bepaalde gegevens in te vullen en een omschrijving of weergave van uw concept of idee toe te voegen. Na de elektronische betaling van € 35 kunt u uw i-DEPOT bewijs meteen downloaden. Het i-DEPOT bewijs is ondertekend door het BBIE met behulp van een digitaal certificaat. Hierdoor is de integriteit van het document gewaarborgd. Elke wijziging maakt het i-DEPOT meteen ongeldig. U kunt er ook voor kiezen dit bewijs pas te downloaden op het moment dat u het wilt gebruiken, bijvoorbeeld bij een juridisch geschil of conflict. Het BBIE houdt uw i-DEPOT geheim en versleuteld opgeslagen. Het i-DEPOT bewijs is digitaal ondertekend door het BBIE. Hierdoor is de echtheid van het document gewaarborgd.

HOE EEN ENVELOP BESTELLEN ? In 3 eenvoudige stappen: • U vult het bestelformulier in, dat u in de bijlagen achteraan dit Hoofdstuk terugvindt of dat u kan downloaden op de website van het BBIE: http://www.boip.int. • U stuurt het formulier per fax of per post op naar het BBIE of de DIE waarvan u de gegevens in de bijlagen achteraan het boek terugvindt. • U schrijft het verschuldigde bedrag over op rekening van het BBIE. Wanneer men het formulier en de betaling heeft ontvangen, wordt de bestelde envelop per post naar u opgestuurd. Pakket 20 credits 50 credits 100 credits 250 credits 500 credits

Prijs 100,225,400,875,1.250,-

Credit systeem i-DEPOT ≤ 10 Mb ≤ 50 MB + 50 Mb

Kost 1 credits 2 credits 3 credits

Als u van plan bent om regelmatig online i-DEPOTs in te dienen, dan kan het interessant zijn om een creditrekening te openen. Het activeren van zo’n creditrekening kost eenmalig € 350. Vervolgens kunt u i-DEPOTs tegen staffeltarief afnemen. Hoe meer i-DEPOTs u indient, hoe lager het tarief wordt. U betaalt een tarief op basis van het aantal gebruikte MB.

5. Escrow Escrow is een systeem waarbij software broncodes, data en/of technische documentatie gedeponeerd worden bij een onafhankelijke commerciële dienstverlener, een escrow agent genoemd. VOORDELEN •E scrow-agenten bieden abonnementsformules aan waarbij u periodiek updates van de broncode elektronisch kan doorsturen en laten deponeren, zodat gedurende het hele ontwikkelingsproces de gedeponeerde broncodes steeds up-to-date blijven. •E scrow-agenten verifiëren daarnaast ook de compleetheid en leesbaarheid van het gedeponeerde materiaal, zodat u zeker bent dat deze achteraf ook daadwerkelijk bruikbaar zijn als bewijsmateriaal of als back-up. Uit cijfers van escrow-agenten blijkt dat 90% van de gedeponeerde broncodes bij verificatie niet bruikbaar blijken wegens onleesbaar en/of onvolledig!

54

egelijkertijd kan u als softwareleverancier ook •T uw eigen licentienemers opnemen als begunstigde van de gedeponeerde broncodes. Zo kunnen zij toegang hebben tot de broncodes in het geval u failliet gaat of niet langer uw onderhoudsverplichting kan of wil naleven. •B ent u voor de continuïteit van uw onderneming afhankelijk van bijvoorbeeld software, besturingsprogrammatuur of een industriële formule van anderen en heeft u zelf geen toegang tot de broncodes of de noodzakelijke data en/of technische documentatie, dan kan u uw partner vragen deze bij een escrow agent te deponeren. De voorwaarden waaronder een escrow agent verplicht is u deze te overhandigen, zodat de continuïteit van uw onderneming niet in het gedrang wordt gebracht, worden dan vastgelegd.


6. EEN AAN ZICHZELF GERICHTE AANGETEKENDE BRIEF Heel wat mensen zoeken nog steeds hun heil in dit eenvoudig en goedkoop middel. Toch moeten wij waarschuwen voor de juridische risico’s bij dit zogenaamd ‘poor men’s patent’. Een dergelijke aan uzelf verstuurde aangetekende brief, bewijst alleen dat u op die dag de omslag heeft verstuurd, maar levert op zich geen bewijs van de inhoud van deze brief. In een rechtsgeding wordt dan ook vaak als tegenargument opgeworpen dat niet kan uitgesloten worden dat u de omslag na ontvangst opnieuw heeft geopend en nieuw materiaal toegevoegd heeft. Vandaar dat het valt aan te bevelen om geen gebruik te maken van deze

methode tenzij als volgt: • steek in de omslag slechts 1 vel briefpapier en maak naast de postzegel een uitsparing, zodat de datumstempel van de post ook gedeeltelijk op dit vel papier staat. Zo kan u dus aantonen dat die brief ook daadwerkelijk in de omslag zat op de dag van haar verzending of • vouw enkel 1 vel briefpapier dusdanig dicht dat het een gesloten omslag wordt die u alzo aan uzelf aangetekend kan versturen.

7. DE BEHEERSVENNOOTSCHAPPEN Beheersvennootschappen, ook auteurs(rechten)verenigingen genoemd, zijn verenigingen die wettelijk erkend zijn en onder wettelijke controle2 staan om voor hun leden in te staan voor het collectief beheer en innen van hun auteursrechten. Ook een aantal van deze beheersvennootschappen hebben binnen hun organisatie een depotdienstverlening opgezet en zodoende kan u hen, soms ook als nietaangesloten lid, verzoeken het bestaan van uw werk te registreren en het betreffende werk bij hen deponeren. In de bijlage bij hoofdstuk 9, onder punt A.9. vindt u een overzicht van alle beheersvennootschappen, hun activiteiten en de contactgegevens alsook de gegevens van de nationale Controledienst voor de Beheersvennootschappen.

Beheersvennootschappen hebben personeelsleden die bij ministerieel besluit beëdigd werden als agent voor de registratie van auteursrechten. Daardoor kunnen zij de ontvangst van een werk op een bepaalde datum officieel bevestigen en zoals een gerechtsdeurwaarder een overtreding op de auteursrechten vaststellen en vastleggen in een proces-verbaal. Voor alle soorten auteurswerken kan u terecht bij SABAM. 2. Wet tot wijziging van de wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten wat het statuut van en de controle op de vennootschappen voor het beheer van de rechten betreft (BS 23.12.2009).

U vindt het depotformulier en het reglement terug op de website van SABAM: http://www.sabam.be. Na de taalkeuze kiest u over welk soort van auteurswerk (Muziek, Audiovisueel, Grafische en visuele kunsten, Theater & Dans, Literatuur) het gaat en of u een auteur bent of een gebruiker. In de linkerkolom klikt u op “Documenten downloaden” en daarna op “Depot” waarna u de documenten voor zowel leden als niet-leden kan downloaden.

De beheersvennootschappen SACD & SCAM (Auteurshuis vzw) richten hun dienstverlening specifiek naar ontwerpers van multimedia en audiovisuele werken (programmatuur, websites, grafische werken, foto’s, etc.) van wie het werk nog niet geproduceerd werd. Dit omdat het werk bijvoorbeeld nog in een ontwikkelingsfase zit, omdat de website nog niet gelanceerd werd of omdat de ontwerpers nog op zoek zijn naar een afnemer. Op de website http://www.sacd.be/ vindt u onder de rubriek “Downloads” meer informatie betreffende een depot bij SACD/SCAM. Volledigheidshalve vermelden we dat ook SOFAM depots verricht doch enkel voor leden en voor visuele werken.

Wij willen u tot slot waarschuwen voor meestal buitenlandse privé-ondernemin gen die via hun website diensten aan bieden rond on line depot en registratie. Wees kritisch en stel u de vraag of deze ondernemingen u voldoende garanties bieden omtrent de continuïteit van de dienstverlening en een correcte en ver trouwelijke bewaring van uw depot.

55

Ons Patent Boekje 5. SAMEN KOKEN

5. SAMEN KOKEN

1 mm

56


Samen koken kan een prachtig resultaat opleveren omdat elkeen vanuit zijn eigen kennis en expertise een meerwaarde kan geven aan de bereiding van het gerecht.

Als het er op aankomt om samen een potje te koken is het echter belangrijk elkeen in zijn ‘stiel’ te erkennen. Een keuken kan pas draaien en een gerecht maar lukken als elke Chef de Partie perfect weet wat zijn rol of functie is en wanneer wat van de ander mag verwacht worden. Een ChefSaucier staat in voor de bereiding van de saus, een Chef-Entremetier voor de bereiding van de groenten, een Chef-Poissonnier voor de bereiding van de vis. Wie een ChefPoissonnier in zijn keuken binnenhaalt en verwacht dat hij ook wel een sausje zal bereiden voor bij zijn vis, komt bedrogen uit. Dit is ook zo wanneer men voor zijn O&O-project een onderzoeksinstelling onder de arm neemt. Een onderzoeksinstelling kan een instelling van hoger onderwijs1 (universiteit, hogeschool of een associatie tussen beiden) zijn of een van de strategische en collectieve onderzoekscentra. Samenwerking tussen een kmo en een onderzoeksinstelling levert een evidente meerwaarde op: het kan een positief effect hebben op de duur van het ontwikkelingstraject en dus op de kosten en op de

time-to-market. Bovendien krijgt men toegang tot bepaalde kennis en technologieën. Maar ook hier geldt de regel dat een onderzoeks- of ontwikkelingsproject maar kan lukken als elk van de partijen perfect weet wat zijn rol of functie is en wanneer hij wat van de andere partij mag verwachten. Dit en andere van de hierna volgende principes zijn trouwens ook van toepassing op samenwerkingen tussen een of meerdere bedrijven. Net zoals bij de mayonaise is het essentieel dat iedereen in dezelfde richting draait of ze gaat schiften. Van in het begin duidelijke afspraken maken is dus essentieel en wie mayonaise wil maken weet dat hij eieren moet breken. Het komt er dus ook soms op aan te weten wat elkeen echt wil zowel op het vlak van het onderzoek als op het vlak van verdere exploitatie en dit aan elkaar kenbaar te maken. Dit zal de onderhandelingen over de juridische aspecten van samenwerking (geheimhouding, intellectuele eigendomsrechten, enz.) vergemakkelijken. In het kader hieronder lichten we toe waarom:

1. V oor de samenwerking met Vlaamse universiteiten en hogescholen wordt een en ander geregeld in het Dienstverleningsdecreet van 22 februari 1995 (BS 19 juli 1995).

57


Wilt u een onderzoek laten uitvoeren door een univer sitaire onderzoeksinstelling, hou er dan rekening mee dat een dergelijke instelling van oorsprong een drieledige missie heeft: > ONDERWIJS > (VRIJ) ONDERZOEK > W ETENSCHAPPELIJKE & MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENING In het kader van hun WETENSCHAPPELIJKE & MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENING verrichten zij voor bedrijven contractonder zoek. Maar deze missie is steeds onderschikt aan hun hoofdmissie: ONDERWIJS & (VRIJ) ONDERZOEK. Dit houdt concreet in dat een onderzoeksinstelling haar diensten maar zal aanbieden op voorwaarde dat hiermee de mogelijkheid voor haar om onderwijs te geven en (vrij) onderzoek te verrichten niet beperkt wordt en idealiter haar dienstverle ning hier zelfs ten dienste van staat. Hou dit in het achterhoofd bij het aan gaan van de onderhandelingen over een onderzoekscontract en u zal begrijpen waarom zij zich contractueel niet kunnen verbinden tot: > E en absolute en onbeperkte geheimhou ding van het onderzoeksproject of van het geheel van de onderzoeksresultaten aangezien er steeds een mogelijkheid moet zijn om hierover te doceren en te publiceren;

Naast de specifieke aspecten rond geheimhouding en intellectuele eigendom moet bij de onderhandeling van een samenwerkingsovereenkomst met een universitair onderzoekscentrum ook rekening gehouden worden met volgende principes: •H et principe van de billijke return wat maakt dat er voor de onderzoeksinstelling contractueel steeds een return dient voorzien te worden die billijk is in functie van de kennis die zij ter beschikking heeft gesteld van het onderzoek en waarvan zij rechten op de valorisatie van de resultaten heeft overgelaten aan de kmo;

58

en absolute en onbeperkte overdracht >E van alle intellectuele rechten op de onderzoeksresultaten aangezien er in principe steeds een mogelijkheid moet zijn om hierop verder onderzoek te verrichten. NUANCERING De soep wordt echter nooit zo heet gegeten als ze wordt opgediend. Immers: • S oms wil de kmo slechts een deel van de onderzoeksresultaten, namelijk die met betrekking tot het toepassingsdo mein waarin zij haar activiteiten uitoe fent (zie evenwel Hoofdstuk 1 onder punt 8 over het belang van een ruime beschermingsomvang); • G eheimhouding van de commerciële gegevens van het bedrijf of van de knowhow van het bedrijf hoeft niet per se een probleem te vormen voor een universitaire onderzoeksinstelling. Bovendien kunnen contractueel bepaal de afspraken gemaakt worden inzake publicaties waarbij de kmo bijvoorbeeld de mogelijkheid heeft om voorafgaand aan de publicatie deze te kunnen inkij ken en bezwaar te maken tegen de opname van bepaalde passages; • S oms zal de onderzoeksinstelling zelf ook vragende partij zijn om een zekere geheimhouding in acht te nemen totdat een beslissing is genomen al dan niet een octrooiaanvraag in te dienen.

•H et principe van de middelenverbintenis wat maakt dat u geen garantie met betrekking tot het resultaat van het onderzoek mag verwachten. Een onderzoeksinstelling zal in de regel nooit een resultaatsverbintenis aangaan, enkel een middelenverbintenis waarbij zij zich er contractueel toe verbindt het onderzoek te verrichten volgens de regels van de kunst en alle nodige inspanningen te leveren die redelijkerwijze van haar mogen verwacht worden om het project te realiseren.


Basisingrediënten voor een goede samenwerking: > De geschikte onderzoekspartner vinden Bent u op zoek naar een onderzoeker binnen een bepaald domein of een specifieke onderzoeksinfrastructuur neem dan contact op met de interfacedienst van een universitaire onderzoeksinstelling of hogeschool. In de bijlage achteraan bij dit hoofdstuk vindt u de contactgegevens van de Vlaamse interfacediensten en de strategische onderzoekscentra . U kunt tevens uw concrete vraag voorleggen via de website van het Vlaams Innovatienetwerk (VIN): http://www.innovatienetwerk.be. U leest hierover alles in hoofdstuk 5: Hulpkoks. > Een voorafgaand multidisciplinair intern overleg voeren Bekijk eerst intern het hele innovatieproject met alle lijnverantwoordelijken: R&D, sales, marketing, HR, juridisch departement, etc. Bekijk dus niet enkel met uw eigen technici wat concreet de inhoud moet zijn van het onderzoek dat u wilt laten uitvoeren. Ook nu al moet u oog hebben voor de valorisatie van de onderzoeksresultaten. Bekijk met uw sales & marketing ook al de vermarkting ervan en hun inzichten over de ontwikkeling van het uiteindelijke product of dienst; ga met uw personeelsverantwoordelijke na of u voor het hele project intern voldoende geschikt personeel beschikbaar hebt; bespreek met uw juristen de bescherming van de mogelijke onderzoeksresultaten en de intellectuele rechten hierop. Bekijk ook al het juridisch kader van de vermarkting (distributie, franchise, licenties, etc.). Ook tussentijds en bij de afwerking van het onderzoek is zo’n interdisciplinair overleg aanbevolen. > Een goede en open communicatie met de onderzoekspartner • Voorafgaand aan de samenwerking (pre-contractuele fase) Het is van belang dat beide partijen bereid zijn om inzage te verlenen in elkaars opgedane expertise, ambities en de voorwaarden om deze in te zetten voor nieuwe projecten. Het achterhouden van deze informatie kan wantrouwen creëren, afbreuk doen aan de bereidwillige inzet en tijdsopslorpende misverstanden teweegbrengen. Verder hebben de betrokkenen er ook belang bij elkaar de win-winpunten mee te delen die elkeen heeft bij het project. In hoofdstuk 6: Kant-en-klare Bereidingen, vindt u meer tips over onderhandelen en pre-contractuele afspraken. • Tijdens de samenwerking (onderzoeksfase) Voorzie periodiek overleg op operationeel niveau eventueel met een mogelijkheid om het overleg op managementniveau te brengen in het geval er zich bepaalde situaties zouden voordoen of in geval van geschil. Dergelijke aanpak is aanbevolen in situaties waarin veel onbekende parameters zijn. Rapporteer en documenteer dit overleg en de uitwisseling van informatie en stukken, evenals de stand van het R&D project met de reeds behaalde onderzoeksresultaten zodat hierover naderhand geen discussie of misverstanden kunnen ontstaan. Zie ook hoofdstuk 4: Vastgekookt, in verband met het documenteren en vastleggen van onderzoeksresultaten & vindingen.

In de bijlagen achteraan vindt u een stramien voor de opbouw van een O&O-samenwerkingsovereenkomst opgemaakt door het IWT in samenwerking met de stuurgroep bij de opmaak van dit boekje. Zie dit stramien louter als een eerste kennismaking met een mogelijke opbouw en inhoud van de verschillende bestanddelen van een dergelijk contract.

Om de noodzaak en het belang van elk van deze bestanddelen goed te kunnen inschatten en de concrete invulling ervan voor uw project te kunnen doen is het steeds raadzaam een beroep te doen op het deskundig advies van een IP-jurist of advocaat (zie hiervoor hoofdstuk 9: Hulpkoks, onder punt 6 en 7).

59

Ons Patent Boekje 6. KANT-EN-KLARE BEREIDINGEN

6. KANT-EN-KLARE BEREIDINGEN

60


U staat voor het uitstalraam van de traiteur en ziet een kant-en-klare bereiding die u wel zou willen hebben. U wil het aankopen voor eigen gebruik of misschien ziet u wel het commercieel potentieel van dit gerecht in en heeft u interesse om met die traiteur samen te werken. Mogelijk wil u gewoon zijn recept hebben om het gerecht zelf klaar te maken en verkopen of u wil dat de traiteur instaat voor het klaarmaken ervan, zodat u zich kan concentreren op de verkoop. U vindt hier een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten bij de aankoop of het verwerven van een gebruiksrecht op de intellectuele eigendom van iemand anders.

•U moet geen geschreven contract hebben om een overeenkomst te heb ben en juridisch rechten en plichten te bezitten. e titel van een contract heeft juridisch geen •D belang! Wat telt zijn de concrete afspraken die gemaakt zijn in het contract zelf. Ga er dus niet zomaar vanuit dat u een technologie koopt omdat de titel van het contract dat zegt.

1. ROND DE ONDERHANDELINGSTAFEL GAAN ZITTEN > Intentieverklaring; > Letter of Intent (LOI); > Memorandum of Understanding (MOU); > Term Sheet; > onderhandelingsovereenkomst. Allemaal verschillende benamingen voor overeenkomsten waar men in een pre-contractuele fase mee te maken kan krijgen.

61


Het voordeel van dergelijke overeenkomsten is dat partijen verplicht worden het voorwerp van de onderhandelingen en hun intenties duidelijk op papier te zetten. Dit is niet alleen goed om de intenties van de andere partij te kennen maar ook die van uzelf, een nuttige denkoefening. De ervaring leert dat het tijdens een onderhandeling vaak nuttig is terug te grijpen naar dit document om de eigen oorspronkelijke intenties opnieuw voor de geest te halen en te focussen. Is er geen afzonderlijke geheimhoudingsovereenkomst opgemaakt dan kunnen deze clausules in zo’n voorafgaande overeenkomst mee opgenomen worden. Los van het algemene rechtsbeginsel dat partijen te goeder trouw dienen te onderhandelen en niet zomaar ontijdig de onderhandelingen kunnen stopzetten, is zo’n document ook handig om een timing, een onderhandelingsagenda op te maken en een onderhandelingsteam te benoemen. Het is immers geen overbodige luxe te weten of de persoon aan de andere kant van de tafel wel degelijk onderhandelingsbevoegdheid heeft en voldoende gemandateerd is om knopen te kunnen doorhakken teneinde alles efficiënt te laten verlopen. We willen u nochtans waarschuwen voor een aantal gevaren: • Hoewel het opzet van dergelijke overeenkomsten in de regel alleen is om een aantal intenties (vrijblijvend) op papier te zetten, leert de praktijk dat het meren-

deel van deze intentieverklaringen eigenlijk, zonder dat de partijen het zelf beseffen, op zich reeds volwaardige contracten zijn met wel degelijk rechten en plichten voor elk van de partijen. Wilt u zich daadwerkelijk nog niet binden en is het enkel uw bedoeling even het kader op papier te zetten waarrond u wilt onderhandelen, dan is het essentieel dat een dergelijke intentieverklaring juridisch correct wordt opgesteld! U doet er niets verkeerd aan dit even te laten nalezen door een gespecialiseerde advocaat of jurist. •A l te snel wordt een onvoorwaardelijke exclusieve onderhandeling gegund. Op zich is een exclusieve onderhandeling niet slecht, het biedt een comfortabele onderhandelingspositie doch anderzijds blokkeert en hypothekeert het ook mogelijke andere opportuniteiten. Wordt een exclusiviteit bedongen zorg dan in ieder geval voor een korte duur. Zorg ook dat deze voldoende ingeperkt is, bijvoorbeeld enkel met betrekking tot een bepaald territorium of een bepaald soort onderhandelingspartij. Tijdens de onderhandelingsfase van een commerciële samenwerkingsovereenkomst moet u rekening houden met de Wet van 29 december 2005 betreffende precontractuele informatie bij commerciële samenwerkingsovereenkomsten1. Deze heeft immers een enorme impact op de manier waarop commerciële samenwerkingsovereenkomsten dienen te worden onderhandeld!

KRIJGT U SPONTAAN EEN CREATIE OF VINDING AANGEBODEN? Deze persoon wil met u afspreken om zijn uitermate interessante cre atie of vinding kort aan u voor te stellen? Hij vraagt om alvast even een geheimhoudingsovereenkomst te ondertekenen? Wees dan behoedzaam! Het gevaar bestaat immers dat hij u iets komt voorstellen dat voor u niet nieuw is of wat u in alle discretie toevallig zelf ook aan het ontwikkelen bent. Zo komt u dus ongevraagd in een conflictsituatie en bent u plots misschien gedwon gen te gaan bewijzen dat die vinding of creatie voor u niet nieuw is. Ook hier zal een gedocumenteerde aanpak zoals besproken in hoofdstuk 4: Vastgekookt, ervoor zor gen dat u sterker in uw schoenen staat.

62


De partij die het recht verleend wil krijgen, de kandidaat-rechtsverkrijger, wordt in bescherming genomen. Bedoeling van de wetgever was om ervoor te zorgen dat deze partij, nog voor het ondertekenen van een dergelijk contract, zo juist en zo volledig mogelijk zou worden ingelicht omtrent de partij met wie zij de samenwerking aangaat en omtrent haar rechten en plichten. De wet is van toepassing op commerciële samenwerkingsovereenkomsten tussen twee onafhankelijke partijen, waarbij de ene partij aan de ander het recht verleent om een commerciële formule te gebruiken onder één of meer van de volgende vormen:

• een gemeenschappelijk uithangbord; • een gemeenschappelijke handelsnaam; • een overdracht van knowhow; • een commerciële of technische bijstand. Het toepassingsgebied van de Wet is zeer breed! Het omvat niet alleen franchiseovereenkomsten, maar ook bepaalde distributieovereenkomsten, licentieovereenkomsten en andere vormen van overeenkomsten waarbij een commerciële formule ter beschikking wordt gesteld van een andere partij.

2. U WIL EEN OCTROOI(AANVRAAG) KOPEN

>K open betekent juridisch dat de andere partij de eigendom (en niet alleen een gebruiksrecht) van een zaak aan u overdraagt en dat u hiervoor een prijs in geld betaalt. Wordt er geen prijs in geld betaald, dan is er geen koop. Niets verplicht u echter deze prijs al meteen volledig vast te leggen en in één keer te betalen. Zo kan u de betaling van bepaalde sommen afhankelijk stellen van bepaalde mijlpalen of voorwaarden (milestone payments), zoals bijvoorbeeld het feit dat het octrooi definitief verleend wordt. > Weet wat u koopt! Gaat het om een octrooi of een octrooiaanvraag? Vraag (aan de kandidaat-verkoper) een officieel afschrift van het octrooi of de octrooiaanvraag uitgereikt door een officiële octrooi-instantie. Onderzoek de juridische status van het octrooi of de octrooiaanvraag en laat u idealiter bijstaan door een specialist. De juridische status van het octrooi kan u nagaan in het nationaal octrooiregister. In het octrooiregister en dus ook op een afschrift ervan kan u nagaan: •o f de kandidaat-verkoper wel de octrooiaanvrager was. Is dit niet het geval dan is het verstandig te informeren naar de eerdere overdracht en de daaraan verbonden rechten en plichten;

•o f de kandidaat-verkoper wel degelijk (nog steeds) de eigenaar is; •o f het octrooi of de octrooiaanvraag nog niet vervallen is en alle taksen tijdig betaald zijn; • in welke landen het octrooi werd aangevraagd, in welke fase van de procedure men zich bevindt en voor welke landen eventueel het octrooi is toegekend;

De contactgegevens van de DIE vindt u achteraan in de bijlagen.

U vindt meer informatie over hoe u zelf de status van een octrooi kan opzoeken in hoofdstuk 1: Koken kost geld, en in de bijlagen achteraan bij dit Hoofdstuk 1 vindt u een overzicht van de octrooidatabanken en de octrooiregisters. U vindt meer informatie over de specialisten in hoofdstuk 9: Hulpkoks.

1. B.S. 18 januari 2006.

63


>K oop nooit alleen een octrooi. Een octrooi is immers een tijdelijk verleend recht, dat na uiterlijk 20 jaar gewoon niet meer bestaat. Koop dus ook de uitvinding zelf en de knowhow hierop. Baken heel duidelijk af wat in de koop zit en wat niet.

>V ergeet niet om de overdracht van het octrooi te laten registreren, want anders is het niet tegenstelbaar aan derden. Concreet houdt dit in dat voor derden de verkoper nog steeds de eigenaar is van octrooi.

onder knowhow bent u weinig. Zorg er dus effec>Z tief voor dat de modaliteiten over hoe die knowhow zal overgedragen worden, duidelijk worden afgesproken. Dit bijvoorbeeld via opleidingen, via het verlenen van advies en ondersteuning gedurende een bepaalde periode, etc.

Bij het kopen van andere intellectuele eigendomsrechten zoals geregistreerde merken en modellen gelden in grote mate dezelfde principes.

De specifieke aandachtspunten bij de overdracht van auteursrechten kan u terugvinden in hoofdstuk 7: Mee-eters onder punt 2.

Fiscaal is het voordeliger een octrooi te kopen dan om het louter in licentie te nemen. Zie hiervoor hoofdstuk 1: Koken kost geld.

3. U WIL EEN GEBRUIKSRECHT OF LICENTIE VERWERVEN

aken duidelijk het voorwerp >B van de licentie af. > Weet wat u in licentie neemt en vraag een officieel afschrift aan van het intellectueel eigendomsrecht (octrooi, merk, geregistreerd model of tekening, etc.) dat u in licentie neemt. Voeg dit in bijlage bij de licentieovereenkomst. Controleer ook nadien zelf geregeld preventief het juridisch statuut van het in licentie genomen intellectueel eigendomsrecht in het betrokken register. Niets verhindert dat u bijvoorbeeld contractueel overeenkomt dat de licentiegever, als onderdeel van zijn informatieplicht, zich ertoe verbindt u er periodiek (bv. jaarlijks), of telkens als er zich een wijziging in de registratie voordoet, een officieel afschrift van te bezorgen.

>D e omvang van de licentie kan vrij overeengekomen worden tussen partijen. Bepaal duidelijk wat het territorium is waarvoor u een licentie verwerft en voor welke doelgroep (sector, markt) en toepassingen u de licentie verleend krijgt. Spreek ook expliciet af of u het recht heeft om eventueel sublicenties te verlenen. >T racht van de licentiegever te bekomen dat hij contractueel waarborgt: •D at hij wel degelijk gerechtigd is deze rechten te verlenen. Misschien verleent hij u een recht waarover hijzelf niet beschikt of dat hij al exclusief heeft toegekend aan een andere partij.

• Dat de verleende rechten geen inbreuk plegen op de rechten van derden of spreek onderling een haalbare procedure af in verband met controle op aangevraagde of verworven intellectuele eigendomsrechten. Het is essentieel dat hij, in het geval van een (vermeende) inbreuk, u zal verdedigen en vrijwaren voor alle kosten en schade. Het is voor u als licentienemer essentieel dat u zoveel mogelijk de garantie krijgt dat uw eigen operationele continuïteit verzekerd blijft en u niet verplicht wordt meteen alles stop te zetten. Zorg er ook voor dat in dergelijke gevallen uw eigen aansprakelijkheid ten aanzien van uw eigen klanten en/of sublicentienemers voldoende ingedekt is. > Vraagt u exclusiviteit, dan zal deze hoogstwaarschijnlijk ver-

In hoofdstuk 5: Samen koken, leert u waarom onderzoeksinstellingen dergelijke waarborgen echter niet kunnen geven.

64


bonden zijn aan een gegarandeerde minimumomzet, om er voor te zorgen dat uw licentiegever niet gebonden is aan een exclusiviteit die hem niets opbrengt. Tracht hierbij te vermijden dat, bij het niet behalen van de minimumomzet, de licentiegever het recht heeft de exclusiviteit of zelfs de overeenkomst in haar geheel te beëindigen. Zorg voor een achterdeur via de betaling van een minimale royalty, indien de minimumomzet niet gehaald wordt in een bepaald jaar. >E en licentiegever zal in de regel nooit toelaten dat de royalty een percentage is dat berekend

wordt op de winst, want uw winst heeft u zelf in de hand en kan u via het maken van bijkomende kosten artificieel laag houden. Vandaar dat een royalty steeds berekend wordt op de omzet. Alternatief is een vast bedrag per verkocht product. ergeet niet uw licentie te laten >V registreren in het betrokken (octrooi-, ...)register zodat deze tegenstelbaar is aan derden.

> Neemt u een octrooi in licentie kijk dan ook naar het afgesproken regime inzake verbeteringen op de geoctrooieerde vinding of nieuwe vindingen op basis van of voortbouwend op het in licentie genomen octrooi. Bent u verplicht deze te melden aan de licentiegever en bent u er überhaupt dan wel (exclusief) eigenaar van?

Anders dan in de VS heeft u in Europa geen licentie nodig om op geoctrooieerde materie onderzoek te kunnen uitvoeren op de technologie die vervat zit in het octrooi. Dit is de zogenaamde exemption of research.

4. U WIL COMMERCIEEL SAMENWERKEN Zoals reeds gezegd in punt 1. van dit hoofdstuk bestaat er sinds de Wet van 29 december 2005 een specifieke informatieplicht bij het aangaan van commerciële samenwerkingsovereenkomsten1. Bij het aangaan van een commerciële samenwerkingsovereenkomst is juridisch daarnaast de belangrijkste vraag of u de technologie of goederen wilt: > v erkopen in eigen naam en voor eigen rekening = distributie; Concreet ontvangt de klant dan een offerte en een factuur van uw firma, op naam van uw firma en te betalen aan uw firma. > v erkopen in naam en voor rekening van de principaal = agentuur. Concreet ontvangt de klant dan een offerte van u, maar wordt deze offerte opgemaakt op naam van uw principaal van wie u de producten verkoopt. Het is ook op naam van uw principaal dat de factuur wordt opgemaakt en de betaling dient te gebeuren aan uw principaal.

In België bestaat, zowel voor agentuur (Wet van 13 april 1995) als voor alleenverkoop (Wet van 27 juli 1961), een dwingende wetgeving die steeds van toepassing is ook al is er geen geschreven contract en ook al werd contractueel overeengekomen dat deze wetgeving niet van toepassing is. Belangrijk hierbij is te weten dat beide wetgevingen de agent en de distributeur een vergaande bescherming aanbieden bij de eenzijdige beëindiging van de samenwerking en terzake voorzien in een aanzienlijke vergoeding voor de agent of distributeur.

1. B.S. 18 januari 2006

65

Ons Patent Boekje 7. MEE-ETERS

7. MEE-ETERS

GASTEN AAN TAFEL DIE HUN (DEEL VAN DE) TAART KUNNEN OPEISEN

66


U innoveert of laat iets creëren door uw eigen mensen of door externe partners. Omdat u voor alles betaalt, denkt u natuurlijk dat u ook de (enige) eigenaar bent van deze vindingen of creaties. Wij moeten hiervoor waarschuwen, want dit is lang niet altijd het geval! Op een dag stelt u vast dat niet u, maar iemand anders de eigenaar is of dat u lang niet de enige rechthebbende bent op deze intellectuele eigendom. In de Belgische regelgeving ontbreekt het vaak aan een eenduidige expliciete regeling over wie titularis van een intellectueel eigendomsrecht op gedane vindingen of creaties. Belangrijkste uitzondering hierop vormen evenwel de auteursrechten1. Dit maakt dat een en ander dus best voorafgaand expliciet contractueel geregeld wordt teneinde verrassingen te vermijden.

1. HET FIRST-TO-FILE PRINCIPE Het principe van “first-to-file” geldt voor: > octrooien; > merken; > tekeningen of modellen; > domeinnamen. Hij die als eerste een octrooiaanvraag indient of een merk, model of domeinnaam laat registreren,

wordt vermoed de rechtmatige eigenaar of rechthebbende te zijn en krijgt het octrooi, merk, model of domeinnaam verleend! U kan dus beter preventief contractueel overeenkomen dat uw medewerkers of partners niet gerechtigd zijn zelf een octrooiaanvraag in te dienen of een merk, model of domeinnaam te laten registreren.

2. W IE IETS CREËERT, GENIET HIER PERSOONLIJK AUTEURSRECHTEN OP Dit principe geldt ook voor: > uw eigen werknemers; > uw leveranciers, onderaannemers of partners. Het is niet omdat deze mensen voor u werken en omdat u er voor betaald heeft, dat de auteursrech ten automatisch bij u liggen! Hierop bestaan er, voor wat uw werknemers (voor alle duidelijkheid: personen met wie u een arbeidsovereenkomst heeft) betreft, 2 uitzonderingen: •S oftware ontwikkeld door uw werknemers (niet door freelancers!).

• Databanken die in de niet-culturele nijverheid tot stand zijn gekomen. Hier is er een weerlegbaar vermoeden van overdracht van de rechten van de auteur-werknemer aan de werkgever voorzien. Concreet houdt dit in dat u als werkgever geacht wordt de auteursrechten te hebben op deze software of (op deze) databanken, tenzij de werknemer het tegendeel kan bewijzen. Zo bijvoorbeeld omdat er contractueel overeengekomen werd dat de auteursrechten toch bij de werknemer blijven.

1. D aarnaast bestaat er wel een specifieke regeling voor de personeelsleden en bursalen werkzaam aan een Vlaamse universiteit opgenomen in het Universiteitsdecreet van 12 juni 1991, B.S. 4 juli 1991. Een analoge regeling geldt in de context van de hogescholen.

67


Lees in hoofdstuk 4: Vastgekookt, hoe u kan vastleggen wat uw werknemer heeft ontwikkeld aan software of databanken, zodat daar achteraf geen discussie meer kan over bestaan, bijvoorbeeld wanneer deze werknemer de firma verlaat.

In alle andere gevallen moet u de overdracht van de auteursrechten uitdrukkelijk en schriftelijk overeen komen. oor werknemers kan dit in de arbeidsovereen>V komst, in het arbeidsreglement, in een Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO) of in een afzonderlijke overeenkomst, die specifiek betrekking heeft op de auteursrechten of meer algemeen op de intellectuele rechten van de werknemer. >V oor leveranciers, onderaannemers of partners kan dit op de bestelbon overeengekomen worden, in uw algemene inkoopvoorwaarden bepaald worden of in een afzonderlijke overeenkomst gezet worden, die specifiek betrekking heeft op de auteursrechten of meer algemeen op de intellectuele rechten van de leverancier, onderaannemer of partner. Hoe gedetailleerd dit contractueel moet overeengekomen worden, verschilt. De regel is dat dit heel gedetailleerd dient te gebeuren: >e lke exploitatiewijze dient afzonderlijk expliciet vermeld te worden, >e venals de vergoeding van de auteur voor elk van die exploitatiewijzen > alsook de reikwijdte en de duur ervan. In geval van twijfel of onduidelijke clausules, zal de overeenkomst altijd in uw nadeel worden geïnterpreteerd!

68

Hierop bestaan 2 uitzonderingen: >V oor contracten met uw eigen werknemers, doch enkel indien het werken betreft die binnen het toepassingsgebied van hun arbeidsovereenkomst worden gecreëerd. en >V oor contracten met uw leveranciers, onderaannemers of partners, doch enkel indien: •u een activiteit uitoefent in de niet-culturele sector of in de reclamewereld en • het werk bestemd is voor die activiteit. Hiervoor gelden volgende minder strenge regels: e overdracht kan in vrij algemene bewoordingen >D beschreven worden. >U kan de werken ook in de toekomst gaan exploiteren op een wijze die nu nog niet bekend is. De voorwaarde is wel dat u in het contract uitdrukkelijk bepaalt wat in dat geval het aandeel van de auteur zal zijn in de winst die u haalt uit deze nieuwe, nu nog onbekende, exploitatievorm. Mocht het internet bijvoorbeeld nog niet bestaan, dan zou u nu wel al het recht verwerven om deze werken hierop te exploiteren. >U kan ook contractueel bedingen dat u de rechten op alle toekomstige werken verkrijgt. Nog dit: U heeft in deze gevallen als werkgever of opdrachtgever geen enkele verplichting om het werk ook daadwerkelijk te exploiteren. U bent volledig vrij om te bepalen welke werken van de werknemer u al dan niet verder wil gaan exploiteren.


3. NAMAAK Wordt u geconfronteerd met namaak, dan kan u als eigenaar van de intellectuele eigendom uiteraard optreden. Bent u licentienemer, dan is het van belang: • Dat deze licentie officieel geregistreerd werd, zoniet is uw licentie niet tegenstelbaar aan derden en kan u zelf niets ondernemen. U bent dan verplicht de licentiegever aan te spreken om op te treden tegen namaak (links naar deze registers vindt u in de bijlage bij hoofdstuk 1). • Dat u contractueel met uw licentiegever bedongen heeft dat hij verplicht is te handelen tegen deze namaak en niet kan blijven stilzitten. Het is van essentieel belang dat u bij namaak beredeneerde stappen onderneemt en in het amalgaam aan actiemogelijkheden deze procedure uitkiest die u op dat moment het meest dient. Het valt dan ook aan te raden hiervoor het advies in te winnen van een gespecialiseerde advocaat of jurist. Misschien kan het in bepaalde gevallen al volstaan een degelijke ingebrekestelling te laten opmaken, waarin u de namaker (die niet altijd te kwader trouw is) wijst op de inbreuk van uw rechten en hem aanmaant elke verdere namaak te staken. Hou ook dit in gedachten: stelt u namaak vast, laat dit dan ook meteen vastleggen zodat u hiervan minstens het bewijs kan voorleggen. U kan hiervoor een beroep op een gerechtsdeurwaarder die (discreet) de nodige vaststellingen kan doen en hiervan een proces-verbaal kan opmaken.

Lees in hoofdstuk 4: Vastgekookt, meer over de gerechtsdeurwaarder.

In geval u al aanwijzingen heeft van namaak en u enerzijds nog meer bewijsmateriaal hiervoor wil verzamelen en anderzijds ook de omvang ervan wil laten

vaststellen kan u hiervoor een beschrijvend beslag vragen voor de bevoegde Belgische beslagrechter via een eenzijdig verzoekschrift (dus niet op tegenspraak, zonder dat de vermoedelijke namaker hiervan op de hoogte wordt gebracht). Het is dan de deskundige aangesteld door de rechtbank die vergezeld van een gerechtsdeurwaarder, uw advocaat en eventueel de politiediensten onaangekondigd bij de namaker zal binnenvallen en de aangetroffen namaakgoederen zal beschrijven (beschrijvend beslag) en van de documenten die hiermee verband houden (facturen, bestelbonnen, vervoersdocumenten, etc). Op basis van deze vergaarde bewijsstukken kan dan een procedure ten gronde opgestart worden. Groot voordeel is dat u niet alleen een bewijs heeft van de namaak maar ook van de omvang ervan. Heeft u een vermoeden dat namaakgoederen zullen worden ingevoerd, dan kan u ook steeds gratis de douaneautoriteiten schriftelijk verzoeken om op te treden. Wanneer zij deze goederen daadwerkelijk aantreffen, houdt zij deze goederen tegen. Op die manier heeft u de gelegenheid om te reageren tegen de illegale invoer.

U vindt achteraan in de bijlagen de vereiste contactgegevens en links voor een dergelijk verzoek. Sinds 1 oktober 20071 is ook de FOD Economie, en meer bepaald de inspecteurs en controleurs van de Algemene Directie Controle en Bemiddeling, bevoegd om namaak op te sporen en vast te stellen. In geval van namaak kan u bij deze dienst een klacht indienen via een klachtenformulier dat on line beschikbaar is op de website van de FOD Economie.

U vindt achteraan in de bijlagen de vereiste contactgegevens en links voor een dergelijk klachtenformulier.

1. Wet van 15 mei 2007 betreffende de bestraffing van namaak en piraterij van intellectuele eigendomsrechten, B.S. 18 juli 2007.

69

Ons Patent Boekje 8. Keukengeheimen & onthullingen

8. KEUKENGEHEIMEN & ONTHULLINGEN

HOU HET POTJE GESLOTEN OF U KRIJGT HET DEKSEL OP DE NEUS

70


1. H ET BELANG VAN GEHEIMHOUDING VÓÓR EEN OCTROOI(AANVRAAG) Eén van de belangrijkste voorwaarden om een octrooi te kunnen verkrijgen, is dat uw uitvinding nieuw is (de nieuwheidsvereiste). Door uw uitvinding publiek te maken, is uw uitvinding niet meer nieuw, maar behoort zij tot de stand der techniek en is zij dus publiek domein geworden. In plaats van “wie schrijft die blijft” is de regel bij octrooien: “WIE ZWIJGT, DIE BLIJFT”! Wie iets ontwikkeld heeft, is daar terecht enthousiast over en geneigd dit meteen te tonen aan iedereen. DE REGEL is echter: wil u een octrooi aanvragen, ga uw uitvinding dan niet tonen op beurzen of tijdens opendeurdagen, ongeacht het commercieel belang ervan, want het commercieel potentieel van uw uitvinding kan al snel in de kiem gesmoord zijn door uw eigen toedoen (zie ook hoofdstuk 6: Kant-en-klare bereidingen over geheimhouding in de precontractuele fase).

2. H ET BELANG VAN GEHEIMHOUDING VAN KNOWHOW BOVENOP HET OCTROOI

We hebben enerzijds de kennis die vervat zit in het octrooi en anderzijds de knowhow (“know how to do it” of “savoirfaire”) die de informatie omvat over hoe men het best te werk kan gaan, hoe men moet omgaan met de kennis vervat in het octrooi. Nemen we als voorbeeld de uitvinding van de fiets. In het octrooi zal perfect beschreven staan hoe een fiets technisch in mekaar zit. Wie het octrooi leest, zou in principe perfect in staat moeten zijn een fiets na te maken. Wat evenwel niet in het octrooi beschreven zal staan, is bijvoorbeeld hoe hij de fiets moet afstellen. Wat is de ideale positie van het kader en wat is de juiste verhouding tussen het stuur, het zadel en de pedalen? Hoe strak moet de ketting aangespannen worden? In het octrooi zal bijvoorbeeld ook niet beschreven staan welk onderhoud zo’n fiets vraagt. Wie de fiets wil nabouwen op basis van de gegevens vervat in het octrooi, zal bijvoorbeeld ook niet weten dat de ketting moet gesmeerd worden. Hij zal geconfronteerd worden met een fiets die stroef rijdt, waarvan de ketting niet gesmeerd loopt. Deze knowhow zal hij zelf nog moeten opbouwen. Dit vergt tijd, en het is net die tijd die u in feite een bijkomende bescherming biedt.

Knowhow = alle niet-geoctrooieerde of niet octrooieerbare kennis waarover derden niet beschikken (= bedrijfsinterne informatie) en die daardoor een economisch voordeel kan opleveren (= strategische informatie).

71


Strikte geheimhouding is niet alleen essentieel vóór het indienen van een octrooiaanvraag, maar blijft ook nadien een belangrijk onderdeel van uw beschermingsmix. ‹ Het beschermt de knowhow die niet gepubliceerd werd in het octrooidocument. ‹ Het zorgt voor een blijvende bescherming, ook na de octrooibescherming.

Een octrooi biedt slechts een tijdelijke bescherming van 20 jaar en dan nog enkel op voorwaarde dat u jaarlijks de instandhoudingstaksen betaalt. Eens de octrooibescherming eindigt, valt uw uitvinding in het publiek domein. Het is dus van essentieel belang om er naar te streven dat u dan niet juridisch, maar eerder feitelijk nog beschermd blijft.

3. GEHEIMHOUDING “IN PLAATS VAN” EEN OCTROOI In sommige gevallen kan een octrooiaanvraag niet mogelijk zijn, omdat uw vinding of creatie niet voldoet aan de octrooieringsvoorwaarden. Anderzijds kan het gebeuren dat voor een perfect octrooieerbare uitvinding een octrooi een minder interessante optie is. Lees in hoofdstuk 3: De bereiding, wat de nadelen zijn van een octrooi, waardoor het voor u soms interessanter kan zijn om geen octrooi aan te vragen. VOORDELEN • Uw uitvinding wordt niet bekend gemaakt.

Kiest u voor deze beschermingsstrategie, dan is het aangewezen om in te schatten wat de kans is dat iemand anders zelfstandig tot hetzelfde resultaat komt. Hiervoor kan het interessant zijn om alvast even de octrooidatabanken te raadplegen. U kan hier nagaan hoeveel octrooien er al zijn (kwantiteit) in hetzelfde technologiedomein en hoeveel hiervan het laatste jaar (actualiteit) dezelfde richting uitgaan als uw oplossing.

Lees in hoofdstuk 1: Koken kost geld, meer over opzoekingen in octrooidatabanken.

• Onbeperkt in de tijd. NADELEN • Eens bekend geen bescherming meer. • Een andere kan zelfstandig tot eenzelfde uitvinding komen en hier een IP-monopolie op verwerven.

Een aantal essentiële elementen in een geheimhoudingsstrategie zijn: > Het organiseren zowel intern als met externe R&D partner van een intern disclosure-systeem voor het documenteren en vastleggen van onderzoeksresultaten & vindingen

Lees hierover meer in hoofdstuk 4: Vastgekookt.

In hoofdstuk 5: Samen koken, gaan we verder in op dit aspect specifiek bij externe O&O-partners.

72


> Het sluiten van geheimhoudingsovereenkomsten (Non-Disclosure Agreements of NDA’s) met elke derde die in contact komt, in welke hoedanigheid dan ook, met uw R&D project. Dus niet alleen R&D partners maar ook bijvoorbeeld (potentiële) financiers en adviseurs. Let op: bepaalde categorieën van personen zijn reeds gebonden door een beroepsgeheim of geheimhoudingsplicht.

Lees hierover meer in hoofdstuk 9: Hulpkoks.

In hoofdstuk 6: Kant-en-klare gerechten, gaan we onder punt 1. verder in op contracten tijdens de onderhandelingsfase.

In de bijlagen achteraan vindt u een model van een geheimhoudingsovereenkomst verstrekt door het IWT.

WAARSCHUWING ebruik nooit zomaar een modelcontract doch zie het als een is eerste kennismaking met een mogelijke G opbouw en inhoud van een dergelijk contract. Om de draagwijdte van elk van de clausules goed te kunnen inschatten en het nut en de toepasbaarheid ervan voor uw project te kunnen nagaan is het steeds raadzaam een beroep te doen op het deskundig advies van een IP-jurist of advocaat. In hoofdstuk 9: Hulpkoks, vindt u onder punt 6 en 7 meer informatie alsook een case rond de gevaren bij het gebruik van standaard geheimhoudingsovereenkomsten.

> Het intern uitwerken van fysische beveiligingsmaatregelen: beveiliging en toegangscontrole gebouw, paswoorden op computers, logboek in het lab, enz. > Het intern uitwerken van een safety policy en een controlesysteem hierop: uitloggen alvorens computer te verlaten, niet onbeheerd achterlaten van laptops en ander materiaal, nemen van back-ups, gedragsregels inzake on line communicatie (e-mail, etc)

‹ Lees hierover meer verder in dit hoofdstuk onder punt 5.

Geheimhouding kan u een feitelijke tijdsvoorsprong geven, die u kan benutten om de markt te penetreren en een marktpositie te verwerven.

Toen Renault als eerste een monovolumewagen op de markt bracht, had zij in alle geheimhouding jaren onderzoek verricht naar de specifieke gewijzigde veiligheidsvereisten bij een dergelijke wagen. De concurrentie had dit nieuwe wagenconcept niet zien aankomen en was dus in snelheid genomen. Om hun time-to-market te verkorten en zo snel mogelijk met een eigen monovolumewagen op de

markt te komen, hadden de constructeurs hun R&D noodgedwongen versneld. Uit crashtesten zou later blijken dat de monovolumewagen van Renault eigenlijk het enige veilige model op de markt was. De verklaring lag in het feit dat een monovolumewagen heel specifieke kreukzone’s nodig had, die niet vergelijkbaar waren met andere modellen. De gevolgen voor de concurrenten zijn gekend en ze kregen er een negatieve publiciteit bovenop.

73


4. ONTHULLING Omgekeerd kan ook een volledige onthulling u de gewenste bescherming bieden. Naast het feit dat u bij publicatie van uw vinding of creatie kan genieten van enig moreel recht als zijnde de uitvinder of ‘vader’ van deze vinding of creatie, vermijdt u ook dat anderen, die zelfstandig tot dezelfde uitvinding zouden gekomen zijn, naderhand wel een octrooi aanvragen en hierdoor een monopolie verwerven op deze uitvinding. Uw publicatie is dan bezwarende prior art voor latere octrooiaanvragen. Naast een gewone algehele onthulling, kan u ook meer strategisch gecontroleerd en doelmatig gaan publiceren of bekendmaken, door te spelen met de nieuwheidsvereiste voor een octrooi. De Octrooiwet1 bepaalt dat de uitvinding “niet openbaar toegankelijk gemaakt” mag zijn. Het is hierbij voldoende dat de uitvinding toegankelijk gemaakt werd. Het is niet vereist dat er ook effectief iemand

kennis heeft van genomen! Er zijn ook geen specifieke vereisten rond: taal, plaats of vorm. Strategisch kan u dus in principe uw vinding of creatie op zodanige manier gaan publiceren, dat het weldegelijk deel gaat uitmaken van de stand van de techniek (en dus niet meer octrooieerbaar), maar dat de kans relatief klein wordt dat sectorgenoten het ook daadwerkelijk zullen vinden en lezen. Deze zogenaamde hidden publications worden nochtans niet zomaar aanvaard als bron van prior art die maakt dat een uitvinding niet meer nieuw is. Anderzijds hoeft het dus zeker geen publicatie te zijn in een gereputeerd wetenschappelijk tijdschrift of een vaktijdschrift binnen uw innovatie- of onderzoeksdomein. Mogelijkheden van publicatiekanalen voor octrooibare vindingen zijn bv. www.researchdisclosure. com, www.patentattorneys.ch en www.ip.com.

1. W et van 28 maart 1984 betreffende de uitvindingsoctrooien (B.S. 9 maart 1985). Het Europees Octrooiverdrag van 5 oktober 1973 bevat een vergelijkbare bepaling.

74

Een defensieve publicatie kan ook een belangrijk onderdeel uitmaken van uw beschermingsmix voor de bescherming van verbe teringen die u aan uw uitvinding aangebracht heeft na de octrooiaanvraag. Vaak is het niet realistisch om bijkomende octrooien te nemen op deze verbetering(en). De combinatie van een octrooiaanvraag op de basisuitvinding en een defensieve publicatie voor de verdere verbeteringen erop, vermijdt enerzijds dat anderen, die zelfstandig dezelfde verbeteringen zouden hebben ontwikkeld, wel een octrooi aanvragen en hierdoor een monopolie krijgen op deze verbeteringen. Het risico dat door de onthulling de verbetering zal nagemaakt kunnen worden, is ook relatief klein aangezien er een octrooi bestaat op de basisuitvinding.


5. NOODZAAK VAN EEN INTERN BELEID Wil u als kmo de tactiek van de geheimhouding hanteren bij uw beschermingsbeleid, dan is het essentieel hier intern een beleid rond uit te werken en afspraken te maken met uw medewerkers. Dit is ook relevant bij de ondertekening van geheimhoudingsovereenkomsten met partners. De ervaring leert immers dat hier vaak in overeengekomen wordt, dat de geheimhoudingsplicht enkel geldt ten aanzien van informatie

die gemarkeerd werd als zijnde vertrouwelijk, maar dat een kmo hier rond intern niet altijd georganiseerd is. De medewerkers zijn hier niet altijd consequent over ingelicht, met als gevolg dat in de praktijk informatie vrijgegeven wordt zonder dat hierop expliciet vermeld staat dat deze geheim is. Zo waant men zich juridisch ingedekt, maar komt men in de realiteit in een situatie terecht, waarbij de geheimhoudingsovereenkomst

Nikon merkte dat concurrenten er op een ongelofelijke manier in slaagden om telkens innovaties op de markt te brengen, die zij ontwikkeld hadden en nog geheim hielden. Al snel kwam men, na controle, uit bij een werknemer die systematisch geheime onderzoeksresultaten doorstuurde naar concurrenten. De betrokken werknemer was echter slim genoeg om al deze informatie op te slaan op zijn PC in een map

dode letter is geworden en de partner eigenlijk niet verplicht is om de vrijgegeven informatie geheim te houden. Wat u dus best kan doen, is in het arbeidsreglement het geheimhoudingsbeleid van uw kmo uitschrijven. Deze bevat dan heel concrete afspraken rond het geven van toedrachten en het meewerken aan publicaties, het markeren en bewaren van geheime informatie, het gebruik van e-mail, etc.

genaamd “privé”. Dit vond de Franse rechtbank voldoende om te stellen dat, zelfs al stond ontegensprekelijk vast dat de betrokken werknemer geheime informatie lekte, de werkgever de privacy van de werknemer had geschonden door bestanden op zijn pc te controleren die aangemerkt stonden als privé. Het bewijs was dus onwettig. Deze uitspraak was rechtstreeks aanleiding voor de totstandkoming van CAO nr. 81 in België.

CAO nr. 81 van 26 april 2002 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de werknemers ten opzichte van de controle op de elektronische onlinecommunicatiegegevens geeft u als werkgever het recht bij uw werknemers controle uit te oefenen op hun e-mailgebruik met het oog op de beschermen van de economische, handels- en financiële belangen van uw onderneming die vertrouwelijk zijn alsook het tegengaan van de hiermee in strijd zijnde praktijken.

75

Ons Patent Boekje 9. Hulpkoks

9. HULPKOKS

Omdat ‘geen tijd hebben’ vaak een feit is maar NOOIT een argument

76


Als kok heeft u een hele keuken te runnen: de aankopen organiseren, de sauzen prepareren, de groenten kuisen, enzovoort. Het mag al een wonder heten als u nog tijd vindt om creatief bezig te zijn, om innovatieve zaken te ontwikkelen. Laat staan dat u ook nog eens tijd moet vrijmaken voor de bescherming van die creativiteit en innovaties! Geen tijd hebben is dus vaak een feit, maar kan nooit een argument zijn om de bescherming van uw intellectuele eigendom te verwaarlozen. Zowel vanuit de overheid als vanuit de privé-sector wordt genoeg ondersteuning aangebo den; vaak gratis, soms betalend. Ze maken in ieder geval dat u veel zaken (kosten)efficiënt kan uitbesteden en dat u zich kan focussen op andere zaken. Een belangrijk verschil tussen enerzijds de gesubsidieerde sector en de overheidssector en anderzijds de commerciële/private sector is dat de eersten als voornaamste opdracht hebben een overzicht te

geven van diensten en ondersteuning die van pas kunnen komen. Zij kunnen u dus o.m. een eerste begeleiding geven inzake de aspecten van intellectuele eigendom voor uw business en doorverwijzen. Voor een volledig uitgewerkt op maat van uw kmo gemaakt advies moet u bij de private actoren zijn. ZE ZIJN ER OM U TE HELPEN. MAAK ER GEBRUIK VAN! Wat wij niet dulden is dat u nog langer tijd verliest met het zoeken van de juiste mensen. Vandaar deze praktische who-is-who en de snelste weg naar advies en ondersteuning.

1. DE OFFICIËLE INSTANTIES

Onder deze noemer focussen we op overheden of openbare agentschappen met activiteiten op het vlak van intellectuele eigendomsrechten (zoals de Dienst voor de Industriële Eigendom (DIE) binnen de FOD Economie) of met andersoortige activiteiten waarbij aspecten van intellectuele eigendom of intellectuele eigendomsrechten aan bod komen, zoals op het terrein van innovatie en technologietransfer (Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT)), economie en ondernemerschap (Agentschap Ondernemen) of internationaal ondernemen (Flanders Investment and Trade (FIT)).

In de bijlagen achteraan vindt u een adressenlijst van de meest relevante officiële instanties. > Surf nu al eens naar hun website en ontdek de massa aan beschikbare informatie. > Aarzel zeker niet om hen ook rechtstreeks te contacteren en laat u verrassen door hun klantvriendelijkheid. Geen Kafka. Wel toegankelijk, drempelverlagend, … en waar nodig wordt u zo mogelijk doorverwezen.

77


2. DE INNOVATIEADVISEURS Als Vlaamse kmo kan u bij heel wat verschillende organisaties terecht voor informatie en eerstelijnsadvies over intellectuele eigendom en innovatie in het algemeen. Op sommigen onder hen kan u ook een beroep doen voor een persoonlijke begeleiding en actieve ondersteuning. Op het vlak van innovatie en de ermee verbonden aspecten van intellectuele eigendom zijn de innovatieadviseurs van de Innovatiecentra het best geplaatst om u een eerstelijns basisondersteuning te geven. Zij moedigen vanuit hun relaisfunctie naar het Vlaams Innovatienetwerk de bedrijven en ondernemers aan en begeleiden deze om efficiënt en duurzaam te innoveren. Zij bekijken samen met de ondernemer de IE-gerelateerde aspecten in hun business strategie en hebben hiervoor verschillende tools (audit, modellen, enz.). De innovatieadviseurs maken deel uit van een Vlaams innovatienetwerk (VIN, http://www.innovatienetwerk.be) van het Agentschap voor Wetenschap en Technologie (IWT). Andere leden uit dit VIN-netwerk zijn collectieve centra, beroepsorganisaties in specifieke technologische en industriële sectoren, de competentiepolen, de universitaire interfacediensten, hogescholen met onderzoekscapaciteit en strategische onderzoekscentra (zie ook hoofdstuk “Samen Koken”). Het VIN is dus een uniek netwerk van intermediaire organisaties die vanuit de Vlaamse overheid steun ontvangen voor innovatiestimulering en innovatieondersteuning. Concreet helpt het VIN de Vlaamse kmo’s met hun vragen naar wetenschappelijke expertise, intellectuele eigendom en ruimer rond innovatie in het algemeen. De innovatieadviseurs van de Innovatie-centra zijn samen gehuisvest met de accountmanagers van het Agentschap Ondernemen in provinciale kantoren. U vindt uw provinciale innovatieadviseur

• Een aantal van deze diensten bieden de PATLIB-centra gratis aan, andere tegen betaling. Elk PATLIB-centrum hanteert op dit vlak zijn eigen regels. • Het schrijven en indienen van een octrooiaanvraag behoren evenwel niet tot de taken van een PATLIB-centrum.

78

op de website http://www.innovatiecentrum.be en op http://www.iwt.be onder de rubriek Innovatie, Advies en Begeleiding onder de rubriek “Regionale Innovatiestimulering– de Innovatiecentra”. VOORDELEN • 1 centraal meldpunt voor uw vragen; • persoonlijke opvolging; • GRATIS eerstelijns advies; • gerichte doorverwijzing; • engagement rond afgesproken antwoordtijd. NADELEN • geen dienstverlening op maat.

3. DE PATLIB-centra PATLIB staat voor PATent LIBrary. Het zijn octrooiinformatiecentra die erkend zijn door de European Patent Office (EPO) en opgericht door de nationale octrooidiensten van de lidstaten van de EPO. België telt in totaal 8 PATLIB-centra, bestaande uit het nationaal octrooibureau (de Belgische Dienst voor de Intellectuele Eigendom), 4 regionale informatiepunten en 3 sectoriële PATLIB-centra, ook gekend als Octrooicellen. Inmiddels beperken de meeste PATLIBcentra hun dienstverlening niet langer tot octrooien, maar hebben ze deze uitgebreid tot de andere intellectuele eigendomsrechten. U kan aankloppen bij een PATLIB-centrum als: >U een algemene vraag heeft over octrooien of over de bescherming van intellectuele eigendom? Zij verschaffen u deze algemene informatie. >U een heel concrete vraag heeft rond de bescherming van een specifiek innovatieproject of u zich de vraag stelt of uw vinding wel octrooieerbaar is? Zij geven u daaromtrent individueel advies. >U wilt weten of uw uitvinding wel nieuw is, welke octrooien uw concurrenten hebben of welke octrooien er al binnen een bepaald domein bestaan? Zij verrichten opzoekingen in de octrooidatabanken.


De sectoriële PATLIB-centra zijn geïntegreerd in grote expertisecentra, concreet SIRRIS, CENTEXBEL en WTCB. Aanvullend op het verschaffen van informatie betreffende intellectuele eigendomsrechten, kunnen ze uw kmo begeleiden in allerlei domeinen als subsidieregelingen, technologische expertise, opzoeken van partners op een Europese schaal.

Leer in hoofdstuk 1: Koken kost geld, waarom en hoe u zelf ook al de octrooidatabanken kan raadplegen.

4. DE VRIJE OCTROOIGEMACHTIGDEN Een vrije octrooigemachtigde is een octrooigemachtigde die niet in dienst is bij een bedrijf (een zogenaamde ‘industriegemachtigde’), maar die zijn functie als vrij beroep uitoefent, vaak binnen een zogenaamd octrooibureau. Een Belgisch octrooigemachtigde

is een officieel beëdigd persoon, die gekwalificeerd is om een octrooiaanvrager of octrooihouder te vertegenwoordigen voor de officiële nationale octrooi-instanties (DIE). U kunt hem dus, via een volmacht, machtigen om voor u op te treden voor deze dienst.

Een Europees octrooigemachtigde (Engels: European patent attorney) is een officieel beëdigd persoon, die gekwalificeerd is om een octrooiaanvrager of octrooihouder te vertegenwoordigen voor het Europees Octrooibureau (EPO - European Patent Office).

Een octrooigemachtigde is > GEEN JURIST OF ADVOCAAT > WEL een exacte of toegepaste WETENSCHAPPER met een academische opleiding, zoals een burgerlijk of bioingenieur. Hij heeft, om de nodige beroepservaring op te doen, eerst (tot 6 jaar) stage doorlopen bij een erkend octrooigemachtigde of een octrooidienst, aangevuld met een (eveneens juridische) studie. Tenslotte moet hij geslaagd zijn voor een kwalificatie-examen.

WAAROM EN WANNEER EEN BEROEP DOEN OP EEN OCTROOIGEMACHTIGDE? > Voor een voorafgaande adviesverlening over de octrooieerbaarheid van uw uitvinding, voor het verrichten van een informeel nieuwheidsonderzoek en voor een analyse van de beste octrooistrategie (timing, procedure). Lees in hoofdstuk 2: De ingrediënten, alles over de verschillende octrooieerbaarheidsvoorwaarden.

Lees in hoofdstuk 3: De bereiding, alles over de belangrijkste strategische keuzes.

> Voor de opmaak en de indiening van uw octrooiaanvraag, met best een zo groot mogelijke beschermingsomvang, zonder daarbij in aanvaring te komen met derden, en met een zo laag mogelijke kans op omzeiling van uw eigen octrooi door derden. > Voor de strikte opvolging van de procedure na de indiening.

79


> Voor de bewaking van uw octrooi(en). Door op geregelde tijdstippen gericht te zoeken en analyses te maken van nieuwe gepubliceerde octrooiaanvragen, worden inbreuken op uw octrooi(en) opgespoord. > Tijdens juridische procedures m.b.t. de geldigheid of de namaak van een octrooi.

HOE KIEST U EEN OCTROOIGEMACHTIGDE?

Uw octrooi (aanvraag) kan publiek domein worden wanneer u de formaliteiten of de betalingen van de officiële taksen niet correct of niet tijdig verricht! Het is essentieel om zicht te krijgen op wat u als kmo echt wilt en wat de visie van de octrooigemachtigde is op het vlak van beschermingsstrategie. > D oor de conclusies (claims) nauw te formuleren, is de kans op een vlotte procedure groter en de afloop meer voorspelbaar. Maar u heeft dan finaal een octrooi met een beperktere beschermingsomvang. > D oor de conclusies claims ruimer te formuleren, krijgt u een octrooiaanvraag met een grotere beschermingsomvang. Soms impliceert dit evenwel een minder vlot verloop, bijkomende kosten en een minder zekere afloop. Anderzijds heeft u dan wel kans op een finaal sterk octrooi met ruimere valorisatiemogelijkheden en bijgevolg ruimere inkomsten.

et is misschien een boutade, maar praten •H helpt! Een eerste verkennend GESPREK, in de regel kosteloos, laat u toe de persoon achter de gemachtigde aan te voelen en zijn aanpak te ontdekken. U krijgt bovendien zicht op de kosten en de manier waarop deze aangerekend worden. Vraag gerust naar referenties en een kopie van de door hem of haar reeds ingediende octrooiaanvragen binnen hetzelfde technologiedomein;

ies een gemachtigde uit het juiste VAKGEBIED: een chemicus heeft misschien •K niet de juiste achtergrond voor uw uitvinding binnen het domein van de elektronica; •N iet enkel DE PRIJS mag bepalend zijn: ga op zoek naar de geknipte persoon met het juiste profiel voor uw project en onderneming; •G rasduin zelf al even in de octrooidatabanken op zoek naar octrooien binnen uw technologiedomein of sector. Kijk welke octrooigemachtigden deze octrooien hebben ingediend, wat het resultaat was van het nieuwheidsrapport, (search report) wie hun opdrachtgevers waren en wat het verschil is in hun aanpak: hoe goed is de aanvraag onderbouwd (bijvoorbeeld op 2 of 20 pagina’s), hoe ruim zijn de claims geformuleerd, etc.

WAAR KAN IK EEN OCTROOIGEMACHTIGDE VINDEN? De officiële lijst van alle erkende Belgische octrooigemachtigden wordt in principe jaarlijks gepubliceerd op de website van de Belgische Dienst voor de Intellectuele Eigendom: http://economie.fgov.be/nl/binaries/Liste_ mandataires_brevets_20110208_tcm325-116969.pdf. Op de website van het Europees Octrooibureau http://www.epo.org vindt u een databank met alle erkende Europees octrooigemachtigden: op de homepage klikt u linksboven op ‘Patents’, vervolgens op ‘Grant-procedure’, eveneens linksboven waarna u op de webpagina een link vindt naar ‘Find a professional representative’.

80


5. DE MERKEN- & MODELLENGEMACHTIGDEN De procedure voor de aanvraag van een Beneluxmerk of model is op zich niet zo moeilijk, zeker niet als u zich even verdiept in de massa informatie die het BBIE ondermeer ter beschikking stelt via haar website: http://www.boip.int. Nochtans leert de ervaring dat de saus al gauw eens onverwachts begint te schiften en de vraag is of u dat risico kan lopen. Een saus maken is meer dan wat ingrediënten mengen. Daarom kan u steeds zo’n hulpkok machtigen om voor u op te treden en het depot te verrichten. Dit kan bijvoorbeeld een gespecialiseerde jurist, advocaat of een Benelux

merken- of modellengemachtigde zijn. Hoewel deze titel op zich geen erkenning of specifieke kwalificaties vereist, mag men er vanuit gaan dat deze gemachtigden een bijzondere ervaring en kennis hebben in deze materie. U kan hun contactgegevens eenvoudigweg terugvinden in de Gouden Gids®. De gemachtigden die lid zijn van de Beneluxvereniging voor Merken- en Modellenrecht (BMM), vindt u terug op hun website: http://www.bmm.be. Een Europees merken- of model lengemachtigde (Engels: European trademark/design attorney) is een

persoon die gekwalificeerd is om u als deposant te vertegenwoordigen voor het Office for Harmonization in the Internal Market (OHIM) bij ondermeer het deponeren van een gemeenschapsmerk of -model. Op de website van OHIM http://www. oami.europa.eu vindt u een databank van de Europese modellengemachtigden: na de keuze voor ofwel “Community trade marks” of “Community designs” op de homepage klikt u links in de rubriek van de databanken op “Search for Representatives - FindRep”.

WAAROM EN WANNEER EEN BEROEP DOEN OP EEN GEMACHTIGDE? >V oor een voorafgaande adviesverlening over de bescherming van uw merk of model. Wat uw merkenbescherming betreft, behandelen zij concreet vragen als: • Welk aspect van uw merk kan u nu het best beschermen? • Dient u uw merk als woordmerk in of in combinatie met uw logo en wat is dan de beste bescherming? • Heeft uw merk wel voldoende onderscheidend vermogen? Is het niet te beschrijvend? • Is het wel nog beschikbaar? En wat is nu, op basis van de resultaten van het beschikbaarheidsonderzoek, de kans dat u alsnog in aanvaring komt met andere merkhouders en hoe sterk staat u dan?

Lees in hoofdstuk 1: Koken kost geld, meer over de opzoeking in merkenregisters.

• Welke diensten- en warenklassen moet ik kiezen en hoeveel? > Voor de opmaak en de indiening van uw depot en de strikte opvolging van de procedure na het depot; >V oor de bewaking van uw merken: zo kan u tijdig een oppositieprocedure opstarten tegen identieke of gelijkaardige merken die gedeponeerd worden.

Vergeet niet: een depot zal niet door het BBIE of OHIM geweigerd worden omdat het identiek of gelijkaardig is aan uw geregistreerd merk. Als merkhouder dient u zelf uw merken te bewaken en hiertegen op te treden!

81


6. DE IP-CONSULTANTS

7. DE GESPECIALISEERDE ADVOCATEN

Intellectual Property-consultants zijn personen met diverse achtergronden: zij kunnen een economische vorming hebben, kunnen het examen voor octrooigemachtigde afgelegd hebben of kunnen een juridische achtergrond hebben of nog maken zij een combinatie van voorgaande disciplines. IP consultants zorgen ervoor dat zij intellectuele eigendom vanuit businessperspectief benaderen. Deze bureaus zijn nog niet heel talrijk maar zijn een opkomende sector.

Anders dan juristen, ligt de eigenheid van de advocaat in het pleiten van geschillen voor de bevoegde rechtbanken. Dit neemt niet weg dat hun dienstverlening ruimer is en zij ook kunnen adviseren, los van enig geschil.

IP-juristen zijn gespecialiseerde juristen die u toelaten om gestructureerd en van bij de aanvang van het project, te waken over de optimale bescherming van uw intellectuele eigendom en de valorisatie ervan via licenties, agentuur, distributie, franchising, etc. Zij staan in voor de redactie en de onderhandeling van de nodige contracten en dit vanuit een specifieke business approach. Enkelen onder hen werken ook op vaste mandaatbasis als bedrijfsjurist binnen de kmo zelf. Dit heeft als voordeel dat zij de onderneming, haar mensen en producten goed kennen en dus een beschermingsbeleid kunnen uitstippelen op maat van uw onderneming. Het zijn generalisten die kennis hebben van alle domeinen en aspecten van de intellectuele eigendom, met vaak ook een ruimere focus op ook heel wat andere aspecten zoals financiering, de fiscale implicaties, subsidiemogelijkheden, etc.

De keuze van de advocaat is vrij en in principe kan iedere advocaat alle soorten zaken behandelen. Nochtans is het geen overbodige luxe om een advocaat te kiezen die door bijkomende opleidingen en specialisaties, specifieke kennis en ervaring heeft verworven in de materie van de intellectuele rechten en aanverwante rechtsdomeinen.

Formeel gezien mogen advocaten ook octrooiaanvragen indienen en de ervaring leert dat sommigen het ook effectief doen. Hou evenwel in gedachten dat advocaten meestal geen wetenschappelijke of technische achtergrond hebben. Bijgevolg kunnen zij deze aspecten van de vinding moeilijk inschatten en vertalen in een correcte claim, met een maximale beschermingsomvang.

HOE KIEST U ZO EEN ADVOCAAT? •G a te rade bij de advocaat of jurist op wie u regelmatig beroep doet. Hij kent uw bedrijf en kan u gericht doorverwijzen naar een confrater die niet alleen over bijzondere ervaring beschikt, maar bovendien een profiel heeft dat past bij uw onderneming. •G a te rade bij collega-ondernemers die al met gelijkaardige problemen geconfronteerd zijn geweest en u misschien een advocaat kunnen aanbevelen waarin zij reeds vertrouwen stelden. •G a naar de website van de Orde van Vlaamse Balies (OVB) (www.advocaat.be) waar u via een zoekrobot een advocaat kan opzoeken op regio én op voorkeurmaterie. Zoek op ‘intellectuele rechten’ of op ‘handelsrecht’ voor geschillen rond handelsovereenkomsten (agentuur, verkoopconcessie, franchising, etc), handelspraktijken of mededingingsrecht. Zoek op ‘varia’ voor zaken over informaticarecht of farmaceutisch en medisch recht. Let op: Het is de advocaat zelf die hier heeft aangeduid welk soort recht, en dus welke soort zaak, hij bij voorkeur behandelt.

82


Gevaar voor ad hoc-dienstverlening: kennis van de specifieke rechtsmaterie is 1 zaak, kennis van de eigenheid van uw bedrijf, haar producten en diensten is een andere zaak!

Een kmo uit de IT-sector, louter gespecialiseerd in het ontwikkelen van concepten voor de architectuur van software, had een nieuw dergelijk concept ontwikkeld (waarde: +2.000.000,- EUR). Dat concept was op zich niet octrooieerbaar en tegelijkertijd vrij snel en gemakkelijk kopieerbaar. Omdat zij met dit concept naar een geïnteresseerde klant wilden stappen die meer toelichting wou over de inhoud van het concept, werd een advocaat gevraagd een geheim-

houdingsovereenkomst op te maken. De standaard geheimhoudingsovereenkomst werd ondertekend en het concept werd onthuld. Later moest het getekende contract terug bovengehaald worden om de betrokken contractpartij te wijzen op haar plichten. Na analyse, bleek in het contract te zijn opgenomen dat de geheimhoudingsplicht niet gold t.a.v. informatie die “concepten bevat die verband houden met informatieverwerking.”

8. DE BEHEERSVENNOOTSCHAPPEN Iedereen kent wel SABAM, of beter gezegd, iedereen kent de minder graag geziene controleurs van SABAM. Jaarlijks krijgen we naast onze belastingsbrief nu ook de stilaan gekende bruine omslag van REPROBEL voor de aangifte van verschuldigde kopieerrechten. Ja, beheersvennootschappen zijn in onze perceptie herleid tot een soort belastingsinstanties die er enkel op uit zijn allerlei middelen

te verzinnen om vergoedingen te kunnen innen. Een mens zou haast vergeten dat deze beheersvennootschappen ook een belangrijke hulpfactor kunnen zijn. Misschien bent u vanuit uw kmo actief als fotograaf, cameraman, graficus, designer, tekenaar, architect, uitgever of producent van audiovisuele werken.

recht, dan kan u zelf instaan voor het beheer van uw rechten en deze rechten zelf innen bij elkeen van de gebruikers. U kunt er echter ook voor kiezen om u aan te sluiten bij een collectieve beheersvennootschap en zodoende het beheer en de inning (van een deel) van uw rechten overlaten aan deze vennootschap.

Is uw bedrijf auteursrechthebbende of houder van een naburig

Zie in de bijlagen achteraan voor een volledig overzicht van alle erkende beheersvennootschappen en hun contactgegevens.

83

Ons Patent Boekje 10. Keukenlatijn

10. KEUKENLATIJN

Laat u niet meer onder tafel praten door anderen.

84


1. KEUKENJARGON In de bijlage achteraan in het boek hebben wij het belangrijkste keukenjargon voor u verzameld in een handige verklarende begrippenlijst met verwijzing naar die pagina’s in het boek waar het betreffende begrip ter sprake werd gebracht.

2. KEUKENSYMBOLEN

Ook de pers raakt al eens van de kook bij zoveel symbolen. Zo bracht Vacature* in 2006 een reportage over octrooien onder de titel “De patentenoorlog”, met als illustratie een symbool van een geregistreerd merk. Tijd om een aantal misverstanden uit de wereld te helpen! * Vacaturemagazine 10/11/06

WAT BETEKENT HET?

©

© staat symbool voor copyright. Het zegt met andere woorden dat er “auteursrechten” worden geclaimd op het werk waarop het ©-symbool vermeld staat. Staat er tevens een naam van een (rechts)persoon bij vermeld, dan zegt het ook WIE deze auteursrechten claimt. Eigenlijk bevat een zogenaamde copyright notice 4 claims: • dat er auteursrechten op het werk bestaan; 10 mm

• wie die auteursrechten heeft; • wat de datum van (eerste) publicatie is; • wat de gebruiksrechten zijn.

85


WIE HEEFT DE AUTEURSRECHTEN OP EEN WERK? Dit is in principe steeds de oorspronkelijke auteur van het werk.

persoon de auteursrechthebbende is, wat maakt dat de bewijslast omgedraaid wordt. Concreet betekent dit dat:

Let op: De oorspronkelijke auteur kan alleen maar een natuurlijke persoon zijn, de persoon die (eventueel in uw opdracht) het werk gecreëerd heeft. Hij of zij kan dus nooit een rechts persoon zijn.

1) u niet meer hoeft te bewijzen dat uw kmo de auteursrechten heeft op het werk;

Maar: Uw vennootschap kan wel de auteursrechten op het werk verwerven via een geschreven contract of via een vermoeden van overdracht, gecreëerd door de wet. Een rechtspersoon kan zodoende wel rechthebbende worden op de auteursrechten.

VERPLICHT?

2) het dan eventueel aan de tegenpartij is om te bewijzen dat niet uw kmo maar hij die rechten bezit.

Neen, op zich bent u niet verplicht dit te vermelden. Of het verstandig is om dit niet te doen, is een andere vraag. Op die manier kan immers geen beroep worden gedaan op de voordelen van het wettelijk vermoeden van auteurschap. Overigens, het is niet omdat er geen copyright notice staat, dat er geen auteursrechten geclaimd worden of geen auteursrechten meer kunnen geclaimd worden.

Ontdek in hoofdstuk 7: Mee-eters, hoe u de auteursrechten op een werk kan verwerven.

WAAROM ZOU IK EEN COPYRIGHT NOTICE OP MIJN PRODUCTEN ZETTEN? Het vraagt maar een kleine moeite om te vermelden en het heeft meteen een aantal belangrijke voor delen. Een copyright notice creëert namelijk een zogenaamd wettelijk vermoeden dat de vermelde

De auteur geniet auteursrechten zonder dat hij verplicht is hiervoor ook maar enige formaliteit te vervullen. Bij een anoniem auteursrechtelijk werk wordt de uitgever geacht de auteur te zijn. Concreet: Auteursrechtelijke werken, ook zonder copyright notice, kunnen niet zomaar gekopieerd of gebruikt worden.

De oorspronkelijke auteur geniet als natuurlijke persoon wel van het morele recht op vaderschap (het zogenaamde paterniteitsrecht). Dit betekent dat de oorspronkelijke auteur in principe het recht heeft om het vaderschap van zijn auteursrechtelijke creatie op te eisen. Zo kan hij wensen dat zijn naam expliciet op zijn werk of creatie wordt vermeld. Maar: H oewel de oorspronkelijke auteur nooit globaal afstand kan doen van zijn morele rechten, kan u wel onder bepaalde voorwaarden en via een geschreven contract, met hem (voorafgaand) bedingen dat hij afziet van het recht zijn naam vermeld te zien op het werk.

86


LEER HOE U IN 4 STAPPEN ZELF EEN CORRECTE COPYRIGHT NOTICE KAN MAKEN! Stap 1:

Stap 3:

Vermeld ofwel het ©-symbool ofwel voluit “COPYRIGHT” of combineer beiden: “© COPYRIGHT”.

Vermeld uw officiële vennootschapsnaam (zoals vermeld in de statuten en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad) en rechtsvorm, eventueel gevolgd door uw ondernemingsnummer (om eventuele verwarring met gelijknamige vennootschappen te vermijden).

>© Stap 2: Vermeld de oudste datum van publicatie. LET OP: Dit is niet de datum van de dag waarop u de copyright notice op het werk plaatst! Dit is de datum waarop het werk voor het eerst gepubliceerd werd, los van eventuele latere aanpassingen. > © 2004 Is het werk in de loop der jaren aangepast en zijn hierdoor nieuwe auteursrechten ontstaan die u kan claimen, dan kan u best de verschillende publicatiedata vermelden.. > © 2004-2007

> © 2004-2007 IWT Stap 4: Vermeld de rechten die u toekent aan de gebruiker van het werk. Vermeld “all rights reserved” indien u alle rechten voorbehoudt. Dit betekent dat u geen rechten toekent aan derden, met uitzondering van de eventueel door de Auteurswet dwingend toegestane rechten. > © 2004-2007 IWT – All rights reserved

87


®

WAT BETEKENT HET?

® staat symbool voor “registered”, het zegt met andere woorden dat de naam “geregistreerd” is als merk.

WAAROM ZOU IK EEN ®-SYMBOOL OP MIJN MERK ZETTEN? Het vraagt maar een kleine moeite om te vermelden en het heeft een niet te onderschatten signaalfunctie. > Het informeert derden dat uw handelsnaam geregistreerd is als merk en dus niet zomaar kan nagemaakt of gebruikt worden. > U onderscheidt duidelijk uw merknaam van andere namen en vermeldingen op uw product, waardoor deze naam als merk aan onderscheidend vermogen kan winnen en uitgroeien tot een sterk merk. > In de perceptie van uw klanten komt het ongetwijfeld professioneel over.

Het is een loutere bewering voor rekening van de (rechts)persoon die het symbool gebruikt. Leer hoe u dit gemakkelijk kan checken in hoofdstuk 1: Koken kost geld.

Het heeft op zich geen enkele juridische waarde of betekenis. Het creëert dus ook geen wettelijk vermoeden of een omkering van de bewijslast zoals dat bij het ©-symbool wel het geval is.

Vergelijk het met een koksmuts: Iedereen kan een koksmuts opzetten, zelfs de grootste keukennul. Het zegt op zich niets, maar ziet u in een restaurant iemand met een koksmuts rondlopen, dan herkent u wel meteen de chef. Het is een sterk statement en het onderscheidt de kok van de rest van het restaurantpersoneel.

88


VERPLICHT? Neen, op zich bent u niet verplicht dit te vermelden, ook al is uw naam daadwerkelijk geregistreerd als merk. Remember: Het vermelden van het ®-symbool is geen voorwaarde om te kunnen genieten van de merkenrechtelijke bescherming. Dus: Het is niet omdat er geen ®-symbool op een handelsnaam staat, dat de handelsnaam niet geregistreerd is als merk. Omgekeerd is het ook zo dat, als er wel een ®-symbool op een handelsnaam staat, dit niet noodzakelijk betekent dat de handelsnaam als merk geregistreerd is. De praktijk leert dat dit symbool al gauw op een naam wordt vermeld, zonder een voorafgaande registratie. Als de handelsnaam al geregistreerd is als merk, zegt het nog niet voor welke landen dit is gebeurd. In de praktijk kan een product in België een ®-symbool vermelden, terwijl het bijvoorbeeld enkel in Frankrijk

geregistreerd is, waardoor het in België dan ook geen merkbescherming kan genieten. EN WAT BETEKENT DAN “TM” TM staat symbool voor trade mark, wat in principe zegt dat de naam een niet-geregistreerd handelsmerk is dat gebruikt wordt ter onderscheiding van producten en diensten. Het is een loutere bewering voor rekening van de (rechts)persoon die het symbool gebruikt. Het heeft op zich geen enkele juridische waarde of betekenis, maar kan net als bij het ®-symbool, handig zijn om te vermelden. Heeft u een handelsnaam als merk gedeponeerd dan kan u alvorens het daadwerkelijk geregistreerd is ook al best het TM-symbool naast uw handelsnaam plaatsen. In verband met het gebruik van het ® en TM-symbool kan nog worden meegegeven dat het aan te raden is deze symbolen niet op een misleidende manier te gebruiken (cfr. de eerlijke handelspraktijken).

Lees in hoofdstuk 1: Koken kost geld en in hoofdstuk 2: De ingrediënten, alles over handelsnamen en de bescherming ervan.

89

Ons Patent Boekje Bijlagen

BIJLAGEN

90


BIJLAGEN BIJ HOOFDSTUK 1.

KOKEN KOST GELD TITEL A.

LINKS NAAR GRATIS ONLINE DATABANKEN A.1. MERKENREGISTERS A.2. DATABANK VENNOOTSCHAPSNAMEN A.3. DATABANK HANDELSNAMEN A.4. TEKENINGEN- EN MODELLENDATABANKEN A.5. OCTROOIDATABANKEN A.6. D ATABANK AANVULLENDE BESCHERMINGSCERTIFICATEN VOOR GENEESMIDDELEN OF GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN A.7. SUBSIDIELEIDRAAD (subsidies en fiscale maatregelen)

A. LINKS NAAR GRATIS ONLINE DATABANKEN A.1. Merkenregisters

> BBIE: http://register.boip.int/bmbonline/intro/show.do

> OHIM: h ttp://oami.europa.eu/CTMOnline/RequestManager/en_SearchAdvanced_NoReg http://oami.europa.eu/ows/rw/pages/CTM/CTMBulletin.en.do

> WIPO: http://www.wipo.int/madrid/en/services/madrid_express.htm

> Classificatieklassen (Nice/Vienna): http://www.wipo.int/classifications/nivilo/

> TMVIEW: http://tmview.europa.eu

A.2. DATABANK VENNOOTSCHAPSNAMEN

> http://www.ejustice.just.fgov.be/tsv_pub/index_n.htm

A.3. DATABANK HANDELSNAMEN

> http://kbopub.economie.fgov.be/kbopub/zoekwoordenform.html

A.4. TEKENINGEN- EN MODELLENDATABANKEN

> BBIE: http://www.boip.int/nl/modellen/new.html

> OHIM: h ttp://oami.europa.eu/en/design/bull.htm http://oami.europa.eu/ows/rw/pages/QPLUS/databases/searchRCD.en.do

> WIPO: http://www.wipo.int/ipdl/en/hague/

> classificatieklassen (Locarno): http://www.wipo.int/classifications/nivilo/

91


A.5. OCTROOIDATABANKEN EN OCTROOIREGISTERS

> Aziatische Octrooi-informatie: http://www.epo.org/searching/asian.html

> Deutsches Patent- und Markenamt (DPMA): http://www.dpma.de/english/index.html

> ESPACENET: http://be.espacenet.com of http://ep.espacenet.com

> Tool voor de verzameling van resultaten uit zoekopdrachten in Open Patent Services van het EOB:

http://extra.iwt.be/octrooitraining/?q=octrooitraining

> United States Patent and Trademark Office: http://www.uspto.gov/patft/index.html

> WIPO

Patentscope: http://www.wipo.int/patentscope/search/en/search.jsf IPC: http://www.wipo.int/ipcpub/#refresh=page > Belgisch octrooiregister: http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/ Instellingen_en_actoren/databanken/register_belgische_octrooien/index.jsp > Verzameling van Uitvindingsoctrooien: http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/Octrooien/verzameling/index.jsp

> Europees octrooiregister (Register Plus): https://register.epo.org/espacenet/simpleSearch?lng=en

A.6. D ATABANK AANVULLENDE BESCHERMINGSCERTIFICATEN VOOR GENEESMIDDELEN OF GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN (zie links voor Verzameling van uitvindingsoctrooien en het Belgisch octrooiregister) A.7. SUBSIDIELEIDRAAD U kan een volledige subsidieleidraad, opgemaakt door het Agentschap Ondernemen, gratis downloaden op hun website www.agentschapondernemen.be onder de rubriek “Publicaties”. Kies “Financiering en steunmaatregelen” en u vindt de hele brochure onder de link “U denkt innovatief”.

92



SAMEN KOKEN TITEL A.

FORMULIEREN EN DOCUMENTEN A.1. STRAMIEN SAMENWERKINGSOVEREENKOMST A.2. A CHTERGRONDINFORMATIE BIJ DE OPSTELLING VAN SAMENWERKINGSOVEREENKOMSTEN TUSSEN BEDRIJVEN EN ONDERZOEKSINSTELLINGEN

B.

CONTACTGEGEVENS UNIVERSITAIRE INTERFACEDIENSTEN EN STRATEGISCHE ONDERZOEKSCENTRA B.1. TTO Flanders B.2. IBBT B.3. IMEC B.4. VIB B.5. VITO

A. FORMULIEREN EN DOCUMENTEN A.1. STRAMIEN SAMENWERKINGSOVEREENKOMST1 DE SAMENWERKINGSOVEREENKOMST De samenwerkingsovereenkomst bestaat idealiter uit de regeling van een minimaal aantal materies (zie verder) én de concrete invulling hiervan eventueel in bijlagen. Naast de overeenkomst met de juridische rubrieken volgt er dan een reeks van bijlagen met daarin o.m. een omschrijving van het project (technische bijlage), de data van het onderling operationeel overleg, een oplijsting van gegevens die onder de regeling van geheimhouding vallen. Het heeft inderdaad niet veel nut bepalingen in verband met geheimhouding af te spreken als niemand weet op welke concrete informatie- en informatiebronnen (documenten, mondeling verstrekte informatie, enz.) de contractuele regeling slaat. Sommige zaken zijn echter niet of niet volledig van meet af aan – d.w.z. nog vóór het project opstart – gekend. In casu kan er gedurende de uitvoering van het project of na afwerking ervan meer informatie gekend zijn die onder toepassing van de regeling van geheime informatie valt. Men kan de betrokken bijlage – nl. deze met betrekking tot de oplijsting van data die onder de regeling van de geheimhouding vallen – aanpassen door middel van een aangevulde lijst. Men kan in het algemeen afspreken dat er tijdens het geregeld overleg tijdens de uitvoering van het project een moment voorzien wordt om een update te maken van de concrete invullingen van de contractuele afspraken zodat de voorziene bijlagen actueel blijven. Een abstracte formulering dat alle mogelijke rechten en toepassingen toekomen aan een partij terwijl deze eigenlijk slechts actief is of in de komende jaren actief zal zijn in een welbepaalde nichesector is te mijden. Dergerlijke juridische formele blokkering is een veel te hoge kostprijs voor de opportuniteiten van verder onderzoek, ontwikkelingen in het betrokken, maar ook andere technologiedomeinen. Dikwijls zal een regime van gedeelde eigendomsrechten of exclusieve licenties voor welbepaalde toepassingsgebieden een win-winscenario creëren voor de direct betrokken partners. De partners dienen op een zeer vroeg stadium

1. © 2007 IWT (Kristel Allewijn).

93


na te denken over realistische valorisatieplannen. Ook hier zijn afspraken zeker niet statisch en dienen zij op gezette momenten terug bekeken te worden (bv. aan het begin en het einde van het project) in functie van wat de uitvoering van het project op onderzoeksvlak en dus ook valorisatieperspectieven bijbrengt, maar ook in functie van wijzigende marktgegevens. Indien het samenwerkingsproject met staatssteun – zoals bv. een subsidie van IWT – wordt gefinancierd, dan is er bijkomende regelgeving van toepassing opdat de subsidie geoorloofd is. Zo gelden er bv. bijkomende principes voor het uitwerken van onderlinge afspraken op het vlak van intellectuele eigendom. IWT werkte voor de betrokken partijen bij een door IWT gesteund onderzoeksproject een leidraad uit, nl. Toelichtingsdocument beleidslijn: Gebruik van resultaten van IWT-gesteunde projecten, te vinden op de IWTwebsite bij de “Documenten” te vinden bij elk steuntype. RUBRIEKEN IN DE SAMENWERKINGSOVEREENKOMST Hierna vindt u een overzicht van de zaken die een regeling dienen te krijgen in de samenwerkingsovereenkomst. Meteen weet u dus ook welke topics dienen uitgeklaard te worden en waarover eventueel moet worden onderhandeld. In de bijlagen vindt u meer toelichting en achtergrondinformatie bij deze rubrieken. Naderhand zal een bijlage worden opgesteld waarin we u per rubriek een aantal keuzemogelijkheden van formuleringen geven ter regeling van de betrokken materie. Op die manier kan u zelf een ontwerp van overeenkomst opstellen. Doch weet dat dit slechts voorbereidingen zijn om goede onderhandelingen te voeren en dat de definitieve tekst ook afhangt van de wensen van de andere partij. Verder is het steeds raadzaam om verder juridisch advies in te winnen. Aanhef > Titel Aanduiding van het type overeenkomst, bv. samenwerkingsovereenkomst, licentieovereenkomst, valorisatieovereenkomst of gewoon overeenkomst) > Voorwerp van de samenwerkingsovereenkomst Titel van het project of van de opdracht > Aanduiding van de partijen Identificatie aan de hand van naam, rechtsvorm, ondernemingsnummer, adres (maatschappelijke zetel), rechtsgeldige vertegenwoordiger (naam en functie waarin deze tekent). Eventueel ook nog aanduiding van betrokken personen bv. uitvoerders indien bepaalde specifieke bepalingen op hen rechtstreeks van toepassing zijn. > Preliminaire bepalingen •H ierin kan men achtergrondinformatie opnemen om het kader van de samenwerkingsovereenkomst beter te begrijpen en om de overeenkomst te interpreteren. •A anduiding van het kader waarin deze overeenkomst past, bv. samenwerkingsovereenkomst in uitvoering van een IWT gesteund bedrijfsproject (aanduiding IWT-nummer en titel). •A anduiding van de aangezochte expertise van een of beide partijen en explicitering van de inzet en van het belang van dit project voor beide partijen. > Definities Nadere verklaring van begrippen die in de overeenkomst verder gebruikt worden. Eventueel kan hier ook verwezen worden naar definities in andere verbonden overeenkomsten (bv. de IWT-steunovereenkomst van het betrokken project). In dit laatste geval dient men deze definities niet over te nemen, maar volstaat een vermelding dat de definities uit een ander document ook hier gelding hebben.

94


Technische bepalingen > Beschrijving van het project •T echnische bijdrage van elke partij in de uitvoering van het project in termen van te leveren diensten en/ of producten. In de mate dit reeds in verbonden overeenkomsten is geregeld kan best daarnaar verwezen worden. • Personen en technische middelen die ter beschikking worden gesteld voor uitvoering van het project •U itvoeringsschema met het oog op afstemming van taken die met elkaar verbonden zijn en planning van deze taken • Verwachte medewerking, maximaal verwachte prestaties • Procedure in geval van aanpassingen • Bepalingen indien wanprestatie. Dit kan ook in de rubriek “Wettelijke bepalingen”geregeld worden. Bepalingen betreffende geheimhouding en intellectuele eigendom > Geheimhouding : •V oor een groot deel betreft dit de vertrouwelijke behandeling van aspecten van intellectuele eigendom, dit zijn vnl. wetenschappelijk-technologische gegevens van het project. De regeling kan ook slaan op het gegeven van de samenwerking zelf. Eventueel ook van toepassing op bedrijfsgegevens die van commerciële aard zijn. • In elk geval dient concreet geëxpliciteerd te worden welke gegevens er juist onder de geheimhoudingsregeling vallen. > Bepalingen in verband met intellectuele eigendom •H ieronder staat een overzicht van de aspecten van intellectuele eigendom die een invulling moeten krijgen. Onderstaand schema wordt aangevuld met bijkomende uitleg. • In het geval onderstaande elementen nog niet volledig geregeld kunnen worden omdat de uitvoering van het onderzoek hierin bepalend is, is een minimale bepaling op het moment van het sluiten van de overeenkomst toch al wenselijk. Deze bestaat dan uit een vaststelling van de stand van zaken en een formulering van de perspectieven die men heeft op het moment van de opstelling van de overeenkomst. Verdere aanvullingen gebeuren dan door aanvullingen in de bijlagen.

95


Eigendoms rechten

Beschermings Gebruiksrechten wijze en check Tijdens het project op freedom(gebruik) to-operate

Achtergrondinformatie en –kennis Voorgrondinformatie en –kennis

Na afloop van het project (exploitatie)

- exclusieve of niet-exclusieve licenties - voor de contractspartij en eventueel verbonden ondernemingen - sublicenties toegestaan of niet? - royaltyvrije licenties of licenties onder bezwarende titel (berekening van de vergoeding) - vertrouwelijke behandeling en regeling van publicatie - concretisering van het technische toepassingsgebied van de licentie - explicitering van het gebruik: voor onderwijsdoeleinden, voor verder onderzoek (evt. in samenwerking met concurrerende bedrijven) en/of exploitatie - regime van verdere verbeteringen op de vindingen (bv. eigendomsrechten hierop zijn voor de licentiegever?, verplichte informatieverstrekking aan de licentiegever)

> Achtergrondinformatie en –kennis en ook voorgrondinformatie en –kennis dienen in een technische bijlagen geconcretiseerd te worden. Kennis slaat dan meer op knowhow die vervat zit in bv. een verworven octrooi of in (wetenschappelijke of defensieve) publicatie, terwijl informatie dikwijls nog in een bijkomend stuk moet worden omschreven. > Eigendomsrechten: • De regeling betreffende eigendoms- en gebruiksrechten op de bekomen onderzoeksresultaten in een samenwerking tussen bedrijf en een onderzoeksorganisatie moet in elk geval in overeenstemming zijn met de Europese regelgeving op het vlak van staatssteun aan onderzoek, ontwikkeling en innovatie (Communautaire Kaderregeling (Nr. 2006/C 323/01) van 30 december 2006). • In dit verband moeten we aanduiden dat de aanbrengende partij steeds nagaat of er geen verbintenissen met derden zijn (bv. overeenkomst met derde organisaties, een bepaling i.v.m. vindingen in een vroeger werknemersstatuut, materiaaltransferovereenkomsten (MTA’s), enz. (zie ook in de bijlage bij hoofdstuk keukenlatijn). • Buiten een aantal specifieke regelingen (bv. in het geval van vindingen door personeelsleden en bursalen van de universitaire onderzoeksinstellingen; bepaling in de regelgeving voor auteursrechtelijk beschermde werken) bevatten de wetten in verband met de verschillende types van intellectuele eigendom geen regeling op het vlak van de eigendomsrechten. Een en ander dient dus in de overeenkomst behandeld te worden. • In geval niets geregeld is en er zijn meerdere eigenaars bepaalt de Belgische wet zelf dat de nieuw gegenereerde resultaten in onverdeeldheid zijn van het geheel van de betrokken organisaties. Wil men een regime van gedeelde eigendom dan dient men hier expliciet voor te kiezen. Gedeelde eigendom betekent dat elke betrokken partij het geheel of een deel van de projectresultaten volledig zelf kan exploiteren voor een bepaald toepassingsgebied zonder rekenschap te moeten geven aan de andere betrokken organisaties. > Beschermingsstrategie en check op freedom-to-operate • Deze begrippen wijzen op afspraken te maken om de commercialisering zo optimaal mogelijk te houden. De check op de freedom-to-operate beoogt zoveel als mogelijk de exploitatiekansen te vrijwaren terwijl expli-

96


ciete bescherming veeleer doelt op het versterken en behouden van een exclusieve commerciële voorsprong. •D e check op de freedom-to-operate bestaat vnl. uit het maken van een overzicht van de bestaande monopolierechten in handen van derden (octrooiname, handelsmerken, enz.) en het inschatten van het risico van inbreuk hierop wanneer men zelf zou gaan exploiteren. •B eschermingsstrategie heeft te maken met een voor het bedrijf en de betrokken technologie of vinding optimale bescherming van de aspecten van intellectuele eigendom door zelf een octrooi in te dienen of een merkregistratie neer te leggen. Ook een bewuste geheimhoudingsstrategie is één van de mogelijkheden. • Partijen dienen overeen te komen hoe dit nazicht dient te gebeuren. Organisatorische bepalingen > Overlegstructuren: • Inrichting, samenstelling, procedures, rol en aard van de activiteiten • Sturing, management, technisch, kwesties van intellectuele eigendom, financieel, enz. •H ierin wordt best rekening gehouden met de multidisciplinaire aanpak van technologische innovatie projecten. > Coördinatie van de overlegstructuren > Mogelijkheid om aanpassingen te doen > Aanpassingen of herziening van de overeenkomst Financiële bepalingen > Financieringsplan > Procedure om aanpassingen te doen > Onderlinge betalingen, gemeenschappelijke kosten > Verdeling van de managementkosten > (Audit van de kosten) > Regeling om om te gaan met de financiële collectieve verantwoordelijkheid > Bepalingen om om te gaan met wanprestatie > Externe financieringsmiddelen: opsomming en integratie van de voorwaarden die eraan gekoppeld zijn Wettelijke bepalingen e samenwerking doet geen nieuwe rechtspersoon ontstaan; evt. wel specifiëring van de wettelijke vorm >D van samenwerking (bv. joint venture) > Aansprakelijkheid > Overmacht >D uur van de overeenkomst (met overleving van specifieke regelingen na het einde van de overeenkomst bv. met betrekking tot geheimhouding) > S anctiemogelijkheden in geval van wanprestatie in de naleving van de contractuele bepalingen van de overeenkomst > Toepasselijk recht > Geschillenbeslechting: •D eze bepaling bestaat het best uit een of meerdere verschillende types van geschillenbeslechting die partijen moeten uitproberen alvorens naar de rechtbank te kunnen stappen. •Z eker bij innovatiegerelateerde contracten is deze manier van werken wenselijk en dit omwille van diverse redenen:

97


– Vertrouwelijkheid van het project en de samenwerking. De rechtbank is in principe een publiek forum. – Het niet strikt juridisch karakter van een geschil. Naast juridische elementen zijn er vaak ook het prestige, de commerciële belangen enz. die in het geschil een belangrijke rol spelen. Het is dan ook belangrijk om ook zakenmensen en/of wetenschappelijk geschoolde personen of ook andere deskundigen (bv. op vlak van octrooien) ter oplossing van het geschil te betrekken. – Snelheid van de alternatieve geschillenregelingen. • Mogelijke alternatieve regelingen die de stap naar de rechtbank kunnen voorafgaan of zelfs vervangen zijn: – Onderlinge minnelijke regeling – Arbitrage (bv. CEPINA, International Chamber of Commerce, WIPO Arbitration and Mediation Center) – Mediatie (bv. WIPO Arbitration and Mediation Center). CHTERGRONDINFORMATIE BIJ DE OPSTELLING VAN SAMENWERKINGSOVEREENKOMSTEN TUSSEN A.2. A BEDRIJVEN EN ONDERZOEKSINSTELLINGEN2 Dit document is dus bedoeld als instrument voor de bedrijven in hun onderhandelingen voor O&Osamenwerkingsprojecten met de kennisinstellingen. Het behandelt een aantal formele aspecten om zo de onderhandelingen voor de samenwerkingsovereenkomsten vlotter te laten verlopen. Concreet zijn twee materies van naderbij bekeken: het betreft het principe van billijke return en de regelingen van publicatie en geheimhouding. Voor beide principes behandelen we de wettelijke basis en geven we bijkomende verduidelijking van de begrippen. Billijke return Wettelijke basis Billijke return is voorzien in het Dienstverleningsdecreet (d.i. het decreet van 22 februari 1995 betreffende de wetenschappelijke en maatschappelijke dienstverlening door de universiteiten of de hogescholen en betreffende de relaties van de universiteiten en de hogescholen met andere rechtspersonen). Dit decreet regelt “alle prestaties ten behoeve van derden, tegen vergoeding geleverd door diensten van een universiteit of een hogeschool of hieraan verbonden personen in uitoefening van hun opdracht aan de universiteit of hogeschool en die voortvloeien uit aan de universiteit of hogeschool aanwezige kennis, resultaten van wetenschappelijk of projectmatig wetenschappelijk onderzoek of technologie”. (zie art. 2). Artikel 6 gaat meer specifiek over de billijke return: “Indien de prestaties kunnen leiden tot het nemen van octrooien, licenties of het vestigen van andere intellectuele rechten, moet reeds bij het afsluiten van het contract tussen de universiteit of hogeschool en opdrachtgever in een regeling worden voorzien die een billijke return verzekert voor de universiteit of hogeschool. Deze return kan niet alleen de vorm aannemen van een reële en billijke financiële vergoeding, maar ook van het gedeelde eigendomsrecht van de onderzoeksresultaten, zonder evenwel afbreuk te doen aan het geldende auteursrecht.” Verduidelijking van het begrip De voorliggende teksten voorzien enkel het principe van billijke return. De inhoud van dit begrip is niet gespecifieerd, maar het moet gaan om een intellectuele inspanning die leidt/kan leiden tot een exploitatie. De concrete invulling is voorwerp van onderhandelingen tussen bedrijf en onderzoeksinstelling. Mogelijke invullingen van billijke return zijn: •g een vergoeding (bv. indien prestaties worden vergoed aan marktprijs ipv aan kostprijs; geleverde prestaties bestonden louter uit het doen van metingen of inzet van infrastructuur van de onderzoeksinstelling)

2. © 2007 IWT (Kristel Allewijn).

98


• v ergoeding (verschillende types mogelijk: éénmalig, terugkerende betalingen, in natura bv. een opvolgproject, enz.) • ( gedeelde) eigendom op de voorgrondresultaten, waarbij de onderzoeksinstelling zelf kan exploiteren (ownership without accounting). De decretale tekst vraagt enkel dat de samenwerkingsovereenkomst het principe bepaalt, dus niet dat – bij de opstart van een O&O-samenwerkingsproject – meteen al de volledige uitwerking van de billijke return wordt bepaald. In de praktijk mondt dit vaak uit in ofwel een opvolgingstaak in hoofde van de onderzoeksinstelling ofwel een meldingsplicht (van aanvang van exploitatie) bij het bedrijf. In elk geval is de regeling van de billijke return gerelateerd met de prijszetting, maar ook bv. met de afspraken i.v.m. geheimhouding, en i.v.m. de rechten op de resultaten.3 De onderzoeksinstelling zal verregaande eisen op het vlak van geheimhouding (of ook exclusieve gebruiksrechten) vanwege het bedrijf slechts inwilligen indien het bedrijf bereid is om die toegeving mee in rekening te brengen bij de regeling inzake billijke return. De vraag stelt zich wat “aan onderzoeksinstelling verbonden personen” hierbij zijn. In principe zijn dit personen met een arbeidscontract aan de universiteit. PhD en thesisstudenten vallen hier niet onder. Daarnaast heeft de universiteit bijvoorbeeld geen rechten op ontwikkelingen door thesisstudenten. Eventueel zal een studentenreglement wel een aanmelding voorschrijven in geval van gebruik van de universitaire infrastructuur. Als men dus afspraken maakt, moet de status van de betrokken medewerkers duidelijk zijn en moet de onderzoeksinstelling kunnen aantonen dat zij over de vermogensrechten op mogelijke voorgrondkennis en achtergrondkennis beschikken. Een voorafgaande beoordeling van de status op het vlak van de eigendomsrechten (ownership) kan nuttig zijn, zeker bij grotere projecten. Publicatie/geheimhouding Wettelijke basis Het reeds vermelde Dienstverleningsdecreet bepaalt dat de samenwerkingsovereenkomst tussen onderzoeksinstelling en bedrijf een regeling moet bevatten van het recht op publicatie van de dienstverlenende onderzoekers, het gebruik van de resultaten in colleges of wetenschappelijke bijeenkomsten en van de verdere valorisatie van onderzoek (dus ook onderzoek voor derden). Hierbij kan bepaald worden dat publicatie, gebruik of mededeling gedurende een redelijke termijn worden uitgesteld, om een partij de mogelijkheid te geven de resultaten van de wetenschappelijke of maatschappelijke dienstverlening te valoriseren. De invulling van de “redelijke termijn” varieert in de praktijk van 6 maanden tot een jaar. Binnen de VLIR is overeengekomen dat 12 maanden een maximumtermijn is voor het uitstel van wetenschappelijke publicaties of mededelingen. De maximum termijn van 12 maanden kan verder ook afgeleid worden uit het Universiteitsdecreet van 1991, meer bepaald artikel 169 ter (§2), dat stelt dat de universiteit met het oog op de bescherming van haar rechten op een redelijke wijze en gedurende een maximumtermijn van 12 maanden de vrijheid van openbaarmaking van de onderzoeker kan beperken. In de praktijk kan een termijn van 4 tot 6 maanden voldoende zijn. Andere bronnen om het recht op publicatie binnen het academisch milieu te schragen zijn het principe van de academische vrijheid, wetenschappelijke normen, of nog het recht of veeleer de plicht tot publicatie in het kader van publiek gefinancierde onderzoeksinstellingen en de missie van universiteiten/hogescholen.

3. G eheimhouding, exploitatierechten zijn slechts vrijheidsgraden in discussie rond billijke vergoeding. De kern blijft - exploitatie van een - intellectuele inspanning - die billijk “vergoed” wordt.

99


Verduidelijking van het begrip Wat de concrete regeling betreft, bevat deze materie verschillende onderdelen: • de publicatieregeling voor de betrokken onderzoekers • de bekendmaking van de resultaten/het project tijdens de onderwijsopdracht (hoorcolleges) •d e link met het verder gebruik van de resultaten voor het doen van (vrij) onderzoek of onderzoek voor derden (alhoewel deze materie eerder verband houdt met IPR dient men toch na te gaan hoe de regeling voor verder onderzoek met derden zich verhoudt met de voorschriften ivm geheimhouding) • publicaties door het bedrijf: bv. jaarverslagen Het principe is dus dat een (totale) onbeperkte geheimhouding van de onderzoeksresultaten uit een O&Osamenwerkingsproject met een publieke onderzoeksinstelling niet realistisch is. Indien de mogelijke samenwerking toch resultaten beoogt die een nauw verband hebben met de kernactiviteiten van een bedrijf die voor een groot stuk onder vertrouwelijke know how vallen moet het bedrijf overwegen of samenwerking met een publieke instantie al dan niet opportuun is. Indien de samenwerking toch doorgaat, is het in deze situatie zeer belangrijk om duidelijk aan te duiden welke resultaten juist onder de vertrouwelijke behandeling vallen. Eventueel laat dergelijke analyse toch nog ruimte voor een wetenschappelijke publicatie. Door de onderneming verstrekte informatie kan wel onder een geheimhoudingsclausule vallen. Een tijdelijke en/of beperkte geheimhouding op de onderzoeksresultaten is wel onderhandelbaar, doch zal zoals exclusiviteitsbedingen zijn prijs hebben in de regeling van bv. billijke return. Verder is het natuurlijk ook mogelijk dat de onderzoeksinstelling zelf baat heeft bij geheimhouding nl. deze die voorafgaat aan de indiening van een octrooiaanvraag. Dit betekent ook •d at als de onderzoeksinstelling de mogelijkheid heeft om te publiceren, deze publicatie ook als een return (of een deel ervan) kan aanzien worden daar de opdrachtgever deels zijn commercieel voordeel opgeeft en de onderzoeksinstelling wel, dankzij het gesponsorde werk, bijkomende kenbaarheid en/of onderzoeksprojecten kan verwerven •d at als de kennis nadien publiek beschikbaar is, vb publicaties van derden of afwijzen van gedeponeerde IPR rechten, er geen basis meer is voor de billijke return daar de exploitatiemogelijkheden verminderd zijn Een goede geheimhoudingsregeling houdt minimaal volgende afspraken: • aanmerken van documenten als “vertrouwelijk”; • schriftelijke bevestiging van mondeling doorgegeven geheim te houden informatie; • mogelijkheid tot weigeren van documentatie/informatie indien deze niet nodig is • geheimhoudingsregime beperken tot hetgeen echt nodig is; •d oorwerking van de afspraken naar de direct betrokken personeelsleden/aangestelden (cf. ook bij uitbesteding of onderaanneming) •e vt. ook geheimhouding afspreken ivm het feit van de samenwerking en dit expliciteren in de overeenkomst (zowel in negatieve als in positieve zin) • beperking in duur • vermelding van de uitzonderingen op de geheimhoudingverplichtingen. Een goede publicatieregeling omvat o.m.: •e ventueel een aanduiding van de beweegredenen tot publicatie (bijv. betrokkenheid van een postdoconderzoeker die normalerwijze publiceert), •e vt. een regeling van inspraak/inzage in de te verrichten publicatie met de mogelijkheid om aanpassingen aan te brengen (+ voorzien dat de toestemming tot publicatie niet op onredelijke gronden zal worden onthouden of voorzien van stilzwijgende toestemming na verloop van 30 dagen) • evt. een tijdelijk uitstel van publicatie

100


Nuttige referentiewerken bij de opstelling van samenwerkingsovereenkomsten tussen bedrijven en onderzoeksinstellingen > L ambrecht Bruno, “Onderzoeksovereenkomsten bij KULeuven R&D” in “Leuven Research & Development – 30 jaar doorbraak en innovatie aan een ondernemende universiteit”, Leuven, 2002, p. 79 – 94. >d e beginselen van “Responsible partnering” opgesteld binnen PROTON: zie http://www.responsible-partnering.org. e AURIL-publicatie betreffende “Partnerships for Research and Innovation between industry and univer>d sities: a guide to better practice” (zie http://www.auril.org.uk/media/Publications/partnershipsforresandInnovDec03.pdf). e modelovereenkomsten (Lambert agreements) die in de UK door een joint industry - university werk>d groep werden uitgewerkt en ook voorzien zijn van een handige tool voor de keuze van de juiste typeovereenkomst (zie http://www.ipo.gov.uk/lambert). > “ TOOLKIT FOR CROSS-BORDER COLLABORATION” gecreëerd door de Expert Group on intellectual property OMC Cycle 2 (2005-2006), met een overzicht van de basisprincipes voor dergelijke samenwerking volgens het nationaal recht van de betrokken staten (20): zie http://ec.europa.eu/invest-in-research/coordination/coordination01_en.htm onder de rubriek “Final appendices”

101


B. C ONTACTGEGEVENS UNIVERSITAIRE INTERFACEDIENSTEN EN STRATEGISCHE ONDERZOEKSCENTRA B.1. TTO Flanders TTO Flanders is een gezamenlijk initiatief van de diensten voor kennis- en technologietransfer (Technology Transfer Offices, TTO) van de vijf Vlaamse universiteiten: Universiteit Gent, Universiteit Antwerpen, Katholieke Universiteit Leuven, Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Hasselt. Op de website http://www.ttoflanders.be onder de rubriek “Leden TTO Flanders” staan alle leden opgesomd met hun contactgegevens.

B.2. IBBT http://www.ibbt.be/nl

B.3. IMEC http://www.imec.be

B.4. VIB http://www.vib.be/nl/Pages/default.aspx

B.5. VITO http://www.vito.be

102



MEE-ETERS TITEL A.

CONTACTGEGEVENS EN FORMULIEREN A.1. DOUANE A.2. FOD ECONOMIE

A. CONTACTGEGEVENS EN FORMULIEREN A.1. DOUANE De vereiste modelformulieren kan u tezamen met de Verordening4 downloaden op de website van de Nederlandse Douane: www.douane.nl/download/41.html. Voor bijkomende inlichtingen kan u contact opnemen met: FOD Financiën North Galaxy, Tour A – Koning Albert II laan, 33, bus 37 – BE-1030 Brussel Tel: +32 2 576 31 38 • Fax: +32 2 576 17 58 • E-mail: [email protected]

Administratie der Douane en Accijnzen Dienst – Diverse regelingen Directie 1 „Namaak en Piraterij” Rijksadministratief Centrum – Financietoren bus 37 Kruidtuinlaan 50 – BE-1010 Brussel Tel.: +32 2 210 31 38 • Fax: +32 2 210 32 13 • E-mail: [email protected]

A.2. FOD ECONOMIE Klacht indienen per brief: Algemene Directie Controle en Bemiddeling ADCB – NG III - Front Office Koning Albert II-laan 16 1000 Brussel Klacht indienen via de website: http://economie.fgov.be/ Rechtstreekse link naar de klachtenformulieren: http://economie.fgov.be/nl/binaries/form_complaint_consumer_nl_tcm325-61500.doc http://economie.fgov.be/nl/binaries/form_complaint_entreprise_nl_tcm325-61483.doc http://economie.fgov.be/fr/binaries/form_complaint_consumer_%20FR_tcm326-60568.doc http://economie.fgov.be/fr/binaries/form_complaint_entreprise_%20FR_tcm326-60569.doc

4. V erordening (EG) Nr. 1891/2004 van de Commissie van 21 oktober 2004 tot vaststelling van uitvoeringsbepalingen van Verordening (EG) nr. 1383/2003 van de Raad inzake het optreden van de douaneautoriteiten ten aanzien van goederen waarvan wordt vermoed dat zij inbreuk maken op bepaalde intellectuele eigendomsrechten en inzake de maatregelen ten aanzien van goederen waarvan is vastgesteld dat zij inbreuk maken op dergelijke rechten, PB, L. 328, 30 oktober 2004.

103


Een klacht versturen per e-mail: [email protected] Contactpersoon: De heer Jannik Grooten – inspecteur Algemene Directie Controle en Bemiddeling North Gate III, Koning Albert II-Laan 16 1000 Brussel Tel: +32 2 277 54 84 E-mail: [email protected] Voor bijkomende inlichtingen kan u contact opnemen met: FOD Economie Koning Albert II laan 16 BE-1000 Brussel De heer Geoffrey Bailleux – attaché Tel: +32 2 277 85 13 • E-mail: [email protected] Mevrouw Leen De Cort – attaché Tel: +32 2 277 89 04 • E-mail: [email protected]

104



KEUKENGEHEIMEN & ONTHULLINGEN TITEL A.

MODEL GEHEIMHOUDINGSOVEREENKOMST

A. MODEL GEHEIMHOUDINGSOVEREENKOMST5 Een woordje uitleg bij het model van geheimhoudingsovereenkomst De geheimhoudingsovereenkomst dient om knowhow en uitvindingen enigszins te beschermen wanneer men in onderhandelingen treedt met een ander bedrijf, onderzoekscentrum of particulier om samen aan een project te werken, financieringsmiddelen te vinden, allerhande adviezen in te winnen, enz. Ten aanzien van het eigen personeel is het echter raadzaam een geheimhoudingsregeling (met oplossing van eigendomsvragen in geval van uitvindingen) in de individuele arbeidsovereenkomst en/of arbeidsreglement op te nemen. Een geheimhoudingsovereenkomst kan best gecombineerd worden met een depot van een zo gedetailleerd mogelijke omschrijving van het idee en de technische en commerciële realisatie ervan (depot bij notaris, het registratiekantoor of een i-DEPOT bij het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom). Indien men ervoor kiest zijn knowhow en vindingen niet met bv. octrooien te beschermen dan maakt men best gebruik van geheimhoudingsovereenkomsten en depots ter bescherming van zijn intellectuele eigendom. Het is in dit geval van groot belang dat: de geheimhoudingsovereenkomst sluitend is opgesteld – eventueel moet toch een dwangsom worden overwogen – en een depot wordt gedaan om de initiële geheime informatie een datum te geven. Wanneer men dan ook voortmaakt met de productie dan kan men deze veiligstellen (met aanspraak op het recht van voorgebruik) ten aanzien van iemand die voor dezelfde uitvinding een octrooi heeft aangevraagd. Eventueel kan men zelfs het octrooi aanvallen omdat dus zelf al de techniek in de bekendheid heeft gebracht. Het komt er dan op aan te bewijzen dat men eerst was met de uitvinding (cfr. depot) en zijn idee verder heeft geconcretiseerd en in productie gebracht (ipv het in de kast te laten liggen). Het voortzetten van zijn productie is echter niet hetzelfde als de mogelijkheid een monopolie op te eisen – waarvoor een geldig, sterk octrooi nodig is. De geheimhoudingsovereenkomst betreft naast de geheimhouding van mondelinge of visuele zaken of feiten (bv. het feit van de gevoerde onderhandelingen) voornamelijk de geheimhouding van schriftelijke documenten. Het betreft meer bepaald de in bijlage toegevoegde documenten. Het is belangrijk dat de ondertekening van de geheimhoudingsovereenkomst VOORAFGAAT aan de overhandiging en ondertekening van de bijlagen (met de geheime informatie). De inhoud van de bijlagen kunnen verschillen naargelang de derde waarmee een overeenkomst zal worden afgesloten. Gaandeweg kunnen documenten aan de geheime informatie in bijlage worden toegevoegd (bv. verslaggevingen van vergaderingen met de derden). Zij moeten worden gedagtekend en tegengetekend door de andere partij, zij dragen de vermelding “confidentieel”. Elke partij houdt er een exemplaar van bij. Voorliggende geheimhoudingsovereenkomst is een model dat in principe ten aanzien van verschillende soorten derden (potentiële projectpartner, kapitaalverschaffer, adviesverlener, …) kan gebruikt worden. In het geval de derde zelf standaardmodellen hanteert en men moeilijk zijn eigen versie kan opleggen, kan voorliggende geheimhoudingsovereenkomst een inspiratiebron zijn om eventueel specifieke clausules aan te

5. © 2007 IWT (Kristel Allewijn)

105


brengen. Een depot is echter altijd (maar zeker in die gevallen) aangewezen. Het voorliggende model is ook een verregaand model, niet elke bepaling is even cruciaal. Een aantal modaliteiten vernoemd onder artikel 2 zou men eventueel kunnen laten vallen. Het is evenwel van belang de behouden modaliteiten van het model correct na te leven. Dit model van geheimhoudingsovereenkomst werkt slechts in één richting: Y erkent de opgedane expertise van X en zal ten overstaan van X de geheimhouding ervan naleven. Eventueel moet de overeenkomst dus aangepast worden indien tweerichtingsverkeer gewenst is. Bijgaand standaardmodel dient als inspiratiebron. Voor een op maat gemaakt contract is het steeds aanbevolen deskundig advies in te winnen bij een IP-jurist of advocaat.

106


GEHEIMHOUDINGSOVEREENKOMST TUSSEN PARTIJ X, gevestigd te vertegenwoordigd door

(adres maatschappelijke zetel) (zie statuten, naam en functie)

en PARTIJ Y, gevestigd te vertegenwoordigd door

(adres maatschappelijke zetel) (zie statuten, naam en functie) en daar waar nodig door (projectverantwoordelijke)

WORDT VOORAFGAANDELIJK HET VOLGENDE UITEENGEZET: X is een bedrijf actief op het gebied van ………………………………… Keuze: 1. Y is een bedrijf actief op het gebied van ……………

2. Y is een hogeschool/universiteit en meer bepaald het departement ………….. onder leiding van ……………….. beschikt over kennis en ervaring op het gebied van …………

X verklaart een fabricageprocédé te hebben uitgewerkt om aan te wenden bij …………………………….., hierna genoemd ………………………….. X is en zal de eigendomsrechten bezitten over het fabricageprocédé, de toepassingen, de knowhow, de gegevens en de informatie inzake “……………………..”. Y erkent dat X over de genoemde rechten beschikt; X is bereid onder de hierna volgende voorwaarden die informatie, data en knowhow betreffende “………………………………..” aan Y te onthullen welke nodig is: Opties: 1. voor de evaluatie en de vaststelling van de interesse van Y om met X samen te werken; 2. voor de uitvoering van het project ……………….; 3. voor de opstelling van een businessplan en de verdere boekhoudkundige begeleiding; 4. voor de bouw van een machine bestemd voor het “……………………..”; 5. bij de aankoop van machines voor “………………………………” 6. ………………………

107


WORDT HET VOLGENDE OVEREENGEKOMEN: Artikel 1 Geheime informatie “Geheime informatie” betekent alle informatie, data, knowhow en ervaring betreffende “………………… ………………………………………………………..………………………” onafhankelijk ze van technische, commerciële, of financiële aard is, verband houdt met de te voeren onderhandelingen, de vormgeving, tekeningen, formules, modellen, ideeën, testen en kwaliteitscontrole of met informatie betreffende octrooiaanvragen, octrooien en octrooitoepassingen, uitvindingen geoctrooieerd of niet, octrooieerbaar of niet, verbonden of niet met uitrusting, processen, procedures of andere onderdelen onafhankelijk of zij reeds in gebruik zijn of niet, dan wel ze nog in de ontwikkelingsfase zijn, verbeteringen betreffen, geleverd of verkregen werden door X. Deze “geheime informatie” wordt in toepassing van de overeenkomst uitgewisseld op een schriftelijke, mondelinge of visuele manier. De “geheime informatie” omvat enerzijds de informatie beschreven in het hierbij gevoegde document (bijlage 1), dat na ondertekening van deze overeenkomst zal worden overhandigd en anderzijds enige andere informatie betreffende “……………………………” en die als zijnde vertrouwelijk wordt aangeduid. Er wordt overeengekomen dat met “geheime informatie” niet de informatie bedoeld wordt waarvan Y kan aantonen dat ze op een van de volgende wijzen bekomen werd: a. informatie die – op het moment van de bekendmaking – deel uitmaakt van de openbaarheid; b. informatie die, na bekendmaking, in de openbaarheid treedt, buiten het geval van contractbreuk; c. informatie die bekend was aan Y; d. informatie die aan Y wordt meegedeeld door derden, aan wie dat toegestaan werd en die aan Y geen verplichtingen van geheimhouding hebben opgelegd. Facultatief: Als informatie bekend aan Y zal datgene beschouwd worden dat betrekking heeft op de documenten die na ondertekening van deze overeenkomst overhandigd worden als bijlage 2 Artikel 2 Reden van bekendmaking Y erkent dat het noodzakelijk is de door X schriftelijk, mondeling of op visuele wijze ontvangen “geheime informatie” streng geheim te houden en als vertrouwelijk te behandelen. Y stemt in om zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van X zowel tijdens als na de duur van deze overeenkomst, de “geheime informatie” die haar bekend gemaakt werd niet openbaar te maken, te vermenigvuldigen, noch toe te laten dat ze voor andere doeleinden aangewend wordt dan die waarvoor ze bekendgemaakt werd en hierboven zijn aangegeven. Y stemt in om: a. d e toegang tot de “geheime informatie” enkel en alleen toe te laten aan diegenen waarvoor de bekendmaking en de toegang tot de “geheime informatie” absoluut noodzakelijk is om de verplichtingen tegenover X uit te voeren; b. h aar werknemers en medewerkers alvorens de “geheime informatie” aan hen bekendgemaakt wordt, schriftelijk te laten bevestigen het vertrouwelijk en geheim karakter van de “geheime informatie” te erkennen en de “geheime informatie” vertrouwelijk te behandelen overeenkomstig de bepalingen in de voorliggende geheimhoudingsovereenkomst; c. e en lijst bij te houden van haar werknemers en medewerkers die geheel of gedeeltelijk toegang hebben tot de “geheime informatie”. Deze lijst kan door X ingekeken worden. d. e en logboek bij te houden dat door X steeds kan ingekeken worden en waarin minimaal de volgende gegevens worden genoteerd: - naam en functie van diegene die toegang heeft gehad tot de “geheime informatie”; - datum waarop de “geheime informatie” is meegedeeld, bekeken of ontleend; - datum waarop het document werd teruggebracht; - reden voor het gebruik van de “geheime informatie”;

108


e. in onderling overleg met X alle andere maatregelen te nemen die redelijkerwijze nodig zijn om de geheimhouding en de vertrouwelijke behandeling van de “geheime informatie” in elk geval te verzekeren; telkens als die daarom verzoekt te informeren op welke manier Y verzekert dat de “geheime f. X informatie” ontoegankelijk is voor onbevoegden. Y aanvaardt de volledige aansprakelijkheid en zal X vrijwaren tegen elke verkeerde bekendmaking of gebruik van de “geheime informatie” vanwege haar werknemers. Y zal elke werknemer, inzonderheid de projectleider ………………… en elke medewerker een verklaring laten ondertekenen ter erkenning van hun verplichtingen in het kader van deze geheimhoudingsovereenkomst: o.m. (1) de erkenning van het karakter en de vertrouwelijke behandeling van de “geheime informatie”; (2) het invullen van het logboek zoals beschreven hierboven. De individuele verklaringen worden verzameld in bijlage 3 bij deze overeenkomst. Artikel 3 Eigendom Y erkent en aanvaardt dat de informatie die bekendgemaakt wordt eigendomskarakter heeft en in aanmerking zou kunnen komen voor intellectuele eigendomsrechten. Y ziet hierbij uitdrukkelijk af van de mogelijkheid om enig recht daaromtrent aan te voeren en de informatie aan te wenden om een aanvraag te doen voor een intellectueel beschermingsrecht. Artikel 4 Teruggave van materiaal Op vraag van X verbindt Y zich ertoe al het materiaal terug te geven dat door X gegeven werd of diens eigendom is. Dit materiaal bevat onder meer alle documenten, plans, tekeningen, specificaties, nota’s, en elke andere vorm van document, alsmede alle kopies, die verwijzen naar de “geheime informatie” of er deel van uitmaken (lijst van het materiaal, bijlage 4). Artikel 5 Duur Zonder afbreuk aan de gelding van wat onder artikel 1. bepaald werd, wordt deze overeenkomst aangegaan voor een onbepaalde duur. Artikel 6 Sancties Y erkent hierbij dat X het recht heeft om vergoeding te vorderen – zonder afbreuk te doen aan gelijk welke andere vordering – voor de schade onder toepassing van art. 1382 van het Burgerlijk Wetboek. Artikel 7 Betwistingen Facultatief: In sommige gerechtelijke arrondissementen (Brussel, Antwerpen) bestaat reeds de mogelijkheid van de bemiddelingsprocedure: zeer interessant wanneer de betwiste materie best in discretie wordt opgelost. De partijen komen overeen geschillen in verband met voorliggende overeenkomst die zij niet onderling kunnen oplossen, voor te leggen aan de rechtbanken van ................................

109


Artikel 8 Mededelingen Elke mededeling met betrekking tot deze overeenkomst geschiedt schriftelijk op het adres aangeduid door de partijen bij het begin van deze overeenkomst. Artikel 9 Toepasselijk recht Het Belgisch recht is toepasselijk op deze overeenkomst. Opgesteld op ……………………. te ………………………..in twee exemplaren waarvan elke partij erkent één origineel te hebben ontvangen. Gelezen en goedgekeurd Voor X

Voor Y

(zaakvoerder)

(algemeen directeur)

Handtekening

Handtekening

Naam

Naam

Functie

Functie

(projectleider)

Handtekening

Naam

Functie

Bijlage 3 Ik, ondergetekende, werknemer of medewerker aan de ……………………………………………. erken hierbij uitdrukkelijk dat ik de bepalingen uit de Geheimhoudingsovereenkomst tussen X en Y (hierna: “de overeenkomst”) heb gelezen en begrepen. Ik ga akkoord met volgende bepalingen: 1. d e eigendomsrechten inzake aspecten van de “geheime informatie” zoals bepaald in de vermelde geheimhoudingsovereenkomst, of ze octrooieerbaar zijn of niet, behoren toe aan X; e “geheime informatie” vertrouwelijk te behandelen overeenkomstig de bepalingen in de 2. d vermelde overeenkomst.

Datum:

Handtekening: Naam van werknemer/medewerker:

110


BIJLAGE BIJ HOOFDSTUK 9.

HULPKOKS TITEL A.

NUTTIGE ADRESSEN EN CONTACTGEGEVENS A.1.

OFFICIËLE INSTANTIES

A.1.1. ALGEMENE INFORMATIE BETREFFENDE INTELLECTUELE EIGENDOM A.1.2. OCTROOIBUREAUS A.1.3. MERKENBUREAUS EN BUREAUS VOOR TEKENINGEN EN MODELLEN A.1.4. DOMEINNAAMREGISTRATIE A.1.5. VLAAMSE OVERHEIDSINSTELLINGEN A.2.

INNOVATIEADVISEURS

A.3.

PATLIB-CENTRA

A.4.

OCTROOIGEMACHTIGDEN

A.5.

MERKEN- EN MODELLENGEMACHTIGDEN

A.6.

BEHEERSVENNOOTSCHAPPEN

A. NUTTIGE ADRESSEN EN CONTACTGEGEVENS A.1. OFFICIËLE INSTANTIES A.1.1. ALGEMENE INFORMATIE BETREFFENDE INTELLECTUELE EIGENDOM > Nationale overheidsdienst FOD ECONOMIE, KMO, MIDDENSTAND EN ENERGIE DE BELGISCHE DIENST VOOR DE INTELLECTUELE EIGENDOM Dienst voor de Intellectuele Eigendom North Gate III – Koning Albert II-laan16 – BE-1000 Brussel Tel: + 32 (0)2 277.90.11 • Fax:+ 32 (0)2 277.52.62 • E-mail: [email protected] URL: http://economie.fgov.be/opri-die.jsp > Europese informatieverstrekking IPR HELPDESK (VOOR PROJECTEN GESTEUND BINNEN HET EU-KADERPROGRAMMA) URL: Algemeen: http://212.43.78.187/ INNOVACCESS (VOOR IER-VRAGEN BETREFFENDE PROJECTEN BUITEN HET EU-KADERPROGRAMMA) URL: Algemeen: http://www.innovaccess.eu/home.html

111


> Internationale informatieverstrekking WIPO - WORLD INTELLECTUAL PROPERTY ORGANISATION OMPI - ORGANISATION MONDIALE DE LA PROPRIETE INTELLECTUELLE WIPO 34, chemin des Colombettes – CH-1211 Genève 20 Tel: +41 (0)22 338.91.11 • Fax: +41 (0)22 733.54.28 URL:Algemeen: http://www.wipo.int Specifieke link voor kmo‘s: http://www.wipo.int/sme WIPO GOLD as one-stop gateway to WIPO’s global collections of searchable IP data: http://www.wipo.int/wipogold/en/ WIPO Arbitration and Mediation Center: http://www.wipo.int/amc/en/ A.1.2. OCTROOIBUREAUS > nationaal octrooibureau voor België FOD ECONOMIE, KMO, MIDDENSTAND EN ENERGIE DE BELGISCHE DIENST VOOR DE INTELLECTUELE EIGENDOM Dienst voor de Intellectuele Eigendom North Gate III – Koning Albert II-laan16 – BE-1000 Brussel Tel: + 32 (0)2 277.90.11 • Fax:+ 32 (0)2 277.52.61 E-mail: [email protected]; [email protected]; [email protected]; [email protected] URL: http://economie.fgov.be/opri-die.htm > Europees Octrooibureau EOB – EUROPEES OCTROOIBUREAU EPO - EUROPEAN PATENT OFFICE EPO DE-80298 München Tel: +49 (0)89 2399-0 • Fax: +49 (0)89 2399-4560 (administration) • Fax: +49 (0)89 2399-4465 (patents) URL: http://www.epo.org

A.1.3. MERKENBUREAUS EN BUREAUS VOOR TEKENINGEN EN MODELLEN >R egionaal merkenbureau voor de Benelux landen en regionaal bureau voor tekeningen en modellen voor de Benelux landen BBIE – BENELUX BUREAU VOOR DE INTELLECTUELE EIGENDOM BOIP – BENELUX OFFICE FOR INTELLECTUAL PROPERTY BBIE Bordewijklaan 15 – Postbus 90404 – NL-2591 XR Den Haag – NL-2509 LK Den Haag Tel: +31 (0)70 349.11.11 • Fax: +31 (0)70 347.57.08 • Tel: 070 244 242 (vanuit België) • E-mail: [email protected] URL: http://www.boip.int > Europees merkenbureau en Europees bureau voor tekeningen en modellen O HIM - Office of Harmonization for the Internal Market OHIM Avenida de Europa 4 – ES-03008 Alicante

112


E-mail: [email protected]. URL: http://oami.europa.eu

A.1.4. DOMEINNAAMREGISTRATIE > D NS.BE BELGISCHE VERENIGING VOOR INTERNET DOMEINNAAM REGISTRATIE DNS Belgium vzw Ubicenter – Philipssite 5 bus 13 – BE-3001 Leuven Tel: +32 (0)16 28.49.70 • Fax: +32 (0)16 28.49.71 • E-mail: [email protected] URL: http://www.dns.be > E URid.EU THE EUROPEAN REGISTRY OF INTERNET DOMAIN NAMES EURid vzw Park Station – Woluwelaan 150 – BE-1831 Diegem Tel. +32 (0)2 401.27.50 • Fax. +32 (0)2 401.27.51 • E-mail: [email protected] URL: http://www.eurid.eu > ICANN.ORG INTERNET CORPORATION FOR ASSIGNED NAMES AND NUMBERS ICANN Rond Punt Schuman 6 bus 5 – BE-1040 Brussel Tel: +32 (0)2 234.78.70 – Fax: +32 (0)2 234.78.48 – E-mail: [email protected] URL: http://www.icann.org

A.1.5. VLAAMSE OVERHEIDSINSTELLINGEN AGENTSCHAP VOOR INNOVATIE DOOR WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE (IWT) Koning Albert II-laan 35 bus 16 – BE-1030 Brussel Tel: + 32 (0)2 432.42.00 • Fax: + 32 (0)2 432.43.99 • E-mail: [email protected] URL: http://www.iwt.be GENTSCHAP ONDERNEMEN (Hoofdzetel) A Koning Albert II-laan 35 bus 12 – BE-1030 Brussel Tel: 02-553.37.05 • Fax: 02-553.38.69 • E-mail: [email protected] URL: http://www.agentschapondernemen.be De contactgegevens van de vijf provinciale diensten zijn te vinden op de website van Agentschap Ondernemen. AGENTSCHAP FLANDERS’ INVESTMENT AND TRADE (FIT) VLAAMS AGENTSCHAP VOOR INTERNATIONAAL ONDERNEMEN Gaucheretstraat 90 BE – 1030 BRUSSEL Tel: 02 504.87.11 • Fax: 02 504.88.99 • E-mail: [email protected] URL: http://www.flanderstrade.be De contactgegevens van de entiteiten van het binnenlands netwerk en van het buitenlands netwerk zijn te vinden op de website van FIT.

113


A.2. INNOVATIEADVISEURS U vindt het volledige adressenbestand terug op www.innovatiecentrum.be en op www.iwt.be onder de rubriek Innovatie, Advies en Begeleiding. Deze innovatieadviseurs maken ook deel uit van het Vlaams innovatienetwerk dat u terugvindt op http://www.innovatienetwerk.be/. A.3. PATLIB-CENTRA > Nationaal PATLIB-centrum (zie DIE ook al vermeld onder Nationaal Octrooibureau) • D IENST VOOR DE INTELLECTUELE EIGENDOM North Gate III Koning Albert II-laan 16 – 1000 Brussel Tel: +32 (0)2 277.90.11 • Fax: +32 (0)2 277.52.62 • E-mail: [email protected] URL: http://economie.fgov.be/opri-die.jsp > PATLIB-centra verbonden aan een universiteit • KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN – K.U. LEUVEN K.U. Leuven Research & Development (LRD) Minderbroederstraat 8A bus 5105 – BE-3000 Leuven Tel: +32 (0)16 32.65.02 • Fax: +32 (0)16 23.65.15 • E-mail: [email protected] URL: http://www.lrd.kuleuven.be > Sectoriële PATLIB-centra • W ETENSCHAPPELIJK EN TECHNOLOGISCH ONDERZOEKSCENTRUM VOOR DE BELGISCHE TEXTIELNIJVERHEID Centexbel Technologiepark 7 – BE-9052 Zwijnaarde Tel: +32 (0)9 220.41.51 • Fax: +32 (0)9 220.49.55 • E-mail: [email protected] (Sander De Vrieze) URL: Algemeen: http://www.centexbel.be Octrooicel: http://www.centexbel.be/nl/octrooicel • WETENSCHAPPELIJK EN TECHNISCH CENTRUM VOOR HET BOUWBEDRIJF WTCB Lozenberg 7 – BE-1932 Sint Stevens Woluwe (Zaventem) Tel: + 32 (0)2 716.42.11 • Fax: + 32 (0)2 725.32.12 • E-mail: [email protected] URL: http://www.wtcb.be/go/patent • KENNISCENTRUM VAN DE TECHNOLOGISCHE INDUSTRIE Sirris Celestijnenlaan 300C bus 04026– BE-3001 Heverlee Tel: Algemeen: +32 (0)16 32.25.91 • IE (Bart Lindekens): +32 (0)498 91.94.52 •Fax: +32 (0)16 32.29.84 • E-mail: [email protected] URL: Algemeen: http://www.sirris.be • IE: http://ip.sirris.be • KOEPELORGANISATIE VOOR ACTIVITEITSSECTOREN VAN DE CHEMIE EN VAN DE LIFE SCIENCES (enkel octrooicel) Essenscia Diamant Building – A. Reyerslaan 80 – 1030 Brussel Tel: Algemeen: + 32 (0)2 238.97.87 • IE (Barbara Veranneman): +32 (0)491 61.68.33 • Fax: +32 (0)2 231 13 01 • E-mail: [email protected] URL: Algemeen: http://www.essenscia.be • IE: http://www.essenscia.be/NL/Innovatie/Octrooicel/page.aspx/2381

114


A.4. OCTROOIGEMACHTIGDEN U kunt het volledige adressenbestand van alle erkende octrooigemachtigden terugvinden op: - d e website van het Europees Octrooibureau (EOB) www.epo.org onder de rubriek “Applying for a Patent”, “Find a representative” http://www.epo.org/applying/online-services/representatives.html - d e website van de Dienst voor de Intellectuele Eigendom (DIE): http://economie.fgov.be/nl/binaries/Liste_mandataires_brevets_20110208_tcm325-116969.pdf Adressen nationale octrooibureaus van de lidstaten van de Europese Octrooiorganisatie (EPO): zie http://www.epo.org/applying/national.html A.5. MERKEN- EN MODELLENGEMACHTIGDEN >B eneluxvereniging voor merken- en modellenrecht: http://www.bmm.nl/home >M erken- en modellengemachtigden te vinden op de website van OHIM: http://oami.europa.eu/FRP/Requ estManager?transition=start&source=Log-in.html&language=en&application=FRP (via de “advanced search” mode kan je de keuze maken tussen een opzoeking naar OHIM erkend gemachtigden voor gemeenschapsmerken en gemeenschapsmodellen ofwel een opzoeking naar de OHIM erkend gemachtigden voor gemeenschapsmodellen) A.6. BEHEERSVENNOOTSCHAPPEN (lijst op datum van 21 januari 2011) 1. AGICOA Belgium N.V. (“Association de Gestion Internationale Collective des Oeuvres Audiovisuelles”) Omschrijving: ‘Vereniging voor het internationale collectieve beheer van audiovisuele werken’ Kartuizersstraat 19c, bus 30 – 1000 BRUSSEL Mevrouw Nicole LA BOUVERIE, Afgevaardigd Bestuurder (F) Tel: 02/643.01.37 • Fax: 02/643.01.39 • E-mail: [email protected] & [email protected] URL: http://www.agicoa.org Ondernemingsnummer: 0426.385.274 2. ALMO (“Auteursbureau Almo B.V.B.A.”) Omschrijving: ‘Auteursbureau voor de inning van de opvoeringrechten van dramatische en muzikale werken’ Jan van Rijswijcklaan 282 – 2020 ANTWERPEN Dhr. Paul LARIVIERE, Algemeen Directeur (N) Tel: 03/260.68.10 • Fax: 03/216.95.32 • E-mail: [email protected] URL: http://www.almo.be Ondernemingsnummer: 0425.496.141 3. ASSUCOPIE C.V.B.A. (‘La société de gestion collective des droits de reprographie des Auteurs scolaires, scientifiques et universitaires’) Omschrijving: Collectieve beheersvennootschap voor de reprografierechten van auteurs van werken voor het onderwijs, wetenschappelijke en universitaire auteurs Porte de Limelette – Rue Charles Dubois 4/3 – 1342 OTTIGNIES – LLN

115


Dhr. Christian CHERDON, Voorzitter (F) Tel: 010/40.04.26 • Fax: 010/40.04.26 • E-mail: [email protected] URL: http://www.assucopie.be Ondernemingsnummer: 0466.710.748 4. AUVIBEL CVBA-Burg.Ven. Omschrijving: ‘Collectieve beheersvennootschap voor het kopiëren voor eigen gebruik van geluidswerken en audiovisuele werken’ Havenlaan 86 c / 201 a – 1000 BRUSSEL De heer STROOBANT, Algemeen Directeur (F) Tel: 02/650.09.50 • Fax: 02/650.09.58 • E-mail: [email protected] URL: http://www.auvibel.be Ondernemingsnummer: 0453.673.453 5. B.A.V.P. C.V.B.A. (‘Beheers- en Belangenvennootschap voor Audiovisuele Producenten” Burgerlijke coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid afgekort “B.A.V.P.’) Omschrijving: Kartuizersstraat 19b, bus 30 – 1000 BRUSSEL Mevr. LA BOUVERIE, Afgevaardigd Bestuurder (F) Tel: 02/643.01.30 • Fax: 02/643.01.39 • E-mail: [email protected] URL: http://www.bavp.be Ondernemingsnummer: 0456.222.078 6.COPIEBEL C.V.B.A. (‘Coöperatieve vennootschap voor de Inning en Schadevergoeding van de Belgische Uitgevers’) Omschrijving: Huart Hamoirlaan 1 bus 34 – 1030 BRUSSEL Dhr. DE BOECK, Voorzitter (F) Dhr. Bernard GÉRARD, Directeur-generaal (F) Tel: 02/241.65.80 • Fax: 02/216.71.31 • E-mail: [email protected] Ondernemingsnummer: 0466.398.071 7. COPIEPRESSE C.V.B.A. (Coöperatieve beheersvennootschap voor de uitgevers van de Franstalige en Duitstalige dagbladpers) Omschrijving: Barastraat 175 – 1070 BRUSSEL Mevr. Margaret BORIBON, Secretaris-generaal (F) Tel: 02/558.97.80 • Fax: 02/558.97.89 • E-mail: [email protected] URL: http://www.presscopyrights.be Ondernemingsnummer: 0471.612.218 8. GÜFA (Gesellschaft zur Übernahme und Wahrnehmung Von Filmaufführungsrechten mbh) Omschrijving: Postfach 23-04-64 – 40088 DÜSSELDORF (DE) Herrn Klaus MACKE, Zaakvoerder (Geschäftsfurung) Tel: 0211/914.190 • Fax: 0211/679.88.87 • E-mail: [email protected] URL: http://www.guefa.de Ondernemingsnummer: HRB 5479 Antsgericht Düsseldorf

116


9. IMAGIA C.V.B.A. Omschrijving: ‘Collectieve beheersverenging voor producenten van audiovisuele werken, eerste filmvastleggingen en videogrammen’ Almaplein 3 bus 5 – 1200 BRUSSEL Mevr. Krista D’Haeseleer, Directrice-generaal (N) Tel: 02/775.82.08 • Fax: 02/775.82.09 • E-mail: [email protected] URL: http://www.simim.be Ondernemingsnummer: 0456.381.634 10. PROCIBEL C.V.B.A. “Collectieve beheersvennootschap van audiovisuele producenten voor het kopiëren voor eigen gebruik in België” Omschrijving: Kartuizersstraat 19c,bus 30 – 1000 BRUSSEL Mevr. Nicole LA BOUVERIE, Afgevaardigd Bestuurder (F) Tel: 02/643.01.30 • Fax: 02/643.01.39 • E-mail: [email protected] URL: http://www.procibel.be Ondernemingsnummer: 0455.690.558 11. REPROBEL C.V.B.A. Omschrijving: ‘Collectieve beheersvennootschap voor de inning en verdeling van de reprografie en het leenrecht’ De Brouckèreplein 12 – 1000 BRUSSEL Dhr. Benoît PROOT, Directeur-generaal (N) Tel: 02/551.03.24 • Fax: 02/551.08.85 • E-mail: [email protected] en [email protected] URL: http://www.reprobel.be Ondernemingsnummer: 0453.088.681 12. REPROCOPY C.V.B.A. Omschrijving: ‘Coöperatieve vennootschap voor de reprografierechten van de uitgevers van de Vlaamse dagbladpers’ Barastraat 175 – 1070 Brussel Dhr Patrick LACROIX, Algemeen Directeur (N) Tel: 02/558.97.70 • Fax: 02/558 97 78 • E-mail: [email protected] URL: http://www.presscopyrights.be Ondernemingsnummer: 0470.162.265 13. REPRO PP C.V.B.A. (‘Coöperatieve Vennootschap voor de Reprografierechten van de Uitgevers van de Periodieke Pers’) Omschrijving: E. Machtenslaan 79/23 – 1080 Brussel Dhr. Jean-Paul VAN GRIEKEN – Directeur (F) Tel: 02/410.06.65 • Fax: 02/410.27.74 • E-mail: [email protected] URL: http://www.repropp.be Ondernemingsnummer: 0473.139.967 14. REPROPRESS C.V.B.A. Omschrijving: Coöperatieve vennootschap voor de reprografierechten van de Nederlands- en Franstalige uitgevers van de magazine Pers Barastraat 175 – 1070 BRUSSEL Dhr. LAMBRECHTS Alain, Afgevaardigd Beheerder (F) Tel: 02/558.97.50 • Fax: 02/558.97.58 • E-mail: [email protected] URL: http://www.repropress.be Ondernemingsnummer: 0473.030.990

117


15. RUIT C.V.B.A. Omschrijving: ‘Beheersvennootschap voor de reprografierechten rechten van de uitgevers’ Huis van het Boek Te Boelaerlei 37 – 2140 BORGERHOUT Dhr. Kurt VAN DAMME, Managing Director (N) Tel: 03/287.66.95 • Fax: 03/281.22.40 • E-mail: [email protected] URL: http://www.ruit.be Ondernemingsnummer: 0475.634.550 16. SABAM CVBA Burg. Ven. (‘Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en Uitgevers’) Omschrijving: Aarlenstraat 75-77 – 1040 BRUSSEL Dhr. Christophe DEPRETER, Directeur-generaal (F) Tel: 02/286.82.11 • Fax: 02/230.05.89 – 02/231.18.00 • E-mail: [email protected] URL: http://www.sabam.be Ondernemingsnummer: 0402.989.270 17. SACD (‘Société des Auteurs et Compositeurs Dramatiques’ SACD) Omschrijving: Koninklijke Prinsstraat 87 – 1050 BRUSSEL Dhr. Frédéric YOUNG, Algemeen Afgevaardigde (F) Tel: 02/551.03.20 • Fax: 02/551.03.25 • E-mail: [email protected] URL: http://www.sacd.be Ondernemingsnummer: 0413.411.129 18. SAJ-JAM C.V.B.A. (Journalisten-Auteurs Maatschappij) Omschrijving: Roger Vandendriesschelaan 36-38 – 1150 BRUSSEL Dhr. Frans WAUTERS, Algemeen Directeur (N) Tel: 02/777.08.30 • Fax: 02/777.08.40 E-mail: [email protected] URL: http://www.jam.be (NL) Ondernemingsnummer: 0455.162.008 19. S.C.A.M. C.V.B.A. (‘Société Civile des Auteurs Multimedia’ (SCAM)) Omschrijving: (Burgerlijke vennootschap voor multimedia-auteurs) Koninklijke Prinsstraat 87 – 1050 BRUSSEL Dhr. Frédéric YOUNG, Gedelegeerd Bestuurder (F) Tel: 02/551.03.21 • Fax: 02/551.03.25 • E-mail: [email protected] URL: http://www.scam.be Ondernemingsnummer: 0425.440.416 20. SEMU C.V.B.A. Omschrijving: ‘Société des Editeurs de Musique - Muziek Uitgevers’ Oude Molenstraat 27 – 9170 DE KLINGE Dhr. Marc HOFKENS, Directeur (N) Tel: 03/296.33.67 • Fax: 03/288.52.42 • E-mail: [email protected] URL: http://www.semu.be Ondernemingsnummer: 0465.841.213

118


21. S.I.M.I.M. C.V.B.A. (Société de l’Industrie de Musique - Muziekindustrie Maatschappij) Omschrijving: Almaplein 3 bus 5 – 1200 BRUSSEL Mevr. Krista D’Haeseleer, Directrice-generaal (N) Tel: 02/775.82.10 • Fax: 02/775.82.11 • E-mail: [email protected] URL: http://www.simim.be Ondernemingsnummer: 0455.701.446 22. SOFAM C.B.V.A. (“Multimedia Maatschappij van de Auteurs van de Visuele Kunsten”) Omschrijving: Koninklijke Prinsstraat 87 – 1050 BRUSSEL Mevr. Marie GYBELS, Directrice (F) Tel: 02/726.98.00 • Fax: 02/705.34.22 • E-mail: [email protected] URL: http://www.sofam.be Ondernemingsnummer: 0419.415.330 23. TONEELFONDS J. JANSSENS B.V.B.A. Omschrijving: Te Boelaerlei 107 – 2140 BORGERHOUT Mme. Jessica JANSSENS, Zaakvoerster (N) Tel: 03/366.44.00 • Fax: 03/366.45.01 • E-mail: [email protected] URL: http://www.toneelfonds.be Ondernemingsnummer: 0404.777.139 24.URADEX C.V.B.A. (‘Vereniging voor het innen, het verdelen en de verdediging van de rechten van kunstenaars, vertolkers en uitvoerders’) Omschrijving: Belgicalaan 14 – 1080 BRUSSEL College Voorlopige Bewindvoerders bestaande uit: Mter. Andrée PUTTEMANS, PEEREBOOM (adjunct-directeur) Mter. Paul Struyven Dhr. Jean-Guy DIDIER Dhr. C. VAN VAERENBERGH, Directeur (N) Tel: 02/421.53.40 • Fax: 02/426.58.53 • E-mail: [email protected] URL: http://www.uradex.be Ondernemingsnummer: 0440.736.227 25. VEWA C.V.B.A. Omschijving: ‘Vereniging van Educatieve en Wetenschappelijke Auteurs’ Klein Dalenstraat 46 – 3020 WINKSELE Dhr. Roger BLANPAIN, Voorzitter (N) Tel: 016/499.493 • Fax: 016/480.921 • E-mail: [email protected] URL: http://www.cer-leuven.be Ondernemingsnummer: 0464.588.032

119


Voor de meest actuele lijst van beheersvennootschappen, kan u steeds terecht bij de Controledienst voor de Beheersvennootschappen. Contactgegevens Algemene Directie Controle en Bemiddeling - Controledienst voor beheersvennootschappen van auteursrechten FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie Koning Albert II- laan 16, 3de verdieping – 1000 Brussel E-mail: [email protected]

120


BIJLAGE BIJ HOOFDSTUK 10.

KEUKENLATIJN TITEL A.

KEUKENJARGON

A. KEUKENJARGON TERM

BETEKENIS

AUTEURSRECHT

Een auteur van een letterkundig, wetenschappelijk of kunstwerk dat een zekere mate van creativiteit vertoont of originaliteit bezit, heeft in principe als enige het recht dit werk te publiceren of te kopiëren. Bescherming wordt geregeld via de auteurswet van 30 juni 1994. De omvang van de rechten die overgedragen worden, kan de auteur vrij bepalen. Daarbij moeten evenwel alle voorwaarden in acht worden genomen die door de auteurswet worden opgelegd. De geboden bescherming door het auteursrecht is niet verbonden aan formaliteiten en vereist geen registratie.

Hfdst. 2 en hfdst.10

BASIC REGISTRATION

Alvorens een aanvrager kan overgaan tot een internationale merkaanvraag, moet hij beschikken over een basisinschrijving in je land van oorsprong.

Hfdst. 2

BENELUX-BUREAU VOOR DE INTELLECTUELE EIGENDOM

De officiële instantie in de Benelux voor de registratie van merken en modellen. Het BBIE is onderdeel van de Benelux-organisatie voor de Intellectuele Eigendom (BOIE), een internationale organisatie die onder toezicht staat van zijn Raad van Bestuur. In deze Raad zitten vertegenwoordigers van de drie Beneluxlanden.

Hfdst. 2 en hfdst. 9 (bijlage)

BENELUX BUREAU VOOR TEKENINGEN OF MODELLEN

Oude benaming van de officiële instantie in de Benelux, verantwoordelijk voor de registratie van modellen, nu samen met het Benelux Merkenbureau omgevormd tot het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom.

BENELUX MERKENBUREAU

Oude benaming van de officiële instantie in de Benelux, verantwoordelijk voor de registratie van merken, nu samen met het Benelux Bureau voor Tekeningen of Modellen omgevormd tot het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom.

Hfdst. 2 en 9 (bijlage)

BENELUX MERK

Een onderscheidingsteken wordt een Benelux merk wanneer het gedeponeerd en ingeschreven is bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom. Alle Benelux merken worden opgenomen in een register en op basis daarvan kan een gedeponeerd merk voor een product of dienst, getoetst worden aan de reeds gedeponeerde of ingeschreven merken.

Hfdst. 2

BESCHERMINGSOMVANG OCTROOI

De beschermingsomvang van een octrooi (scope of a patent) wordt bepaald door de conclusies (claims) van het octrooidocument en is van belang voor de vaststelling van een mogelijke inbreuk door een derde partij. Of nog: de conclusies vormen de juridische basis waarop de octrooihouder zijn exclusieve rechten uitoefent en ook kan afdwingt. Andere delen van het octrooidocument zijn de technische beschrijving (description), waarop de conclusies gebaseerd zijn en die meestal voorzien is van schetsen of tekeningen (drawings) en de korte inhoud (abstract).

Pag. 40

BLANKETING

Een beschermingsstrategie bij octrooiering waarbij getracht wordt een monopolie te verwerven op heel (productie)proces via een reeks octrooien gespreid over de verschillende aspecten van het proces.

Pag. 40

BREVET

De Franse benaming voor octrooi. Zie aldaar.

Pag. 25

BRONCODE

Source code. De tekst van het computerprogramma. Hierin staan de verschillende opdrachten geschreven die door het programma zullen worden uitgevoerd en die in een bepaalde programmataal zijn geschreven.

Pag. 54

Een collectief merk is een bijzondere categorie van merken (tegengestelde van een individueel merk, zie ook betekenis “merk”). Een collectief merk wordt steeds ingediend ter onderscheiding van goederen en diensten die afkomstig zijn van verschillende ondernemingen. Op die manier gaat het in principe steeds om een onderscheidingsteken dat gebruikt wordt door een groepering van ondernemingen, die gerechtigd zijn om het merk te gebruiken (mits aan alle (objectieve) voorwaarden voldaan is om het merk te mogen gebruiken). Als voorbeeld kunnen we de ‘Woolmark’ aanhalen.

Hfdst. 2 en 3

COLLECTIEF MERK

Meest relevante pagina(‘s)


121


TERM

BETEKENIS

COMMUNITY TRADEMARK

Wanneer men een merk in de Europese Unie wil beschermen (gemeenschapsmerk), kan dit door middel van één depot, waarbij onmiddellijk alle landen van de Europese Unie zijn opgenomen. Deze procedure kan worden verricht bij het Bureau voor de Harmonisatie van de Interne Markt (Office for the Harmonisation of the internal market, OHIM; Oficina de Armonizacion del Mercado Interior, OAMI), dat gevestigd is te Alicante (Spanje).

Hfdst. 2

CTM

Community Trademark, zie aldaar.

Hfdst. 2

DEPOSANT

Iedere natuurlijke persoon (een particulier) of rechtspersoon (zoals een bvba, vzw, nv) kan een merk/octrooi/model deponeren. Er kunnen ook meerdere personen of rechtspersonen gezamenlijk een registratie aanvragen, waardoor er dus meerdere aanvragers op de aanvraag vermeld staan. De deposant/aanvrager kan de aanvraag of de latere registratie op ieder moment overdragen. De houder van een merk/octrooi/model hoeft dus niet dezelfde persoon of rechtspersoon als de oorspronkelijke indiener te zijn.

Hfdst. 2

DEPOT

Het indienen van een merk- of modelaanvraag bij de bevoegde instanties.

Hfdst. 2

DIENSTEN- EN WARENKLASSEN

Voor de aanvraag en de registratie van een merk is het van belang om de relevante producten en diensten (zo goed mogelijk) op te geven. Om de merkenregistratie te vergemakkelijken werden alle producten en diensten ingedeeld in klassen (d.i. de classificatie van Nice). Voor de registratie van tekeningen en modellen, alsook figuratieve merken bestaan gelijkaardige classificaties (classificatie van Locarno). De opgave van de producten en diensten is belangrijk omdat men via de registratie van een merk een exclusief recht verkrijgt om dit teken te gebruiken voor de producten of diensten waarvoor het merk is ingeschreven (en in principe dus niet voor andere producten of diensten). Voorgaande betekent dat identieke merknamen naast elkaar kunnen bestaan wanneer ze betrekking hebben op verschillende producten of diensten, (zodat er geen verwarring bestaat). Bijvoorbeeld: Een bedrijf dat maaltijden aan huis bezorgt onder de naam “Comfort” zal in principe geen hinder ondervinden van een meubelproducent met dezelfde naam.


Hfdst. 2

Momenteel bestaat de classificatie voor merken uit 45 klassen, waarvan 34 gereserveerd zijn voor producten (=warenklassen) en 11 voor diensten (=dienstenklassen). De waarde van deze classificatie is voornamelijk van administratieve aard. Ingeval van een concreet merkenconflict wordt de gelijkenis van de goederen en diensten immers beoordeeld op basis van de opgenomen goederen en diensten (en dus niet beperkt tot de vermelde klassen). DIENSTENMERK

Staat tegenover “warenmerk”. Een dienstenmerk dient om de aan het publiek aangeboden diensten van elkaar te kunnen onderscheiden.

Hfdst. 2

DOMEINNAAM

Technisch gezien wordt verwezen naar een stukje ruimte op een server bij een internet hostingprovider waar de website is geplaatst. Oorspronkelijk bestaat deze verwijzing (adres) uit getallenreeksen. Er is echter voor gekozen hier een naam aan te koppelen, aangezien woorden over het algemeen makkelijker onthouden worden dan nummers. Een domeinnaam is dus met andere woorden het webadres van een website.

Hfdst. 2

DNS

DNS Belgium (kort “DNS BE” of “DNS”) is de organisatie die de “.be” domeinnamen beheert. Dit beheer houdt zowel het registreren van de “.be” domeinnamen in als alles operationeel houden. DNS staat voor Domain NameSystem. Eenvoudig gesteld zorgt dit systeem voor gegevensopslag over domeinnamen. Dit kunnen IP-adressen zijn, maar ook namen van mailservers en zelfs vrije tekst. Via DNS wordt Pag. 27 een IP-adres omgezet in een domein, omdat dit meer betekenis heeft en bijgevolg makkelijker kan onthouden worden. Meer specifiek gaat DNS er dus voor zorgen dat IP-adressen worden omgezet in namen en namen weer in IP-adressen. De registratie van een domeinnaam zelf verloopt gedecentraliseerd via een netwerk van (geregistreerde) agenten. Deze zijn te vinden op de website www.dns.be .

ENKELVOUDIG DEPOT

Het indienen van 1 tekening of model. Een model dat bestaat uit 1 onderdeel of uit meerdere onderdelen, die voor een goed gebruik niet zonder elkaar mogelijk zijn, worden ingediend als enkelvoudig depot. Als algemene stelregel geldt dat het ontwerp als eenheid in het handelsverkeer moet kunnen verkocht worden en met 1 benaming moet kunnen aangeduid worden.

EPO

European Patent Office, zie aldaar.

EUROPEAN PATENT OFFICE

Het Europees Octrooibureau. Het EPO is de organisatie die instaat voor de eenvormige aanvraagprocedure voor (de gelijktijdige aanvraag van) octrooibescherming in de gewenste lidstaten van de European Patent Convention (EPC). Het gaat om een gecentraliseerde aanvraagprocedure: bij toekenning valt ‘het Europees octrooi’ a.h.w. uiteen in ‘een bundel van nationale octrooien’.

122

Hfdst. 2

Hfdst. 2 en 9 (in bijlage) Hfdst. 2 en 9 (in bijlage)


TERM

BETEKENIS

ESCROW

Specifiek voor software is er een systeem van ‘escrow’ waarbij o.m. broncodes, technische documentatie en gebruikersdocumentatie van een softwareleverancier gedeponeerd worden bij een onafhankelijke commerciële dienstverlener (d.i. escrow agent). In een escrow contract staat typisch bepaald dat bij vervulling van welbepaalde voorwaarden het depot aan welbepaalde partijen overhandigd kan worden. Een escrow agent staat doorgaans echter niet alleen in voor het bewaren van het depot maar voert ook een controle uit op de inhoud van wat in bewaring wordt gegeven (i.t.t. bv. een notaris). Op die manier krijgt de gebruiker van software meer zekerheid over een voortdurend en ongestoord gebruik van de ervan. Dit bijvoorbeeld wanneer er noodzakelijke aanpassingen moeten gedaan worden opdat de software goed zou blijven werken of wanneer de leverancier er onverhoopt niet meer zou zijn (faillissement).

Hfdst. 4

Een beschermingsstrategie bij octrooiering met als opzet om via een reeks van octrooien er voor te zorgen dat een bepaalde onderzoeks- of innovatiepiste niet meer kan bewandeld worden door de concurrentie. Gepoogd wordt die weg letterlijk af te sluiten voor anderen.

Pag. 40

FENCING


GEMEENSCHAPSMERK

Hetzelfde als Community Trademark. Zie aldaar.

HANDELSNAAM

De naam waaronder een onderneming handelt in de markt. Het recht op een handelsnaam ontstaat doordat men als eerste de naam invoert. Er komt dus geen formele registratieprocedure bij te pas, maar om het eerste gebruik te bewijzen kan het wel nuttig zijn om een bepaalde handelsnaam te registreren bij de Kruispuntbank van Ondernemingen. Het recht op een handelsnaam is beperkt tot enerzijds het handelsgebied waarin de onderneming activiteiten uitoefent en anderzijds tot de producten en diensten die aangeboden worden.

Hfdst. 2

ICANN

Dit is de Internet Corporation for Assigned Names and Numbers de internationale instantie die o.m. instaat voor de globale coördinatie en het beheer van het Domain Name System (DNS).

Hfdst. 9 (bijlage)

INDIVIDUEEL MERK

Een onderscheidingsteken voor producten of diensten afkomstig van één onderneming.

INTELLECTUELE EIGENDOM

Het geheel aan exclusieve rechten op de creaties van de geest waarbij de rechthebbende een uitsluitend recht heeft op het maken of verkopen van een product, het gebruiken van een naam van een product of het reproduceren van een werk. Deze intellectuele eigendomsrechten liggen al dan niet vervat in titels (een octrooi, een geregistreerd merk of model) die men verkrijgt na een formele registratieprocedure of ontstaan door loutere creatie van het werk (auteursrechten). In het Engels gaat het om Intellectual Property (IP).

INTELLECTUELE RECHTEN

De heerschappij op een intellectueel concept, los van de materiële uitdrukking ervan. Intellectuele rechten slaan namelijk op de ‘scheppingen van de menselijke geest’, of dit nu een kunstwerk of een wetenschappelijk werk is, dan wel een uitvinding of de benaming of vormgeving van een product. Deze rechten zijn verhandelbaar.

INTERFACEDIENST

Heeft als doel onderzoekers te stimuleren en te begeleiden in de commerciële vertaling van nieuwe technologieën door kennis- en technologieoverdracht tussen de universiteit of hogeschool en de bedrijfswereld. Anderzijds is het een aanspreekpunt voor bedrijven die willen samenwerken met onderzoekers van de universiteit en de hogescholen. Er zijn 3 primaire interfacetaken te onderscheiden: contractonderzoek, valorisatie van opgebouwde IE (vnl. Octrooiportefeuille) en creatie van spin-offs.

Hfdst. 5 en bijlage

INTERNATIONAAL MERK

Op basis van een Beneluxinschrijving (-> als basic registration) kan men door middel van één aanvraag (internationale) merkbescherming verkrijgen in een aantal van of alle landen die lid zijn van de Overeenkomst van Madrid.

Hfdst. 2

INTERNATIONAL PATENT CLASSIFICATION

De Internationale Octrooi Classificatie wordt sinds 1975 gebruikt om octrooien te ordenen. De classificatie is opgebouwd uit een hiërarchisch systeem van letter-en-cijfer-codes, ofwel de IPC code. De code wordt onderverdeeld in een sectie, klasse, onderklasse, groep en ondergroep. Op basis hiervan kan men in de octrooidatabank gericht zoeken naar de stand van de techniek op het vlak van een bepaald technologiedomein. Dit soort opzoeking biedt een oplossing voor de hinderpalen die men ondervindt bij het opzoeken op basis van sleutelwoorden in de titel of in de korte inhoud van octrooidocumenten.

Hfdst. 1 en 2

INVENTIVE STEP

Een uitvinding moet aan de voorwaarde van inventiviteit voldoen om voor octrooiering in aanmerking te komen. Hiermee wordt bedoeld dat er sprake moet zijn van uitvinderswerkzaamheid of met andere woorden dat de uitvinding een technisch probleem oplost op een manier die door een vakman als niet vanzelfsprekend, niet voor de hand liggend wordt geacht. M.a.w. mag de oplossing voor een technisch probleem niet bestaan uit een logisch gevolg uit de technologie die de stand van de techniek uitmaakt.

Pag. 36

INVENTIVITEIT

Hetzelfde als inventive step. Zie aldaar.

Pag. 36

IPC

International Patent Classification. Zie aldaar.

Pag. 19

Hfdst. 2

Hfdst. 2

123


TERM

BETEKENIS

MATERIAALTRANSFEROVEREENKOMST

Een overeenkomst waarbij een materiaal door een partij aan een andere partij wordt ter beschikking gesteld voor een bepaald doel en onder bepaalde voorwaarden (o.m. tijdelijk, met verplichtingen tot vertrouwelijke behandeling). Enkel een gebruiksrecht wordt overgedragen, niet de eigendom of de controle en dit soort overeenkomsten wordt vaak aangewend in het kader van een opdracht of het eventueel opstarten van samenwerking heeft tot doel het uitvoeren van testen of onderzoek met betrekking tot het materiaal of waarvoor dit materiaal nodig is. Ook wel Material Transfer Agreement of MTA genoemd.

Pag. 96

MEERVOUDIG DEPOT

Gaat om het onderbrengen van meerdere ontwerpen die in het gebruik los van elkaar kunnen worden gezien in een modeldepot. Ze zijn m.a.w. verschillend van aard. Bij een meervoudig depot geldt een maximum van 50 ontwerpen per registratie.

Hfdst. 2

MERK

Een teken waarmee een product of dienst onderscheiden wordt van producten en diensten van de concurrentie. Dit teken kan de naam zijn voor een product (warenmerk) of dienst (dienstenmerk), maar kan ook een logo zijn of de vorm of verpakking van een product.

Hfdst. 2 en 3

MERKHOUDER

De houder van een merk is de natuurlijke persoon of de rechtspersoon die eigenaar is van het merk. De merkhouder staat als dusdanig vermeld in het merkenregister. De merkhouder is de enige die dit merk mag gebruiken binnen het gebied waar het merk is ingeschreven en voor de opgegeven producten en diensten, behoudens zijn uitdrukkelijke toestemming aan anderen.

Hfdst. 2

Een rechtstitel die aan de titularis ervan een tijdelijke exclusiviteit verleent voor de exploitatie op een welbepaald grondgebied. Een model is de driedimensionale vorm van een gebruiksvoorwerp of een deel ervan. Men verwerft hierop een monopolie als het model de nieuwheidstoets kan doorstaan en een eigen karakter heeft.

Hfdst. 2

MODEL


MTA

Material Transfer Agreement. Zie Materiaal Transfer Overeenkomst

Pag. 96

NDA

Non Disclosure Agreement. Zie aldaar.

Pag. 73

NIEUWHEIDSVEREISTE

De vereiste dat een uitvinding niet bekend mag zijn op de indieningsdatum van een octrooiaanvraag. Dit houdt in dat de technische vinding nog op geen enkele wijze publiek gemaakt mag zijn, bijvoorbeeld door middel van publicatie (o.m. wetenschappelijke publicatie, octrooiaanvragen van derden, of bv. deelname aan een beurs) of doordat bv. het product gebaseerd op de technische vinding reeds op de markt verhandeld wordt.

Pag. 36

Overeenkomst die wordt opgesteld om een situatie te creëren waarbij vertrouwelijke informatie kan gedeeld worden tussen partijen. Zij creëren een verplichting voor de ontvangende partij om de vertrouwelijke informatie enkel te gebruiken voor een specifiek doel, bijvoorbeeld nagaan of het interessant is om al dan niet een samenwerking op te zetten. Hierdoor voorkomt men dat de overdracht van vertrouwelijke informatie aan de ontvangende partij wordt beschouwd als een publieke mededeling,wat ingeval van uitvinding het verlies van octrooiname zou impliceren.

Pag. 73

Een octrooi (ook wel patent genoemd) is een titel die aan de houder een uitsluitend recht verleend op de exploitatie van een technische vinding. De octrooihouder kan de uitvinder zelf zijn of een derde aan wie de uitvinder het recht op de uitvinding heeft overgedragen overeenkomstig de octrooiwetgeving. Op basis van zijn exclusief recht kan een octrooihouder optreden tegen de namaak, verkoop of invoering van zijn vinding. Het octrooi geldt slechts voor een bepaald land of voor een aantal landen (afhankelijk van de landen waar het ingeschreven is), en voor een beperkte tijdsduur, daarna is de techniek vrij te gebruiken voor iedereen.

Hfdst.2 en 3

NON DISCLOSURE AGREEMENT

OCTROOI

OCTROOIAANVRAAG

Aanvraag bij de bevoegde octrooiverlenende instantie om de toekenning van een octrooi te bekomen.

OHIM

Office of Harmonization for the Internal Market. De officiële instantie, opgericht in 1996, die verantwoordelijk is voor de registratie van gemeenschapsmerken of gemeenschapsmodellen.


OMPI

Organisation Mondiale de la Propriété Intellectuelle. De Franse benaming voor de Wereldorganisatie voor de Intellectuele Eigendom (WIPO).

Hfdst. 2

ONDERSCHEIDEND VERMOGEN

Een noodzakelijke voorwaarde om als merk geregistreerd te kunnen worden. Een merk dient als identificatiemiddel dat de consument toelaat het product of de dienst te onderscheiden van de producten of diensten van een of meerdere andere ondernemingen.

Hfdst. 2

ONTDEKKING

Wanneer iets gevonden wordt dat reeds in de natuur aanwezig was maar tot dan toe verborgen lag. Zo bijvoorbeeld de zwaartekracht die door Newton werd ontdekt. Een ontdekking is geen uitvinding en kan niet geoctrooieerd worden.

Pag. 36

Procedure die onder bepaalde voorwaarden kan ingesteld worden bij het octrooi- of merkenbureau zelf, nog voor het betrokken merk of octrooi definitief kan worden toegekend. Dit kan door een andere (rechts)persoon die meent dat het betrokken merk of octrooi niet mag worden verleend.

Hfdst. 2

OPPOSITIE

124

Hfdst. 2


TERM

BETEKENIS


PATENT

Engelse term voor octrooi. Zie aldaar.

Pag. 25

PATENT LIBRARY CENTRE

Vaak afgekort als PATLIB. Instituut erkend door de EPO, met expertise op gebied van octrooien, doch inmiddels vaak uitgebreid tot andere intellectuele eigendomsrechten. Zij verrichten nieuwheidsonderzoek en doen aan adviesverlening.

Hfdst. 9 en bijlage

PATENT PENDING

Betekent dat het octrooi is aangevraagd, maar nog niet is toegekend. Het is nog hangende en men moet dus nog wachten op de uitkomst van het onderzoek door het octrooibureau.

Pag.48

PRIORITEITSTERMIJN

Een termijn van 1 jaar in het geval van octrooien of van 6 maanden in het geval van merken of modellen, binnen dewelke nog steeds een octrooi, merk of model kan ingediend worden in een ander land dan het land waarin het eerste octrooi, merk of model werd ingediend. Dit met behoud van datum van de eerste indiening. Concreet wordt er dus gedaan alsof alle octrooien, merken of modellen die binnen de prioriteitstermijn werden ingediend op exact hetzelfde moment werden ingediend als de eerste indiening. Let op: ook na de prioriteitstermijn kan men specifiek voor merken nog steeds een merk indienen in een ander land, maar dan zal de indieningsdatum de echte datum zijn waarop het merk werd ingediend in dat land. Een octrooi daarentegen kan na de prioriteitstermijn in principe niet meer ingediend worden in een ander land, aangezien het niet meer nieuw is.

Hfdst. 2

RECHT VAN VOORRANG

Het recht dat men inroept om bij de indiening van het octrooi, merk of model binnen de prioriteitstermijn de indieningsdatum toegekend te krijgen van de eerste indiening van hetzelfde octrooi, merk of model in een ander land.

Hfdst. 2

STAKINGSVORDERING

Een vordering ingesteld voor de bevoegde rechtbank met als doel de stopzetting van een inbreukmakende handeling te bevelen, eventueel onder straffe van dwangsom.

Pag. 69

SOURCE CODE

De Engelse benaming voor broncode.

Pag. 54

SURROUNDING

Een beschermingsstrategie bij octrooiering die er in bestaat een centraal belangrijk octrooi te ‘omringen’ met andere, kleinere octrooien, vaak concrete toepassingen van de technologie vervat in het centraal octrooi.

Pag. 40

TEKENING

Het uiterlijk van een product of een deel van een product dat alle tweedimensionale vormen omvat zoals dessins en patronen op stoffen en papier.

Hfdst. 2

TERRITORIALITEITSBEGINSEL

Dit beginsel houdt in dat de ingeschreven rechten slechts gelden voor de plaats waarvoor ze toegekend werden.

Hfdst. 2

UITPUTTING

Vrije verhandelbaarheid van een eenmaal rechtmatig op de markt gebracht product.

Hfdst. 2

UITVINDERSWERKZAAMHEID

Hetzelfde als inventiviteit. Zie aldaar.

UITVINDING

Een technische creatie, waardoor een technisch probleem opgelost wordt, en waarvan de oplossing noch bekend (=nieuw), noch voor de hand liggend was (=inventief). Er wordt m.a.w. iets aan het bestaande (= de gekende stand van de techniek) toegevoegd.

Hfdst. 2

United States Patent and Trademark Office. De officiële instantie, onderdeel van de United States Department of Commerce, die instaat voor de registratie van octrooien en merken in de Verenigde Staten.

Hfdst. 2

VERVALLENVERKLARING

Een merk kan vervallen verklaard worden wegens afwezigheid van normaal gebruik gedurende 5 jaar. Daarnaast kan het recht op een merk vervallen als de merknaam door toedoen of nalaten van de merkhouder verandert in een soortnaam of doordat de merknaam na inschrijving misleidend is geworden. Het gevolg van vervallenverklaring is dat het betreffende merk uit het merkenregister geschrapt wordt.

Hfdst. 2

WARENMERK

Een merk kan zowel voor waren als voor diensten geregistreerd worden. Warenmerken dienen ter onderscheiding van producten van een onderneming.

Hfdst. 2

WIPO

De Engelse benaming voor OMPI.

USPTO

Pag. 36


125

NOTA’S

126

NOTA’S

127

NOTA’S

128

Ons Patent Boekje. Bernard Gravez. Een handige gids voor kmo-bedrijfsleiders over intellectuele eigendom

Recommend Documents