ONROEREND GOED EN HUWELIJKSVERMOGEN. Natalie VANDEBEEK Advocaat

ONROEREND GOED EN HUWELIJKSVERMOGEN Natalie VANDEBEEK Advocaat

2010

ISBN 978 90 4652 864 8 D 2010 2664 096 BP/RNPS-BI10041 Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk Ragheno Business Park Motstraat 30 B-2800 Mechelen Tel.: 0800/14500 (gratis nummer) www.kluwer.be # 2010 Wolters Kluwer Belgie¨ Behoudens de uitdrukkelijk bij Wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever.

IV

Onroerend goed en huwelijksvermogen – Kluwer

INHOUD Deel I. Het primair huwelijksstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

HOOFDSTUK I. De bescherming van de gezinswoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Wettelijke basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Onroerend goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Voornaamste gezinswoning. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Inclusief het huisraad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De omvang van de bescherming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Zakelijke rechten of huurrechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Beschermingstechnieken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1. De gezinswoning waarop eéń of beide echtgenoten een zakelijk recht heeft of hebben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1.1.De gezinswoning is een eigen goed . . . . . . . . . . . . . . a. Beschikkingsverbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Behoudens instemming van de andere echtgenoot . . . c. Machtiging van de rechtbank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1.2. Gemeenschappelijk goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1.3. Onverdeeld goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.2. De bescherming van het huisraad . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.3. Huurrechten op het onroerend goed . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.3.1 Medehuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.3.2. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.3.3. Gevolgen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.3.4 Huurverplichtingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Duur van de bescherming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.2. Feitelijke scheiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5. Niet-vatbaarheid voor beslag woning zelfstandige . . . . . . . . . . . .

5 7 8 8 8 9 10 10 12 12 12 12 15 16 19 20 20 21 21 22 22 24 27 27 28 31 31

HOOFDSTUK II. Verplichting tot bijdrage in de lasten van het huwelijk . . . . . . . 35 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 2. Bijzonder geval: de kosten van aankoop van de gezinswoning . . . . . . . . . 37 HOOFDSTUK III. Dringende en voorlopige maatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Wettelijke basis – geschiedenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Gronden tot het nemen van de maatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Maatregelen inzake onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1.1. Vervreemdings- en/of hypothekeringsverbod . . . . . . . . . . 4.1.2. Toewijzing van het gebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kluwer – Onroerend goed en huwelijksvermogen

39 41 41 43 44 44 44 46 V

INHOUD 4.2. Publiciteitsvoorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Afzonderlijke woonst – wet d.d. 28 januari 2003 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46 47

HOOFDSTUK IV. Nietigverklaring van rechtshandelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Wettelijke basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Vernietigbare handelingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Handelingen in strijd met artikel 215 B.W. (bescherming van de gezinswoning). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Handelingen in strijd met een verbod tot vervreemding of hypothekering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. De schenkingen die de gezinsbelangen in gevaar brengen . . . . . . . 4. Aard van de nietigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Procedure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

51 53 53 54 54 55 56 57 59 60

Deel II. Secundaire huwelijksvermogensstelsels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 HOOFDSTUK I. Algemene begrippen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Vrije keuze van het huwelijksvermogensstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Wettelijke basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.1. Beding van overname op schatting . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.2. Beding van inbreng van toekomstige goederen . . . . . . . . . 1.2.3. De Wet Valkeniers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Duur van het huwelijksvermogensstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Wettelijke basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Bestendigheidsbeginsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Alternatieve overlevingsrechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Vormvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Wettelijke basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Plechtige akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Publiciteitsvoorschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.1. Algemene publiciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.2. Publiciteit inzake onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . 3.3.3. Registratie in het register van testamenten . . . . . . . . . . . . 3.3.4. Publiciteit eigen aan handelaars . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Wijziging van het huwelijksvermogensstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1. Wijziging voó´r het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1.1. Wettelijke basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1.2. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1.3. Geldigheid tussen partijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1.4. Werking jegens derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Wijzigingen tijdens het huwelijk – Regeling voó´r de Wet van 18 juli 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.1. Wettelijke basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.2. Algemene beginselen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

VI

65 67 67 67 68 70 71 75 75 75 78 80 80 80 81 81 82 84 84 85 85 85 85 85 86 86 87 89


INHOUD 4.2.3. Verschillende procedures van wijziging . . . . . . . . . . . . . . 4.2.4. Grote en middelgrote wijziging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.4.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.4.2. De inbreng van een bestaand goed . . . . . . . . . . . . . . 4.2.4.3. Een wijziging van het gemeenschappelijk vermogen, zonder dat voor het overige het huwelijksvermogensstelsel dermate wordt gewijzigd dat het volledig moet worden vereffend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.4.4. Afstand van het recht van natrekking m.b.t. een eigen (onroerend) goed ten voordele van de gemeenschap . . . . . . . 4.2.5. Kleine wijziging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.5.1. Schenkingen opheffen, wijzigen of toevoegen . . . . . . 4.2.5.2. Huwelijksvoordelen invoegen of opheffen . . . . . . . . 4.2.5.3. Inbreng van een toekomstig (onroerend) goed in de gemeenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.6. Vormvereisten en procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.6.1. Grote wijziging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i. Boedelbeschrijving en regelingsakte. . . . . . . . . . . . . . . ii. Homologatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii. Controle door de homologatierechter . . . . . . . . . . . . iv. Publiciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v. Overschrijving in de registers van de hypotheekbewaarder. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vi. De slotakte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vii. Overlijden tijdens de procedure . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.6.2. De middelgrote procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.6.3. Kleine wijziging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i. Slechts eéń notarie¨le akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii. Publiciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.7. Gevolgen van de wijziging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3. Wijzigingen tijdens het huwelijk – Regeling ingevolge de Wet van 18 juli 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.1. Wettelijke basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.2. Ratio legis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.3. Grondvoorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.4. Vormvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.4.1. Wijziging die niet leidt tot de vereffening van het vorige stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.4.1.1. Wijzigingsakte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.4.1.2. Boedelbeschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.4.2. Wijziging die wel leidt tot de vereffening van het vorige stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.4.2.1. Boedelbeschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.4.2.2. Wijzigingsakte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.5. Publiciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.6. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.7. Overgangsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kluwer – Onroerend goed en huwelijksvermogen

91 92 92 93

93 102 107 107 108 108 113 113 113 114 116 118 119 119 121 122 122 122 123 123 123 123 125 125 126 127 127 127 128 128 128 129 130 130 VII

INHOUD HOOFDSTUK II. Het wettelijk huwelijksvermogensstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Wettelijke basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Verantwoording van de keuze van de wetgever voor het wettelijk huwelijksvermogensstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3. Aard van het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4. Wanneer zijn echtgenoten gehuwd onder het wettelijk stelsel? . . . 2. Baten van de eigen vermogens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Wettelijke basis – Onderscheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Eigen onroerende goederen omwille van hun oorsprong . . . . . . . 2.2.1. Onroerende goederen die elk van beide echtgenoten toebehoren op de dag van het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.2. Onroerende goederen die elk der echtgenoten tijdens het stelsel verkrijgt ingevolge schenking, erfenis of testament . 2.2.2.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.2.2. Bijzondere gevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Eigen onroerende goederen omwille van hun aard . . . . . . . . . . . . 2.3.1. Het toebehoren van eigen onroerende goederen of onroerende rechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.2. Onroerende goederen verkregen bij familieregeling. . . . . . 2.3.3. Verkrijging door een echtgenoot van een onverdeeld deel in een (onroerend) goed waarvan hij reeds mede-eigenaar is . 2.3.3.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.3.2. Bijzondere gevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.4. Zaakvervanging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.4.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.4.2. Ruil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.4.3. Benadeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.4.4. Wederinkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.4.5. Nietigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.4.6. Inbetalinggeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.5. Onroerende (weder)belegging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.6. De vervroegde onroerende wederbelegging. . . . . . . . . . . . 2.3.7. Roerende wederbelegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Baten van het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Wettelijke basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Vruchten en inkomsten van eigen onroerende goederen . . . . . . . . 3.2.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.2. Huurprijzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.3. Oogsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.4. Houtkappingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Onroerende goederen geschonken of vermaakt aan de twee echtgenoten samen of aan eéń van hen onder beding dat die goederen gemeenschappelijk zullen zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4. Onroerende goederen waarvan niet bewezen is dat zij eigen zijn ingevolge enige wetsbepaling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Passief van de eigen vermogens en van het gemeenschappelijk vermogen .

VIII

131 133 133 133 134 134 135 135 136 137 143 143 143 147 147 148 149 149 151 153 153 154 155 155 156 157 157 161 164 164 164 165 165 166 167 167 167 169 170


INHOUD 4.1. Verbintenis en bijdrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Het definitief passief (bijdrage) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.1. De eigen schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.1.1. Wettelijke basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.1.2. Schulden die dagtekenen van voó´r het huwelijk . . . . 4.2.1.3. Schulden ten laste van erfenissen en giften die aan de echtgenoten toevallen tijdens het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . 4.2.1.4. Schulden door eéń der echtgenoten aangegaan in het uitsluitend belang van zijn eigen vermogen. . . . . . . . . . . . . . 4.2.1.5. Schulden ontstaan uit een persoonlijke of zakelijke zekerheid, gesteld door een van de echtgenoten in een ander belang dan dat van het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . 4.2.1.6. De schulden ingevolge verboden beroepen of verboden handelingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.2. De schulden van het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . 4.2.2.1. De schulden aangegaan door beide echtgenoten, gezamenlijk of hoofdelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.2.2. De schulden aangegaan door eéń der echtgenoten ten behoeve van de huishouding en de opvoeding van de kinderen 4.2.2.3. Schulden aangegaan in het belang van het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.2.4. De schulden ten laste van giften die de gemeenschap toekomen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.2.5. De interesten van eigen schulden . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.2.6. Schulden waarvan niet bewezen is dat ze aan eéń van de echtgenoten eigen zijn ingevolge enige wetsbepaling . . . . . 4.3. Voorlopig passief (verbintenis) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.1. Verhaalsrecht voor eigen schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.1.1. Algemene regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.1.2. Uitzondering: uitbreiding van het verhaalsrecht . . . . 4.3.2. Verhaalsrecht voor gemeenschappelijke schulden . . . . . . . 4.3.2.1. Algemene regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.2.2. Uitzondering: beperking van het verhaalsrecht . . . . . 5. Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2. Het bestuur van het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . 5.2.1. Het gelijktijdig of concurrentieel bestuur . . . . . . . . . . . . . 5.2.1.1. Draagwijdte en toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . 5.2.1.2. Wederzijdse eerbiediging van de bestuurshandeling . 5.2.2. Het alleenbestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2.3. Gezamenlijk bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2.3.1. Toestemming van beide echtgenoten vereist . . . . . . . 5.2.3.2. Geviseerde handelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.3. Bestuur van de eigen vermogens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1. Oorzaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2. Postcommunautaire onverdeeldheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kluwer – Onroerend goed en huwelijksvermogen

170 171 171 171 172 174 175 177 178 179 180 181 182 183 183 184 184 184 184 186 189 189 192 192 192 193 193 193 194 195 196 196 198 209 209 209 210 IX

INHOUD 6.2.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.2. Samenstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.3. Beheer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.4. Bijzondere vraagstukken inzake onroerende goederen . . . 6.2.4.1. De aankoop van een onroerend goed gedurende de echtscheidingsprocedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.4.2. Woonstvergoeding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Vereffening. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1. Begrip en volgorde van de verrichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2. Gerechtelijke vereffening en verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.1. Uitonverdeeldheidtreding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.2. Vonnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.3. Problematiek van de openbare verkoop van onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.4. Instrumenterende notarissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.5. Het proces-verbaal van opening der werkzaamheden . . . . 7.2.6. Boedelbeschrijving. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.7. Tussengeschillen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.8. Staat van vereffening-verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.9. Homologatievonnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.10. Samenloop gerechtelijke vereffening en uitvoerend beslag op onroerend goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3. De vergoedingsrekeningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.2. Algemene beginselen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.3. Vermogensverschuivingen tijdens de werking van het stelsel 7.3.4. Oorzaken tot vergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.4.1. Vergoeding verschuldigd aan het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.4.2. Vergoeding verschuldigd door het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.5. Bedrag der vergoedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.5.1. Wettelijke grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.5.2. Historiek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.5.3. Regels m.b.t. de vaststelling van het bedrag . . . . . . . 7.3.5.4. Toepassingsgevallen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.6. Bewijs van de vergoedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.6.1. Wettelijke grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.6.2. Vergoeding verschuldigd door het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.6.3. Vergoeding verschuldigd aan het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.6.4. Bewijs van het recht op herwaardering van de vergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.7. Interesten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.8. Vereffening van de vergoedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

X

210 210 212 213 213 214 223 223 224 224 225 226 228 231 231 231 232 235 235 236 236 237 240 241 241 248 249 249 249 250 253 258 258 259 260 261 262 262


INHOUD 7.3.8.1. Balans tussen debet- en creditverrichtingen van de echtgenoten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.8.2. Beding van ongelijke verdeling. . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.8.3. Beding van vooruitmaking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.8.4. De gemeenschap vertoont een deficitair saldo. . . . . . 7.4. Verrekening van de lasten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.4.1. Wettelijke basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.4.2. Bespreking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5. Verrekening van de vergoedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5.1. Wettelijke grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5.2. Bespreking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5.3. Het gemeenschappelijk vermogen is een vergoeding verschuldigd aan een echtgenoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5.3.1. Het gemeenschappelijk vermogen vertoont een batig saldo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5.3.2. Het gemeenschappelijk vermogen vertoont geen batig saldo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5.4. Een echtgenoot is een vergoeding verschuldigd aan het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5.5. Een der echtgenoten is vergoedingsgerechtigd, terwijl de andere vergoedingsplichtig is . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5.6. Aard van het recht op vergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. De preferentie¨le toewijzing van bepaalde onroerende goederen in het kader van de verdeling van het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . . . 8.1. Verdeling in natura. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2. Verdeling bij helften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3. Declaratief karakter van de verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4. Toewijzing van preferentie¨le goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.2. Voor welke goederen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.2.1. Een gezinswoning en/of een professioneel pand . . . . 8.4.2.2. Vaststelling van de bestemming . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.2.3. Al dan niet samen met de inboedel? . . . . . . . . . . . . . 8.4.3. In welke gevallen kan toewijzing bij voorrang worden gevraagd? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.3.1. De toewijzing bij voorrang in geval van overlijden (art. 1446 B.W.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.3.2. Toewijzing bij voorrang na echtscheiding of scheiding van tafel en bed. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.4. Conflict met artikel 1455 B.W. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.5. Bevoegdheid van de notaris inzake preferentie¨le toewijzing 8.4.6. Op grond van maatschappelijke en gezinsbelangen. . . . . . 8.4.7. De rechten van de andere echtgenoot. . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.8. Gelijkwaardige belangen van beide echtgenoten . . . . . . . . 8.4.9. In de loop van de vereffeningsprocedure . . . . . . . . . . . . . 8.4.10. Opeisbaarheid van de opleg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.11. Terugwerkende kracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kluwer – Onroerend goed en huwelijksvermogen

264 265 267 269 269 269 270 275 275 276 276 276 278 279 279 280 283 283 284 284 285 285 286 286 287 288 289 289 291 292 294 296 298 299 301 302 302 XI

INHOUD 8.4.12. Verplichting tot vrijwaring. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.13. Kosten van de toewijzing. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.5. Kosten van vereffening en verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Voorbeeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

303 303 304 304

Deel III. Overeenkomsten die het wettelijk stelsel kunnen wijzigen . . . . . . . . . . . . . 309 HOOFDSTUK I. De inbreng van onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. De inbreng van tegenwoordige onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Begrip en nut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Gevolgen op het vlak van de schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.1. Tegenover derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.2. Gevolgen tussen echtgenoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3. Terugname . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3.1. Inbreng onder ontbindende voorwaarde van echtscheiding? 1.3.2. Alternatief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3.3. Vergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3.4. Artikel 1455 B.W. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3.5. Conflict met de toewijzing bij voorrang – Verzaking aan het terugnamerecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3.6. Toepassing terugnamerecht in geval van verblijvingsbeding 1.3.7. Vereiste van aanwezigheid in natura . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3.8. Ten bezwarende titel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Inbreng van toekomstige onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Begrip en nut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Opname in het huwelijkscontract of wijzigende akte . . . . . . . . . .

311 313 313 314 314 314 317 317 319 320 322 323 324 324 327 327 327 328

HOOFDSTUK II. Vooruitmaking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Wettelijke grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Begrip en nut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Begunstigde van de vooruitmaking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Rechtsaard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Weerslag op het passief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Lot van de vooruitmaking in geval van echtscheiding, scheiding van tafel en bed en scheiding van goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Beslag of vervreemding van het voorwerp van de vooruitmaking . . . . . . . 9. Beding van overname naar schatting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

331 333 333 333 334 335 337

HOOFDSTUK III. Bedingen van ongelijke verdeling en verblijving . . . . . . . . . . . . 1. Begrip en nut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Onder voorwaarde van overleving. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Lot van beding van ongelijke verdeling en verblijving in geval van echtscheiding, scheiding van tafel en bed en gerechtelijke scheiding . . . . . . . . 5. Weerslag op het passief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

343 345 346 346

XII

338 339 340

347 347


INHOUD 6. Eenzijdige afstand van het beding van ongelijke verdeling of verblijving door de langstlevende echtgenoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348 7. Rechtsaard van het beding van ongelijke verdeling en verblijving. . . . . . . 348 Deel IV. Bedongen scheiding van goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353 HOOFDSTUK I. Algemeen – Wettelijke bepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355 HOOFDSTUK II. Het bewijs van de eigendom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359 HOOFDSTUK III. Onverdeeldheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365 2. Onverdeelde gezinswoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365 HOOFDSTUK IV. Uitonverdeeldheidtreding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Vordering tot uitonverdeeldheidtreding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Inkoop door de andere echtgenoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Controle door de rechter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

369 371 372 374 374 376

HOOFDSTUK V. Toevoeging van een gemeenschap of vennootschap . . . . . . . . . . 379 1. Begrip en nut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 2. Gemeenschap beperkt tot eéń onroerend goed. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382 HOOFDSTUK VI. Vereffening van het stelsel van scheiding van goederen . . . . . . . 1. Woonvergoedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Verbouwingen en onderhoudskosten aan een gezamenlijke woning . . . . . 3. Schuldvorderingen tussen echtgenoten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Verdeling van onverdeelde goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

385 387 387 388 389

Deel V. Aspecten van huwelijksvermogensrecht inzake schenkingen en testamenten . 391 HOOFDSTUK I. De ouderlijke boedelverdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. De ascendentenverdeling bij schenking onder de levenden . . . . . . . . . . . . 2.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Aanvaarding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Overschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De ascendentenverdeling bij testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Onmogelijkheid van conjunctieve ascendentenverdeling bij testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Geen overschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. De in de boedelverdeling te betrekken goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Fiscale aspecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


393 395 395 395 396 397 397 397 397 398 398 400

XIII

INHOUD HOOFDSTUK II. Modaliteiten door echtgenoten verbonden aan de verkoop of de schenking van onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Bedingen van aanwas en terugvalling bij verkoop of schenking van onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Begrip en nut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Aanwas en terugvalling van renten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.1. Verkoop van een onroerend goed door eéń der echtgenoten tegen een lijfrente die terugvalt op het hoofd van zijn medeechtgenoot bij het overlijden van de verkoper . . . . . . . . . 1.2.2. Schenking onder last aan de schenker een rente te betalen die terugvalt op het hoofd van diens echtgenoot. . . . . . . . 1.2.3. Verkoop door beide echtgenoten van een onroerend goed tegen een lijfrente die aanwast bij de overlevende echtgenoot 1.2.4. Schenking door beide echtgenoten op last voor de begiftigden om een rente uit te keren met beding van aangroei in het voordeel van de overlevende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3. Aanwas en terugvalling van het vruchtgebruik op onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3.1. Vruchtgebruik, essentieel een persoonlijk en levenslang recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3.2. Verkoop of schenking van eigen onroerende goederen met voorbehoud van vruchtgebruik dat terugvalt op het hoofd van een derde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3.3. Verkoop of schenking van onroerende goederen door echtgenoten met voorbehoud van vruchtgebruik op alle verkochte of geschonken goederen ten voordele van de langstlevende der verkopers of schenkers . . . . . . . . . . . . . 1.3.4. Verkrijging door echtgenoten van het vruchtgebruik van onroerende goederen met beding dat de langstlevende van hen de geheelheid van het vruchtgebruik zal genieten . . . . 1.3.5. Schenking van het vruchtgebruik van een onroerend goed aan de echtgenoten, met beding dat de langstlevende van de geheelheid van het vruchtgebruik zal genieten . . . . . . . . . 1.4. Aanwas in volle eigendom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4.1. Verkoop van de volle eigendom van een onroerend goed aan beide echtgenoten met beding van aanwas tussen de verkrijgers bij overlijden van eéń van hen . . . . . . . . . . . . . . . 1.4.2. Aanwas tegen een prijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4.3. Afstand door een verkrijger aan zijn medeverkrijger voó´r de verwezenlijking van de aanwas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4.4. Vervreemding door alle medeverkrijgers van het goed dat het voorwerp uitmaakt van het aanwasbeding . . . . . . . . . 1.4.5. Afstand van het beding van aanwas. . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4.6. Schenking van de eigendom van een onroerend goed aan twee of meer personen met beding dat het deel van de eerststervende(n) zal aanwassen bij de overlevende(n). . . .

XIV

405 407 407 407 407 409 410 412 412 412 414

415 418 420 421 421 422 423 423 424 424


INHOUD Deel VI. Registratierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427 HOOFDSTUK I. Huwelijkscontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429 HOOFDSTUK II. Verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het beding van vooruitmaking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Beding van overname op schatting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Terugname van de ingebrachte goederen bij echtscheiding of bij overlijden 5. Beding van verblijving van het volledige gemeenschappelijke vermogen . . 6. Laattijdige onroerende wederbelegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Vervroegde wederbelegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

433 435 435 437 437 438 439 440

HOOFDSTUK III. Verkrijging van onroerende goederen tijdens de procedure van echtscheiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443 Deel VII. Successierechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447 HOOFDSTUK I. Gevolgen van het huwelijksregime van de erflater op de heffing der successierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. De echtgenoten gehuwd zonder huwelijkscontract of na het stelsel van wettelijke gemeenschap te hebben aangenomen . . . . . . . . . . . 1.2. De echtgenoten gehuwd met een bedongen gemeenschap . . . . . . . 2. Samenstelling van de wettelijke gemeenschap voó´r de wet van 14 juli 1976 2.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Inzake onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Samenstelling van de gemeenschap van aanwinsten (voó´r de wet van 14 juli 1976) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Specifiek wat de onroerende goederen betreft . . . . . . . . . . . . . . . 4. Wettelijk stelsel (ingesteld door de wet d.d. 14 juli 1976) . . . . . . . . . . . . .

449 451 452 452 453 453 453 455 455 456 456 459 461 463 463

HOOFDSTUK II. De vrijstelling van successierechten voor de gezinswoning . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Omvang van het voordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Toepassingsvoorwaarden van de vrijstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Het moet gaan om een nalatenschap opengevallen vanaf 1 januari 2007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. De vrijstelling geldt enkel voor de langstlevende echtgenoot of samenwonende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. De samenwonende mag niet een bloedverwant zijn in de rechte lijn van de erflater, noch een rechtverkrijgende die voor de toepassing van het tarief met een rechtverkrijgende in de rechte lijn wordt gelijkgesteld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4. Het moet gaan om de gezinswoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Aanrekening van schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

465 465 470


XV

463 463

INHOUD HOOFDSTUK III. Artikel 5 W. Succ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Begrip – voorwaarden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Beoogde huwelijksvoordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Onmogelijkheid tot eenzijdige verzaking na overlijden eerststervende . . . . 4. Overlevingsvoorwaarde. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Verblijvingsbeding onder last . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1. Bij het overlijden van de eerststervende echtgenoot . . . . . . . . . . . 5.2. Bij het overlijden van de langstlevende echtgenoot. . . . . . . . . . . . 6. Keuzebeding onder last. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Het alsof-beding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Toepassingsgevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1. Verblijvingsbeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.1. Echtgenoten gehuwd voó´r de inwerkingtreding van de Wet d.d. 14 juli 1976. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.2. Echtgenoten gehuwd sedert de inwerkingtreding van de Wet d.d. 14 juli 1976. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2. Bedingen van ongelijke verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3. Vooruitmaking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4. Vordering tot inkorting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

475 477 477 478 478 483 484 485 486 487 491 491

HOOFDSTUK IV. Artikel 8 W. Succ.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Belastbaar bedrag bij rentevestiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Verkoop van een goed van het gemeenschappelijk vermogen tegen een lijfrente op het hoofd van elk der echtgenoten apart . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Schuldsaldoverzekering ten voordele van de onder een stelsel van scheiding van goederen gehuwde echtgenoot of de samenwonende partner . . . . . . .

505 507 508

491 496 500 501 503

508 510

HOOFDSTUK V. Artikelen 9, 10 en 11 W. Succ. – Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . 511 1. Derde of medecontractant die gehuwd is onder een gemeenschapsstelsel . 513 2. De erflater gehuwd onder een gemeenschapsstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . 513 HOOFDSTUK VI. Artikel 10 W. Succ.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515 1. Wijziging van het huwelijksvermogensstelsel met toebedeling van onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517 2. Afstand van de blote eigendom door de langstlevende echtgenoot . . . . . . 517 HOOFDSTUK VII. Artikel 11 W. Succ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Verkrijger gehuwd onder een gemeenschapsstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Verkopers gehuwd onder een gemeenschapsstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Verkoop met voorbehoud van vruchtgebruik ten voordele van de verkoper en ten voordele van een derde, zo deze de verkoper overleeft . . . . . . . . . . 4. Verkoop, door twee personen, van gemeenschappelijke goederen met voorbehoud van vruchtgebruik ten voordele van de langstlevende . . . . . . 5. Verkoop tegen een lijfrente die terugvalt op het hoofd van een derde . . . .

XVI

519 521 521 521 522 523


INHOUD 6. Verkoop van gemeenschappelijke goederen door twee echtgenoten, gehuwd onder een gemeenschapsstelsel, tegen een lijfrente die terugvalt op het hoofd van de overlevende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524 Deel VIII. Huwelijksvermogensrecht en het internationaal privaatrecht . . . . . . . . . 525 HOOFDSTUK I. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527 HOOFDSTUK II. Internationale bevoegdheid van de rechter . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Europese bevoegdheidsregels. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Bilaterale bevoegdheidsregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Interne bevoegdheidsregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

531 533 534 534

HOOFDSTUK III. Conflictregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Verwijzingscategorie huwelijksvermogensrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het primaire stelsel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Het vroegere conflictenrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Het nieuw conflictenrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.1. Cascaderegeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.2. Uitzondering op de cascaderegeling: bescherming van de gezinswoning. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Het secundair stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Het vroegere conflictenrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Het nieuwe conflictenrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1. Rechtskeuze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Principe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Voorwaarden waaraan een geldige rechtskeuze dient te voldoen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i. De rechtskeuze dient het gehele vermogen van de echtgenoten te betreffen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii. Tijdstip van de rechtskeuze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii. Vormvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.2. Toepasselijk recht ingeval van afwezigheid van rechtskeuze of bij ongeldige rechtskeuze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.3. Toepassingsgebied van de toepasselijke wet . . . . . . . . . . . a. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Wijziging van het huwelijksvermogensstelsel . . . . . . . . . . 3.2.4. Bescherming van derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.5. Inwerkingtreding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Bevoegde rechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Toepasselijk recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

537 539 539 539 540 540

Bibliografie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemene werken inzake huwelijksvermogensrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Artikelen en bijdragen inzake het primair huwelijksstelsel . . . . . . . . . . . . 3. Artikelen en bijdragen inzake secundaire huwelijksvermogensstelsels . . . .

559 559 560 561


544 544 544 547 547 547 548 548 549 549 551 552 552 554 555 557 557 558 558

XVII

INHOUD 4. Overzichten van rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564 5. Algemene werken inzake registratierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565 6. Algemene werken inzake successierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565

XVIII


ONROEREND GOED EN HUWELIJKSVERMOGEN. Natalie VANDEBEEK Advocaat

Recommend Documents