C H I N A 1
| ONGEKENDE GROEI
| CULTURELE REVOLUTIE
CHINA HEEFT DE AFGELOPEN DECENNIA EEN ONGEKENDE GROEI DOORGEMAAKT. OOK DE KUNSTEN HEBBEN ZIJN IN DEZE VLUCHT MEEGEGAAN EN ZIJN OP DIT MOMENT ERG PROMINENT AANWEZIG IN DE HEDENDAAGSE, INTERNATIONALE KUNST. BELANGRIJKE MUSEA STAAN IN DE RIJ OM CHINEES WERK AAN TE WENDEN EN ER WORDT ONTZETTEND VEEL BETAALD VOOR DE WERKEN VAN DE BEKENDE CHINESE KUNSTENAARS. NIET ALLEEN DE HOGE KUNSTEN MAKEN EEN GROEI DOOR, OOK DE MASSACULTUUR EN BIJVOORBEELD FILMS BEREIKEN LANGZAAMAAN EEN INTERNATIONAAL PUBLIEK. MAAR AAN DIT ALLES IS EEN LANGE HEFTIGE STRIJD VOORAF GEGAAN.
De culturele revolutie vond plaats in China tussen 1966 en 1976. Het was een poging van Mao Zedong om de macht in handen te krijgen en van China een zuiver communistische staat te maken. Zijn ideeën over het bestuur van China baseerde hij op de leer van Lenin en Marx, die pleitte voor een systeem dat gebaseerd is op complete gelijkwaardigheid. Dit betekend dat er vrijwel geen verschil in status, welvaart en rechten mag zijn. Iedere inwoner dient te produceren naar vermogen, en te consumeren naar behoefte. Dit betekend dat bijvoorbeeld een dokter of hoogleraar ongeveer hetzelfde eet, dezelfde kleren draagt en in een gelijkwaardig appartement woont dan bijvoorbeeld een boer. Het communisme wees ook het kapitalisme af, wat betekend dat het land weinig of geen handel heeft met het buitenland en alle goederen, zoals eten, kleding en bouwmaterialen in eigen geland gemaakt en verdeeld worden. Mao gebruikte deze denkbeelden, maar voegde hier nog eigen ideeën aan toe. Mao vond dat cultuur en kunst eigenlijk overbodig waren. Religie vond hij ook onzin en hij liet velen tempels slopen. Kunst bleef nog wel bestaan in de vorm van propaganda; posters, films en schilderijen om mensen over te halen een bepaalde politieke opvatting te steunen. Er werden schilderijen gemaakt waarin laagdrempelige arbeid, met name landbouw, verheerlijkt werden, om zo de harde arbeid die iedereen onder het communisme moest leveren, aan te prijzen. Maar met name om Mao zelf als een sympathieke leider neer te zetten, die je vooral moet volgen.
Afbeelding (volgende pagina) “In het volgen van de revolutionaire weg, vecht men voor een nog grotere overwinning” – Revolutionaire pers Shanghai, 1970
2
| MAO’S WERELD DE MANIER WAAROP MAO TEGEN HET CULTURELE ERFGOED VAN CHINA AANKEEK WORD DUIDELIJK IN ZIJN MOTTO VAN DE REVOLUTIE: “VERNIETIG DE OUDE WERELD, SMEED DE NIEUWE WERELD”. HIERMEE BEDOELT HIJ DAT HET VERNIETIGEN VAN ALLE OUDE CULTURELE TRADITIES, KUNST, ARCHITECTUUR EN RELIGIES VAN CHINA NOODZAKELIJK IS OM TOT HET NIEUWE, COMMUNISTISCHE CHINA TE KOMEN DAT MAO VOOR OGEN HAD. DE DOOD VAN MAO ZEDONG OP 9 SEPTEMBER 1976 MARKEERT HET EINDE VAN DE REVOLUTIE, EN TEGELIJKERTIJD HET EINDE VAN COMMUNISTISCH CHINA.
3
| EEN NIEUW CHINA IN 1976 BEGON IN CHINA DE FASE VAN ‘HERVORMING EN OPENSTELLING’. HET POLITIEKE SYSTEEM VAN CHINA WERD AANGEPAST EN HET LAND OPENDE ZICH NAAR HET BUITENLAND DOOR INTERNATIONALE HANDEL OP GROTE SCHAAL TOE TE STAAN. DIT BETEKENDE EEN NIEUWE TIJD VOOR CHINA, VAN ONGEKENDE GROEI EN GLOBALISERING. EEN TIJD WAARIN CHINA ONDER ENORME INVLOED VAN HET BUITENLAND KWAM TE STAAN, OOK AL IS HIER WEERSTAND TEGEN. OOK EEN TIJD WAARIN CHINEZEN WEER TROTS WORDEN OP HUN KUNSTHISTORISCHE ERFGOED EN TRADITIONELE CULTUUR.
Geng Jian Yi, untitled, 1987 4
| DE CHINESE AVANT-GARDE ENORM LANGZAAM BEGINT OOK DE KUNST WEER TE BLOEIEN. AANVANKELIJK BLEEF DE KUNST HANGEN IN DE SFEER VAN DE PROPAGANDA DIE TIJDENS DE CULTURELE REVOLUTIE GEMAAKT WERD: TAFERELEN VAN INDUSTRIE EN LANDBOUW. TOCH ONTSTONDEN AL SNEL INITIATIEVEN VOOR HET ONTWIKKELEN VAN EEN NIEUWE CHINESE KUNST DIE MODERN EN KRACHTIG IS. AANGEZIEN DE KUNST IN CHINA AL DECENNIA LAND STIL HAD GESTAAN WAS ER BEHOEFTE AAN EEN GIGANTISCHE INHAALSLAG. KUNST MOEST MODERN EN NIEUW ZIJN, PASSEND BIJ DE TIJD VAN HERVORMING EN MODERNISERING WAARIN CHINA ZICH BEVOND.
In de jaren tachtig ontstond de ’85 New Art Movement’, die zich vooral richtte op het experimenteren op het gebied van schilderkunst. De afbeelding op de vorige pagina is daar een voorbeeld van. Het experiment betrok niet zozeer de omgang met verf, maar met name het geven aan hernieuwde inhoud binnen de schilderkunst. Maar ook buiten die groep werd er met nieuwe media geëxperimenteerd. Eigenlijk kun je spreken van een Chinese avant-garde wanneer je het hebt over deze kunstenaars van de jaren 80. Zij weken erg af van de ‘officiële’ norm, en deden experimenten die tot dusver in China nooit gezien waren. China was toen, en nog steeds helemaal niet zo vrij en tolerant als veel mensen denken. Dat bleek wel toen na de expositie ‘China/Avant-Garde’ in 1989 straffen werden uitgedeeld aan de organisatoren van de tentoonstelling. Kunstenaars mochten sindsdien niet publiekelijk kunst tonen die niet aan de normen van de overheid voldeden. De overheid erkende bijvoorbeeld installatie kunst niet, en verbad kunst waarin bijvoorbeeld naaktheid aan bod kwam. Eigenlijk werd alle kunst die niet volgens traditionele normen gemaakt werd, als ‘ongepast’ gezien, en dus ook niet toegestaan. Kunstenaars moesten zich hierdoor verschuilen en hielden geheime exposities buiten de steden. Toch bleven deze tentoonstellingen soms niet onopgemerkt. Gek genoeg leek niemand in China zich om deze tentoonstellingen te bekommeren (hoewel zij weldegelijk door de Chinese overheid in de gaten werden gehouden), maar kwam er veel buitenlandse media op af. Ook gingen steeds meer Chinese kunstenaars de buitenlandse markt op en exposeerden in Europa en de VS.
5
Huang Yongping, Reptielen, 1989
Deze installatie exposeerde de Chinese kunstenaar huang yongping in een tentoonstelling in Frankrijk. In het werk zien we tegen de achterwand een aantal wasmachines staan, daarvoor liggen klompen gewassen papier. Dit waren oude communistische tijdschriften uit Frankrijk en China. De papiersnippers zijn op hopen gelegd in de vorm van een grote schildpad, het Chinese symbool voor onsterfelijkheid. Er zijn uit deze opstelling veel dingen te halen. Ten eerste zou de verwerking van het papier door de wasmachines kunnen verwijzen naar een zekere ‘zuivering’ van deze, in zijn ogen ‘bevuilde’ tijdschriften. Volgens hem zijn de velen geschriften en meningen die de geschiedenis ons heeft achterlaten een hopeloze vuilnisbelt, die iedereen naar believen kan herschikken en interpreteren.
6
Veel kunstenaars vertrokken in de late jaren tachtig naar de VS en Europa om aan de academies te studeren. Hier leerden zij over westerse kunst en vonden manieren (met name in conceptuele installatie kunst) om aan hun eigen ideeën vorm te geven. Deze verwesterde kunstenaars, waaronder Ai Wei Wei, zorgden met hun terugkeer in China voor een nieuwe golf van inspiratie gedurende de jaren 90. Het is duidelijk dat de huidige kunstenaars enorm door het westen geïnspireerd zijn, Dit heeft verschillende redenen. Ten eerste is er een groot gat in de Chinese kunst, waarin de ontwikkeling van de kunt een lange tijd heeft stilgestaan. Dit heeft ervoor gezorgd dat de kunsten niet de kans hebben gehad om te moderniseren en zich aan te passen aan de grote veranderingen gedurende de 20ste eeuw.
Ook is het zo dat groeiende landen vaak het beeld van welvaart projecteren op het westen. Daar is immers het geld en de kennis, en dus is de cultuur zoals die daar is vaak een uitgangspunt om naartoe te groeien. China wil enerzijds al het mogelijke leren van de manier waarop het westen de zaken geregeld heeft, toch is er nog steeds in China, met name in de regering een anti-westers sentiment waarin men bang is om haar eigen identiteit compleet te verliezen. We zien vooral dat de vorm van kunst en de media enorm op westerse kunst gebaseerd zijn, terwijl Chinese kunstenaars toch vaak Chinese tradities of kunsthistorische methodes en symbolen proberen aan te wenden, al is het soms op een zekere ironische manier. Deze kunstenaars proberen de Chinese kunst te onderscheiden van die van het westen. Er komt ook vanuit de kunst steeds meer kritiek op de snelle verwestering van China, met alle gevolgen van dien.
Zhang Dali, Chinese Offspring, 2003 – 2005
7
De hangende lichamen in de afbeelding op de vorige pagina geven een nogal gruwelijk beeld, vooral omdat het enorm realistische modellen zijn van echt bestaande mensen. Voor deze figuren stonden mensen model die deel uitmaken van de immigratie stroom van arbieders die vanuit boeren gebieden overal in China naar de grote steden trekken om daar te werken. Dit is het gevolg van de kapitalisatie van China, waardoor het land enorm is gaan produceren voor het westen. Volgens de kunstenaar zijn deze arbeids-immigranten de helden van China, zij houden het moderne China draaiende. Toch zijn zij ook de meest anonieme groep mensen van China, die helemaal aan de bodem van de maatschappij verkeren.
Dit schilderij is eigenlijk een herinterpretatie van een 19e-eeuws schilderij van Delacroix die een groep zwakke Grieken weergaf, wachtend om door turken afgeslacht te worden. Het is dus duidelijk dat Yue naar Europese kunst gekeken heeft. Toch lijkt deze referentie van een spottende aard. Dit werk valt onder een stroming die ‘cynisch-realisme’ genoemd wordt. Het zet de huidige situatie in China op een kernachtige manier uiteen met een gevoel van donkere humor en zelfspot. Ze laten een beeld zien van het moderne China als een cultuur die enorm verdwaald is, en niet goed meer weet welke kant het op moet gaan.
Yue Minjun, The Massacre of Chios, 1994
8
| HEDENDAAGSE KUNST IN CHINA DE KUNST IN HET CHINA VAN TEGENWOORDIG HEEFT EIGENLIJK HAAR ‘AVANT-GARDE’ KARAKTER VERLOREN, EN IS GEHEEL OP DE MONDIALE KUNSTMARKT GETREDEN. DE CULTURELE REVOLUTIE IS VOOR SOMMIGE KUNSTENAARS NOGSTEEDS EEN UITGANGSPUNT, MAAR ER IS EEN NIEUWE GENERATIE KUNSTNAARS DIE NIKS VAN DE CULTURELE REVOLUTIE HEBBEN MEEGEMAAKT, ZIJ RICHTEN ZICH OP HET CHINA VAN NU, MET AL HAAR POSITIEVE EN NEGATIEVE ASPECTEN. EEN CHINA OP ZOEK NAAR EEN EIGEN IDENTITEIT, LOS VAN HET WESTEN, MAAR TOCH MODERN EN OPEN. IN DIT KLIMAAT ONTSTAAT IN DE KUNST EEN ENORME VERSCHEIDENHEID LANGS ELKAAR, MAAR ALLEN ZIJN ZE OP EEN BEPAALDE MANIER BEZIG HET BEWUSTZIJN EN DE WAARDERING VOOR EEN MODERN CHINA VORM TE GEVEN.
Hong Hao, My Things No.3, 2001-2002 9
In het kunstwerk op de vorige pagina zien we allemaal goederen die nauw verbonden zijn met de huidige leefstijl van de Chinese bevolking, als gevolg van de mondialisering en verwestering die heeft plaatsgevonden.
Zhang Xiaogang, Bloodline, 2005-2006 10
De voorgaande afbeelding grijpt duidelijk wel terug op het verleden van China. Toch wil de kunstenaar ook iets over het heden van China zeggen. Deze stijve figuren zijn letterlijk getekend door herinneringen (vermoedelijk is dit de bedoeling van de roze vlekken). Hij laat met deze portretten de ‘leegte’ zien van de mensen in China gedurende de culturele revolutie, maar ook maakt hij het verlangen naar individuele expressie in het tegenwoordige China kenbaar. Dit alles omtrent het thema van individuele en gezamenlijke ervaringen en herinneringen van het Chinese volk.
Chi Peng, Sprinting forward, 2004 Dit kunstwerk symboliseert de heersende mentaliteit onder jongen. Zij willen ontsnappen van de oude orde en gaan de confrontatie aan met een snel veranderende wereld. Toch zijn ze ook redelijk roekeloos en naïef in hun ambitie, en weten wellicht niet wat hen te wachten staat. De energie van het rennen word versterkt door de rode kleur en de vliegtuigen.
11
Deze twee goede vrienden maken samen kunst die een beeld geeft van het China van nu: De Mode, de media, de stad en de mensen. Het leven werken in de grote stad proberen zij aan de hand van enkele duidelijk kenmerkende objecten en situaties uit de beelden.
TAMEN, Beijing, 2006
12
| AI WEIWEI AI WEIWEI IS EEN VAN DE BELANGRIJKSTE CHINESE KUNSTENAARS VAN DIT MOMENT. ZIJN OMVANGRIJKE OEUVRE OMVAT PERFORMANCES, INSTALLATIES, FOTOGRAFIE, FILM EN ARCHITECTUUR.” NIET ALLEEN IS HIJ KUNSTENAAR, OOK IS HIJ POLITIEK ACTIVIST EN FYLOSOOF.
Ai Weiwei, Absent, 2011 13
Als kunstenaar heeft hij veel kritiek op de sociale en culturele veranderingen van zijn land. Zijn “avant-gardistische” manier van kijken (haalde inspiratie uit Dada en Duchamp) heeft hem in 2011 in de problemen gebracht: hij werd gevangen genomen wegens zijn kritiek op de Chinese autoriteiten. De Solomon Guggenheim Foundation startte een petitie voor zijn vrijlating en met succes. Dat zelfde jaar werd Ai Weiwei vrijgelaten en heeft hiermee tevens het wereldwijde nieuws bereikt. Echt vrij was hij daarbij niet: hij kreeg een spreekverbod en een belastingaanslag van bijna 2 miljoen euro. (aangezien hij werd aangeklaagd voor belastingontduiking eerder dan zijn rebelse gedrag tegenover de overheid ). Zijn fans hebben geld overgemaakt naar Ai Weiwei voor het afbetalen van het aan hem opgelegde bedrag. Ai maakt ondanks zijn ex-gevangenschap nog steeds kunst en blijft even politiek geëngageerd. In museum De Pont te Tilburg en het Groninger museum zijn werken van hem tentoongesteld (geweest). Een van zijn laatste bekende stunts is zijn versie op “Gangnam Style”.
| ZIJN WERK BINNEN HET GEVARIEERDE OEUVRE KEERT EEN OUD EN KLASSIEK MEDIUM TERUG: KERAMIEK. DIT WERK LOOPT ALS EEN RODE DRAAD DOOR AI WEI WEI’S WERK EN VERBINDT ZIJN KUNSTENAARSCHAP MET DE KLASSIEKE CHINESE CULTURELE IDENTITEIT, MAAR OOK MET DE HANDELSGESCHIEDENIS TUSSEN CHINA EN EUROPA. Ai kwam in aanraking met de kunstenaarsgroep “Stars”, die zich tegen de nog heersende traditie van propagandakunst keerde. Zij verwierpen de stijl van het sociaal realisme en zetten zich in voor de individuele vrijheid van artistieke expressie. “Hoewel de meeste Stars zochten naar een manier om uitdrukking te geven aan hun persoonlijke gevoelens en slechts een enkeling uitgesproken politiek werk maakte, bleven ze onderwerp van harde kritiek op de Chinese autoriteiten.”
14
Na zijn vertrek naar New York raakte hij beïnvloed door werken van Jasper Johns, Andy Warhol en Marcel Duchamp. Die laatste had een grote invloed op zijn werk. Ai experimenteerde met dada-achtige methoden door alledaagse objecten als bijvoorbeeld een regenjas en een viool te gebruiken als readymade.
Foto links: Marcel Duchamp, Fontaine, 1917 - Readymade
Na zijn terugkeer naar Beijing in 1993 publiceerde hij drie boeken met persoonlijke documenten van Chinese kunstenaars, werkend in China en daarbuiten, alsook stukken van westerse kunstenaars als Warhol, Duchamp en Jeff Koons. Ondertussen richtte hij het China Art Archives and Warehouse op. Dit kunstcentrum bied tot de dag van vandaag een podium voor jonge en experimentele kunstenaars.
De terugkeer naar China had een grote invloed op Ai Weiwei’s werk: hij kreeg belangstelling voor klassieke Chinese kunst en ging hiervoor naar antiek- en rommelmarkten. “Hij bewonderde het enorme vakmanschap, de verfijning en de esthetische kwaliteiten die ambachtslieden onder de verschillende keizerlijke dynastieën hadden bereikt. Hierbij trof hij het idee van authenticiteit. De interesse voor de readymades, keramiek en de klassieke Chinese kunst leidde tot zijn eerste readymade van een Han-Urn, waarop het kapitalistische Coca-Cola logo terugkeert. (zie foto op vorige bladzijde).
“Het is niet toevallig dat keramiek een belangrijke plaats inneemt binnen het werk van Ai Weiwei: keramiek vertegenwoordigt een belangrijk deel van de materiële Chinese geschiedenis en is in al zijn vormen nauw verbonden met de Chinese Culturele identiteit.”
Vanaf 1999 manifesteerde Ai Weiwei zich tevens steeds meer als Architect. Wat begon als een aanpassing van een ondergrondse bunkerwoning groeide later uit tot het ontwerpen van zijn eigen huis en later ook vele andere grote bouwwerken.
15
Zijn werk is erg veelzijdig: het verspreid zich over meerdere disciplines. Dat hij zich richt op de Chinese cultuur en haar beleid is geen vraag meer. Ondertussen is Ai uitgegroeid tot een wereldberoemd en erkend kunstenaar.
Ai Weiwei, poster ter gelegenheid van het Chinese nieuwjaar.
16
| XiANG JING HET UITBEELDEN VAN EMOTIES SPEELT IN DE KUNSTWERKEN VAN XiANG EEN BELANGRIJKE ROL. WANT ZO ZEGT ZE: “IK BEN GEINTERRESEERD IN MENSEN, VOORAL IN HUN EMOTIES. EN DAT BEELD IK GRAAG UIT. IK LEG EEN MOMENT VAST VAN DE WERELD WAAR WE ALLEMAAL DEEL VAN UIT MAKEN.” De in 1968 geboren Xiang is net als Ai WeiWei een uitzondering binnen de kunstwereld, omdat ze internationale erkenning heeft in een wereld die met name door de westerlingen wordt gedomineerd
XIANG JING – NO TITLE - 2008
ZE WERKT MINSTENS ANDERHALF JAAR AAN EEN BEELD, IN EEN ZOGEZEGD ‘VERMOEIEND TRAJECT’. Nadat ze veel over het project heeft nagedacht begint ze met schetsen en ontwerpen. Dan maakt ze een ijzeren frame en kneed de klei daaromheen in de gewenste vormen. Tijdens dat maak proces blijft ze voortdurend denken. In het boek Attitudes wordt beschreven dat de Chinese kunst zich onderscheidt van de westerse kunst doordat ze meer aandacht besteed aan traditie en bespiegeling rond realiteit. Er is weinig te zien van de haastigheid van de hedendaagse post-industriële maatschappij. Het materiaal wat ze gebruikt, klei, is een traditioneel materiaal wat al eeuwen wordt gebruikt voor het vormen van beelden.
17
Ze verbeeld dieren en vrouwen, met of zonder kleren. Ze gebruikt hierbij de hedendaagse trends en populaire activiteiten, zoals shoppen. Met de grote hoeveelheid vrouwelijke beelden suggereert ze naar de post- feministische beweging in China. Xiang maakt deel uit van de nieuwe generatie kunstenaars die afstand nemen van de symbolische drang in de Chinese kunst. Wat contrasteert met haar traditionele manier van werken, die overdacht en beheerst is.
In een van haar meest bekende werk, “Your Body”, maakt Xiang Jing een enorme naakte vrouw die onderuit gezakt in een houten stoel zit. De vrouw is gemaakt en beschilderd met porselein, wat een typisch Chinees product is zoals al werd beschreven bij de werken van Ai WeiWei.
Xiang Jing - Your Body
XIANG LING – ‘MAKING BODIES TALK ‘ – CA.2002 -‘VOGUE’ Ze wil dat haar werken al onze zintuigen wakker maken, wanneer we ernaar kijken. Dit wil ze bereiken door haar levensechte beelden, van voornamelijk vrouwen, waarin de uiterlijke vertoning vaak een dubieuze verhouding heeft met de innerlijke psyche. Het alledaagse onschuldige uiterlijk van de beelden contrasteert met de expressies van geweld, depressie en ellende. Een lichte vervorming van lichamen benadrukt dit.
De naakte vrouw lijkt een zachte huid te hebben, die als plastic oogt. Hiermee suggereert ze naar de materialistische kijk op vrouwen in de hedendaagse wereld. Doordat de vrouw naakt is pakt het beeld meteen de aandacht van de toeschouwers en roept het ook discussie op. Wanneer je je niet meer bezighoud met alleen haar naaktheid, heb je de kans om dichterbij het werk te komen en de betekenis van het werk te onderzoeken. Wanneer je bijvoorbeeld in de ogen van de vrouw kijkt, ga je emoties zien die je in een levend persoon ook zou zien. Ze oogt depressief en in zichzelf gekeerd voor reflectie. Ook heeft de vrouw niet de “normale' aspecten van schoonheid in deze tijd. Ze is een normale vrouw met haar eigen problemen.
18
| WERELDTENTOONSTELLING SHANGHAI 2010 WE KENNEN ALLEMAAL DE HISTORISCHE CHINESE ARCHITECTUUR. AL DIE DIVERSE EN BIJZONDERE TEMPELS, ZOALS DE CHINESE MUUR EN DE VERBODEN STAD, VOL MET TRADITIONELE EN SYMBOLISCHE KENMERKEN. MAAR BIJNA NERGENS LIJKEN DE MODERNE ONTWIKKELINGEN IN DE ARCHITECTUUR SNELLER TE GAAN DAN IN CHINA. DE OVERHEID INVESTEERT FLINK IN NIEUWE ARCHITECTUUR, MET DE WERELD EXPO ALS EEN HOOGTE PUNT.
De Wereld Expo's zijn belangrijk voor economische, wetenschappelijke, technologische en culturele uitwisseling en bestaat al vanaf 1851. Gedurende 184 dagen, zullen deelnemers ideeën en ervaringen uitwisselen omtrent de ontwikkeling van het stadsleven, levensstijl en werk- omgeving. Ook worden er innovatieve ideeën uitgewisseld om een eco-vriendelijke gemeenschap te ontwikkelen.
The Oriental Crow, binnen het Chinese paviljoen, 2010 19
| BETTER CITY – BETTER LIFE IN 2010 WOONDE 55% VAN DE WERELDBEVOLKING IN EEN STAD. MET NAME IN CHINA IS ER EEN MASSALE TREK VAN HET PLATTELAND NAAR DE STAD: URBANISATIE. DAAROM IS HET THEMA VOOR DE WERELD EXPO 2010: ‘BETTER CITY – BETTER LIFE’.
OPENING EXPO 2010
Shanghai Skyline Onder dit thema gingen meer dan 180 landen en 50 organisaties op 5,28km2 aan de slag. De meeste landen hadden een eigen paviljoen, maar sommige landen en organisaties werden ondergebracht in een regionaal paviljoen. Zo waren er het 'Pacific Pavilion' en het 'Africa Pavilion'. Daarnaast waren er ook vijf ‘themapaviljoens’ die diverse aspecten van verstedelijking belichten: ‘Urban Footprints’, ‘Urban Planet’, Urban Dwellers’, Urban Beings’ en ‘Urban Dreams’. Het grootste paviljoen was die van China.
Op 30 April werd de Expo officieel geopend. Tijdens de openingsceremonie waren vuurwerk, dans- en zangoptredens te zien. Ook werd er een toespraak gehouden door de president, Hu Jintao. Deze ceremonie werd o.a. door Jackie Chan gepresenteerd. Dit deden ze voor meer dan twintig presidenten, premiers en staatshoofden, waaronder Jan- Peter Balkenende. Hieraan is duidelijk te merken dat het oosten steeds meer betrokken word bij internationale gebeurtenissen
20
Spaans paviljoen
Brits paviljoen – ‘Seed Cathedral’ THE ORIENTAL CROW Het Chinese paviljoen eert de oude tradities van het land. Ondanks de grote veranderingen in de beeldende kunsten in China, kiest de overheid ervoor het ‘oude’ te gebruiken in iets nieuws. Het is een complex bouwwerk waarin verschillende traditionele elementen gezien kunnen worden. Bijvoorbeeld in de architectuur, kalligrafie, tuinieren en stadsplanning.
Chinees paviljoen - ‘Sunny valley’
Pools paviljoen
Het gebouw bestaat uit drie verdiepingen, die gebruikt worden als expositie ruimtes. Hierin is te zien hoe de geschiedenis van China is verandert en hoe ze deze verandering heeft overleeft. Het hoofdgebouw heeft een dak dat gemaakt is van 56 traditionele Dougong haken. Het aantal haken symboliseert het aantal minderheidsgroepen in China. De architectuur is gericht op het vakmanschap van de oude ambachtslieden die de houten stukken hebben gemaakt. Hierdoor waren er geen lijm of andere verbindingsmiddelen nodig. Ook de kleur is zorgvuldig uitgekozen. Het gebouw is namelijk beschilderd met 7 verschillende tinten rood. De naam van de hoofdkleur is Gugong Rood, wat Verboden Stad betekend.
21
Toch is niet iedereen blij met het project. Een soort gelijke reactie zagen we op de bouwprojecten van de Olympische zomerspelen in 2008. Er zijn namelijk voor dit project de huizen van ongeveer 16000 gezinnen gebruikt als bouwgrond. Toch blijft de kritiek op de achtergrond, mede omdat deze de kop in wordt gedrukt door de overheid. Hieruit blijkt wat de Chinese overheid overheeft voor het succes van de Expo. En een succes dat werd het! Er kwamen 48 miljoen bezoekers.
Bouw van het Olympische complex – Beijing, 2008
22
|DANS OOK IN DE MODERNE DANS ONDERGAAT CHINA DE LAATSTE JAREN EEN RAZENDSNELLE ONTWIKKELING. EUROPESE CHOREOGRAFEN STAAN ZELFS IN DE RIJ VOOR EEN SAMENWERKING MET CHINESE CHOREOGRAFEN EN DANSERS. MAAR HOE KAN HET DAT EEN OVERHEID, DIE ZIJN BURGERS NIET EENS TOESTAAT OM VRIJ TE GOOGLEN, WEL CHOREOGRAFEN DE RUIMTE GEEFT TOT HET UITDRAGEN VAN STAATSVIJANDIGE BOODSCHAPPEN?
Eind jaren tachtig werden er moderne dansopleidingen gestart, bijvoorbeeld door Yang Meiqi. Amerikaanse en Europese choreografen onderwezen de leergierige studenten en de Chinezen bouwden dat zelf verder uit. Naast gezelschappen die subsidie ontvangen, zijn er ook guerrilladansgroepen die niet officieel bestaan. De spanning tussen die verschillende groepen maakt China een interessant dansland.
Guangdong Modern Dance Company - promo foto
23
De Guangdong Modern Dance Company volgt de nieuwste dansontwikkelingen in het westen, zonder zijn eigen Chinese identiteit te verliezen. Er zijn elementen uit de Chinese opera, Aziatische gevechtssporten en de Japanse Butoh-dans duidelijk zichtbaar in de dans. Ook in de muziek zijn zowel westerse als Chinese invloeden te horen.
GUANGDONG MODERN DANCE COMPANY – NO TITLE – 16 APRIL 2011, GUANGZHOU
In het westen zijn we naarstig opzoek naar nieuwe impulsen in de moderne dans. Omdat in China de moderne dans later op gang kwam dan in Europa zit het nog vol verassingen. Daarom houdt de culturele gemeenschap de ontwikkelingen in China scherp in de gaten en Nederlands staat met zijn neus vooraan. Ons land nodigt Chinese groepen uit voor festivals, symposia en interculturele samenwerkingsprojecten. Dat er in de dans misschien meer artistieke vrijheid is heeft veel te maken met de aard van het genre: dans heeft een abstractie die ruimte laat voor verschillende interpretatie. De kritiek op de maatschappij kan worden verkocht als liefdesverhaal of als een tragische familiegeschiedenis. Alleen de kenners leren wat er echt bedoeld wordt met de voorstelling. Zo is het door de overheid minder makkelijk als kritiek gezien.
24
HAZE – BEIJING DANCE THEATER Fragmenten uit de voorstelling Haze – Bejing Dance Theater – 2-2-2012 – Theater aan het Spui, Den Haag
De choreografe van deze dansgroep, Yaunyuan, is bekend vanwege haar choreografie voor de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Bejing in 2008. Maar die traditionele choreografie staat in groot contrast met haar moderne voorstelling ‘Haze’. In de voorstelling Haze bewegen veertien atletische dansers, zowel mannen als vrouwen, zich in een nevelige ruimte. Er ontstaat zo een sobere en mystieke sfeer die wordt versterk door de donkere pastel kleuren van de kleding en het podium. Doordat de vloer gemaakt is van een sponsachtig materiaal kunnen de dansers op de vloer vallen, duikelen, rollen en opstaan. De groep lijkt zo licht als een veertje. Wanneer er een danser valt wordt hij door een ander weer overeind geholpen. Ook ontrekken dansers zich uit de groep, maar worden er snel weer bijgevoegd en rennen achter elkaar aan. Hiermee willen ze tot uitdrukking brengen dat ze zoeken naar een weg door de duisternis in tijden van spirituele verwarring en sociale crisis. Hiermee spelen ze in op de gevoelens en situaties in hun eigen land en brengen dit tot uitdrukking in een sobere voorstelling.
POST- MODERNE DANS DANS OM DE DANS De manier van dansen past binnen de hedendaagse postmoderne dans. Er zijn geen vaste regels meer voor het dansen, zoals daar wel sprake van is bij het klassieke ballet. Iedere alledaagse beweging kan nu als een danspas of thema gebruikt worden, bijvoorbeeld lopen en springen. Ook wordt er geen onderscheid meer gemaakt tussen de dansgroep en een solist, iedereen kan een solist zijn. Er word in de hedendaagse dans ook gebruik gemaakt van meerdere procedures, zoals improvisatie. In deze voorstelling is er bijvoorbeeld een mate van toeval aanwezig, omdat de dansers niet precies kunnen bepalen hoe hun ondergrond zal reageren op hun bewegingen. Deze andere opvatting van dansen ontstond na de tweede wereldoorlog, waarbij Mercier Cunningham een belangrijke grondlegger was.
25
In de ogen van westerse beschouwers had de kunst van China aan het begin van de twintigste eeuw een voornamelijk exotische aantrekkelijkheid. Zij was in de eerste plaats bijzonder en vreemd. De Chinese kunst werd over het algemeen niet gezien als gelijkwaardig aan de westerse moderne kunst. Het inzicht dat niet-westerse culturen een weliswaar andere, maar minstens zo waardevolle plaats in de kunstgeschiedenis innemen, deed pas in de laatste jaren van de twintigste eeuw van zich spreken. Het is onmogelijk een compleet beeld te geven van alle verschillende verschijningsvormen die de Chinese kunst rijk is.Dit is slechts een poging een tipje van de sluier op te lichten.
|CONCLUSIE DE NIEUWE GENERATIE IS AAN ZET, EN GEZIEN HUN LEEFTIJD (DE MEESTEN ZIJN TWINTIGERS) KUNNEN WE IN DE NABIJE TOEKOMST NOG VEEL VERWACHTEN. HET ZIET ER NAAR UIT DAT WE NOG MAAR AAN HET BEGIN STAAN VAN "DE CHINESE MODERNE EN HEDENDAAGSE KUNST.
26
| BRONNENLIJST BOEKEN: AI WEI WEI | Samengesteld door Mark Wilson & Sue-An van der Zijpp | Met teksten van Karen Smith & Sue-An van der Zijpp | Groninger Museum – Nai Uitgevers Amsterdam CHINA NOW | John Vrieze en Feng Boyi | Ter gelegenheid van de gelijknamige tentoonstelling in het Cobra museum. Painting Today | Tony Godfrey | PHAIDON ART & TODAY | Eleanor Heartney | PHAIDON
Website van Ai Weiwei | Link: http://aiweiwei.com/ Cultuurgids | Kunstuur AVRO | Link: http://cultuurgids.avro.nl/front/detailkunstuur.ht ml?item=8179174 NRC | Artikel: Shangai toont de nieuwe wereld | Link: http://vorige.nrc.nl/buitenland/article2535986.ece /Shanghai_toont_de_nieuwe_wereld NRC | Artikel: Kunstenares Xiang Jing | Link: http://www.nrc.nl/nieuws/2012/11/09/kunstenaresxiang-jing-timmert-aan-de-weg-met-haarlevensechte-sculpturen/
INTERNET: Wikipedia | Readymade | Link: http://nl.wikipedia.org/wiki/Readymade Wikipedia | Ai Wei Wei | Link: http://nl.wikipedia.org/wiki/Ai_Weiwei Wikipedia | Cynisch Realisme | Link: http://nl.wikipedia.org/wiki/Cynisch_Realisme Wikipedia | Culturele revolutie | Link: http://en.wikipedia.org/wiki/Cultural_Revolution Wikipedia | China | Link: http://en.wikipedia.org/wiki/China
| DOOR LEON STOFFELEN: DOMINIQUE ROMBOUT: LISAN VAN DE VLOET:
Pag 1- 12 Pag 13 -16 Pag 17 - 26 27
