Onderzoeksprojecten (500 - 1000 van 1050) Zoekfilter: Classificaties: Geneeskunde, mens en vertebraten
Rol van lage densiteit lipoproteïnen op hematopoietische stamcellen in atherosclerose. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie
Onderzoekers: • Yingmei Feng
De rol van mir-BrainEC1 in microvasculaire endotheliale heterogeniteit. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Moleculaire en Vasculaire Biologie
Onderzoekers: • Xabier Lopez Aranguren
RNA interferentie identificatie van relevante nieuwe mutaties die gedetecteerd werden met volgende generatie sequeneringstechnologieën in T-celacute lympfatische leukemie. KU Leuven Abstract: Acute T-cel leukemie (T-ALL) wordt veroorzaakt door een opeenstapeling van een aantal genetische defecten die zorgen voor het verstoren van cruciale cellulaire functies zoals proliferatie, overleving, differentiatieen regulatie van de cel cyclus en van zelfvernieuwing. Onze kennis van de genetica die T-ALL veroorzaakt is nog steeds onvolledig ondanks het grote aantal reeds gekende mutaties. De recente ontwikkelingen in het domein van het sequeneren (next generation sequencing) laten ons nu toe om volledige kanker exomen, transcriptomen, en zelfs volledige kanker genomen te sequencen aan een nooit geziene snelheid en voor een relatief geringe kost. Op dit ogenblik zijn we dan ook TALL exomen en transcriptomen aan het sequencen om een vollediger beeld te krijgen van de moleculaire pathogenese van T-ALL. Op deze manier detecteren we mutaties die de kanker aandrijven, maar echter ook een hele reeks mutaties die niet tot de kanker bijdragen en die toevallig opgelopen werden in het kanker Organisaties: • Groep Biomedische Wetenschappen • Departement Oncologie
Onderzoekers: • Kim De Keersmaecker
De relatie tussen de proximale extensie van reflux en symptoom perceptie bij patiënten met gastro-oesofagale reflux ziekte. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • TARGID
Onderzoekers: • Kathleen Blondeau
De rol van mucosale integriteit en laag-gradige inflammatie in gastro-oesofagale reflux ziekte en functionele dyspepsie. KU Leuven Abstract: In ongeveer de helft van de patiënten met gastroenterologische klachtenslaagt routine onderzoek er niet in een duidelijke verklaring te vindenvoor hun symptomen. Deze patiënten worden beschreven als zijnde patiënten met ziektes van gastro-intestinale functie. Ziektes van gastrointestinale functies worden gekenmerkt door terugkerende of chronische klachten in de afwezigheid van structurele of biochemische afwijkingen die de symptomen kunnen verklaren. Epidemiologische studies in België toonden een hoge prevalentie van ziektes van gastro-intestinale functie: 20% zou leiden aan functionele dyspepsie en 28% heeft last van maagbranden als gevolg van gastro-esofagale reflux. Recent onderzoek suggereert echter datde structuur van het darmkanaal wel afwijkingen vertoont en dat een verminderde mucosale integriteit en laag-gradige inflammatie hierin een rolspelen. Het doel van deze studie is het evalueren van de mucosale integriteit en laag-gradige inflammatie in NERD en functionele dyspepsie. Organisaties: • TARGID
Onderzoekers: • Ricard LLuis Farré Marti
Het ontrafelen van de cellulaire signalering van LRRK2 neurodegeneratiein de ziekte van Parkinson. KU Leuven Abstract: De ziekte van Parkinson (PD) is de meest voorkomende neurodegeneratievebewegingsaandoening. Hoewel behandelingen bestaan die PD sympomen verzachten, is er momenteel geen genezing mogelijk. Een belangrijke uitdagingin het veld is de causale mechanismen identificeren die leiden tot neuronale celdood in dopaminerge neuronen. In de voorbije 13 jaren zijn meerdere genen genetisch gelinkt aan overerfbare vormen van PD en verwacht wordt dat de studie van deze genen cruciale inzichten zal leveren in de pathobiologie van PD. Van de geïdentificeerde genen lijkt een belangrijkerol weggelegd voor leucine rich repeat kinase 2 (LRRK2) omdat het de meest prevalente oorzaak is van genetische PD. LRRK2 PD vertoont ook een klinisch en neuropathologisch profiel dat gelijk is aan sproadische PD.Het LRRK2 gen codeert voor een eiwit van 2527 aminozuren dat bevat meerdere geconserveerde domeinen, waaronder een GTPase en een kinase, wijzend op een rol in cellulaire signaling. Ondanks intensief onderzoek is de Organisaties: • Onderzoeksgr_Neurobio_en Gentherapie
Onderzoekers: • Jean-Marc Taymans
Functionele validering van genetische variaties in VEGFR-3 als predictieve biomerkers voor anti-angiogene therapieën. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium vr Translationele Genetica
Onderzoekers: • Diether Lambrechts
Optimalisatie van de combinatiebehandeling met angiogenese inhibitoren en radiochemotherapie with angiogenesis inhibitors. KU Leuven Abstract: De huidige standaardbehandeling voor lokaal geavanceerde rectumtumoren is (chemo)radiotherapie gevolgd door chirurgie. Om de respons op de behandeling te verhogen, worden er heel wat moleculair gerichte agentia getest. Deze drugs zijn gericht op één specifiek molecule in één pathway en zouden, door hun hoge specificiteit, in staat zijn om de respons op de behandeling te verhogen zonder een hogere toxiciteit te veroorzaken. Aangezien bloedvatontwikkeling essentieel is voor tumorontwikkeling, lijkt angiogenese en in het bijzonder Vascular Endothelial Growth Factor Receptor (VEGFR) een belangrijk doelwit. Ondanks de goede in vivo resultaten en eerste klinische gegevens met deze agentia, zijn de werkingsmechanismen, in het bijzonder in combinatie met radiotherapie, nog onvoldoende gekend. Bovendien is de respons op anti-angiogene behandelingen erg heterogeen. De eerste doelstelling van ons project is om te zoeken naar biomerkers die kunnen voorspellen welke patiënten goed zullen reageren Organisaties: • Labo Experimentele Radiotherapie
Onderzoekers: • Annelies Debucquoy
Toepassing van NPP1 als een therapeutisch doelwit voor afwijkende mineralisatie. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Labo Biosignalering & Therapeutica
Onderzoekers: • Silvia Jansen
Preklinische beeldvorming van de cerebrale cannabinoïd receptoren bij de ziekte van Huntington. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Nucleaire Geneesk. & Molec. Beeldvorming
Onderzoekers: • Cindy Casteels
LEDPF/p75 als nieuw doelwit voor de behandeling van acute leukemie. KU Leuven Abstract: Acute leukemie is een vorm van kanker waarbij getransformeerde witte bloedcellen snel prolifereren en accumuleren in het beenmerg waardoor productie van normale bloedcellen in het gedrang komt. Hoewel bij sommige vormen van leukemie tot 80 % van de patiënten succesvol behandeld wordt met de beschikbare therapieën hebben andere vormen van leukemie een veel slechtere prognosis. Daarom zijn nieuwe strategieën nodig die de overlevingskansen verhogen en de levenskwaliteit van patiënten verbeteren. Acute leukemie wordt vaak gekarateriseerd door chromosomale translocaties in het MLL gen (Mixed Lineage Leukemia), wat leidt tot de vorming van nieuwe fusie-eiwitten. MLL, een eiwit dat betrokken is bij de vorming van normale bloedcellen en regulatie van genexpressie, vormt een eiwitcomplex met menin en LEDGF/p75 (Lens Epithelium Derived Growth Factor/p75) waardoor dit gebonden wordt aan het chromatine. In dit projectwillen we de interactie tussen MLL/menin en LEDGF/p75 valideren als nieuw therape Organisaties: • Moleculaire Virologie en Gentherapie
Onderzoekers: • Jan De Rijck
De ontwikkeling van een geavanceerd gehumanizeerd muismodel als innovatief technologieplatform voor het genereren van humane antilichamen. KU Leuven Abstract: Therapeutic antibodies have become key molecules in modern medicine. Apart from generating fully human antibodies through the laborious and cumbersome processes of phage display and transgenic mice, new techniques are emerging. Humanized mouse models are now being used as tools not only to investigate but also therapeutically exploit human immunity in vivo. In this perspective, it is our aim to generate fully human antibodies against virtually any human target in a stem-cell humanized mouse model. Human hematopoietic stem cells will be transferred to immunodeficient host mice, allowing a functional human immune system to differentiate in these animals. Next, these humanized mice will be immunized with the antigen of choice and antigen-specific human antibody responses will be monitored. In this project, we aim to enhance the differentiation and maturation of human T and B cells through in vivo expression of relevant human growth factors for these types of immune cells. This will be ach Organisaties: • Chemie Kulak
Onderzoekers: • Wim Maes
LEDGINs en het moleuclair mechanisme van LEDGF/p75 gemedieerde integratie van HIV. KU Leuven Abstract: In 2002 ontdekte onze groep Lens Epithelium Derived Growth Factor (LEDGF/p75) als een nieuwe cofactor van HIV integratie. LEDGF/p75bepaalt de integratieplaatsen van HIV in het menselijk genoom. Recent ontwikkelden we de LEDGINs, kleine moleculen die de interactie van integrase met LEDGF/p75 verhinderen. In dit project zullen we nagaan of LEDGINs de integratieplaatsen kunnen beïnvloeden door gebruik te maken van high throughput sequenering. Organisaties:
Genetisch, neurogiologische en functionale analyse van Drosophila insulin-like peptide (llp) producerende neuronen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Patrick Callaerts
Rol van de hedgehog signaalweg in het ontstaan van T-cel acute lymfatische leukemia. KU Leuven Abstract: De hedgehog signaalweg speelt een belangrijke rol in celgroei en differentiatie en is betrokken in de ontwikkeling van vele weefsels, waaronderde ontwikkeling van T-cellen. Onderzoek zorgde voor de ontdekking van mutaties in deze signaalweg in vaste tumoren, maar niet in hematologischeziektebeelden. Na mutatie analyse van 97 kandidaat oncogenen in T-cell acute lymphoblastische leukemie (T-ALL), hebben we punt mutaties geïdentificeerd in verschillende genen die coderen voor belangrijke signaal proteïnen van de hedgehog signaalweg. We identificeerden mutaties in 7 van 17 (41%) cellijnen en 9 van 57 (15%) primaire T-ALL stalen. Hiernaast observeerden we ook dat de proliferatie van T-ALL cellijnen geïnhibeerd was door verschillende antagonisten van de hedgehog signaalweg.In dit project willen we de rol van de hedgehog signaalweg in de ontwikkeling van T-ALL meer in detail bestuderen, zowel op genetisch als functioneel niveau. We zullen meer T-ALL stalen sequeneren om zo een beter zicht te Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Jan Cools
Selectieve functie van verschillende gamma-secretase complexen in de hersenen van volwassenen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Bart De Strooper
De evolutionaire basis van de diversiteit van de zintuiglijke organen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Bassem Hassan • Ariane Ramaekers
Pathogenese van congenitale tibiale kromming en pseudoarthrosis bij neurofibromatosis type 1. KU Leuven Abstract: Neurofibromatosis type 1 (NF1) is een erfelijke aandoening die gekarakteriseerd wordt door multipele café-au-alit vlekken, freckling en goedaardige tumoren van de perifere zenuwen. Vijf percent van de NF1 kinderen wordt geboren met een gebogen onderbeentje. Deze buiging neemt progressief toe tot er een breuk optreedt met ontwikkeling van een pseudarthrosis omwille van het niet helen van de fractuur. Het mechanisme van buiging en pseudarthrosis is op dit moment slecht begrepen, en de kansen op succes bij behandeling zijn beperkt. Dit resulteert frequent in amputatie vanhet onderbeen. Recente studies suggereren dat beide kopieën van het NF1gen gemuteerd zijn in pseudarthrosisweefsel. We willen verder de genetische, cellulaire en moleculaire mechanismes blootleggen van deze problematiek. We zullen hierbij specifiek de rol onderzoeken van de verworven mutatie in de tweede kopie van het NF1 gen in specifieke botcellen en heteffect hiervan op het periosteumcellen. Hiervoor willen we muizen g Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Hilde Brems • Eric Legius • Frank Luyten
Identificatie van drijvers van melanoomprogressie en metastase door eenin vivo screening op basis van oncogenomics. KU Leuven Abstract: A cardinal feature of melanoma is its metastatic propensity. Paucity ofinsights into the genetic events that drive metastasis has been a majorbarrier to rational development of effective therapeutics and prognostic diagnostics for melanoma patients. Recent approaches that integrate human genomic and transcriptomic data provide unprecedented opportunities to discover oncogenic drivers in melanoma. However, the radically altered and complex cytogenetic profile of human melanoma makes the identification of such drivers particularly challenging. There is therefore apressing need for developing biologically meaningful approaches that would facilitate the identification and validation of the driver lesions. We propose to combine comparative oncogenomics with an innovative mouse model to identify new bona fide cancer genes/pathways that drive melanoma progression and metastasis. Spontaneously acquired genetic alterations such as copy-number alterations and specific point mutations in mouse tu Organisaties: • Labo voor Moleculaire Kankerbiologie
Onderzoekers: • Jean-Christophe Marine
Moleculaire en functionele karakterizering van MALT1 en AP12-MALT1-gemedieerde NF-kappaB activiteit in lymfoomontwikkeling.
KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Mathijs Baens • Peter Marynen
Speurtocht naar de nieuwste glycosylatiedefecten (Congenital Disorders of Glycosylation): systematische analyse van onopgehelderde ER en Golgi defecten en onderzoek naar de functie van TPARL. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Gert Matthijs
Profilering van (sub)klonale architectuur en fylogenie in tumoren door nieuwe techniken voor ontginning van genoomsequentie-data en sequeneringvan genomen van individuele cellen. KU Leuven Abstract: Een normaal menselijk individu heeft 23 paar chromosomen (samen het genoom genoemd) in vrijwel al zijn cellen. In het begin van de 21ste eeuw werd de sequentie van het menselijk genoom bepaald, als onderdeel van eengroot internationaal project van 15 jaar. Kankers ontwikkelen door fouten in het genoom (die accumuleren over meerdere generaties van cellen), waarbij uiteindelijk een cel ontstaat van welke de groei niet meer gecontroleerd kan worden, en die kan uitgroeien tot een celmassa die een gevaar voor het organisme betekent. De genomen van kankercellen verschillen dus significant van het genoom van de gastheer. Het in kaart brengen vandeze verschillen is een belangrijke doelstelling van het kankeronderzoek, omdat dit zou kunnen leiden tot de identificatie van genen en mechanismen die een oorzakelijke rol spelen in kankerontwikkeling. In dit project bestuderen we kankergenomen, met als doel oorzakelijke veranderingen in het kankergenoom te identificeren. Door exponentiële technologis Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Thierry Voet • Peter Van Loo
Studie van de rol van PDZ eiwitten en fosfoïnositiden in de celsignalering. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Pascale Zimmermann
Moleculaire en biochemische studie over de rol van Fragile X Mental Retardation Proteïne: effecten op tumorgroei en metastase. KU Leuven Abstract: Fragiele X mentale retardatie proteïne (FMRP), het eiwit dat verantwoordelijk is voor het Fragiele X mentale retardatie syndroom (FXS), is een mRNA-bindend eiwit dat een rol speelt in het metabolisme in de hersenen. Onlangs hebben we aangetoond dat FMRP meer aanwezig is in sommige menselijke tumoren, vooral in een subgroep van borstkankers die gemetastaseerd zijn naar de longen. Het is belangrijk om te weten dat personen met FXS beschermd zijn tegen kanker. Wetende dat in de hersenen FMRP de synthese regelt van eiwitten die betrokken zijn bij de opbouw van het cytoskelet en de extracellulaire matrix, veronderstellen wedat FMRP een soortgelijke functie heeft in tumorcellen. We hebben bij muizen kunnen aantonen dat er een verband is tussen een lagere concentratie aan FMRP in borstkankercellijnen en een verminderd aantal uitzaaiingen in de longen door de regulatie van moleculen die betrokken zijn bij de adhesie en vorming van het cytoskelet. Om deze bevindingen verder te onderzoeken en in Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Claudia Bagni
Veroudering en hersenplasticiteit: veranderingen in structuur, functie en connectiviteit in relatie tot motorische coördinatie. KU Leuven Abstract: De problematiek van de veroudering is een uitdaging voor de maatschappij. Met dit project verruimen we onze kennis in verband met leeftijdsgerelateerde veranderingen in de hersenen en de gevolgen hiervan voor de bewegingssturing. Het uitgangspunt is dat veranderingen in motorisch functioneren worden bepaald en beperkt door functionele, structurele en connectiviteitsveranderingen in het normaal verouderende brein. Er wordt gebruik gemaakt van state-of-the-art beeldvormingstechnieken gecombineerd metgedragsparadigmas om complexe motorische taken te bestuderen. Er zijn 3 hoofddoelen. Ten eerste wordt bestudeerd hoe veranderingen in de motoriek verklaard kunnen worden door structurele en connectiviteitsveranderingen in de hersenen. Ten tweede worden leeftijdsgebonden veranderingen in cognitieve controle en multitasking bestudeerd. Ten derde wordt onderzocht of oefening en ervaring kan leiden tot neuroplasticiteit (structurele en functionele) in het oudere brein. Organisaties: • Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit
Onderzoekers: • Stephan Swinnen • Jacques Duysens • Oron Levin • Raf Meesen • James Coxon • Marcus Heitger
Verhogen van geheugenconsolidatie door interventies die ingrijpen op het niveau van cortico-subcorticale netwerken en beloningsafhankelijke mechanismen.
KU Leuven Abstract: Herinneringen worden eerst gecodeerd en vervolgens geconsolideerd om vergeten en mogelijke interferenties tegen te gaan. De hippocampus en het dorsale striatum zijn verondersteld hierbij betrokken te zijn, waarbij de hippocampus voornamelijk instaat voor de vorming van declaratief geheugen (zoals herinnering van feiten), en het striatum instaat voor de vorming van proceduraal geheugen (zoals herinnering van vaardigheden). De consolidatie van declaratieve herinneringen wordt gekenmerkt door veranderingen in de functionele connectiviteit tussen de hippocampus en andere subcorticale en corticale gebieden. Deze connectiviteitsveranderingen werden vastgesteld aan de hand van 'resting-state' functionele magnetische resonantie beeldvorming (rs-fMRI) waarbij hersenscans worden gemaakt tijdens een basale 'rust' toestand. In een eerste fase zullen de cortico-subcorticale netwerken verder in kaart gebracht worden en zal worden nagegaan in welke mate declaratieve en procedurale consolidatie-netwer Organisaties: • Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit
Persisterende spierzwakte na verlengd verblijf op intensieve zorgen: incidentie, risicofactoren, pathofysiologie en bijdrage tot lange termijn fysieke beperkingen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium vr Intensieve Geneeskunde
Onderzoekers: • Henricus Gosselink • Ilse Vanhorebeek • Greet Hermans
De rol van mestcellen in systemische lupus erythematosus. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Labo Genetica van Auto-immuniteit
Onderzoekers: • Adrian Liston
Oncogen- en tumorgroei-gedreven hermodellering van fosfolipidenmembranen als platform voor modulatie van kankergerelateerde processen. KU Leuven Abstract: Ontwikkeling en progressie van kanker gaat vaak gepaard met typische veranderingen in het fosfolipidoom van de betrokken cellen. In dit projectonderzoeken we hoe oncogenen en tumorsuppressorgenen bijdragen tot dezeveranderingen. We gaan na in welk mate deze veranderingen een hermodellering van cellulaire membranen veroorzaken en we bestuderen hoe deze hermodellering van membranen uiteindelijk fungeert als een platform om kanker-geassocieerde cellulaire processen te sturen. Organisaties: • Labo voor Lipidenmetabolisme en Kanker
Onderzoekers: • Johannes Swinnen
Ontwikkeling en evaluatie van PET liganden voor de in-vivo visualisatievan fosfodiesterase type 5 (PDE5). KU Leuven Abstract: Fosfodiesterasen zijn enzymen die de signaalstoffen cAMP en cGMP hydrolyseren. Fosfodiesterase type 5 (PDE5) is het doelwit voor de behandelingvan erectiestoornissen met de gekende PDE5 inhibitor sildenafil (Viagra). De expressie van PDE5 is opgereguleerd in de longen bij pulmonairehypertensie en in het hart bij myocardiale aandoeningen.Beide pathologieën kunnen mogelijk behandeld worden met PDE5 inhibitoren.Dit project beoogd de ontwikkeling van een radioactief gemerkte speurstof die specifiek bindt aan PDE5.De straling die wordt uitgezonden bij hetverval van de gebruikte radionucliden wordt gedetecteerd door een PET camera die in combinatie met de te ontwikkelen speurstof toelaat om de expressie van PDE5 specifiek in de longen en het hart in beeld te brengen. In dit project zullen de nieuwe PDE5 speurstoffen geëvalueerd worden in diermodellen met long en hartaandoeningen om na te gaan of de speurstoffen toelaten om een pathologisch verhoogde expressie van PDE5 te detecteren.nbsp; Sle Organisaties: • Radiofarmacie
Onderzoekers: • Guy Bormans • Johan Vanhaecke • Luc Mortelmans • Johan Nuyts • Alfons Verbruggen • Olivier Gheysens
Optimalisatie van de behandeling van IBD patiënten met anti-TNFalpha geneesmiddelen via pharmackinetische monitoring van trough waarden en berekening van de kost-effectiviteit van de op trough levels gebaseerde therapie. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Therapeutische en Diagnost. Antilichamen
Onderzoekers: • Séverine Vermeire • Ann Gils • Steven Simoens • Kris Covens
Flavine afhankelijk thymidylaat synthase: een doelwit voor nieuwe antibiotica.
KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Medicinale Chemie
Onderzoekers: • Eveline Lescrinier • Steven De Jonghe
Structurele studies van transportine SR2, nucleaire import factor van HIV-1. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Biokristallografie
Onderzoekers: • Frauke Christ • Sergei Strelkov
Drie-dimensionale structuur van intermediaire filamenten via een hybride aanpak. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Biokristallografie
Onderzoekers: • Sergei Strelkov
Rol van peroxisomen in inflammatoire responsen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Cellulair Metabolisme
Onderzoekers: • Myriam Baes
Synthese van gemodificeerde nucleotiden voor toepassing in geneeskunde en biotechnologie. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Medicinale Chemie
Alternatieve post mortem forensische toxicologie specimens: een diepgaande studie over in beenderen detecteerbare xenobiotica. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Toxicologie en Farmacologie
Onderzoekers: • Jan Tytgat
Structurele en functionele karakterisatie van subpopulaties van ryanodine receptor clusters in hartspiercellen en het verband met hun locatie in of buiten dyades. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Cardiologie
Onderzoekers: • Karin Sipido • Niall Macquaide
Zoektocht naar het ziektemechanisme van Macrofaag Activatie Syndroom (MAS) in systemische juveniele idiopathische artritis (sJIA): een translationele studie met een focus op aangeboren immuniteit en IFN-gamma. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium Immunobiologie
Onderzoekers: • Patrick Matthys • Carine Wouters
Exploratie van suiker-bindende stoffen en (co)receptor inhibitoren gericht tegen HIV. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium Virologie en Chemotherapie
Onderzoekers:
• Jan Balzarini • Dominique Schols • Kristel Van Laethem
Chromatinesignalering door het eiwitfosfatase PP1/Repo-man. KU Leuven Abstract: In dit project willen we een meer geïntegreerd beeld krijgen van defuncties en regulering van het PP1γ/Repoman holo-enzym tijdens interfase en mitose. De specifieke vragen die we willen beantwoorden zijn: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; Hoe wordt het complexPP1γnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; Hoe wordt het complexPP1γnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; Hoe wordt het complexPP1γnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; Hoe wordt het complexPP1γnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; Hoe wordt het complexPP1γnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; Hoe wordt het complexPP1γnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; Hoe wordt het complexPP1γnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; Hoe wordt het complexPP1γnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; Hoe wordt Organisaties: • Labo Biosignalering & Therapeutica
Nieuwe functies voor het BH4 domein van Bcl-2: een kritische regulator van Ca2+-permeable kanalen. KU Leuven Abstract: Recent hebben we aangetoond dat het BH4 domein van Bcl-2 essentieel is voor de regulatie van de IP3-afhankelijke Ca2+vrijzettingskanalen door anti-apoptotische Bcl-2 proteinen. Binding van Bcl-2 aan de IP3R onderdrukt Ca2+ signalen en verhindert Ca2+afhankelijke apoptose. In dit project willen we nagaan of andere Ca2+-doorlaatbare kanalen ook door Bcl-2 worden geregeld en meer bepaald d.m.v. het BH4 domein van Bcl-2. Bovendien zullen we nagaan of andere leden van de Bcl-2 familie ook deze functies kunnen uitvoeren. Organisaties: • Labo Molec. en Cel. Signaaltransmissie
Identificatie van driver mutaties in prostaatkanker door middel van exome sequentie-analyse. KU Leuven Abstract: Prostaatkanker blijft een belangrijke doodsoorzaak door kanker in de Westerse wereld. We zullen het deel van het genoom van prostaatkanker karakteriseren dat instaat voor het koderen van eiwitten. We zullen hierbij zowel cellijnen, als primaire tumoren en metastasen met elkaar vergelijken. Uit de lijst aan mutaties zullen de functionele consequenties van recurrente mutaties verder geanalyseerd worden.Uiteindelijk zou een optimalisatie van dit protocol een belangrijke stap voorwaarts kunnen betekenen in de ontwikkeling van gepersonaliseerde geneeskunde van prostaatkanker. Organisaties: • Laboratorium Moleculaire Endocrinologie
Onderzoekers: • Frank Claessens
Verboden pancreatische beta-celgenen. KU Leuven Abstract: Wij hebben recent na een genoom-overspannende mRNA analyse in de muis observatie gepubliceerd dat sommige huishoudgenen op een weefsel-specifieke wijze worden onderdrukt (Thorrez et al, 2011).nbsp;Dit tot nu toe onbekende fenenomen van niet toegelaten of verboden genexpressieis het spiegelbeeld van weefsel-specifieke genexpressie en wordt gedurende de maturatie van gedifferentieerde cellen bereikt via chromatine methylering en expressie van microRNA genen.nbsp;Drie voorbeelden van verboden genen in pancreatische beta cellen (MCT1, LDHA and HK1) geven het belang aan van het fenomeen voor de normale controle van insulinesecretie (Quintens et al, 2008) en suggereren dat andere belangrijke voorbeelden in de pancreas bestaan.nbsp;In dit project willen we deinvloed van omgevingsfactoren op de weefsel-specfieke onderdrukking vangenen in de beta cellen onderzoeken.nbsp;Ten eerste willen we deinvloed nagaan van een vetrijke voeding, dit omdat dergelijk voedsel bij muizen zwaarlijvigheid e Organisaties: • Genexpressie Groep
Onderzoekers: • Frans Schuit
De rol van TRP ionenkanalen in het moleculair mechanisme van exocytose. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Ionenkanaalonderzoek
Onderzoekers: • Thomas Voets • Rudi Vennekens
Principes van regeling in P-type ionen pompen. Implicaties voor hartwerking. KU Leuven Abstract: P-type ATPasen (pompen) zijn membraanenzymen die een centrale rol vervullen in de ionen huishouding van cellen. Bekende vertegenwoordigers uit deze familie zijn het Na+K+ATPase en de SERCA en SPCA Ca2+ ATPasen. De transmembranaire ionengradiënten die deze pompen genereren zijn onder meer van vitaal belang voor de normale hartfunctie. Zowel het Na+K+ATPase als de SERCA pompen zijn dan ook belangrijke doelwitten voor de therapie van hartfalen. Dit onderzoek beoogt door een doorgedreven analyse van destructuur-werkingsrelatie van de diverse ATPasen, de gemeenschappelijkeprincipes die meer specifiek de affiniteit voor de getransporteerde ionen bepaalt te onderzoeken.
N- en C-terminale segmenten van deze ATPasen (waaronder de C-terminus van SERCA2b) of functioneel verwante extrisiekeregelproteïnen (fosfolamban, beta en gamma subeenheden van Na+K+ATPase)fungeren als affiniteitsmodulators. De uit dit onderzoek verworven inzichten kunnen leiden tot het ontwikkelen van pomp-specifieke farmaca v Organisaties: • Labo voor Cellulaire Transportsystemen
Onderzoekers: • Frank Wuytack • Jan Eggermont • Peter Vangheluwe • Jo Vanoevelen
Cutane maligne melanomen: de rol van autofagie in chemotherapie-gemedieerde immunogene apoptose. KU Leuven Abstract: The scope of this project is to find new therapeutic avenues to circumvent the chemotherapy-resistance of metastatic melanoma skin cancer. In particular, the project addresses the role of autophagy, a major catabolic pathway for proteins and organelle degradation, in the immunological impact of metastatic melanoma cells, dying in response to clinically used chemotherapeutics. We will scrutinize the surface proteome and secretome of melanoma cells dying in response to clinically used chemotherapeutics to identify new danger-associated molecular patterns (DAMPs) and unravel their role in boosting innate immunity responses. We will evaluate whether these DAMPs can be found circulating in the blood of melanoma patients after chemotherapy. We will address molecular mechanisms of immunogenic melanoma cell death induced by these chemotherapeutics and use suitable tumor vaccination models to examine the role of autophagy suppression in adaptive immunity. Exploring the interplay between dying c Organisaties: • Labo voor Celdoodonderzoek & Therapie
Onderzoekers: • Patrizia Agostinis
Disruptie van eiwitfosfatase PP1 holoënzymen voor exploratieve en therapeutische doeleinden. KU Leuven Abstract: In de voorbije jaren is duidelijk gebleken dat proteïne kinasen zeer succesvol zijn als doelwitten voor therapie, in het bijzonder voor de behandeling van kanker. Een groot deel van de lopende klinische studies betreffen dan ook proteïne kinase inhibitoren. Proteïne fosfatasen zijn eveninteressante therapeutische doelwitten daar zij ook de proteïne fosforylering regelen. Dit wordt mooi geïllustreerd door de inhibitoren van PP2B cyclosporine en FK506, die klinisch gebruikt worden als krachtige immunosuppressiva. Het is duidelijk dat ook PP1 inhibitoren een groot potentieel bieden voor de behandeling van verschillende ziekten, zoals kanker,neurodegeneratieve ziekten, type-2 diabetes, hartfalen en virale ziekten. Selectieve, celpermeabele PP1 inhibitoren zijn nog niet beschikbaar en de vraag is ook of deze wenselijk zouden zijn daar ze geen onderscheidmaken tussen de verschillende PP1 holo-enzymen. Een meer selectieve aanpak, gericht op het verstoren van de binding tussen PP1 en (een sele Organisaties: • Labo Biosignalering & Therapeutica
Transient Receptor Potential kationenkanalen als moleculaire sensoren van bacteriële endotoxinen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Ionenkanaalonderzoek
Onderzoekers: • Thomas Voets • Karel Talavera Pérez
De rol van Transient Receptor Potential (TRP) kanalen in sigarettenrool-geïnduceerde pulmonale inflammatie en in de pathogenese van chronisch obstructief longlijden (COPD). KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Ionenkanaalonderzoek
Onderzoekers: • Karel Talavera Pérez
De rol van zuurstofsensoren in neurale stamcellen. KU Leuven Abstract: In het gebruik van neurale stemcellen voor regeneratieve geneeskunde ishet van cruciaal belang om de expansie en de differentiatie van deze stamcellen te kunnen controleren. Tot op vandaag is dit echter nog niet mogelijk. Lage zuurstofgehaltes stimuleren de expansie van neurale stam cellen, het mechanisme dat hiervoor verantwoordelijk is, is tot op heden niet ontrafeld. Op moleculair gebied meten cellen het zuurstofniveau doormiddel van twee families van zuurstof sensoren (PHD1-3 en FIH) die zuurstof gebruiken om de stabiliteit en de activiteit van de HIF transcriptie factoren in te perken. Initiële data van ons labo tonen aan dat verlies van de zuurstofsensor PHD2 in neurale stam cellen, de uitbreiding van deze cellen in de hersenen induceert na de geboorte.In dit project zullen we onderzoeken welke rol de zuurstof sensoren spelen in de uitbreiding en differentiatie van neurale stam cellen in vivo, en welke de onderliggende moleculaire mechanismen in dit proces zijn. Daar neurologisch Organisaties: • Angiogenese en Neurovasculaire Link
Onderzoekers: • Peter Carmeliet
Neuroprotectie via hypoxie-afhankelijke dendritische spine hermodulering: genetische rol en therapeutisch potentieel van het silencen van de zuurstofsensor PHD2. KU Leuven Abstract: Neuronen geven impulsen door aan het centraal zenuw stelsel. De transmissie gebeurt op het einde van de lange uitloper van het neuron - het axon, op het contact punt (synapse) met de dentrieten van het naburige neuron. Deze dendrieten dragen veel kleine stekels, de dentritische
spines, die de ontvangst-capaciteit van de dentrieten verhogen. De dendrieten kunnen de vorm en de activiteit van de spines zeer snel veranderen in antwoord op stimuli, door hun intracellulaire eiwit skelet te veranderen. Neuronen zijn zeer gevoelig voor verlaagde zuurstof niveaus. Bij lage zuurstof gehaltes (hypoxia) vermindert het aantal spines en worden de dentrieten minder actief - meer immatuur. Dit kan beschouwd worden als een natuurlijk afweermechanisme van neuronen om in minder gunstige conditities te overleven. In normoxia, normaal zuurstofniveau, verhoogt het aantal spines en worden de dentrieten actiever. Onze initiele data suggereren dat een zuurstof sensor molecule (PHD2) betrokken is in deze aanpas Organisaties: • Angiogenese en Neurovasculaire Link
Onderzoekers: • Peter Carmeliet
PEAR1 in de regulering van bloedplaatjesfunctie en trombopoïese. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Moleculaire en Vasculaire Biologie
Onderzoekers: • Peter Verhamme • Marc Hoylaerts • Alexandre Kauskot
Studie van de rol van transcriptie factoren in endotheliale diversiteit. KU Leuven Abstract: Het cardiovasculair systeem ontwikkelt zich als eerste, pas daarna volgt het lymfatisch systeem. Beide vaatnetwerken zijn aan de binnenkant bekleed met endotheelcellen. Deze hebben zeer uiteenlopende eigenschappen naargelang hun locatie in het vasculair systeem, een fenomeen dat omschreven wordt als endotheliale heterogeniteit. Deze diversiteit wordt in belangrijke mate door omgevingsfactoren bepaald. Niettemin spelen ook genetische factoren, en in het bijzonder transcriptie factoren, een vooraanstaande rol in het tot stand komen van de morfologische, functionele en moleculaire verschillen tussen endotheelcellen. Het identificeren van deze transcriptie factoren zou een daadwerkelijke vooruitgang betekenen voor het begrijpen van endotheliale heterogeniteit en zou kunnen leiden tot de ontwikkeling van vaatbedspecifieke revascularisatie strategieën als een alternatief voor de breed spectrum benaderingen die met matig succes werden uitgetest bij patiënten.Met dit project werden de vol Organisaties: • Moleculaire en Vasculaire Biologie
Onderzoekers: • Aernout Luttun • Stefan Janssens
Ontrafelen van het moleculaire netwerk rondom de zuurstof sensor proteïnes. KU Leuven Abstract: Kanker en ischemische condities worden gekarakteriseerd door hypoxie. Prolyl hydroxylase domein (PHD) proteïnen zijn in staat dit zuurstoftekort te detecteren en een aangepaste response teweeg te brengen. Echter, inzowel ischemie als kanker zorgen deze reacties voor verdere schade in plaats van genezing. Daarom zijn PHD zuurstofsensoren een belangrijk doelwit voor nieuwe behandelingen van deze condities. Daarom is meer onderzoek rond deze proteïnen noodzakelijk om het netwerk rond PHDs verder te ontrafelen. In dit project, zullen we verder zoeken naar nieuwe proteïnendie interageren met PHDs om zo dit netwerk verder te ontrafelen. De rolvan deze proteïnen zal vooral onderzocht worden in kanker, maar deze bevindingen kunnen ook van toepassing zijn in ischemische ziekten. De ontdekking van deze nieuwe PHD interactoren en substraten, samen met de studie van hun moleculaire functie, zal zo de mogelijkheid bieden voor de ontwikkeling van nieuwe innovatieve therapeutische behandelingen in zo Organisaties: • Moleculaire Oncogenese en Angiogenese
Onderzoekers: • Massimiliano Mazzone
Onderzoek naar de rol van glutamine metabolisme in de endotheelcel tijdens angiogenese. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Angiogenese en Neurovasculaire Link
Onderzoekers: • Maria Dewerchin
Nieuwe genen en signaalwegen in osteoartrose: focus op GPR22, COG5 en SMOC2. KU Leuven Abstract: Osteoartrose (OA) is één van de meest frequente chronische gewrichtsaandoeningen. De complexe etiologie berust op de activering van verschillende signaalwegen in de verschillende weefsels van het gewricht. Genen die worden geassocieerd met OA zijn onder andere FRZB en GDF5 en een cluster op chromosoom 7 die GPR22 en COG5 bevat. FRZB en GDF5 werden oorspronkelijk geïdentificeerd als chondrogene factoren uit een extract van gewrichtskraakbeen. Een derde eiwit dat uit dit unieke extract werd gehaald is SMOC2, een gesecreteerd Calcium bindend proteine. SMOC2 kan actief zijn als modulator van Wnt en BMP signalen, twee cascades die reeds verschillende jaren de focus van ons onderzoekswerk vormen. Nieuwe data wijzen op een belangrijke genetische associatie tussen polymorfismen in DOT1L. Dit is een methyltransferase dat een belangrijke rol speelt in de Wnt cascade. In dit project bestuderen wij de rol van DOT1L en Smoc in osteoartrose.nbsp; Organisaties: • Skeletale Biologie en Engineering
Onderzoekers: • Rik Lories
Functionele rol van Notch signalisatie in motorneuronen, oligodendrocyten en ependymale stamcellen tijdens motorneurondegeneratie in amyotrofische laterale sclerose. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties:
• Onderzoeksgr_Exp_Neurologie
Onderzoekers: • Wim Robberecht
Rol van histon deacetylase 6 (HDAC6) biji perifere axonale neuropathieën en bij amyotrofische laterale sclerose (ALS). KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)
Onderzoekers: • Ludo Van Den Bosch • Wim Robberecht
Rol van FUS mutaties bij amyotrofische laterale sclerose (ALS). KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)
Onderzoekers: • Ludo Van Den Bosch • Philip Van Damme
De rol van de-ubiquitinasen in Parkine-gemedieerde mitofagie en ziekte van Parkinson. KU Leuven Abstract: De ziekte van Parkinson (PD) is een frequent voorkomende ongeneeslijke hersenziekte. In zeldzame familiale gevallen wordt PD veroorzaakt door genetische mutaties die de functie verstoren van het E3 ubiquitine ligaseParkine. Recent is ontdekt dat Parkine beschadigde mitochondriën kan ubiquitineren, wat vervolgens leidt tot opruiming van deze mitochondriën (mitofagie). Door PD-geassocieerde mutaties is Parkine minder goed in staat om de opruiming van dysfunctionele mitochondriën te induceren. In ditproject onderzoeken wij de roI van deubiquitinerende enzymen in Parkine-gemedieerde mitofagie en ziekte van Parkinson. Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie
De functionele rol van gezicht-selectieve corticale gebieden in primaten. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie
De vorming en retentie van cocaine-geïnduceerde stimulus-beloning associaties in de hersenen van de rhesus aap. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie
Onderzoekers: • Wim Vanduffel • Koen Nelissen
Elektrofysiologische studie van de effecten van stimulusrepetitie in devisuele cortex van primaten en knaagdieren. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Lab voor Neuro- en Psychofysiologie
Onderzoekers: • Rufin Vogels • Hans Op de Beeck
Mesoangioblast herprogrammering: potentieel voor myogene differentiatie. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie
Immunomodulatie via de nervus vagus als nieuwe behandeling voor postoperatieve ileus. KU Leuven Abstract: Bijna elke abdominale chirurgische ingreep gaat gepaard met een episodevan verminderde gastrointestinale contractiele activiteit, beter bekendals postoperatieve ileus (POI). POI gaat gepaard met misselijkheid, braken, en het onvermogen te defeceren en voedsel tot zich te nemen. Recentonderzoek heeft aangetoond dat darmontsteking tgv darmmanipulatie een belangrijke rol speelt in de pathofysiologie van POI. We hebben onlangs aangetoond dat elektrische stimulatie van de nervus vagus intestinale ontsteking remt en POI verbetert. Dit zogenaamd cholinerg antiinflammatoirsysteem, gemedieerd door de nervus vagus, is een nieuw mechanisme dat het immuunsysteem moduleert en excessieve weefselschade tgv ontsteking voorkomt. Het is echter nog onbekend welke mechanismen dit anti-inflammatoir effect in de darm mediëren. In het
huidige project willen we daarom nakijken welke immuuncellen door de nervus vagus worden beinvloed, in hetbijzonder mestcellen en macrofagen. Bovendien zullen we nagaan of far Organisaties: • TARGID
Onderzoekers: • Guy Boeckxstaens • Gianluca Matteoli • Pedro J Gomez Pinilla
Cholinerge modulering van het mucosale immuunsysteem. KU Leuven Abstract: Het centrale zenuwstelsel interageert op een dynamische wijze met het immuunsysteem dmv humorale en neurale mechanismen. Onlangs werd aangetoond dat het parasympathische zenuwstelsel, via de nervus vagus, (VN) een belangrijke rol speelt in het moduleren van het immuunsysteem via het cholinerge anti-inflammatoire systeem. Stimulatie van de VN veroorzaakt vrijstelling van acetylcholine met reductie van activatie van macrofagen, via interactie met alfa7 nicotinerge receptoren, tot gevolg. We hebben recent aangetoond dat VN stimulatie op een potente wijze darmontsteking veroorzaakt door abdominale chirurgie remt, wat vagus-gemedieerde modulatie van het immuunsysteem suggereert. Gebaseerd op deze bevindingen stellen we de hypothese voor dat vagale innervatie van de darm een belangrijkerol speelt in het onderhouden van immuun homeostasis in de darm. In preliminaire experimenten hebben we inderdaad aangetoond dat vagotomie resulteert in een reductie van regulatoire T cellen en verlies van ora Organisaties: • TARGID
Onderzoekers: • Guy Boeckxstaens • Gianluca Matteoli
Identificatie van gemeenschappelijke en syndroom-specifieke psychobiologische mechanismen in functionele gastrointestinale aandoeningen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • TARGID
Onderzoekers: • Jan Tack • Lukas Van Oudenhove
Het belang van IL-17 producerende T lymfocyten in chronische rejectie na longtransplantatie. KU Leuven Abstract: Longtransplantatie blijft de enige oplossing voor sommige patiënten meteennbsp;eindstadium van bepaalde longziektes, zoals emfyseem, longfibrose, mucoviscidose en pulmonale hypertensie. Alhoewel de overlevingna transplantatie van longen de laatste jaren sterk verbeterd is, blijft chronische rejectie de grootste oorzaak van mortaliteit. Recent is er meer en meer evidentie dat IL-17 in het ontstaan en onderhouden van chronische rejectie een heel belangrijke rol speelt.In het huidig onderzoeksproject willen we het belang van IL-17 en de verschillende IL-17 producerende lymfocyten in chronische rejectie verder uitklaren; Dit zullenwe doen door op humaan materiaal (broncho-alveolaire lavage en biopsiesbij longtransplantapatiënten) IL-17 positieve cellen op te zoeken en verder te karakteriseren. Tevens willen we via genetisch onderzoek van deze patiënten bepaalde SNPS, betrokken in IL-17, verder verduidelijken.Aan de hand van een muis longtransplantmodel met chronische rejectie, dat recent Organisaties: • Pneumologie
De zoektocht naar verschillende fenotypen en hun pathofysiologisch mechanisme van chronische afstoting na longtransplantatie. KU Leuven Abstract: Long transplantatie is in sommige patiënten met een eindstadium longziekte soms de enige mogelijke therapeutische optie. Toch is de overleving zeer sterk afhankelijk van het al of niet ontwikkelen van chronische rejectie, watnbsp;voorkomtnbsp;bij 30 % van de patiëntenna 5 jaar en de belangrijkste doodsoorzaak blijft. Recent zijn er nieuwere fenotypes van chronische rejectie gesuggereerd, zoals NRAD, fBOS, RAS en folliculaire bronchiolitis die allen een verschillende overleving lijken te hebben. Het doel van dit project is om deze fenotypering van chronische rejectie verder te onderbouwen en specifieke risicofactoren en eventuele betere en specifiekere behandelingsmethoden te vinden. Dit zal gebeuren door enerzijds een retrospectieve analyse van onze longtransplantpopulatie in UZ Leuven (> 600 patiënten) in het licht van deverschillende fenotypes; tevens zullen explant longen (van patiënten die een retransplant nodig hebben owv chronische rejectie) gebruikt wordenom via microCT en micro Organisaties: • Pneumologie
Onderzoekers: • Geert Verleden • Robin Vos
Optimaliseren van bot- en spiergerelateerde stimuli bij oefenprogramma's ter preventie van ouderdomsgebonden osteoporose en sarcopenie. KU Leuven Abstract: Leeftijds gerelateerde osteoporose en sarcopenie vormen een prominent probleem voor de volksgezondheid. Daarom vormt de ontwikkeling van effectieve strategieën om deze daling van bot-en spiermassa te voorkomen een dringende wetenschappelijke uitdaging. Oefenprogramma's kunnen een positieve invloed hebben op botten en spieren. Echter, het optimale type van oefening om bot- en spiermassa te vergroten is nog onbekend. Dit komt deels doordat de exacte belasting die door diverse types van oefeningen op bot en spieren wordt uitgeoefend niet bekend is, samen met een gebrek aan goed ontworpen lange-termijn klinische trials. Daarom is het hoofddoelvan het huidige project om zowel fundamentele als klinische data te verzamelen die ons in staat stellen om bewegingsprogramma's ter stimulatie van bot en spieren bij oudere patiënten te optimaliseren. De eerste doelstelling is om de belasting van verschillende oefeningen op de femurhalste kwantificeren bij oudere proefpersonen door middel van inverse
Organisaties: • Musculoskeletale Revalidatie
Onderzoekers: • Sabine Verschueren • Christophe Delecluse • Steven Boonen
Onderzoek naar verlenging van de levensduur van tandrestauraties in composiet. KU Leuven Abstract: Aangetaste tanden worden meestal adhesief gerestaureerd met tandkleurigcomposiet. Overlevingsstudies hebben echter aangetoond dat tandartsen composietvullingen te snel moeten vervangen, wat leidt tot verdere verzwakking van een tand. Dit vroegtijdig falen is voornamelijk te wijten aan de biodegradatie van composietrestauraties. Vullingsranden gaan defectenvertonen die gepaard gaand met micro-/nanolekkage, wat uiteindelijk terug leidt tot een nieuw cariësletsel. Naast de polymerisatiekrimp van hetcomposiet die een hechte randadaptatie bemoeilijkt, lijken cariogene biofilms zich makkelijk aan dit composiet te kunnen hechten. In het biomechanische PROJECT DEEL 1 wordt de polymerisatiekrimp en de hiermee gepaard gaande spanningsontwikkeling/-verdeling driedimensioneel (3D) geanalyseerd met nano-CT (OnderzoeksVraag-1.1). Deze niet-destructieve aanpak zal gebruikt worden om specifieke klinische strategieën te analyseren, zoals de schokabsorberende caviteitsliners (OV1.2) en nieuwe laagkri Organisaties: • Biomaterialen - BIOMAT
Onderzoekers: • Lode Godderis • Frederik Maes • Johan Snauwaert • Bartholomeus Van Meerbeek • Wim Teughels • Kirsten Van Landuyt • Greet Kerckhofs
Ontdekking van biomarkers voor endometriose via transcriptomics/proteomics. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Orgaansystemen
Onderzoekers: • Thomas D'Hooghe
Optimalisatie van de behandeling van ovariumtumoren: multicentrische studie over de korte- en langetermijneffecten van de operatieve versus conservatieve behandeling. KU Leuven Abstract: De lange termijnuitkomst van conservatief behandelde ovariumtumoren meteen goedaardig aspect is niet goed gekend. Dergelijke tumoren zouden maligne transformatie, ruptuur en torsie kunnen ondergaan. Bovendien kunnen er veranderingen optreden in volume of vorm, die mogelijk dergelijke ongunstige evolutie voorafgaan. Momenteel ontbreekt een wetenschappelijk onderbouwd optimaal beleid van ovariumtumoren. Dit verklaart de grote variatie van het klinisch beleid voor opvolging en chirurgische indicatiestelling. Nieuwe inzichten in de spontane evolutie van conservatief behandelde ovariumtumoren met een goedaardig aspectnbsp;kan leiden totminder ingrepen en vroegtijdige opsporing of zelfs preventie van kanker.nbsp;Deze internationale multicentrische studie heeft als doelstelling om een optimaal en wetenschappelijk onderbouwd beleid van ovariumtumoren te ontwikkelen. Minstens 3000 patiënten met een ovariumtumorworden onderzocht met echografie en gedurende minstens 5 jaren opgevolgd indien er ge Organisaties: • Orgaansystemen
Onderzoekers: • Dirk Timmerman • Ben Van Calster
Oorzaak en gevolg van het veranderende cortisol metabolisme en de rol van galzuren tijdens kritieke ziekte. KU Leuven Abstract: De vrijzitting van het stresshormoon cortisol uit de bijnier is een essentiële component van de menselijke reactie op stress. Hierdoor wordt shock voorkomen, een acute energievoorziening gerealiseerd en een excessieve inflammatie onderdrukt. Tijdens kritieke ziekte, een ernstige stress situatie, is deze bijnierrespons vaak ontoereikend met een slechte prognose als gevolg. In gezonde personen wordt de productie en vrijzetting van cortisol uit de bijnieren gereguleerd door het adrenocorticotroop hormoon (ACTH). Echter tijdens kritieke ziekte suggereert de combinatie van hoge cortisol met lage ACTH niveaus een cortisol regulatie die onafhankelijk van ACTH is. In onze hypothese stellen we dat cortisol niveaus hoog blijven door een verminderd cortisol metabolisme in perifere weefsels. Dit veranderend metabolisme zou uitgelokt kunnen worden door galzouten, gezien deze verhoogd zijn in kritieke ziekte en recent onderzoek hun rol als metabole en hormonale regulator aantoonde. Ten gevolge van d Organisaties: • Laboratorium vr Intensieve Geneeskunde
Onderzoekers: • Greta Van den Berghe • Dieter Mesotten
Crudiale rol voor verstoorde autofagie in spierzwakte bij kritieke ziekte. KU Leuven Abstract: Ziekte-geïnduceerde anorexie draagt bij tot ernstig spierverlies en spierzwakte. Dit is een vaak voorkomende complicatie van kritieke ziekte, die geassocieerd werd met nood aan langdurige kunstmatige beademing, vertraagde of zelfs onvolledige rehabilitatie en verhoogd risico op overlijden. We stellen de hypothese voorop dat onvoldoende activatie van autofagie, een systeem dat verantwoordelijk is voor verwijderen van cellulaire schade, een belangrijke rol speelt in het ontstaan van de structurele enfunctionele spierafwijkingen tijdens kritieke ziekte. Onze voorgaande studies in kritiek zieke konijnen toonden aan dat proteolytische systemenbetrokken bij spierafbraak konden afgezwakt worden door (intraveneuze) toediening van een matige hoeveelheid kaloriëen. Dit ging echter gepaardmet verstoorde autofagie, vooral wanneer de voeding aangerijkt was met aminozuren, ten nadele van spiervezelintegriteit en vitale orgaanfunctie. In eerste instantie zullen we de invloed van vroege toediening van Organisaties:
• Laboratorium vr Intensieve Geneeskunde
Onderzoekers: • Greta Van den Berghe • Ilse Vanhorebeek
Herprogrammering van het menselijk Multipotente Volwassen stamcellen (MAPC) en Volwassen fibroblasten in een mesoendoderm / definitieve endoderm lot van de cel met behulp van Lentivirale transductie van bepaalde transcriptiefactoren KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie
Benadering van de oudere patiënt met kanker KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium Experimentele Oncologie
Onderzoekers: • N. N. • Hans Wildiers
Mechanotransduction in Osteoimmunology: an innovative approach towards effective drugs for rheumatic diseases. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Skeletale Biologie en Engineering
Onderzoekers: • Rik Lories
OCTIPS. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Gynaecologische Oncologie
Onderzoekers: • Ignace Vergote
I.D.A.C. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Orgaansystemen
Onderzoekers: • Johan Bellemans
Steunpunt2012 Milieu Gezondheid. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Arb_verzek_g
Onderzoekers: • Benoit Nemery de Bellevaux
Praten kan ik niet.RAAK-project. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie
Onderzoekers: • Inge Zink
Preklinisch onderzoek naar de combinatie van MDM2 'small-molecule' inhibitoren met conventionele chemo- en/of radiotherapie, onder normoxische en hypoxische condities. Universiteit Antwerpen Abstract: Gerichte kankertherapie is de behandelingsstrategie van de toekomst. 'Small-molecule' inhibitoren verstoren of verhinderen de interactie tussen p53 en zijn negatieve regulator MDM2. Het doel van de studie bestaat erin het potentieel van deze 'small-molecule' inhibitoren als een gerichte anti-kankertherapie in p53 wt tumoren te bestuderen, alsook de combinatie met conventionele chemo-en/of radiotherapie, onder normoxische en hypoxische condities. Organisaties: • Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO)
Onderzoekers: • Vanessa Deschoolmeester
DNA-methyloom en RNA-transcriptoom analyse in proximaal tubulaire cellen, bloed en urine tijdens de ontwikkeling van chronisch nierfalen in de muis.
Universiteit Antwerpen Abstract: Chronisch nierfalen (CKD) is een verzamelnaam voor renale aandoeningen die, onafhankelijk van hun oorzaak, gekenmerkt worden door histomorfologisch aantoonbare nierschade en/of een gedaalde glomerulaire filtratie (<60 ml/min/1,73m2) die minstens drie maanden aanwezig zijn en waarvan het verloop een progressieve daling van de nierfunctie inhoudt. Tot op heden kan eindstandig nierfalen enkel worden behandeld d.m.v. dialyse of transplantatie. DNA-methylatie is een epigenetische modificatie van het DNA o.i.v. DNA-methyltransferase (Dnmt) enzymen, waardoor de transcriptie wordt beïnvloed (meestal afremt). DNA-methylatie speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van kanker, maar ook bij andere pathologieën zoals renale fibrose is het een belangrijke etiologische factor. Fibrose is het celbiologische proces dat aan de basis ligt van CKD. Door verlies van controle over het normaal herstellende fibroseproces wordt ook gezond weefsel aangetast en progressief vervangen door niet-functioneel bindweefsel. Twee renale celtypes spelen hierbij een cruciale rol: (1) de proximaal tubulaire epitheelcel (PTC) die zeer gevoelig is voor schade/stress en die als reactie daarop pro-fibrotische cytokines (TGF-, CTGF) produceert en (2) de fibroblast die onder invloed van dit pro-fibrotisch milieu geactiveerd wordt tot proliferatie en productie van extracellulaire matrix (ECM). Voldoende lange blootstelling aan dit pro-fibrotisch milieu veroorzaakt terminale activatie van de fibroblasten, met chronische nierfibrose als gevolg. Op heden is de rol van DNA-methylatie t.h.v. de PTC nog onbekend. De doelstellingen van dit project omvatten ten eerste de identificatie van differentieel gemethyleerde genen van PTCs die geassocieerd zijn met de ontwikkeling van chronische fibrose na een acute nierbeschadiging. Ten tweede, met het oog op de identificatie van diagnostische en therapeutische merkers zal een correlatie gemaakt worden tussen het DNA methyloom en RNA-transcriptoom in urine, bloed en proximaal epitheliale cellen. Organisaties: • Pathofysiologie
Onderzoekers: • Benjamin Vervaet
Chips for leven (C4L). Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU . UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Instituut voor Vaccin-en Infectieziekten (VAXINFECTIO)
Onderzoekers: • Margareta Ieven
Een studie van ruimtevlucht geïnduceerde neurale plasticiteit door mdidel van geavanceerde MRI-methoden (BRAIN-DTI). Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de federale overheid. UA levert aan de federale overheid de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Biofysica en Biomedische Fysica
Onderzoekers: • Floris Wuyts • Anne Marie Van Der Linden • Jan Sijbers • Paul Parizel • Paul Van de Heyning
Studie van de mechanismen van hepatitis C virus transmissie en klinische toepassingen Universiteit Gent Abstract: Ons onderzoeksteam beschikt over een klein proefdiermodel waarin natuurlijke infecties met het hepatitis C virus (HCV) bestudeerd kunnen worden. Met behulp van in vitro modellen en het klein proefdiermodel zullen we de verschillende manieren waarop HCV zich kan verspreiden in detail bestuderen. Bovendien zullen we nieuwe strategieën evalueren om een HCV-infectie te verhinderen. Organisaties: • Vakgroep Klinische biologie, microbiologie en immunologie
Onderzoekers: • Geert Leroux-Roels
Studie van de mechanismen van hepatitis C virus transmissie en klinische toepassingen Universiteit Gent Abstract: Ons onderzoeksteam beschikt over een klein proefdiermodel waarin natuurlijke infecties met het hepatitis C virus (HCV) bestudeerd kunnen worden. Met behulp van in vitro modellen en het klein proefdiermodel zullen we de verschillende manieren waarop HCV zich kan verspreiden in detail bestuderen. Bovendien zullen we nieuwe strategieën evalueren om een HCV-infectie te verhinderen. Organisaties: • Vakgroep Klinische biologie, microbiologie en immunologie
Onderzoekers: • Philip Meuleman
Studie van de mechanismen van hepatitis C virus transmissie en klinische toepassingen Universiteit Gent Abstract: Ons onderzoeksteam beschikt over een klein proefdiermodel waarin natuurlijke infecties met het hepatitis C virus (HCV) bestudeerd kunnen worden. Met behulp van in vitro modellen en het klein proefdiermodel zullen we de verschillende manieren waarop HCV zich kan verspreiden in detail bestuderen. Bovendien zullen we nieuwe strategieën evalueren om een HCV-infectie te verhinderen.
Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten
Onderzoekers: • Hans Van Vlierberghe
Studie van de mechanismen van hepatitis C virus transmissie en klinische toepassingen Universiteit Gent Abstract: Ons onderzoeksteam beschikt over een klein proefdiermodel waarin natuurlijke infecties met het hepatitis C virus (HCV) bestudeerd kunnen worden. Met behulp van in vitro modellen en het klein proefdiermodel zullen we de verschillende manieren waarop HCV zich kan verspreiden in detail bestuderen. Bovendien zullen we nieuwe strategieën evalueren om een HCV-infectie te verhinderen. Organisaties: • Vakgroep Heelkunde
Onderzoekers: • Xavier Rogiers
Epigenetische regulatie van multiple myeloom cellen in de beenmerg micro-omgeving: indentificatie van nieuwe doelwitten. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Studie mbt tot de mechanismen waarmee agenten hun anti-tumor effecten bemiddelen , vooral bij in vivo waar de cellen worden beschermd door de BM communicatie. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • Elke DE BRUYNE
NKT cellen als target voor behandeling in multipel myeloom Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multiple myeloom is een ongeneesbaar bloedkanker met kankercellen die zich ontwikkelen in het beenmerg. We bestuderen een subtype van cellen genaamd de Natuurlijke Doder (NKT - Natural Killer) en we onderzoeken hoe we hun functionaliteit kunnen verbeteren door het immuunmodulerend medicijn genmaand lenalidomide te gebruiken. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • Eline MENU • Karin VANDERKERKEN
De ontwikkeling van preklinische modellen voor de evaluatie van combinatietherapieën met als doel het verbeteren van de werking van dendritische cell-gebaseerde immuuntherapie Vrije Universiteit Brussel Abstract: Melanoom is een aggressieve vorm van huidkanker met een hoge incidentie en mortaliteit. Enkel volledige chirurgische verwijdering in een vroeg stadium is genezend. Vanaf het moment dat de kanker zich verspreid heeft naar andere delen van het lichaam, is de kans op compleet herstel klein. Twee nieuwe strategieën staan onder ontwikkeling voor de behandeling van malign melanoom: immuuntherapie en molecule-gerichte therapieën. Wij hebben reeds een uitgebreide expertise in de ontwikkeling van autologe vaccins gebaseerd op dendritische cellen (DCs). Op dit ogenblik coelectroporeren wij DCs met een TriMix van costimulatoire molecules en een tumor geassocieerd antigen. Hoewel we vaak antigen-specifieke T cellen observeren, zien we zelden klinische responsen. Dit is waarchijnlijk te wijten aan het feit dat de geïnduceerde T cellen niet in staat zijn om de T cel tolerantie in het tumor milieu te doorbreken. Er wordt algemeen aanvaard dat de combinatie van DC-gebaseerde immuuntherapie met molecule-gerichte therapie kan leiden tot T cel gemedieerde tumor rejectie. Maar het is nog niet duidelijk hoe deze twee modaliteiten best geïntegreerd worden. Met dit project wensen we dit te onderzoeken, zowel door middel van in vitro humane modellen, als in vivo muis modellen. Verder zal dit onderzoek ook leiden tot een beter begrip van de tumo-biologie en -immunologie. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie • Fysiologie
Onderzoekers: • Bart NEYNS • Aude BONEHILL
OVER-MYR Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multiple myeloma (MM) is een ongeneesbare kanker met een incidentie van 5 per 100000 inwoners. Er zijn jaarlijks ongeveer 25000 nieuwe patiënten in de EU en de ziekte heeft een zware impact zowel op de patiënten zelf als op de gezondheidseconomie. MM cellen zijn kwaadaardige plasmacellen die in het beenmerg (BM) groeien. De micro omgeving van dit BM bevordert tumor cel groei en overleving en verandert die omgeving bovendien waardoor er angiogenese, osteolytische botlesies, anemie en immunosuppressie optreedt. De overleving bij patiënten jonger dan 65-70 jaar is 8-9 jaar en de event-vrije overleving 3-4 jaar. De patiënten hervallen na initiële behandelingen en de MM cellen worden meer en meer resistent tegen behandeling, waardoor de patiënten finaal overlijden aan de ziekte. Op een moleculair niveau wordt de ziekte gekarakteriseerd door een duidelijke inter-patient heterogeniteit, zoals aangetoond door FISH, array-comparatieve genomische hybridisatie (aCGH) and gen expressie studies. De objectieven van het huidig project zijn: 1. Het ontrafelen van de mechanismen betrokken in drug resistentie (B, B, HDM en L) momenteel gebruikt in de kliniek 2. De bijdrage van de micro omgeving definiëren in de drug resistentie van de MM cellen 3. Identificeren van nieuwe therapeutica die de drug resistentie kunnen overkomen Organisaties: • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN
Onderzoek naar de interactie tussen Kanker en Ouderdom. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Acad. Centr. voor Huisartsgeneeskunde
Onderzoekers: • Bert Aertgeerts
Rectale kanker. KU Leuven Abstract: De standaardbehandeling voor patiënten met niet-gemetastaseerde rectalekanker bestaat uit neo-adjuvante radiochemotherapie (RCT) gevolgd door totale mesorectale excisie (TME). Deze ingrijpende chirurgische ingreep kan echter met belangrijke peri-operatieve morbiditeit gepaard gaan. Bovendien bereikt ongeveer 30% van de patiënten een volledige pathologischeremissen (pCR) na RCT. Deze patiënten hebben geen nood aan TME en zouden voor orgaansparende microchirurgie (transrectale endoscopische microchirurgie (TEM)) in aanmerking kunnen komen. Door middel van TEM kunnen ernstige bijwerkingen en ongemakken voorkomen worden. Op dit moment is hetechter onmogelijk om patiënten met een goede respons na RCT op een betrouwbare manier te identificeren. Voorliggend project is bijgevolg op de ontwikkeling van betrouwbare; niet-invasieve responsevaluatietechnieken gericht. Organisaties: • Labo Experimentele Radiotherapie
Onderzoekers: • Karin Haustermans • Xavier Sagaert
Levertransplantatie. KU Leuven Abstract: Het doel van deze studie is om het risico op vertraagd herstel van de leverfunctie na transplantatie te verminderen voor een combinatie van verschillende geneesmiddelen tijdens de reperfusie van de lever toe te dienen die ischemischer reperfusieschade verzachten. Deze strategie is van bijzonder belang voor die (zogenaamde "marginale") levers die intrinsiek gevoeliger zijn aan ischemische reperfusieschade, te meer omdat deze levers meer en meer getransplanteerd worden om aan het blijvend orgaantekort te verhelpen.Hiertoe zal men een gerandomiseerde studie uitvoeren bij levertransplantatie. In de experimentele groep worden stoffen als een 'cocktail' geïnfundeerd bij de ontvanger in de anhepatische en reperfusiefase gedurende drie uur. Van deze stoffen is in dieronderzoek aangetoond dat ze ischemie reperfusie schade beperken.De utilisatiedoelstellingen van die onderzoeksproject zijn:(i) een verminderd voorkomen van vertraagd herstel van de leverfunctie na transplantatie en een verbeterde Organisaties: • Laboratorium Abdominale Transplantatie
Onderzoekers: • Diethard Monbaliu
ERC-2011-StG-279100 BRIDGE. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Skeletale Biologie en Engineering
Onderzoekers: • Frank Luyten
ICPC-2 - e-learning tool Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg
Onderzoekers: • Jan De Maeseneer
Slaap-gerelateerde ademhalingsstoornissen bij obese kinderen en adolescenten. Universiteit Antwerpen Abstract: Doelstellingen: (1) Om referentiewaarden voor respiratoire events tijdens de slaap te definiëren in Belgische kinderen en adolescenten; (2) Wat is de prevalentie van slaap apnoe bij obese kinderen en adolescenten?; (3) Is er een associatie tussen de vetverdeling en slaap apnoe bij obese kinderen en adolescenten?; (4) Is de ernst van het slaap apnoe een onafhankelijke risicofactor voor het metabool syndroom?: (5) Waardoor leidt slaap apnoe tot het metabool syndroom?; (6) Wat is het effect van gewichtsverlies op de ernst van slaap apnoe en van de metabole ontregeling? Organisaties: • Laboratorium Experimentele geneeskunde en Pediatrie (LEMP)
Onderzoekers: • Wilfried De Backer
PREDEMICS. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Klinische & Epidemiologische Virologie
Onderzoekers: • Philippe Lemey
Moleculaire classificatie van longkanker in niet rokers met behulp van 'next-generation sequencing' technologiën en methylatie profilering
KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium vr Translationele Genetica
Moleculaire biologie van de androgeenreceptor en zijn rol in de ontwikkeling en -homeostase van de skeletspier. KU Leuven Abstract: Het verschil in spieropbouw en kracht tussen de geslachten wordt verklaard door verschillen in de geslachtshormonen. De mannelijke geslachtshormonen werken via de activering van de androgeenreceptor. De directe en indirecte werking van de androgenen zullen bestudeerd worden op moleculair niveau om te bepalen welke de signaaltransductie-agen zijn die worden beïnvloed. Dit zal onderzocht worden met behulp van verschillende transgene muizenmodellen en in vitro cultures van spiercellen. Organisaties: • Laboratorium Moleculaire Endocrinologie
Onderzoekers: • Dirk Vanderschueren • Frank Claessens
Epitheliale-mesenchymale transitie (EMT) als een nieuw concept in hypofyse-tumorpathogenese en hypofysecelremodelering. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie
Onderzoekers: • Hugo Vankelecom
Ankyloserende spondylitis: integratie van biomechanica, inflammatie en weefsel remodelering. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Skeletale Biologie en Engineering
Onderzoekers: • Rik Lories
Multiple sclerose: van genotype naar fenotype. KU Leuven Abstract: Multiple sclerose (MS) is een neurologische aandoening met optreden vaninflammatie, demyelinatie en axonaal verlies. De ziekte treft voornamelijk jongvolwassenen en kan leiden tot belangrijke fysieke en cognitieve beperkingen. Er zijn ongeveer 10,000 personen met MS in belgië en 2,5 miljoen wereldwijd. De oorzaak van de ziekte is ongekend maar de laatste jaren werd er een belangrijke vooruitgang geboekt. Genetische studies, waarin onze onderzoeksgroep nauw betrokken was, hebben geleid tot de identificatie van >50 vatbaarheidsgenen voor MS, die de rol van het afweersysteem in MS bevestigen. Deze dat suggereren de rol van verschillendenetwerken, elk gevoelig aan verschillende therapeutische strategieën. Verschillen tussen patiënten, niet alleen klinisch, maar ook paraklinisch, pathologisch, immunologisch en biologisch worden meer en meer in kaartgebracht. Bieuwe behandelingen, elk met een specifiek veiligheids-efficiëntie profiel, komen op de markt. Artsen worden dus geconfronteerd met d Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie
Onderzoekers: • Bénédicte Dubois • An Goris
De vitamine D as in COPD een rol in skeletspierdysfunctie en exacerbaties. KU Leuven Abstract: Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) is a highly prevalent disease which imposes huge burden on our society. So far no treatment, except for smoking cessation, has been clearly shown to affect disease progression. It is accepted that repetitive infections and chronic inactivity play a detrimental role in the progressive course of the disease as theymay respectively trigger exacerbations with further decline of pulmonary function or may cause skeletal muscle weakness with enhanced functional limitation. A recent study made it clear that a phenotype of frequent-exacerbation is present in COPD patients. A key question is to unravel why this subgroup of COPD patients are more prone to exacerbations. Similarly, it is unknown why two third of COPD patients develop muscle dysfunction. The vitamin D pathway is involved in bacterial defense and healthy muscular function. We have linked severe vitamin D deficiency and genetic polymorphisms in the vitamin D pathway to COPD and have recent Organisaties: • Pneumologie
Onderzoekers: • Ghislaine Gayan-Ramirez • Marc Decramer • Wim Janssens
Kristallografische studie van integrale TRP kanalen. KU Leuven Abstract: Transient Receptor Potential (TRP) kanalen behoren tot een grote en gevarieerde superfamilie van kationkanalen. Het openen en sluiten van de iongeleidende porie (zogenaamd 'gating proces') van deze kanalen kan worden veroorzaakt door een brede waarier van fysische en chemische stimuli. Dankzij deze uitzonderlijke eigenschap worden TRP kanalen algemeen beschouwd als erg belangrijke sensoren op cellulair niveau. De belangrijke fysiologische rol van TRP kanalen wordt overigens in de verf gezet door hun betrokkenheid in verschillende ziekten bij de mens. Omwille van hun cruciale rol zijn TRP kanalen het onderwerp geworden van talloze onderzoeksprojecten. Maar ondanks alle reeds geleverde inspanningen is het gatingmechanisme van deze kanalen nog onvoldoende gekend. Dit vindt voornamelijk zijn oorzaak in het ontbreken van hoge-resolutie 3-D structuren van integrale (volledige) TRP kanalen. Het doel van dit project bestaat er dan ook uit om 3-D structuren van integrale TRP kanalen tot op atom
Ontdekking en prioritizatie van gen-regulatorische modules die oncogenese aansturen. KU Leuven Abstract: Kanker wordt veroorzaakt door genetische veranderingen in een cel. Normaal zijn mutaties in meerdere genen noodzakelijk om een normale cel te transformeren in een kankercel. Alhoewel next-generation sequencing (NGS)de ideale technologie is om alle variaties die zich voordoen in een kanker genoom te bepalen, toch blijven de identificatie van de driver mutaties onder de meestal honderden ontdekte mutaties en het ontcijferen hoe bepaalde combinaties van mutaties invloed hebben op cellulaire processenbelangrijke uitdagingen in cancer genomics. Ons doel is het ontdekken van de regulatorische modules die het best een verband kunnen leggen tussen een bepaalde combinatie van (coderende en niet-coderende) mutaties ende afwijkende expressie profielen waargenomen in kankercellen. Onze strategie zal de analyse van genetische variatie (op de NGS gegevens) dus combineren met waargenomen genexpressie profielen (afkomstig van microarray-en RNA-Seq data) in een bepaalde tumor type en via analyse van ge Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Jan Cools • Stein Aerts • Rekin's Janky
De rol van mestcellen in systemische lupus erythematosus. KU Leuven Abstract: Systemische lupus erythematosus (SLE) is het type-voorbeeld van een systemische auto-immuunziekte en wordt gekenmerkt door hoge titers van auto-antistoffen tegen lichaamseigen eiwitten of auto-antigenen, voornamelijk intracellulaire en nucleaire proteïnen die in alle lichaamscellen voorkomen. Bijgevolg kunnen de auto-antistoffen in SLE vrijwel elk orgaansysteem aantasten. Zowel de ontregeling van multipele componenten van het immuunsysteem als het gebrek aan specifieke therapieën resulteren in hogemorbiditeit en mortaliteit. Mestcellen zijn het best gekend voor hun sterke effectorfuncties in allergische reacties. Over de rol van mestcellen in SLE is echter weinig geweten. Dit project heeft tot doel om de invloed van mestcellen op initiatie, propagatie en fatale orgaanaantasting na te gaan in SLE. Gebruik makend van verschillende muismodellen van SLE ontwikkeling en van genetische mestcel depletie en readministratie, hopen we te kunnen bepalen of mestcellen een pathogene of beschermende Organisaties: • Labo Genetica van Auto-immuniteit
Onderzoekers: • Bénédicte Cauwe • Adrian Liston
Identificatie van nieuwe therapeutische doelwitten bij endometriumkanker. KU Leuven Abstract: Endometriumkanker is de meest frequente maligniteit van de vrouwelijke geslachtsorganen en de vierde meest frequente vorm van kanker bij vrousen in westerse landen. Behandelingsopties voor endometriumkanker omvattenchirurgie, chemotherapie en radiotherapie, maar deze zijn beperkt voor primaire gevorderde ziekte en recurrente ziekte wat zorgt voor een slechte prognose voor deze patiënten. Ontwikkeling van nieuwe behandelingsstrategieën voor endometriumkanker is daarom noodzakelijk.In dit project zullen specifieke genetische veranderingen in endometriumkanker geïdentificeerd worden en hun rol in het beantwoorden op verschillende types van systemische therapieën zal in kaart gebracht worden. Hiervoor zal gebruik gemaakt worden van primaire tumor xenograftmodellen (PTXGs) en primaire celculturen van humane endometriumtumoren. Het genetische profiel van deze modellen zal bepaald worden en vergeleken worden met dat van de originele tumor. Vervolgens zal dit profiel gelinkt worden aan de in v Organisaties: • Gynaecologische Oncologie
De rol van PHD-gemedieerde onderdrukking van NF-kB signalering in tumorinflammatie. KU Leuven Abstract: Er is reeds lang een verband tussen inflammatie en kanker verondersteld. De veranderde NF-kB signalen werden geïdentificeerd als sleutelregulatoren in de link tussen inflammatie en kanker. Desondanks zijn er nog verdere studies nodig om de volledige complexiteit van deze signaalcascade bloot te leggen. De prolyl hydroxylase domain (PHD) proteïnen functioneren als zuurstof sensoren wat resulteert in de degradatie van hypoxie-geinduceerde factoren en zo dus een belangrijke rol speelt in tumor biologie. Recent werd aangetoond dat PHDs de accumulatie van NF-kB voorkomen, maar de mechanismen voor deze regulatie zijn nog niet opgehelderd. Daarom handelt dit projectvoorstel overnbsp;de rol van PHD gemedieerde suppressie van de NF-kB cascade in de context van tumor inflammatie. Wij willen het exacte moleculaire mechanisme van de NF-kB regulatie door PHDs in macrofagen verder ontrafelen. Door de identificatie van nieuwe downstream effectoren van de PHD-NF-kB signaalcascade en de studievan hun f Organisaties: • Moleculaire Oncogenese en Angiogenese
Een muismodel van somatische cellen gen delivery als instrument om melanoomprogressie en metastase-genen te identificeren. KU Leuven Abstract: Een prominente eigenschap van kwaadaardig melanoma is de inherente neiging to metastaseren. Een onvolledig inzicht in de genetische events dezemetastase drijven, is nog steeds een belangrijke belemmering in deontwikkeling van nieuwe, effectieve therapeutica en prognostische diagnostica voor melanoma patiënten. Recente benaderingen die genomische datavan melanoma combineren met transcriptoom analyse hebben ongekende mogelijkheden geboden om nieuwe melanoma drivers te gaan identificeren. Een heel belangrijke beperking van deze aanpak is echter dat het melanoma genoom radicale verandering ondergaat tijdens de oncogene progressive. Hieruit volgt de noodzaak om nieuwe, biologisch relevante technieken te ontwikkelen drivers van melanomagenese te identificeren, valideren en onderscheiden van passenger mutaties die
ontstaan door genomische instabiliteit. Wij stellen voor om de vergelijkende onco-genomische aanpak te combineren met innovatieve muismodellen voor melanoma om nieuwe bonafide k Organisaties: • Labo voor Moleculaire Kankerbiologie
NF1-gelijkende syndromen: identificatie van nieuwe genen en verdere karakterisatie van Legius syndroom gebruik makend van het muismodel. KU Leuven Abstract: The project is directed towards further characterization of a disorder we recently described, Legius syndrome (LS). It is a milder variant of abetter known disease neurofibromatosis type 1 (NF1). LS is caused by SPRED1 inactivation and belongs to a larger group of similar diseases (neuro#8208;facial‐facial‐cutaneous syndromes) connected to the same pathway.We will collect more individuals with LS to better delineate clinical characteristics, identify rare complications and studynbsp;missense mutations. Spred1nbsp;mice perform poorly in specific memory testsand will be studied in detail. There are patients with signs and symptoms similar to NF1 or LS without genetic errors innbsp;or SPRED1. We will identify genes responsible for unresolved cases and study their function. Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Hilde Brems • Eric Legius
Analyseren van de rol van zuurstofsensoren op de modulatie van dendritische spines en synaptogenese. KU Leuven Abstract: Neuronen zijn erg gevoelig aan veranderingen van zuurstofniveaus. Verrassend genoeg is het nog steeds niet gekend of deze veranderingen in oxygenatie een invloed hebben op spinevorming, een sleutelproces aan de basis van synaptische plasticiteit. Wij stellen de hypothese dat, wanneer dendrieten blootgesteld worden aan levensbedreigende niveaus van hypoxie, moleculaire mechanismen operationeel dienen te zijn voor het hermoduleren (terugtrekken) van dendritische spines om zo een metabolische catastrofe te voorkomen, en tezelfdertijd om andere connesties te herstellen door de vorming van nieuwe spines in meer geoxygeneerde gebieden. Inderdaad, ons onderzoek toont aan dat afwezigheid van de PHD2 zuurstofsensor spineretractie veroorzaakt. Dit project zal verder de rol van PHD2 karakteriseren in dit proces en in synaptische plasticiteit in het algemeen, zowel in vitro als in vivo, gebruik makend van een multidisciplinaire approach, inclusief conditionele muisgenetica, neuronale celbiologie, Organisaties: • Angiogenese en Neurovasculaire Link
Onderzoekers: • Peter Carmeliet • Inmaculada Segura-Vitutia
MicroRNAs, de nieuwe therapie voor het falende hart van morgen. KU Leuven Abstract: Ondanks de huidige vooruitgang in de behandeling van hartaandoeningen, resulteert hartfalen nog steeds in toegenomen hospitalisatie en mortaliteit. Hypertensie veroorzaakt hypertrofie van het linkerventrikel, dat een voorname oorzaak is van hartfalen. Ondanks de huidige klinische normen, blijft het beter begrijpen van de pathogenese van hartfalen essentieelvoor de vooruitgang van diagnostische en therapeutische strategieën. Recent werd er een nieuwe klasse van kleine moleculen ontdekt, de microRNAs, die betrokken zijn bij de ontwikkeling van cardiale hypertrofie. De expressie van microRNAs is weefsel-afhankelijk en specifiek voor de verschillende ontwikkelingsfases. Toch is de regulatie en functie van deze kleine microRNAs nog niet volledig begrepen. Dit onderzoek stelt een unieke en hoog innovatieve aanpak voor om de nog onbekende wereld van microRNA-regulatie en functie tijdens hartfalen te bestuderen. We hopen zo de exacte biologische significantie en werkingsmechanismen van specifi Organisaties: • Cardiologie
Onderzoekers: • Frans Van de Werf • Melissa Swinnen
Rol van cardiale fibroblasten tijdens de overgangsfase van paroxysmale naar persistente voorkamerfibrillatie. KU Leuven Abstract: Voorkamerfibrillatie (VKF) is de meest voorkomende hartritmestoornis. Kortstondige episodes van de aritmie evolueren naar de ontwikkeling van persisterende VKF, welke continu aanwezig is. Deze pathologie is geassocieerd met aanzienlijke veranderingen ter hoogte van de voorkamers. Deze veranderingen situeren zich op verschillende niveaus, waarvan de structurele veranderingen verantwoordelijk zijn voor het langzame progressieve karakter van VKF. Het wordt gekenmerkt door dilatatie van de voorkamers en de aanwezigheid van fibrose. De behandeling van paroxysmale VKF is meer succesvol in vergelijking met persisterende VKF. Het is dan ook van klinisch belang om het progressieve karakter van VKF beter te begrijpen. De globale doelstelling van het project is de rol van cardiale fibroblasten te bestuderen tijdens deze processen. Fibroblasten zijn naast hartspiercellen de overgrote meerderheid van de cellen aanwezig in hethart. Ze spelen een centrale rol in de depositie van collageen en verander Organisaties: • Cardiologie
Onderzoekers: • Rik Willems • Ilse Lenaerts
Gebruik van geïnduceerde pluripotente stamcellen voor het maken van hartspierweefsel. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie
De beta-cel in de pathogenese van type 1 diabetes: focus op de translationele post-translationele gebeurtenissen. KU Leuven Abstract: Type 1 diabetes (T1D) is een ziekte waarbij het immuunsysteem de beta cellen in de pancreas vernietigt. Een beter begrip in de oorsprong en de ontwikkeling van T1D zal uiteindelijk leiden tot preventie en genezing. In het hier voorgestelde project zal ik de afwijkingen bestuderen die aanwezig zijn in de beta cellen voor het begin van de ziekte en de gebeurtenissen die zich afspelen in the beta cel tijdens een immuunaanval. Ik zal me concentreren op afwijkingen op het proteïne niveau en de post translationele modificaties. In een eerste doelstelling wil ik meer inzicht verwerven hoe T1D tot stand komt. In de tweede doelstelling zal ik onderzoeken welke signaaltransductiewegen een rol spelen in immuun gemedieerde beta cel disfunctie en dood. In de derde doelstelling zal ik nauwer aandacht besteden aan de secretie blaasjes van de beta cel en de proteïnenen peptiden die aanwezig zijn in dit organel identificeren in een poging om nieuwe autoantigenen op het spoor te komen. Voor al deze stud Organisaties: • Klinische & Experimentele Endocrinologie
Studie naar de onderliggende mechanismen van het ontstekingsremmende effect van de nervus vagus in de darm. KU Leuven Abstract: Postoperatieve ileus (POI) is een frequent voorkomend ziektebeeld dat na bijna iedere abdominale chirurgische procedure optreedt. Het wordt gekenmerkt door verminderde contracties van de darm en leidt tot misselijkheid, braken, obstipatie en verlengde hospitalisatie. Recente bevindingenlaten zien dat intestinale ontsteking uitgelokt door manipulatie van dedarm het belangrijkste onderliggend mechanisme voor het onstaan van POIis. Wij hebben onlangs ontdekt dat elektrische stimulatie van de nervusvagus resulteert in reductie van ontstekingsparameters en verbetering van POI. Deze zogenaamde cholinerge anti-inflammatoire signaaltransductie, gemedieerd door de nervus vagus, is een nieuw mechanisme waarmee het immuunsysteem wordt gecontroleerd en excessive ontsteking en weefselschade wordt voorkomen.Hoe de nervus vagus precies zijn anti-inflammatoire effect uitoefent in het darmkanaal blijft vooralsnog onduidelijk. Daarom zullen wij in dit project exploreren wat de target cellen van de nervu Organisaties: • TARGID
Onderzoekers: • Guy Boeckxstaens • Pedro J Gomez Pinilla
De rol van CD36 en COUP-TFII in adipogenese en vetweefsel geassocieerdeangiogenese. KU Leuven Abstract: CD36, een klasse B scavenger receptor, kan een rol spelen in de pathogenese van metabole aandoeningen zoals diabetes en obesitas. Vetweefselontwikkeling is een complex proces waarbij adipogenese, angiogensese en extracellulaire matrix hermodellering optreedt. We hebben aangetoond dat CD36 expressie sterk toeneemt tijdens differentiatie van adipocyten en stellen daarom een rol voor voor CD36 in vetcel- en vetweefselontwikkeling. We hebben tevens vastgesteld dat expressie van CD36 in endotheelcellen downgereguleerd wordt door COUP-TFII, een transcriptiefactor met een controversiële rol in adipogenese. Het is niet gekend of COUP-TFII de expressie van CD36 ook regelt in (pre)adipocyten en of dit gebeurt via Notch signaling. Dit zal onderzocht worden met gebruik van state-of-the-art in vitro en in vivo technieken. Voor in vitro studies gebruiken we microvasculaire endotheelcellen, embryonale stamcellen, geïnduceerde pluripotente stamcellen, muriene embryonale fibroblasten, afgeleid van CD36 Organisaties: • Moleculaire en Vasculaire Biologie
Onderzoekers: • Henri Lijnen • Ilse Scroyen
Relevantie van beta cel serotonine productie tijdens zwangerschap. KU Leuven Abstract: Tijdens de zwangerschap, ondergaan beta cellen structurele en functionele veranderingen om te voldoen aan de verhoogde insuline vraag van de moeder. Onze analyse van de genexpressie tijdens de zwangerschap toonde aan dat de productie van serotonine, een neurotransmitter en een regelaar van de darmfunctie, sterk verhoogd is in een subpopulatie van beta cellen tijdens de zwangerschap. Deze heterogeniteit is het gevolg van een sterke opregulatie van de enzymen van de serotonine biosynthese in een deelvan de beta cellen. De hormonale regelaars, die hiervoor verantwoordelijk zijn, zijn de lactogene hormonen. De functie van beta cel geproduceerde serotonine tijdens de zwangerschap is echter nog niet duidelijk.Voor dit project zullen we (1) de moleculaire basis van de cellulaire heterogeniteit van serotonine productie onderzoeken en (2) de functie proberen te achterhalen. Organisaties: • Genexpressie Groep
Onderzoekers: • Frans Schuit • Anica Schraenen
Evolutionaire dynamiek van virale pathogenen en de relatie met ziekteprogressie. KU Leuven Abstract: RNA virussen worden gekenmerkt door extreme genetische variabiliteit zowel binnen een gastheer als tussen verschillende gastheren. Deze evolutionaire flexibiliteit laat deze virussen toe om zich snel aan te passen aan veranderende omgevingsinvloeden. Krachtige selectieve druk die wordt uitgeoefend door antivirale therapie of door het immuunsysteem heeft eensterke invloed op de evolutionaire dynamiek van het virus binnen de gastheer. Bijgevolg wordt de diversiteit van de virale populatie gevormd door mutaties die worden gefixeerd ten gevolge van de slectieve druk op het virus. De snelheid waarbij RNA virussen genetische veranderingen accumuleren in een populatie en waarbij ziekteprogressie verloopt wordt bepaald door virale en humae factoren evenals interacties tussen beiden. In dit project gaan we de rol van intra-patiënt virale evolutie en adaptief vermogen onderzoeken in relatie met veranderingen in immuunrespons, therapeutische interventie en ziekteprogressie. In een verdere stap zu Organisaties: • Klinische & Epidemiologische Virologie
Validatie van een nieuwe techniek voor de revalidatie van hat lopen bijCVA patiënten. KU Leuven Abstract: Lopen bij CVA patiënten is verstoord en dit belemmert hun functionele vaardigheden. We streven naar het valideren van een nieuwe revalidatietechniek om het lopen bij CVA patiënten te verbeteren. Het project zal biomechanische en neurofysiologische methoden combineren om het effect van deze nieuwe revalidatie techniek te evalueren. Organisaties: • Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit
Onderzoekers: • Jacques Duysens • Firas Massaad
Mechanismen en rol van osteogene cel beweging in botontwikkeling en pathologie. KU Leuven Abstract: De vorming van gemineraliseerde botmatrix tijdens de ontwikkeling van het skelet, botombouw, -herstel en -pathologie gebeurt door actieve, mature osteoblasten. Deze gespecialiseerde cellen zijn anatomisch gepositioneerd op het botoppervlak, en ontstaan door differentiatie van mesenchymale stam- of progenitor cellen die zich rondom of binnenin de botschacht ofte beenmergholte bevinden. Weinig is momenteel geweten over de processen die instaan voor het bewegen van osteoblast lineage cellen naar de juiste plaatsen en/of botoppervlakken waar ze als botvormende cellen gaan functioneren. Het karakteriseren van de mechanismen die deze cellulaire processen aansturen, kan bijdragen tot de ontwikkeling van nieuwe anabole therapieën voor toepassingen in het bredere botdomein. Organisaties: • Klinische & Experimentele Endocrinologie
Onderzoekers: • Christa Maes
Competentiegerichte stembegeleiding bij studenten lerarenopleiding. KU Leuven Abstract: De stem van de leraar als beroepsspreker is een werkinstrument dat levenslang moet kunnen worden ingezet zonder gezondheidsrisico's. Vanuit wetenschappelijk/klinisch onderzoek neemt de aandacht voor de lerarenstem sterk toe. Het doel is steeds het voorkomen van stemproblemen inclusief de sociale, organisatorische, financiële en persoonlijke gevolgen. Toch zijn initiatieven die een goede vorming van de lerarenstem tijdens de opleiding beogen zo goed als onbestaande. In dit project ontwikkelen partners uit verschillende types lerarenopleidingen het kader om destudent leraar een degelijke stemvorming te geven. Stemdoelstellingen worden geïntegreerd in de competenties van de opleiding, het volledige lerarenteam wordt gedifferentieerd ingezet en daartoe gesensibiliseerd, materialen worden ontwikkeld voor een begeleiding van de inputen outputvaardigheden van de stem zowel op groeps- als op individueel niveau, een netwerk wordt geïnitieerd met klinische professionelen voor doorverwijzingen Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie
Onderzoekers: • Wivina Decoster
Aanhoudende spierzwakte na langdurig verblijf op de intensieve zorgen afdeling: incidentie, risicofactoren, pathofysiologie en bijdrage tot fysieke beperking op lange termijn. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium vr Intensieve Geneeskunde
Onderzoekers: • Henricus Gosselink • Greet Hermans • Helena Van Mechelen
De impact van socio-culturele dynamieken op de humane micro-evolutie: een studie van de West-Europese Lage Landen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Forensische Biomedische Wetenschappen
Onderzoekers: • Ronny Decorte • Maarten Larmuseau
De rol van Bcl-2-familieleden en Bcl-2-interagerende proteinen in de regulatie van Ca2+ signalen vanuit het endoplasmatische reticulum. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Labo Molec. en Cel. Signaaltransmissie
Biologische merkers voor dementie (BIODEM). Universiteit Antwerpen Abstract: Op basis van de CSV biomerkers -amyloïd1-42 proteïne (A1-42), totaal tau proteïne (T-tau) en tau gefosforyleerd op threonine 181 (Ptau181P) werden diagnostische modellen ontwikkeld. Na het bepalen van de toegevoegde diagnostische waarde, zullen deze biomerkermodellen klinisch gevalideerd worden. Om op accuratere wijze het onderscheid te maken dus een ziekte van Alzheimer (AD) en non-AD dementies, zullen nieuwe CSV biomerkers getest worden (A1-40, TDP-43, -synucleïne). Ook de diagnostische waarde van nieuwe beeldvormingtechnieken (MRI, PET met specifieke liganden) zal getest worden. Door hersenveranderingen van verscheidene neurochemische merkers (biogene amines, A1-42, T-tau, P-tau181P) te correleren met neuropathologische en klinische variabelen, vergroot het inzicht in de pathofysiologie van dementie.
Organisaties: • Neurochemie en gedrag
Onderzoekers: • Sebastiaan Engelborghs
EtioPathogenetische studie van erfelijke bindweefselaandoeningen die gepaard gaan met arteriële malformaties Universiteit Gent Abstract: Dit project bestudeert de ontwikkeling en integriteit van het cardiovasculaire stelsel adhv erfelijke bindweefselaandoeningen. We zullen (1) de moleculaire basis ontrafelen waarbij mutaties in GLUT10 tot afwijking vasculaire ontwikkeling leiden in een muismodel voor het arteriele tortuositeitssyndroom; (2) nieuwe genetische defecten opsporen aan de basis van familiale thoracale aorta-aneurysmata; (3) patienten met cerebrale aneurysmata klinisch en moleculair karakterizeren. Organisaties: • Vakgroep Pediatrie en genetica
Onderzoekers: • Anne De Paepe
Definiëren van de rol van GATA-3 tijdens humane hematopoiese Universiteit Gent Abstract: T Lymfocyten worden aangemaakt vanuit hematopoëtisch stamcellen (HSC) enhun differentiatieproces si afhankelijk van de integratie van verschillende transcriptionele regulatoren, waaronder Notch signalisatie en GATA-3. De expressie niveau's van beide factoren zijn belangrijk om HSCn te sturen om tot T cellen te ontwikkelen. Daarom willen we de exacte rol van GATA-3 tijdens T cel commitment en differentiatie nagaan, alsook d interactie tussen Notch signalisatie en GATA-3. Organisaties: • Vakgroep Klinische biologie, microbiologie en immunologie
Onderzoekers: • Tom Taghon
Werkzaamheid van CRTh2 antagonisten in Huisstofmijt geïnduceerde luchtwegontsteking muismodellen. Universiteit Gent Abstract: CRTH2 is een prioritair project met een positief effect in Fase IIa studies. Tot nu toe zijn in-house modellen van allergische luchtwegontsteking niet nuttig geweest voor het creeëren van inzicht in de biologische mechanismen van werkzame CRTh2 antagonisten. Prof Dr Bart Lambrect et al. heeft nieuwe modellen van allergische luchtwegontsteking die relevanter zijn voor humane astma waarbij dus CRTh2 antagonisten effectiever worden vergeleken met huidige interne (Astra Zeneca) ontwikkelde modellen. Deze samenwerking is er op gericht een hiaat in onze kennis te vullen met betrekking tot de mechanismen waarbij CRTh2 antagonisten bij astma doeltreffend zou kunnen zijn door het gebruik van nieuwe, meer relevante modellen van allergische luchtwegontsteking. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten
Onderzoekers: • Bart Lambrecht
Ontrafeling van resistentie mechanismen in multiple myeloom cellen en de beenmerg micro-omgeving Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het doel van dit project is om modellen te ontwikkelen om in in vivo verworven resistentie aan de nieuwe drugs bortezomib en lenalidomide te bestuderen. We zullen gebruik maken van de 5TMM muismodel met fluorescent (groene proteïnefluorescent), gelabelde 5T33MMvt muiscellen voor deze studies. Resistente cellen, ontwikkeld in de muis BM omgeving, worden gebruikt voor verdere omgeving interacties te onderzoeken, weerstand tegen andere drugs, om drugsweerstand mechanismen door gen expressie profilering te verhelderen en nieuwe therapeutische doelen te identificeren. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN
Het ontstaan van osteoporose bij patiënten met reuma KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Skeletale Biologie en Engineering
Onderzoekers: • Frank Luyten • N. N. • Patrik Verstreken
Mechanismen van portale hypertensie. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de UZA. UA levert aan de UZA de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Laboratorium Experimentele geneeskunde en Pediatrie (LEMP)
Onderzoekers: • Peter Michielsen
HPV in orofarynxcarcinomen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Labo Experimentele Radiotherapie
Onderzoekers: • Sandra Nuyts • Anna Sablina
• Rüveyda Dok
THA KU Leuven Abstract: Het belangrijkst doel is het ontwikkeling van een geïntegreerd onderzoeksplatform dat gebruikt wordt om gangafwijkingen te diagnosticeren om zoeen gepersonaliseerd physiotherapeutisch behandelingsplan (PPCP) op te stellen waarmee gangafwijkingen na een totale heupprothese (THA) chirurgie kunnen worden behandeld. Dit zal eveneens de abnormale belasting die veroorzaakt wordt door de gangafwijkingen op het implantaat verminderen.Hierdoor zal het herstel bevorderd worden, zal er minder kans op complicaties zijn, zal een sneller ontslag uit het ziekenhuis mogelijk zijn enzal de patiënt de normale dagelijkse activiteiten sneller kunnen hervatten. Dit zal een direct positief effect hebben op duizenden Vlaamse patiënten per jaar maar het zal ook de kostefficiëntie van de ingreep aanzienlijk verhogen.Het tweede doel is om een complex gegeven als de heupbiomechanica beschikbaar te maken voor de klinische orthopedische praktijk wat een belangrijke innovatieve stap betekent. Organisaties: • Orgaansystemen
Onderzoekers: • Jean-Pierre Simon
Fertiliteitspreservatie bij mannelijke kinderkankerpatiënten Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het herstel en de overlevingskans van kinderen met de diagnose van kanker is verbeterd dankzij doeltreffende radio-en chemotherapie. Een subgroep van kinderen, in het bijzonder diegenen die agressieve behandeling nodig hebben, met inbegrip van chemotherapie en beenmergtransplantatie lopen het risico op een levenslange steriliteit. Omdat de spermatogenese pas rond de puberteit start, kunnen prepuberale jongens niet profiteren van de mogelijkheid om sperma te cryopreserveren voor het begin van de behandeling. Omdat de progenitor cellen voor de spermatogenese, de spermatogoniale stamcellen (SSC's)reeds aanwezig zijn in de testis ten tijde van de geboorte, kan cryopreservatie van SSC's of testiculair weefsel gevolgd door spermatogoniale stamceltransplantatie een oplossing bieden voor het behoud van de vruchtbaarheid bij jonge pre-puberale jongens. We ontwikkelden een protocol voor de cryopreservatie van muis SSC's en testiculaire weefsel en we hebben de efficiëntie en de veiligheid van de SSC transplantatie in een muismodel bewezen. Sinds een paar jaar, is de belangstelling voor het behoud van de vruchtbaarheid gegroeid. Daarom is een testisweefsel bank opgericht in het UZ Brussel. Echter, de bestaande cryopreservatie protocols veroorzaken een verlies aan SSC's na invriezen en ontdooien. Geoptimaliseerde cryopreservatie strategieën zijn absoluut noodzakelijk. Omdat het van groot belang is dat de functionaliteit van SSC's wordt gehandhaafd tijdens het invriezen en ontdooien, is het huidige project gericht op het verbeteren van cryoprotocols met een focus op de functionele capaciteiten van SSC's. Organisaties: • Biologie van de testis • Embryologie en Menselijke Genetica
Onderzoekers: • ELLEN GOOSSENS • Fabian VAN HAELST • Yoni BAERT • HERMAN TOURNAYE
The single-centre and multi-centre clinical validation of an algorithm to control blood glucose levels in critically ill patients. KU Leuven Abstract: Strikte bloedsuikercontrole is een klinische interventie die mensenlevens redt, complicaties van kritieke ziekte voorkomt en de kosten voor de gezondheidszorg verlaagt. Strikte bloedsuikercontrole is evenwel moeilijk te realiseren in onervaren intensieve zorgenafdelingen. Het doel van het project is strikte bloedsuikercontrole mogelijk te maken in de algemene intensieve zorgenpraktijk door middel van het LOGIC-insuline algoritme. Organisaties: • Laboratorium vr Intensieve Geneeskunde
Onderzoekers: • Dieter Mesotten
Ontwikkeling en exploitatie van testsystemen voor de evaluatie van therapieën voor peroxisomale leukodystrofieën. KU Leuven Abstract: Leukodystrofieën waaronder ook peroxisomale ziekten worden gekenmerkt door inflammatie, demyelinatie en axonale degeneratie in wisselende mate.Het is algemeen aanvaard dat axonale schade uiteindelijk zal leiden totfunctionele tekorten zoals ook in multiple sclerose. We beschikken over2 muismodellen (Nestin-pex5 en MFP2 knockout muizen) waarin deze drie pathologieën ontwikkelen. In dit project willen we op basis van deze modellen testsystemen ontwikkelen om potentiële nieuwe therapieën te testen.Om een redelijke throughput van testsubstanties te bereiken, is ons eerste doel in vitro systemen op te zetten waarin deze pathologieën ontwikkelen. We zullen zowel organotypische schijfculturen als aggregaatculturen optimaliseren. Het voordeel van deze systemen is hun driedimentionele structuur en het feit dat ze gedurende langere tijd kunnen bewaard worden. Vermits we in de laatste jaren duidelijk gekarakteriseerd hebbenwanneer pathologie ontwikkelt in vivo, zullen we deze informatie nu gebr Organisaties: • Cellulair Metabolisme
Onderzoekers: • Myriam Baes
Deformable back projected intensity correction for truly adaptive IMRT treatments KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Labo Experimentele Radiotherapie
Onderzoekers: • Karin Haustermans • Frank Van den Heuvel • Wouter Crijns
Sexual Health in Flanders II "SEXPERT II" Universiteit Gent Abstract: Sexpert II omvat twee werkpaketten (WP). Het eerste is een continuering van een disseminatiestrategie om de verschillende visies en perspectieven met betrekking tot seksuele gezondheid in Vlaanderen op één lijn te krijgen (WP1). Het tweede werkpakket omvat de beschrijving van de seksuele gezondheid van de Vlaming (analyses op basis van Sexpert I dataset) en twee additionele studies. Voor de additionele studies zullen we extra onderzoeksgegevens verzamelen bij 2000 holebi's en bij 1000 personen van Turkse en Marokkaanse origine (WP2). Organisaties: • Vakgroep Sociologie
Onderzoekers: • Ann Buysse • John Lievens • Guy T'Sjoen
Development of novel diagnostic and therapeutic approaches to improve patient outcome in lung and pancreatic tumours. KU Leuven Abstract: Lung and pancreatic cancers still have a mortality rate over 85% at 5years of diagnosis, a clear demonstration of the actual treatment failure and the need for improved clinical management. This involves better tools for diagnosis, prognosis, and selection of sensitive and resistant patients to current conventional therapies or improved innovative treatments as well as the development of novel therapeutic strategies.The major objective of this proposal is to improve management of patients with either lung orpancreatic tumors by studying the clinical applications of still not investigated metabolic and signalling pathwayswith the following aims:-development of new tools for early diagnosis-identification of novel tumour markers for early diagnosis and prognosis-prediction of response to conventional treatments-identification of the molecular mechanisms of generation of resistancedevelopment of improved treatments based on the identification of novel molecular targetsdesign of novel anti Organisaties: • Labo voor Lipidenmetabolisme en Kanker
Onderzoekers: • Johannes Swinnen
Interne overdracht voor Dhr. Song Xu en Kim De Veirman. Vrije Universiteit Brussel Abstract: De verschillende fondsen kennen gelden toe op basis van een project dat door de onderzoeker wordt ingediend en dat meestal wordt beoordeeld met behulp van externe reviewers. Dat zijn specialisten in het vakgebied van het project en zij worden door het desbetreffende onderzoeksfonds aangeduid. Omdat elk onderzoeksfonds zijn eigen klemtonen en objectieven heeft, dient een project bovendien strategisch opgesteld te worden zodat het hierin past. Dit vergt een zekere ervaring bij de onderzoekers. Gelet op deze struikelblokken en de slaagkans die bij de meeste fondsen niet zeer hoog ligt omwille van het beperkt aantal mogelijkheden tot fondsenwerving en de competitie met andere diensten en instellingen, is het niet altijd gemakkelijk voor de artsen en wetenschappers om naast hun dagelijkse taken in het ziekenhuis nog de tijd en motivatie te vinden om projecten op te stellen. Om deze inspanningen zoveel mogelijk te ondersteunen en het voeren van meer onderzoek te stimuleren heeft het UZ Brussel in de voorbije jaren een aantal initiatieven genomen. Zo werd reeds in 1999 een intern onderzoeksfonds, het Wetenschappelijk Fonds Willy Gepts (WFWG), opgericht dat aan iedereen de kans biedt om een studie op te starten, inclusief jonge onderzoekers met een beperkte ervaring in het schrijven van projecten alsook mensen die in een vakgebied werken waarvoor fondsenwerving moeilijk is. De beoordeling van deze projecten gebeurt via externe reviewers. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • Ivan VAN RIET
Implementation of quality indicators in palliative care. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Labo Experimentele Radiotherapie
Onderzoekers: • Joannes Menten
Bilaterale samenwerking in het kader van gezamenlijke doctoraatsprojecten_Bench fee i.h.k. van Joint PhD VUB- Aarhus University - Denmark, Liesbeth Bieghs Vrije Universiteit Brussel Abstract: Joint PhD overeenkomst voor Liesbeth Bieghs Organisaties: • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN
HeMiBio KU Leuven Abstract: The goal of HeMiBio is to develop a hepatic microfluidic bioreactor from human iPSC-derived hepatocytes, hepatic sinusoidal endothelial cells (HSEC) and stellate cells (HSC), suitable for inclusion in a repeated dose toxicity testing strategy of pharmaceuticals/cosmetic ingredients. Thesuccesful creation of such a liver-device requires (a) homotypic and heterotypic interactions between the three cell types to induce and maintain their functional, differentiated state, and (b) optimisation of the matrix, oxygenetaion conditions, nutrient transport and physiological shear forces. The objectives are (1) to engineer the cellular components incorporated in the bioreactor to enable specific and spatially defined enrichtment of the different cells from iPSC progeny, and, by gene editing, to allow non-invasive monitoring of the cellular state (differentiation and damage). (2) Aside from the molecular sensors, an array of electro-chemical sensors will be embedded in the reactors to assess liver Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie
Lungtarget KU Leuven Abstract: Lung cancer is the most common cancer fatality in Europe (335000 deaths/yr). Non-small cell lung cancer (NSCLC) consists 85% of the cases, with5 yr survival >15%. Hence, this proposal focuses on the urgent need for better NSCLC therapies. This is a European problem at societal andscientific level: better therapies are needed to keep the spiralling costs of European health systems under control, and the required expertise(basic science, clinical, biotech, experimental therapeutics) is scattered over the EU. Because of the diversity of the NSCLC problem (and the small/medium size of the project) we are focusing on two particular problems: 1) to find solutions for the currently clinically observed resistance problems with epidermal growth factor receptor (EGFR) targeting therapies (10% of NSCLC patients), and 2) to find a solution for the clinically unmet need for NSCLC patients with KRAS mutations (30% of NSCLC), for whom there virtually is no cure (besides very modest effects of platinu Organisaties: • Labo Proteïne Fosforylatie en Proteomics
Onderzoekers: • Johan Van Lint
MicroRNA profilering van renaal cel carcinoma: streven naar geïndividualiseerde systeemtherapie. KU Leuven Abstract: MicroRNA (miRNA) profielen van primaire humane renaal cel carcinomen zullen worden gecorreleerd met klinisch-pathologische opvolgingsdata om differentieel geëxprimeerde miRNA clusters te definiëren die zouden kunnendienen als prognostische merker en predictor van therapie respons.In de eerste retrospectieve fase zullen gedysreguleerde miRNA's worden gekwantificeerd door middel van 'real-time polymerase chain reaction'-technieken en worden gecorreleerd met aggressiviteit van de ziekte en therapie respons. Validatie zal gebeuren via in situ hybridisatie van miRNA's op formaldehyde gefixeerde paraffine weefselblokken van de originele tumoren.In de tweede prospectieve fase zullen we miRNA profielen van nefrectomie specimens gebruiken om geïndividualiseerde eerste lijn adjuvante behandeling voor nierkanker te sturen in een prospectieve klinische studie. Organisaties: • Translationeel Cel- en Weefselonderzoek
Onderzoekers: • Evelyne Lerut
Modelling and predicting resistance to molecular therapies in colorectal cancers. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Moleculaire Digestieve Oncologie
Onderzoekers: • Sabine Tejpar
Modelling and predicting sensitivity to targeted therapies in colorectal cancers. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Moleculaire Digestieve Oncologie
Onderzoekers: • Sabine Tejpar
Rol van hypoxie in de biologie van de dendritische cel en pathogenese van astma Universiteit Gent Abstract: Dendritische cellen (DCs) spelen een centrale rol in herkenning van allergenen en inductie van allergisch astma. Metabole processen zoals hypoxieadaptatie beinvloeden het ontstaan en verloop van inflammatoire aandoeningen. Onze hypothese is dat DCs hypoxie als gevaarsignaal interpreteren in de initiatie van inflammatoire processen. Met behulp van transgene muizen kunnen we de rol van hypoxie in DCs en astma bestuderen. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten
Onderzoekers: • Bart Lambrecht
Tes, een kanker geassocieerd LIM-domein eiwit en actine nucleator met een duale functie in het cytoplasma Universiteit Gent Abstract: Celmigratie is een belangrijk proces voor het behoud van gezondheid. Het actinecelskelet regelt celmigratie en deregulatie wordt vaak geassocieerd met kankerprogressie. Tes, potentieel een tumor supressor, werkt mogelijk als een bifunctionele sensor met cytoplasmitische en nucleaire activiteit. Een structuur-functie relatie studie van Tes en partnereiwitten via proteomics, celmigratietesten aan hogere doorvoer en microarrays zal uitgevoerd worden. Organisaties: • Vakgroep biochemie
Onderzoekers: • Christophe Ampe
Dendritische cellen en afweer tegen influenza virus Universiteit Gent Abstract: Het griepvirus heeft een enorm potentieel om zijn genoom te variëren. Deze variabiliteit is de belangrijkste belemmering voor de ontwikkeling van een breedspectrum en effectief griepvaccin. Dit is ook de reden waarom mensen moeten worden gevaccineerd met aangepaste vaccins, op een seizoensgebonden basis. Een betere bescherming tegen een breedspectrum van influenza varianten, is waarschijnlijk gebaseerd op de ontwikkeling van nieuwe vaccins die ervoor zorgen dat mensen T-cel respons vertonen als reactie op de variante partikels van het virus. De ontwikkeling van dergelijke vaccins scharnieren op een beter begrip van hoe de T-cellen te herkennen in dit virus, en in het bijzonder welke celtypen cruciaal zijn voor het induceren van een sterke T cel immuniteit. Hier zullen we ons richten op de dendritische cellen (DCs), want het is bekend dat DCs essentieel zijn bij het tot stand komen van het influenza virus. We hebben als doel te bepalen dat de immuniteit tegen influenza wordt gegenereerd door specifieke vormen van pulmonale DCs. We zullen tevens het belang van DC-dependent longweefsel onderzoeken, net als het DC-dependent netwerk van immunoregulerende factoren. Tenslotte zullen we een verbeterde methodologie ontwikkelen voor het monitoren van infectie in de cellen. Het aanpassen van deze doelstellingen zal zorgen voor een wezenlijk inzicht in hoe T cell memory responses worden
veroorzaakr door DCs, die relevant zijn voor de ontwikkeling van het vaccin tegen influenza en andere luchtweginfecties. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten
Onderzoekers: • Bart Lambrecht
Tumor-microomgeving interacties in multipel myeloom: regulatie door epigenetische veranderingen en hypoxie. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multipel myeloom (MM) is een B cel maligniteit die voornamelijk voorkomt in het beenmerg (BM). Binnen deze BM microomgeving is de tumor sterk afhankelijk van wederzijdse interacties met de BM stromale cellen. Dit resulteert enerzijds in de overleving en groei van de MM cellen en anderzijds in veranderingen binnen de BM microomgeving leidend tot angiogenese en inductie van botziekte. Binnen dit project wensen we de regulatie van deze interacties verder te bestuderen en meer specifiek op de rol van epigenetische modificaties (met nadruk op methylatie, acetylatie en miRNA) in MM cellen en mesenchyma Ie stamcellen en het effect van het hypoxisch BM op UPR en Notch signaling. Organisaties: • Hematologie
Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN
Biomarker based anti-EGFR/HER2neu treatment of lung cancer and overcoming resistance to anti-EGFR therapies. Vrije Universiteit Brussel Abstract: In subgroepen van longkanker worden nu genomische biomerkers ontdekt die toelaten om de efficientie van specifieke antikanker behandelingen te voorspellen. In dit project worden de Human Epidermal Growth factor (HER) familie genen onderzocht in tumormateriaal en indien een activerende mutatie wordt gevonden worden de patienten behandeld met specifieke tyrosinekinase inhibitoren in het kader van prospectieve klinische studies met EGFR en HER2-neu inhibitoren. Wanneer resistentie optreedt worden nieuwe biopten genomen om onderzoek te verrichten naar de mechanismen van resistentie. Door de beperktheid van klinische biopten is het vandaag niet mogelijk om die cruciale merker te bepalen in 25% van de patienten wat hen een belangrijke behandelingsmogelijkheid ontzegt. Daarom wordt in dit project onderzocht of circulerend DNA (met mutatiespecifieke opsporingsmethoden) en circulerende tumorcellen (met generische opsporingsmethode) kunnen gebruikt worden om te streven naar een mutatiebepaling in 100% van de patienten. Aan deze studie werken 17 klinische centra mee. Het translationele werk wordt verricht in het Laboratorium moleculaire oncologie (Oncologisch Centrum) en voor de circulerende tumorcellen is er samenwerking met prof Isabelle Vande Broek, MD, PhD, hematologie. Door analyse van andere kankergenen kan dit project ook leiden tot identificatie van bijkomende mogelijke therapeutische doelwitten (wat in het eerst deel van het project al gebeurde door het ontdekken van mutaties in HER3 (voorheen onbekend). Organisaties: • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • JACQUES DE GREVE
Het belang van aldehyde dehydrogenase-positieve cellen in multiple myeloom ontwikkeling. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multipel myeloom (MM) is gekarakteriseerd door een opeenstapeling van kwaadaardige plasmacellen in het beenmerg (BM). De behandeling van MM berust meestal op chemotherapie en stamceltransplantatie. Ondanks recente vooruitgang in de behandeling, blijft MM een ongeneeslijke ziekte waarbij de meeste patiënten zullen hervallen en sterven aan een refractaire ziekte ongevoelig voor de therapie. Een hypothese stelt dat de tumor bestaat uit een mix van tumorcel populaties met verschillende gevoeligheden voor drugs en waarvan de resistente tumorcel populatie in staat is om opnieuw de ziekte te initiëren. Deze hypothese is onderdeel van het kankerstamcel model dat het bestaan van een kleine populatie van kanker cellen die de vorming en de groei van tumoren stimuleert, het wordt de kankerstamcel of tumorinitiërende-cel. Op basis van de aldehyde dehydrogenase (ALDH) activiteit kunnen normale en kanker stamcellen en progenitorcellen geïdentificeerd en geïsoleerd worden. Het doel van dit project is om een ALDH + populatie van tumorcellen te onderscheiden in het 5T33MM muismodel en de humane MM cellijnen en de rol van deze ALDH + populatie in MM te onderzoeken met de nadruk op clonogenicity, tumorgeniciteit, drug gevoeligheid, beenmerg interacties, migratie en invasie en stamcel eigenschappen. Deze onderzoeken zouden moeten leiden tot een beter begrip van de pathogenese en de behandeling van MM. Organisaties: • Hematologie
Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN • ELS VAN VALCKENBORGH
Preklinische evaluatie van NKT cellen in multipel myeloom. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multiple myeloma is still considered as the second most prevalent haematological malignancy and despite recent progresses in treatment options, MM still remains fatal for most patients. One of the new emerging strategies to target MM is using a patient's immune system to target the tumor. However, cancer cells can evade the immune system and tumor surveillance is often impaired. Therefore new drugs are being studied which can activate the immune system directly, thus overcoming this impairment. The immune system can be divided in 2 groups, the innate system containing macrophages and NK cells and the adaptive system containing B and T cells. Within the T cells a relatively new member has been identified, the NKT cell which shows characteristics of both NK cells and T cells. Furthermore, NKT cells are CD1d restricted. A couple of studies on NKT cells in MM have been performed, showing that CD1d becomes downregulated in late stages of the disease and that NKT functionality has been impaired. However no preclinical data on activating these cells in MM is available yet. In this project we will use the syngeneic immune competent 5T33MM mouse model to test a new activator of NKT cells preclinically. We will first characterize the NKT population in these mice and test their functionality against 5T33MMvv cells and a CD1d transduced 5T33MMvt cell line. We will then compare the efficiency of a new 6'-derivatised alpha-galactosylceramide analogue to regular alpha-GalCer in its capacity to activate NKT cells and reduce tumor burden both in vitro and in vivo. This study will provide new insights in the relatively young field of immunotherapy in MM. If proven useful, the ability to activate this mediator of immune surveillance could lead to new therapeutical targets. Organisaties: • Hematologie
Onderzoekers: • Eline MENU • Karin VANDERKERKEN
Epigenetische regulatie en multiple myeloom: identificatie van potentiële doelwitten Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multiple myeloma (MM) is een ongeneeslijke plasmacel maligniteit gekenmerkt door de accumulatie van monoklonale plasmacellen in het beenmerg (BM). MM is goed voor 2% van alle maligniteiten en is de tweede meest gediagnosticeerde hematologische maligniteit. De beenmerg micro-omgeving gaat de MM cellen steunen om te overleven, te groeien en aan een drug-geïnduceerde celdood te ontsnappen. Hoewel nieuwe medicijnen die op deze interacties inwerken, een aanzienlijke verbetering van de algehele overleving hebben aangetoond, zien we bij patiënten een onvermijdelijke herval en de ontwikkeling van een refractaire ziekte. De strijd tegen de kankercellen moet worden gevoerd tegelijkertijd vanuit verschillende invalshoeken. Met verschillende combinaties van geneesmiddelen worden studies uitgevoerd waarin zowel de MM cel zelf als de omliggende BM cellen en componenten geviseerd worden. Meer en meer bewijs toont aan dat epigenetische veranderingen en belangrijke rol spelen in the pathogenese van MM. Epigenetische veranderingen staan in voor de regulatie van de gentranscriptie en kleine fouten ter hoogte van deze veranderingen kunnen zeer zware gevolgen hebben en leiden tot de ontwikkeling van kanker. De 2 best gekende veranderingen zijn: (i) DNA methylatie van cytosine basen in CpG dinucleotiden and (ii) post-translational (niet)histon veranderingen (zoals acetylatie, methylatie, phosphorylatie,...). Ondanks het feit dat deze veranderingen overerfbaar zijn ze wel reversibel en vormen ze dus interessante doelwitten. Er werd reeds aangetoond dat geneesmiddelen die deze veranderingen bestrijden in MM een sterke antitumor werking hebben. Op dit moment is het echter nog niet geweten wat het werkingsmechanisme is van deze geneesmiddelen en hoe deze de genexpressie van de MM cellen in situ, waar de MM cellen beschermd worden door het BM micromilieu, beïnvloeden. Dit zal nagegaan worden in deze studie. Bovendien zal ook nagegaan worden of de combinatie van geneesmiddelen die tegelijkertijd deze 2 verschillende epigenetische veranderingen bestrijden een verhoogde therapeutisch effect hebben. Organisaties: • Hematologie • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN • Elke DE BRUYNE
A randomized phase II clinical trial on the therapeutic vaccination of melanoma patients with autologous TriMix dendritic cells sequentially combined with antigen non-specific immunomodulatory therapy (interferon-alfa2b or ipilimumab). Vrije Universiteit Brussel Abstract: Geen NL abstract Organisaties: • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • Bart NEYNS
Rol van immunomodulaire drugs om de effectiviteit te verhogen van een anti-myeloma vaccinatie strategie Vrije Universiteit Brussel Abstract: Progressie in de behandeling van myeloma opent een venster naar een anti-myeloma vaccinatie strategie ondersteund door een behandeling met immunomodulaire medicijnen (Imid's) zoals lenalidomide. Het effect van Imid's op de immuunsysteem van de myeloompatiënt zijn nog vrij onbekend. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • HENRI SCHOTS
ZWAP/09/11. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Nucleaire Geneesk. & Molec. Beeldvorming
PRESTIGE KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Cardiologie
Onderzoekers: • Walter Desmet
Mechanismen van de ontwikkeling van allergieën Universiteit Gent Abstract: Oorzaken voor de epidemie van IgE-geassocieerde (allergische) aandoeningen zijn onduidelijk. MeDALL streeft naar het genereren van nieuwe kennis over de mechanismen van allergie initiatie, met name in de kindertijd. Om te begrijpen hoe een complex netwerk van genetische factoren en omgevingsfactoren leidt tot complexe allergische fenotypes, is er een stapsgewijze, grote en integratieve translationele benadering nodig. MeDALL omvat experts in allergie, epidemiologie, genetica, immunologie, biologie, diermodellen, biochemie en systeembiologie, een bundeling van krachten in lopende EU-projecten. Resultaten worden geïntegreerd in nieuwe complexe mathematische modellen voor de verwezenlijking van geschikte biomarkers in het kader van vroege diagnosestelling, preventie en targets voor therapie van allergie geassocieerde ziekten zoals astma en atopische dermatitis waarbij ethiek en genderdissociatie in beschouwing worden genomen. MeDALL is gericht op de verbetering van de gezondheid van de Europese burgers, het Europese concurrentie-en innovatievermogen door het aanpakken van de mondiale gezondheidskwesties. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten
Onderzoekers: • Bart Lambrecht • Claus Bachert
Stamcel programma. KU Leuven Abstract: Progress in stem cell isolation, creation, and characterization may pnbsp;possible cell sources for cell replacement therapy and regenerativene, as is currently already the case for blood stem cells used for transion. In addition, insights in stem cell phenotype and functions wilead to a better understanding of endogenous repair from stem cells preseost tissues, (2) provide cell populations that can be used for drug discurposes or for drug toxicity studies, and (3) provide cells from patientnbsp;specific genetic disorders that will yield insights in the mechanisrlying disorders and development of possible therapies to halt or reversisease. Therefore, it is of great importance to gain furthghts in the molecular mechanisms that help define the state of stem that is pluripotent (can make all cells of mouse/human) versus multipotn make only cells of tissue from which derived), and the mechanisms thatnbsp;stem cells to differentiate into mature cells and the mechanisms thce lossof a differe Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie
Onderzoekers: • Veerle Baekelandt • Frank Luyten • Michel Delforge • Marc Boogaerts • Stefaan Van Gool • Catherine Verfaillie • Maurilio Sampaolesi
Moleculaire en functionele beeldvorming als een cruciaal instrument in het gebied van de neurologische en oncologische wetenschappen: een platform als brug tussen basisonderzoek, klinische ontwikkeling en industriële toepassing. KU Leuven Abstract: In tegenstelling tot commerciële productiecentra van PET tracers waar een groot aantal dosissen van een gelimiteerd aantal (niet gespecificeerde) tracers geproduceerd worden, worden in state of the artnbsp;PET onderzoekscentra eerder voorzien vannbsp; een groot aantalverschillende specifieke tracers om geïnjecteerd te worden in een gelimiteerd aantal subjects. Een ervaren team en een state of the art infrastructuur verzekeren een snelle implementatie van (a) experimenteel preklinisch/klinisch PET radiofarmaca in het PET onderzoeksprogramma van het PET onderzoekscentrum, (b)experimenteel preklinisch/ klinisch PET radiofarmaca in het kader van PET onderzoeksprogramma met partners in de(radio)farmaca industrie, naast (c) gevestigde PET tracers die gebruikt worden in preklinisch/klinisch onderzoek en (d) gevestigde PET radiotracers voor routine diagnose bij patiënten.nbsp;Het fabriceren van deze PETradiofarmaca moet gebeuren onder GMP condities. Voor het gebruik van PET tracers in klinisch Organisaties: • Nucleaire Geneesk. & Molec. Beeldvorming
Onderzoekers: • Guy Bormans • Luc Mortelmans • Johan Nuyts • Alfons Verbruggen • Koenraad Van Laere • Christophe Deroose
Het identificeren van nieuwe regulatoren van hematopoietische stamcellenmigratie, homing en uitbreiding. KU Leuven Abstract: The hematopoietic stem cells (HSC) supply all blood cell types throughout the lifespan of animals. HSC transplantation is an effective method for treatment of various hematopoietic malignancies and a number of genetic disorders. Bone marrow (BM), mobilized peripheral blood (MPB) and umbilical cord blood (UCB) are three major sources for HSC. Presently, umbilical cord blood transplantation (UCBT) is being considered as a substitute for BM and MPB transplantation for the majority of patientsin the absence of matched donor. However, a major drawback of UCBT is the low number of hematopoietic stem/progenitor cells (HSPC) present in the graft, leading to increased risk of graft failure or delayed hematopoietic engraftment. Two approaches could be followed to increase engraftment from a limited number of stem cells: ex vivo expansion of stemcells or improving stem cell homing into the BM niche. As HSC migrate between different transient hematopoietic sites during development, we hypothesiz Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie
In vivo studie van de functionele rol van het endocannabinoid systeem bij patienten met de ziekte van Huntington, Parkinson en Alzheimer. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Nucleaire Geneesk. & Molec. Beeldvorming
Onderzoekers: • Koenraad Van Laere
De pathofysiologie van Bronchiolitis Obliterans na longtransplantatie: naar betere behandeling van patiënten. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Pneumologie
Onderzoekers: • Geert Verleden • Lieven Dupont
Duurzaam zirconia-keramiek voor tandrestauratie. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Biomaterialen - BIOMAT
Onderzoekers: • Bartholomeus Van Meerbeek • Jan De Munck • Kim Vanmeensel
Anterograad en retrograad transport van mitochondria in zenuw uitlopers. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • TARGID
Onderzoekers: • Pieter Vanden Berghe
Interpretatie van groeifactor signalisatie in stamcellen en het vroege embryo. KU Leuven Abstract: Onderzoeksproject rond de interpretatie van groeifactor signalisatie instamcellen en het vroege embryo. Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie
Onderzoekers: • Aernout Luttun • An Clementine Zwijsen • Danny Huylebroeck • Catherine Verfaillie • Maurilio Sampaolesi
Regulatie van intracellulaire Ca²+-kanalen door Bcl-2 proteinen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Labo Molec. en Cel. Signaaltransmissie
Onderzoekers: • Jean-Baptiste Parys • Geert Bultynck • Tim Vervliet
Het hersenstelsel voor taal bij cognitief intacte oudere vrijwilligers:rechter hemispherische recrutering en het verband met in vivo metingen van amyloidstapeling. KU Leuven Abstract: Er is een grote belangstelling in het preklinische stadium van de ziekte van Alzheimer (AD) omdat de ziekte modificerende therapie hoogst efficiënt in een vroegste stadia van de ziekte is. Nieuwe beeldvormende technieken kunnen het mogelijk maken om ziekte-gerelateerde veranderingen in de hersenen op te sporen voordat er symptomen optreden. 18F-Flutemetamolis een recent ontwikkelde biomarker voor Aß amyloïden vergelijkbaar met11C-PIB maar met een langere halfwaardetijd, dit zou de beschikbaarheidvan deze nieuwe technologie mogelijk maken. In dit project zullen we demoleculaire beeldvorming met behulp van 18F-flutemetamol, structurele en functionele magnetische resonantie beeldvorming (MRI) en transcraniëlemagnetische stimulatie (TMS) technieken integreren om ons inzicht te bevorderen in de preklinische fase van AD. We zullen 120 gezonde ouderen vrijwilligers rekruteren en gedetailleerde neuropsychologische en taaltests, bloedafname voor DNA-extractie, positron emissie tomografie met 18 Organisaties: • Laboratorium voor Cognitieve Neurologie
Onderzoekers: • Rik Vandenberghe • Katarzyna Adamczuk
HIP Trial KU Leuven Abstract: Assuming an annual birth rate of 10.25births/1,000 population approximately 25,000 Extremely Low Gestational Age Newborns are born every year in the EU. Conservative figures estimate that approximately hals of all these babies will develop low blood pressure and require treatment. However, no uniform criteria exist to define hypotension and the evidence to support our current management strategies is limited. Many of these interventions have been deerived from adult literature and have not been validated in the newborn. Dopamine remains the most common inotrope used despite little evidence that it improves outcome. Hypotension is not only associated with mortality of preterm infants but also associated with brain injury and impaired neurosensory development in ELGAN survivors. Preterm brain injury has far reaching implications for the child, parents, family, health service and society at large. It is therefore essential that we now design and perform the appropriate trials to determine Organisaties: • Orgaansystemen
Onderzoekers: • Gunnar Naulaers
Studie van de invloed van epigenetische regelmechanismen op de ontwikkeling en progressie van het inflammatoire borstcarcinoom KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Gynaecologische Oncologie
Onderzoekers: • Ignace Vergote • Eleni van Schooneveld • Steven Van Laere
Ziektemechanismen, fenotype evaluaties en ontwikkeling van behandelingen voor aangeboren neuromusculaire aandoeningen.
KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Orgaansystemen
Onderzoekers: • Gunnar Buyse
Naar een verbeterde klinische zorg en uitkomst voor zwaarlijvige zwangere vrouwen en zwangerschappen na obesitaschirurgie. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Orgaansystemen
Onderzoekers: • Roland Devlieger
Identificatie van klinisch relevante biomarkers in gastrointestinale kanker. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Translationeel Cel- en Weefselonderzoek
Onderzoekers: • Xavier Sagaert
RNA interferentie als gen-specifieke therapie voor pancreas kanker. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Abdominale Oncologische Heelkunde
Onderzoekers: • Freddy Penninckx • Baki Topal
Biomerkers van (cellulaire) veroudering in borstkanker patiënten. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium Experimentele Oncologie
Onderzoekers: • Hans Wildiers
Functionele veranderingen in het atrium tijdens progressie van paroxysmale naar persisterende voorkamerfibrillatie. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Cardiologie
Onderzoekers: • Rik Willems
De rol van nieuwe anti-angiogene en andere gerichte behandelingen bij weke delen sarcomen KU Leuven Abstract: Weke delen sarcomen zijn een zeldzame en zeer diverse groep van tumoren, met meer dan 50 gekende subtypes. Een van de meest voorkomende subtypes is het liposarcoom, dat zijn origine heeft in vetweefsel. Heelkunde isnog steeds de standaardbehandeling voor reseceerbare liposarcomen, maarpatiënten die niet in aanmerking komen voor operatieve verwijdering of patiënten metmetastasen vereisen een behandeling met chemotherapie. De in de praktijkgebruikte chemotherapeutica hebben slechts een beperkt effect op tumorgroei en er is dus een dringende nood aan de ontwikkeling van nieuwe behandelingsmethoden. Recent onderzoek heeft aangetoonddat de signaalcascades die gerelateerd zijn aan bloedvaten, dewelke zuurstof envoedingstoffen voorzien aan de tumor, en de PI3K signaalcascade, dewelke belangrijk is voor celcommunicatie,van potentieel belang zijn in deze groep van tumoren. Daarom formuleerden we dehypothese dat geneesmiddelen gericht tegen deze processen zouden kunnen leidentot een therapeutisc Organisaties: • Laboratorium Experimentele Oncologie
Onderzoekers: • Raphael Sciot • Agnieszka Wozniak • Patrick Schöffski • Haifu Li
Mesothelioom biomerkers: waarde in diagnose, screening en therapie respons Universiteit Gent Abstract: Dit onderzoek focuste op mesothelioom, een asbestgerelateerde aandoening, ook gekend als longvlieskanker. Het resulterende proefschrift beschrijft de rol van drie nieuwe bloed eiwitmerkers, soluble mesothelin, megakaryocyte potentiating factor en osteopontin, in verschillende aspecten van het longvlieskankerbeleid: diagnose, screening, prognose en opvolgen van therapierespons. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten
Onderzoekers: • Jan Van Meerbeeck
Onderzoeksbeurs voor wetenschappelijk onderzoek aan Song Xu (Stichting Emmanuel Van der Schueren). Biologische kenmerken en therapeutisch gebruik van mesenchymale stamcellen in Multiple Myeloma.
Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multiple Myeloma (MM) is een zeldzame B cel tumor gekenmerkt door een monoclonale expantie van plasma cellen in het beenmerg (BM). Kenmerkend voor deze ziekte is de complexe interactie tussen de tumor cellen en het omringende beenmergstroma wat resulteert in stimulatie van tumorgroei, nieuwe bloedvatvorming (angiogenese) en de vorming van botletsels (osteolyse). Ondanks de ontwikkeling van nieuwe therapeutische mogelijkheden, blijft de ziekte nog steeds ongeneesbaar. Mesenchymale stamcellen (MSCs) zijn multipotente beenmerg stamcellen die ondermeer aan de basis liggen van het beenmerg micromilieu en ook de voorlopers van botvormende cellen (osteoblasten) zijn. Momenteel worden deze stamcellen gebruikt in diverse pre-klinische en klinische studies voor weefselregeneratie, alsook voor gentherapie, stimulatie van bloedcelvorming en onderdrukking van graft-versus host ziekte na hematopoietische stamceltransplantatie bij kankerpatienten. In dit project wensen wij te onderzoeken welke invloed MSCs hebben op tumorgroei en botziekte in MM. Er zal nagegaan worden in hoeverre BM-MSCs in MM afwijkingen vertonen in vergelijking met normale MSCs en deze afwijkingen door de MM cellen geïnduceerd worden. Er zal ook na gegaan worden of nieuwe moleculen die thans worden gebruikt voor de behandeling van MM patiënten (proteasoom- en HDAC inhibitoren) eventueel ook de afwijkingen in MM-BM MSCs beïnvloeden. Tenslotte zullen we in een in vivo MM muis model ook nagaan of normale, in vitro gekweekte BM MSCs kunnen gebruikt worden als efficiente en veilige transportcellen voor anti-MM gerichte gentherapie. Organisaties: • Hematologie
Onderzoekers: • Ivan VAN RIET
Epigenetische regulatie in multipel myeloom: identificatie van nieuwe doelwitten. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multiple myeloma (MM) is een ongeneeslijke plasmacel maligniteit gekenmerkt door de accumulatie van monoklonale plasmacellen in het beenmerg (BM). MM is goed voor 2% van alle maligniteiten en is de tweede meest gediagnosticeerde hematologische maligniteit. De beenmerg micro-omgeving gaat de MM cellen steunen om te overleven, te groeien en aan een drug-geïnduceerde celdood te ontsnappen. Hoewel nieuwe medicijnen die op deze interacties inwerken, een aanzienlijke verbetering van de algehele overleving hebben aangetoond, zien we bij patiënten een onvermijdelijke herval en de ontwikkeling van een refractaire ziekte. De strijd tegen de kankercellen moet worden gevoerd tegelijkertijd vanuit verschillende invalshoeken. Met verschillende combinaties van geneesmiddelen worden studies uitgevoerd waarin zowel de MM cel zelf als de omliggende BM cellen en componenten geviseerd worden. Meer en meer bewijs toont aan dat epigenetische veranderingen en belangrijke rol spelen in the pathogenese van MM. Epigenetische veranderingen staan in voor de regulatie van de gentranscriptie en kleine fouten ter hoogte van deze veranderingen kunnen zeer zware gevolgen hebben en leiden tot de ontwikkeling van kanker. De 2 best gekende veranderingen zijn: (i) DNA methylatie van cytosine basen in CpG dinucleotiden and (ii) post-translational (niet)histon veranderingen (zoals acetylatie, methylatie, phosphorylatie,...). Ondanks het feit dat deze veranderingen overerfbaar zijn ze wel reversibel en vormen ze dus interessante doelwitten. Er werd reeds aangetoond dat geneesmiddelen die deze veranderingen bestrijden in MM een sterke antitumor werking hebben. Op dit moment is het echter nog niet geweten wat het werkingsmechanisme is van deze geneesmiddelen en hoe deze de genexpressie van de MM cellen in situ, waar de MM cellen beschermd worden door het BM micromilieu, beïnvloeden. Dit zal nagegaan worden in deze studie. Bovendien zal ook nagegaan worden of de combinatie van geneesmiddelen die tegelijkertijd deze 2 verschillende epigenetische veranderingen bestrijden een verhoogde therapeutisch effect hebben. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN • Elke DE BRUYNE
Risico-analyse voor borstkanker op basis van gekende ontvankelijke lociin andere kankers. KU Leuven Abstract: Borstkanker is een van de meest gediagnosticeerde kankers in de westerse wereld met een significante mortaliteitsgraad wereldwijd. Dankzij consortia heeft het gast laboratorium meer dan 175 polymorfismen gegenotypeerd waarvan geweten is dat ze risico verhogend zijn in andere kanker types. Deze polymorfismen werden bepaalt voor > 35.000 borst kanker patiënten en > 20.000 gezonde controles. Dit project beoog te achterhalen welke van deze polymorfismen ook risico verhogend zijn voor borst kanker. Het valt op te merken dat elk polymorfisme op zich slechts een klein risico effect heeft, qua grote vergelijkbaar aan gekende omgevings kanker risico factoren. Daarom zal ik Bayesiaanse netwerken ontwikkelen omnieuwe genotype-genotype en genotype-omgeving interacties te ontdekken.Ik verwacht dat dergelijke interacties mij in staat zullen stellen om meer borst kanker gerelateerde risicos te ontrafelen. Bovendien biedt zulk een analyse de mogelijkheid om deze polymorfismen te gebruiken in praktisc Organisaties: • Laboratorium vr Translationele Genetica
De rol van PTK2B inase in de RalA signaalpathway en kankerontwikkeling. KU Leuven Abstract: Oncogene mutaties in de genen behorende tot de Ras-familie komen voor in ongeveer 30% van de kankers bij mensen. Ras eiwitten activeren hoofdzakelijk 3 klassen van effectoren, namelijk Rafs, fosfatidyl-inositol-3-kinasen (PI3Ks) en Ral guanine uitwisselingsfactoren (RalGEFs). In kankerswaar geen Ras mutaties aanwezig zijn, zijn de eerste 2 effectoren vaak geactiveerd. Dit suggereert dat Ras effectoren tumorontwikkeling promoten, al dan niet geactiveerd door oncogeen Ras.De enige belangrijke Ras effector pathway weinig onderzocht voor zijn in rol in kanker is de RalGEF-Ral pathway, welke de activiteit induceert van de kleine GTPasen RalA en RalB. Wij en anderen stelden reeds vast dat de activiteit van Ral niet enkel gereguleerd wordt door GDP/GTP uitwisseling maar ook door fosforylatie. Bovendien is de fosforylatie van RalA cruciaal voor de capaciteit van RalA om tumorgroei te bevorderen. Gebruikmakende van het Mammalian Protein-Protein Interaction Trap (MAPPIT) systeem, hebben we PTK2B Organisaties: • Labo vr Mechanismen van Celtransformatie
Onderzoekers: • Anna Sablina • Michal Simicek
Moleculaire mechanismen verantwoordelijk voor macrofaag diversiteit in de tumor KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties:
Succesvolle differentiatie van pluripotente stamcellen tot volledig functionele hepatocyten door de epigenetische wegen in kaart te brengen. KU Leuven Abstract: De lever, een essentieel orgaan, is vatbaar voor verschillende ziektes en, extreme leverschade resulteert in leverfalen. Door het tekort aan donororganen, die gebruikt worden voor behandelingen tegen leverfalen, worden functionele hepatocyten van een andere maar hernieuwbare bron namelijk embryonale stamcellen (ESC) door ons gegenereerd. De cel opbrengst enzuiverheid, alsook de finale functionele maturiteit van hepatocyte-achtige cellen afkomstig van stamcellen is echter nog niet optimaal. De leverontwikkeling gebeurt normaal door opeenvolgende discrete veranderingen ontketend door extracellulaire gebeurtenissen die veranderingen in de chromatinestructuur coördineren (histon- en DNAmodificaties). Deze epigenetische veranderingen onderdrukken pluripotente genen en activeren stapsgewijs de ontwikkelingsgenen tijden hepatocytdifferentiatie. Zeer weinigis recent gekend over epigenetische modificaties tijdens hepatocytdifferentiatie. Dientengevolge, concentreer ik mij in deze studie op gen Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie
Ontrafelen van het moleculaire netwerk rondom de zuurstof sensor proteïnes KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Moleculaire Oncogenese en Angiogenese
Onderzoekers: • Hans Prenen • Massimiliano Mazzone • Sofie Deschoemaeker
ONTWIKKELING EN TESTEN VAN NIEUWE ONDERZOEKSMODELLEN EN INNOVATIEVE BEHANDELINGSMETHODEN VOOR GASTROINTESTINALE STROMALE TUMOREN KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium Experimentele Oncologie
Onderzoekers: • Agnieszka Wozniak • Patrick Schöffski • Thomas Van Looy
ENDO-VV KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Orgaansystemen
Onderzoekers: • Jan Deprest
Naar een behandeling op maat voor patiënten met lokaal geavanceerde rectale kanker KU Leuven Abstract: De standaard behandeling voor patiënten met lokaal geavanceerde rectalekanker (LARC) bestaat uit een combinatie van chemotherapie en radiotherapie gevolgd door chirurgie. Jammergenoeg, ook al reageren sommige patiënten goed op deze behandeling, zijn er nog steeds patiënten die slecht of niet reageren. Daarom zouden we in staat moeten zijn om patiënten onder te verdelen en de behandeling aan te passen naargelang hun persoonlijke noden. Ook een intensievere behandeling voor patiënten die niet reageren op de huidige behandeling is nodig. Om aan de deze noden te voldoen, werden drie onderzoeksvragen onder de loep genomen. 1/ In een eerste project gingen we op zoek naar endogene hypoxie merkers. Dit zijn eiwitten die tot expressie komen bij lage zuurstofspanning. Hypoxiemaakt tumoren aggressiever en resistenter tegen chemo- en radiotherapie. Daarom zou het meten van de zuurstofvoorziening in tumoren, gebruik makende van dergelijke merkers, het mogelijk kunnen maken om tumoren te identificer Organisaties: • Labo Experimentele Radiotherapie
Onderzoekers: • Karin Haustermans • Maud Verstraete
EPILEPSY. KU Leuven Abstract: The scientific objective of the project is the clinical validation of electroencephalography-correlated functional MRI (EEG-fMRI) to enable theuse of EEG-fMRI as a first-line, inexpensive, non-invasive clinical investigation tool in the presurgical evaluation of refractory partial epilepsy. Our scientific approach will be to develop a gold-standard imagedisplaying the ictal onset zone, which we will use to validate EEG-fMRI. We will create a database, consisting of a prospective and consecutiveseries of patients with unifocal refractory partial epilepsy who underwent a full presurgical evaluation and who were rendered seizure free after surgery. The gold standard multimodal image for each patient will be created using all data of the presurgical evaluation, including ictal SPECT/SISCOM and postsurgical MRI. We will not only delineate the ictal onset zone on the gold-standard multimodal image, but also areas of seizure propagation and ictal hypoperfusion, which will improve our un Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie
Onderzoekers:
• Wim Van Paesschen
Karakterisatie van signaaltransductiewegen die betrokken zijn bij de differentiatie van pluripotente stamcellen tot levercellen. KU Leuven Abstract: Embryonic stem cells can undergo extensive self-renewing cell divisionsand differentiate into all cell types. The Verfaillie lab developed a protocol to differentiate pluripotent stem cells towards mature hepatocyte-like cells. The protocol uses growth factor cocktails that play a role in liver embryonic development, and directs the cells stepwisethrough primitive streak, mesendoderm, definitive endoderm, and finallyto hepatocyte-like cells. Tgf members play an important role indirecting this differentiation. The purpose of this project is to studythe mechanisms underlying the ability of Tgf family members to fate pluripotent cells towards endoderm. For this study we will knock down different molecules of the Tgf signaling pathway, one by one using esiRNAs, and assessing their effect on endoderm formation and their effect on the other Tgf family members . With this study we hope gain insights into the molecular basis that is underlying ce Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie
Onderzoek naar de genetische basis van COPD, emfyseem en longkanker. KU Leuven Abstract: Longkanker is de voornaamste oorzaak van kankergerelateerde mortaliteitwereldwijd. Epidemiologisch onderzoek heeft aangetoond dat, onafhankelijk van rookgedrag, een patiënt met chronisch obstructief longlijden (COPD) of emfyseem een groter risico loopt op longkanker dan een roker zonder COPD of emfyseem. In dit project wens ik na te gaan of genetische voorgeschiktheid de link tussen deze ernstige respiratoire ziekten kan verklaren. Deze hypothese werd reeds ondersteund door vorig onderzoek, waaronder eigen werk, waarin meerdere genomische regios, als de 15q24/25 en 5p15.33 regio, sterk associeerden met zowel een verhoogd risico op COPD, emfyseem als longkanker. Gestimuleerd door deze resultaten, wilik de functionele betrokkenheid van deze genetische regios in COPD aantonen. Verder wil ik ook gebruik maken van de laatste generatie technologieën om gemeenschappelijke epigenetische factoren, een andere bron van genetische variatie die de susceptibiliteit voor ziekte kan beïnvloeden,voor Organisaties: • Laboratorium vr Translationele Genetica
Onderzoekers: • Johan Vansteenkiste • Diether Lambrechts • Wim Janssens • Els Wauters
Multidisciplinair Motor Centrum Antwerpen - M²OCEAN. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de Vlaamse overheid. UA levert aan de Vlaamse overheid de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)
Onderzoekers: • Floris Wuyts • Steven Truijen • Peter Aerts • Paul Van de Heyning • Luc Pieters
Onderzoek naar de beschermende immunologische respons tegen Helicobacter suis infecties bij het varken (type 3) Universiteit Gent Abstract: H. suis is een Gram-negatieve bacterie die geassocieerd wordt met maagpathologieën bij het varken en de mens. In dit onderzoek wordt het effect van intranasale vaccinatie met H. suis eiwitten tegen een daaropvolgende H. suis infectie nagegaan. Hierbij worden experimentele infecties uitgevoerd bij zowel muizen als varkens. Organisaties: • Vakgroep Pathologie, bacteriologie en pluimveeziekten
Onderzoekers: • Freddy Haesebrouck
Onderzoeksbeurs zeldzame tumoren: Identificatie van heterogeniteit in drugsgevoeligheid bij (sub)populaties met multiple myeloom. (Stichting Emmanuel Van Der Schueren) Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multiple myeloma (MM) is een plasmacel kanker geassocieerd met een opeenstapeling van tumorcellen in het beenmerg. Ondanks verbeteringen in de behandeling, is MM nog steeds een ongeneeslijke maligniteit waar de meeste van de patiënten zal thervallen en sterven van therapie-ongevoelige ziekte. Bij MM zijn verschillende subpopulaties (B-cellen, plasmablasten, plasma cellen) beschreven, die klonaal verwant zijn aan de tumor. De herval van de patiënten kan verklaard worden door de huidige behandeling, die niet in staat is om alle tumor populaties uit te roeien als gevolg van differentiële gevoeligheid aan de geneesmiddelen en bovendien worden tumorcellen resistent tijdens de behandeling. Onderzoeken naar de gevoeligheid tov de geneesmiddelen en de weerstand van de verschillende (sub) populaties zou leiden tot een betere ontwikkeling van de behandeling van MM patiënten. In dit project, zal drugs respons op conventionele en nieuwe anti-tumor geneesmiddelen van verschillende MM (sub) populaties, met inbegrip van CD138negative (B cellen) en CD138positive (plasmacellen) MM cellen en MM cellen na behandeling (recidief), worden gemeten. De rol van cIAP2 in drugs gevoeligheid en resistentie zal onderzocht worden door overexpressie of silencing in de humane MM cellen. Bovendien zal het analyseren van de genexpressie in MM cellen bij diagnose en na een herval ons inzicht geven in het mechanisme van herval en resistentie, wat resulteert in de identificatie van interssante doelen voor een behandeling. Organisaties: • Hematologie
Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN • ELS VAN VALCKENBORGH • Isabelle VANDE BROEK
Cardio Repair European Multidisciplinary Initiative. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie
Onderzoekers: • Maurilio Sampaolesi
LRRK2 geassocieerde signaal cascades: validatie en evaluatie van de fysiologische relevantie van kandidaat substraten van het LRRK2 proteine KU Leuven Abstract: De ziekte van Parkinson (PD) is de meest algemeen voorkomende neurodegeneratieve aandoening in de wereld. De klinische kenmerken van deze ziekte worden veroorzaakt door een onverklaarbaar verlies van de nigrostratiale dopaminergische zenuwcellen die belangrijk zijn tijdens de controle van vrijwillige bewegingen. Recente studies hebben gemuteerde genen geïdentificeerd in families met PD. Functionele karakterisatie van deze PD-gerelateerde genen gaven belangrijke aanwijzingen in de potentiële pathobiologische mechanisms die leiden tot deze ziekte. Mutaties in LRRK2 werden herkend als een belangrijke en vaak voorkomende genetische oorzaak vanfamiliale en sporadische PD. Er is echter weinig gekend over de functievan dit proteïne, maar er zijn sterke bewijzen dat zijn kinase activiteit cruciaal is voor de LRRK2-gerelateerde toxiciteit. De identificatie en karakterisatie van de substraten van LRRK2 zijn daarom noodzakelijk, en zijn tevens het doel van dit project. We trachten dit te onderzoe Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Bart De Strooper • Patrik Verstreken • Raquel Cruz Carvalho da Cunha
Koorts bij HIV-patiënten in het tijdperk van antiretrovirale behandeling KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Lab_Klin_Infectieuze Inflammatoire Aand_
Onderzoekers: • Steven Vanderschueren • Eric Van Wijngaerden • Paul De Munter
OPTiMiSE KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Groep Biomedische Wetenschappen • Faculteit Geneeskunde
Onderzoekers: • Joseph Peuskens
Sexual Health in Flanders "SEXPERT" Universiteit Gent Abstract: De algemene doelstelling van het project is de seksuele gezondheid van 14 tot 80-jarigen in Vlaanderen in kaart te brengen. Een deel van het project (werkpakket 1) bestaat uit het organiseren van overlegplatforms waar wetenschap, praktijk en beleid elkaar ontmoeten om het onderzoek uit te denken en de resultaten te interpreteren. Voor een tweede luik (werkpakket 2) van dit onderzoeksproject zullen we een grootschalige, representatieve studie opzetten waarbij indicatoren van seksuele gezondheid worden gemeten evenals hun determinanten. Organisaties: • Vakgroep Sociologie
Onderzoekers: • John Lievens
Combinatie van bacteriofagen en disinfectantia als alternatieve bestrijdings- en preventiemiddelen voor Escherichia coli infecties bij kippen: werkzaamheid, veiligheid en stabiliteit. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit project beoogt de preventie en bestrijding van de infectie van kippen door aviaire pathogene Escherichia coli (APEC) stammen. Voor dit doel zullen bacteriofagen samen met desinfectantia worden ingezet. Er zal gebruik gemaakt worden van APEC-specifieke bacteriofagen die reeds door het CODA (copromotor 4) werden geïsoleerd of in de literatuur beschreven zijn. Daarnaast zullen nieuwe fagen geïsoleerd worden met een activiteit tegen de in België geïsoleerde APEC stammen. De efficiëntie waarmee de fagen APEC doden en de stabiliteit van de fagen zullen in vitro onderzocht worden. De genomen van de fagen, die op deze basis geselecteerd worden, zullen volledig gesequeneerd worden en aan een grondige bio-informatische analyse onderworpen, om aan te tonen dat deze fagen strikt lytisch zijn en geen ongewenste genen bezitten. Fagen die gunstige eigenschappen vertonen zullen gecombineerd worden in een enkel preparaat, om resistentievorming te voorkomen. Na controle van de toxiciteit zal dit preparaat getest worden in een in vivo infectiemodel in kippen, waarbij de fagen zullen oraal en door verstuiving toegediend worden. Om desinfectantia rationeel te kunnen gebruiken zal de gevoeligheid van een representatieve reeks APEC stammen voor de toegelaten en commercieel beschikbare desinfectantia worden onderzocht. Verder zal getest worden of de verneveling van H202, een niet toxisch desinfectans dat kan toegepast worden in aanwezigheid van levende dieren, toelaat de overdracht van APEC tussen kippen te beperken. Er zal ook worden nagegaan of de combinatie van desinfectantia en fagen voor de controle van APEC synergie vertoont. Organisaties: • Biologie • Toegepaste Biologische Wetenschappen
Onderzoekers: • JEAN-PIERRE HERNALSTEENS • HENRI DE GREVE
BetaCellTherapy.
KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Klinische & Experimentele Endocrinologie
Onderzoekers: • Chantal Mathieu
Multiple Sclerose, een multidisciplinaire benadering. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Neurochemie en gedrag
Onderzoekers: • Peter De Deyn
Multiple Sclerose, een multidisciplinaire benadering. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Instituut voor Vaccin-en Infectieziekten (VAXINFECTIO)
Onderzoekers: • Zwi Berneman
Exploratie van de cellulaire en moleculaire functies van prognostische factoren in chronische lymfatische leukemie (CLL) Universiteit Gent Abstract: Er zijn tal van biologische en klinische prognostische merkers voor CLL, die vroegtijdig het verloop van de ziekte bij een individuele patiënt kunnen voorspellen. MicroRNAs, LPL en ZAP70 zijn dergelijke gekende merkers, maar hun mogelijke cellulaire functie in het ziekteverloop is niet gekend. Door middel van een elektroporatiemethode zullen wij hogervermelde moleculen in CLL inbrengen en hun functionele relevantie bestuderen. Organisaties: • Vakgroep Klinische biologie, microbiologie en immunologie
Onderzoekers: • Jan Philippe • Bruno Verhasselt
Evaluatie van de klinische bruikbaarheid van de ergoreflexactiviteit bij patiënten met lichte, matig of ernstig gedaalde cardiale functie Universiteit Gent Abstract: Overactiviteit van ergoreceptoren, die gevoelig zijn aan metabole producten, wordt verondersteld medeverantwoordelijk te zijn voor inspanningsintolerantie in hartfalen. Onder de huidige medicamenteuze behandeling, is het momenteel niet geweten in welke mate ergoreflexactiviteit bijdraagt tot hyperventilatie en dit wordt onderzocht. Daarnaast wordt ook de relatie tussen nieuwe biomarkers en inpanningsvariabelen bestudeerd alsook het effect van training in hartfalen patiënten. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten
Onderzoekers: • Johan De Sutter
Regulatie en functie van niet-coderende RNAs die vroege humane T ce ontwikkeling mediëren. Universiteit Gent Abstract: T-lymfocyten ontstaan uit hematopoëtische stamcellen en hun differentiatieproces is afhankelijk van de integratie van verschillende transcriptionele regulatoren die downstream genexpressie controleren. In dit project onderzoeken we, tijdens het proces van normale humane T cel ontwikkeling, hoe deze factoren interageren en wat de functie is van de niet-coderende RNAs waarvan ze de expressie reguleren. Organisaties: • Vakgroep Klinische biologie, microbiologie en immunologie
Onderzoekers: • Tom Taghon
IGF-1 in tumor progressie van multipel myeloom: effecten op celcyclus en UPR respons. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multipel myeloom (MM) is een ongeneeslijke plasmacel kanker, waarbij de normale cyclus controles verloren zijn gegaan waardoor de cellen het fenotype van "actieve" of delende PC's krijgen. MM cellen verblijven in het beenmerg (BM) waar zij interageren met de stromale componenten via adhesie moleculen en cytokines (IL-6 en IGF-1) om noodzakelijke groei en overlevingssignalen te ontvangen. In recente jaren is het duidelijk geworden dat vooral IGF-1 een multifunctionele rol in MM ontwikkeling speelt. In dit project gaan we in een eerste luik na welke effecten IGF-1 op de celcyclus heeft. We zullen onderzoeken of IGF-1 nieuwe protëïnen aanschakelt of dat het de activatie van de reeds actieve proteïnen verandert. Verder zullen we nagaan of contact met BM stromale cellen, die een beschermend effect op MM cellen hebben, dezelfde effecten induceren. In een tweede luik willen we de effecten van IGF-1 op de "unfolded protein response" bestuderen. Deze "UPR" behoudt het evenwicht tussen het ritme van proteïne aanmaken krijgt het ER een stress signaal dat leidt tot activatie van de UPR. Deze kan ofwel het evenwicht terug herstellen en een overlevingssignaal sturen ofwel faalt dit wat dan uiteindelijk leidt tot een apoptose signaal. Aangezien de UPR zowel pro als anti-apoptotisch wegen heeft, is het niet duidelijk of het ook een rol speelt bij drug resistentie en/of groeistimulatie. In dit project zullen we nagaan op de UPR constitutief aanwezig is in MM cellen en welk invloed IGF-1 hierop heeft, meer bepaald op depor-survival weg van de UPR. Organisaties: • Hematologie
Onderzoekers: • Eline MENU
Bepalen van biologische merkers voor het selecteren van vrouwen met verhoogd risico op prematuriteit te wijten aan Ureaplasma infectie.
Vrije Universiteit Brussel Abstract: Prematuriteit is de belangrijkste oorzaak van neonatale morbiditeit en mortaliteit. Meestal is de reden van prematuriteit niet gekend, en de huidige therapie is nog steeds gebaseerd op de reductie van fysische activiteit en het gebruik van weeënremmende middelen. Geen enkele behandeling ter preventie van vroeggeboorte is tot op heden efficiënt gebleken. Het percentage vroeggeboortes in de Westerse wereld is de voorbije 20 jaar niet afgenomen. Een betere kennis van de etiologie van prematuriteit kan leiden tot betere therapeutische schema's ter preventie van deze aandoening. Infecties uitgaande van de endogene flora van de vrouw kunnen aan de basis liggen van preterme arbeid. Ureaplasma spp. is het micro-organisme dat het frequenst voorkomt ter hoogte van de vruchtvliezenin geval van vroeggeboorte < 32 weken. Echter meer dan 40% van de zwangeren zijn gekoloniseerd t.h.v. de lagere genitale tractus. Preventieve strategieën die enkel gebaseerd zijn op een cervix kweek voor Ureaplasma zijn dus niet aangewezen. Een betere test voor predictie van prematuriteit te wijten aan infectie met dit micro-organisme zou moeten worden ontwikkeld. De bedoeling van dit project is dan ook het ontwikkelen van een serologische test voor U. spp. antilichamen en het gebruik van deze test bij zwangere vrouwen om zijn nut als een laboratorium marker voor prematuriteit te evalueren. Naast deze serologische test zal een qPCR ontwikkeld worden voor detectie en differentiatie van Ureaplasma species in de lagere genitale tractus. In een klinische evaluatie zullen we nagaan of er een correlatie is tussen het resultaat van de serologie, kweek, qPCR en zwangerschapsuitkomst. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • ANNE NAESSENS
Incidentie, infectiebronnen en preventie van enerohemorrhagisceh Escherichia Coli in het Brussels Gewest. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Infectie met enterohemorrhagische Escherichia coli (EHEC) is eenbelangrijke oorzaak van bloederige diarree en het hemolytisch uremisch syndroom (HUS). Om de reële incidentie van infecties met deze voedselpathogeen inhet Brussels Gewest te onderzoeken zijn we vanaf januari 2008 begonnen met de verzameling en screening van feacesstalen in Brusselse ziekenhuizen. tevens worden gevallen van HUS in samenwerking met centra voor kinderdialyse en het WIV vanaf 2009 geregistreerd en onderzocht voor EHEC met zeer gevoelige technieken. Alle patiënten met een positieve kweek worden opgenomen in een case-control studie. Hiermee worden de invloed van voedingsgewoonten op het voorkomen van EHEC en HUS onderzocht en besmettingsbronnen en transmissiewegen geïdentificeerd. Bovendien zal getracht worden om stalen van potentiële besmettingsbronnen (voedsel, omgeving, humane contacten) te verzamelen voor analyse. In dit project zullen nieuwe technieken voor subtypering (sequentieanalyse, multiplex PCR en MALDI-TOF massaspectrometrie worden onderzocht en ontwikkeld. Tenslotte zullen aan de hand van de verzamelde informatie in de case-control studie preventie maatregelen worden voorgesteld, onder andere door het opstellen van een brochure die de bevolking moet sensibiliseren voor het gevaar van infectie met EHEC. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • DENIS PIERARD
Identificatie en karakterisatie van de kankerstamcel in multipel myeloom. Vrije Universiteit Brussel Abstract: De hypothese van het kankerstamcel model is dat enkel enen kleine subpopulatie van de tumorcellen, de kankerstamcel, in staat is om nieuwe tumoren te vormen. Belangrijke eigenschappen van deze tumor-initiërende cel is dat deze zich kan vernieuwen en alle heterogene celtypes van de tumor kan vormen. Er wordt zelfs gesuggereerd dat deze populatie resistent is tegen huidige therapieën resulterent in herval van de patiënt. Verscheidene onderzoekers hebben de kankerstamcel hypothese onderzocht in de hematologische kanker, multipel myeloom. Deze kanker, gekarakteriseerd door groei van kwaadaardige cellen in het beenmerg, is opgebouwd uit een mix van cellen gaande van B-cellen (CD138neg) tot plasmablast/plasmacellen (CD138pos). Het project bestaat uit de identificatie en karakterisatie van de MM stamcel in het syngeen en immuuncompetent 5TMM muismodel. Voor de identificatie van de tumorigene cel zal de clonogene en tumor-initiërende capaciteit van CD138neg en CD138pos populaties worden onderzocht, maar zal er ook worden gekeken naar de overblijvende tumorcelpopulatie na behandeling van zieke muizen. Vervolgens zullen de karakteristieken van de MM stamcel worden geanalyseerd gaande van homing capaciteiten, lokalisatie in het beenmerg, proliferatie, celcyclus, zelfvernieuwing en resitentie tot meer uitgebreid onderzoek van genexpressie met micro-arrays en kinoom analyse. Organisaties: • Hematologie
Onderzoekers: • ELS VAN VALCKENBORGH
Tumor-micromilieu interacties als therapeutisch doelwit in multiple myeloma. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multipel myeloma (MM) is een B cel maligniteit welke de tweede meest voorkomende hematologische kanker vertegenwoordigt. Ondanks recente therapeutische ontwikkelingen blijft MM een ongeneeslijke ziekte en dit vooral door chemotherapeutische resistentie. Het doel van de huidige studie is de identificatie van sleutelmoleculen in de beenmerg micro-omgeving die de myeloma ziekte ondersteunen en zo ook het identificeren van potentiële therapeutische targets. Organisaties: • Hematologie
Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN
Epigenetische regulatie en multipel myeloma: identificatie van potentiële targets. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multipel Myeloma (MM) is een B cel maligniteit welke de tweede meest voorkomende hematologische kanker vertegenwoordigt. Ondanks recente therapeutische intwikkelingen blijft MM een ongeneeslijke ziekte en dit vooral door chemotherapeutische resistentie. Hetd oel van de huidige situatie is de indentificatie van epigenetische regulatie (acetylatie of methylatie) van sleutelmoleculen in MM cellen en na te gaan of het targeten van deze epigenetische regulatie met ofwel HDAC inhibitoren en/ofwel methylatie inhibitoren leidt tot nieuwe therapeutische strategieën. Deze studie zal zowel in vitro als in vivo uitgevoerd worden (in een muizenmodel voor MM), waarna de resultaten zullen bevestigd worden met humane MM cellen. Bovendien zullen we tracten de drugresistentie te verminderen door agentia te combineren die verschillende pathways gebruiken die betrokken zijn in MM progressie. Organisaties: • Hematologie
Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN
Onderzoeksbeurs voor wetenschappelijk onderzoek aan Tomas Bos. (Stichting Emmanuel Van der Schueren) Vrije Universiteit Brussel Abstract: De Vlaamse Liga tegen Kanker heeft gelden beschikbaar voor de financiering van wetenschappelijk onderzoek dat bijdraagt tot de verbetering van de overlevingskansen en de levenskwaliteit van kankerpatiënten. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN • Tomas BOS
Tumor-microomgeving interacties in multiple myeloom: regulatie door epigenetische veranderingen en hypoxie. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multipel myeloom (MM) is een B cel maligniteit die voornamelijk voorkomt in het beenmerg (BM). Binnen deze BM microomgeving is de tumor sterk afhankelijk van wederzijdse interacties met de BM stromale cellen. Dit resulteert enerzijds in de overleving en groei van de MM cellen en anderzijds in veranderingen binnen de BM microomgeving leidend tot angiogenese en inductie van botziekte. Binnen dit project wensen we de regulatie van deze interacties verder te bestuderen en meer speci=iek op de rol van epigenetische modificaties (met nadruk op ethylatie, acetylatie en miRNA) in MM cellen en mesenchymale stamcellen en het effect van het hypoxisch BM op UPR en Notch signaling. Organisaties: • Hematologie
Onderzoekers: • Eline MENU • Ivan VAN RIET • Karin VANDERKERKEN
Identificatie van nieuwe aan het celoppervlak uitgedrukte factoren betrokken bij virulentie en biofilmvorming van methicilline-resistente Staphylococcus aureus. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Methicilline-resistente S. aureus (MRSA) werden recent één van de belangrijkste oorzaken van zowel ziekenhuis-verworven infecties (HA) als infecties die verworven worden in de gemeenschap (CA). HA-MRSA en CA-MRSA vertonen grote verschillen in de verdeling van toxine- en antibiotica resistentiegenen. De succesvolle wereldwijde verspreiding van enkele HA-MRSA klonen is mogelijk geassocieerd met een hogere expressie van virulentiegenen in deze stammen. Naast een meer agressieve virulentie, wordt bovendien een andere overlevingsstrategie gebruikt door deze bacteriën, door in vivo biofilms te vormen, die een langdurige persistentie van infecties bevorderen. Deel uitmaken van een biofilm zorgt niet alleen voor meer resistentie tegen de weinige antibiotica die nog actief zijn tegen MRSA in planktonische vorm, maar ook voor een veranderde groei, metabolische activiteit en genexpressie in vergelijking met hun planktonische tegenhangers. De nieuwste moleculaire technieken en diermodellen van infectie zullen aangewend worden om verschillen in de vorming van biofilms tussen HAen CA-MRSA te bestuderen, op basis van inhoud en expressie van virulentiegenen. Daarnaast beogen we de (virulentie) mechanismen, die aan de basis liggen van het succes van overheersende HA-MRSA klonen, op te helderen. De aanwezigheid van nieuwe virulentiefactoren die tot expressie worden gebracht aan het oppervlak van MRSA en betrokken zouden kunnen zijn in biofilmvorming en in gastheerherkenning zullen ook nagegaan worden. Deze studies zullen bijdragen tot een beter inzicht in de pathogene mechanismen die gebruikt worden door MRSA bij het veroorzaken van recalcitrante infecties en in de ontwikkeling van meer gerichte therapieën voor MRSA infecties. Organisaties: • Biologie • Toegepaste Biologische Wetenschappen
Onderzoekers: • JEAN-PIERRE HERNALSTEENS • HENRI DE GREVE
Ondervoeding ROB-RVT. Universiteit Antwerpen Abstract: Het project betreft onderzoek naar de prevalentie van ondervoeding in rustoorden voor bejaarden en rust-en verzorgingstehuizen, de factoren die er verband mee houden en de haalbaarheid van een screening en een meer systematische evaluatie. De rol die zou kunnen worden vervuld door de coördinerende raadgevende artsen, de tandartsen of andere beroepsbeoefenaars zou eveneens moeten nagegaan worden. Evenals de organisatorische kenmerken die de zorg inzake voeding positief of negatief beïnvloeden. Organisaties: • Antwerps chirurgisch training, anatomie en onderzoekscentrum (ASTARC)
Onderzoekers: • Leo Bossaert • Bartholomeus Geurden
Fund Catharina Weekers - Epigenetic regulation in multiple myeloma: identification of potential targets. Vrije Universiteit Brussel Abstract: De instelling 'VUB' en het ' KONING BOUDEWIJNSTICHTING' hebben voor het project ' Fund Catharina Weekers - Epigenetic regulation in multiple myeloma: identification of potential targets.' een overeenkomst afgesloten die kadert in de dienstverleningsopdracht van de instelling. Hierbij kunnen de onderzoeksresultaten worden overgedragen aan het bedrijf, kan een billijke vergoeding worden afgesproken mbt de valorisatie van het onderzoek of kunnen andere afspraken gemaakt worden aangaande intellectuele eigendom, zoals bepaald in de afgesloten overeenkomst. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie
Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN • Elke DE BRUYNE
NAIMIT. KU Leuven Abstract: This proposal will pioneer the concept of tailored interventions with minimal immune system interference in new onset T1DM, leading to beta-cell protection and restoration, based on solid understanding of the disease pathogenesis. This will enable experimental findings to be adopted forfuture clinical application. Four workpackages are grouped around 'Reversal of autoimmunity', in which two key players of the immune system in beta-cell destruction will be targeted: the dendritic cell (WP1: Re-educating antigen-presenting cells) and the T-lymphocyte (WP2: Restoring the T-
cell balance). In both cell types, interventions using soluble T-cell receptors to target immune cells and beta-cells in an antigen-specific way (WP3: TCR-mediated immunotherapy) will be introduced. Novel mucosal interventions using probiotics and recombinant L. lactis as carrierfor specific peptides in combination with cytokines (WP4: Mucosal intervention for tolerance restoration) will be studies for their immune modu Organisaties: • Klinische & Experimentele Endocrinologie
Onderzoekers: • Chantal Mathieu
Data analyse van de studie "Psychosexual development of patients with disorders of sex development (DSD)" Universiteit Gent Abstract: Aangeboren aandoeningen van de geslachtsontwikkeling brengen een verscheidenheid aan medische (inclusief chirurgische) en psychosociale uitdagingen met zich mee. Het langetermijn psychoseksueel functioneren en de levenskwaliteit van volwassen patiënten wordt onderzocht en een analyse van het klinisch beleid en alternatieve strategieën wordt uitgevoerd om het psychoseksueel en -sociaal comfort van deze patiënten te vergroten. Organisaties: • Vakgroep Uro-gynaecologie
Onderzoekers: • Martine Cools
Codering van lichaam en lichaamsdelen door makaken inferieure temporaleneuronen. KU Leuven Abstract: De visuele representatie van lichamen en lichaamsdelen van dieren en soortdieren is essentieel voor het overleven van het individu.Ondanks dit belang van de analyse van visuele beelden van lichamen is er weinig geweten over hoe dit lichaam en lichaamsdelen geanalyseerd en voorgesteld worden in de visuele cortex.In de eerste reeks van studies gaan wemet fMRI bij wakkere apen nagaan welke "patches" in IT geactiveerd worden door beelden van lichamen van apen en van mensen. Daarna zullen we inde electrofysiologische studies met microelectroden rechtstreeks de antwoorden meten van neuronen in de door de fMRI activaties gedefinieerde gebieden. Organisaties: • Lab voor Neuro- en Psychofysiologie
Onderzoekers: • Rufin Vogels • Wim Vanduffel • Ivo Popivanov
De rol van verhoogde darmpermeabiliteit in de pathofysiologie van functionele gastrointestinale aandoeningen KU Leuven Abstract: Functionele maagdarmaandoeningen worden gekenmerkt door pijn of ongemakin de buik zonder een afdoende organische verklaring voor deze klachten. Deze aandoeningen komen frequent voor, maar de behandelingsmogelijkheden zijn op dit moment eerder beperkt, deels te verklaren door onvoldoende kennis over de ontstaansmechanismen. In dit thesisproject hebben we derol van een verhoogde doorlaatbaarheid van het darmslijmvlies bij het ontstaan van functionele darmaandoeningen onderzocht.Bij de BB-rat, een diermodel van functionele maagdarmaandoeningen, hebben we aangetoond dat de verhoogde darmpermeabiliteit een laaggradige ontstekingsreactie van de dunne darm voorafgaat en uiteindelijk leidt tot motiliteitsstoornissen zoals die ook bij patiënten gezien worden. Dit doet vermoeden dat deze toegenomen permeabiliteit een vroegtijdige, oorzakelijke factor vormt in het ziekteproces.In het tweede deel van het proefschrift hebben we onderzoek verricht naar de mogelijke oorzaken van de verhoogde darmperm Organisaties: • TARGID
Onderzoekers: • Pieter Vanden Berghe • Jan Tack • Ricard LLuis Farré Marti • Tim Vanuytsel
Pulmonale toxiciteit van nanopartikels, invloed op de barrière van het longepitheel. KU Leuven Abstract: Nanopartikels (1-100 nm) worden gebruikt in verschillendeindustrieën voor een hele verscheidenheid van producten. Door hun kleine omvangkunnen ze de kleinste biologische structurenvan een cel bereiken en ermee interageren.Er wordt aangenomen dat inademing van nanopartikels de belangrijksteblootstellingsweg is en dat ze ook schadelijk kunnen zijn buiten de longaangezien ze een invloed uitoefenen op het hart en de bloedvaten. In dezethesis werd een celmodel van de long-bloed barrière gemaakt om de effecten vanpartikels te bestuderen en werden twee verschillende diermodellen gebruikt dievatbare menselijke groepen weerspiegelen. We observeerden dat ontsteking enoxidatieve schade belangrijke mechanismen waren van de geobserveerde resultatenin zowel de cel- als dierstudies. Daarnaast veroorzaakten de nanopartikels ookeffecten op de stolling wat een extra bewijs vormt dat de effecten in de longen daarbuiten gelinkt zijn. Normal 0 21 false false false NL-BE XNONE X-NONE <w:LatentStyles Def Organisaties: • Arb_verzek_g
Onderzoekers: • Peter Hoet • Benoit Nemery de Bellevaux • Katrien Luyts
Vitamine D en COPD: interacties en therapeutische mogelijkheden. KU Leuven Abstract: Heel wat epidemiologische studies hebben een lage vitamine D status geassocieerd met zeer prevalente aandoeningen zoals kanker, auto-immuun ziekten en chronische infecties. De relatie tussen vitamine D deficiëntie en COPD is op dit ogenblik niet onderzocht maar zowel epidemiologische als mechanistische evidentie doen ons vermoeden dat de vitamine D pathway ook een belangrijke rol kan spelen in de pathogenese en therapie van COPD. Het huidige onderzoeksproject onderzoekt de intieme relatie en interactie tussen vitamine D deficientie en COPD en kadert perfect in enkele grotere onderzoeksinitiatieven die door mezelf en onze onderzoeksgroep recent werden opgestart. Vooreerst zullen we een crosssectionele analyse in een grote patiënten en controle populatie uitvoeren waarbij we naast vitamine D serum spiegels ook polymorfismen in sleutel enzymes van de vitamine D pathway zullen onderzoeken. Daarnaast zijn we gestart met een grote prospectieve follow-up studie van patienten met vroegtijdige Organisaties:
• Pneumologie
Onderzoekers: • Wim Janssens
Acuut-op-chronisch leverfalen: een translationele "queeste" naar betereklinische en pathophysiologische omschrijving. KU Leuven Abstract: Leverfalen omvat een groep van diverse aandoeningen die uiteindelijk allen leiden tot hetzelfde event: het reduceren van functionele levercelmassa onder een kritische drempel. In de context van chronische leverinsufficiëntie, werd recent de term acuut-op-chronisch leverfalen (AoCLF) geïntroduceerd in een poging om een potentieel reversiebel syndroom te omschrijven met een gelijkaardige klinische context, uitlokkende factor en presentatie maar van verschillende etiologie van onderliggend chronisch leverlijden.Gezien het innovatieve concept en de hoge mortaliteit die aan dit syndroom wordt toegeschreven, stelt zich de vraag naar kennis van natuurlijk verloop, prognostische factoren, vroege klinische en biologische factoren en mogelijke interventies. Opheldering van deze aspecten zou ontegensprekelijk tot een verder geoptimaliseerd beleid kunnen leiden en zelfs denood tot orgaantransplantatie in een tijd van orgaantekort (gezien de mogelijkheid tot reversibiliteit) kunnen reduceren. Het Organisaties: • Hepatologie
Onderzoekers: • Wim Laleman
Ontrafeling van moleculaire mechanismen en verbetering van de behandeling bij patiënten met nefromathosche cystinose. KU Leuven Abstract: Cystinose is een autosomaal recessieve ziekte veroorzaakt door mutatiesin het CTNS gen, dat codeert voor de lysosomale cystine transporter cystinosin. Cystinose wordt gekenmerkt door cystine stapeling in de lysosomen en presenteert zich meestal als renaal Fanconi syndroom en nierinsufficiëntie. Cysteamine is de enige medicatie die cystinestapeling in de lysosomen verlaagt en het ziekteverloop bij cystinose verbetert.Onze eigen en andere voorafgaande onderzoeksbevindingen vormen de basisvan dit project:1) Stoornis in glutathione metabolisme is indicatief voor een oxidatieve stress bij cystinose.2) Expressie van cystinosin is niet beperkt tot de lysosomale membraan en is upgereguleerd door oxidatieve stimuli.3) CARKL gen deficiëntie komt voor bij ~50% van de cystinose patiënten met homozygote 57kb deletie met als mogelijk gevolg NADPH deficiëntie voor cellulaire reductie reacties.4) Ernstige bijwerkingen van cysteamine zijn gerapporteerd bij ~1% van de patiënten.Het doel van dit project Organisaties: • Orgaansystemen
Onderzoekers: • Elena Levtchenko
Mechanismen van neuronale sterfte in het ALS-FTLD (amyotrofische laterale sclerose-frontotemporale kwab degeneratie) spectrum van neurodegeneratieve aandoeningen. KU Leuven Abstract: Due to aging of Western populations, the burden of neurodegenerative disorders on health care systems, patients and their families is increasing. Next to Alzheimers disease and Parkinsons disease, diseases within the frontotemporal lobar degeneration (FTLD)/ amyotrophic lateral sclerosis (ALS) spectrum of neurodegenerative disorders are the most common.FTLD is a dementia syndrome characterized by early changes in language, personality or behaviour with marked degeneration in the prefrontal and anterior temporal cortex. In up to 40-50% of cases FTLD is a familial disease.Mutations in the microtubule-associated protein tau were themost frequent cause of dominant FTLD until recently. Dominantly inherited mutations in progranulin have recently been identified in more than 25% of familial FTLD patients.In patients with FTLD, motor neuron degeneration as seen in amyotrophic lateral sclerosis (ALS) can become partof the clinical picture. ALS is a neurodegenerative disorder characterized by Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)
Onderzoekers: • Philip Van Damme
Immunologische aandoeningen met cutane manifestaties: exploratie van de genetische en immunologische basis KU Leuven Abstract: De huid is de eerste barrière voor invasie van het lichaam door pathogenen. Deze taak wordt ondersteund door 1) de aanwezigheid van microflora op het oppervlak van de huid, 2) de structuur en architectuurvan de huisdie een epidermis, dermis en tight junctions bevat en 3) de aanwezigheid van cellen van het immuunsysteem in de epidermis en de dermis. Enerzijds concurreren de aanwezige microflora met de schadelijke pathogenen en anderzijds belemmert de structurele architectuur de toegang van overlevende pathogenen tot de onderliggende weefsels. Pathogenen die er toch in slagen van door de huidlagen te drinken, worden daar geconfronteerd met immuuncellen die verdedigings mechanismen tegen de pathogenen hebben. Normaal gesproken verwijderen de immuuncellen succesvol de pathogenen alvorens deze schade kunnen toebrengen aan het lichaam. Echter, er kunnen omstandigheden zijn waarbij de immuuncellen er niet in slagen de pathogenen te verwijderen, wat kan leiden tot ziekte. Dit falen kan te wijt Organisaties: • Labo Genetica van Auto-immuniteit
Onderzoekers: • Isabelle Meyts • Adrian Liston • Dina Danso-Abeam
Glucose neurotoxiciteit in kritieke ziekte KU Leuven Abstract:
