H E R F S T
2 0 1 6
Leerkring Geert
Onderzoekjes voor en door leerlingen van leerkring Geert
Onderzoekjes deel 1
verkrijgbaar in de betere dagbladhandel De eerste 6 onderzoekjes verschijnen vandaag in de winkel. Deze editie gaat vooral over ruimte en tijd. Nanou mocht 10.000.000 euro uitgeven, Michaël ging op wereldreis, Ernst gaf zijn voorrang af, Cerys ging op visite bij Asterix, Fe trok haar loopschoenen aan bij de Farao’s en Arwen ontdekte de godin van de liefde! 6 boeiende onderzoekjes met achteraan nog meer boeiende vragen die je kan oplossen ;) Ga zelf op onderzoek uit! Laat je meeslepen door Grieken, Goden, Europa of het gewestplan… leer en kom rijker terug!
Had je 10 miljoen wat zou jij dan doen?
Wat zou jij doen met 10 miljoen euro? Nanou kreeg 10 miljoen euro om Berchem aantrekkelijker te maken. Er zijn echter 3 belangrijke zaken waarmee je rekening moet houden: 1) Er moet voldoende plaats zijn. 2) De bestemming moet het toelaten. Hiervoor kijk je op het gewestplan of RUP (ruimtelijke uitvoeringsplannen). 3) Je moet voldoende draagvlak hebben (akkoord van de buren) Als je aan deze drie voorwaarden voldoet, kan je een bouwaanvraag indienen. Dit doe je bij de schepen van ruimtelijke ordening. Voor Berchem is dit Rob Van de Velde. Hij keurt de aanvraag goed of af! Nanou ging een stuk van het vliegveld omtoveren tot park (€3.780.000) en daar 250 hutten plaatsen voor vluchtelingen (€6.250.000). foto boven: satellietfoto foto links: gewestplan foto rechts: vluchtelingenhutje
THE LOREM IPSUMS
HERFST 2016
Wat een wereld toch!
14
1 5 12 2
11
7
4
10
3 13
6
8
Sed lectus 9
Dit moet je zeker kunnen aanduiden op de kaart: 1) Noordzee 2) Middellandse Zee 3) Afrika 4) Europa 5) Noord-Amerika 6) Zuid-Amerika 7) Azië
8) Oceanië 9) Zuidpool 10) Evenaar 11) Stille/Grote Oceaan 12) Atlantische Oceaan 13) Indische Oceaan 14) Noordpool
Niet vergeten!
15) Je moet in elk werelddeel minstens drie landen kunnen aanduiden en benoemen. Gebruik hiervoor een atlas of het internet! Je kan ook altijd hulp inroepen van Michaël, onze ontdekkingsreiziger ;)
Wees een heer in het verkeer! Dat telt ook voor jou mevrouw!
voorrangskruispunt zijweg links
voorrangskruispunt zijweg rechts
Verleen voorrang aan bestuurders op de
voorrangsweg
einde voorrangsweg
voorrangskruispunt
stop: verleen voorrang aan bestuurders op de kruisende weg
voorrangsborden 2
THE LOREM IPSUMS
HERFST 2016
ERNSTige voorrangsregels STOPGELET! Spoorvoertuigen (tram, trein) hebben op een kruispunt waar de voorrang niet geregeld wordt door een bevoegd persoon of door verkeerslichten of verkeersborden, altijd voorrang op alle weggebruikers. Dus ook op de voetgangers. Ook een stilstaande tram die opnieuw vertrekt heeft daar voorrang. Het heeft geen belang of de tram van links of rechts komt. Op kruispunten waar het verkeer niet geregeld wordt door: . een bevoegd persoon . verkeerslichten . verkeersborden geldt de regel: voorrang van rechts: Elke bestuurder moet voorrang verlenen aan de BESTUURDER die van rechts komt, behalve indien hij op een rotonde rijdt of indien de bestuurder die van rechts komt uit een verboden rijrichting komt. De voorrang van rechts telt niet: 1) Bij een kruising van een VERHARDE WEG met een AARDEWEG of een PAD. De bestuurder die een aardeweg of een pad wil verlaten die aansluiting geeft op een verharde weg, moet altijd voorrang verlenen. 2) Bij de aansluiting van een PRIVE-UITRIT met de rijbaan. De bestuurder die de privé-uitrit verlaat moet stoppen en voorrang geven aan weggebruikers (ook aan de voetgangers) op de rijbaan. 3) Bij het verlaten van een PARKEERPLAATS.
Aanwijzingsborden
oversteekplaats voor fietser
oversteekplaats voor voetgangers
begin van een woonerf
voorbehouden voor fietsers en voetgangers
Asterix en Obelix Wisten jullie dat deze twee striphelden in Gallië woonden? (Nu is dat Spanje, België en Frankrijk) Hun avonturen vonden plaats in ca 50 v. Chr. Deze plek is er als enige in geslaagd de invasie door de Romeinen onder aanvoering van Julius Caesar te weerstaan met behulp van een toverdrank die de Galliërs oersterk en daardoor onoverwinnelijk maakt. 3
Julius Cerys? Julius Caesar was een Romeins politicus, generaal en schrijver. Hij wordt meestal kortweg Julius Caesar of Caesar genoemd en wordt gezien als een van de machtigste mannen van zijn tijd.
THE LOREM IPSUMS
HERFST 2016
Het Romeinse Rijk onder keizer Trajanus Het Romeinse rijk was van oorsprong een stadstaat op het Italisch schiereiland die zich vanaf de zesde eeuw voor Christus begon uit te breiden en uitgroeide tot een rijk dat op zijn hoogtepunt alle landen rond de Middellandse Zee omvatte. Dit was onder leiding van kiezer Trajanus (98 - 117)
O W
Verdeling van het Romeinse Rijk In 285 werd het Romeinse Rijk verdeeld in een West-Romeinse Rijk (rode kleur) en een OostRomeinse Rijk (paarse kleur). Het West-Romeinse Rijk heerste tot 476, terwijl het Oost-Romeinse Rijk bleef heersen tot 1453. De grens werd getrokken tussen het Latijns sprekende Italië en het welvarender Grieks spekende Oosten.
Karel de Grote In het jaar 768 werd Karel de Grote koning van de Franken. De Franken waren na de val van het WestRomeinse rijk baas geworden over een deel van West-Europa. Onze gewesten waren één van de eerste gebieden waar de Frankische stammen zich vestigden. Onder Karel de Grote breidde het Frankische rijk zich verder uit. De huidige landen België, Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland en Oostenrijk maakten er allemaal deel van uit. Dat gold ook voor Noord-Italië en een stuk van Spanje. Tijdens de kerstdagen van het jaar 800 ging Karel met zijn familie op bezoek bij paus Leo III in Rome. De paus bevond zich in een moeilijke situatie: sommige geestelijken in Rome wilden niet meer naar hem luisteren. Ze verjoegen hem zelfs uit de stad. Karel echter steunde de paus en begeleidde hem terug naar Rome. Daar schrok men van het leger dat Karel bij zich had en Leo III werd opnieuw aanvaard als leider van de kerk. Uit dankbaarheid kroonde de paus Karel de Grote met Kerstmis tot “Keizer van het Westen”, de opvolger van de West-Romeinse keizer.
Het Frankische Rijk valt uiteen In 814 stierf Karel de Grote. Lodewijk de Vrome, zijn zoon, volgde hem op. De nieuwe keizer was echter heel anders dan zijn vader; hij voerde veel minder oorlog. Daardoor begonnen de krijgers in het rijk zich te vervelen. De zonen van Lodewijk profiteerden daarvan en probeerden zoveel mogelijk krijgers aan hun kant te krijgen. Al vlug voerden ze oorlog tegen elkaar en tegen hun vader. Na de dood van Lodewijk de Vrome verdeelden de zonen het Frankische rijk onder elkaar. Daaruit zouden later Frankrijk en Duitsland ontstaan. 4
THE LOREM IPSUMS
Nikes voor Farao Fe Het oude Egypte ontstond zo’n 5000 jaar geleden ca. 3300 v.Chr. en heeft ongeveer 3000 jaar bestaan tot ca. 332 v.Chr. De oude Egyptenaren waren afstammelingen van Noord-Afrikaanse jagers. Deze jagers gingen langs de rivier de Nijl wonen. In de buurt van de Nijl was de grond het meest vruchtbaar. In de loop der tijd leerden ze hoe ze voedsel konden verbouwen. Ze hadden zoveel voedsel dat ze konden ruilen met andere landen. Zo werden ze langzamerhand rijker.
Het leven van de oude Egyptenaren
Zwaar was het leven van de arme Egyptenaren. De boeren werkten op het land. Zij verbouwden net genoeg om van te leven. De huizen van de boeren waren gebouwd van tichelsteen. Dat was baksteen dat in de zon gedroogd werd. In die huizen stonden vaak maar een paar stoelen en een paar tafels. De rijke gezinnen woonden in grote huizen met extra kamers en een tuin. De vrouwen trouwden in die tijd meestal jong en deden het huishouden. Hadden ze het geld dan namen ze een bediende. Het grootste deel van het jaar was het heel warm in Egypte. Ze droegen dus luchtige kleren gemaakt van linnen. De mannen droegen een doek die ze om hun middel wikkelden. De vrouwen een rok tot op hun enkels. Als het in de winter kouder werd, droegen de Egyptenaren wollen mantels. Niet iedereen werkte op het land. Er waren ook mensen die ander werk hadden, zoals pottenbakken, timmeren en natuurlijk het bouwen van graven en boten. Vooral deze bouwlieden waren erg belangrijk in Egypte.
HERFST 2016
Balsemen
De oude Egyptenaren geloofden dat er leven na de dood was. Als een farao dood was gegaan werd hij eerst gebalsemd. Hij kon dan met een goed lichaam naar het volgende leven. De balsemers haalden alle ingewanden er uit. De ingewanden deden ze in een vaas. Ze noemen die vazen ook wel canopen. Daarna smeerde ze het lichaam in met speciale specerijen, olie, reukstoffen en zout en wikkelden ze het in linnen. Zo werd het een mummie die in een mooi versierde kist werd gelegd. Daarna zou de dode farao klaar zijn om begraven te worden. Waar ligt de Nijl?
5
Taal en schrift
De oude Egyptenaren sneden of schilderden op muren, stenen en monumenten. Dit schrift is beter bekend als: hiërogliefen. Het was een soort beeldschrift dat uit 700 verschillende symbolen bestond. Elk symbool stelde een voorwerp of klank voor. Niet veel Egyptenaren konden schrijven of lezen. Er waren speciale schrijvers (scriba’s) die alles opschreven, zoals zaken en wettelijke kwesties. Omdat er zoveel is opgeschreven en ontdekt is weten we nu heel veel van hoe de Egyptenaren leefden.
DACHTEN DE OUDE GRIEKEN AAN EEN GREXIT?
ARWEN
De Oude Grieken is de benaming die men gebruikt voor de inwoners van Griekenland in het tijdperk van de menselijke geschiedenis dat wij nu de Oudheid noemen. In deze tijd bestond Griekenland zoals we dat tegenwoordig kennen nog niet, en bestond het uit allerlei verschillende stadstaatjes. Sinds de steentijd wonen er al mensen op Griekse schiereilanden. Kort geleden werd er in het noorden van Griekenland een schedel gevonden uit de tijd van 25.000 v.Chr. In de duizenden jaren daarna leerden de mensen gewassen houden, voor dieren zorgen en wapens te maken van brons. Alexander de Grote
Democratie
Cultuur
Slaven
Het woord democratie is afgeleid van de Griekse woorden ‘demos’ (volk) en ‘kratos’ (heerschappij). Democratie begon al heel lang geleden. De oudste bekendste was die van Clisthenes in de Griekse Oudheid. Het leek nog totaal niet op hoe wij democratie kennen, maar het was een begin. Zo mochten vrouwen, slaven, armen en metoiken (vreemdelingen) niet mee beslissen.
De kunst van het oude Griekenland was en is een enorme invloed op de cultuur van vele landen van oude tijden tot het heden, in het bijzonder op het gebied van beeldhouwwerk en architectuur. In het Westen werd de kunst van het Romeinse Rijk grotendeels afgeleid uit Griekse modellen.
Slavernij is als iemand gedwongen wordt tegen geen of heel weinig geld onaangenaam of gevaarlijk werk te doen. Zo iemand heet een slaaf en is lijfeigene (eigendom) van zijn bezitter. Hij is daar dus niet in dienst, heeft geen arbeidscontract en kan dus niet stoppen. Slavernij is iets wat in de wereldgeschiedenis vaak terugkomt. De Grieken en Romeinen hadden bijvoorbeeld al slaven, maar ook lang daar voor waren er al slaven.
Godsdienst De Griekse goden waren de goden waarin de Oude Grieken geloofden. Zij geloofden niet in één god zoals wij. Zij hadden voor bijna alles wel een god. Er waren 12 belangrijke goden en die woonden op de berg Olympus. De oppergod is Zeus. Zijn broer Poseidon was god van de zee en Apollo de god van de muziek. Athena, de godin van de wijsheid, Aphrodite godin van de liefde en schoonheid, …
Vragen 1) Als je in Berchem iets wil bouwen moet je aan 3 voorwaarden voldoen. Waar moet je rekening mee houden? 2) Wie is Rob Van de Velde en wat is zijn taak eigenlijk? 3) Op de wereldkaart moet je de 14 cijfers kunnen aanduiden (wat een wereld toch) Vergeet zeker nummer 15 niet! Van elk werelddeel moet je 3 landen kunnen benoemen en aanduiden op de kaart. 4) De verkeersborden die Ernst heeft opgezocht, moet je kennen en kunnen uitleggen. 5) Wanneer tellen de voorrangsregels niet? 6) Wat zijn de voorrangsregels voor spoorvoertuigen? 7) Hoe groot was het Romeinse Rijk op zijn hoogtepunt? 8) Wie was Karel de Grote? 9) Hoe groot was zijn rijk? Welke landen bezat hij? 10) Kan je het Oude Egypte situeren op de tijdband? 11) Hoe leefden de mensen in het Oude Egypte? 12) Waarom was de Nijl zo belangrijk? Kan je ze aanduiden op de kaart? 13) Wat zijn hiërogliefen? 14) Kan je de Oude Grieken situeren op de tijdband? 15) In het Oude Griekenland ontstond de democratie. Kunnen we die vergelijken met onze democratie? 16) Wat kan je vertellen over de godsdienst van de Oude Grieken? 17) Verklaar: slavernij
